Việt Nam trong cục diện kinh tế thế giới

Nội dung text: Việt Nam trong cục diện kinh tế thế giới

1. Vi ệt Nam trong c ục di ện kinh t ế th ế gi ới Võ Đại L ược1, Phạ m V ăn Nghĩ a2 1 Trung tâm Kinh t ế Châu Á - Thái Bình D ươ ng. Email: vodailuoc@gmail.com 2 Họ c vi ện Bá o chí và Tuyên truy ền. Email: phamnghia2008@gmail.com Nh ận ngày 15 tháng 2 n ăm 2018. Ch ấp nh ận đă ng ngày 14 tháng 2 n ăm 2019. Tóm t ắt: Nh ững bi ến động c ủa c ục di ện kinh t ế th ế gi ới đang và s ẽ tác động m ạnh m ẽ t ới tình hình phát tri ển kinh t ế ở Vi ệt Nam. Bài vi ết phân tích nh ững khó kh ăn và đư a ra gi ải pháp cho Vi ệt Nam trong điều ki ện n ền kinh t ế - xã h ội Vi ệt Nam đang ph ải đối m ặt v ới nhi ều thách th ức. Nh ưng, Vi ệt Nam mu ốn phát tri ển, mu ốn b ứt phá thì không th ể không th ực hi ện nh ững gi ải pháp t ổng th ể, toàn di ện v ới nhi ều đột phá, b ởi th ực ti ễn th ế gi ới đã ch ứng minh, không có m ột n ước nào đạt được phát tri ển mà không ph ải tr ải qua con đường đầy chông gai này. Từ khóa: C ục di ện kinh t ế th ế gi ới, phát tri ển kinh t ế, Vi ệt Nam. Phân lo ại ngành: Kinh t ế h ọc Abstract: The fluctuations of the world economy are making and will continue to make strong impacts on the economic development in Vietnam. The paper analyses difficulties and offers solutions for the country in the context that its economy and society have been facing various challenges. But, if Vietnam wants to leapfrog, it cannot but implement holistic and comprehensive solutions with many breakthroughs, because what happened in the world has proven that no countries have achieved development without taking the thorny path. Keywords: World economic situation, economic development, Vietnam. Subject classification: Economics 1. M ở đầu qu ản tr ị kinh doanh, qu ản tr ị qu ốc gia; ch ủ ngh ĩa dân tuý, dân t ộc ngày càng n ở r ộ; Cục di ện kinh t ế th ế gi ới trong th ời gian t ới toàn c ầu hoá và ch ủ ngh ĩa b ảo h ộ gia t ăng, sẽ di ễn bi ến ph ức t ạp, r ất khó d ự báo. Cuộc tr ật t ự kinh t ế qu ốc t ế c ũng đang trong th ời Cách m ạng công nghi ệp 4.0 di ễn ra m ạnh kỳ bi ến động đã, đang và s ẽ tác động tới mẽ đã làm thay đổi hoàn toàn ph ươ ng th ức kinh tế các khu vực và qu ốc gia trên th ế 3
2. Khoa họ c xã hội Vi ệt Nam, số 4 - 2019 gi ới, trong đó có Vi ệt Nam. Bài vi ết phân th ế gi ới hi ện nay là bi ểu hi ện rõ r ệt s ự b ất tích cục di ện kinh tế th ế gi ới và định hướng cập đó. phát tri ển của Vi ệt Nam. Cu ộc Cách m ạng công nghi ệp 4.0 cho ra đời khái ni ệm v ề s ản xu ất thông minh d ựa trên nh ững thành t ựu trong l ĩnh v ực công 2. C ục di ện kinh t ế th ế gi ới ngh ệ thông tin, sinh h ọc và công ngh ệ s ố, nh ư: điện toán đám mây, thi ết b ị di động Dựa trên vi ệc phân tích toàn di ện nh ững thông minh, trí tu ệ nhân t ạo (AL) và v ạn bi ến s ố c ủa cu ộc Cách m ạng công nghi ệp vật k ết n ối Internet (IOT). Trí tu ệ nhân t ạo 4.0, toàn c ầu hóa và ch ủ ngh ĩa b ảo h ộ c ục có kh ả n ăng t ự động hóa m ột s ố k ỹ n ăng di ện kinh t ế th ế gi ới s ẽ di ễn ra theo m ột nh ư l ập lu ận, kh ả n ăng ngôn ng ữ, nh ững trong ba k ịch b ản sau đây. kh ối d ữ li ệu l ớn, x ử lý ngôn ng ữ và hình Kịch b ản th ứ nh ất, trong giai đoạn 2015- ảnh, d ịch v ăn b ản t ự động, d ịch thu ật qua 2018, t ăng tr ưởng t ổng s ản ph ẩm qu ốc n ội gi ọng nói Tuy nhiên, trí tu ệ nhân t ạo ch ưa (GDP) c ủa kinh t ế th ế gi ới ch ỉ dao động th ể thay th ế b ộ óc con ng ười trong l ĩnh v ực bình quân kho ảng 3%/n ăm, ngh ĩa là n ền sáng t ạo. kinh t ế th ế gi ới v ẫn h ồi ph ục ch ậm ch ạp. Cu ộc Cách m ạng công nghi ệp 4.0 s ẽ d ẫn Kinh t ế M ỹ v ẫn t ăng tr ưởng trì tr ệ, bình đến