›
›

Kinh tế quốc tế - Chương 5: Các rào cản thương mại quốc tế phi thuế quan

pdf 93 trang vanle 2470
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Kinh tế quốc tế - Chương 5: Các rào cản thương mại quốc tế phi thuế quan", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfkinh_te_quoc_te_chuong_5_cac_rao_can_thuong_mai_quoc_te_phi.pdf

Nội dung text: Kinh tế quốc tế - Chương 5: Các rào cản thương mại quốc tế phi thuế quan

  1. Chöông 5 Caùc raøo caûn thương mạiquốctế phi thueá quan NTBs • 1/ Haïn ngaïch xuaát nhaäp khaåu (Quota) • 2/ Trôï caáp xuaát khaåu (Export subsidies) • 3/ Baùn phaù giaù (Dumping) • 4/ Haïn cheá xuaát khaåu töï nguyeän (VER) • 5/ Cartel xuaát khaåu haøng sô cheá • (International cartel) • 6/ Raøo caûn haønh chaùnh-kyû thuaät • (Technical,Administrative,Regulations) GV: NGUYEN HUU LOC 1
  2. 1/ Haïn ngaïch nhaäp khaåu • Laøsöïhaïncheátröïctieápsoá löôïng moät loai haøng hoaù coù theå ñöôïc nhaäp khaåu vào mộtquốcgia trong 1 naêm. • Ñöôïc aùp duïng baèng caùch caáp giaáy pheùp cho moät soá coâng ty hoaëc caù nhaân. GV: NGUYEN HUU LOC 2
  3. GV: NGUYEN HUU LOC 3
  4. Sugar import-quota in America GV: NGUYEN HUU LOC 4
  5. 2. Trôï caáp haøng xuaát khaåu hay trôï giaù GV: NGUYEN HUU LOC 5
  6. „ Trôï caáp XK hay trôï giaù laø khoaûn tieàn hay tín duïng öu ñaûi chính phuû cung caáp cho caùc coâng ty hay caù nhaân coù naêng löïc nhaèm baùn haøng ra nöôùc ngoaøi vôùi giaù thaáp hôn giaù baùn trong nöôùc. „ Pw - PDOM = Subsidy. „ Coù2 loaïitrôïgiaù: (i) Theo khoái löôïng: moät löôïng trôï giaù coá ñònh cho moãi ñôn vò haøng xk, (ii) theo giaù trò: moät tyû leä naøo ñoù cuûa giaù trò xk. „ Tyû soá giöûa ñôn giaù trôï caáp vaø giaù theá giôùi Pw goïi laø tyû leä trôï caáp. GV: NGUYEN HUU LOC 6
  7. Taïi Vieät nam: Trôï caáp XK döôùi hình thöùc (i) thöôûng xuaát khaåu noâng saûn nhaèm khuyeán khích nhaø XK tìm thò tröôøng môùi. Tuy nhieân theo cam keát cuûa VN caùc khoaûn trôï caáp noâng nghieäp phaûi boû ngay khi trôû thaønh thaønh vieân WTO vaø chæ giöû laïi trôï caáp XK döôùi daïng khuyeán noâng. „ (ii) tín duïng trôï caáp XK. GV: NGUYEN HUU LOC 7
  8. GV: NGUYEN HUU LOC 8
  9. Phaân tích caân baèng cuïc boä trôï caáp xuaát khaåu • ∆PS taêng = A+B+C+D+E. • ∆ CS giaûm = -A-B • Subsidying = -B-C-D-E-F. • Deadweigh loss = -B -F GV: NGUYEN HUU LOC 9
  10. Case study 1: Trôï caáp xuaát khaåu khu vực noâng nghieäp Chính saùch noâng nghieäp chung AÂu chaâu „ 1957 Ñöùc, Phaùp, YÙ, Bæ, Haø lan vaø Luxembourg thaønh lập European Community. „ EC coá gaéng baûo ñaûm giaù cao cho noâng daân baèng caùch thu mua noâng saûn khi giaù thaáp hôn giaù caàn baûo hoä, (Buffer Stock Arrangement). „ PDOM > Pw coù theå laøm taêng NK noâng saûn: thueá nhaäp khaåu noâng saûn ñöôïc aùp duïng. GV: NGUYEN HUU LOC 10
  11. „ 1970, giaù ñöôïc trôï caáp (giaù sx plus subsidy) > PE laøm cung vöôït caàu: EC phaûi töï mua döï tröû soá löôïng lôùn thöïc phaåm. 1985, EC phaûi döï tröû 780000 taán thòt boø, 1,2 trieäu taán bô vaø 12 trieäu taán luùa mì. „ Ñeå traùnh möùc taêng voâ haïn löôïng döï tröû trong kho: CAP ñöôïc aùp duïng nhaèm giaûi quyeát sp thöøa. „ Muoán XK, khoaûn trôï giaù cuûa EC cho noâng daân phaûi buø ñaép söï cheânh leäch veà giaù cuûa Pw vaø PECvaø coù xu höôùng laøm giaûm Pw, noâng saûn cuûa LDCs nhö söûa cuûa Jamaica, boâng cuûa Bôø bieån ngaø vaø Brasilø khoâng theå baùn vaøo EC maø phaûi baùn sang nôi khaùc vôùi giaù reû. GV: NGUYEN HUU LOC 11
  12. GV: NGUYEN HUU LOC 12
  13. Export Subsidies z Khoaûn trôï caáp xuaát khaåu theo CAP hieän nay khoaûng 350 tæ USD, gaáp nhieàu laàn vieän trôï phaùt trieån cuûa DCs daønh cho LDCs z Cam keát hoäi nghò WTO Hongkong 12/2005, CAP chaám döùt hoaøn toaøn trôï caáp cho noâng daân EU vaøo 2013. GV: NGUYEN HUU LOC 13
  14. Máy bay thương mại • 1970 Pháp Đức thành lập Airbus thuộcTập đoàn Phòng vệ hàng không vũ trụ âu châu EADS trụ sở tại Hamburg. •Cổ phần: Pháp 15%, Tây ban nha 5,4%, Nga 5%, Daimler Chrysler 7,5%, Lagardere 7,5% và phầncònlạicủa Đức. •Hầuhết nhà máy Airbus nằmtại Đức, 12.000 công nhân, vốncổ phần14 tỷ USD.
