›
›

Giáo trình về Kế toán tài chính

pdf 205 trang vanle 1390
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Giáo trình về Kế toán tài chính", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfgiao_trinh_ve_ke_toan_tai_chinh.pdf

Nội dung text: Giáo trình về Kế toán tài chính

  1. TRNG I HC M TP.HCM K TOÁN TÀI CHÍNH TS. Hà Xuân Th ch - Ch ủ biên ThS. Nguy n Th M Hoàng ThS. Ph n Th Thu Hà Biên so n 1
  2. TR NG I H C M TP.HCM TÀI LI U H NG D N H C T P K TOÁN TÀI CHÍNH Biên so n: TS. Hà Xuân Th ch - Ch ủ biên ThS. Nguy n Th M Hoàng ThS. Ph n Th Thu Hà 2
  3. BÀI GI I THI U 1. Gi i thi u. Chào m ng các b n h c viên n v i ch ươ ng trình ào t o t xa ca Tr ưng i h c M Thành ph H Chí Minh Các b n ang ti p c n v i tài li u môn h c K toán tài chính . Môn h c này giúp b n v s hi u bi t gì ? và ng d ng gi i quy t nh ng công vi c gì trong s n xu t kinh doanh ? Có c n thi t ph i h c môn này không ? T t c ưc tr l i trong toàn b tài li u môn h c K toán tài chính Các b n hãy hình dung r ng, t khi xã h i loài ng ưi hình thành, sn xu t là ho t ng c a con ng ưi nh m t o ra c a c i v t ch t bo m t n t i và phát tri n c a xã h i loài ng ưi. Thông qua lao ng, con ng ưi ý th c ưc giá tr công vi c c a mình, t ó con ng ưi luôn tìm tòi, sáng t o ra các công c lao ng và cách th c ánh giá, qu n lý thành qu lao ng ngày càng hi u qu h ơn. Lao ng c a con ng ưi i t ơ n gi n n ph c t p, òi h i s t ư duy qu n lý cng phát tri n theo, dn d n hình thành m t công c qu n lý kinh t ó là k toán. Nh ư v y, s ra i và phát tri n c a k toán là m t nhu c u khách quan c a quá trình s n xu t và c a quan h xã h i. Nhu c u ó ưc t n t i trong t t c các hình thái kinh t xã h i khác nhau. Mi các nhân, t ch c trong xã h i t x ưa n nay luôn c n có nh ng thông tin trung th c, k p th i hàng ngày, nh k ph c v cho vi c ra quy t nh hay ho ch nh cho t ươ ng lai, iu này r t c n thi t h ơn cho doanh nghi p s n xu t kinh doanh, nh t là trong n n 3
  4. kinh t th tr ưng hi n nay òi h i s c nh tranh m nh m v ươ n lên. có nh ng thông tin trung th c k p th i, t i doanh nghi p ph i có mt b ph n ghi nh n, thu th p d li u, x lý d li u m t cách t ng hp và chi ti t cho nhà qu n tr , ó là phòng k toán c a doanh nghi p. B n có mu n làm vi c t i phòng k toán c a doanh nghi p không ? Nu có, b n ph i h c gi i môn k toán tài chính , m t cách la ch n duy nh t. Ng ưc l i, bn không mu n là chuyên môn k toán, nh ưng n u b n làm vi c m t doanh nghi p s n xu t kinh doanh thì bn c ng c n ph i c hi u các s li u trên các báo cáo k toán ph c v cho công vi c chuyên môn c a b n, mu n v y b n c ng ph i nghiên c u môn h c k toán tài chính m t cách nghiêm túc. Ngày nay, cùng v i s phát tri n m nh m c a l c l ưng s n xu t, khoa h c k toán c ng không ng ng phát tri n và ngày càng ưc c i ti n phù h p v i à phát tri n chung c a s n xu t – xã h i. các n ưc kinh t th tr ưng phát tri n, k toán ưc g i là “ngôn ng kinh doanh”, là “c ơ s c a các quy t nh kinh doanh”. 2. M c tiêu c a môn h c. Sau khi h c xong môn k toán tài chính theo tài li u này, sinh viên c n t ưc các k n ng sau: + Có chuyên môn sâu làm k toán tài chính t i các doanh nghi p t vi c l p ch ng t , nh kho n ghi s k toán, x lý s li u và t ng h p l p báo cáo tài chính doanh nghi p. + Có kh n ng t ch c ưc m t phòng k toán t i doanh nghi p. 4
  5. 3. N i dung môn h c k toán tài chính Tài li u này vi t cho sinh viên chuyên ngành k toán t h c th i lưng môn h c là 13 ơ n v h c trình, t ươ ng ươ ng 195 ti t. Tài li u chia làm 3 ph n, m i ph n trình bày trong m t cu n sách riêng ti n hc t p theo tín ch . Ph n 1: gm 5 ơ n v h c trình, t ươ ng ươ ng 75 ti t - Phân này trình bày trong 8 bài, c th Bài 1 : Công tác t ch c k toán ti doanh nghi p Bài 2 : K toán v n b ng ti n và các kho n ng tr ưc Bài 3 : K toán hàng t n kho Bài 4 : K toán nguyên v t li u và công c Bài 5 : K toán tài s n c nh Bài 6: K toán ti n lươ ng và các kho n trích theo l ươ ng Bài 7 : K toán chi phí s n xu t và giá thành s n ph m Bài 8 : K toán thành ph m v à tiêu th thanh phm Nh ư v y, ph n mt các b n sinh viên ưc h ưng d n h c t công tác t ch c m t b máy k toán t i doanh nghi p n k toán các yu t quá trình s n xu t nh ư k toán ư a ti n vào ho t ng, mua và s d ng các y u t s n xu t nh ư hàng t n kho, tài s n c nh, tr ti n lương ng ưi lao ng và quá trình tp h p chi phí s n xu t có thành ph m cơ b n trong n ưc. Ph n 2 : g m 4 v hc trình, t ươ ng ươ ng 60 ti t - ph n này trình bày trong 5 bài c th : 5
  6. Bài 9: K toán mua bán hàng hoá Bài 10: K toán các kho n u t ư tài chính và ho t ng khác Bài 11: K toán các kho n thu ph i thu Bài 12: K toán u tư xây d ng c ơ b n và b t ng s n u t ư Bài 13: K toán chi phí bán hàng, chi phí qu n lý doanh nghi p và xác nh k t qu kinh doanh Nh ư v y, ph n hai các b n sinh viên ưc h ưng d n hc nh ng ph n hành c ơ bn c a ho t ng th ươ ng m i xu t nh p kh u và các ph n hành khác c a m t doanh nghi p v u t ư tài chính ho t ng khác, các kho n ph i thu ph i tr , u t ư xây d ng c ơ b n và b t ng s n u t ư, chi phí bán hàng, chi phí qu n lý doanh nghi p và k toán t ng h p xác nh k t qu kinh doanh cu i k Ph n 3 : g m 4 v h c trình, t ươ ng. ương 60 ti t - ph n này trình bày trong 6 bài, c th : Bài 14: K toán ngu n v n ch s h u Bài 15: c im k toán các ngành kinh doanh d ch v Bài 16: c im k toán ho t ng ngành xây d ng Bài 17: c im k toán ho t ng ngành nông nghi p Bài 18: S k toán và các hình th c k toán Bài 19: H th ng báo cáo tài chính nh k . Nh ư v y ph n ba các b n sinh viên ưc h ưng d n h c nh ng ph n vi c còn l i k toán nh ư k toán ngu n v n ch s hu và 6
  7. các k thu t ghi chép vào s k toán, t ng h p báo cáo k toán cu i k. ng th i trong ph n này các bn c ng ưc ti p c n toàn b c im k toán c a các ngành kinh doanh c thù khác nh ư d ch v , xây lp, nông nghi p. 4. Hng d n h c môn h c k toán tài chính c thù c a môn h c này là có s liên k t ch t ch gi a các bài hc, k t qu ca bài h c tr ưc là ti n cho bài h c sau vì tính ch t k toán kép. M c khác k toán òi h i t ư duy v toán h c và tính logic, tính nguyên t c r t l n, nên ng ưi hc ph i nm v ng lý thuy t, nguyên t c k toán v n d ng x lý nhi u nghi p v kinh t khác nhau phát sinh trong th c t . Mu n to ra k xo chuyên môn, òi h i sinh viên ph i làm bài t p th t nhi u m i t o nên các ph n x , x lý tình hu ng nhanh và úng. Kinh nghi m hc t t môn h c này và tr thành ng ưi hành ngh k toán gi i là ph i th c hi n các iu sau: + Hc lý thuy t và hi u lý thuy t m t cách tưng t n + c và làm l i nhi u l n các ví d m u nh ng tình lu ng in hình + c và làm l i nhi u l n các bài t p có l i gi i m u m r ng nh ng tình hu ng SXKD phát sinh trong th c t nàng ngày. + Làm bài t p ch ưa có l i gi i. m u ki m tr l i s hi u bi t c a mình. + Tìm hi u h th ng ch ng t và luân chuy n ch ng t , s k toán, các báo cáo tài chính do nhà nưc ban hành trong các tài li u và liên h m t doanh nghi p h c h i t th c t . + Thưng xuyên theo dõi và c p nh t ki n th c t các v n b n c a B Tài Chính Vi t Nam, ch ng hn các Quy t nh Thông T ư, hưng 7
  8. dn v ch k toán, ch tài chính, h ưng d n th c hi n các lu t thu , Nh ư v y th i gian t h c c a sinh viên v môn h c này chi m r t l n. Ph ươ ng pháp h c: không nên n m c vì nh ng s li u k toán r t d làm b n bu n ng , nên ng i bàn h c và làm bài t p th ưng xuyên . 5. Tài li u tham kh o thêm cho môn h c này: Tài li u tham kh o chính: + H ng d n h c và làm k toán tai chính : TS . Hà Xuân Th ch, PGS.TS: Vô V n Nh h p. so n. NXB Tài Chính 2006. + K toán tài chính : TS. Bùi V n D ươ ng: NXB Tài Chính 2006. + K toán tài chính : TS . Võ V n Nh , NXB Tài Chính 2006. + K toán th ươ ng m i và d ch v . TS . Hà Xuân Th ch. NXB Tài Chính 2006. + 100 bài t p và bài gii k toán tài chính : TS . Hà Xuân Th ch. NXB Tài Chính 2006. + Lu t k toán. + H th ng chu n m c k toán Vi t Nam. + Quy t nh 1141 / 1995/BTC và các thông t ư 89/2002 , TT 105/2003 , T 120/2003, TT 128/2003 , TT23/2005 . . . ca B Tài Chính ban hành. Tài li u tham kh o ph : + K Toán tài Chính : B Môn K Toán Tài Chính Tr ưng i H c 8
  9. Kinh T TP. HCM. + K Toán Tài Chính : B Môn K Toán Tài Chính Tr ưng i H c Kinh T Qu c Dân. + Bài t p k toán tài chính : B Môn K Toán Tài Chính Tr ưng i Hc Kinh T TP.HCM. a ch liên l c, ph n h i: in tho i : 0903 .878 . 968 . Gp TS. Hà Xuân Th ch. Email : hxt@ueh.edu.vn 9
  10. BÀI 1 T CH C CÔNG TÁC K TOÁN T I CÁC DOANH NGHI P A. GI I THI U Mt doanh nghi p khi thành lp thì nh t thi t ph i t ch c ngay b máy k toán doanh nghi p, nh m giám sát, ph n ánh, tính toán và báo cáo thông tin k p th i m i ho t ng kinh doanh c a doanh nghi p. Mc tiêu h c viên c n t c bài này là: Hi u m t cách th u áo nh ng v n c ơ b n c a công vi c c n làm khi b t u t ch c b máy k toán doanh nghi p (DN). La ch n các mô hình t ch c và t ch c ưc b máy k toán ti m t doanh nghi p s n xu t kinh doanh (SXKD). Tóm t t n i dung chính : - Các công vi c c n thi t t ch c công tác k toán doanh nghi p. - T ch c b máy k toán doanh nghi p. - H th ng tài kho n k toán doanh nghi p 10
  11. B. N I DUNG I. CÁC CÔNG VI C C N THI T T CH C CÔNG TÁC K TOÁN T I DOANH NGHI P thi t l p m t b máy k toán t i doanh nghi p ho t ng hu hi u, c n th c hi n các công vi c sau ây m t cách ng b , phù hp v i yêu c u trình qu n lý và c im SXKD, quy mô ho t ng c a DN. 1. T ch c h th ng ch ng t k toán, t ch c vi c ghi chép ban u và t ch c luân chuy n ch ng t khoa h c và h p lý. - Tuân th úng ch k toán v ch ng t b t bu c. - Thi t k và s d ng linh ho t ch ng t h ưng d n, ch ng t n i b . - L p s ơ luân chuy n ch ng t , th i gian luân chuy n m i b phân k toán, trách nhi m xét duy t và l ưu tr tài li u k toán. 2. T ch c v n d ng h th ng tài kho n k toán doanh nghi p (TKKT) - Tuân th úng b ng h th ng TK k toán b t bu c th ng nh t toàn qu c. - Thi t k các tài kho n c p 2, c p 3, c p 4 ch ưa quy nh trong h th ng tài kho n k toán sao cho phù h p v i quy mô, c im qu n lý và SXKD t i doanh nghi p, t ó xây d ng h th ng TKKT n i b s d ng c thù cho doanh nghi p. 11
  12. - Thi t k mã c p hàng hóa, công n các chi ti t mang tính m r ng khi khai báo mã c p TKKT tr ưc khi doanh nghi p ho t ng và b sung khi ho t ng. 3. T ch c h th ng s k toán phù h p, nh m t o iu ki n cho vi c cung c p thông tin k p th i, chính xác, ph c v cho vi c iu hành và qu n lý kinh t doanh nghi p. - S k toán theo hình th c Nh t ký - S Cái - S k toán theo hình th c Ch ng T Ghi S - S k toán theo hình th c Nh t Ký Chung - S k toán theo hình th c Nh t Ký Ch ng T Xu h ưng ngày nay, Doanh nghi p nên ch n s k toán theo hình th c Nh t Ký Chung, vì hình th c này phù h p v i quy mô và trình qu n lý kinh t c a Doanh nghi p. 4. T ch c th c hi n ch báo cáo tài chính theo qui nh Nhà nc và phù h p v i yêu c u qu n lý c th t i DN. - Bng cân i K Toán. - Bng Kt Qu Kinh Doanh - B ng l ưu chuy n ti n t - Bng Thuy t Minh Báo Cáo Tài Chính - Các Bng kê hoá ơ n u vào, u ra, ph c v khai báo thu hàng tháng theo quy nh và B ng chi ti t k toán theo yêu c u qu n lý riêng c a tng DNnh ư chi ti t n ph i thu, ph i tr , chi ti t hàng t n kho, B ng tính giá thành sn ph m, 12
