›
›

Bài giảng về Kinh tế công cộng

ppt 55 trang vanle 4210
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng về Kinh tế công cộng", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pptbai_giang_ve_kinh_te_cong_cong.ppt

Nội dung text: Bài giảng về Kinh tế công cộng

  1. Bài giảng Kinh tế công cộng Ts. Đặng Thị Lệ Xuân Khoa Kế hoạch và Phát triển Đại học Kinh tế Quốc dân
  2. Phân bố thời gian trên lớp  60% thời gian: Giáo viên giảng lý thuyết  40% thời gian: Lớp làm bài tập và thảo luận (xen kẽ vào các buổi học lý thuyết)
  3. Đánh giá môn học  60% Thi cuối kỳ  20%: Kiểm tra giữa kỳ  20%: điểm chuyên cần, Tham gia đóng góp ý kiến vào bài trên lớp và bài tập nhóm
  4. Giới thiệu chung về môn học  Kinh tế công cộng nghiên cứu hành vi của chính phủ khi can thiệp vào nền kinh tế.  Kết cấu môn học bao gồm 4 phần
  5. Kết cấu môn học  Phần 1: Tổng quan về môn học KTCC  Phần 2: Các thất bại của thị trường  Phần 3: Lựa chọn công cộng.  Phần 4: Thuế và chi tiêu của chính phủ
  6. Ch¬ng mét Tæng quan vÒ m«n häc kinh tÕ c«ng céng
  7. Câu hỏi nghiên cứu  Chính phủ là ai và có quyền năng gì?  Tại sao lại cần có sự can thiệp của CP vào nền KT?  Sự can thiệp của CP có thực sự là giải pháp hoàn hảo?  Đối tượng, nội dung và phương pháp luận nghiên cứu của môn học?
  8. Ch¬ng mét 1. ChÝnh phñ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng 2. C¬ së kh¸ch quan cho sù can thiÖp cña chÝnh phñ vµo nÒn kinh tÕ. 3. Chøc năng cña chÝnh phñ 4. Đèi tîng, néi dung vµ ph¬ng ph¸p luËn nghiªn cøu m«n häc
  9. 1.ChÝnh phñ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng 1.1. Qúa trình phát triển nhận thức về vai trò của Chính phủ 1.2. Chính phủ và khu vực công cộng. 1.3. Chính phủ trong vòng tuần hoàn kinh tế
  10. 1.1. Qúa trình phát triển nhận thức về vai trò của Chính phủ ChÝnh phñ lµ mét tæ chøc ®îc thiÕt lËp ®Ó thùc thi những quyÒn lùc nhÊt ®Þnh, ®iÒu tiÕt hµnh vi cña c¸c c¸ nh©n sèng trong x· héi nh»m phôc vô cho lîi Ých chung cña x· héi ®ã vµ tµi trî cho viÖc cung cÊp những hµng hãa, dÞch vô thiÕt yÕu mµ x· héi ®ã cã nhu cÇu
  11. 1.1. Qúa trình phát triển nhận thức về vai trò của Chính phủ  Trường phái cổ điển, tân cổ điển: Nền kinh tế thị trường thuần tuý.  Trường phái Keynes, Max: Nhấn mạnh vai trò của nhà nước.  Kết luận: Tận dụng ưu điểm của cả hai mô hình trên, lựa chọn Nền kinh tế hỗn hợp (trường phái hiện đại)
  12. 1.2. Chính phủ và KVCC. Nền kt hỗn hợp có 2 hình thức phân bổ nguồn lực:  Phân phối nguồn lực theo cơ chế thị trường: Hình thành khu vực tư nhân  Phân phối nguồn lực không theo tín hiệu của thị trường: Hình thành khu vực công cộng (khu vực chính phủ)