  15. „ Sau nhieàu naêm ñöôïc trôï caáp: Airbus môû roäng thò tröôøng ñaùng keå. „ Ngược vôùi thaát baïi cuûa Concorde, Airbus thaønh coâng vôùi A300 thaân roäng, taàm trung coù tính naêng vaø phí vaän haønh so saùnh ñöôïc vôùi caùc thöông hieäu Boeing. (Nguồn: New York Time Oct 2006) GV: NGUYEN HUU LOC 15
  16. „ Tuy nhiên, do chi phí sx cao hơn Boeing nên Airbus phảitiếptụcnhận trợ giá để giử thị phầnvàtriểnkhai công nghệ mới. „ EADS phải chi 12 tỷ USD cho việcsx A380 khổng lồ nhưng chỉ có thể xuất khẩu vào 2012. „ ViệcchậmXK làmgiảmuytínAirbus và thiệthại tài chính khủng khiếp: Airbus đi lùi so với Boeing vì việc triển khai công nghệ mớisảnxuất A380. GV: NGUYEN HUU LOC 16
  17. „ Việcsađàvàochương trình A380 khiến Airbus phảibỏ ngỏ dầnthị trường máy bay tầm trung A350 so với Boeing 787. „ Trái vớitrợ giá của Airbus, việcdi chuyển nhà máy sx linh kiện máy bay hạng trung Boeing 787 Dreamliner ra khỏiHoakỳđãgiảmmạnh chi phí sx và tăng lợithế so sánh cho Boeing. Giá thành Boeing 787 từ 100 đến 250 triệu USD so với 450 triệucủa A380. GV: NGUYEN HUU LOC 17
  18. „ Công nghệ hàng không Boeing 787 trộihơn A380 vì : Boeing 787 thiếtkế sau A380 nên thừakế khoa họcvật liệucủa A380, bề dày kinh nghiệm Boeing cao hơnvà biết ứng dụng công nghệ quân sự vào hàng không dân dụng, và mặtbằng trình độ công nghệ Hoa kỳ cao hơn Châu Âu. „ Năm 2007 , đồng USD yếu càng tăng lợithế cạnh tranh cho các sp Boeing với 584 đơn đặt hàng Boeing 787 của 45 hảng hàng không, loại máy bay siêu hiện đại nầy đưavàosử dụng vào 8/7/2007 - 6 nămtrướcA 380. GV: NGUYEN HUU LOC 18
  19. „ Loại máy bay tầmxaA 340 cũng dầndầntụt hậuso với Boeing 777. „ Về khía cạnh kinh tế, trợ giá đã làm biếndạng giá các sp của Airbus mà không dẩn đếntăng năng suấtdo đầutư mạnh cho R&D và giảm chi phí lao động như của Boeing. GV: NGUYEN HUU LOC 19
  20. „ Kếtquả Airbus ñaõ bò Boeing boû xa trong vieäc giaønh thò phaàn maùy bay söùc chôû 250-350 haønh khaùch năm 2006 chỉ có 100 A350 đượcbánso với 350 chiếc Boeing 787. „ Saùu thaùng ñaàu 2007 Boeing nhaän tổng số 584 đơn ñaët haøng so vôùi 201 cuûa Airbus. (Nguồn: BBC July 2007) GV: NGUYEN HUU LOC 20
  21. EU’s retaliations z EU traû ñuûa: Boeing ñaõ ñöôïc trôï caáp 23 tæ USD cuûa Hoa kyø töø 1992 döôùi daïng hoå trôï cho R&D. z EU: tranh chaáp seõ toán keùm do phaûi tieát loä giaù maùy bay laø thoâng tin nhaïy caûm cuûa thò tröôøng. EU: seõ giaûm 1/3 trôï caáp cho A 350 & dôøi laïi trôï caáp naày. (Nguoàn: AFP & BBC 20/1/2006) GV: NGUYEN HUU LOC 21
  22. United State’s arguments: „ Hoa kyø khôûi xöôùng tranh chaáp taïi WTO baèng caùo buoäc Airbus nhaän ít nhaát 13 tæ EUR trôï caáp giuùp Airbus cóthể vöôït qua Boeing. „ Hoa kyø: muoán ngaên chaën EU trôï caáp döôùi daïng khoaûng vay traû baèng doanh thu töông lai ñoái vôùi loaïi Airbus A350 ñoái thuû cuûa thöông hieäu Boeing 787 Dreamliner. GV: NGUYEN HUU LOC 22
  23. Belgum 2009
  24. GV: NGUYEN HUU LOC 24
  25. A case study video: WTO & hoäi nghò Hong kong 12/2005- vaán ñeà caét trôï caáp noâng nghieäp cuûa DCs. GV: NGUYEN HUU LOC 25
  26. 3/ Baùn phaù giaù •Thò tröôøng caïnh tranh khoâng hoaøn haûo- coù theå baùn moät saûn phaåm giaù naày cho thò tröôøng noäi ñòa, giaù khaùc cho thò tröôøng nöôùc ngoaøi. • Chính saùch phaân bieät giaù: baùn nhieàu möùc giaù khaùc nhau cho caùc khaùch haøng khaùc nhau. GV: NGUYEN HUU LOC 26
  27. Ñònh nghóa baùn phaù giaù. • 1. General: baùn cuøng moät saûn phaåm ra nöôùc ngoaøi thaáp hôn giaù trong nöôùc. • 2. Specific : baùn vaøo Lieân Minh moät saûn phaåm giaù thaáp hôn chi phí sx ôû nöôùc xuaát khaåu. GV: NGUYEN HUU LOC 27
  28. Hai ñieàu kieän: •1. Ngaønh coâng nghieäp laø caïnh tranh khoâng hoaøn haûo: caùc haûng coù theå töï ñònh giaù thay vì phaûi coi giaù thò tröôøng laø giaù cuûa mình. • 2. Caùc thò tröôøng phaûi bò chia caét: ngöôøi daân trong nöôùc khoâng theå mua haøng “for export only”. GV: NGUYEN HUU LOC 28