  13. 5. L a ch n mô hình t ch c b máy k toán thích h p v i c im t ch c ho t ng sn xut kinh doanh và t ch c qu n lý ca doanh nghi p, ch n m t trong ba mô hình sau : (xem sách nguyên lý k toán) - Mô hình t ch c b máy k toán t p trung. - Mô hình t. ch ưc b máy k toán phân tán. - Mô hình t ch c b máy k toán v a t p trung va phân tán. 6. T ch c trang b và ng d ng k thu t tính toán và thông tin hi n i trong công tác k toán, c th nh : - D ki n các trang thi t b cn thi t, cho công tác k toán. - Ch n l a ph ươ ng pháp th c hi n k toán th công hay s d ng ph n mm k toán. - L a ch n ph n m m k toán phù h p v i trình qu n lý, c im sn xu t kinh doanh, quy mô 7. Ki m tra k toán trong n i b doanh nghi p và trong các ơ n v tr c thu c. - Xây d ng quy ch tài chính, quy ch k toán t i DN. - Ti n hành ki m kê nh k , b t th ưng tài s n d b th t thoát, h ư hng, - Ki m tra n i b công tác k toán – tài chính DN, các ơ n v tr c thu c nh k , hàng n m 13
  14. 8. T ch c k toán qu n tr và phân tích hot ng kinh doanh trong doanh nghi p. - Xây d ng các báo cáo n i b k toán v vi c phân tích, ánh giá ho t ng SXKD t ng k , t ng n m. - T ch c b ph n k toán qu n tr th c hi n các ch c n ng nh hưng tài chính trong t ươ ng lai, khai thác ti m n ng th tr ưng thông qua s li u d toán c a k toán. 9. T ch c nhân s phòng k toán, ây là công vi c có tính ch t quy t nh ch t l ng v thông tin k toán cung c p cho nhà qu n tr , vì v y nên: - Xây d ng tiêu th c tuy n ch n nhân s k toán phù hp v i yêu c u tng v trí, nhi m v k toán v i m c thù lao tho áng. - Xây d ng ch ươ ng trình b i d ưng ki n th c k toán tài chính hàng nm cho nhân viên theo ch k toán, tài chính, thu hi n hành . - Xây d ng m i quan h thân thi n gi a các b phn k toán và gi a nhân viên k toán v i nhân viên các phòng ban khác trong công vi c II. T CH C B MÁY K TOÁN DOANH NGHI P 1. Nguyên t c t ch c b máy k toán. - Ch p hành úng lu t k toán khi th c hi n t ch c b máy k toán, mi m t t ch c kinh t ch thi t l p duy nh t m t ơ n v k toán, ng u là k toán tr ưng, n u có các ơ n v ph thu c h ch toán c l p thì g i là ơ n v k toán ph thu c. - T ch c b máy k toán ph i b o m tính toàn di n, ch t ch , k p th i và nh t là tính th ng nh t và chính sách, ph ươ ng pháp k toán, , 14
  15. nh t quán v th i gian, không gian khoá s và báo cáo k toán. - C ơ c u phòng k toán g n nh , chuyên môn cao, chi phí th p. - Thông tin k toán cung c p ph i phù h p v i trình , yêu c u qu n lý c a doanh nghi p. 2. Nhi m v c a b máy k toán. Có hai nhi m v l n c n quan tâm: - i v i doanh nghi p: Giám c tài chính, b o v tài s n c a doanh nghi p, cung c p thông tin v tài s n, tình hình s n xu t kinh doanh, quá kh , hi n t i và d báo tài chính trong t ươ ng lai cho ho t ng s n xu t kinh doanh. - i v i nhà n ưc: Tuân th úng lu t k toán, h th ng chu n mc k toán và các quy t nh, thông t ư c a nhà n ưc h ưng d n ch k toán, ch tài chính doanh nghi p, thu 3. C ơ c u t ch c b máy k toán. - Tùy thu c vào vi c t ch c b máy k toán th công hay ng d ng ph n m m k toán, các b ph n KT g m: + K toán nguyên v t li u, hàng hoá. + K toán doanh thu và công n . + K toán v n b ng ti n và chi phí + K toán chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m, + K toán t ng h p. Lưu ý: Khi vi tính hoá k toán không nên phân công lao ng theo 15
  16. ni dung kinh t nh t ch c k toán th công, mà theo s ti n ích khi s d ng menu ph n m m k toán III. H TH NG TÀI KHO N K TOÁN DOANH NGHI P S HI U TÊN TÀI KHO N TK LO I TK1 – TÀI S N L U NG 111 Ti n m t 1111 Ti n Vi t Nam 1112 Ngo i t 1113 Vàng b c, kim khí quí, á quí 112 Ti n g i Ngân hàng 1121 Ti n Vi t Nam 1122 Ngo i t 1123 Vàng b c, kim khí quí, á quí 113 Ti n ang chuy n 1131 Ti n Vi t Nam 1132 Ngo i t 121 u t ch ng khoán ng n h n 16
  17. 1211 C phi u 1212 Trái phi u, tín phi u, k phi u 128 u t ng n h n khác 1281 Ti n g i có k h n 1288 u t ư ng n h n khác 129 D phòng gi m giá u t ng n h n 131 Ph i thu c a khách hàng 133 Thu giá tr gia t ng (GTGT) c kh u tr 1331 Thu GTGT ưc kh u tr c a hàng hóa, d ch v 1332 Thu GTGT ưc kh u tr c a tài sn c nh 136 Ph i thu n i b 1361 Vn kinh doanh các ơ n v tr c thu c 1368 Ph i thu n i b khác 138 Ph i thu khác 1381 Tài s n thi u ch x lý 1388 Ph i thu khác 139 D phòng ph i thu khó òi 141 Tm ng 142 Chi phí tr tr c 17
  18. 1421 Chi phí tr tr ưc 1422 Chi phí ch k t chuy n 144 Cm c , ký c c, ký qu ng n h n 151 Hàng mua ang i trên ng 152 Nguyên li u, v t li u 153 Công c , d ng c 1531 Công c , d ng c 1532 Bao bì luân chuy n 1533 dùng cho thuê 154 Chi phí s n xu t kinh doanh d dang 155 Thành ph m 156 Hàng hoá 1561 Giá mua hàng hoá 1562 Chi phí thu mua hàng hoá 1567 Hàng hoá b t ng s n 157 Hàng g i i bán 158 Hàng hoá kho b o thu 159 D phòng gi m giá hàng t n kho 161 Chi s nghi p 18
  19. 1611 Chi s nghi p n m tr ưc 1612 Chi s nghi p n m nay LO I TK2- TÀI S N C NH 211 Tài s n c nh (TSC ) h u hình 2111 Nhà c a, v t ki n trúc 2112 Máy móc, thi t b 2113 Ph ươ ng ti n v n t i, truyn d n 2114 Thi t b , d ng c qu n lý 2115 Cây lâu n m, v t làm vi c và cho s n ph m 2118 Tài s n c nh khác 212 Tài s n c nh thuê tài chính 213 Tài s n c nh vô hình 2131 Quy n s d ng t 2132 Quy n phát hành 2133 Bn quy n, b ng sáng ch 2134 Nhãn hi u hàng hoá 2135 Ph n m m vi tính 2136 Gi y phép và gi y phép nh ưng quy n 2138 Tài s n c nh vô hình khác 19
  20. 214 Hao mòn TSC 2141 Hao mòn TSC h u hình 2142 Hao mòn TSC i thuê 2143 Hao mòn TSC vô hình 2147 Hao mòn b t ng s n u t ư 217 Bt ng s n d u t 221 u t vào công ty con 2211 u t ư c phi u 2212 u t ư khác 222 Góp v n liên doanh 223 u t vào công ty liên k t 228 u t dài h n khác 2281 C phi u 2282 Trái phi u 2283 u t ư dài h n khác 229 D phòng gi m giá u t dài h n 241 Xây d ng c ơ b n d dang 2411 Mua s m TSC 2412 Xây d ng c ơ b n 20
  21. 2413 Sa ch a l n TSC 242 Chi phí tr tr c dài h n 243 Tài s n thu thu nh p hoàn l i 244 Ký qu , ký cc dài h n LO I TK3- N PH I TR 311 Vay ng n h n 315 N dài h n n h n tr 331 Ph i tr ng i bán 333 Thu và các kho n ph i n p Nhà n c 3331 Thu giá tr gia t ng ph i n p 33311 Thu giá tr gia t ng u ra 33312 Thu giá tr gia t ng hàng nh p kh u 3332 Thu tiêu th c bit 3333 Thu xu t, nh p kh u 3334 Thu thu nh p doanh nghi p 3335 Thu thu nh p cá nhân 3336 Thu tài nguyên 3337 Thu nhà t, ti n thuê t 3338 Các lo i thu khác 21
  22. 3339 Phí, l phí và các kho n ph i n p khác 334 Ph i tr ng i lao ng 3341 Ph i tr côn gnhân viên 3348 Ph i tr ng ưi lao ng khác 335 Chi phí ph i tr 336 Ph i tr n i b 337 Thanh toán theo ti n k ho ch h p ng xây dng 338 Ph i tr , ph i n p khác 3381 Tài s n th a ch gi i quy t 3382 Kinh phí công oàn 3383 bo hi m xã h i 3384 Bo hi m y t 3385 Ph i tr v c ph n hoá 3386 Nh n ký qu , ký c ưc ng n h n 3387 Doanh thu ch ưa th c hi n 3388 Ph i tr , ph i n p khác 341 Vay dài h n 342 N dài h n 343 22
  23. 3431 Trái phi u phát hành 3432 Mnh giá trái phi u 3433 Chi t kh u trái phi u 344 Ph tr i trái phi u 347 Nh n ký qu , ký c c dài h n 351 Thu thu nh p hoàn ph i tr 352 Qu d phòng tr c p m t vi c làm Qu d phòng ph i tr 411 LO I TK4- NGU N V N CH S H U 4111 Ngu n v n kinh doanh 4112 Vn u t ư c a ch c ơ s 4118 Th ng d ư v n c ph n 412 Vn khác 413 Chênh l ch ánh giá l i tài s n 4131 Chênh l ch t giá h i oái 4132 Chênh l ch t giá h i oái ánh giá l i cu i n m tài chính 414 Chênh l ch t giá h i oái trong giai on u t ư 415 XDCB 418 23
  24. 419 Qu u t phát tri n 421 Qu d phòng tài chính 4211 Các qu khác thu c v n ch s h u 4212 C phi u qu 431 Li nhu n ch a phân ph i 4311 Li nhu n n m tr ưc 4312 Li nhu n n m nay 4313 Qu khen th ng, phúc l i 441 Qu khen th ưng 461 Qu phúc l i 4611 Qu phúc l i ã hình thành tài s n c nh 4612 Ngu n v n u t xây d ng c ơ b n 466 Ngu n kinh phí s nghi p Ngu n kinh phí s nghi p n m tr ưc 511 Ngu n kinh phí s nghi p n m nay 5111 Ngu n kinh phí ã hình thành tài s n c nh 5112 LO I TK5- DOANH THU 5113 Doanh thu bán hàng và cung c p d ch v 5114 Doanh thu bán hàng hoá 24
  25. 5117 Doanh thu bán các thành ph m 512 Doanh thu cung c p d ch v 5121 Doanh thu tr c p, tr giá 5122 Doanh thu kinh doanh b t ng s n 5123 Doanh thu n i b 515 Doanh thu bán hàng hoá 521 Doanh thu bán s n ph m 5211 Doanh thu cung c p d ch v 5212 Doanh thu ho t ng tài chính 5213 Chi t kh u th ơ ng m i 531 Chi t kh u hàng hoá 532 Chi t kh u thành ph m Chi t kh u d ch v 611 Hàng bán b tr l i 6111 Gi m giá hàng bán 6112 LO I TK6- CHI PHÍ S N XU T, KINH DOANH 621 Mua hàng 622 Mua nguyên li u, v t li u 623 25
  26. 6231 Mua hàng hoá 6232 Chi phí nguyên li u, v t li u tr c ti p 6233 Chi phí nhân công tr c ti p 6234 Chi phí s d ng máy thi công 6237 Chi phí nhân công 6238 Chi phí v t li u 627 Chi phí d ng c s n xu t 6271 Chi phí kh u hao máy thi công 6272 Chi phí d ch v mua ngoài 6273 Chi phí b ng ti n khác 6274 Chi phí s n xu t chung 6277 Chi phí nhân viên phân x ưng 6278 Chi phí v t li u 631 Chi phí d ng c s n xu t 632 Chi phí kh u hao TSC 635 Chi phí d ch v mua ngoài 641 Chi phí b ng it n khác 6411 Giá thành s n xu t 6412 Giá v n hàng bán 26
  27. 6413 Chi phí tài chính 6414 Chi phí bán hàng 6415 Chi phí nhân viên 6417 Chi phí v t li u, bao bì 6418 Chi phí d ng c , dùng 642 Chi phí kh u hao TSC 6421 Chi phí b o hành 6422 Chi phí d ch v mua ngoài 6423 Chi phí b ng ti n khác 6424 Chi phí qu n lý doanh nghi p 6425 Chi phí nhân viên qu n lý 6426 Chi phí v t li u qu n lý 6427 Chi phí dùng v n phòng 6428 Chi phí kh u hao tài s n c nh Thu , phí và l phí 711 Chi phí d phòng Chi phí d ch v mua ngoài 811 Chi phí b ng ti n khác 821 LO I TK 7- THU NH P HO T NG 27
  28. 8211 KHÁC 8212 Thu nh p khác LO I TK 8- CHI PHÍ HO T NG KHÁC 911 Chi phí khác Chi phí thu thu nh p doanh nghi p 001 Chi phí thu thu nh p doanh nghi p hi n hành 002 Chi phí thu thu nh p doanh nghi p hoàn l i 003 LO I TK 9- XÁC NH K T QU 004 KINH DOANH 007 Xác nh k t qu kinh doanh 008 LO I TK 10- TÀI KHO N NGOÀI BNG Tài s n thuê ngoài Vt t , hàng hoá nh n gi h , nh n gia công Hàng hoá nh n bán h , nh n ký g i N khó òi ã x lý Ngo i t các lo i D toán chi phí s nghi p, d án 28
  29. TÓM L C NH NG V N C N GHI NH - Có 9 công vi c c n thi t ph i th c hi n khi t ch c b máy k toán - Nguyên t c t ch c, mô hình t ch c và c ơ c u c ơ b n c a m t phòng k toán ho t ng t i m t DN. - Cn c thêm Lu t K Toán Vi t Nam. C- CÂU H I BÀI NÀY: 1. H th ng ch ng t b t bu c trong k toán tài chính Vi t Nam g m nh ng ch ng t nào? 2. Hãy trình bày các công vi c c n thi t t ch c phòng k toán DN? Các nguyên t c t ch c phòng k toán? Trình bày nhi m v chính c a k toán DN? 29
