Ngân hàng thương mại và quản trị ngân hàng thương mại - Chủ đề 13: Cho vay kinh doanh và định giá cho vay kinh doanh

Nội dung text: Ngân hàng thương mại và quản trị ngân hàng thương mại - Chủ đề 13: Cho vay kinh doanh và định giá cho vay kinh doanh

1. Chủ đề 13 CHO VAY KINH DOANH VÀ ĐỊNH GIÁ CHO VAY KINH DOANH 1
2. KẾT CẤU NỘI DUNG 12  Phân loại cho vay kinh doanh  Phân tích đơn xin vay vốn kinh doanh  Các phương pháp định giá cho vay kinh doanh 2
3. PHÂN LOẠI CÁC KHOẢN CHO VAY KINH DOANH  Các khoản cho vay ngắn hạn  Các khoản cho vay dài hạn 3
4. CÁC KHOẢN CHO VAY NGẮN HẠN  Cho vay mua hàng dự trữ  Cho vay vốn lưu động  Cho vay ngắn hạn các công trình xây dựng  Cho vay kinh doanh bán lẻ  Cho vay trên tài sản (bao thanh toán, đối với khoản phải thu, ) 4
5. CÁC KHOẢN CHO VAY DÀI HẠN  Cho vay kỳ hạn mua thiết bị và các tài sản cố định khác  Cho vay luân chuyển  Cho vay theo dự án  Cho vay tài trợ hoạt động mua lại công ty 5
6. PHÂN TÍCH ĐƠN XIN VAY VỐN KINH DOANH  Các nguồn tiền dùng để thanh toán nợ vay - Lợi nhuận hay dòng tiền mặt - Tài sản thế chấp - Tài sản có tính thanh khoản cao và VCSH - Bảo lãnh tài sản  Xem xét các báo cáo tài chính của doanh nghiệp 6
7. PHÂN TÍCH TỶ LỆ CƠ CẤU & PHẦN TRĂM CỦA BCĐKT Tỷ lệ phần trăm cơ cấu của Tỷ lệ cơ cấu của tài sản nợ phải trả và VCSH • Tiền mặt/Tổng tài sản • Các khoản phải trả/Tổng nợ và • Chứng khoán ngắn VCSH hạn/Tổng tài sản • Nợ NH/Tổng nợ và VCSH • Các khoản phải thu/Tổng • Các khoản thuế/Tổng nợ và tài sản VCSH • Hàng tồn kho/Tổng tài sản • Các khỏan nợ DH/Tổng nợ và • Giá trị còn lại của VCSH TSCĐ/Tổng tài sản • Các khoản phải trả khác/Tổng • Các tài sản khác/Tổng tài nợ và VCSH sản • VCSH/Tổng nợ và VCSH 7
8. PHÂN TÍCH TỶ LỆ CƠ CẤU & PHẦN TRĂM CỦA BCTN Tỷ lệ cơ cấu tổng doanh thu - Chi phí bán bàng/Doanh thu - Tổng lợi nhuận/Doanh thu - Chi phí lao động/Doanh thu - Chi phí bán hàng, chi phí hành chính và các chi phí khác/Doanh thu - Chi phí khấu hao/Doanh thu - Các chi phí hoạt động khác/Doanh thu - Lợi nhuận hoạt động/Doanh thu - Chi phí lãi cho các khoản vay/Doanh thu - Thu nhập trước thuế/Doanh thu - Thuế thu nhập/Doanh thu - Thu nhập sau thuế/Doanh thu 8
9. PHÂN TÍCH TỶ LỆ TÀI CHÍNH  Hoạt động kiểm soát chi phí (Expenses control ratios/indicators)  Hiệu quả hoạt động (Operating Efficiency Ratios)  Khả năng tiêu thụ sản phẩm (Marketability Ratios)  Khả năng hoàn trả (Coverage Ratios) 9
10. PHÂN TÍCH TỶ LỆ TÀI CHÍNH  Khả năng thanh toán (Liquidity Ratios)  Khả năng sinh lời (Profitability Ratios)  Đòn bẩy tài chính (Leverage Ratios)  Chỉ số khác (ví dụ Market value ratios, ) 10
11. HOẠT ĐỘNG KIỂM SOÁT CHI PHÍ  Khả năng điều hành, kiểm soát chi phí, tăng cường thu nhập – nguồn tiền cơ bản để trả nợ vay - Tiền công và tiền lương/Doanh thu thuần - Chi phí hành chính/Doanh thu thuần - Chi phí trả lãi tiền vay/Doanh thu thuần 11