  29. Taïi sao baùn phaù giaù seû toái ña hoaù lôïi nhuaän? • Thí duï: coù moät haûng sx coù hai thò tröôøng trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi vôùi soá lieäu sau: Domestic Foreign Quantity 1000 100 Price 20 USD 15 USD GV: NGUYEN HUU LOC 29
  30. „ Deã bò ngoä nhaän raèng môû roäng thò tröôøng noäi ñòa seõ thu lôïi nhuaän nhieàu hôn xk. „ Theo qui luaät caàu: ñeå môû roäng doanh soá baùn theâm 1 sp caàn giaûm 0,01 USD. „ Thò tröôøng noäi ñòa: giaûm 1 cent baùn taêng ñöôïc 1 sp: adding 19.99 USD in revenue, reducing the receipts 1000*0,01=10 USD so MRDOM=9,99 USD. „ Thò tröôøng nöôùc ngoaøi: 14,99 USD; 100*0,01=1USD so MRFOR =13,99 USD, „ KL: môû roäng xuaát khaåu ñem laïi lôïi nhuaän nhieàu hôn trong nöôùc duø PFOR < PDOM. GV: NGUYEN HUU LOC 30
  31. Haûng ñoäc quyeàn coù 2 thò tröôøng: „ Thò tröôøng xuaát khaåu: vôùi möùc giaù PFOR hôïp lyù, haûng coù theå baùn vôùi khoái löôïng raát lôùn => ñöôøng caàu co daûn hoaøn toaøn: PFOR = MRFOR = DFOR „ Thò tröôøng noäi ñòa coù qui moâ nhoû hôn: ñöôøng caàu coù ñoä doác aâm. „ Chi phí bieân cho toång saûn phaåm laø MC. GV: NGUYEN HUU LOC 31
  32. Haûng ñoäc quyeàn coù 2 thò tröôøng: „ Thò tröôøng xuaát khaåu: vôùi möùc giaù PFOR hôïp lyù, haûng coù theå baùn vôùi khoái löôïng raát lôùn => ñöôøng caàu co daûn hoaøn toaøn: PFOR = MRFOR = DFOR „ Thò tröôøng noäi ñòa coù qui moâ nhoû hôn: ñöôøng caàu coù ñoä doác aâm. „ Chi phí bieân cho toång saûn phaåm laø MC. GV: NGUYEN HUU LOC 32
  33. GV: NGUYEN HUU LOC 33
  34. Ñieàu kieän ñeå toái ña hoaù lôïi nhuaän: • Cho toaøn boä haûng saûn xuaát laø MC = MR => toång sp caàn saûn xuaát laø QMONOPOLY (ñieåm 1). • Cho caû 2 thò tröôøng laø MRFOR = MRDOM ⇒Saûn löôïng sx cho thò tröôøng noäi ñòa laø QDOM (ñieåm 2), xuaát khaåu laø QMONOPOLY-QDOM. Keát quaû: PFOR < PDOM daån ñeán toái ña lôïi nhuaän. GV: NGUYEN HUU LOC 34
  35. Caùc quoác gia bò kieän vì baùn phaù giaù (nguoàn: www.WTO.org) Anti Dumping Measures: By Exporting Country From: 01/01/95 To: 31/12/05 Exporting Country 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Totals: Algeria 000001001002 Argentina 3000113110212 Australia 000122001208 Austria 100302000006 Brazil 91076582642564 Bulgaria 2010211201010 Canada 1001100441012 Chile 0113004411015 China, P.R. 26 16 33 24 20 29 30 37 40 43 40 338 Chinese Taipei 2 2 6128179141110899 India 41569766710263 Indonesia 024741159122763 Japan 5657101985116789 United Kingdom 3123312510021 United States 849118124106101395 Viet Nam 0001011012410 Totals for 01/01/95 - 31/12/05 119 92 125 170 185 228 166 216 221 151 131 1804 GV: NGUYEN HUU LOC 35
  36. Baùn phaù giaù taïi DCs. Case study: Haøng ñieän töû Nhaät baûn baùn vaøo Hoa kyø. • Töø 1960s ñeán nay, maäu dòch quoác teá Nhaät baûn coù 2 hieän töôïng: •1/ Nhaäp khaåu raát haïn cheá haøng tieâu duøng duø giaù nhieàu maët haøng laø cao nhaát theá giôùi: naêm 1988 vôùi 117 trieäu daân nhöng nhaäp khaåu ít hôn Thuïy só (6,4 trieäu daân). Giaù thòt boø vaø chuoái cao gaáp 3 taïi Hoa kyø, söûa taïi Nhaät ñaét gaáp ñoâi nhöng vaãn laø nhöõng sp bò haïn cheá nhaäp khaåu. •2/ Xuaát khaåu raát reõ nhieàu loaïi haøng hoaù (baùn phaù giaù) laøm caùc nhaø sx nöôùc ngoaøi khoâng theå caïnh tranh noåi: 1975 TV maøu ôû thò tröôøng noäi ñòa giaù 700 USD thì giaù baùn taïiGV: Hoa NGUYEN kyø HUU 400 LOC USD. 36
  37. 2 hypotheses: •1/ Coù nguoàn taøi trôï cho xk ñeå baùn thaáp hôn chi phí sx. Reject: MITI coù daønh 1 tyû USD haøng naêm cho haûng sx maùy coâng cuï baùn phaù giaù sp ra nöôùc ngoaøi nhöng khoâng ñuû cover cho taát caû sp bao goàm xe hôi, TV, boä nhôù • 2/ Naêng suaát lao ñoäng taïi Nhaät cao laøm chi phí thaáp. Reject:1987 naêng suaát lao ñoäng Nhaät thaáp nhaát trong 11 nöôùc DCs, trong coâng nghieäp xaây döïng chæ baèng 1/3 Hoa kyø. GV: NGUYEN HUU LOC 37
  38. Giaûi thích chieán löôc baùn phaù giaù taïi thò tröôøng Hoa kyø GV: NGUYEN HUU LOC 38