  30. BÀI 2 K TOÁN V N B NG TI N VÀ CÁC KHO N NG TR C A. GI I THI U Ti n là tài s n r t linh ho t c a doanh nghi p. Các kho n ng tr ưc nh m m c ích th c hi n chc n ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Ph n l n các ho t ng c a doanh nghi p u có liên quan n ti n và các kho n ng tr ưc, vì k toán v n b ng ti n và các kho n ng tr ưc có ý ngh a r t quan tr ng i v i vi c qu n lý ti n, s dng ti n có hi u qu t i doanh nghi p. Mc tiêu h c viên c n t c bài này là: -Làm rõ n i dung v n b ng ti n và t ch c k toán v n b ng ti n. Các ch ng t , nguyên t c k toán, tài kho n s d ng và ph ươ ng pháp k toán v n b ng ti n. - Hi u ưc n i dung các kho n ng tr ưc t i m t ND. Các ch ng t , nguyên t c k toán, tài kho n s d ng và ph ươ ng pháp k toán các kho n ng tr ưc. 30
  31. Tóm t t n i dung chính: K toán v n b ng ti n K toán các kho n ng tr ưc B. NI DUNG I. K TOÁN V N B NG TI N 1. Nh ng v n chung Vn b ng tin là m t ph n tài s n l ưu ng bi u hi n d ưi hình thái ti n t , ây là lo i tài s n linh ho t nh t và d b th t thoát nh t. Vn b ng ti n bao g m : Ti n m t, ti n g i ngân hàng và ti n ang chuy n. Trong ó: -Ti n m t (TM) bi u hi n d ưi hình th c là tin gi y, ti n kim lo i, kim khí qúy, á quý, các gi y t có giá tr nh ư các t séc gi t i DN ch ưa n p vào ngân hàng. -Ti n g i ngân hàng (TGNH) là ti n c a doanh nghi p g i các t ch c tín d ng, kho b c, ngân hàng. Trong n i dung này ch c p n TGNH ch ư ký qu ký c ưc, n u TGNH ã ký qu ký c ưc thì k toán theo dõi trên m c tài s n ký qu ký c ưc (các kho n ti n ng tr ưc). -Ti n ang chuy n là ti n c a DN ang chuy n i n i t ưng nh n nh ưng i t ưng ch ưa nh n ưc ho c ch ưa xác nh n. Ch ng 31
  32. hn nh ư DN chuy n ti n qua b ưu in tr cho ng ưi bán nh ưng ng ưi bán ch ưa nh n, khách hàng tr ti n mua hàng b ng th tín dng nh ưng ngân hàng ch ưa g i Gi y Báo Có cho DN, 2.K toán v n b ng ti n c n tôn tr ng các nguyên t c sau + S d ng m t ơ n v ti n t th ng nh t là ng Vi t Nam ghi s kép. Các DN có ngo i t thì còn ph i theo dõi chi ti t t ng lo i nguyên t trên TK 007 “Ngo i t các lo i”, ph n ánh ngaòi B ng Cân i K Toán. + i v i các doanh nghi p mua ngo i t dùng trong thanh toán (ghi t ng v n b ng ti n) thì ph i quy i ra ng Vi t Nam theo t giá giao d ch th c t . Khi dùng thanh toán ho c bán (ghi gi m v n bng ti n) thì t giá xu t quy i ra ng Vi t Nam theo m t trong các ph ươ ng pháp sau: Bình quân gia quy n, nh p tr ưc xu t tr ưc, nh p sau xu t tr ưc (nh ư m t hàng hoá c bi t). (K toán chênh lch t giá h i oái s trình bày k k toán tài chính - ph n 2. + i v i vàng b c, kim khí quý, á quý ph n ánh tài kho n v n bng ti n ch áp d ng cho các doanh nghi p không có ch c n ng kinh doanh vàng b c, kim khí quý, á quý. K toán vàng b c, kim khí quý, á quý ph i theo dõi chi ti t s l ưng, tr ng l ưng, quy cách, ph m ch t và giá tr t ng th , t ng lo i Ph ươ ng páhp quy i ra ng Vi t Nam khi ghi s k toán t ng, gi m v n b ng tin tươ ng t nh ư quy i ngo i t . 2. K toán v n b ng ti n 3.1 K toán ti n m t 3.1.1 Ch ng t 32
  33. Ti n m t -> l p Phi u thu. Gi m ti n m t ->l p Phi u chi (Ch ng t b t bu c, m u do B tài chính quy nh, M u 01-TT (B t bu c) Phi u thu, phi u chi h p pháp khi in y các y u tô ghi trên ch ng t và có các ch ng t g c kèm theo ch ng minh xu t x nghi p v x y ra. Ví d nh ư : Chi ti n m t tr hoá ơ n khách s n, thì ph i kèm hoá ơ n khách s n theo khi l p phi u chi. Phi u thu, phi u chi do k toán ti n m t l p, luân chuy n ch ng t và sau ó l ưu tr . Phi u thu l p 3 liên ( t gi y than vi t m t l n, th qu gi m t liên ghi s qu , 1 liên giao cho ng ưi n p ti n, , m t liên l ưu n ơi lp phi u. Cu i ngày toàn b phi u thu kèm theo ch ng t g c chuy n cho k toán ghi s . Phi u chi l p 2 liên (ho c 3 liên trong tr ưng h p Cty chi ti n cho các ơ n v c p d ưi), liên 1 l ưu n ơi l p phi u, liên 2 th qu dùng ghi vào s qu , sau ó chuy n cho k toán ghi vào s k t toán, liên 3 (n u có) giao cho ng ưi nh n ti n làm ch ng t g c l p phi u thu và nh p qu cho ơ n v nh n ti n. i v i ngo i t , vàng b c, á quý, kim khí quý, tr ưc khi nh p, xu t qu ph i ưc ki m nghi m và l p “ B ng kê ngo i t , vàng bc, á quý ính kèm v i phi u thu, phi u chi. B ng kê này do ng ưi ng ra ki m nghi m l p thành 2 liên, 1 liên ính kèm v i phi u thu (chi), chuy n cho th qu làm th t c nh p ho c xu t qu và 1 liên giao cho ng ưi n p. 3.1.2. Tài kho n s d ng + TK 111: - Ti n m t; Lo i TK tài s n, có s d ư n 33
  34. TK 111 – TM +TK 111có 3 tài kho n c p 2 : Xem h th ng TK KT 4. K toán ti n g i ngân hàng 4.1. Ch ng t Ch ng t ti n g i ngân hàng do ngân hàng phát hành g i n DN: Ghi t ng ti n g i ngân hàng khi nh n Gi y Báo Có Ghi gi m ti n g i ngân hàng khi nh n Gi y Báo N 34
  35. 4.2. Tài kho n s d ng +TK 112 - Ti n g i ngân hàng; Tài kho n tài s n; có s d ư N . TK 112 có 3 tài kho n c p 2 (Xem h th ng TKKT). K t c u TK 112 tươ ng t ư nh ư TK 111 5. K toán ti n ang chuy n 5.1. Ch ng t Gi y biên nh n các lo i, hóa ơ n d ch v chuy n ti n ho c phi u thu c a n ơi nh n ti n chuy n i và gi y h i báo khi i t ưng ã nh n ưc ti n ang chuy n. 5.2. Tài kho n s d ng + TK 113 - Ti n ang chuy n; Tài kho n tài s n, có s d ư N + TK 113 có 2 tài kho n c p 2: xem h th ng TKKT 35
  36. 6. Các ví d k toán 6.1. Ví d v n b ng ti n Vi t Nam Doanh nghi p A có t n qu ti n m t Vi t Nam u tháng là 10.000.000 , ti n g i ngân hàng là 5.000.000 . DN tính thu giá tr gia t ng (GTGT) kh u tr . Trong tháng có tình hình sau: 1. Thu ti n m t 30.000.000 và TGNH 170.000.000 do phát hành c phi u t ng v n u t ư công ty. 2. Thu ti n m t t vi c bán hàng, giá bán ch ưa thu 20.000.000 , thu su t GTGT tính 10% 3. Thu ti n g i ngân hàng do òi n khách hàng 10.000.000 4. Chi ti n m t 5.500.000 và g i ngân hàng 3.300.000 mua hàng nh p kho, trong ó thu GTGT là 800.000 5. em ti n m t g i vào tài kho n ti n g i ngân hàng 20.000.000 6. Chi ti n m t chi phí v n chuy n hàng i bán 220.000 , trong ó thu GTGT là 20.000 7. Nh n gi y báo N c a ngân hàng tr ti n cho ng ưi bán 6.000.000 8. Thu ti n m t do thanh lý tài s n c nh 200.000 , chi ti n m t cho tháo g tài s n c nh 100.000 . 36
  37. 9. Chi ti n m t g i qua b ưu in 2.000.000 tr l ươ ng cho nhân viên là vi c chi nhánh, nh ưng nhân viên ch ưa nh n ưc ti n. 10. Nh n ưc gi y h i báo c a b ưu in là ã chuy n ti n nghi p v 9 Yêu c u: Hãy nh kho n các nghi p v kinh t phát sinh trên. Gi i: nh kho n: 1, N 111 – TM (1111) 30.000.000 N 112 – TGNH (1121) 170.000.000 Có 411 – NVKD 200.000.000 2, N 111 – TM(1111) 22.000.000 Có 511 – DTBH 20.000.000 Có 333 – TVCKPNNN(3331) 2.000.000 3, N 112 – TGNH(1121) 10.000.000 Có 131 – PTCKH 10.000.000 4, N 156 – HH 8.000.000 N 133 – TGTGT KT 800.000 Có 112 – TGNH (1121 3.300.000 37
  38. Có 111 – TM (1111) 5.500.000 5, N 112 – TGNH(1121) 20.000.000 Có 111 – TM (1111) 20.000.000 6, N 641 – CPBH 200.000 N 133 – GTGTT KT 20.000 Có 111 – TM (1111) 220.000 7, N 331 – (TCNB) 6.000.000 Có 112 – TGNH(1121) 6.000.000 8, N 111 – TM(1111) 200.000 Có 711 – TNK 200.000 N 811 – CPK 100.000 Có 111 – TM(1111) 2.000.000 9, N 113 – T C (1131) 2.000.000 Có 111 – TM(1111) 2.000.000 10, N 334 – PTCNV 2.000.000 38
  39. Có 113 – T C(1131) 2.000.000 6.2. Các ví d k toán v n b ng ti n ngo i t DN ang s n xu t kinh doanh có s d ư ngo i t TK 1122 : 15.600.000 , chi ti t N TK 007 : 1.000USD, TGGD : 15.600 VND/USD, t giá xu t theo ph ươ ng pháp nh p tr ưc xu t tr ưc. 1. Cty dùng 31.400.000 ti n m t mua 2000 USD chuy n kho n ngân hàng, t giá giao d ch th c t (TGGD) là 15.700 VN /USD. Vài ngày sau, Cty bán 1.000 USD chuy n kho n l y ti n gi ngân hàng 15.650.000 . 2. Nh p kh u m t lô hàng hoá tr giá 1.000 USD tr ngay bng TGNH, TGGD : 15 650.000 Bài gi i: 1a. N 112 – TGNH (1122) 31.400.000 Có 111 – TM (1111) 31.400.000 b. Ghi ơ n N 007: 2.000.000 c. N 112 – TGNH (1121) 15.650.000 Có 112 – TGNH (1122) 1.000x15.600 39
  40. Có 515 – DTH TC 50.000 d. Ghi ơ n Có 007: 1.000 USD 2a. N 156 – HH 15.570.000 N 635 – CPTC 30.000 Có 112 – TGNH (1122) 1.000x15.600 b. Ghi ơ n Có 007: 1.000 USD Gi i thích: Bút toán 1c, 2a : Ngo i t t n u k 2.000USD tính theo TGGD : 15.600 VND/USD, nên khi xu t theo ph ươ ng pháp nh p tr ưc xu t tr ưc thì ngo i t quy i theo t giá 15.600VND/USD, t o nên chênh l ch t giá h i oái. Theo quy nh hi n nay chênh l ch t giá phát sinh t o ra DN ang SXKD thì ghi ngay vào ho t ng tài chính (ghi N TK 635-chi phí tài chính ho c ghi Có TK 515 – Doanh thu ho t ng tài chính) 7. Ki m kê qu ti n m t, i chi u ti n g i ngân hàng T ch c k toán ti n m t phi m b o nguyên t c ki m tra, i v i DN nhà n ưc th qu không ưc kiêm nhi m k toán ti n m t. Th qu là ng ưi ch u trách nhi m qu n lý vàn nh p, xu t qu ti n m t. H ng ngày, th qu ph i ki m kê s t n qu ti n m t th c t và ti n hành i chi u v i s li u c a s qu và s k toán ti n m t. N u có chênh ch ch, 40
  41. k toán và th qu ph i ki m tra l i xác nh nguyên nhân và ki n ngh bi n pháp x lý chênh l ch. Hàng tháng, cu i quý, cu i n m ho c khi c n thi t có th ki m kê t xu t ho c khi bàn giao qu . Khi ti n hành ki m kê, th qu và k toán ti n m t là các thành viên. “ Biên b n ki m kê qu ” l p thành 2 b n, 1 b n l ưu th qu , 1 b n l ưu k toán ti n m t. i v i TGNH thì n cu i hàng tháng, k toán ph i i chi u s d ư tài kho n 112 v i s ph ngân hàng ph i kh p úng, n u sai l ch thì ph i cùng ngân hàng rà soát l i các ch ng t phát sinh x lý k p th i tr ưc khi khoá s k toán. II. K TOÁN CÁC KHO N NG TR C V b n ch t các kho n ng tr ưc là tài s n, doanh nghi p chi tr tr ưc các kho n ti n ph c v nh ng m c ích SXKD trong t ươ ng lai, các kho n này c n có s qu n lý ch t ch thu h i ho c tình tr d n vào chi phí, Các kho n ng tr ưc gm: T m ng; Chi phí tr tr ưc; Các kho n c m c , ký qu , ký c ưc. 1. K toán t m ng Ni dung và nguyên t c k toán - Kho n t m ng là m t kho n ti n ho c v t t ư do doanh nghi p giao cho ng ưi nh n t m ng th c hi n nhi m v SXKD ho c gi i quy t m t ph n công vi c nào ã ưc phê duy t. Ng ưi nh n t m ng ph i là công nhân 41
  42. viên ho c ng ưi lao ng t i doanh nghi p. i v i ng ưi nh n t m ng không th ưng xuyên ph i ưc giám c ch nh b ng v n b n. - -Ng ưi nh n t m ng ph i ch u trách nhi m v i doanh nghi p v s ã nh n t m ng và ch s d ng t m ng úng theo m c ích và n i dung công vi c ã ưc duy t. Khi k t thúc công vi c, ng ưi nh n t m ng ph i thanh toán toàn b , d t im ( theo t ng l n, t ng kho n) kho n ã t m ng trên b ng thanh toán t m ng. Kho n t m ng s d ng không h t ph i n p l i qu ho c tính tr vào lươ ng c a ng ưi nh n t m ng. N u chi quá t m ng, k toán ph i làm th t c xu t qu tr l i cho ng ưi nh n t m ng ho c chuy n sang ph i tr khác. 1.2 Ch ng t - Ch ng t : Gi y ngh t m ng; Bàng thanh toán t m ng do ng ưi t m ng l p có xét duy t c a ng ưi ph trách. 1.3. Tài kho n s d ng TK s d ng 141 “T m ng” – Tài kho n có s d ư N 42
  43. 1.4. Các ví d k toán 1/ Công ty t m ng cho nhân viên A 10.000.000 , B: 5.000.000 b ng ti n m t. 2/ Nhân viên A thanh toán t m ng b ng hàng nh p kho tr giá 8.800.000 , trong ó thu GTGT 800.000 , ti n th a tr li qu . Nhân viên B thanh toán b ng các ch ng t c a chuy n công tác nh ư hoá ơ n khách s n, vé máy bay, t ng ti n thanh toán 6.600.000 , trong ó thu GTGT 600.000 , k toán xu t qu tr l i ti n t m ng thi u cho B Gi i : 1/ N 141 – T. 15.000.000 Có 111 – TM(1111) 15.000.000 Chi ti t 141A : 10.000.000; 141B : 5.000.000 2/a. N 156 – HH 8.000.000 N 111 – TM(1111) 1.200.000 N 133 – TGTGT KT(1331) 800.000 Có 141 – T. (141A) 10.000.000 b. N 642 – CPQLDN 6.000.000 N 133 – TGTGT KT (1331 600.000 43