nh ững h ệ qu ả xã h ội nghiêm trọng. Ngân quân trên 2%/n ăm, kinh t ế Nh ật B ản t ăng hàng Th ế gi ới (WB) ước tính cu ộc Cách tr ưởng bình quân trên 0,5%/n ăm, kinh t ế mạng công nghi ệp 4.0 s ẽ đe d ọa 5,7% vi ệc khu v ực đồng euro t ăng tr ưởng bình quân làm c ủa 35 n ước thu ộc T ổ ch ức H ợp tác và dưới 2%/n ăm, còn kinh t ế Trung Qu ốc, Phát tri ển kinh t ế (OECD), M ỹ và Trung động l ực chính c ủa kinh t ế th ế gi ới tiếp t ục Qu ốc t ươ ng ứng s ẽ là 47% và 77%. M ột ước suy gi ảm, ch ỉ đạt bình quân kho ảng tính khác cho r ằng, 65% tr ẻ em ti ểu h ọc hi ện 6,5%/n ăm. T ốc độ t ăng tr ưởng th ươ ng m ại nay s ẽ ph ải chu ẩn b ị hành trang cho công vi ệc toàn c ầu bình quân ch ỉ đạt 1,7-1,8%/n ăm, trong nh ững l ĩnh v ực ch ưa t ừng t ồn t ại. Do th ấp nh ất k ể t ừ n ăm 2008. Dòng v ốn đầu t ư vậy, kh ả n ăng ứng bi ến linh ho ạt là vô cùng tr ực ti ếp n ước ngoài (FDI) toàn c ầu gi ảm quan tr ọng trong k ỷ nguyên cu ộc Cá ch mạ ng bình quân kho ảng 10%-15%/n ăm. Trong công nghi ệp 4.0. nh ững n ăm t ới, tình hình t ăng tr ưởng kinh Cu ộc Cách m ạng công nghi ệp 4.0 s ẽ tác tế toàn c ầu trì tr ệ trên đây có th ể v ẫn ti ếp động tiêu c ực t ới nhóm lao động tay ngh ề tục, n ếu có điều ch ỉnh nào đó c ũng khó có th ấp, thì ng ược l ại nhóm nh ững ng ười gi ầu th ể đạt được m ức cao h ơn rõ r ệt. có s ẽ càng gi ầu có h ơn. Nh ững qu ốc gia có Tr ật t ự kinh t ế qu ốc t ế c ũng đang ở th ời kh ả n ăng linh ho ạt h ơn, sáng t ạo cao h ơn s ẽ kỳ bi ến động. H ệ th ống kinh t ế th ế gi ới tuy được h ưởng l ợi nhi ều h ơn. Cu ộc Cách vẫn do M ỹ chi ph ối thông qua các t ổ ch ức mạng công nghi ệp 4.0 này ch ắc ch ắn s ẽ có qu ốc t ế, nh ư: IMF, G7 nh ưng đã xu ất tác động nhi ều m ặt t ới c ục diện kinh t ế th ế hi ện nh ững l ực l ượng m ới n ổi nh ư Trung gi ới trong th ời gian t ới. Qu ốc, Ấn Độ, nhóm n ước G20. Nh ưng có Kịch b ản th ứ hai , c ục di ện kinh t ế th ế th ể nói là, toàn c ầu hóa ti ến tri ển đã làm gi ới có th ể có đặc tr ưng là kinh t ế th ế gi ới cho tr ật t ự kinh t ế qu ốc t ế hi ện nay tr ở nên sẽ có nh ững chuy ển bi ến tích c ực c ả v ề t ốc bất c ập xét v ề m ặt qu ản tr ị toàn c ầu, qu ản độ t ăng tr ưởng và các xu th ế phát tri ển. tr ị qu ốc gia và c ả ở c ấp qu ản tr ị doanh Tốc độ t ăng tr ưởng GDP th ế gi ới có th ể nghi ệp. S ự phát tri ển trì tr ệ c ủa n ền kinh t ế đạt 3,5% tr ở lên, t ốc độ t ăng tr ưởng th ươ ng 4
3. Võ Đại L ượ c, Phạ m V ăn Nghĩ a mại th ế gi ới s ẽ đạt m ức x ấp x ỉ m ức t ăng qua và trong các th ập k ỷ t ới đã, đang và s ẽ tr ưởng GDP, dòng v ốn FDI toàn c ầu s ẽ thay đổi m ột cách nhanh chóng, có đặc ch ấm d ứt th ời k ỳ t ăng tr ưởng âm. tr ưng c ủa m ột th ời k ỳ đại bi ến động. Tuy Các xu h ướng phát tri ển ch ủ y ếu c ủa th ế nhiên, t ư duy c ủa con ng ười đã không thay gi ới s ẽ theo h ướng tích c ực: các cu ộc chi ến đổi k ịp, t ạo ra m ột độ tr ễ, th ậm chí t ụt h ậu. tranh và xung đột s ẽ được ch ấm d ứt, xu th ế Do v ậy, các chi ến l ược, chính sách, th ể ch ế hoà bình, phát tri ển và h ợp tác s ẽ chi ph ối của các qu ốc gia đã không thay đổi k ịp. th ế gi ới; trào l ưu ch ống toàn c ầu hóa b ảo h ộ Đây là m ột nguyên nhân c ơ b ản làm cho mậu d ịch s ẽ lùi vào d ĩ vãng, các cu ộc đàm tình hình kinh t ế, chính tr ị, xã h ội th ế gi ới phán c ủa T ổ ch ức Th ươ ng m ại Th ế gi ới cũng nh ư các qu ốc gia hi ện đang x ấu đi. (WTO) s ẽ đạt các k ết qu ả thi ết th ực, tr ật t ự Th ực ti ễn ở Vi ệt Nam c ũng t ươ ng t ự. th ế gi ới đa c ực, không có đối đầu s ẽ chi ếm Trong h ơn 30 n ăm qua, công cu ộc đổi m ới ưu th ế đã tr ải qua m ột ch ặng đường quan tr ọng, Kịch b ản th ứ ba , cục di ện kinh t ế th ế