  13. Khu vực công cộng  HÖ thèng c¸c c¬ quan quyÒn lùc cña nhµ níc  HÖ thèng quèc phßng, an ninh, trËt tù an toµn x· héi.  HÖ thèng KCHT kü thuËt vµ x· héi  C¸c lùc lîng kinh tÕ cña chÝnh phñ  HÖ thèng an sinh x· héi (ASXH)
  14. Khu vực công và khu vực chính phủ  Khu vực chính phủ bao gồm các đơn vị thực hiện chính sách công qua việc cung cấp các dịch vụ cơ bản mang tính phi thị trường. tái phân phối thu nhập và của cải, và cả hai hoạt động nói trên đều được tài trợ chủ yếu bằng thuế.  Khu vực công=KVCP+ Doanh nghiệp công
  15. 1.3 Chính phủ trong vòng tuần hoàn KT: Vòng tuần hoàn kinh tế khi không có CP [4] $ [4] $ Thị trường [3] Hàng hóa, dịch vụ [3] Hàng hóa, dịch vụ hàng hóa, dịch vụ Hộ gia Doanh nghiệp đình [1] L, K [1] L, K Thị trường yếu [2] $ tố sản xuất [2] $
  16. 1.3 Chính phủ trong vòng tuần hoàn KT: Vòng tuần hoàn kinh tế khi có chính phủ [4] $ [4] $ Thị trường hàng [3] Hàng hóa, dịch vụ [3] Hàng hóa, dịch vụ hóa, dịch vụ [10] Thuế, phí, lệ phí [8] $ [9] Dịch vụ công, [7] Hàng hóa, dịch vụ chuyển nhượng Hộ gia đình Doanh nghiệp CHÍNH PHỦ [9] Dịch vụ công, [5] L, K chuyển nhượng [6] $ [10] Thuế, phí, lệ phí [1] L, K [1] L, K Thị trường yếu tố [2] $ sản xuất [2] $
  17. 2.C¬ së kh¸ch quan cho sù can thiÖp cña chÝnh phñ vµo nÒn kinh tÕ. 2.1 C¸c tiªu chuÈn vÒ hiÖu qu¶ sö dông nguån lùc 2.2 §Þnh lý c¬ b¶n cña Kinh tÕ häc Phóc lîi 2.3 ThÊt b¹i thÞ trêng - c¬ së ®Ó chÝnh phñ can thiÖp vµo nÒn kinh tÕ
  18. 2.1 C¸c tiªu chuÈn vÒ hiÖu qu¶ sö dông nguån lùc 2.1.1 HiÖu qu¶ Pareto vµ hoµn thiÖn Pareto 2.1.2 §iÒu kiÖn ®¹t hiÖu qu¶ Pareto 2.1.3 §iÒu kiÖn biªn vÒ hiÖu qu¶
  19. 2.1.1 HiÖu qu¶ Pareto vµ hoµn thiÖn Pareto a. Khái niệm. b. Ví dụ. c. Phân tích thực tế
  20. a. Khái niệm.  Mét sù ph©n bæ nguån lùc ®îc gäi lµ ®¹t hiÖu quả Pareto nÕu nh kh«ng cã c¸ch nµo ph©n bæ l¹i c¸c nguån lùc ®Ó lµm cho Ýt nhÊt mét ngêi ®îc lîi h¬n mµ kh«ng phải lµm thiÖt h¹i ®Õn bÊt kú ai kh¸c.  NÕu cßn tån t¹i mét c¸ch ph©n bæ l¹i c¸c nguån lùc lµm cho Ýt nhÊt mét ngêi ®îc lîi h¬n mµ kh«ng phải lµm thiÖt h¹i cho bÊt kú ai kh¸c thi c¸ch ph©n bæ l¹i c¸c nguån lùc ®ã lµ hoµn thiÖn Pareto so víi c¸ch ph©n bæ ban ®Çu.
  21. b. Ví dụ  Có 10 quả cam chia cho A và B (Số cam tối đa lợi ích với A là 7, với B là 6) A B Cách 1 8 Qủa 2 quả Cách 2 7 quả, 3 quả Hỏi đâu là hiệu quả P, đâu là hoàn thiện P?
  22. c. Phân tích  Hiểu thế nào về thuật ngữ “hiệu quả” vẫn dùng trong thực tế?  So sánh thuật ngữ đó với thuật ngữ hiệu quả Pareto? Chúng giống hay khác nhau?