  44. Có 141 – T. (141B) 5.000.000 Có 111 – TM(1111) 1.600.000 2. K toán chi phí tr tr c Ni dung và nguyên t c k toán: Chi phí tr tr ưc là các khon chi phí th c t ã phát sinh, nh ưng có liên quan t i ho t ng SXKD c a nhièu k ho ch toán, nên ch ưa th tính h t vào chi phí SXKD trong k này mà ưc tính cho 2 hay nhi u k h ch toán ti p theo. Thu c lo i chi phí tr tr ưc g m có: - Chi phí ph i tr v thuê nhà kho, v n phòng ph c v cho k kinh doanh. - Chi phí ph i tr v thuê d ch v , lao v cho ho t ng kinh doanh. - Chi phí mua các lo i b o hi m, các lo i l phí mua và tr mt l n trong n m. - Công c , d ng c thu c tài s n l ưu ng xu t dùng 1 l n vi giá tr l n và b n thân công c , d ng c tham gia t 2 k h ch toán tr lên, ph i phân b d n vào các i t ưng ch u chi phí - Giá tr bao bì luân chuy n, dùng cho thuê. - Chi phí nghiên c u thí nghi m, c i ti n k thu t không th tính t ng tài s n c nh vô hình. 44
  45. - Chi phí trong th i gian ng ng vi c (không l ưng tr ưc ưc). - Chi phí phát sinh s a ch a l n m t l n quá l n - Chi phí bán hàng, chi phí qu n lý doanh nghi p th c t ã phát sinh trong k i v i nh ng ho t ng có chu k dài, nh ưng trong k không có doanh thu bán hàng (ho c thu nh p tài chính), ưc phép k t chuy n m t ph n vào tài kho n chi phí tr tr ưc phân b cho chi phí k sau. Mt s nguyên t c c n tôn tr ng - Ch h ch toán nh ng kho n chi phí ã nêu trên vào TK 142, 242 – Chi phí tr tr ưc và theo dõi chi ti t t ng kho n chi phí tính và phân b h p lý. - Vi c tính và phân b chi phí tr tr ưc vào chi phí SXKD tng k h ch toán ph i c n c vào tính ch t, m c t ng lo i chi phí, l a ch n ph ươ ng pháp và tiêu th c phù h p. - Chi phí tr tr ưc phân b = Chi phí th c t ã tr tr ưc 1 l n trong k h ch toán S l n phân b (S k h ch toán) 2.2. Ch ng t Có r t nhi u ch ng t liên quan, th ưng nh ng ch ng t này luân chuy n t b ph n k toán khác chuy n sang. in hình nh ư Phi u chi, Phi u xu t kho, Hoá ơ n bên bán (Xem mc ch ng t nh ng ch ươ ng trình có liên quan). 45
  46. Tài kho n s d ng: + TK 142 – Chi phí tr tr ưc; TK tài s n, có s d ư N ; TK này có 2 TK c p 2: TK 1421 – Chi phí tr tr ưc TK 1422 – Chi phí ch k t chuy n : Tài khon này treo các chi phí bán hàng và chi phí qu n lý DN ã phát sinh nh ưng ch ưa có doanh thu phù h p trong k TK 142 theo dõi chi phí tr tr ưc ưc phân b h t trong nm tài chính hi n hành +TK 242 – Chi phí tr tr ưc dài h n: Theo dõi chi phí tr tr ưc ưc phân b qua n m tài chính sau Các ví d k toán S d ư N u tháng 2 c a TK 1421 : 24.000.000 , TK 242: 20.000.000 46
  47. 1/ Cty chi ti n g i ngân hàng 13.200.000 qu ng cáo hàng hóa A, trong ó thu GTGT là 1.200.000 , chi phí phân b 12 tháng quan n m sau. 2/ Xu t m t công c tr giá 4.000.000 , s d ng v n phòng Cty, ưc tính s d ng trong 8 tháng trong n m. 3/Cu i tháng, tính và phânb s d ư chi phí tr tr ưc ng n hn c a các k tr ưc vào chi phí bán hàng 2.000.000 , chi phí qu n lý doanh nghi p 1.500.000 Yêu c u: nh kho n các nghi p v kinh t phát sinh trên. Gi i: 1.a/ N 133 – TGTGT KT (1331) 1.200.000 N 242 – CPTT DH 12.000.000 Có 112 – TGNG (1121) 13.200.000 b/ N 641 – CPHB 1.000.000 Có 242 – CPTTDH 1.000.000 2.a/ N 142 – CPTT(1421) 4.000.000 Có 153 - CC, DC(1531) 4.000.000 b/ N 642 – CPQLDN 500.000 47
  48. Có 142 – CPTT (1421) 500.000 3. N 641 – CPBH 2.000.000 N 642 – CPQLDN 1.500.000 Có 142 – CPTT(1421) 3.500.000 3. K toán c m c , ký c c ký qu Ni dung và nguyên t c k toán + Trong các quan h kinh t , doanh nghi p c n mang tài s n ca mình i c m c , ký c ưc, ký qu . -Tài s n th ch p là tài s n c a doanh nghi p giao cho ng ưi cho vay trong th i gian vay v n. Tài s n th ch p có th là ng s n nh ư vàng b c, trái phi u, xe máy th ưng g i là cm c , và c ng có th là các gi y t ch ng nh n quy n s hu v b t ng s n nh ư quy n s h u nhà, t g i là th ch p. - Ký c ưc là s ti n doanh nghi p dùng vào vi c t c ưc khi th c hi n thuê, m ưn tài s n theo yêu c u c a ng ưi cho thuê nh m m c ính ràng bu c và nâng cao trách nhi m c a ng ưi i thuê tài s n ph i qu n lý, s d ng t t tài s n i thuê và hoàn tr l i dúng th i gian quy nh. - Ký qu là s ti n ho c tài s n mà doanh nghi p ph i g i cho bên i tác làm tin tr ưc khi th c hi n m t vi c gì ó. in hình nh ư, trong quan h mua bán, nh n làm i lý bán 48
  49. hàng m b o s tin c y gi a ôi bên, có th bên này yêu c u bên kia ph i có m t kho n ti n ho c tài s n g i tr ưc làm tin. +C n c theo th i gian thu h i, n u th i gian thu h i trong mt n m g i là c m c , ký c ưc, ký qu ng n h n, trên 1 nm g i là ký c ưc, ký qu dài h n. Mt s nguyên t c c n tôn tr ng -Khi mang tài s n i c m c , ký c ưc, ký qu ghi s k toán giá nào, khi thu h i ph i ghi úng giá ó. - Tr ưng h p th ch p b ng gi y t c a tài s n không ghi gi m tài s n DN và không ph n ánh trên TK 144,244, mà ch ghi ơ n theo dõi trên s chi ti t. 3.2. Ch ng t Có tr nhi u ch ng t liên quan : Biên lai nh n ti n; Gi y biên nh n tài s n th ch p; H p ng tín d ng; Kh ưc cho vay c a ng ưi nh n thi n doanh nghi p và cho doanh nghi p vay. K toán doanh nghi p ph i làm th t c chi ti n, xu t tài s n úng theo quy nh (Trình bày trong các ch ươ ng nh ư K toán v n b ng ti n; K toán tài s n c nh ) 3.3 Tài kho n s d ng - TK 144 - C m c , ký c ưc, ký qu ng n h n (CC,KC,KQ) - TK 244 – Ký c ưc, ký qu dài h n. 49
  50. 3.4. Các ví d KT 1/Chi ti n g i ngân hàng ký qu dài h n 30.000.00 . 2/ Nh n l i m t lô hàng hóa ã c m c ng n h n tr ưc ó có giá g c 10.000.000 . Dùng TM ã ký qu ng n h n 2.000.000 thanh toán ti n d ch v n tr ưc ó. 3/ em gi y t s h u nhà th ch p xin vay ng n h n ngân hàng, tr giá 200.000.000 , ngân hàng ng ý cho vay ng n h n 150.000.000 , nh n b ng TGNH. 4/Xu t kho m t s nguyên li u em th ch p tr gái 80.000.000 vay ng n h n. Yêu c u: nh kho n nh ng nghi p v kinh t phát sinh trên. Gi i: 1. N 144-KQ, KCDH 30.000.000 Có 112 – TGNH (1121) 30.000.000 2. a/ N 156 – HH 10.000.000 Có 144 – CC,KC,KQNH 10.000.000 b/ N 331 – PTCNB 2.000.000 Có 144 – CC,KC,KQNH 2.000.000 50
  51. 3.Ch ghi s chi ti t gi y t th ch p; không ghi gi m TSC HH. N 112 – TGNH (1121) 150.000.000 Có 311 – VNH 150.000.000 4. N 144 – TC, KC, KQNH 80.000.000 Có 152 – NL, VL 80.000.000 TÓM L C NH NG V N C N GHI NH : Ph m vi h ch toán v n b ng ti n và k t c u TK s d ng t ng lo i ti n, các ch ng t và nguyên t c h ch toán, c bi t nguyên t c chuy n i ngo i t sang ti n VN ghi kép và ghi ơ n nguyên t . 1. Ph m vi h ch toán các kho n ng tr ưc, các ch ng t và nguyên t c h ch toán k t c u TK s d ng t ng lo i ng tr ưc, chú ý n th i gian phân b chi phí tr tr ưc, th i gian thu h i ký qu ký c ưc ch n TK úng trong h ch toán. 2. Làm l i nhi u l n các ví d in hình trong bài h c tr ưc khi tr l i câu h i và gi i các bài t p m c C. 3. Cn c thêm chu n m c k toán Vi t Nam(CAS) s 1 : Chu n m c chung 51
  52. C. CÂU H I VÀ BÀI T P TÌNH HU NG 1. Trình bày các ch ng t và luân chuyn ch ng t k toán vn b ng ti n? 2. Trình bày các ch ng t và luân chuy n ch ng t k toán tm ng? 3. Bài t p Doanh nghi p N tính thu GTGT kh u tr . Trong tháng có tình hình sau: 1. Cty t m ng cho nhân viên K 50.000.000 b ng ti n m t. Sau ó nhân viên A thanh toán t m ng b ng hàgn tài s n c nh h u hình tr gái 44.000.000 , trong ó thu GTGT 4.000.000 , ti n th a tr l i qu . 2. Thu ti n m t t vi c bán hàng, giá bán ch ưa thu 40.000.000 , thu su t GTGT tính 10%. 3. em ti n m t g i vào tài kho n ti n g i ngân hàng 20.000.000 . Chi ti n m t 6.600.000 mua hàng nh p kho. Trong ó thu GTGT là 600.000 . 4. Xu t m t xông c tr giá 8.000.000 , s d ng b ph n bán hàng, ưc tình s d ng trong 8 tháng trong n m. 5. Cty chi ti n g i ngân hàng 66.000.000 qu ng cáo hàng hoá A, trong ó thu GTGT là 6.000.000 , chi phí phân b 10 tháng qua n m sau. 52
  53. 6. Chi ti n m t chi phí v n chuy n hàng i bán 3.300.000 , trong ó thu GTGT là 300.000 . Nh n gi y báo N c a NH tr ti n cho ng ưi bán 6.000.000 . 7. Thu ti n g i ngân hàng do bán tài s n 40.000.000 , chi ti n m t cho tháo g tài s n c nh 1.000.000 . Chi ti n gi ngân hàng ký qu dài h n 30.000.000 . 8. Chi ti n m t g i qua b ưu in 8.000.000 tr n ng ưi bán t nh Bình nh, h ưng nhân viên ch ưa nh n ưc ti n. 9. em gi y t s h u nhà th ch p xin vay ng n h n ngân hàng, tr giá 400.000.000 , ngân hàng ng ý cho vay ng n h n 200.000.000 , nh n b ng TGNH. Nh n ưc gi y h i báo c a b ưu in là ã chuy n ti n ngh p v 8. 10. Cty dùng 47.400.000 ti n m t mua 3.000USD chuy n kho n ngân hàgn, t giá giao d ch th c t (TGGD) là 15.800 VND/USD Vài ngày sau, Cty bán 1.000USD chuy n kho n l y ti n gi ngân hàng 15.650.000 11. Nh p kh u m t lô hàng hoá tr giá 2.000 USD tr ngay bng TGNH, TGGD : 15.770 VND/USD. 12. Cu i tháng, tính và phân b s d ư chi phí tr tr ưc ng n hn c a các k tr ưc vào chi phí SX chung 3.000.000, chi phí bán hàng 4.000.000 , chi phí qu n lý doanh nghi p 1.000.000 . Yêu c u: nh kho n các nghi p v kinh t phát sinh 53
  54. BÀI 3 K TOÁN HÀNG T N KHO A. GI I THI U Hàng t n kho là nh ng lo i tài s n l ưu ng c a doanh nghi p chi m t tr ng l n trong t ng v n l ưu ng, vì v y k toán cân ghi chép k p th i các thông tin chi ti t và t ng h p t ng lo i hàng t n kho, tính toán và t ư v n cho nhà qu n tr ra quy t nh úng trong vi c mua bán và d tr hàng t n kho. M c tiêu h c viên c n t ưc bài này là : - Trình bày nh ng v n c ơ b n v k toán hàng t n kho nh ư n i dung, ch ng t và ph ươ ng pháp k toán, ph ươ ng pháp tính giá và k toán d tr hàng t n kho . - V n d ng nguyên t c th n tr ng k toán tính và h ch toán gi m giá hàng t n kho cu i n m phù h p v i quy nh ch k toán, ch lài chính. Tóm t t n i dung chính : Nh ng v n chung Ch ng t và ph ươ ng pháp k toán Ph ươ ng pháp tính giá nh p, xu t hàng t n kho Kê toán d tr hàng tn kho 54
  55. B. N I DUNG I. NH NG V N CHUNG Hàng t n kho g m nh ng tài s n l ưu ng d ưi hình thái v t ch t, thu c s h ưu công ty không k n t n t i d ng gì, do ai s n xu t, d tr âu. C th g m: - Hàng ang i ưng (TK 151). - Nguyên li u, v t li u (TKI52). - Công c , d ng c (TKI53). - Chi phí s n xu t kinh doanh d dang (TK 154). - Thành ph m (TK 155). - Hàng hóa (TK 156) - Hàng g i i bán (TK 157). i v i tr ưng h p hàng hóa, nguyên li u nh n bên ngoài gia công, bán ký g i, làm i lý thì không d ưc phép ghi t ng vào nhóm tài kho n hàng t n kho, mà ghi vào các tài kho n ngoài B ng cân i k toán nh ư : Gi h , gia công ghi vào TK 002. Nh n bán, ký g i, i lý ghi vào TK 003 . 55