mang l ại nh ững k ết qu ả to l ớn, nh ưng t ừ gi ới s ẽ sa vào m ột cu ộc kh ủng ho ảng cu ối nh ững n ăm 2000 đến nay, Vi ệt Nam nghiêm tr ọng h ơn; t ốc độ t ăng tr ưởng kinh đã bi ến đổi v ượt quá t ư duy và quan điểm tế th ế gi ới s ẽ gi ảm sâu c ả v ề GDP, kim ng ạch th ươ ng m ại và dòng v ốn đầu t ư. phát tri ển đượ c hình thành vào th ời k ỳ đầu Cu ộc Cách m ạng công nghi ệp 4.0 ti ến tri ển đổi m ới. Vì th ế, vi ệc đổi m ới t ư duy phát ch ậm ch ạp, các cu ộc chi ến tranh và xung tri ển ở Vi ệt Nam đang là v ấn đề c ấp bách đột s ắc t ộc ti ếp t ục bùng phát, đặc bi ệt là hi ện nay và c ũng là điều ki ện để th ực hi ện xung đột Trung - M ỹ có th ể bùng phát các gi ải pháp. thành chi ến tranh th ế gi ới. Phong trào Th ứ hai, đẩy m ạnh ti ến trình h ội nh ập ch ống toàn c ầu hóa lan r ộng, ch ủ ngh ĩa dân qu ốc t ế. Bối c ảnh c ơ c ấu l ại n ền kinh t ế th ế túy, các bi ện pháp b ảo h ộ m ậu d ịch phát gi ới là c ơ h ội cho Vi ệt Nam nhìn nh ận l ại t ư tri ển, WTO s ẽ r ơi vào tr ạng thái tê li ệt, các duy phát tri ển trong quá trình h ội nh ập ngày tổ ch ức nh ư IMF, WB c ũng không còn ho ạt càng sâu r ộng, trong đó có nh ận th ức m ới động h ữu hi ệu Đây là k ịch b ản x ấu nh ất về công nghi ệp hoá, hi ện đại hoá, v ề mô không ai mong đợi, nh ưng không th ể không hình t ăng tr ưởng và phát tri ển kinh t ế th ị dự báo, vì đây s ẽ là cu ộc kh ủng ho ảng kinh tr ường định h ướng xã h ội ch ủ ngh ĩa phù tế th ế gi ới không ch ỉ theo chu k ỳ 8-10 n ăm, hợp v ới quy lu ật và xu th ế chung, t ừ đó đẩy mà theo chu k ỳ dài hàng ch ục n ăm m ới có mạnh c ải cách, điều ch ỉnh để v ượt qua một l ần. Theo David Baverez (2017), ngòi nh ững c ản tr ở đối v ới s ự phát tri ển nhanh nổ c ủa cu ộc kh ủng ho ảng m ới này s ẽ b ắt và b ền v ững. đầu t ừ Trung Qu ốc, do n ền tài chính n ợ c ủa Hội nh ập kinh t ế theo chi ều sâu c ũng có qu ốc gia này đã t ăng quá nhanh trong 10 ngh ĩa là t ạo m ột s ự chuy ển bi ến c ăn b ản năm qua, t ăng nhanh nh ất th ế gi ới, đặc bi ệt trong c ơ c ấu và th ể ch ế kinh t ế, nói đúng là t ừ n ăm 2008 [9]. hơn là ph ải làm cho n ền kinh t ế Vi ệt Nam tr ở thành m ột m ắt xích quan tr ọng trong nền kinh t ế th ế gi ới và khu v ực, phát huy 3. Định h ướng phát tri ển c ủa Vi ệt Nam mạnh m ẽ l ợi th ế c ạnh tranh c ủa Vi ệt Nam trong nh ững ngành, l ĩnh v ực mà Vi ệt Nam Th ứ nh ất, đổi m ới t ư duy phát tri ển. Cục có l ợi th ế. Vi ệt Nam c ần coi trọng h ội nh ập di ện kinh t ế th ế gi ới trong nh ững th ập k ỷ đồng th ời c ả trên ba c ấp độ toàn c ầu, khu 5
4. Khoa họ c xã hội Vi ệt Nam, số 4 - 2019 vực và song ph ươ ng nh ưng c ần xác định nh ập khu v ực, gi ải quy ết tranh ch ấp ch ủ đối tác chi ến l ược là quy ết định. quy ền trên đất li ền và trên bi ển. Kinh nghi ệm thành công c ủa các n ền Th ứ ba, đổi m ới th ể th ế. Đổi m ới h ệ kinh t ế Châu Á trong nhi ều th ập k ỷ qua cho th ống th ể ch ế c ủa Vi ệt Nam hi ện nay ph ải th ấy, khu v ực doanh nghi ệp có vai trò đặc hướng t ới hi ện đại và h ội nh ập qu ốc t ế, bi ệt quan tr ọng, nh ất là trong kinh t ế đối ngh ĩa là ph ải l ấy tiêu chí c ủa nh ững th ể ch ế ngo ại. Nhi ều chuyên gia qu ốc t ế c ũng đã hi ện đại tiên ti ến nh ất để h ướng t ới. Th ể ch ế khuy ến cáo, Vi ệt Nam c ần phát tri ển khu hành chính và kinh t ế s ẽ được nhìn nh ận ở vực kinh t ế t ư nhân, đặc bi ệt h ỗ tr ợ s ự hình đây ít nh ất t ừ ba l ĩnh v ực: lu ật pháp, b ộ thành các doanh nghi ệp t ư nhân quy mô l ớn máy điều hành và ph ươ ng th ức điều hành. có kh ả n ăng th ực hi ện nghiên c ứu tri ển khai Đối v ới h ệ th ống lu ật pháp: 1) phát tri ển áp d ụng các công ngh ệ s ản xu ất tiên ti ến, kinh t ế th ị tr ường