12. HOẠT ĐỘNG KIỂM SOÁT CHI PHÍ - Chi phí khấu hao/Doanh thu thuần - Giá vốn hàng bán/Doanh thu thuần - Chi phí bán hàng, chi phí quản lý, chi phí khác/Doanh thu thuần - Các khoản thuế/Doanh thu thuần 12
13. HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG  Khả năng sử dụng tài sản hiệu quả như thế nào trong việc tạo ra doanh thu, luồng tiền mặt và quá trình chuyển thành tiền mặt  Các vòng quay - Giá vốn hàng bán hoặc Doanh thu thuần/Lượng hàng tồn kho bình quân 13
14. HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG - Doanh thu thuần/Giá trị còn lại của TSCĐ - Doanh thu thuần/Giá trị tổng tài sản - Doanh thu thuần/Các khoản phải thu - Kỳ thu nợ bình quân (DSO) = Các khoản phải thu/(Doanh thu bán chịu hàng năm hoặc Doanh thu thuần/360 hoặc 365) 14
15. KHẢ NĂNG TIÊU THỤ SẢN PHẨM  Xác định mức độ chấp nhận của thị trường đối với sản phẩm - GPM = (Doanh thu thuần - Giá vốn hàng bán)/Doanh thu thuần - NPM = Thu nhập sau thuế/Doanh thu thuần - Nếu xu hướng giảm định giá không phù hợp, kiểm soát chi phí kém, hoặc thị phần đang bị giảm sút, 15
16. KHẢ NĂNG HÒA VỐN  Phản ánh sự bảo vệ đối với các chủ nợ (gồm cả NH)  Tỷ lệ hoàn trả lãi (TIE) = Thu nhập trước lãi và thuế/Lãi phải trả TNTLVT TLHTLVG PTG PTL 1 TLTTTN 16
17. KHẢ NĂNG HÒA VỐN  Tỷ lệ hoàn trả các khoản cố định = (Thu nhập trước lãi, thuế, tiền thuê)/(Phần trả lãi và tiền thuê)  Khoản 2 có điều chỉnh do khoản hoàn trả gốc không được khấu trừ thuế, còn chi phí lãi và thuê được khấu trừ thuế thu nhập 17
18. KHẢ NĂNG THANH TOÁN  Phản ánh khả năng huy động tiền mặt một cách kịp thời khi cần với chi phí hợp lý, bao gồm cả trả tiền vay đúng hạn - Tỷ lệ thanh toán hiện hành (lưu hoạt) = TSLĐ/Nợ NH 18
19. KHẢ NĂNG THANH TOÁN - Tỷ lệ thanh toán nhanh (acid test) = (TSLĐ – HTK)/Nợ ngắn hạn - TS LĐ ròng = TSLĐ – HTK – Nợ ngắn hạn - Vốn lưu động ròng (Net working capital) = TSLĐ – Nợ ngắn hạn - Vốn lưu động ròng cho biết khả năng mà một hãng có thể đáp ứng các khoản nợ ngán hạn từ các TS mà nó đang nắm giữ 19
20. KHẢ NĂNG SINH LỜI  Xem xét thu nhập còn lại cho người sở hữu doanh nghiệp sau khi trừ tất cả các chi phí - Thu nhập trước thuế/Tổng tài sản - Thu nhập trước thuế/Vốn cổ phần 20
21. KHẢ NĂNG SINH LỜI - Thu nhập sau thuế (NI)/Tổng TS = ROA - Thu nhập sau thuế (NI)/Vốn cổ phần = ROE - Basic earning power (BEP) = Thu nhập trước thuế và lãi (EBIT)/Tổng tài sản - Profit margin on sales = Thu nhập sau thuế/Doanh thu thuần 21
22. ĐÒN BẨY TÀI CHÍNH  Xem xét quy mô nợ của DN, phân tích trạng thái tín dụng và mức độ sử dụng đòn bẩy tài chính của DN - Tỷ số tư bản hóa = Nợ dài hạn/Tổng nợ dài hạn và VCSH - Tỷ số đòn bẩy = Tổng nợ phải trả/Tổng tài sản - Tỷ số nợ trên doanh thu = Tổng nợ phải trả/Doanh thu 22
