›
›

Bài giảng Phân tích Lợi ích, Chi phí - Bài giảng 7: Thực hiện CBA: Phân tích rủi ro và đưa ra đề nghị (bước 8 và 9)

pdf 86 trang Đức Chiến 05/01/2024 580
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Phân tích Lợi ích, Chi phí - Bài giảng 7: Thực hiện CBA: Phân tích rủi ro và đưa ra đề nghị (bước 8 và 9)", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfbai_giang_phan_tich_loi_ich_chi_phi_chuong_7_thuc_hien_cba_p.pdf

Nội dung text: Bài giảng Phân tích Lợi ích, Chi phí - Bài giảng 7: Thực hiện CBA: Phân tích rủi ro và đưa ra đề nghị (bước 8 và 9)

  1. Bài giảng 7 Thực hiện CBA: Phân tích rủi ro và đưa ra đề nghị (bước 8 và 9) Khoa Kinh Tế Theo bài giảng của TS. Cao Hào Thi Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright
  2. Phân tích Lợi ích – Chi phí Bài giảng 1: Giới thiệu phân tích lợi ích – chi phí (CBA). Bài giảng 2: Nền tảng phúc lợi và giá trị kinh tế của CBA. Bài giảng 3: Thực hiện CBA: Nhận dạng và lượng hóa lợi ích và chi phí (bước 1 đến 3). Bài giảng 4: Thực hiện CBA: Tiền tệ hóa lợi ích và chi phí (bước 4). Bài giảng 5: Thực hiện CBA: Xây dựng báo cáo ngân lưu tài chính và kinh tế (bước 5). Bài giảng 6: Thực hiện CBA: Chiết khấu và tính các tiêu chí đánh giá dự án (bước 6 và 7). Bài giảng 7: Thực hiện CBA: Phân tích rủi ro (bước 8). Bài giảng 8: Phân tích dự án tích hợp (Integrated Project Analysis). 2
  3. Dàn ý trình bày 1) Phân tích kinh tế: 9 bước 2) Các bước và chuyên môn 3) Bước 8 4) Bước 9 5) Phụ lục: Hướng dẫn thực hành Crystal Ball
  4. Chín bước Bước 1: Xác định phạm vi phân tích; Bước 2: Nhận dạng tất cả tác động vật lý tiềm năng của dự án; Bước 3: Lượng hóa tác động được dự báo: có và không có dự án; Bước 4: Tiền tệ hóa các tác động; Bước 5: Lập bảng lợi ích – chi phí; Bước 6: Chiết khấu để xác định hiện giá của chi phí và lợi ích; Bước 7: Tính toán hiện giá ròng và các tiêu chí khác; Bước 8: Phân tích rủi ro; Bước 9: Đưa ra đề nghị.
  5. Dàn ý trình bày 1) Phân tích kinh tế: 9 bước 2) Các bước và chuyên môn 3) Bước 8 4) Bước 9 5) Phụ lục: Hướng dẫn thực hành Crystal Ball
  6. Các bước và chuyên môn NHẬN DẠNG CÁC TÁC ĐỘNG CÁC BƯỚC 1, 2 và 3 LƯỢNG HÓA CÁC TÁC ĐỘNG ĐỊNH GIÁ KINH TẾ CÁC BƯỚC CÁC TÁC ĐỘNG 4, 5, 6, 7, và 8 ĐƯA RA BƯỚC ĐỀ NGHỊ 9
  7. Các bước và chuyên môn NHẬN DẠNG Nhiệm vụ của chuyên gia CÁC TÁC ĐỘNG kỹ thuật và khoa học Nhiệm vụ của chuyên gia LƯỢNG HÓA kinh tế, kỹ thuật CÁC TÁC ĐỘNG và khoa học ĐỊNH GIÁ KINH TẾ Nhiệm vụ của các nhà kinh CÁC TÁC ĐỘNG tế học ĐƯA RA Nhiệm vụ của nhóm ĐỀ NGHỊ chuyên gia C ầ n m ộ t n h ó m đ a n g à n h
  8. Dàn ý trình bày 1) Phân tích kinh tế: 9 bước 2) Các bước và chuyên môn 3) Bước 8 4) Bước 9 5) Phụ lục: Hướng dẫn thực hành Crystal Ball
  9. Phân tích rủi ro Giới thiệu về rủi ro Các công cụ phân tích rủi ro ▪ Phân tích độ nhạy ▪ Phân tích kịch bản ▪ Phân tích mô phỏng Các giải pháp hạn chế rủi ro