định hướng xã h ội ch ủ nh ằm nâng cao n ăng l ực c ạnh tranh, có kh ả ngh ĩa và h ội nh ập qu ốc t ế là m ột định năng ho ạt động xuyên qu ốc gia. hướng chung nh ất cho s ự đổi m ới h ệ th ống Trong 10 n ăm t ới, do theo đuổi các m ục lu ật pháp Vi ệt Nam. 2) hàng n ăm, c ần th ẩm tiêu v ề n ăng l ượng và tài nguyên bi ển, xung định th ường xuyên h ệ th ống lu ật pháp Vi ệt đột và tranh ch ấp trong ASEAN, c ũng nh ư Nam theo h ướng: lo ại b ỏ nh ững điều lu ật gi ữa các n ước ASEAN v ới Trung Qu ốc, đã l ạc h ậu, ban hành các lu ật m ới ch ưa có, nh ất là tranh ch ấp trên biển Đông s ẽ gia sửa đổi và hoàn thi ện nh ững điều lu ật còn tăng m ạnh, th ậm chí r ất “nóng”. Tình hình khi ếm khuy ết. C ần thành l ập các t ổ chuyên chính tr ị b ất ổn, các xung đột tôn giáo, s ắc gia liên ngành v ới s ự h ỗ tr ợ c ủa các t ổ ch ức tộc ở nhi ều n ước ASEAN v ẫn có th ể di ễn qu ốc t ế và chuyên gia n ước ngoài, xây d ựng ra, th ậm chí có th ể lan sang các n ước láng một h ệ quan điểm làm c ơ s ở cho vi ệc so ạn gi ềng. Vì th ế, ch ắc ch ắn chúng ta s ẽ luôn th ảo các nhóm lu ật c ơ b ản có quan h ệ v ới ph ải đối m ặt v ới các cú s ốc, m ưu toan, s ức nhau nh ư: nhóm lu ật v ề tài chính ti ền t ệ, v ề ép đến t ừ bên ngoài. bất động s ản, v ề th ươ ng m ại, nhóm lu ật v ề Tại khu v ực, Trung Qu ốc s ẽ mu ốn m ở hành chính. 3) c ần có nh ững t ổ ch ức ph ản rộng vành đai an ninh lãnh th ổ c ủa mình ở bi ện độc l ập đối v ới t ất c ả các d ự án lu ật khu v ực Đông Nam Á và s ẽ có nhi ều đòi tr ước khi trình ra Qu ốc h ội. Các t ổ ch ức hỏi đối v ới ch ủ quy ền trên bi ển Đông. Song này nên là các h ội khoa h ọc, h ội ngành điều c ốt y ếu là, Vi ệt Nam c ần có chi ến l ược ngh ề, các chuyên gia độc l ập. và sách l ược h ợp lý để t ận d ụng s ức m ạnh Đổi m ới b ộ máy và ph ươ ng th ức điều tập th ể, lu ật pháp qu ốc t ế và s ự ủng h ộ t ừ hành. Cần ki ện toàn l ại các c ơ quan t ư v ấn phía c ộng đồng qu ốc t ế trong vi ệc gi ải theo h ướng: xây d ựng các c ơ quan t ư v ấn quy ết tranh ch ấp trên biển Đông m ột cách chi ến l ược tr ực thu ộc các c ấp lãnh đạo hòa bình và có l ợi cho đất n ước ta. Đồng Đảng và Nhà n ước, gia t ăng các chuyên gia th ời, khu v ực c ũng đang đẩy nhanh xu và h ọc gi ả k ể c ả các h ọc giả n ước ngoài hướng t ăng c ường h ội nh ập kinh t ế, coi đây trong các h ội đồng t ư v ấn chuyên ngành, là gi ải pháp h ữu hi ệu b ảo đảm an ninh và ki ện toàn các vi ện nghiên c ứu trong n ước phát tri ển. Điều này đặt ra thách th ức c ần theo h ướng chuyên sâu mang t ầm chi ến theo dõi sát các chuy ển d ịch địa chính tr ị, lược, quy t ụ các ch ươ ng trình nghiên c ứu địa kinh t ế c ủa khu v ực, đầu t ư thích đáng tr ọng điểm c ấp nhà n ước theo h ướng ph ục cho nghiên c ứu chi ến l ược, đề xu ất các sáng vụ các m ục tiêu chi ến l ược, thi ết l ập m ối ki ến ph ối h ợp ch ủ quy ền thông qua h ội quan h ệ tr ực ti ếp gi ữa lãnh đạo c ấp cao v ới 6
5. Võ Đại L ượ c, Phạ m V ăn Nghĩ a các chuyên gia đầu ngành, các c ơ quan t ư tr ọng DNNN gi ữ c ổ ph ần chi ph ối xu ống vấn c ấp cao. mức trung bình khu v ực kho ảng 10-15% Cơ c ấu l ại ch ức n ăng điều hành c ủa Nhà GDP. Ưu tiên cho các doanh nghi ệp t ư nước theo h ướng: gia t ăng ch ức n ăng ho ạch nhân (DNTN) Vi ệt Nam tham gia c ổ ph ần định chi ến l ược, chính sách, lu ật pháp, gia hóa các DNNN. Ch ỉ nh ững DNNN không tăng vai trò ki ểm tra, giám sát, thưởng ph ạt, có DNTN Vi ệt Nam nào mu ốn tham gia c ổ xử lý các v ụ vi ệc sai trái, gia t ăng các ch ức ph ần thì m ới m ời doanh nghi ệp FDI. Đây năng ổn định kinh t ế v ĩ mô, xây d ựng k ết cũng chính là bi ện pháp phát tri ển khu v ực cấu h ạ t ầng, ki ểm soát độc quy