23. PHÂN TÍCH BÁO CÁO NGUỒN VỐN & SỬ DỤNG VỐN • Cung cấp các thông tin quan trọng về sự thay đổi trong tình hình tài chính của hãng, cho biết hãng đã tài trợ cho các hoạt động và phân bổ vốn huy động như thế nào 23
24. PHÂN TÍCH BÁO CÁO NGUỒN VỐN & SỬ DỤNG VỐN • Phân tích dự báo báo cáo tài chính. Bao gồm dự báo về kết quả kinh doanh, bảng cân đối kế toán, báo cáo nguồn vốn và sử dụng vốn So sánh dự tính của doanh nghiệp và của ngân hàng 24
25. CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH GIÁ CHO VAY KINH DOANH 1. Phương pháp định giá tổng hợp chi phí 2. Phương pháp định giá theo lãi suất cơ bản • Định giá dưới cơ sở • Lãi suất trần 3. Định giá chi phí – lợi ích • Định giá qua phân tích khả năng sinh lời của khách hàng 25
26. PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH GIÁ TỔNG HỢP CHI PHÍ • Xem xét chi phí huy động vốn, chi phí hoạt động và quản lý ngân hàng thiết lập một hệ thống thông tin quản lý tốt • Lãi suất = Chi phí cận biên huy động vốn cho vay + Chi phí hoạt động + Phần bù rủi ro + Mức lợi nhuận cận biên dự tính 26
27. PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH GIÁ TỔNG HỢP CHI PHÍ • Ví dụ: Ngân hàng bán CDs trên thị trường tiền tệ với lãi suất 5%, chi phí phân tích, chấp nhận, giám sát khoản vay ước tính 2%, ngân hàng yêu cầu 2% trên tổng số vốn vay để bù đắp rủi ro khi khoản vay không được thông tin đầy đủ, đúng hạn và 1% cho lợi nhuận Lãi suất = 5% + 2% + 2% + 1% = 10% 27
28. PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH GIÁ THEO LÃI SUẤT CƠ SỞ  Lãi suất cơ sở là lãi suất thấp nhất mà ngân hàng áp dụng trên các khoản cho vay ngắn hạn đối với khách hàng có chất lượng tín dụng cao nhất  Lãi suất = LS cơ sở + Phần bù rủi ro tín dụng + Phần bù rủi ro kỳ hạn = LS cơ sở + Chi phí tăng thêm 28
29. PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH GIÁ THEO LÃI SUẤT CƠ SỞ  Lãi suất cơ sở đã bao gồm lợi nhuận cận biên, chi phí quản lý và hoạt động  Ví dụ: Doanh nghiệp quy mô vừa yêu cầu một khoản tín dụng trong 3 năm để mua sắm tbị mới có thể phải chịu ls là 12% bao gồm 8% lãi suất cơ sở, 2% phần bù rủi ro tín dụng, 2% phần bù rủi ro kỳ hạn 29
30. PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH GIÁ THEO LÃI SUẤT CƠ SỞ  Lãi suất cơ sở thả nổi gắn với những biến động trong lãi suất của thị trường tiền tệ: giấy nợ 90 ngày, CDs, LIBOR, • Phương pháp lãi suất cơ sở tổng. Ví dụ LS = LS cơ sở + 2% = 10% + 2% = 12% 30
31. PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH GIÁ THEO LÃI SUẤT CƠ SỞ • Phương pháp lãi suất cơ sở tích. Ví dụ LS = LS cơ sở*1.2 = 10%*1.2 = 12%. LS tăng, PP cơ sở tích sẽ làm cho LS cho vay tăng nhanh hơn LS cho vay ở PP cơ sở tổng. LS giảm, LS cho vay giảm nhanh hơn nếu áp dụng PP cơ sở tích. • Ví dụ - Lãi suất cơ sở tăng 10 15%; Lãi suất theo cơ sở tổng =17%; Lãi suất theo cơ sở tích = 18% - Lãi suất cơ sở giảm 10 8%; Lãi suất theo cơ sở tổng =10%; Lãi suất theo cơ sở tích = 9.6%  Lãi suất cho vay trên cơ sở LIBOR = LIBOR + Phần bù rủi ro tín dụng + Phần bù rủi ro kỳ hạn + Lợi nhuận cận biên 31
32. PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH GIÁ THEO DƯỚI CƠ SỞ & LÃI SUẤT TRẦN  Định giá dưới cơ sở: Lãi suất áp dụng cho những khoản vay lớn có thời hạn vài ngày, vài tuần được xác định bằng lãi suất thấp trên TT tiền tệ (LS quỹ LB) cộng với 1/4% - 1/8 % nhằm bù đắp RR, chi phí HĐ và lợi nhuận: LS cho vay = CP vay vốn trên TT tiền tệ + Phần bù RR và LN. Thường khỏan cho vay với DN vừa và nhỏ theo LIBOR và với các khoản vay có giá trị theo LS trên TT tiền tệ. 32
33. PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH GIÁ THEO DƯỚI CƠ SỞ & LÃI SUẤT TRẦN  Định giá theo lãi suất trần (caps rate): Lãi suất trần là lãi suất giới hạn trên của lãi suất xác định trong HĐ cho vay. Ví dụ: KH chấp nhận LS thả nổi theo cơ sở tổng 2 với mức tối đa là cao hơn 5% lãi suất cho vay ban đầu. Khoản cho vay với LS cơ sở 10% đã xác định ban đầu là 12%, sau đó lãi suất chỉ có thể tăng lên không quá 17% cho dù LS trên thị trường tăng lên bao nhiêu trong suốt thời gian của HĐ tín dụng 33
34. PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH GIÁ LỢI ÍCH – CHI PHÍ  Bước 1: Dự tính tổng thu từ lãi khi áp dụng các lãi suất khác nhau và tổng thu từ những khoản phí khác  Bước 2: Dự tính tổng quỹ cho vay mà ngân hàng phải thực hiện (sau khi trừ tiền gửi tại ngân hàng và dự trữ bắt buộc)  Bước 3: Dự tính lợi nhuận trước thuế từ khỏan vay: thu nhập dự tính/Tổng quỹ cho vay mà khách hàng thực tế sử dụng 34
35. PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH GIÁ LỢI ÍCH – CHI PHÍ Ví dụ: 1 khách hàng yêu cầu vay 5 triệu USD, nhưng thực tế chỉ vay 4 triệu USD với lãi suất 20%. Khách hàng phải trả 1% phí cam kết cho phần tín dụng không sử dụng. Ngân hàng yêu cầu khách hàng duy trì số dư tương ứng 20% tổng giá trị vay thực tế và 5% cho phần hạn mức không được sử dụng. Dự trữ bắt buộc có tỷ lệ 10%. 35
36. PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH GIÁ LỢI ÍCH – CHI PHÍ  Thu từ cho vay dự tính = 4 triệu * 20% + 1triệu * 1% = $810,000  Khối lượng dự tính quỹ cho vay = 4triệu – Số dư bù + Dự trữ bắt buộc = 4 triệu – (4triệu * 0.2 + 1triệu * 0.05) + 0.1 * (4triệu * 0.2 + 1triệu * 0.05) = $3,235,000 36
37. PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH GIÁ LỢI ÍCH – CHI PHÍ  Lợi nhuận trước thuế từ khoản vay = 810,000/3,235,000 = 25%  Ngân hàng phải quyết định xem 25% thu nhập từ cho vay trước thuế có đủ bủ đắp cho chi phí huy động vốn, rủi ro liên quan và đảm bảo lợi nhuận không 37
38. PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH GIÁ LỢI ÍCH – CHI PHÍ  Xem xét toàn bộ quan hệ khách hàng khi tính lãi suất của mỗi khoản vay, tập trung vào tỷ lệ thu nhập nhận được từ khách hàng trong tổng thể các mối quan hệ Thu từ cho vay Chi phí cho vay và các dịch vụ khác và các dịch vụ khác Tỷ lệ thu nhập trước – cung cấp cho KH cung cấp cho KH thuế của NH xác định = trên mối quan hệ tổng thể Giá trị cho vay ròng 38