  10. Giới thiệu về rủi ro Rủi ro là gì ? Tại sao phải phân tích rủi ro ? Các loại rủi ro Rủi Ro
  11. Rủi ro là gì? Rủi Ro là khả năng xảy ra sự khác biệt giữa kết quả thực tế và kết quả kỳ vọng theo kế hoạch.
  12. Tại sao phải phân tích rủi ro ? Khi nói về tương lai Chỉ có một điều chắc chắn là mọi thứ đều không chắc chắn
  13. Tại sao phải phân tích rủi ro ? Các khoản lợi nhuận của dự án được trải ra theo thời gian Đa số các biến có ảnh hưởng tới NPV đều có mức độ không chắc chắn cao Thông tin và dữ liệu cần cho các dự báo chính xác hơn là tốn kém Cần giảm khả năng thực hiện một dự án “tồi" trong khi không bỏ lỡ chấp thuận một dự án“tốt"
  14. Tại sao phải phân tích rủi ro ? Trong hoạt động kinh doanh luôn tồn tại những yếu tố ngẫu nhiên, bất định (không chắc chắn) Để đối phó với các yếu tố bất định Giả định mọi việc sẽ xảy ra đúng như kế hoạch và sẵn sàng thích nghi với những biến đổi có thể có Tiên liệu và hạn chế các yếu tố bất định
  15. Tại sao phải phân tích rủi ro ? Các lọai môi trường ra quyết định RQĐ trong điều kiện chắc chắn RQĐ trong điều kiện rủi ro RQĐ trong điều kiện không chắc chắn Xác suất của trạng thái Xác suất khách quan Xác suất chủ quan
  16. Các loại rủi ro ? Rủi ro có tính hệ thống Không thể đa dạng hóa Rủi ro không có tính hệ thống Có thể đa dạng hóa
  17. Các loại rủi ro ? Rủi ro kinh doanh Rủi ro tài chánh Rủi ro có tính chiến lược
  18. Các loại rủi ro ? RỦI RO KINH DOANH Rủi ro kinh doanh liên quan đến thị trường sản phẩm của dự án, bao gồm: ✓ Đổi mới Công nghệ  Trang thiết bị, Nguyên vật liệu mới ✓ Thiết kế sản phẩm  Sản phẩm thay thế ✓ Tiếp thị  Nhu cầu thị trường  Hoạt động của đối thủ cạnh tranh
  19. Các loại rủi ro ? RỦI RO TÀI CHÍNH ✓ Rủi ro tài chánh liên quan đến các thiệt hại có thể xảy ra trong thị trường tài chánh ✓ Do sự thay đổi của các biến số tài chánh:  Lãi suất  Tỉ giá hối đoái  Giá cả ✓ Khả năng tạo ra lợi nhuận ✓ Khả năng thanh toán nợ ✓ Khả năng thanh khoản
  20. Các loại rủi ro ? RỦI RO CÓ TÍNH CHIẾN LƯỢC Rủi ro có tính chiến lược liên quan đến các sự biến đổi cơ bản trong môi trường kinh tế và chính trị
  21. Các công cụ phân tích rủi ro Phân tích độ nhạy Phân tích tình huống Phân tích rủi ro bằng mô phỏngMonte Carlo Phần mềm Crystal-Ball, @Risk
  22. Phân tích độ nhạy Phân tích độ nhạy là bước đầu tiên trong phân tích rủi ro Kiểm định độ nhạy của một kết quả dự án (NPV) theo các thay đổi giá trị của chỉ một tham số mỗi lần Về cơ bản là phân tích “Điều gì xảy ra nếu như . " Cho phép Anh/Chị kiểm định xem biến nào có tầm quan trọng như là nguồn gốc của rủi ro Một biến quan trọng phụ thuộc vào: ✓ Tỉ phần của nó trong tổng các lợi ích và các chi phí ✓ Miền giá trị có khả năng
  23. Các hạn chế của phân tích độ nhạy Miền giá trị và phân bố xác suất của các biến Phân tích độ nhạy không tập trung vào miền giá trị thực tế Phân tích độ nhạy không thể hiện các xác suất đối với từng miền. Nói chung, xác suất của các giá trị gần với giá trị trung bình là cao và xác suất nhận các giá trị thái cực là nhỏ Hướng của các tác động Đối với đa số các biến, hướng tác động là rõ ràng ✓ Doanh thu tăng NPV tăng ✓ Chi phí tăng NPV giảm ✓ Lạm phát Không thật rõ ràng
  24. Các hạn chế của phân tích độ nhạy Kiểm định mỗi lần một biến là không thực tế do có tương quan giữa các biến ✓ Nếu số lượng (Q) đã bán tăng lên thì các chi phí sẽ tăng lên Lợi nhuận = Q (P - UC) ✓ Nếu tỉ lệ lạm phát thay đổi thì tất cả các giá đều thay đổi ✓ Nếu tỉ giá hối đoái thay đổi thì tất cả các gía của hàng có thể ngoại thương và các trách nhiệm nợ nước ngoài thay đổi. Một phương pháp xử lý những tác động kết hợp hoặc có tương quan này là phân tích tình huống
  25. Phân tích tình huống Phân tích tình huống thừa nhận rằng các biến nhất định có quan hệ tương hỗ với nhau. Vì thế một số nhỏ các biến có thể được thay đổi đồng thời theo một cách nhất quán Tập hợp các hoàn cảnh có khả năng kết hợp lại để tạo ra "các trường hợp" hoặc “các tình huống” khác nhau là gì ? ✓ Trường hợp xấu nhất / Trường hợp bi quan ✓ Trường hợp kỳ vọng / Trường hợp ước tính tốt nhất ✓ Trường hợp tốt nhất / Trường hợp lạc quan Ghi chú: Phân tích tình huống không tính tới xác suất của các trường hợp xảy ra
  26. Phân tích tình huống Giải thích là dễ dàng khi các kết quả vững chắc: ✓ Chấp thuận dự án nếu NPV > 0 ngay cả trong trường hợp xấu nhất ✓ Bác bỏ dự án nếu NPV < 0 ngay cả trong trường hợp tốt nhất ✓ Nếu NPV đôi lúc dương, đôi lúc âm, thì các kết quả là không dứt khoát. Không may, đây sẽ là trường hợp hay gặp nhất.