  39. Keát quaû vaø keát luaän • Ñeán 1989, saùu haûng TV lôùn cuûa Hoa kyø vaø nhieàu haûng nhoû phaûi ñoùng cöûa, toaøn ngaønh coâng nghieäp TV bò suy yeáu maïnh. • Sau 30 naêm baùn phaù giaù, coâng nghieäp TV Hoa kyø bò ñaùnh baïi hoaøn toaøn duø HK coù chi phí sx thaáp, naêng suaát lao ñoäng cao hôn. • Nhôø XK coù theå söû duïng toái ña coâng suaát, giaûm chi phí, taêng theâm lôïi nhuaän cuûa thò phaàn saûn phaåm baùn trong nöôùc. • Baèng haïn cheá nhaäp khaåu vaø thoaû hieäp doanh nghieäp coù theå ñaåy giaù haøng trong nöôùc raát cao: ngöôøi tieâu duøng Nhaät gaùnh chòu thieät haïi ñeå taøi trôï vieäc môû roäng thò tröôøngGV: NGUYEN ra HUU nöôùc LOC ngoaøi. 39
  40. Giaày muõ da: 60 doanh nghieäpVieätnambòEU kieänphaù giaù vôùi bieân ñoä 130%. • Do VN chöa ñöôïc coâng nhaän laø QG coù neàn kinh teá thò tröôøng neân EU xeùt qui cheá thò tröôøng cho töøng doanh nghieäp. • 8 doanh nghieäp VN ñöôïc EU choïn laøm maåu vaø khoâng coù doanh nghieäp naøo ñaït 3/5 the Basic Regulation. Thí duï: “quyeát ñònh kinh doanh” EU cho raèng doanh nghieäp khoâng ñöôïc töï do tieâu thuï sp do qui ñònh tyû leä xk baét buoäc 80% ghi treân giaáy pheùp kinh doanh. Coøn “chuaån möïc keá toaùn-kieåm toaùn” thì VN khoâng theo caùc tieâu chuaån quoác teá. “Quyeàn söû duïng ñaát” : DN khoâng theo cô cheá thò tröôøng vì giaù ñaát do NN qui ñònh”. GV: NGUYEN HUU LOC 40
  41. „ Uyû ban Chaâu AÂu (EC) keát luaän: ñaõ coù baèng chöùng cho thaáy Vieät nam vaø TQ baùn giaøy da taïi chaâu AÂu döôùi giaù thò tröôøng nhôø söï trô caáp töø chính phuû. „ EC 7/10/2006 chính thöùc aùp duïng thueá choáng baùn phaù giaù giaøy möùc 10% cho VN trong voøng 2 naêm, cho Trung quoác laø 16,5%. „ Trung quoác: seõ yeâu caàu WTO xeùt xöû neáu EU ñöa ra möùc thueá tröøng phaït döïa treân quan ñieåm phaùp luaät vaø thöïc teá sai leäch. (Nguoàn: Reuter Oct 2006). GV: NGUYEN HUU LOC 41
  42. A case study video: EU vaøthueáchoángbaùnphaùgiaùgiaøycuûa Vieät nam vaø Trung quoác GV: NGUYEN HUU LOC 42
  43. Case study: Thieät haïi cuûa haøng xuaát khaåu Vieät nam vì bò kieän baùn phaù giaù. Vaøo thò tröôøng LDCs Taïi Ai caäp: • Boä Ngoaïi Thöông vaø Coâng Nghieäp Ai Caäp (MTI) chính thöùc aùp thueá choáng baùn phaù giaù ñoái vôùi ñeøn huyønh quang 18W – 40W cuûa Vieät nam laø 0,32 USD /ñeøn. Thôøi gian chòu thueà laø 5 naêm töø 22/8/2006. MTI coù theå ñieàu chænh sau caùc cuoäc raø soaùt haøng naêm. • MTI caùo buoäc VN ñaõ baùn phaù giaù vôùi bieân ñoä laø 75%, ñoái vôùi maët haøng ñeøn huyønh quang. Coâng ty Ñieän Quang bò buoäc phaûi ngöng xuaát khaåu 28 container vaøo ngaøy 18-12- 2005. Ñieän Quang cuõng bò huyû boû hôïp ñoàng xuaát khaåu ñaõ ñaøm phaùn trò giaù 2 trieäu USD. (Nguoàn: Cuïc quaûn lyù caïnh tranh, MOT, 10- 2006). GV: NGUYEN HUU LOC 43
  44. Taïi Argentina: • Boä Kinh teá vaø dòch vuï coâng coäng Argentina vöøa quyeát ñònh ñieàu tra choáng baùn phaù giaù ñoái vôùi moät soá linh kieän xe ñaïp nhaäp khaåu vaøo thò tröôøng nöôùc naày coù xuaát xöù töø Vieät nam, Indonesia vaø Malaysia. Caùc maët haøng bò kieän: nan hoa khoâng muõ, muõ nan hoa vaø nan hoa hoaøn chænh cuûa xe ñaïp, xe gaén maùy loaïi ñöôøng kính 1,8mm ñeán 2,5mm vaø ñoä daøi 60mm ñeán 317mm. • Cuïc quaûn lyù caïnh tranh-Boä Thöông maïi vaø Thöông Vuï Vieät nam taïi Buenos Aires thu thaäp nhöõng thoâng tin caàn thieát vaø taøi lieäu lieân quan ñeán vuï kieän naày. (Nguoàn: Tuoâæ Treû 2/1/2006). GV: NGUYEN HUU LOC 44
  45. Vaøo thò tröôøng DCs • Xe ñaïp: caùc saûn phaåm xe ñaïp xuaát khaåu cuûa Vieät nam vaøo EU seõ chòu möùc thueá choáng baùn phaù giaù cuûa EU töø 15,8% ñeán 34,5%. Saùu doanh nghieäp saûn xuaát xe ñaïp cuûa Vieät nam bò chòu aùp möùc thueá noùi treân ñeàu laø doanh nghieäp coù voán 100% cuûa Ñaøi Loan. GV: NGUYEN HUU LOC 45
  46. • Choátcaøitheùpkhoângræ: ngaøy 24-8-2004, EU thoâng baùo ñieàu tra choáng baùn phaù giaù ñoái vôùi choát caøi theùp khoâng ræ vaø phuï tuøng coù nguoàn goác töø: Vieät nam, Trung Quoác, Ñaøi Loan, Indonesia, Malaysia, Philippines vaø Thaùi lan. Trong naêm 2003, 7 quoác gia treân chieám 25,5% thò phaàn choát khoâng ræ cuûa EU, rieâng Vieät nam chieám 2,93%. • Theo Cuïc Quaûn lyù Caïnh Tranh, Boä Thöông Maïi, möùc thueá choáng baùn phaù giaù aùp duïng cho Vieät nam laø 7,7% goàm caùc coâng ty: Vinavit, Co-win VN, Lidovit, Chian Shyang Enterprise vaø Header Plan. Caùc doanh nghieäp Trung Quoác chòu möùc 27,4%; Ñaøi loan 23,6%; Indonesia 24,6% vaø Thaùi lan 15,9%. (Nguoàn: Boä Thöông Maïi, http:/www.mot.gov.vn). GV: NGUYEN HUU LOC 46