39. PHÂN TÍCH KHẢ NĂNG SINH LỜI TỪ KHÁCH HÀNG (CPA)  Thu từ khách hàng bao gồm lãi tiền vay, phí cam kết, phí dịch vụ,  Chi phí ngân hàng gánh chịu bao gồm tiền lương, chi phí thẩm định tín dụng, lãi trên khoản vốn huy động, chi phí quản lý tài khoản, 39
40. PHÂN TÍCH KHẢ NĂNG SINH LỜI TỪ KHÁCH HÀNG (CPA)  Giá trị cho vay ròng là toàn bộ tín dụng khách hàng sử dụng trừ số dư bù bình quân của khách hàng  Nếu tỷ lệ là dương (tích cực) thì yêu cầu cho vay được chấp nhận, ngược lại nếu tỷ lệ âm (tiêu cực) thì yêu cầu cho vay bị từ chối 40
41. PHÂN TÍCH KHẢ NĂNG SINH LỜI TỪ KHÁCH HÀNG (CPA) – VÍ DỤ Nguồn thu từ khách hàng Chi phí liên quan tới Số tiền Số tiền dự tính khách hàng dự tính - Thu từ lãi cho vay (12%, - Chi phí trả lãi tiền gửi 45.000 9 tháng) 270.000 - Chi phí huy động vốn cho - Phí cam kết (1%) 30.000 vay 160.000 - Phí quản lý tiền gửi của khách - Chi phí phục vụ TK của hàng 6.000 KH 25.000 - Chi phí chuyển tiền 2.000 - Chi phí chuyển tiền cho - Phí cho các dịch vụ ủy thác, KH 1.000 ghi chép và bảo quản 13.000 - Chi phí trong quá trình cho vay 3.000 - Chi phí ghi chép bảo quản 1.000 Tổng thu bình quân dự tính 321.000 Tổng chi phí bình quân 235.000 41
42. PHÂN TÍCH KHẢ NĂNG SINH LỜI TỪ KHÁCH HÀNG (CPA) – VÍ DỤ  Tổng lượng cho vay bình quân: 3 triệu  Trừ: Số dư bù trung bình (điều chỉnh dự trữ bắt buộc): - 540.000  Tổng giá trị cho vay ròng: 2.460.000  Tỷ lệ thu nhập trước thuế trên cơ sở mối quan hệ = (321.000 – 235.000)/2.460.000 = 3.5% tổng thể với khách hàng  Tỷ lệ được xem là tích cực Khoản vay được chấp nhận 42
43. PHÂN TÍCH KHẢ NĂNG SINH LỜI TỪ KHÁCH HÀNG (CPA)  Khi tính toán thu nhập, ngân hàng có thể tính lợi nhuận thu được từ việc đầu tư số dư tiền gửi của khách hàng tại ngân hàng (trừ một phần dự trữ khách hàng rút tiền, ) - Quy mô vốn đầu tư = Số dư tiền gửi trung bình – Giá trị phát séc trung bình – (Tỷ lệ dự trữ bắt buộc * Tổng quỹ tiền gửi) + Số tiền lãi cho vay từ tiền gửi của KH = Tỷ lệ thu nhập hàng năm * Thời gian khả dụng theo năm * Tổng vốn có thể đầu tư 43
44. PHÂN TÍCH KHẢ NĂNG SINH LỜI TỪ KHÁCH HÀNG (CPA)  Ví dụ: Một KH có số dư bình quân trên tài khoản tiền gửi là 1.125.000USD. Số tiền dự phòng KH rút ra trên TK séc là 125.000 USD. Dự trữ bắt buộc là 10%. Sau khi cân nhắc, NH quyết định mức thu nhập mà số dư tiền gửi khách hàng mang lại cho NH tương đương với trái phiếu kho bạc kỳ hạn 91 ngày lãi suất 6.6%. 44
45. PHÂN TÍCH KHẢ NĂNG SINH LỜI TỪ KHÁCH HÀNG (CPA)  Quy mô vốn đầu tư = 1.125.000 – 125.000 – 10% * 1.000.000 = 900.000$  Tiền lãi từ đầu tư tiền gửi của khách hàng tháng này = 6.6% * 1/12 * 900.000 = 4.950 $ 45