  27. Phân tích rủi ro Monte Carlo Một sự mở rộng tự nhiên của phân tích độ nhạy và phân tích tình huống Đồng thời có tính tới các phân phối xác suất khác nhau và các miền giá trị tiềm năng khác nhau đối với các biến chính của dự án Cho phép có tương quan (cùng biến thiên) giữa các biến Tạo ra một phân phối xác suất cho các kết quả của dự án (các ngân lưu, NPV) thay vì chỉ ước tính một giá trị đơn lẻ Phân phối xác suất của các kết quả dự án có thể hỗ trợ các nhà ra quyết định trong việc lập ra các lựa chọn, nhưng có thể có các vấn đề về giải thích và sử dụng
  28. Các bước xây dựng mô phỏng Monte Carlo 1. Mô hình toán học: Bảng tính thẩm định dự án 2. Xác định các biến nhạy và không chắc chắn 3. Xác định tính không chắc chắn Xác định miền các lựa chọn (tối thiểu và tối đa) Định phân phối xác suất Các phân phối xác suất thông thường nhất là: Phân phối xác xuất chuẩn, phân phối xác suất tam giác, phân phối xác suất đều, phân phối xác suất bậc thang 4. Xác định và định nghĩa các biến có tương quan Tương quan đồng biến hoặc nghịch biến Độ mạnh của tương quan 5. Mô hình mô phỏng: làm một chuỗi phân tích cho nhiều tổ hợp giá trị tham số khác nhau 6. Phân tích các kết quả Các trị thống kê Các phân phối xác suất
  29. Phân tích độ nhạy $ Caùc bieán ruûi ro Giaù V1 V1 Soá löôïng V2 V2 Doanh thu (V1 x V2) F1 Nguyeân vaät lieäu V3 V3 Löông V4 V4 Caùc chi phí V5 V5 Chi phí hoaït ñoäng(V3+V4+V5) F2 Ñònh phí V6 Toång chi phí (F2 + V6) F3 Laõi/Loã (F1 - F3) F4
  30. Dự báo kết quả của một biến cố tương lai Từ tần suất sang phân phối xác suất Giaù trò bieán Taàn suaát Caùc quan saùt Toái ña x x x x 5 x x x x x x 3 Toái thieåu 1 1 Hieän taïi Toái thieåu Toái ña Thôøi gian Giaù trò bieán Xaùc suaát 0.5 0.3 0.1 0.1 Toái thieåu Toái ña Giaù trò bieán
  31. Dự báo kết quả của một biến cố tương lai Ước tính một giá trị đơn lẻ Phaân phoái xaùc suaát taát ñònh Giaù trò bieán Xaùc suaát Quan saùt 1.0 x x x x Yeáu vò x x Trung bình x Öôùc tính deø daët x x x Hieän taïi Giaù trò bieán Thôøi gian
  32. Phân tích tất định so với phân tích mô phỏng Phaân tích taát ñònh Phaân tích moâ phoûng $ V1 Giaù V1 V1 V2 Số löôïng V2 V2 Doanh thu (V1 x V2) F1 V3 Nguyeân vaät lieäu V3 V3 V4 Tieàn löông V4 V4 V5 Caùc chi phí V5 V5 Chi phí hoaït ñoäng (V3+V4+V5) F2 Ñònh phí V6 Toång chi phí (F2 + V6) F3 Laõi/Loã (F1 - F3) F4
  33. CƠ SỞ CỦA CÁC PHÂN PHỐI XÁC SUẤT TRONG PHÂN TÍCH RỦI RO Các phân phối xác suất đối xứng Xaùc suaát töông ñoái hoaëc Haøm maät ñoä Xaùc suaát tích luyõ Chuaån Dieän tích = 100% Xaùc suaát X X0 100% Xaùc suaát cuûa X 50% X X X0 X0 Tam giaùc 100% Xaùc suùaât cuûa X 50% X A B X A B Ñeàu 100% Xaùc suaát cuûa X 50% A B X A B X
  34. CƠ SỞ CỦA CÁC PHÂN PHỐI XÁC SUẤT TRONG PHÂN TÍCH RỦI RO Các phân phối linh động phi chuẩn mực Xaùc suaát töông ñoái hoaëc Haøm maät ñoä Xaùc suaát tích luyõ 100% Chöõ nhaät baäc thang Xaùc suaát 50% 90% 45% 45% X X0 80% 40% 70% 35% 30% 60% 30% 50% 25% 20% 20% 40% 30% Xaùc Xaùc suaát cuûa X 15% 10% 20% 5% 5% 10% 0% X 0% X 3 5 7 9 11 3 5 7 9 11 Mieàn giaù trò Khoâng lieân tuïc (Rôøi raïc) 100% X X A B A B
  35. Các biến có tương quan Giaù trò cuûa Y 280.0 260.0 240.0 220.0 200.0 180.0 160.0 50 60 70 80 90 100 110 120 Giaù trò cuûa X Phaân boá cuûa X vaø Y Ñöôøng hoài qui
  36. Các bước chạy mô phỏng - Sử dụng phần mềm vi tính $ y x V1 Giaù V1 -0.8 Soá löôïng V2 x V2 F1 Doanh thu (V1 x V2) +0.9 Nguyeân vaät lieäu V3 V3 Tieàn löông V4 Caùc chi phí V5 Chi phí hoaït ñoäng (V3+V4+V5) F2 V4 y Ñònh phí V6 F3 R1 Caùc keát quaû V5 Toång chi phí (F2 + V6) R2 R3 Laõi/Loã (F1 - F3) F4 R4
  37. Các kết quả Phaân tích Phaân tích taát ñònh moâ phoûng Xaùc suaát Xaùc suaát tích luyõ 1.0 1.0 Lôïi nhuaän Lôïi nhuaän
  38. Phân phối xác suất của giá trị hiện tại ròng Xaùc suaát tích luyõ 1.0 .8 .6 .4 .2 0 -300000 -200000 0 100000 200000 300000 Toûng möùc Chuû Neàn kinh teá ñaàu tö đ ñaàu tö
  39. Trường hợp 1: (Xác suất N.P.V âm) = 0 Xaùc suaát tích luyõ Xaùc suaát - 0 + - 0 + N.P.V N.P.V . . Quyeát ñònh: Chaáp thuaän Ghi chuù: Ñaàu thaáp hôn cuûa phaân phoái xaùc suaát tích luyõ naèm veà beân phaûi cuûa ñieåm N.P.V. zero
  40. Trường hợp 2: (Xác suất N.P.V dương) = 0 Xaùc suaát tích luyõ Xaùc suaát - 0 + - 0 + N.P.V. N.P.V. Quyeát ñònh: Baùc boû Ghi chuù: Ñaàu cao hôn cuûa phaân phoái xaùc suaát tích luyõ naèm veà phía beân traùi cuûa ñieåm N.P.V. zero
  41. Trường hợp 3: (Xác suất N.P.V zero) lớn hơn 0 nhưng nhỏ hơn 1 Xaùc suaát tích luyõ Xaùc suaát - 0 + - 0 + N.P.V. N.P.V. Quyeát ñònh: Trung dung Ghi chuù : N.P.V. zero caét ngang phaân phoái xaùc suaát tích luyõ
  42. Trường hợp 4: Các dự án loại trừ lẫn nhau Với điều kiện có cùng xác suất, một dự án luôn tỏ ra có lợi nhuận cao hơn Xaùc suaát tích luyõ Xaùc suaát Döï aùn A Döï aùn B Döï aùn A Döïa aùn B - + - + N.P.V N.P.V Quyeát ñònh: Choïn döï aùn B Ghi chuù: Caùc phaân phoái xaùc suaát tích luyõ khoâng caét nhau taïi baát cöù ñieåm naøo
  43. Trường hợp 5: Các dự án loại trừ lẫn nhau – Lợi nhuận cao so với lỗ thấp Xaùc suaát tích luyõ Xaùc suaát Döï aùn A Döï aùn A Döï aùn B Döï aùn B - N.P.V. + - N.P.V. + Quyeát ñònh: Trung dung Ghi chuù: Caùc phaân phoái xaùc suaát tích luyõ caét nhau Caàn bieát thaùi ñoä ñoái vôùi ruûi ro : A. Neáu trung laäp vôùi ruûi ro, thì khoâng chaéc chaén laø toát nhaát. B. Neáu sôï ruûi ro, thì thích B hôn A. C. Neáu thích ruûi ro, thì coù theå thích A hôn B.