  47. Thuyû saûn vaøo Hoa kyø: • Ngaøy 8/3/2006, Boä Thöông maïi Hoa kyø (DOC) seû choïn 3 coâng ty trong caùc coâng ty 6 QG, coù VN, xem xeùt laïi thueá choáng baùn phaù giaù toâm vaøo Hoa kyø. • DOC ñaõ aùp thueá choáng baùn phaù giaù ñoái vôùi Seaprodex Minh haûi 4,3%; Camimex 5,24%; Minh Phuù 4,38% Kim Anh Soùc Traêng 25,76% vaø toaøn boä caùc DN khaùc 25,76%. (Nguoàn VASEP Vietnam 02/2006). GV: NGUYEN HUU LOC 47
  48. BAÙN PHAÙ GIAÙ SP NÖÔÙC NGOAØI VAØO VIEÄT NAM • Theo CụcQuảnlýCạnh tranh Bộ Thương mại, thời gian gần đây cho biếtsảnphẩmthépcuộnnhậpkhẩu từ Trung Quốc đang có hiệntượng bán phá giá vào Việt Nam. Theo Hiệphội Thép Việt Nam, hiện giá phôi thép và thép cuộncủa Trung Quốc đang được chào bán cho các doanh nghiệpViệtNam vớimức giá là 7.350.000 đồng/tấn(tương đương 459USD). Hiệphội thép ViệtNam chorằng vớimức giá bán như vậy, sau khi trừđitấtcả các chi phí thì mức giá bán cho nhà nhậpkhẩu đầutiêncủaViệtNam sẽ từ 380-385 USD/tấn< Costchina GV: NGUYEN HUU LOC 48
  49. Pháp lệnh chống bán phá giá hàng hóa nhậpkhẩuvàoViệtNam Tổ chức, cá nhân nộphồ sơ yêu cầuápdụng biện pháp chống bán phá giá phải thoaû: z khốilượng, số lượng hoặctrị giá hàng hóa do họ sảnxuấthoặc đạidiện chiếmítnhất25% tổng khốilượng, số lượng hoặctrị giá hàng hóa tương tự của ngành sảnxuất trong nước. z khốilượng, số lượng hoặctrị giá của hàng hóa quy định tại điểma khoản này và của các nhà sảnxuất trong nước ủng hộ việcnộphồ sơ yêu cầuápdụng biện pháp chống bán phá giá phảilớnhơnkhốilượng, số lượng hoặctrị giá hàng hóa tương tự của các nhà sảnxuất trong nướcphản đốiyêucầuápdụng biện pháp chống bán phá giá. z xem xét liệuthị phầnnhậpkhẩucủamặt hàng đócóchiếmtrên3% tổng thị phầnnhậpkhẩu hàng hóa đóvàoViệt Nam hay không, hàng hóa đó có thựcsự bán phá giá vào thị trường Việt Nam, có thiệthạihoặc đe dọagâythiệthại cho ngành sảnxuấtcủaViệtNam vàmối quan hệ nhân quả giữaviệc bán phá giá và gây thiệthại hay không GV: NGUYEN HUU LOC 49
  50. 4/ Raøo caûn ôû DCs: Haïn cheá xuaát khaåu töï nguyeän VER • Caùc taùc giaû lyù thuyeát töï do hoaù thöông maïi laø DCs (A Smith, D Ricardo, E Heckscher, B Ohlin, Samuelson, P Krugman, Vernon ): ‘non government intervention is always beneficial’. • Khi DCs bò thaâm huït caùn caân thanh toaùn thì khoâng theå duøng haïn ngaïch. • Bieän phaùp thay theá: A Voluntary Export Restraint. GV: NGUYEN HUU LOC 50
  51. Case studies: (i) VER Japanese Autos. GV: NGUYEN HUU LOC 51
  52. Thaùng 10/1957 thöông hieäu Nhaät baûn ñaàu tieân TOYOPET CROWN ñöa vaøo thò tröôøng Hoa kyø ôû mieàn nam California vaø chæ baùn 287 chieác loaïi sedan. GV: NGUYEN HUU LOC 52
  53. 1960s-1970s coâng nghieäp oâtoâ Hoa kyø ñöôïc caùch ly khoûi cuoäc caïnh tranh nhaäp khaåu töø RoW vì Baéc Myû khaùc bieät caàu veà size vaø models: Ford Falcon, Mercury, Chevrolet, Lincoln GV: NGUYEN HUU LOC 53
  54. „ 1979 giaù xaêng taêng raát maïnh: thò tröôøng Baéc Myû chuyeån haún sang loaïi autos nhoû. „ Caùc haûng xe Nhaät ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu naày vì cost giaûm so vôùi Ford, General Motors vaø Chrysler. „ Khi thò phaàn xe Nhaät taêng nhanh, caùc nhaø sx vaø löïc löôïng chính trò yeâu caàu baûo hoä coâng nghieäp xe Hoa kyø. Ñeå traùnh chieán tranh maäu dòch khi duøng quotas: Hoa kyø yeâu caàu Nhaät neân haïn cheá xuaát khaåu. „ 1981 haïn cheá xk ôû möùc 1,68 trieäu chieác; 1984-85 möùc 1,85 trieäu. GV: NGUYEN HUU LOC 54
  55. GV: NGUYEN HUU LOC 55
  56. So saùnh Haïn cheá xuaát khaåu töï nguyeän vôùi Haïn ngaïch vaø Thöông maïi töï do GV: NGUYEN HUU LOC 56
  57. So saùnh Haïn cheá xuaát khaåu töï nguyeän vôùi Haïn ngaïch vaø Thöông maïi töï do GV: NGUYEN HUU LOC 57