ền, b ảo v ệ DNTN Vi ệt Nam; các DNNN thu g ọn và môi tr ường, đảm b ảo an sinh xã h ội, th ực thi tập trung vào các l ĩnh v ực: d ịch v ụ công, các d ịch v ụ công gi ảm b ớt c ơ ch ế “xin - một s ố l ĩnh v ực mà t ư nhân không có kh ả cho”, loạ i bỏ các ho ạt động kinh doanh, hạ n năng kinh doanh, nh ững l ĩnh v ực an ninh ch ế các bi ện pháp hành chính. qu ốc phòng có tính bí m ật qu ốc gia, nh ững Cần c ơ c ấu l ại theo h ướng phân quy ền lĩnh v ực công ngh ệ đột phá; các DNNN cho các đô th ị l ớn h ơn các t ỉnh. Quy ền c ủa hoạ t động hi ệu quả cần cổ ph ần hóa tr ước các địa ph ươ ng l ớn đến đâu tùy thu ộc ch ủ nh ất, Nhà n ước v ừa thu h ồi được v ốn, v ừa yếu vào trình độ phát tri ển c ủa các địa thu được thu ế, v ừa không ph ải bao c ấp; ph ươ ng, vào tính đặc thù c ủa các địa sửa l ại Lu ật Đầu t ư n ước ngoài theo ph ươ ng, ch ứ không ph ải vào quy mô dân s ố. hướng: chỉ ưu đãi cho các doanh nghi ệp Hoàn thi ện th ể ch ế kinh t ế th ị tr ường FDI đầu t ư trong các l ĩnh v ực công ngh ệ định h ướng xã h ội ch ủ ngh ĩa: 1) cần đảm hi ện đại và công ngh ệ cao, có cam k ết bảo các tín hi ệu c ủa th ị tr ường luôn ph ản chuy ển nh ượng công ngh ệ cho phía Vi ệt ánh nhanh nh ạy các bi ến động c ủa th ị Nam; h ạn ch ế các doanh nghi ệp FDI 100% tr ường và phát huy được vai trò điều ti ết vốn n ước ngoài trong m ột s ố l ĩnh v ực, của nó. S ửa đổi Lu ật C ạnh tranh theo khuy ến khích liên doanh liên k ết; s ửa Luật hướng hi ện đại để có th ể ki ểm soát, ng ăn Đấu th ầu theo h ướng l ấy ch ất l ượng và ch ặn h ữu hi ệu m ọi hành vi độc quy ền. C ần hi ệu qu ả làm tiêu chu ẩn quan tr ọng nh ất, có nh ững ch ế tài ng ăn c ấm các hành động ch ứ không ph ải giá th ấp; ưu đãi cho các độc quy ền. Th ực hi ện n ền kinh t ế th ị tr ường DNTN Vi ệt Nam trong vi ệc cho vay v ốn, có s ự điều ti ết c ủa Nhà n ước, đồng ti ền Vi ệt cho thuê m ặt b ằng, gi ảm các th ủ t ục phi ền Nam được chuy ển đổi t ự do. 2) hoàn thi ện hà, nh ũng nhi ễu phù h ợp v ới Ngh ị quy ết và phát tri ển đồng b ộ các lo ại th ị tr ường, Đại h ội XII c ủa Đảng, xác định các DNTN trong đó có hai th ị tr ường r ất c ơ b ản và là m ột động l ực quan tr ọng. quan tr ọng là th ị tr ường tài chính và th ị Nếu Vi ệt Nam định h ướng phát tri ển tr ường b ất động s ản. Hai th ị tr ường này các thành ph ần kinh t ế không có l ợi th ế phát tri ển lành m ạnh thì kinh t ế phát tri ển cạnh tranh, thì n ền kinh t ế s ẽ r ơi vào th ế lành m ạnh và ng ược l ại. yếu và kém hi ệu qu ả. Do v ậy, c ần có Nhà n ước ph ải đổi m ới theo h ướng hi ện nh ững phân tích đánh giá khoa h ọc và phù đại v ới các tiêu chí: liêm chính, trí tu ệ, kiến hợp v ới th ực t ế. tạo và phát tri ển. Vai trò ch ủ đạo c ủa kinh t ế nhà n ước Th ứ t ư, đổi m ới h ệ th ống doanh nghi ệp, hi ện nay là: ổn định, điều ti ết, nêu g ươ ng, phát tri ển kinh t ế nhà n ước và các thành định h ướng n ền kinh t ế. Nhà n ước ph ải s ử ph ần kinh t ế. Cổ ph ần hóa doanh nghi ệp dụng các công c ụ th ể ch ế g ồm: lu ật pháp, nhà n ước (DNNN) theo h ướng gi ảm t ỷ hành pháp và t ư pháp, các công c ụ kinh t ế 7
6. Khoa họ c xã hội Vi ệt Nam, số 4 - 2019 gồm ti ền t ệ, tài chính, các xí nghi ệp qu ốc b) Định h ướng nh ập kh ẩu ý t ưởng phát doanh. Phát tri ển m ạnh m ẽ khu v ực t ư tri ển là m ột định h ướng ưu tiên hàng đầu. nhân, đặc biệt là DNTN trong nh ững ngành Th ực t ế, m ột s ố n ước phát tri ển thành công và l ĩnh v ực không b ị c ấm, xem khu v ực cho th ấy h ọ đã áp d ụng ph ươ ng th ức thuê kinh t ế t ư nhân là động l ực ch ủ y ếu c ủa n ền các công ty t ư v ấn hàng đầu th ế gi ới t ư v ấn, kinh t ế; m ọi thành ph ần kinh t ế đều là quy ho ạch, thi ết k