  44. Ví dụ đơn giản Dự án đầu cơ dầu mỏ Mua một thùng dầu mỏ hôm nay và bán nó sau 1 năm Giá hôm nay (P0) là nhất định $20 Giá năm sau (P1) là không chắc chắn Các bước: Miền các giá trị tiềm năng là gì ? ✓ Giá trị tối thiểu : Xác suất giá thấp hơn $10 là zero ✓ Giá trị tối đa: Xác suất giá cao hơn $60 là zero Xác suất tìm thấy các giá trị nằm giữa những thái cực này là gì ?
  45. Phân phối xác suất tương đối cho giá dầu mỏ năm sau Xaùc suaát (%) 5% 10% 20% 35% 25% 5% Giaù daàu moû ($/thuøng) Xaùc suaát giaù daàu laø 10 15 20 25 30 40 50 60 $ x 100% 95% Phaân phoái xaùc suaát tích luyõ 70% 50% 35% 15% 5% Giaù daàu moû ($/thuøng) 10 15 20 25 30 40 50 60
  46. Mô hình cho giá trị đơn lẻ hay mô hình tất định Dựa trên ước tính TỐT NHẤT hoặc các giá trị kỳ vọng Mô hình: NPV = - P0 + P1/(1+r) P0 = $20 r = 10% P1 = Giá trị kỳ vọng của dầu mỏ vào năm sau = 5% * $12.50 = 0.625 + 10% * $17.50 + 1.75 + 20% * $22.50 + 4.5 + 35% * $27.50 + 9.625 + 25% * $35.00 + 8.75 + 5% * $50. 00 + 2.5 $27.75 NPV = -20 + 27.75/1.1 = 5.23 Kết quả : Thực hiện dự án
  47. Mô phỏng Monte Carlo của mô hình Mô hình: NPV = -20 + RV/1.1 RV = biến rủi ro = giá dầu mỏ vào năm sau được xác định bởi phân phối xác suất bậc thang Mô phỏng: Lấy ngẫu nhiên lặp đi lặp lại (ví dụ 500 lần) các giá trị của giá dầu mỏ từ phân phối xác suất. Việc này được thực hiện bằng cách lấy một số ngẫu nhiên giữa 0 và 100% và tìm giá trị tương ứng của giá dầu từ phân phối xác suất tích luỹ. Đối với mỗi phép mô phỏng, hãy tính giá trị của NPV. Sau 500 bước chạy mô phỏng, thu được 500 giá trị của NPV để từ đó có thể tìm ra NPV kỳ vọng cùng các đặc trưng khác của phân phối xác suất NPV.