  58. Chính saùch chöa coù taùc duïng haïn cheá thaät söï vì: • 1/ Autos Nhaät khoâng theå thay theá autos Hoa kyø moät caùch hoaøn haûo. • 2/ Haïn cheá löôïng laøm giaù xe Nhaät taêng leân: quotas rent (SPCIJPP) rôi vaøo caùc coâng ty Nhaät. GV: NGUYEN HUU LOC 58
  59. • 3/ Các nhà sx Nhaät ñaõ ñoái phoù VER thaønh coâng baèng caùch baùn nhieàu xe loaïi hackback (familian, caravan) , nhieàu chöùc naêng (4WD) nhö Land-Cruiser, Previa, những loạinầy không chịuhạnchế về lượng xk của VER như kiểusedan. GV: NGUYEN HUU LOC 59
  60. 4/ VER thaát baïi hoaøn toaøn vì chi phí quaù cao, thieät haïi cho Hoa kyø (SPcJEIPP) khoaûn 1 tyû USD haøng naêm. Keát quaû laø: General • 2006 saûn löôïng Toyota baùn taïi thò tröôøng Hoa kyø hôn 2 trieäu chieác moãi naêm. • Toång saûn löôïng toaøn caàu naêm 2006 laø 9,06 trieäu chieác. GV: NGUYEN HUU LOC 60
  61. Ôtô Nhật được tin cậynhất ở Mỹ • 2006, ôtô củaNhậttiếptụcthống trị bảng xếphạng nhãn hiệuxeđượctin cậynhất Hoa kỳ do tạpchíBáo Cáo Tiêu Dùng (Mỹ) thựchiện. • Trong số 47 nhãn hiệuôtôcóchỉ số tin cậy cao nhất, 39 nhãn hiệuthuộc các hãng Nhật. Toyota dẫn đầudanhsáchvới 21 nhãn hiệu, 18 nhãn hiệu khác thuộc Honda, Mitsubishi và Nissan. • Kếtquả trên là thách thứclớn mà các hãng ôtô Mỹ như General Motors, Ford Motor và DaimlerChrysler phải đốimặt. Source: Bloomberg GV: NGUYEN HUU LOC 61
  62. Specific: a/ Toyota Camry laø thöông hieäu baùn chaïy nhaát Hoa kyø hieän nay GV: NGUYEN HUU LOC 62
  63. b/ Lexus 2006 ñöùng ñaàu baûng caùc loaïi xe deluxe baùn taïi Hoa kyø GV: NGUYEN HUU LOC 63
  64. c/ Honda Civic ñöôïc choïn nhö loaïi xe tieâu bieåu 2005 taïi thò tröôøng Baéc Myû vì: ít hao xaêng, daùng ñeïp, an toaøn vaø giaù reû. GV: NGUYEN HUU LOC 64
  65. • 2006 Toyota Prius (latest model) laø loaïi xe hoån hôïp xaêng-ñieän phoå thoâng nhaát Baéc Myû. • Naêm 2007, Ford, GMC vaø Chrysler chæ coøn kieåm soaùt 51,6 % thò tröôøng xe hôi taïi Hoa kyø (Source: CVTVN 5/4/2007) GV: NGUYEN HUU LOC 65
  66. 5/ RaøocaûncuûaLDCs– Cartel xuaátkhaåuhaøng hoaù (International cartel) • Maëc duø coù nhieàu noå löïc coâng nghieäp hoaù: ña soá LDCs vaån laø caùc nöôùc xk haøng sô cheá (commodities) laø noâng- khoaùng saûn. • ToT haøng sô cheá giaûm- caàn tìm caùch taêng giaù: 1/ Baèng thueá xk cao: lôïi ích chuyeån sang caùc nöôùc xk khaùc. 2/ Thaønh laäp chung cartel xk: cuøng nhau haønh ñoäng seõ chuù yù lôïi ích 1 nöôùc thu ñöôïc töø thueá xk cuûa nöôùc khaùc, naâng giaù deå hôn so vôùi khi haønh ñoäng rieâng leû. Td: VN vaø Indonesia laø 2 nöôùc xk cafe lôùn ôû chaâu AÙ. VN muoán ñaùnh thueá xk cao: khaùch haøng cuûa VN seõ mua cafe Indo. VN bò giaûm lôïi nhuaän vaø Indo cuõng bò boù buoäc nhö vaäy. Tuy nhieân VN-Indo cuøng thoáng nhaát taêng giaù, caû 2 caûm thaáy töï do trong vieäc taêng giaù ñeå 2 nöôùc cuøng coù lôïi. GV: NGUYEN HUU LOC 66
  67. Ñieàu kieän: 1/ Cartel kieåm soaùt phaàn lôùn saûn löôïng sx cuûa theá giôùi. 2/ Khaùch haøng ít coù khaû naêng töø boû maët haøng cartel sx vì khoù coù nguoàn haøng thay theá. 3/ Coù khaû naêng thieát laäp traät töï ñ/v caùc nöôùc thaønh vieân: moät nöôùc muoán baùn nhieàu hôn qui ñònh, caùc thaønh vieân khaùc thaáy chaúng caàn giöû giaù cao. GV: NGUYEN HUU LOC 67
  68. International Cartel of Ethanol • 1/3/2007 Hoa kỳ và Brazil thoả thuận thành lậpcartel xuấtkhẩu ethanol và đưa ethanol thành nhiên liệu mang tính toàn cầu. •Brazil đi đầuthế giới trong việcsx ethanol vớigiárẻ từ mía, Hoa kỳ là nước sx ethanol lớnnhấtthế giớitừ bắp. Hai nướcchiếm70% lượng ethanol toàn cầu. GV: NGUYEN HUU LOC 68
  69. • Brazil có Grupo Costan là hãng sảnxuất ethanol lớnnhấtquốcgiavàthứ hai trên thế giới sau Atcher Danidls Midland Co củaMỹ. Hiệntạithị trường ethanol sáng sủa, nhất là khi giá dầutăng trên 60USD/thùng, thậm chí ngay cả khi giá này giảmxuống dưới35 hoặc 40USD/thùng thì việcsảnxuất ethanol vẫncólãi. • 8/10 xe hơimớisxtại Brazil dùng nhiên liệu ethanol vớigiárẻ chỉ bằng ½ giá gas. • 2/2007 Mitsui& Co xây đường ống xuất khẩu ethanol sang Nhậtbản. (Source: AP, New York Times Feb-07) GV: NGUYEN HUU LOC 69