ế, ph ản bi ện Đây là nh ững b ộ ph ận c ấu thành n ền kinh t ế qu ốc một ph ươ ng pháp l ựa ch ọn ý t ưởng có hi ệu dân định h ướng xã h ội ch ủ ngh ĩa, đều bình qu ả th ực t ế cao. Nh ững hình th ức h ội th ảo đẳng tr ước pháp lu ật, không phân bi ệt đối qu ốc t ế, t ổ ch ức các đoàn đi nghiên c ứu xử; Nhà n ước không t ập trung h ỗ tr ợ cho kh ảo sát, th ực t ập ở n ước ngoài c ũng là khu v ực kinh t ế qu ốc doanh, mà ch ỉ h ỗ tr ợ hình th ức đang được áp d ụng ph ổ bi ến. trong nh ững tr ường h ợp c ần thi ết, dù đó là c) Nh ập kh ẩu b ằng phát minh sáng ch ế qu ốc doanh hay t ư nhân; các c ơ s ở qu ốc và công ngh ệ hi ện đại. Nghiên c ứu ban doanh ti ếp t ục c ổ ph ần hó a, đư a lên sàn hành m ột th ể ch ế m ới khuy ến khích nh ập ch ứng khoán, chuy ển d ịch v ề đúng nh ững kh ẩu b ằng phát minh sáng ch ế, nghiên c ứu vị trí c ần thi ết, ki ểm soát ch ặt ch ẽ các hành ứng d ụng tri ển khai vào Vi ệt Nam theo vi độc quy ền; hàng n ăm nên thuê ki ểm toán hướng tr ợ c ấp, mi ễn phí nh ập kh ẩu, mi ễn qu ốc t ế ki ểm toán m ột s ố t ập đoàn, t ổng thu ế, h ỗ tr ợ tín d ụng và m ặt b ằng c ần thi ết; công ty nhà n ước, để có th ể đánh giá sát Nhà n ước đầu t ư cho m ột s ố trung tâm th ực ho ạt động c ủa các t ổ ch ức này; thực nghiên c ứu ứng d ụng nh ập kh ẩu b ằng phát hi ện ch ế độ qu ản tr ị các doanh nghi ệp nhà minh sáng ch ế, áp d ụng và th ươ ng m ại hóa; nước theo các nguyên t ắc qu ản tr ị hi ện đại. khuy ến khích các t ập đoàn n ước ngoài Có th ể thí điểm thuê các nhân tài n ước thành l ập các trung tâm nghiên c ứu ứng ngoài làm t ổng giám đốc m ột s ố công ty dụng công ngh ệ m ới ở Vi ệt Nam; khuy ến qu ốc doanh. khích các t ập đoàn, các công ty Vi ệt Nam Th ứ n ăm, chú tr ọng phát tri ển khoa h ọc nh ập kh ẩu b ằng phát minh sáng ch ế, ứng công ngh ệ để b ắt nh ịp thành công v ới cu ộc dụng vào Vi ệt Nam. Cách m ạng công nghi ệp 4.0. Th ứ sáu, đổi m ới c ơ c ấu ngành và vùng a) Chính sách thu hút, tr ọng d ụng nhân tài kinh t ế Vi ệt Nam. trong và ngoài n ước. Mu ốn thu hút nhân tài Đố i v ới nhóm ngành công nghi ệp phát từ n ước ngoài thì tr ước h ết ph ải tr ọng d ụng tri ển theo h ướng hi ện đại, cần h ướ ng t ới đổi các nhân tài trong n ước. Ngày nay, th ị tr ường mới c ơ c ấu ngà nh và vù ng kinh t ế và o cá c ngà nh sau: nhân tài th ế gi ới là m ột th ị tr ường t ươ ng đối a) Ngành công nghi ệp luy ện kim, s ắt tự do và đang di ễn ra m ột cu ộc chi ến tranh thép, hóa d ầu, xi m ăng là nh ững ngành s ử ất c ả các n ước phát tri ển giành các nhân tài. T dụng tài nguyên không tái t ạo, gây ô nhi ễm đều có chính sách tr ọng d ụng nhân tài, phát môi tr ường do v ậy, ch ỉ nên phát tri ển theo hi ện nhân tài, t ạo điều ki ện thu ận l ợi cho h ọ hướng ph ục v ụ nhu c ầu n ội địa và ph ải d ựa nghiên c ứu phát tri ển, sáng t ạo và được trên nh ững tính toán v ề hi ệu qu ả kinh t ế hưởng đãi ng ộ đặc bi ệt. Các n ước đang và một cách c ụ th ể, k ết h ợp v ới h ợp tác qu ốc kém phát tri ển ch ưa có m ột chính sách nhân tế theo h ướng hi ện đại hóa. Vi ệt Nam tài phù h ợp, nên đang có m ột dòng ch ảy nhân không nên th ực thi chính sách t ự cung t ự tài t ừ các n ước này sang các n ước phát tri ển, cấp trong nh ững ngành trên, mà c ần dành đặc bi ệt là ch ảy v ề M ỹ. một ph ần th ị tr ường cho các s ản ph ẩm nh ập 8