  48. Dự án đầu cơ dầu mỏ: Trường hợp cơ sở Các giả định: P0 = $20 r = 0.10 Phân phối xác suất chữ nhật bậc thang Miền giá trị của giá dầu năm sau là từ $10 tới $60 500 bước chạy mô hình Tổng hợp các kết quả: Mô hình: NPV = -20 + RV/1.1 Các kết quả mô phỏng từ 500 bước chạy NPV kỳ vọng = 5.29 Độ lệch chuẩn của NPV = 9.24 Xác suất NPV < 0 = 27% Miền giá trị : từ -9.69 tới 34.18 Ước tính tốt nhất có giá trị đơn lẻ NPV = -20 + 27.75/1.1 = 5.23 Kết quả: Chấp thuận hoặc bác bỏ dự án phụ thuộc vào thái độ/chính sách đối với rủi ro
  49. • Phaân phoái xaùc suaát chöõ nhaät baäc thang Caùc giaû ñònh: P0 = $20 • Mieàn giaù trò cuûa giaù daàu naêm sau töø $10 tôùi $60 r = 0.10 •500 böôùc chaïy moâ hình Phaân phoái xaùc suaát NPV tích luyõ Döï aùn ñaàu cô daàu moû: Tröôøng hôïp cô sôû 100% Xaùc suaát keát quaû nhoû hôn giaù trò töông öùng 80% 60% 40% Xaùc suaát tích tích luõy Xaùc suaát 20% 0% -15 -10 -5 0 5 10 15 20 25 30 35 Giaù trò kyø voïng (NPV) = 5.29 Ñoä leäch chuaån = 9.24
  50. •Loaïi boû khaû naêng giaù naèm trong mieàn töø $30 tôùi $60 Haõy laáy mieàn giaù trò cuûa giaù daàu naêm sau nhö sau: $10 tôùi $15 15% Giaù trò kyø voïïng $15 tôùi $20 20% $20 tôùi $25 35% P1 = $21.5 $25 tôùi $30 30% Phaân phoái NPV tích luyõ Tröôøng hôïp cô sôû vôùi mieàn giaù trò cuûa giaù daàu heïp hôn 100% Xaùc suaát keát quaû nhoû hôn giaù trò töông öùng 80% 60% tích luõy tích 40% Xaùc Xaùc suaát 20% 0% -12 -10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8 Giaù trò kyø voïng (NPV) = -0.38 Ñoä leäch chuaån = 5.13
  51. •Phaân phoái xaùc suaát ñeàu Caùc giaû ñònh: P0 = $20 •Mieàn giaù daàu trong naêm sau töø $10 tôùi $60 r = 0.10 •500 böôùc chaïy moâ hình Phaân phoái xaùc suaát NPV tích luyõ Tröôøng hôïp cô sôû vôùi phaân phoái xaùc suaát ñeàu 100% Xaùc suaát keát quaû nhoû hôn giaù trò töông öùng 80% 60% 40% Xaùc suaát tích tích luõy Xaùc suaát 20% 0% -15 -10 -5 0 5 10 15 20 25 30 35 Giaù trò kyø voïng (NPV) = 11.38 Ñoä leäch chuaån = 13.08
  52. •Phaân phoái xaùc suaát chuaån Caùc giaû ñònh: P0 = $20 •Mieàn giaù daàu moû trong naêm sau töø $10 tôùi $60 r = 0.10 •500 böôùc chaïy moâ hình Phaân phoái xaùc suaát NPV tích luyõ Tröôøng hôïp cô sôû vôùi phaân boá xaùc suaát chuaån 100% Xaùc suaát keát quaû nhoû hôn giaù trò töông öùng 80% 60% 40% Xaùc suaát tích tích luõy Xaùc suaát 20% 0% -10 -5 0 5 10 15 20 25 30 35 Giaù trò kyø voïng (NPV) = 12.68 Ñoä leäch chuaån = 6.31
  53. •Phaân phoái xaùc suaát chuaån Caùc giaû ñònh: P0 = $20 •Mieàn giaù daàu moû trong naêm sau töø $10 tôùi $45.50 r = 0.10 (Giaù trò trung bình P1 = 27.75, ñuùng nhö trong tröôøng hôïp cô sôû •500 böôùc chaïy moâ hình Phaân phoái xaùc suaát NPV tích luyõ Phaân phoái xaùc suaát chuaån vôùi mieàn giaù trò ($10, $45.50) 100% Xaùc suaát keát quaû nhoû hôn giaù trò töông öùng 80% 60% 40% Xaùc suaát tích tích luõy Xaùc suaát 20% 0% -15 -10 -5 0 5 10 15 20 25 Giaù trò kyø voïng (NPV) = 5.71 Ñoä leäch chuaån = 5.02
  54. Tổng hợp kết quả của dự án đầu cơ dầu mỏ Phaân phoái xaùc suaát cuûa giaù trò hieän taïi roøng Giaù trò kyø voïng Ñoä leäch chuaån A. Trường hợp cơ sở $5.29 $9.24 B. Trường hợp cơ sở với miền giá -0.38 5.13 dầu hẹp hơn ($10 tới $30) C. Trường hợp cơ sở với phân phối xác suất đều 11.38 13.08 D. Trường hợp cơ sở với phân phối xác suất chuẩn 12.68 6.31 E. Trường hợp cơ sở với phân phối xác suất chuẩn và 5.71 5.02 miền giá trị ($10 tới $45.50)
  55. Làm thế nào để giảm rủi ro Sử dụng các thị trường vốn và thị trường kỳ hạn ✓ Sử dụng các thị trường giao sau, kỳ hạn, và quyền chọn lựa để bảo hiểm các rủi ro cụ thể của dự án ✓ Sử dụng thị trường vốn để đa dạng hoá rủi ro đối với các cổ đông; một cách lý tưởng, đa dạng hoá sẽ loại bỏ rủi ro đặc biệt hoặc rủi ro không có hệ thống và giảm chi phí vốn cổ phần ✓ Nếu không có thị trường vốn phát triển tốt thì các rủi ro có thể được giảm thiểu bằng cách phân tán chúng cho nhiều nhà đầu tư hơn Sử dụng các dàn xếp qua hợp đồng để tái phân bố các rủi ro và các khoản lợi nhuận ✓ Dịch chuyển rủi ro ✓ Quản lý rủi ro
  56. Tiêu chuẩn lập hợp đồng Hợp đồng có chi phí thấp nhất (lợi nhuận cao nhất nếu đầu tư xảy ra) không nhất thiết là hợp đồng tốt nhất Các hợp đồng hiệu quả có thể cung cấp: ✓ việc dịch chuyển rủi ro tốt hơn – phân phối các chi phí tốt hơn giữa các tình huống Có nghĩa là, với các xác suất cho trước, thay đổi sự phân bổ rủi ro giữa các phía tham gia ✓ Quản lý rủi ro tốt hơn – lợi nhuận của dự án cao hơn hoặc là tổng rủi ro của dự án thấp hơn do kết quả của sáng kiến Có nghĩa là, Thay đổi cấu trúc sáng kiến để thay đổi xác suất của các kết quả
  57. Quan điểm tổng bằng không so với Quan điểm tổng dương Tập trung vào chi phí hàm ý là một quan điểm tổng bằng không. Cái mà một phía được là cái mà phía khác mất Quan điểm hiệu quả rõ ràng là một quan điểm tổng dương. Với một hợp đồng đúng đắn, một phía có thể được lợi đáng kể mà không làm mất chi phí tương ứng của phía khác.