  23. c. Phân tích  Hiệu quả: - Với nguồn lực đầu vào như nhau nhưng tạo ra nhiều đầu ra hơn - Với cùng đầu ra như nhau nhưng sử dụng ít nguồn lực đầu vào hơn
  24. 2.1.2 §iÒu kiÖn ®¹t hiÖu qu¶ Pareto (1) ĐiÒu kiÖn hiÖu quả sản xuÊt: TØ suÊt thay thÕ kü thuËt biªn giữa 2 lo¹i ®Çu vµo bÊt kú cña tÊt cả c¸c h·ng sản X xuÊt phải nh nhau: MRTS LK = Y MRTS LK. da giầy Ví dụ: MRTS LK = 1/4 tức L/K = 1/4 hay K = 4 L
  25. 2.1.2 §iÒu kiÖn ®¹t hiÖu qu¶ Pareto (2) ĐiÒu kiÖn hiÖu quả ph©n phèi: TØ suÊt thay thÕ biªn giữa 2 lo¹i hµng hãa bÊt kú cña tÊt cả c¸c c¸ nh©n tiªu dïng A B phải nh nhau: MRS XY = MRS XY. An = Ví dụ: MRS XY 2/3 tức X/Y = 2/3 hay 3X = 2Y
  26. 2.1.2 §iÒu kiÖn ®¹t hiÖu qu¶ Pareto (3) ĐiÒu kiÖn hiÖu quả hçn hîp: TØ suÊt chuyÓn ®æi biªn giữa 2 hµng hãa bÊt kú phải b»ng tØ suÊt thay thÕ biªn giữa chóng cña tÊt cả c¸c c¸ nh©n: MRTXY A B = MRS XY = MRS XY.
  27. Ưu nhược điểm của điều kiện hiệu quả Pareto Ưu điểm: Khoa học, chính xác Nhược điểm: rất khó áp dụng trong thực tế
  28. Chứng minh hiệu quả sản xuất Lao động và vốn được phân bổ cho ngành sản xuất lương thực (gốc O) và ngành sx quần áo (gốc O’ 0’ K L0 Y0 X0 • Z K 0 0 K0 L0 L 0 Hộp Edgeworth
  29. Phân bổ lại các đầu vào để đạt hiệu quả sản xuất L K 1 L0 0’ X0 Xi Y0 Zi K1 • K 1 Z K0 0 • K0 0 L1 L0 L Có thể tăng sản lượng của X mà không ảnh hưởng tới Y
  30. Các phương án đạt hiệu quả sản xuất Điểm hiệu quả tại nơi các đường đẳng lượng tiếp xúc với nhau, tức là độ dốc của chúng bằng nhau tỉ suất thay thế kỹ thuật X Y biên của lao động cho vốn MRTS LK = MRTS LK . K 0’ Xk L0 Xi Y0 X0 Yk Yj Zi • • Zk Z • j Z0 K K0 0 • L0 0 L
  31. Hiệu quả phân phối Các phương án đạt hiệu quả phân phối xây dựng từ phương án R0 X0 0’ Y* A UA U k UA 0 i UB 0 B U k B U j Ri • • Rk • Rj R0 Y0 • Y0 0 X0 X* Điểm phân phối đạt hiệu quả Pareto: tại đó ĐBQ của các cá nhân tiếp xúc với nhau, tức là có độ dốc bằng nhau. Mà độ dốc của ĐBQ lại phản ánh tỉ suất thay thế biên giữa hai hàng hóa nên A B MRS XY = MRS XY
  32. Hiệu quả hỗn hợp sản xuất - phân phối Quần(Y) áo 0* Y* • UA B U Y* R* A • 0 X*A X* Lương thực (X) Điểm R* trong hộp Edgeworth phân phối OX*O’Y* là điểm mà tại đó, độ dốc ĐBQ (MRS) của cả hai cá nhân đúng bằng độ dốc của đường KNSX (MRT) tại điểm O*(tiếp tuyến giữa hai ĐBQ song song với tiếp tuyến của đường KNSX tại O’). Đó chính là điểm tối ưu Pareto A B MRTXY = MRS XY = MRS XY
  33. 2.1.3 §iÒu kiÖn biªn vÒ hiÖu qu¶ Điều kiện: Sản xuất hay phân phối đạt hiệu quả khi: MB = MC (MB : Lợi ích biên. MC : Chi phí biên)
  34. 2.1.3 §iÒu kiÖn biªn vÒ hiÖu qu¶  Chứng minh: Xét tình hình sản xuất của hãng bánh mỳ P(USD) D S 3 A C Tại E: MB = MC 2 E E cũng chính là 1 điểm đạt hiệu quả P B D O 1 1.5 2 Q(ngàn chiếc)
  35. 2.2 §Þnh lý c¬ b¶n cña Kinh tÕ häc Phóc lîi 2.2.1 Néi dung đÞnh lý c¬ bản cña Kinh tÕ häc Phóc lîi 2.2.2 H¹n chÕ cña tiªu chuÈn Pareto vµ §Þnh lý c¬ b¶n cña Kinh tÕ häc Phóc lîi