7. Võ Đại L ượ c, Phạ m V ăn Nghĩ a kh ẩu, t ạo s ức ép c ạnh tr ạnh, hình thành m ột f) Ngành b ất động s ản bao g ồm vi ệc xây th ị tr ường c ạnh tranh th ực s ự trong chính dựng các đô th ị, các th ị tr ấn, th ị xã, các khu nh ững ngành này. th ươ ng m ại, các khu công nghi ệp, các khu b) Ngành công nghi ệp ch ế bi ến: c ơ khí, kinh t ế là l ĩnh v ực ngày càng chi ếm m ột dệt may, da giày, ch ế bi ến nông th ủy s ản giá tr ị tài s ản to l ớn và quan tr ọng trong n ền có th ể phát tri ển theo h ướng phục v ụ nhu kinh t ế đất n ước, do v ậy c ần được quy cầu n ội địa và xu ất kh ẩu. ho ạch hi ện đại, c ần có nh ững th ể ch ế thông c) Ngành công nghi ệp ph ụ tr ợ c ần được thoáng phù h ợp v ới thông l ệ qu ốc t ế để có chú tr ọng phát tri ển theo định h ướng xu ất th ể không ch ỉ thu hút v ốn c ủa khu v ực t ư kh ẩu và thu hút đầu t ư n ước ngoài, c ũng nhân và đầu t ư n ước ngoài, mà còn m ở r ộng ph ải xem vi ệc thu hút FDI là m ột định cầu c ủa c ả trong và n ước ngoài đối v ới s ản hướng quy ết định s ự phát tri ển c ủa các ph ẩm c ủa các ngành này. ngành công nghi ệp ph ụ tr ợ. g) Ngành d ịch v ụ bao g ồm các l ĩnh v ực d) Ngành công nghi ệp công ngh ệ cao th ươ ng m ại, ngân hàng, tài chính, h ậu c ần, không thu ộc s ở tr ường c ủa các doanh giáo d ục, y t ế, d ịch v ụ t ư v ấn thi ết k ế cần nghi ệp Vi ệt Nam, do v ậy nh ững ngành này được đặc bi ệt chú ý ưu tiên phát tri ển. ph ải có các chính sách thu hút các doanh h) Ngành b ảo v ệ môi tr ường là nh ững nghi ệp n ước ngoài vào đầu t ư là chính v ới ngành m ới ở Vi ệt Nam c ần được phát tri ển, các chính sách, th ể ch ế phù h ợp. Tuy nhiên, từ nghiên c ứu nh ập kh ẩu công ngh ệ m ới, Vi ệt Nam v ẫn ph ải xây d ựng các l ực l ượng đến x ử lý ô nhi ễm môi tr ường, l ựa ch ọn nắm gi ữ m ột s ố l ĩnh v ực công ngh ệ cao, nh ững ngành ít gây ô nhi ễm môi tr ường và th ực hi ện m ạnh m ẽ chính sách nh ập kh ẩu cấm nh ững ngành gây ô nhi ễm bằng phát minh sáng ch ế, c ải ti ến ứng d ụng i) Ngành kết c ấu h ạ t ầng g ồm giao thông vào Vi ệt Nam và khuy ến khích các doanh vận t ải, liên l ạc, vi ễn thông, điện, cung c ấp nghi ệp FDI chuy ển giao công ngh ệ cao cho và tiêu th ải n ước là nh ững ngành t ốn Vi ệt Nam. nhi ều v ốn, nhi ều đất đai, s ử d ụng nhi ều lao đ) Ngành kinh t ế qu ốc phòng có l ợi th ế ở động, ph ục v ụ nhu c ầu trong n ước là ch ủ Vi ệt Nam c ần có chính sách đặc bi ệt, nh ững yếu, nh ưng l ại là ti ền đề phát tri ển cho m ọi ngành này có th ể là: d ịch v ụ tàu bi ển qu ốc ngành kinh t ế, m ức l ợi nhu ận l ại không cao. phòng, l ắp ráp đóng các lo ại tàu chi ến, s ản Do v ậy, c ần có các chính sách phù h ợp để xu ất các lo ại quân nhu, s ản xu ất và l ắp ráp thu hút được m ọi ngu ồn v ốn xã h ội; c ần có các lo ại v ũ khí ph ục v ụ nhu c ầu trong n ước nh ững quy ho ạch thích h ợp để có th ể s ớm và xu ất kh ẩu phát huy hi ệu qu ả c ủa các công trình đã e) Ngành khai thác tài nguyên: khi khai được xây d ựng, định h ướng các công trình thác và s ử d ụng đều v ấp ph ải các v ấn đề t ừ này vào nh ững vùng kinh t ế tr ọng điểm môi tr ường đến an ninh, xã h ội. Do v ậy, hướng ra các c ảng bi ển; c ần có các th ể ch ế chính sách đối v ới các tài nguyên này nên xây d ựng phù h ợp để có th ể gi ảm chi phí và theo h ướng khai thác s ử d ụng cho nhu c ầu rút ng ắn th ời h ạn xây d ựng các công trình trong n ước là chính, c ắt gi ảm và đi t ới ch ấm này Cho đến nay, đây là nút th ắt nghiêm dứt xu ất kh ẩu tài nguyên thô càng s ớm càng tr ọng nh ất c ần được tháo g ỡ để phát tri ển tốt, n ếu thu hút đầu t ư n ước ngoài c ũng kinh t ế Vi ệt Nam, mà tr ước tiên ph ải tháo ph ải theo h ướng ưu tiên khai thác, ch ế bi ến gỡ v ề th ể ch ế và s ự điều hành. ph ục v ụ nhu c ầu trong n ước. Đố i v ới nhóm ngành nông, lâm, th ủy s ản. 9