  58. Dịch chuyển rủi ro Tồn tại những lựa chọn sau: Các hợp đồng giới hạn miền giá trị của một hạng mục ngân lưu cụ thể, hoặc của ngân lưu ròng. Ví dụ, một người mua có thể thỏa thuận mua một số lượng tối thiểu hoặc là thanh toán một giá tối thiểu để chắc chắn được cung cấp hàng; những biện pháp này sẽ đặt ra giới hạn dưới cho doanh thu bán hàng. Các biện pháp tương tự sẽ bao gồm: Một miền giá trị có giới hạn cho giá sản phẩm • Một lịch trình tăng giá cố định • Một thực hiện thanh toán giá trung bình dài hạn • Các điều khoản nâng giá cụ thể sẽ giữ vững tính cạnh tranh của sản phẩm, Ví dụ tạo liên quan giữa giá sản phẩm với giá của một hàng thay thế gần gũi
  59. Veà : Döï aùn Quickfix Giaù trò kyø voïng cuûa NPV = - $0.74 Hôïp ñoàng xaùc ñònh cuï theå raèng giaù thaønh saûn xuaát Ñoä leäch chuaån = $44.41 Loã kyø voïng töø vieäc chaáp thuaän = 18.28 moät ñôn vò saûn phaåm (co) seõ khoâng taêng quaù $12 Loã kyø voïng töø vieäc baùc boû = 17.54 Phaân phoái xaùc suaát NPV tích luyõ Quan ñieåm cuûa chuû döï aùn vôùi moät möùc traàn cho caùc chi phí khôûi ñaàu (Co) 1.0 0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 Xaùc suaát tích tích luyõ Xaùc suaát 0.2 0.1 0.0 -100 -50 0 50 100 150 P(NPV<0) = 63%
  60. Hợp đồng tái cấu trúc các mối tương quan trong nội bộ dự án Các hợp đồng chia sẻ rủi ro giảm rủi ro mà các nhà đầu tư gánh chịu bằng cách gia tăng tương quan giữa doanh thu bán hàng và một số hạng mục chi phí Ví dụ: hợp đồng phân chia lợi nhuận với nhân công Các trái phiếu với các tỉ lệ lãi suất được liên kết với giá bán của sản phẩm Các hợp đồng chia sẻ rủi ro làm giảm tương quan giữa các hạng mục lợi ích hoặc cách khác là giữa các hạng mục chi phí.
  61. Hợp đồng tái cấu trúc các mối tương quan trong nội bộ dự án Những lợi ích từ việc tái cấu trúc các tương quan dựa trên công thức phương sai của tổng hai biến ngẫu nhiên (x và y) v (ax + by) = a2v (x) + b2v (y) + 2ab cov (x,y) Ví dụ, gọi : x = doanh thu (R) y = chi phí (C) a = 1, b = -1 v(lợi ích ròng) = v(R-C) = v(R) + V(C) - 2 cov(R,C) Bất cứ biện pháp nào làm tăng tương quan đồng biến giữa R và C sẽ làm tăng cov (R,C) và làm giảm phương sai của lợi tích ròng
  62. Veà : Döï aùn Quickfix Giaù trò kyø voïng cuûa NPV = 23.72 - hôïp ñoàng vôùi nhaø cung caáp thieát laäp moät möùc chi phí traàn laø $12 Ñoä leäch chuaån = 34.53 - thieát laäp töông quan giöõa giaù baùn ban ñaàu (po) vaø giaù thaønh saûn Loã kyø voïng töø vieäc chaáp thuaän = 2.82 xuaát (Co) sao cho 18<Po<20 vaø töông quan giöõa Co & Po = +0.6 Loã kyø voïng töø vieäc baùc boû = 26.53 Phaân phoái xaùc suaát NPV tích luyõ Quan ñieåm chuû ñaàu tö: Chi phí traàn & giaù baùn coù töông quan 1.0 0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 Xaùc suaát tích tích luyõ Xaùc suaát 0.2 0.1 0.0 -40 -20 0 20 40 60 80 100 120 140 P(NPV<0) = 26%
  63. Veà : Döï aùn Quickfix Giaù trò kyø voïng cuûa NPV = $48.73 - chi phí traàn laø $12 Ñoä leäch chuaån = $28.24 -hôïp ñoàng ñeå giaù baùn lieân keát vôùi chi phí khôûi ñaàu (Co) Loã kyø voïng töø vieäc chaáp thuaän = 0.09 Loä kyø voïng töø vieäc baùc boû = 48.82 Neáu Co < 9 thì Po = 16; neáu khaùc ñi thì Po = 20 Phaân phoái xaùc suaát NPV tích luyõ Quan ñieåm chuû ñaàu tö: Chi phí traàn & Hôïp ñoàng ñoái vôùi giaù baùn 1.0 0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 Xaùc suaát tích tích luyõ Xaùc suaát 0.2 0.1 0.0 -40 -20 0 20 40 60 80 100 120 140 P(NPV<0) = 3%
  64. Veà : Döï aùn Quickfix Giaù trò kyø voïng cuûa NPV = $41.45 - chi phí traàn laø $12 Ñoä leäch chuaån = 27.28 -Hôïp ñoàng hieäu chænh ñoái vôùi giaù baùn Loã kyø voïng töø vieäc chaáp thuaän = 0.19 Loã kyø voïng töø vieäc baùc boû = 41.64 Neáu Co < 9 thì Po = $16 9 < Co < 11 thì Po = $19; neáu khaùc ñi thì Po = $20 Phaân phoái xaùc suaát NPV tích luyõ Quan ñieåm chuû ñaàu tö : Chi phí traàn & Hôïp ñoàng doanh soá baùn ñöôïc hieäu chænh laàn ñaàu tieân 1.0 0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 Xaùc suaát tích tích luyõ Xaùc suaát 0.2 0.1 0.0 -40 -20 0 20 40 60 80 100 120 140 P(NPV) < 0 = 3%
  65. Veà : Döï aùn Quickfix Giaù trò kyø voïng cuûa NPV = $28.52 - chi phí traàn $12 Ñoä leäch chuaån = 23.82 -Hôïp ñoàng hieäu chænh daønh cho giaù baùn Loã kyø voïng töø vieäc chaáp thuaän = 0.71 Loã kyø voïng töø vieäc baùc boû = 29.23 Neáu Co < 9 thì Po = $16.50 9 < Co < 11 thì Po = $18.50; neáu khaùc ñi thì Po = $19.50 Phaân phoái xaùc xuaát NPV tích luyõ Quan ñieåm chuû döï aùn : Chi phí traàn & Hôïp ñoàng doanh soá baùn ñöôïc hieäu chænh laàn thöù hai 1.0 0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 Xaùc suaát tích tích luyõ Xaùc suaát 0.2 0.1 0.0 -40 -20 0 20 40 60 80 100 P(NPV) < 0 = 8%
  66. Hợp đồng tái cấu trúc các mối tương quan trong nội bộ dự án Tương tự, việc bổ sung dòng sản phẩm khác sẽ làm giảm phương sai của doanh thu, với điều kiện là các doanh thu từ dòng sản phẩm mới (Rn) này có tương quan nghịch biến với doanh thu hiện hữu (Ro) và V(Rn) < 2cov (Ro, Rn) Điều này là hiển nhiên từ phương sai của (Ro, Rn) V(Ro + Rn) = V(Ro) + V(Rn) + 2cov(Ro, Rn) Đồng thời, bất cứ biện pháp nào làm giảm quan hệ đồng biến giữa các chi phí sẽ đều làm giảm phương sai của tổng chi phí, điều cũng sẽ có tác động làm giảm phương sai của lợi nhuận ròng.