  70. Thöïc teá: Cartel xuaát khaåu cafe, thieát, daàu, ethanol, vaän taûi haøng khoâng Haàu heát thaát baïi hoaëc khoâng theå taêng giaù vì: 1/ kieåm soaùt phaàn nhoû Qw, 2/ söï caïnh tranh töø caùc nguoàn thay theá. GV: NGUYEN HUU LOC 70
  71. Oganization of Petroleum Exporting Countries thaønh laäp 1961, goàm 13 nöôùc thaønh vieân GV: NGUYEN HUU LOC 71
  72. OPEC hoäi ñuû caùc ÑK hoaït ñoäng hieäu quaû: 1/ Chieám hôn ½ saûn löôïng daàu theá giôùi. 2/ Daàu hoaû khoâng coù nguoàn thay theá töông caän vôùi giaù thaáp. GV: NGUYEN HUU LOC 72
  73. 3/ Khoâng coù vaán ñeà löøa gaït giöûa caùc thaønh vieân GV: NGUYEN HUU LOC 73
  74. 4/ Baát oån veà chính trò phaù vôû nguoàn cung daàu vaø ñaåy giaù leân: Chieán tranh Arab-Israel 1973, Iran-Irak 1980-88, caùch maïng Hoài giaùo Iran 1979, laøm giaûm löôïng cung töø vònh Persiq. GV: NGUYEN HUU LOC 74
  75. GV: NGUYEN HUU LOC 75
  76. Keát quaû: • OPEC ñaõ naâng giaù gaáp 4 vaøo 1973 vaø 1979 taïo ra khuûng hoaûng daàu hoaû laàn thöù 1 vaø thöù 2: caùc nöôùc nhaäp khaåu daàu laâm vaøo thaâm huït ngaân saùch traàm troïng. • Hoa kyø tuyeân boá thaû noåi ñoàng USD: cô cheá Breeton Wood suïp ñoå. GV: NGUYEN HUU LOC 76
  77. RoW phaûn öùng: • Naêm 1986 OPEC gaëp khoù khaên do taêng cung töø non-member countries: Anh, Na uy, Mexico caùc quoác gia naày khai thaùc nhieàu daàu ôû bieån Baéc Haûi vaø vònh Mexico laøm giaù daàu giaûm. GV: NGUYEN HUU LOC 77
  78. 6/ Raøo caûn haønh chaùnh, kyû thuaät vaø yeâu caàu veà ñòa phöông • (i) Raøo caûn haønh chaùnh, kyû thuaät. Laø tröôøng hôïp chính phuû nöôùc nk xieát chaët nhöõng ñk tieâu chuaån veà y teá, an toaøn thöïc phaåm vaø caùc thuû tuïc haûi quan ñeå taïo neân nhöõng caûn trôû maäu dòch töï do. GV: NGUYEN HUU LOC 78
  79. Thí duï • 1982, Phaùp yeâu caàu caùc saûn phaåm ñieän töû Nhaät phaûi laøm thuû tuïc haûi quan chæ ôû Poitiers. •CácnướcMỷ latin trước đây đãcấm nhậpkhẩugạoViệt nam và Thái lan với lý do gạo có côn trùng (mọtgạo) nhằmbảovệ ngành sảnxuấtlương thực trong nước. GV: NGUYEN HUU LOC 79
  80. Raøo caûn haønh chaùnh cuûa Vieät nam Vieät nam cuøng vôùi Brazil vaø Aán ñoä ñöùng thöù tö treân theá giôùi trong vieäc söû duïng caùc raøo caûn haønh chaùnh ñoái vôùi haøng nhaäp khaåu töø caùc nöôùc khaùc. Vieät nam hieän ñang söû duïng 12 trong soá 22 loaïi raøo caûn haønh chaùnh. Möùc trung bình cho caùc nöôùc treân theá giôùi laø taùm loaïi raøo caûn. GV: NGUYEN HUU LOC 80
  81. „ “Trong thang ñieåm 10 cuûa Toå chöùc Minh baïch Quoác teá – ITO, Vieät nam chæ ñöôïc cho 2,6 ñieåm veà tính minh baïch. Neáu con toâi ñi hoïc maø ñöôïc cho ñieåm nhö vaäy thì thoâi roài coøn gì ñeå noùi” (Nguoàn: Pierre Sauve, WB Advisor) „ Trung Quoác sau khi vaøo WTO thì caùc thaønh tích veà kinh teá ñaõ cao hôn döï kieán. Ngaønh coâng nghieäp oâ toâ vaø noâng nghieäp töôûng seõ bò suïp ñoå nhöng ngöôïc laïi ñaõ phaùt trieån maïnh hôn. GV: NGUYEN HUU LOC 81
  82. Toùm taét caùc raøo caûn thöông maïi cuûa Hoa kyø vaø Lieân minh chaâu AÂu ñoái vôùi haøng hoaù xuaát khaåu töø caùc nöôùc ñang phaùt trieån. GV: NGUYEN HUU LOC 82
  83. Free or Fair Trade: the Debate in Developed Countries • Free trade – The national government exerts minimal influence on the exporting and importing decisions of private firms and individuals • Eg. New Zealand • Fair trade (or managed trade) – The national government should actively intervene to ensure that domestic firms’ exports receive an equitable share of foreign markets and that imports are controlled to minimise losses of domestic jobs and market share in specific industry sectors
  84. Rationales for trade intervention • Key questions to think about: – 1. Should a national government intervene to protect the country’s domestic firms by: • taxing foreign goods entering the domestic market? • constructing other barriers against imports? – 2. Should a national government directly help the country’s domestic firms to increase their foreign sales through: • export subsidies? • government-to-government negotiations? • guaranteed loan programs?