  56. II. CH NG T VÀ PH Ơ NG PHÁP K TOÁN 1. Ch ng t và luân chuyên ch ng t V nguyên t c nh p hàng: Tr ưc khi nh p kho hàng hóa ph i qua giai on kiêm nh n do nhân viên ưc giao trách nhi m b o qu n hàng hóa tr c ti p ti n hành. Khi ki m nghi m hàng ph i c n c vào ch ng t c a bên bán, r i i chi u v i th c t nh n hàng v s lưng và ch t l ưng l p "Biên ban ki m nghi m". Tuy nhiên "Biên bn ki m nghi m" ch mang tính ch t h ưng d n, nh m làm c n c quy trách nhi m trong thanh toán và b o qu n, biên b n th ưng dùng trong tr ưng h p nh p kho v i s l ưng l n các lo i v t t ư có tính ch t ph c t p quý hi m. "Biên b n ki m nghi m" l p 2 b n : 1 bn .giao cho phòng ban cung tiêu; 1 b n giao cho phòng ban k toán. Trong tr ưng h p th c t hàng hóa, v t t ư nh p không úng quy cách, ph m ch t, s l ưng so v i ch ng t hóa ơ n, thì l p thêm 1 liên kèm theo ch ng t có liên quan g i cho ơ n v bán v t t ư hàng hóa gi i quy t. 1. 1 Mua hàng có hóa ơ n bên bán Cn c vào ch ng t h a ơ n c a bên bán và "Biên b n ki m nghi m" b ph n mua hàng hoc b ph n SX l p "Phi u nh p kho", l p 2 liên (v t t ư, hàng hóa mua ngoài) ho c 3 liên (v t t ư t SX ), ng ưi nh p mang phi u n kho nh p. Sau khi nh p, th kho ghi ngày, tháng, n m và cùng ng ưi nh p ký vào phi u, th kho gi liên 2 ghi vào th kho và sau ó chuyên cho phòng k toán, liên 1 l ưu n ơi lp phi u, liên 3 (n u có) ng ưi nh p gi . 56
  57. 1 2. Mua hàng trôi n i bên bán không có ch ng t hóa ơ n - Trong tr ưng h p mua hàng nông, lâm, th y h i s n, ph li u c a ng ưi bán là ng ưi SX tr c ti p không có ch ng t hóa ơ n, DN mua bt bu c ph i mua hoá ơ n mua hàng t i c ơ quan thu h ưng d n ng ưi mua ghi vào theo úng quy nh và thu l i thay th ch ng t hóa ơ n bên bán và làm th t c nh p kho (Gi ng nh ư m c 1 .1). Tr ưng h p mua hàng trôi n i c a ng ưi bán t do, thì DN ph i yêu cu ng ưi bán mua hoá ơ n bán l l i c ơ quan thu ti n hành mua bán. 1 3. Nh p hàng t liên doanh, iu chuy n n i b gia công ki m kê phát hi n th a thi u Trong m i tr ưng h p nh p hàng, k toán ph i có c n c xu t x v t t ư, hàng hóa l p phi u nh p kho úng theo ch k toán - Nh p hàng t liên doanh, ưc c p ph i l p Biên b n nh n v t t ư, hàng hóa - Nh p hàng t Cty iu chuy n n i b , hàng nh p u thác, tri n lãm, . . . ph i có ch ng t c a Cty l p phi u xu t kho kiêm v n chuy n n i b - Nh p hàng sau khi ư a i gia công xong ph i có ch ng t hóa ơ n ca bên gia công. - Ki m kê hàng hóa phát hi n th a, thi u ph i có biên b n ki m kê hàng hóa 1. 4. Nh p hàng gi h , bán ký g i làm l i lý - L p các biên b n nh ư Biên b n nh n hàng gi h , Biên b n nh n 57
  58. hàng bán ký g i không l p phi u nh p kho, ghi ơ n vào các tài kho n ngoài B ng cân i k toán phù h p. 1. 5. Trong môi tr ưng h p xu t hàng hóa ra kh i kho ph i l p” Phi u xu t kho " Phi u xu t kho làm c n c h ch toán hàng xu t. Phòng cung tiêu lp 3 liên giao cho ng ưi c m phi u xu ng kho lãnh hàng. Sau khi xu t kho, th kho ghi thêm vào phi u xu t kho s th c t xu t, ngày tháng, ký nh n. Liên 1 l ưu b ph n l p phi u; Liên 2 th kho gi ghi vào th kho và sau ó chuy n lên phòng k toán hoàn t t ch ng t và ghi s ; Liên 3 ng ưi nh n gi ghi s b ph n (n u dùng trong ni b nh ư công c , ). 1. 6. Tr ng h p xu t kho ch hàng giao cho i lý bán , ký g i ch n các c a hàng bán. gia công ch bi n. . . Thì l p Phi u xu t kho kiêm v n chuy n n i b , do phòng cung ng lp thành 2 liên ho c 3 liên. Sau khi xu t kho và ghi thêm thông tin cn thi t, th kho gi l i liên 2 ghi vào th kho và chuy n cho phòng cung tiêu ho c liên 3 ( i v i kho ngoài ơ n v ), chuy n cho phòng k toán hoàn t t ch ng t và ghi vào s k toán (liên l). N u di chuy n hàng trong ph m vi r ng (trong, ngoài t nh) thì phiêu này có ch ký c a thu tr ưng ơ n v , óng d u ơ n v và kèm theo "l nh iu ng". 2. Ph ơ ng pháp k toán Có 2 ph ươ ng pháp h ch toán hàng t n kho: Ph ươ ng pháp kê khai th ưng xuyên và ph ươ ng pháp ki m kê nh k . Theo ch k toán Vi t Nam, k toán ch ưc phép áp d ng 1 trong 2 ph ươ ng pháp h ch toán hàng t n kho nói trên. 58
  59. 2.1 Ph ơ ng pháp kê khai th ng xuyên Ph ươ ng pháp kê khai th ưng xuyên là ph ươ ng pháp theo dõi và ph n ánh th ưng xuyên, liên t c, có h th ng tình hình nh p, xu t, t n kho vt t ư trên s sách hàng hóa. Nhóm TK 151, 152, 153, 154, 155, 156, 157 dùng ph n ánh s d ư, tình hình bi n ng hàng t n kho, vì v y s t n kho th c t luôn luôn phù h p v i t n kho trên s k toán. N u có chênh l ch ph i truy tìm nguyên nhân có gi i pháp x lý k p th i u im c a ph ươ ng pháp này là qu n lý hàng t n kho ch t ch , xác nh nhanh, k p th i, s d ư hàng t n kho ph c v cho vi c qu n lý kinh doanh Yu im là kh i l ưng công vi c k toán chi ti t quá nhi u * Cách h ch toán t ng quát TK 151, 152, 153, 154, 155, 156, 157 S d ư K 111, 112, 141 Nh p Xu t 621, 627, 632 311, 331, 411, trong k trong k 641, 642, 411, S d ư CK 2.2 Ph ơ ng pháp ki m kê nh k Ph ươ ng pháp ki m kê nh k là ph ươ ng pháp h ch toán c n c vào kt qu ki m kê th c t ph n ánh vào giá tr t n kho cu i k v t t ư, hàng hóa trên s k toán t ng h p và t ó tính ra giá tr hàng hóa, v t 59
  60. tư ã xu t trong k Giá tr hàng xu t = Gía tr hàng t n u + Gía tr hàng nh p – Giá tr hàng t n cu i Nh ư v y khi nh p hàng b t bu c ph i ghi chi ti t k p th i, nh ưng khi xu t ra thì không c n ghi theo th i im xu t. n cu i tháng b t bu c ki m kê th c t hàng t n kho ê tính giá tr hàng xu t. Áp d ng ph ươ ng pháp ki m kê nh k, các TK hàng l n kho ch s dng u k và cu i k k toán chuy n s dư u k và theo dõi s d ư cu i k . K toán ph n nh tình hình nh p hàng vào TK 611(mua hàng). TK 631 (giá thành s n ph m), TK 632 (giá v n hàng bán). Ví d cách h ch toán t ng quát TK 611 “mua hàng” theo s ơ sau : TK 611 – MH Nh p: ghi k p th i Xu t: ghi cu i k u im ph ươ ng pháp này là ti t ki m chi phí k toán nh ưc im: công tác qu n lý hàng t n kho l ng l o hàng có th b mt mà k toán không bi t, không bi t k p th i hàng t n cu i k trên s k toán, vì v y ph ươ ng pháp này òi h i ph i có m t công c qu n lý h tr khác. III. CÁC PH Ơ NG PHÁP TÍNH GIÁ NH P, XU T HÀNG TN KHO 1. Ph ơ ng pháp tính giá nh p kho Giá nh p kho tính theo nguyên t c giá g c (giá phí th c t ) 60
  61. tu tr ưng h p hàng mà giá nh p kho ưc tính nh ư sau: a/ ưc c p, thành l p Cty: Giá ghi trên bi n b n c p v n, góp v n b/ Mua: Giá mua th c t tr ng ưi bán sau khi tr chi t kh u th ươ ng m i, Các chi phí tr c gi m giá. ti p có hàng Giá c/ Liên doanh: Giá tr do H LD quy t nh p kho nh ư tr = nh + vn chuy n, nh p e/ Ch bi n: Chi phí ch bi n th c t bc d , thu kho không hoàn f/ ưc t ng: Giá h p lý trên th li, tr ưng g/ Nh p kh u: Giá nh p kh u c ng thu nh p kh u c ng thu tiêu th c bi t Ví d 1: Mua hàng trong n ưc Ông A ch nguyên li u v thanh toán t m ng nh ư sau : Tr giá nguyên li u theo hóa ơ n 1 l.000.000 , trong ó thu GTGT là l.000.000 , ã tr ti n cho khách hàng. - Chi phí v n chuy n nguyên li u 550.000, trong ó thu GTGT là 50.000 . Chi phí n i l i mua hàng c a ông A là 800.000. Vy : K toán nh p kho tính theo ph ươ ng pháp thuê GTGT kh u tr . 61
  62. N 152-NL,VL (ho c 6 1 1 1 - MNL,VL) 11 .300.000 N 133-TGTGT KT(1331) 1.050.000 Có 141-T.U' 12 350.000 Ho c : K toán nh p kho tính theo ph ươ ng pháp thu GTGT tr c ti p N 152-NL,VL (ho c 6111- MNL,VL) 12.350.000 Có 141-T. 12.350.000 Ví du 2 : Nh p kh u hàng hoá DN nh p hàng hoá có giá nh p kh u 1.000 USD, t giá giáo d ch th c t 15.800 VND/USD, thu nh p kh u tính 100%, thu tiêu th c bi t (TT B) tính 60%, thu GTGT 10% Vy : Giá nh p kh u là 1.000 USD x 15.800 - 15.800.000 Thu nh p kh u là 15.800.000 x 100% = 15.800.000 Thu tiêu th c bi t là (15.800.000 + 15.800.000) x 60% = 18.960.000 Thu GTGT là (15.800.000 + 15.800.000 + 18.960.000)x10% = 5.056.000 K toán nh p kho tính theo ph ươ ng pháp thu GTGT kh u tr . a/ N 156-HH (ho c 6112- MHH) 50.560.000 Có 331 - PTCNB 15.800.000 62
  63. Có 3333 - Thu N.kh u 15.800.000 Có 3332-thu TT B 18.960.000 b/ N 133 -TGTGT KT 5.056.000 Có 333 1 - TGTGT ph i n p 5.056.000 Ho c : K toán nh p kho tính theo ph ươ ng pháp thu GTGT tr c ti p a/ N 156-HH (ho c 6112 –MHH) 55.616.000 Có 331 – PTCNB 15.800.000 Có 3333 - Thu N.kh u 15.800.000 Có 3332 - Thu TT B 18.960.000 Có 3331-TGTGT ph i n p 5.056.000 2. Ph ươ ng pháp tính giá xu t kho K toán ch ưc áp d ng m t trong các ph ươ ng pháp tính giá xu t kho, n u mu n thay i ph ươ ng tính giá khác, ph i ch m d t k báo cáo k toán n m và ph i gi i thích rõ trong “B ng thuy t minh báo cáo tài chính”, các ph ươ ng pháp ó là : - Nh p tr ưc xu t tr ưc (còn g i là FIFO - First In First Out ). - Nh p sau, xu t tr ưc (còn g i là Li FO - Last In First Out). - Bình quân gia quy n - Th c t ích danh. 63
  64. Ngoài ra trong các DN ch bi n hàng nông, lâm, th y h i s n có quy trình SX khép kín, s n ph m quy trình này là nguyên li u chính c a quy trình sau, k toán th ưng không tính ưc k p th i giá u vào nguyên li u theo giá g c mà ph i i n h t mùa v , n cu i k hoàn thành m i tính ưc giá thành u ra s n ph m, và c ng chính là giá u vào nguyên li u cho quy trình sau, khi ó k toán ph i dùng giá h ch toán (còn g i ph ươ ng pháp h s ) t m nh p xu t trong k , n cu i k khi có giá th c t ph i iu ch nh l i t ng giá tr nh p xu t trong k . Ví d : Hàng hoá t n u tháng: 1.000kg x 10.000 /kg = 10.000.000 Nh p t 1 : 3.000kg x 12.000 /kg = 36.000.000 Xu t t 1 : 2.000 kg - tr giá xu t ? Nh p t 2 : 5.000kg x 1 3 000 /kg = 65.000.000 Xu t t 2 : 4.000kg - tr giá xu t ? Nh p 101 tri u Tng c ng 111 tri u 2. 1. Ph ơ ng pháp nh p tr c, xu t tr c Hàng nào nh p kho tr ưc thì l y giá nh p c a nó làm giá xu t kho nu không thì l y lô hàng nh p ti p theo. C hai ph ươ ng pháp k toán kê khai th ưng xuyên (KKTX) và ki m kê nh k (KK K) cho kt qu sau: 64
  65. tr giá xu t kho t 1 = (1.000 x 10.000)+(1.000 x 12.000) = 22.000.000 Tr giá xu t kho t 2 = (2.000 x 12.000) + (2.000 x 13.000) = 50.000.000 2.2 Ph ơ ng pháp nh p sau, xu t tr c Hàng nào nh p kho sau cùng thì l y giá c a nó làm giá xu t kho, nu không thì l y lô hàng nh p k tr ưc c a lô sau cùng: Tr giá xu t tính theo ph ươ ng pháp k toán kê khai th ưng xuyên (KKTX) Tr giá xu t kho t 1= 2.000x12.000= 24.000.000 tr giá xu t kho t 2 = 4.000 x 13.000= 52.000.000 tr giá xu t tính theo ph ươ ng pháp k toán ki m kê nh k (KK K) Tr giá xu t kho cu i k = (5.000 x 13.000)+(1.000 x 12.000)=77.000.000 2.3 Ph ơ ng pháp bình quân gia quy n 2.3.1 Bình quân gia quy n liên hoàn (áp d ng cho ph ươ ng pháp k toán KKTX) + Tr ưc h t tính giá bình quân liên hoàn Gía mua bình quân gia quy n liên hoàn = Tng giá NVL có n th i im xu t T ng l ưng NVL có n th i 65
  66. im xu t t ví d trên: Gía mua bình quân gia quy n t 1=10.000.000 +36.000.000 1.000kg + 3.000kg tr giá xu t kho c a 2.000kg là 2.000kg x 11.500 /kg = 23.000.000 Tr giá c a 2.000 kg t n kho sau khi xu t t 1 là 23.000.000 Gía bình quân gia quy n t 2 = 23.000.000 + 65.000.000 =12.150 /kg 2.000 kg + 5.000 kg Tr giá xu t kho c a 4.000 kg là 4.000 kg x 12.150 /kg = 48.600.000 2.3.2 Bình quân gia quy n c nh cu i k Áp d ng cho ph ươ ng pháp k toán KKTX Giá mua bình quân gia quy n c nh cu i k = Tng giá tr NVL có trong k T ng kh i l ưng NVL có trong k = 1 1 1 000 000 : 9.000kg = 12.340 /kg Tr giá xu t kho c a 6.000kg là 6.000kg x 12.340 /kg 74.040.000 2.4. Ph ơ ng pháp th c t ích danh Giá nh p c a lô hàng là bao nhiêu thì khi xu t úng lô hàng ó l y 66