  36. 2.2.1 Néi dung ĐÞnh lý c¬ bản cña KTH Phóc lîi Chõng nµo nÒn kinh tÕ cßn lµ c¹nh tranh hoµn hảo, tøc lµ những ngêi sản xuÊt vµ tiªu dïng cßn chÊp nhËn gi¸, thi chõng ®ã, trong những ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh (sÏ ®îc bµn ®Õn sau), nÒn kinh tÕ sÏ tÊt yÕu chuyÓn tíi mét c¸ch ph©n bæ nguån lùc ®¹t hiÖu qủa Pareto
  37. 2.2.2 H¹n chÕ cña TC Pareto vµ §L c¬ b¶n cña KTH Phóc lîi Định lý cơ bản của KTH phúc lợi chỉ đúng trong môi trường cạnh tranh hoàn hảo và nền kinh tế ổn định. Nhưng thị trường lại không tự đảm bảo được điều kiện này nên chính phủ phải có vai trò tạo môi trường cho nền kinh tế hoạt động có hiệu quả
  38. 2.2.2 H¹n chÕ cña TC Pareto vµ §LCB cña KTH Phóc lîi (C) Tiêu chuẩn hiệu quả P chỉ là một tiêu chuẩn tốt dưới góc độ kinh tế chứ không phải là một tiêu chuẩn hoàn hảo xét dưới các góc độ khác, nó chỉ quan tâm tới lợi ích tuyệt đối của các cá nhân mà không quan tâm tới lợi ích tương đối giữa các cá nhân, nên chính phủ cần phải có các vai trò như đảm bảo công bằng xã hội
  39. 2.2.2 H¹n chÕ cña TC Pareto vµ §L c¬ b¶n cña KTH Phóc lîi (C) Định lý cơ bản nguyên cứu trong bối cảnh một nền kinh tế đóng. Nhưng trong xu hướng toàn cầu hoá hiện nay thì CP cần có vai trò đại diện cho quốc gia trên trường quốc tế
  40. 2.3 ThÊt b¹i thÞ trêng-c¬ së ®Ó CP can thiÖp vµo nÒn kinh tÕ ThÊt b¹i cña thÞ trêng lµ những trêng hîp mµ thÞ trêng c¹nh tranh kh«ng thÓ sản xuÊt ra hµng hãa vµ dÞch vô ë møc nh x· héi mong muèn.
  41. 2.3 ThÊt b¹i thÞ trêng-c¬ së ®Ó CP can thiÖp vµo nÒn kinh tÕ 2.3.1. Hµng hãa c«ng céng 2.3.2 Ngo¹i øng 2.3. 2.3.3 §éc quyÒn thÞ trêng 2.3.4 Th«ng tin kh«ng ®èi xøng 2.3.5 BÊt æn ®Þnh kinh tÕ 2.3.6 MÊt c«ng b»ng x· héi 2.3.7 Hµng hãa khuyÕn dông/phi khuyÕn dông
  42. 3.Chøc năng, vµ những h¹n chÕ cña CP khi can thiệp 3.1 Chøc n¨ng cña chÝnh phñ 3.2 Những hạn chế của Chính phủ khi can thiệp vào nền kinh tế
  43. 3.1 Chøc n¨ng cña CP 3.1.1. Ph©n bæ nguån lùc nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ 3.1.2 Ph©n phèi l¹i thu nhËp nh»m ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi 3.1.3 æn ®Þnh ho¸ kinh tÕ vÜ m« 3.1.4 §¹i diÖn cho quèc gia trªn trêng quèc tÕ
  44. 3.2 Nh÷ng h¹n chÕ cña CP khi can thiÖp 3.2.1 H¹n chÕ do thiÕu th«ng tin 3.2.2 H¹n chÕ do thiÕu kh¶ n¨ng kiÓm so¸t ph¶n øng cña c¸ nh©n 3.2.3 H¹n chÕ do thiÕu kh¶ n¨ng kiÓm so¸t bé m¸y hµnh chÝnh 3.2.4 H¹n chÕ do qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh c«ng céng
  45. 4. Đèi tîng, néi dung vµ PP luËn nghiªn cøu m«n häc 4.1 §èi tîng nghiªn cøu cña m«n häc 4.2 Néi dung nghiªn cøu m«n häc 4.3 Ph¬ng ph¸p luËn nghiªn cøu
  46. 4.1 §èi tîng nghiªn cøu cña m«n häc 4.1.1 Sản xuÊt c¸i gì? 4.1.2 S¶n xuÊt nh thÕ nµo? 4.1.3 S¶n xuÊt cho ai? 4.1.4 C¸c quyÕt ®Þnh kinh tÕ ®îc ®a ra nh thÕ nµo?