  85. Primary arguments against free trade (and for government intervention) • Level playing field argument: – Foreign firms and domestic businesses should compete on equal terms • Note: the ‘level playing field’ argument is often used to justify policies that restrict foreign competition • National defence argument: – A nation must be self-sufficient in critical raw materials, machinery, technology and even food or it will be vulnerable to threats from other countries •Agriculture
  86. Primary arguments against free trade (and for government intervention) • Infant industry argument – Some industries can thrive if they are protected from foreign competition during their infancy and adolescence • Cars Japan, Textiles U.S. • Maintenance of existing jobs argument – Protect industries to avoid potential job losses that may result if companies are driven out of business by foreign competitors • Outsourcing U.S.
  87. Case study video: Raøo caûn phi thueá quan cuûa DCs ñoái vôùi haøng xk cuûa LDCs – tröôøng hôïp Ghana. GV: NGUYEN HUU LOC 87
  88. Baøi taäp tình huoáng: Caùch khaéc phuïc haøng raøo kyû thuaät ñoái vôùi sp xuaát khaåu cuûa Vieät nam • 1. Cuõng nhö Ghana vaø caùc nöôùc LDCkhaùc vieäc baùn haøng cuûa Vieät nam ra thò tröôøng theá giôùi laø vieäc laøm khoâng deå daøng. Khi trôû thaønh thaønh vieân cuûa WTO thueá quan ñoái vôùi haøng hoaù XK cuûa VN vaøo thò tröôøng DCs vaø vaán ñeà haïn ngaïch seû ñöôïc dôû boû hoaëc giaûm ñaùng kể tuy nhiên DCs seû taêng cöôøng caùc raøo caûn haønh chaùnh-kyû thuaät. GV: NGUYEN HUU LOC 88
  89. 2. Raøo caûn kyû thuaät cuûa Hoa kyø veà nhaûn thöïc phaåm • Cuïc An toaøn Thöïc phaåm vaø Döôïc phaåm Hoa kyø (FDA) vöøa naâng cao caùc qui ñònh veà kyû thuaät ñoái vôùi caùc saûn phaåm nhaäp khaåu vaøo thò tröôøng nöôùc naày. • FDA ñoøi hoûi caùc nhaø saûn xuaát phaûi ghi roû baèng tieáng Anh, deå hieåu leân nhaõn caùc loaïi thöïc phaåm chöùa protein coù nguoàn goác töø 8 loaïi thöïc phaàm bò coi laø coù theå gaây dò öùng goàm: söûa, tröùng, caù, thuyû saûn giaùp xaùc, haït caây, ñaäu phoäng, luùa mì vaø ñaäu naønh. GV: NGUYEN HUU LOC 89
  90. • Keå töø 01/01/2006, FDA seõ thu giöû caùc saûn phaåm thöïc phaåm löu thoâng treân thò tröôøng Hoa kyø neáu nhaõn cuûa chuùng khoâng ñaùp öùng ñuùng yeâu caàu noùi treân. Ngoaøi ra FDA seõ yeâu caàu caùc nhaø cheá bieán hay phaân phoái thöïc phaåm thu hoài laïi nhöõng saûn phaåm coù chöùa thaønh phaàn gaây dò öùng khoâng khai baùo. • Qui ñònh môùi naày gaây khoù khaên hôn cho caùc nöôùc ñang phaùt trieån voán xuaát khaåu phaàn lôùn thöïc phaãm cheá bieán vaø noâng saûn vaøo thò tröôøng Hoa kyø vaø DCs. Ñaây cuõng laø thöû thaùch cho caùc nhaø xuaát khaãu Vieät nam trong xu theá hoäi nhaäp vaø khi VN laø thaønh vieân WTO. (Nguoàn: GV: NGUYEN HUU LOC 90
  91. Raøo caûn kyû thuaät ñoái vôùi haøng xuaát khaåu cuûa Vieät nam • Theo thoâng tin töø Hieäp hoäi Cheá bieán vaø Xuaát khaåu thuyû saûn Vieät nam: töø thaùng 10-2005 ñeán 31- 3-2006, caùc maët haøng toâm vaø thuyû saûn nuoâi nhaäp khaåu vaøo thò tröôøng Nhaät baûn seõ phaûi chòu söï kieåm tra boå sung caùc tieâu chuaån haøng thöïc phaåm an toaøn vöøa ñöôïc Cuïc Kieåm Tra Veä Sinh An Toaøn Thöïc Phaåm Nhaät Baûn ban haønh. GV: NGUYEN HUU LOC 91
  92. • Theo ñoù, nhöõng saûn phaåm thöïc phaåm nhaäp vaøo thò tröôøng naày seõ bò thu hoài, traû haøng hoaëc tieâu huyû neáu phaùt hieän loâ haøng ñoù coù dö löôïng caùc chaát khaùng sinh nitrofuran, chaát AOZ (3-amino- 2-oxazole) vaø SEM (semicarbazide). • Nhieàu doanh nghieäp cheá bieán thuyû saûn Vieät nam seõ phaûi ñoái dieän vôùi nhöõng khoù khaên khi xuaát haøng vaøo thò tröôøng Nhaät trong thôøi gian tôùi, ñaëc bieät laø maët haøng toâm. • (Nguoàn: Boä Thöông Maïi, GV: NGUYEN HUU LOC 92
  93. Primary arguments against free trade (and for government intervention) • Strategic trade theory: – Some markets are incapable of supporting more that one or two firms on a worldwide basis – A government can make its country better off if it adopts trade polices to ensure that a domestic firm captures the monopoly profits that arise from being one of the few firms in an industry • Aeroplane Manufacture, Boeing & Airbus