  67. giá nh p c a nó ê làm giá xut : Gi s xu t 6.000kg g m có: Xu t lô hàng nh p t 1 và m t ph n nh p t 2. Tr giá 8.000kg - (3.000 ~ 12.000) ~ (3.000 x 13.000) = 75.000.000 2 5. Ph ơ ng pháp giá h ch toán ây là cách tính giá t m th i ph c v k p th i ghi s v t li u và thành ph m nh p xu t kho, sau ó b t bu c ph i iu ch nh l i theo giá th c t tr ưc khi l p báo cáo tài chính. Th ưng k toán ch n giá t n vt li u thành ph m u k làm giá h ch toán trong k . Ly l i ví d trên, nh ưng gi nh nh p t 1 và t 2 ch ưa có giá th c t , và k toán ch n giá t n u l0.000 /kg làm giá h ch toán, vy : Tr giá nh p kho t 1 3.000kg x 10.000 = 30.000.000 Tr giá xu t kho t 1 2.000kg x 10.000 - 20.000.000 Tr giá nh p kho t 2 5.000kg x 10.000 - 50.000.000 Tr giá xu t kho t 2 4.000kg x 10.000 - 40.000.000 * T ng nh p kho theo giá h ch toán : 80.000.000 , xu t là 67
  68. 60.000.000 Chênh l ch th c t c n h ch toán b sung khi có giá th c t là : l01.000.000 - 80.000.000 - 21.000.000 . H s chênh l ch giá = T ng giá tr th c t chia (:) t ng giá tr theo giá h ch toán 1,23 - 101.000.000 : 90.000.000 (bao g m c s u k l H s 1,23 ngh a là c ghi theo giá h ch toán l thì th c t ph i ghi là l,23 , v y ã ghi xu t kho 60.000.000 thì th c t là: 60.000.000 x 1,23 = 73.800.000 * Chênh l ch th c t xu t c n h ch toán b sung khi có giá th c t là : 73.800.000 -60.000.000 = 13.800.000 . IV K TOÁN D TR HÀNG T N KHO 1. K toán chi ti t hàng t n kho bi t ưc chi ti t c a t ng lo i hàng hóa trong quá trình nh p, xu t tn c v m t s l ưng. ơ n giá và thành ti n, k toán th ưng s d ng 1 trong 3 ph ươ ng pháp theo dõi chi ti t hàng hóa nh ư sau: - Ph ươ ng pháp th song song. - Ph ươ ng pháp s s d ư. - Ph ươ ng pháp sô i chiêu luân chuy n. Hi n nay k toán các doanh nghi p th ưng s d ng ph ươ ng pháp th song song và ph ươ ng pháp s s d ư. 68
  69. 1 1 Ph ơ ng pháp th song song Sơ t ch c k toán S cái TK 152 -> 156 Bng nh p - xu t - t n B th chi ti t B th kho - P. nh p kho - P. nh p kho - P. xu t kho - P. xu t kho K toán hàng t n kho Th kho Ghi chú: : Ghi hàng ngày : Ghi hàng tháng : i chi u * Th kho : Hàng ngày, t b ch ng t lên b th kho theo dõi l ưng hàng t n kho t ng lo i, r i chuyên lên phòng k toán. * K toán : Hàng ngày, nh n b ch ng t t th kho ghi vào s cái TK hàng t n kho ng th i ghi vào b th chi ti t, theo dõi c l ưng và giá hàng t n kho 69
  70. Cu i tháng, k toán i chi u v i th kho ph i kh p úng. T b th kho, k toán lên b ng cân i nh p, xu t, t n. i chi u s nh p, xu t, tn v i s phát sinh N, Có, S d ư trên s cái ph i kh p úng. ây là i chi u gi a s k toán t ng h p và s k toán chi ti t. u im c a ph ươ ng pháp này d làm, qu n lý hàng t n kho ch t ch . Yu im là công vi c ghi chép trùng l p, công vi c k toán nhi u. Ph ươ ng pháp này hi u qu v i vi c qu n lý hàng t n kho s l ưng ln, khó ki m kê hàng th ưng xuyên, lo i hàng không nhi u. 1 2. Ph ơ ng pháp s s d Sơ t ch c k toán S cái TK 152 -> 156 Bng nh p - xu t - t n Ki m tra nh k ng n B th kho 3,5,7, ngày / 1 l n - P. nh p kho - P. nh p kho - P. xu t kho - P. xu t kho K toán hàng t n kho Th kho Ghi chú: : Ghi hàng ngày : Ghi hàng tháng : i chi u 70
  71. * Cách t ch c k toán t ươ ng t nh ư ph ươ ng pháp th song song, nh ưng k toán không l p b th kho, thay vào ó c nh k ng n (ví d nh ư 3 ho c 5, 7, 10, 15 ngày) k toán xu ng kho tr c ti p ki m tra vi c ghi chép vào b th kho và xác nh n k t qu ki m tra, ây là công vi c b t bu c k toán ph i làm c n th n. Cu i tháng, th kho d a vào b th kho lên Bng kê s d ri chuy n lên phòng k toán i chi u v i s d ư trên các s cái TK hàng t n kho ph i kh p. (Ho c k toán lên b ng kê s d ư, nh ưng ph i có xác nh n c a th kho). Cu i tháng khoá b th kho và ưc chuy n lên phòng k toán l ưu tr nh ư tài li u k toán chi ti t. Bng kê s d ư ưc mô cho c n m và ưc ghi vào m i cu i tháng. u im c a ph ươ ng pháp này là gi m nh công vi c k toán, gi m chi phí. Y u im là qu n lý hàng t n kho không ch t ch , khó tìm ra sai l m khi d i chi u s li u b ng kê s d ư không kh p úng vi s d ư trên các s cánh hàng t n kho 2. Ki m kê tài s n Ki m kê là m t ph ươ ng pháp c a k toán nh m qu n lý hàng hóa ch t ch không b th t thoát v s l ưng, thay i ch t l ưng, m b o ghi chép k toán úng v i th c t t n kho. Tùy theo th i gian ki m kê mà có nhi u lo i ki m kê: b t th ưng hay theo nh k tháng, quí, và theo ch tài chính hi n hành b t bu c doanh nghi p ph i ki m kê cu i n m và ph i l p biên b n ki m kê. Ban ki m kê bao g m lãnh o doanh nghi p, nhân viên phòng k toán, phòng nghi p v và m t s nhân viên khác do k toán tr ưng 71
  72. iu ng n u c n, sau ó phân thành nhóm ki m kê và c nhóm tr ưng. K toán ph i hoàn thành c t s sách trên b ng ki m kê tài s n và các d ng c ti n hành ki m kê th c t cân, ong, o, m, th ch t l ưng chính xác và hoàn thành toàn b các c t còn l i c a b ng ki m kê. B ng này chuy n v phòng k toán, nêu phát hi n tài s n th a và thi u khi so sánh th c t v i s sách, tùy theo tr ưng h p k toán x lý. Ví du: .Ki m kê phát hi n thi u hàng ch ưa rõ nguyên nhân N 138-PTK (1381) Giá tr g c nh p kho Có 156-HH 1 Thi u hàng sau khi b t th ưng, s còn l i tính vào giá v n hàng bán. N 1388, 334, 111, S b t b i th ưng, tr l ươ ng N 632-GVHB S t n th t còn li sau b i th ưng Có 156 – HH Gía tr hao h t Ki m kê phát hi n th a hàng hóa ch ưa rõ nguyên nhân N 156-HH Giá tr g c th a ra Có 338-PT, PNK Sau ó tìm ra nguyên nhân x lý thích h p, nh ưng ph i có biên b n x lý hàng th a, thi u. Khi x lý c n l ưu ý n thu GTGT u vào c a hàng thi u b t b i th ưng theo giá phí th c t . 72
  73. VI .K TOÁN D PHÒNG GI M GIÁ HÀNG T N KHO 1. T ng quát Nh m m c ích phòng các r i ro v gi m giá th ưng xuyên liên tc c a hàng t n kho DN, c ng nh ư th hi n trung th c giá tr thu n c a hàng t n kho trên báo cáo k toán mà th c t Công ty có th chuy n thành ti n, thì k toán ph i l p d phòng gi m giá hàng t n kho. Giá tr thu n c a hàng t n kho ưc xác nh trên báo cáo tài chính c a DN là iu ch nh gi a giá tr t n kho trên s k toán và tr giá d phòng gi m giá hàng t n kho ã l p cu i k h ch toán. Khi lp d phòng gi m giá hàng t n kho ph i c n tôn tr ng m t s quy nh : - D phòng gi m giá hàng t n kho ch ưc l p vào cu i niên k toán, tr ưc khi l p báo cáo tài chính. Khi l p d phòng ph i th c hi n theo úng các quy nh c a c ơ chê tài chính hi n hành, c th nh ư: nh ng thông tin làm c n c có th tin c y iu ch nh gi m giá hàng tn kho niên ti p theo mà các c ơ quan qu n lý tài chính cho phép. - Vi c l p d phòng gi m giá hàng t n kho ph i tính cho t ng th v t tư, hàng hóa Mc d phòng = S l ưng t n cu i x ( Giá th c t cu i k - giá ghi s k toán) 73
  74. 2. TK s d ng TK 159 - D phòng gi m giá hàng t n kho. 159 632 632 Cu i n m X2 Cu i n m X1 Hoàn nh p m c d Trích d phòng Phòng th a (B) Cu i nm X2 Trích thêm d phòng Cho nm X3 (C) Ví d : Cu i n m x 1 DN còn t n hàng A 10 t n, giá h ch toán là l.000.000 /t n giá th c t cu i n m 900.000 /t no2. K toán trích l p d phòng gi m giá hàng t n kho cho nên sau x2 Cu i n m x2, DN c n t n hàng A 5 t n, giá h ch toán là 950.000 /t n, 74
  75. giá th c ít cu i n m 900.000 /t n. K toán trích l p d phòng gi m giá hàng t n kho cho n m sau x3 Cu i n m x 1: mc DPGG hàng A=10 x(900.000- 1.000.000)=(1.000.000) Cu i n m x2: Mc DPGG hàng A= 5 x (900.000 – 9.500.000)=(500.000) cu i n m x1: N 632 –GVHB 1.000.000 Có 159-DPGGHTK 1.000.000 Cu i n m x2: Hoàn nh p d phong th a hàng A N 159A- DPGGHTX 500.000 Có 632-GVHB 500.000 TÓM L C NH NG V N C N GHI NH Ch ng t và luân chuy n ch ng t , và các ph ươ ng pháp tính giá hàng tn kho, nh t là i v i ph ươ ng pháp k toán kê khai th ưng xuyên. T ch c k toán d tr hàng t n kho . Tính và h ch toán k toán d phòng gi m giá hàng t n kho. C n c thêm chu n m c k toán Vi t Nam (VAS) s 2 -Hàng t n kho C- CÂU H I VÀ BÀI T P TÌNH HU NG 1. Trình bày các ch ng t và luân chuy n ch ng t k toán hàng t n kho? 2. N i dung, ph ươ ng pháp và ưu nh ưc im k toán hàng t n kho 75
  76. theo ph ươ ng pháp ki m kê nh k ? 3. Trình bày k toán chi ti t hàng t n kho? 4. T ch c ki m kê hàng t n kho? 5.Trình bày nguyên t c, n i dung và ph ươ ng pháp k toán gi m giá hàng t n kho 6. Bài t p 6.1 Tính giá nh p kho: a/ Mua hàng trong n ưc: Nhân viên N ch hàng hoá v thanh toán t m ng nh ư sau: - Tr giá hàng hoá theo hoá ơ n ch ưa thu 10.000.000 , và thu GTGT là 1.000.000 , ã tr ti n cho khách hàng - Chi phí v n chuy n hàng hóa 400.000, và thu GTGT là 40.000 - Chi phí n i l i mua hàng c a ông N là 1.000.000 Hãy tính : Gía nh p kho theo ph ươ ng pháp thu GTGT kh u tr Và: Gía nh p kho theo ph ươ ng pháp thu GTGT tr c ti p b/Nh p kh u hàng hóa DN nh p vt li u có giá nh p kh u 5.000 USD, t giá giao d ch th c t 15.700 VND/USD, thu nh p kh u tính 5%, thu GTGT 10% Hãy tính: Gía nh p kho theo ph ươ ng pháp thu GTGT kh u tr Và : Gía nh p kho theo ph ươ ng pháp thu GTGT tr c ti p 76
  77. 6.2 DN K có s li u nh p xut v t li u trong k nh ư sau: Hàng hóa t n u tháng : 200 b x 100.000 /b = 20.000.000 Nh p t 1 : 400b x 120.000 /b = 48.000.000 Xu t t 1 : 500kg-tr giá xu t? Nh p t 2 : 600kg x 110.000 /kg = 66.000.000 Xu t t 2 : 4.000kg-tr giá xu t? 77
  78. BÀI 4 K TOÁN NGUYÊN V T LI U VÀ CÔNG C D NG C A. GI I THI U Mi m t lo i hàng t n kho, ngoài nh ng c tính chung còn có nh ng c tính riêng, vì v y bài này có ý ngh a khai thác nh ng c tính riêng c a nguyên v t li u và công c d ng c ưc qu n lý b ph n k toán nh ư th nào? Mc tiêu h c viên c n t ưc bài này là : Nguyên v t li u (NVL) và công c d ng c (CCDC) là nh ng lo i hàng t n kho khác nhau, ngoài vi c tuân th úng các nguyên t c, ph ươ ng pháp h ch toán, ph ươ ng pháp tính giá, k toán d tr c a hàng t n kho, thì vi c nghiên cu s chuy n d ch giá tr nguyên li u, công c , ph ươ ng pháp h ch toán theo t ng tình hu ng SXKD tính và h ch toán úng vào chí phí c a i t ưng k toán là r t quan tr ng, giúp DN hi u m t cách tưng t n v vi c mua và s d ng hi u qu ngu n l c trong SXKD. Tóm t t n i dung chính : K toán nguyên v t li u K toán công c d ng c 78
  79. B. N I DUNG I K TOÁN NGUYÊN V T LI U 1. Nh ng v n chung 1. 1 Khái ni m và c im Nguyên v t li u là nh ng i t ưng lao ng mua ngoài ho c t ch Di n dùng cho m c ích s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Nguyên v t li u là m t lo i hàng t n kho nên khi t ch c k toán nguyên v t li u ph i tuân th úng nh ng n i dung, quy nh ch ng t , nguyên t c, ph ươ ng pháp tính giá và h ch toán . . . c a hàng t n kho (ã trình bày ch ươ ng 3 ) c im c a nguyên v t li u là khi tham gia vào SXKD thì toàn b giá tr nguyên v t li u ưc chuy n d ch m t l n vào chi phí trong k tươ ng ng v i kh i l ưng s n ph m, d ch v s n xu t hoàn thành. 1. 2. Phân lo i Nguyên v t li u c a doanh nghi p th ưng phân lo i theo các nhóm sau : + Nguyên v t li u chính : Là nh ng lo i nguyên v t li u khi tham gia vào quá trình s n xu t thì c u thành th c th v t ch t, th c th chính ca s n ph m, có t tr ng chi phí cao trong t ng nguyên li u có trong sn ph m hoàn thành. Ví d nh ư v i là nguyên li u chính trong m t cái áo v i. + Nguyên v t li u ph : Là nh ng lo i nguyên v t li u khi tham gia vào quá trình s n xu t thì không c u thành th c th chính ca s n ph m, có t tr ng chi phí th p trong t ng nguyên li u có trong s n 79