  67. Đa dạng hóa làm giảm rủi ro Ví dụ: Một nền kinh tế đảo quốc đang cố gắng phát triển ngành công nghiệp du lịch của mình Nguồn gốc chính của sự bất trắc là thời tiết Suaát sinh lôïi töø caùc hoaït ñoäng cheá taïo Thôøi tieát Xaùc suaát Söõa choáng raùm naéng Duø che Muøa möa 0.50 -25% 50% Muøa naéng 0.50 50% -25% Suaát sinh lôïi kyø voïng 12.5% 12.5% Phöông sai 14.06% 14.06% Tích sai -0.1406 hoaëc laø -14.06%
  68. Đa dạng hóa làm giảm rủi ro Danh mục đầu tư bao gồm 50% tỉ phần sữa chống rám nắng và 50% tỉ phần dù che Suất sinh lợi kỳ vọng : = 0.5(12.5) + 0.5(12.5) = 12.5% Phương sai của suất sinh lợi của danh mục đầu tư : = (0.5)2(14.06) + (0.5)2(14.06) - 2(0.5)(0.5)(14.06) = 0 Lưu ý rằng trong trường hợp này hệ số tương quan riêng P = -1
  69. Hòa trộn làm giảm rủi ro Gọi yi = suất sinh lợi tiềm năng từ một dự án rủi ro Giả sử rằng có nhiều dự án như vậy và rằng các suất sinh lợi của chúng có phân phối xác suất độc lập và như nhau. ✓ Không hoà trộn (tức là chỉ đầu tư vào một dự án) Giá trị kỳ vọng: E(yi) = y (suất sinh lợi trung bình) Phương sai: V(yi) = V(y) ✓ Hoà trộn (ví dụ mua các cổ phần trong một số (n) dự án nếu các dự án tương tự ) Gọi ai = tỉ phần của tổng đầu tư trong mỗi dự án = 1/n Giá trị kỳ vọng : ai E[y1+y2+ +yn]= ny/n = y Phương sai : V[ai (y1+y2+ +yn)] = V[y1/n+y2/n+ +yn/n] = nV[y/n] = nV[y]/n2 = V[y]/n lim V[y]/n = 0 n 
  70. Ví dụ về thăm dò dầu mỏ Giả sử có 100 hãng trong ngành thăm dò dầu mỏ Mỗi hãng có 1 triệu $ được đầu tư và mỗi hãng khoan một giếng, các giếng độc lập với nhau Keát quaû Xaùc suaát Lôïi nhuaän Suaát sinh lôïi (trieäu $) (R) a) Tìm thaáy daàu 0.50 $1.4 140% b) Khoâng tìm thaáy daàu 0.50 ($1.0) -100% E[R] = 20% V[R] = 1.44 [R] = 120%
  71. Ví dụ về thăm dò dầu mỏ Nếu một nhà đầu tư đặt toàn bộ tiền của mình vào các cổ phần của một hãng, thì rủi ro sẽ rất cao Tuy nhiên, nếu một nhà đầu tư xây dựng một danh mục đầu tư bao gồm 1 cổ phần của mỗi một trong 100 hãng, thì rủi ro của danh mục đầu tư này sẽ bằng: V[R] = 1.44 s[R]/  (n) = 12% Câu hỏi: Rủi ro nào sẽ được bao gồm trong suất sinh lợi xác định giá trị của một dự án (NPV)?
  72. Quản lý rủi ro Vấn đề: ✓ Nhiều dự án có  Các kinh phí đầu tư lớn  Các giai đoạn chi tiền của dự án kéo dài  Việc chia sẻ thông tin và công nghệ không hoàn toàn, đặc biệt là với các nhà đầu tư nước ngoài  Các khác biệt trong khả năng gánh chịu rủi ro của các bên  Các hợp đồng không ổn định ✓ Các dự án có thể hấp dẫn khi xét tổng gộp, nhưng lại không hấp dẫn đối với một hoặc nhiều phía do những bất trắc về chia sẻ rủi ro và lợi nhuận Kết quả là các dự án hấp dẫn không được thực hiện
  73. Các rủi ro tham gia hợp đồng Có khả năng một phía đơn phương không thực hiện các điều khoản hợp đồng, đe dọa vị thế của phía khác. Các ví dụ ✓ Rủi ro phía dưới  Nhà thầu bỏ dự án  Chính phủ không thể thực hiện thỏa thuận nếu tỉ phần (của chiếc bánh nhỏ hơn) vào túi nhà thầu được cảm nhận là quá lớn ✓ Rủi ro phía trên  Chính phủ giảm thanh toán cho nhà thầu nếu lợi nhuận được coi là quá đáng ✓ Bất trắc về việc liệu có phải các điều khoản hợp đồng được thực hiện có thể dẫn tới hành vi cờ bạc tốn kém.