  47. 4.1.1 Sản xuÊt c¸i gì? Kinh tế học: Kinh tế công cộng Sản xuất những Sản xuất Hàng hóa mặt hàng mà thị cá nhân hay hàng trường có nhu cầu hoá công cộng?
  48. 4.1.2 S¶n xuÊt nh thÕ nµo? Kinh tế học: Kinh tế công cộng Lựa chọn công nghệ Khu vực công cộng kỹ thuật thế nào? tỷ hau khu vực tư nhân lệ sử dụng vốn/lao sản xuất? Cp thuê tư động ra sao? nhân sản xuất hay tạo cơ chế khuyến khích tư nhân sản xuất?
  49. 4.1.3 S¶n xuÊt cho ai? Kinh tế học: Kinh tế công cộng Phân đoạn thị Sản xuất phục vụ trường chi tiết, xác người nghèo hay định đúng khách người không nghèo? hàng mục tiêu
  50. 4.1.4 C¸c quyÕt ®Þnh kinh tÕ ®- îc ®a ra nh thÕ nµo? Kinh tế học: Kinh tế công cộng Các quyết định của Qúa trình Lựa chọn người đứng đầu công cộng
  51. 4.2 Néi dung nghiªn cøu m«n häc  Tìm hiÓu xem KVCC tham gia những ho¹t ®éng kinh tÕ nµo, vµ chóng ®îc tæ chøc ra sao?  Tìm hiÓu vµ dù ®o¸n tríc t¸c ®éng mµ mét chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ cã thÓ g©y ra  иnh gi¸ c¸c ph¬ng ¸n chÝnh s¸ch
  52. 4.3 Ph¬ng ph¸p luËn nghiªn cøu 4.3.1 Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch thùc chøng 4.3.2 Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch chuÈn t¾c 4.3.3. So sánh hai phương pháp
  53. 4.3.1 Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch thùc chøng  Ph©n tÝch thùc chøng lµ mét ph¬ng ph¸p ph©n tÝch khoa häc nh»m tìm ra mèi quan hÖ nh©n quả giữa c¸c biÕn sè kinh tÕ.  Ph¬ng ph¸p nµy mang tÝnh kh¸ch quan, ngêi ph©n tÝch đơn thuần chỉ mô tả hoặc đánh giá về tác động của chính sách díi d¹ng “nÕu thì ”, mµ những giả thuyÕt ®ã cã thÓ kiÓm chøng ®îc b»ng thùc tÕ.
  54. 4.3.2 Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch chuÈn t¾c  Ph©n tÝch chuÈn t¾c lµ ph¬ng ph¸p ph©n tÝch dùa trªn những nhËn ®Þnh chñ quan c¬ bản vÒ ®iÒu gì ®¸ng cã hoÆc cÇn lµm ®Ó ®¹t ®îc những kÕt quả mong muèn.  Sản phÈm cña ph©n tÝch chuÈn t¾c thường lµ kiÕn nghÞ vÒ những chÝnh s¸ch hay giải ph¸p cÇn thùc hiÖn
  55. 4.3.3. So sánh hai phương pháp Thực chứng Chuẩn tắc Chủ thể Khách quan Chủ quan Nội dung -Mô tả hiện tượng Kiến nghị về Đánh giá về tác giải pháp hay động của chính chính sách cần sách thực hiện