  80. ph m hoàn thành ho c làm cho quá trình SX ưc th c hi n bình th ưng. Ví d nh ư v i lót, ch , nút ho c d u máy may là nguyên li u ph trong quá trình may m t cái áo v i. + Nhiên li u : Là nh ng th có tác d ng cung c p nhi t l ưng trong quá trình s n xu t, nhiên li u có th t n t i th r n, l ng và th khí. Ví d doanh nhgi p mua than t lò SX, mua x ng ch y máy SX là nhiên li u. + Ph tùng thay th : Là nh ng v t t ư, s n ph m dùng s a ch a, thay th nh ng chi ti t h ư h ng trong máy móc, thi t b , ph ươ ng ti n, . . . ph c v cho SX. Ví d nh ư v ru t xe mua v thay th trong ph ươ ng ti n v n t i. + Vt li u và thi t b xây d ng c ơ b n : Là nh ng lo i v t li u và thi t b ưc s d ng cho công vi c xây d ng c ơ b n ( i v i DN chuyên xây l p thì ây là v t li u chính). Ví d nh ư DN mua + Ph li u : là th v t li u b th i ra sau m t quy trình SX nh t nh. Ví d v i v n là ph li u c a doanh nghi p may. Các cách phân lo i trên có tính t ươ ng i, ch úng cho m c ích s d ng có th c a t ng doanh nghi p. Ví d v i v n là ph li u c a doanh nghi p may nh ưng li v t li u chính cho doanh nghi p làm th m chà chân t v i v n. Vi c phân lo i trên giúp k toán m chi ti t các tài kho n c p 2, c p 3, xây d ng mã v t li u cho phù h p khi h ch toán chi ti t và l p B ng Nh p Xu t T n t ng lo i nguyên v t li u nhanh chóng. 2. Ph ơ ng pháp k toán nh p xu t v t li u 2.1 i v i ph ơ ng pháp kê khai th ng xuyên 80
  81. * TK s d ng : 152 " Nguyên li u, v t li u” - lo i tài kho n tài s n. 152 (411) góp v n NVL NVL Tr vn (411) (11*, 141, 331) mua Nh p kho Xu t Liên doanh (222) (133) kho S d ng ( 621, 627, 641, 642, 241) (151) NVL i ưng nh p kho T ng gi m Mt (1381, 1388) (154) NVL sau gia công gia công (154) (711) ưc bi u t ng, Tr l i (331, 111, ) 133 ( ) SDCK + TK 151 “Hàng mua ang i ưng” - lo i tài kho n tài s n TK này ưc dùng theo dõi tài s n c a DN ã mua nh ng ch ưa v nh p kho c a DN, ch ng h n nh ư còn i ưng thuê kho, nh ng ưi bán gi h , . . . 81
  82. TK 151 (111, 112, 141) tr ti n Tài s n K t Nh p kho (152, 153, 156 ) (331) ch ưa tr ti n Mua thúc Gi bán (157) (133) ang Hàng ã bán (632) i ang Mt (1381, 1388) ưng i ưng Gia công (154) SDCK * Các ví d k toán Trong các ví d d ưi ây doanh nghi p tính thu GTGT kh u tr (n u doanh nghi p tính thu GTGT tr c ti p, xem cách tính giá ch ươ ng 3) Ví d 1 : Nh p kho y theo hoá ơ n DN mua l00kg v t li u A v i giá ch ưa thu I00.000 , thu GTGT kh u tr 10%, ti n ch ưa thanh toán ti n v n chuy n v t li u v nh p kho thanh toán b ng ti n t m ng 1000 /kg. 82
  83. Gi i : L p phi u nh p kho, B ng thanh toán t m ng, ghi: a/N TK 152 -NL,VL :l0.000.000 (= 100 x IOO.000) N TK 133 -TGTGT KT: 1.000.000 (= l0.000.000 x 10%) Có TK 331 - PTCNB : 11.000.000 b/ N TK 152 - NL,VL : 100.000 (= 100 x 1.000) Có TK 141 : 100.000 Vy ơ n giá nh p kho v t li u A là : 1 l.000 /kg Ví d 2 : V t li u v nh p kho tr ưc, hoá ơ n v sau DN mua l00kg vt li u A nh p kho theo giá t m tính 9.000 /kg, sau ó hoá ơ n v vi giá ch ưa thu 100.000 , thu GTGT kh u tr 10%, ti n ch ưa thanh toán Gi i: Có nh ng tr ưng h p DN c n v t li u SX nh ưng giá mua v t li u còn ph thu c nhi u y u t , hoá ơ n ch ưa v k p th i, c n c trên hp ng mua hàng xác nh giá t m tính l p Phi u nh p kho (ghi rõ giá t m tính), nh p kho và ghi s : N TK 152 - NV,VL : 9.000.000 Có 331 - PTCNB : 9.000.000 n khi có hoá ơ n chính th c v l p ch ng t ghi b sung n u giá hoá ơ n l n h ơn giá nh p kho, ng ưc l i l p ch ng t iu ch nh ghi âm n u giá hoá ơ n nh h ơn giá t m tính nh p kho. Theo ví d trên ghi b sung nh ư sau: N TK 152- NL.VL: l.000.000(=10.000.000-9.000.000) 83
  84. N TK 133 - TGTGT KT : 1.000.000 (= l0.000.000 x 10%) Có TK 331 - PTCNB : 2.000.000 Ví d 3: Hoá ơ n v tr ưc, v t li u v nh p kho sau DN nh n gi y báo N c a ngân hàng, rút TGNH tr ti n mua l00kg vt li u A theo giá mua ch ưa thu 100.000 , thu GTGT kh u tr 10%, hàng ch ưa v nh p kho. Gi i : Hàng ch ưa v nh p kho, có th là gói l i kho bên bán, thuê kho ho c ang i ưng. N u k toán bi t ưc hàng s v nh p kho trong tháng, thì nên l ưu l i ch ng t Hoá ơ n Gi y báo N vào h s ơ ch ưa x lý. i n khi hàng v nh p kho thì h ch toán gi ng ví d 1. Ng ưc l i cu i tháng hàng v n ch ưa v thì k toán ph i ghi s : N TK 151 - HM : 10.000.000 N TK 133 - TGTGT KT: 1.000.000 Có TK 112 - TGNH : 11.000.000 Qua tháng sau, hàng v nh p kho , l p phi u nh p kho, ghi : N TK 152 - NV, VL : 10.000.000 Có TK 151 - HM : 10.000.000 Ví d 4 : Nh p kho v t li u có phát sinh th a, thi u DN mua l00kg v t li u A v i giá ch ưa thu 100.000 , thu GTGT kh u tr 10%, ti n ch ưa thanh toán, khi nh p kho phát hi n thi u 10kg ch ưa rõ nguyên nhân. Gi i : L p phi u nh p kho th c t nh p 90kg, Biên b n hàng thi u 84
  85. 10kg, ghi : N TK 152 - NL,VL : 9.000.000 (= 90 x 100.000) N TK 138 - PTK(1381): l.000.000(=10 x 100.000) N TK 133 - TGTGT KT : 1.000.000 (=10.000.000 x10%) Có TK 331 - PTCNB : 11.000.000 X lý hàng thi u t ươ ng t thi u hàng trong ki m kê (xem ch ươ ng 3) Ly l i ví d trên, nh ư gi s hàng th a ch ưa rõ nguyên Có 2 cách gi i quy t tình hu ng này : + Cách 1 : L p phi u nh p kho 110kg và biên b n hàng th a, ghi . N TK 152 - NL,VL : 11.000.000 (110 x 100.000) N TK 133 - TGTGT KT : 1.000.000 (= 10.000.000 x 10%) Có TK 331 - PTCNB : 11.000.000 Có TK 338-PT,PNK(3381) 1.000.000 (=10 x 100.000) X lý hàng th a t ươ ng t th a hàng trong ki m kê (xem ch ươ ng 3) + Cách 2 : L p phi u nh p kho 100kg và biên b n hàng gi dùm, ghi: N TK 152 – NL, VL : 10.000.000 (=100 x 100.000) NTK 133-TGTGT KT: l.000.000(=10.000.000 x 10%) Có TK 331 - PTCNB : 11.000.000 b/ N TK 002 - VT,HHNGH,GC : 1.000.000 85
  86. Gi s hàng th a do ng ưi bán xu t nh m, DN xu t hàng tr l i K toán l p biên b n tr l i hàng (không l p phi u xu t kho), ghi : Có 002 - VT,HHNGH,GC : 1 .000.000 Ví d 5 : Mua v t li u h ưng chi t kh u thanh toán, gi m giá và b tr li Ly l i ví d 1, gi s tháng sau bên mua ngh : a/ Tr l i 10kg v t li u kém ph m ch t, và ã xu t kho tr . b/ Gi m giá cho 40kg v t li u ch t l ưng không ng u m i kg gi m giá ch ưa thu 20.000 . c/ S ti n còn l i thanh toán ngay tr ưc th i h n n b ng TGNB và ưc h ưng chi t kh u thanh toán tính 1% trên t ng thanh toán còn li. Bên bán ng ý và làm y ch ng t h p pháp. M i vi c hoàn t t. Gi i : a/ Tr l i hàng, bên thua ph i xu t hoá ơ n ghi rõ "hàng tr l i, l p phi u xu t kho, ghi : N TK 331-PTCNB : 1.100.000 (=10x100.000 x 110%) Có TK 152 - NV,VL : 1.000.000 Có TK 133 - TGTGT KT: 100.000 b/ Nh n hoá ơ n iu ch nh gi m giá c a bên bán, bên mua ghi : N TK 331 - PTCNB : 880.000 (=40 x 20.000 x 1l%) 86
  87. Có TK152-NV,VL:800.000 (=40 x 20.000) Có TK 133 – TGTGT KT : 80.000 c/ Chi t kh u thanh toán ưc quy nh là ho t ng tài chính, nh n gi y báo N tr ti n, ghi : N TK 331 - PTCNB : 9.020.000 ( = l l.000.000- 1.100.000-880.000) Có TK 515-DTH TC: 90.200 (=9.020.000 x 1%) Có TK 112 - TGNH: 8.929.800 Ví d 6 : Xu t v t li u s d ng DN xu t kho l00kg v t li u, giá xu t kho 100.000 /kg, dùng cho SX tr c ti p 90kg dùng cho qu n lý phân x ưng 10kg. Gi i : L p phi u xu t kho, ghi : N TK621-CPNVLTT: 9.000.000 (=90xl00.000) N TK 627-CPSXC: 1.000.000 (=10x 100.000) Có TK 152 - NL,VL 10.000.000 Ví d 7 : Xu t và nh p v t li u t gia công DN xu t kho l00kg v t li u, giá xu t kho 90.000 /kg i gia công, 7 ngày sau hoàn thành em v nh p l i kho, nh n hoá ơ n gia công là 1.100.000 , trong ó thu GTGT kh u tr 100.000 Gi i : Mang i gia công, l p phi u xu t kho, ghi : N TK 154-CPSXKDDD: 9.000.000 87
  88. Có TK 152-NV,VL: 9.000.000 Nh n hoá ơ n gia công, ghi : N TK 154 - CPSXKDDD: 1.000 .000 N TK 133 - TGTGT KT: 100.000 Khi nh p l i v t liu, l p phi u nh p kho ghi : N TK 152 - NL,VL : 10.000.000 Có TK 154 - CPSXKDDD: 10.000.000 2.2. i v i ph ơ ng pháp ki m kê nh k TK s d ng : 611 " mua hàng" chi ti t 6111 "mua NVL" 151, 153, 152 TK 6111 SD K : A C: Cu i tháng k t chuy n SDCK C u tháng k t chuy n D: H ưng chi t kh u, gi m giá, tr l i, SD K A (331, 111, 112, ) 331, 111, Trong tháng nh p : B E: Cu i tháng tính xu t (621, 627) C ng SPS : A + B A + B Trong ó E = A + B – C – D 88
  89. * Ví d k toán DN tính thu giá tr gia t ng theo ph ươ ng pháp tr c ti p có s d ư u k m t s tài kho n sau : (các s d ư tài kho n khác cho h p lý) - Hàng mua ang i ưng 10.000.000. (chi ti t v t li u) - V t li u 5.000.000 Trong tháng có các nghi p v kinh t phát sinh ( vt : ng) 1-Nh p kho v t li u 20.000.000, t t c tr b ng TGNH, chi phí v n chuy n tr ngay b ng TM 100.000 2- Hàng mua ang i ưng tháng tr ưc tr giá 10.000.000 nay ã nh p kho , chi phí v n chuyên mua hàng tr b ng TGNH 200.000 3- Xu t kho v t li u cho SX 4- Nh p kho v t li u 8.000.000 ti n mua ch ưa tr . 5- Xu t kho v t 1i u cho SX 6- Cu i tháng ki m kê hàng t n kho nh ư sau : V t li u tr giá 4.000.000 Yêu c u : nh kho n các nghi p v kinh t phát sinh trên, bi t r ng có 90% v t li u dùng cho SX tr c ti p và 10% v t li u cho qu n lý phân x ưng SX. Gi i : u tháng, k toán chuy n s d ư u k : N TK 611 - MH (611) : 13.000.000 Có TK 151 - HM : 10.000.000 89
  90. Có TK 152 - NL,VL : 3.000.000 1/ N TK 611 - MH (6111) 20.100.000 Có TK 112 - TGNH 20.000.000 Có TK 111 - TM : 100.000 2/ Không h ch toán t ng TK 6111 n a vì ã chuy n t ng t u tháng, k toán ghi nh n thêm chi phí v n chuy n vào giá g c v t li u, ghi: N TK 611 - MH (6111) : 200.000 Có TK 112 (TGNH): 20.000 3/ Không nh kho n khi xu t v t li u 4/ N TK 611 - MH (6111 ) : 8.000.000 Có TK 331- PTCNB : 8.000.000 5/ Không nh kho n khi xu t v t li u 6/ N TK 152 - NL,VL : 4.000.000 Có TK 611 - MH (6111) : 4.000.000 Cân i trên tài kho n 6111, tính ra v t li u xu t cho SX trong k 90
  91. 611 (T ) 13.000.000 (1 ) 20.100.000 4.000.000 (6 ) (2 ) 200.000 37.300.000 (7 ) (4 ) 8.000.000 SPS 41.300.000 41.300.000 Bút toán (7) : 37.300.000 = 41.300.000 - 4.000.000. K toán ghi : N TK 621 - CPNVLTT : 33.570.000 (=37.300.000 x 90%) N TK 627 - CPSXC : 3.730.000 Có TK TK 611 - MH (61 1 1 ) : 37.300.000 II. K TOÁN CÔNG C , D NG C 1. Nh ng v n chung 1. 1 Khái ni m và c im Công c , d ng c là t ư li u lao ng dùng tác ng lên i t ưng lao ng. M t t ư li u lao ng có th i gian thu h i v n trong m t nm ho c có giá tr d ưi l0.000.000 thì ưc k toán ghi nh n là công c d ng c , vì v y công c d ng c là tài s n l ưu ng ưc x p vào kho n m c hàng t n kho. Ngoài ra theo quy inh c a B Tài chính, có m t s tài s n sau ây 91