  74. Tính tới các rủi ro tham gia hợp đồng Khi ước tính ngân lưu kỳ vọng Gaùnh chòu ruûi ro vaø caùc daïng hôïp ñoàng daønh cho thaêm doø daàu moû Lôïi nhuaän theo hôïp ñoàng Lôïi nhuaän ñöôïc hieäu chænh phuø hôïp vôùi caùc ruûi ro tham gia hôïp ñoàng Xaùc suaát Xaùc Döï kieán söûa ñoåi hôïp ñoàng O Lôïi nhuaän Aûnh höôûng cuûa ruûi ro tham gia hôïp ñoàng leân toång lôïi nhuaän cuûa nhaø thaàu. - Nhaø thaàu coù theå khoâng ñöôïc pheùp chia phaàn trong lôïi nhuaän ôû phía treân. - Vì theá, nhaø thaàu caàn ñaùnh giaù döï aùn baèng caùch söû duïng moät phaân phoái xaùc suaát “hieän thöïc” phaûn aùnh baát cöù ruûi ro tham gia hôïp ñoàng naøo.
  75. Một số dạng hợp đồng HĐ khoán trọn gói HĐ thanh toán theo đơn giá HĐ thanh tóan theo chi phí có thể hòan trả được cộng thêm các lọai phí HĐ thanh tóan theo thực chi HĐ chia sẻ lợi nhuận HĐ về thưởng và phạt
  76. Ví dụ Hợp đồng khai thác dầu khí Các nguồn rủi ro Địa chất Chi phí ✓ Thăm dò ✓ Phát triển ✓ Họat động Giá dầu
  77. Một số dạng hợp đồng khai thác dầu khí HĐ dịch vụ thuần túy HĐ dịch vụ rủi ro HĐ chia sẻ sản lượng HĐ về chi phí cho mỗi thùng dầu
  78. Vai trò của thông tin trong ký kết hợp đồng Thông tin hoàn hảo Không cần kích thích lợi ích Thông tin không hoàn hảo Cần kích thích lợi ích
  79. Dự đoán giá cả MOÂ HÌNH TAÁT ÑÒNH ª MOÂ HÌNH TUYEÁN TÍNH Pt = P0 + bt ª MOÂ HÌNH TÆ LEÄ TAÊNG TRÖÔÛNG KHOÂNG ÑOÅI t Pt = P0 (1 + g) ª MOÂ HÌNH TÖÏ HOÀI QUI Pt = C0 + C1Pt-1
  80. Dự đoán giá cả MOÂ HÌNH NGAÃU NHIEÂN ª MOÂ HÌNH GIAÙ KHOÂNG ÑOÅI KHOÂNG CHAÉC CHAÉN Pt = Ptb + e ª MOÂ HÌNH GIAÙ ÑOÄC LAÄP KHOÂNG CHAÉC CHAÉN Pt = Ptb + et ª MOÂ HÌNH BÖÔÙC NGAÃU NHIEÂN Pt = Pt-1 + et ª MOÂ HÌNH TÖÏ HOÀI QUI BAÄC NHAÁT Pt = F1Pt-1 + (1-F1)Ptb + et
  81. PHẦN MỀM CRYSTAL BALL Run Cell Run Reset Define Assumption Single Step Define Decision Define Forecast Run Preference Select All Assumptions Forecast Windows Select All Decisions Open Overlay Chart Select All Forecasts Open Trend Chart Select some Open Sensitivity Chart Freeze Assumptions Create Report Extract Data Copy data Paste Data Save Run Clear Data Restore Run Cell Preference Close Crystal Ball About Crystal Ball
  82. PHẦN MỀM CRYSTAL BALL CBTools OptQuest CB Predictor Batch Fit Bootstrap Correlation Matrix Decision Table Tornado Chart 2D Simulation
  83. Dàn ý trình bày 1) Phân tích kinh tế: 9 bước 2) Các bước và chuyên môn 3) Bước 8 4) Bước 9 5) Phụ lục: Hướng dẫn thực hành Crystal Ball
  84. Bước 9: Đưa ra đề nghị Người phân tích phải đưa ra một kiến nghị ít nhất bao gồm các nội dung sau đây: • Trình bày giá trị NPV của dự án và đưa ra lời nhận xét cho biết dự án có ‘tốt’ hay ‘không tốt’ dựa vào giá trị NPV đó; • Cho biết các biến rủi ro quan trọng dựa vào kết quả phân tích rủi ro; • Chỉ ra các nguồn chủ yếu của sự không chắc chắn và giải pháp quản lý rủi ro; • Cho biết ai là người hưởng lợi nhiều nhất và ai là người chịu tổn hại nhiều nhất từ dự án nếu như dự án được triển khai (phân tích phân phối).
  85. Dàn ý trình bày 1) Phân tích kinh tế: 9 bước 2) Các bước và chuyên môn 3) Bước 8 4) Bước 9 5) Phụ lục: Hướng dẫn thực hành Crystal Ball
  86. Phụ lục: Thực hành Crystal Ball với dự án PEO Sinh viên yêu cầu chuẩn bị trước các việc sau đây: • Cài đặt phần mềm Crystal Ball; • Đọc phần mô tả dự án ‘Nhà máy cà phê Hoa Mẫu Đơn” (PEO); • Xem qua kết quả phân tích (tài chính) dự án PEO đã được thực hiện trên Excel;