  92. không tính n th i gian s d ng và giá tr l n h ơn l0.000.000 v n xem là công c , d ng c vì ph thu c vào tính ch t c bi t c a chúng nh ư các sành s , th y tinh d v , các lo i bao bì dùng ch a ng hàng hóa trong quá trình mua bán và d tr , các lo i bao bì ính kèm theo hàng hóa có tính ti n riêng khi s d ng tr d n giá tr hao mòn c a bao bì vào chi phí c im c a công c d ng c là khi tham gia vào SXKD thì có nh ng lo i chuy n d ch toàn b giá tr m t l n vào chi phí trong k , và c ng có nh ng lo i chuy n d ch t t giá tr vào chi phí trong nhi u k theo th i gian ưc tính công c s d ng b h ư h ng. 1.2. Phân lo i Phân lo i công c , d ng c bao g m : - Công c , d ng c : lo i công c d ng c nh nh ư bàn gh , cân ng h , t , giá kê h s ơ g , . . . - Bao bì luân chuy n: Dùng ch a, gói, ng, hàng trong quá trình mua, bán và d tr nh ư các lo i bao ng, can nh a, các lo i thùng ch a, dùng cho thuê : Là tài s n l ưu ng mua v cho thuê, th ưng dùng trong các DN chuyên cho thuê. Vi c phân lo i trên giúp k toán ghi s chi ti t t ng lo i công c d ng c , nh m theo dõi qu n lý, s d ng và tính phân b chi phí vào i t ưng s d ng công c d ng c . 2. Ph ơ ng pháp k toán công c d ng c 2. 1 . Nguyên t c và ph ơ ng pháp phân b chi phí s d ng công c dng c . 92
  93. Công c d ng c là m t lo i hàng t n kho nên khi t ch c k toán ph i tuân th úng nh ng n i dung, quy nh, ch ng t , nguyên t c, ph ươ ng pháp tính giá và h ch toán . . . ca hàng t n kho ( ã trình bày ch ươ ng 3). V i ph ươ ng pháp ki m kê nh k t ươ ng t nh ư k toán nguyên v t li u trình bày ph n 1 ch ươ ng này. + Nguyên t c : N ơi nào s d ng thì chuy n giá tr công c vào chi phí nơi ó. + Ph ươ ng pháp phân b vào chi phí 1 l n (hay còn g i công c lo i phân b 100%), lo i này th ưng v n d ng cho công c bao bì s d ng mt l n là h ng nh ư bao x p gói hàng khi bán, ho c có th s d ng nhi u l n nh ưng giá tr công c , bao bì quá nh nh ư d ng c b m k p, máy tính s ơ n gi n + Ph ươ ng pháp phân b vào chi phí 2 l n tr lên : lo i này th ưng v n dng cho công c bao bì s d ng nhi u tháng m i h ng nh ư bàn gh làm vi c, t , k . . . Ph ươ ng pháp phân b nh ư sau : Gía tr CCDC phân b 1 tháng = Tng giá tr công c , d ng c xu t dùng S tháng phân b - Khi công c b h ư h ng, k toán phân b chi phí l n cu i cùng theo công th c sau : Giá tr công c , d ng c phân b l n cu i cùng = Giá tr công c , dng c còn l i ch phân b - ưc b i th ưng (n u có) - Ph li u thu h i (n u có) 93
  94. 2.2 Ch ng t Ngoài phi u nh p xu t kho công c d ng c , k toán còn l p thêm "B ng theo dõi chi ti t s d ng công c , d ng c ”, ghi rõ s l n phân b giá tr công c và n ơi s d ng tính úng và vào chi phí c a i t ưng. 2. 3. Tài kho n s d ng i v i ph ươ ng pháp kê khai th ưng xuyên s d ng TK 153 "công c dng c ”. TK này có 3 TK c p 2 - xem b ng h th ng tài kho n k toán. 153 627, 641, 642, 241 T ng Gi m Xu t dùng phân b 1 l n (411) (111, 112, 331, ) 1421, 242 (222, 228, ) Xu t dùng phân b t 2 l n, Phân b tháng v.v sau (1 l n) SDCK SDCK 94
  95. 2. 4. Các ví d k toán u k Cty còn t n kho m t s công c tr giá 9.000.000 và m t s bao bì tr giá 8.000.000 . Tình hình t ng gi m công c , d ng c t i mt Cty nh ư sau: 1. Nh n góp v n thành l p Cty m t s công c tr giá 4.000.000 2. Mua m t s bao bì tr giá 8.800.000 , trong ó thu GTGT 800.000 , ti n ch ưa thanh toán, chi phí v n chuy n v nh p kho Cty tr ngay b ng TM 20.000 . 3. Xu t m t công c tr giá 200.000 , dùng cho v n phòng kinh doanh lo i phân b 1 l n. 4. Xu t h t s bao bì nh p nghi p v 2 dùng cho bán hàng, lo i phân b 10 tháng trong n m tài chính. 5. Phát hi n m t m t s bao bì trong kho tr giá 2.000.000 , ch ưa rõ nguyên nhân. 6. Báo h ng m t t kính bán hàng tr giá 1.000.000 lo i phân bô 10 tháng, mua t n m tr ưc, ã phân b 5 tháng. Nay b h ư h ng là do khách hàng làm v , Cty b t khách hàng b i th ưng 450.000 b ng TM. 7. Nh p l i kho m t s công c ang s d ng b ph n s n xu t tr giá còn l i c a công c là 3.000.000 , lo i công c phân b 6 tháng trong n m nay 8. Phân b chi phí công c , d ng c treo k tr ưc trong n m vào chi phí tháng này cho: Chi phí s n xu t chung 2.000.0000 , chi phí qu n lý DN 1.000.000 . 95
  96. 9. Xu t m t s bao bì cho thuê tr giá 8.000.000 chi phí v n chuy n cho thuê tr b ng TM 100.000 . Sau 20 ngày thuê, khách tr l i bao bì nh p kho, phân b chi phí bao bì cho thuê 500.000 , thu TM ti n cho thuê 880.000 , trong ó thu GTGT 80.000 . Yêu c u : nh kho n các nghi p v kinh t phát sinh trên Gi i: 1. N 153-CC, DC (1531) 4.000.000 Có 411 – NVKD 4.000.000 2. N 153 – CC,DC (1532) 8.020.000 N 133-TGTGT KT (1331) 800.000 Có 331 – PTCNB 8.800.000 Có 111 – TM (1111) 20.000 3. N 642-CPQLDN 200.000 Có 153-CC, DC(1531) 200.000 4a. N 142 –CPTT (1421) 7940.000 Có 153-CC, DC (1532) 7.940.000 4b. N 641-CCPBH (6413) 794.000 Có 142-cptt (1421) 794.000 *Bút toán 4 có th nh kho n ph c nh sau: n 641-CPBH (6413) 794.000 N 142-CPTT (1421) 7.146.000 Có 153-CC, DC (1532) 7.940.000 5.N 138-PTK (1381) 2.000.000 96
  97. Có 153-CC,DC (1532) 2.000.000 6.N 111 – TM (1111) 450.000 N 641-CPBH (6413) 50.000 Có 242 –CPTTDH 500.000 7.N 153 – CC, DC (1532) 3.000.000 Có 142-CPTT (1421) 3.000.000 8.N 627-CPBH (6273) 2.000.000 N 642-CPQLDN (6423) 1.000.000 Có 142-CPTT (1421) 3.000.000 9. i v i DN không chuyên cho thuê, thì tài s n cho thuê ưc xem là ho t ng tài chính c a DN, n u phát sinh chi phí thì ghi nh n chi phí tài chính (N TK 635), phát sinh thu thì ghi doanh thu tài chính (Có TK 515) a. N 128-TNHK 8.000.000 Có 153 -CCDC (1531) 8.000.000 b. N 635-CPTC 100.000 Có 111-TM 100.000 c.N 153-CCDC (1531) 7.500.000 N 635 – CPTC 500.000 Có 128-TNHK 8.000.000 d.N 111-TM 880.000 Có 515-DTH TC 800.000 Có 3331-TGTGT 80.000 97
  98. TÓM L C NH NG V N C N GHI NH : c im và phân lo i nguyên v t li u iu ki n ghi nh n, c im và phân lo i công c d ng c , các ph ươ ng pháp phân b giá tr công c d ng c . Ph ươ ng pháp h ch toán nguyên v t li u và công c d ng c theo ph ươ ng pháp kê khai th ưng xuyên. C- CÂU H I VÀ BÀI T P TÌNH HU NG Hãy trình bày khái ni m, c im và phân lo i nguyên v t li u?. Hãy trình bày iu ki n ghi nh n, c im và phân lo i công c d ng c , các ph ươ ng pháp phân b giá tr công c d ng c ?. Ph ươ ng pháp h ch toán nguyên v t li u và công c d ng c theo ph ươ ng pháp ki m kê nh k ? Bài t p : DN tính thu GTGT kh u tr , k toán hàng t n kho theo ph ươ ng pháp kê khai th ưng xuyên. V t li u xu t theo ph ươ ng pháp nh p tr ưc xu t tr ưc. Có s d ư v t li u u k nh ư sau : + TK 152 : l0.000.000 , chi ti t l.000kg v t li u A, /g : 10.000 /kg. Các TK khác có s d ư h p lý. Trong tháng phát sinh: 1. DN mua 2.100kg v t li u A v i giá ch ưa thu 9.000 , thu GTGT kh u tr 10%, ti n ch ưa thanh toán. V t li u v nh p kho th c t còn 2.000kg, hàng thi u ch ưa rõ nguyên nhân. Ti n v n chuy n v t li u v nh p kho thanh toán b ng ti n t m ng 500 /kg theo s th c t nh p và thu GTGT 10% 98
  99. 2. DN ngh v t li u mua nghi p v 1 nh ư sau : a/ Tr l i 50kg v t li u kém ph m ch t, và ã xu t kho tr b/ Gi m giá cho 300kg v t li u ch t l ưng không ng u, m i kg gi m giá ch ưa thu 2.000 . c/ Sô ti n còn l i thanh toán ngay tr ưc th i h n n b ng TGNB và ưc h ưng chi t kh u thanh toán tính 1% trên t ng thanh toán còn l i. Bên bán ng ý và làm y ch ng t h p pháp. M i vi c hoàn t t. 3. DN xu t kho 2.000kg v t li u dùng cho SX tr c ti p 1.900kg, dùng cho qu n lý phân x ưng 100 kg 4. DN xu t kho 20kg v t li u giá xu t kho 1.000.000 /kg( i gia công, 5 ngày sau hoàn thành em v nh p l i kho, nh n hoá ơ n gia công là 550.000 , trong ó thu GTGT kh u tr 50.000 . 5. Mua m t s bao bì tr giá 4.400.000 trong ó th GTGT 400.000 , ti n ch ưa thanh toán, chi phí v n chuy n v nh p kho Cty tr ngay bng TM 40.000 . 6. Xu t m t công c tr giá 200.000 dùng cho vn phòng kinh doanh lo i phân b 1 l n. DN nh p t gia công 1.000kg v t li u A v i giá ch ưa thu 9.700 , thu GTGT kh u tr 10% 7. DN xu t kho 1.200kg v t li u, dùng cho SX tr c ti p 1.000kg, mang i gia công 200kg. Xu t h t s bao bì nh p nghi p v 4 d ng cho bán hàng, lo i phân b 10 tháng qua n m tài chính sau. 8. Nh p kho l i m t s bao b ang dùng b ph n d tr hàng hoá, giá tr ban u xu t dùng 8.000.000 , lo i phân b 20 tháng, ã phân b 10 tháng. 99
  100. 9. Báo h ng m t t kính bán hàng tr giá 1.000.000 lo i phân b 10 tháng, mua t n m tr ưc, ã phân b 5 tháng. Nay b h ư h ng là do khách hàng làm v , Cty b t khách hàng b i th ưng 450.000 b ng TM. 10 . Phân b chi phí công c , d ng c treo k tr ưc trong n m vào chi phí tháng này cho: Chi phí sn xu t chúng 2.000.0000 , chi phí qu n lý DN 1.000.000 . 11. Xu t m t s công c cho thuê tr giá 15.000.000 . chi phí v n chuy n cho thuê tr b ng TM 200.000 . Sau 60 ngày thuê, khách tr li công c nh p kho, phân b giá tr hao mòn công c cho thuê 100.000 , thu TM ti n cho thuê 1.430.000 , trong ó thu GTGT 130.000 . Yêu c u : H ch toán các nghi p v kinh t phát sinh trên. 5. Bài tp DN tính thu giá tr gia t ng theo ph ươ ng pháp tr c ti p, h ch toán hàng t n kho theo ph ươ ng pháp ki m kê nh k , có s d ư u k m t s tài kho n sau : (các s d ư tài kho n khác cho h p lý) Hàng mua ang i ưng 1 00. 000.000. (chi ti t v t li u) V t li u 700.000.000 Trong tháng có các nghi p v kinh tê phát sinh ( vt : ng) 1. Nh p kho v t li u 90.000.000, t t c tr b ng TGNH, chi phí v n chuy n tr ngay b ng TM 1.000.000. 2- Xu t kho v t li u cho SX 100
  101. 3- Hàng mua ang i ưng tháng tr ưc tr giá 100.000.000, nay ã nh p kho , chi phí v n chuy n mua hàng tr b ng TGNH 1.500.000 4- Nh p kho v t li u 70.000.000 ti n mua tr b ng TGNH. 5- Xu t kho v t li u cho SX 6- Cu i tháng ki m kê hàng t n kho nh ư sau: V t li u tr giá 150.000.000 Yêu c u : nh kho n các nghi p v kinh t phát sinh trên, bi t r ng có 95% v t li u dùng cho SX tr c ti p và 5% v t li u dùng cho qu n lý phân x ưng SX. 101
  102. BÀI 5 K TOÁN TÀI S N C NH A. GI I THI U Tài s n c nh là nh ng t ư li u s n xu t c n thi t ng ưi lao ng dùng tác ng vào nguyên v t li u t o ra nh ng s n ph m h u ích, vì v y vi c qu n lý và cung c p thông tin trung th c v tình hình mua s m, xây d ng, s d ng tài s n c nh cho nhà qu n tr bi t và s d ng hi u qu tu li u lao ng có ý ngh a r t quan tr ng t i m t doanh nghi p. Mc tiêu h c viên c n t c bài này là : Nm v ng khái ni m, iu ki n ghi nh n tài s n c nh (TSC ) và h s ơ pháp lý s h u TSC làm c n c tính nguyên giá úng và kh u hao theo quy nh pháp lu t. Th c hi n ưc ph ươ ng pháp k toán các nghi p v kinh t làm t ng gi m TSC t i doanh nghi p. Nm v ng và v n d ng phù h p t ng phươ ng pháp tính kh u hao TSC và h ch toán kh u hao TSC vào chi phí SXKD. Tóm t t n i dung chính :  Nh ng v n chung  K toán TSC h u hình và vô hình 102
  103.  K toán kh u hao TSC  K toán thuê TSC  K toán s a ch a TSC B. N I DUNG I. NH NG V N CHUNG 1. Khái ni m và iu ki n ghi nh n tài s n c nh Tài s n c nh là thu t ng chung ch các tài s n có th i gian s d ng trên m t n m hay nói cách khác giá tr c a tài sn ưc chuy n d ch d n vào chi phí c a i t ưng s d ng tài s n ó thông qua hình th c kh u hao v i th i gian thu h i v n trên m t n m. Ngoài ra; tài s n c nh ph i tho mãn tiêu chu n v m t giá tr theo quy nh hi n hành. Theo Chu n m c k toán Vi t Nam, tài s n c nh ph i tho mãn ng th i 4 tiêu chu n sau ây : Ch c ch n mang l i li ích trong t ươ ng lai. Xác nh ưc nguyên giá m t cách áng tin c y. Th i gian s d ng ưc tính trên 1 n m. Có giá tr theo quy nh hi n hành (Theo quy nh hi n nay tài sn có giá tr t 1 0.000. 000 tr lên). Nh ng tài s n không tho mãn ng thi b n iu ki n nêu trên thì 103