8. Khoa họ c xã hội Vi ệt Nam, số 4 - 2019 a) Nh ững ngành này ph ải phát tri ển theo là c ửa ngõ l ớn nh ất cho c ả vùng; phát tri ển hướng m ở r ộng các trang tr ại, các công ty các tuy ến giao thông hi ện đại t ừ các c ảng kinh doanh, các xí nghi ệp ch ế bi ến v ới công bi ển n ối v ới các khu công nghi ệp, các đô ngh ệ m ới đảm b ảo các tiêu chu ẩn v ề v ệ th ị, các khu kinh t ế; xây d ựng c ơ ch ế h ợp sinh an toàn th ực ph ẩm ph ục v ụ nhu c ầu tác theo h ướng: H ội ngh ị c ấp cao các t ỉnh, trong và ngoài n ước. C ần có chính sách thu thành ph ố trong vùng, các h ội ch ợ vùng, hút đầu t ư n ước ngoài vào phát tri ển các các c ơ quan tham m ưu, b ộ ph ận th ư ký ngành công nghi ệp ch ế bi ến nông h ải s ản th ường tr ực; chi ến l ược kinh t ế Vi ệt Nam xu ất kh ẩu. trong hàng ch ục n ăm t ới ph ải h ướng ra bi ển b) Các ngành lâm s ản có vai trò quan để phát tri ển, l ấy l ợi th ế c ủa bi ển bù đắp tr ợ tr ọng không ch ỉ về kinh t ế - xã h ội, mà đặc giúp vùng sâu vùng xa. Lý do đơ n gi ản là bi ệt v ề môi tr ường. C ần có chính sách đầu một đồng v ốn b ỏ vào vùng ven bi ển, s ẽ sinh tư h ấp d ẫn đủ s ức khuy ến khích nông dân lợi l ớn h ơn các vùng khác. tr ồng, ch ăm sóc, và b ảo v ệ r ừng, đảm b ảo Th ứ b ảy, phát tri ển kết c ấu h ạ t ầng . Phát ph ủ xanh đất r ừng trên toàn qu ốc. Chú tri ển h ệ th ống giao thông liên hoàn gi ữa tr ọng nh ập các gi ống cây có giá tr ị. đường bi ển, đường sông, đường pha sông c) Các vùng kinh t ế tr ọng điểm c ủa Vi ệt bi ển, đường s ắt, đường b ộ, đường hàng Nam hi ện t ập trung quanh khu v ực Hà N ội, không, đường ống, l ấy v ận t ải container làm Tp. H ồ Chí Minh, Đà N ẵng và C ần Th ơ. hình th ức chính; ưu tiên phát tri ển tr ước h ệ Hi ện nay và t ươ ng lai, Vi ệt Nam ngày càng th ống v ận t ải Đông - Tây, tr ước h ết ở hai hội nh ập sâu vào kinh t ế qu ốc t ế và nh ững tuy ến phát tri ển quan tr ọng, đó là: Hà N ội - lợi th ế địa kinh t ế c ủa Vi ệt Nam, các vùng Hải Phòng, Tp. H ồ Chí Minh- Bà R ịa-Vũng kinh t ế tr ọng điểm ph ải có s ự điều ch ỉnh; Tàu, n ối các cảng bi ển v ới các trung tâm cần có quy ho ạch dài h ạn cho s ự phát tri ển kinh t ế, phát tri ển h ệ th ống v ận t ải ven bi ển, của các vùng kinh t ế tr ọng điểm, tr ước h ết vận t ải pha sông bi ển; hiện đại hóa h ệ th ống là v ề kết c ấu h ạ t ầng, v ề các ngành ngh ề, v ề vận t ải, tr ước h ết là xây d ựng h ệ th ống mở c ửa th ị tr ường và c ơ ch ế h ợp tác; đường th ủy n ội địa hi ện đại, các đường s ắt chuy ển m ạnh các vùng kinh t ế tr ọng điểm hi ện đại, h ệ th ống b ốc d ỡ hi ện đại t ại các hướng ra bi ển, các ngành công nghi ệp ch ế cảng, các ph ươ ng ti ện liên l ạc hi ện đại; m ở bi ến h ướng ra các c ảng bi ển để gi ảm chi phí rộng h ội nh ập qu ốc t ế, tr ước h ết là m ở c ửa vận t ải, b ốc d ỡ, đồng th ời l ập ra các c ụm bầu tr ời đối v ới v ận t ải hàng hóa t ại m ột s ố công ngi ệp liên hoàn (cluster) v ề ngành sân bay qu ốc t ế, thuê n ước ngoài qu ản lý ngh ề g ắn v ới đô th ị để h ỗ tr ợ b ổ sung cho điều hành t ại m ột s ố c ảng quan tr ọng; xã nhau trên c ơ s ở quy ho ạch l ại các khu hi ện hội hóa đầu t ư phát tri ển h ệ th ống giao có theo h ướng các c ụm ngành công nghi ệp, thông v ận tài, xóa b ỏ tình tr ạng độc quy ền ch ứ không ph ải các khu công nghi ệp ô h ợp kinh doanh c ủa m ột s ố doanh nghi ệp nhà nhi ều ngành công nghi ệp không liên quan nước, nh ưng c ần ki ểm soát ch ặt ch ẽ các d ự với nhau nh ư hi ện nay; các ngành công án BOT để gi ảm chi phí v ận t ải. ngh ệ cao và d ịch v ụ có th ể s ẽ t ập trung ở Ưu tiên đầu t ư phát tri ển m ạnh v ận t ải Hà N ội, Tp. H ồ Chí Minh, Đà N ẵng và th ủy n ội địa trong th ời gian t ới. Đầu t ư xây vùng ven bi ển; phát tri ển m ạnh các lo ại dựng và c ải t ạo các c ảng biển, c ảng đường hình, các khu kinh t ế t ự do, các đô th ị qu ốc sông, các tuy ến đường sông trên các sông tế ch ủ y ếu nh ằm thu hút t ầng l ớp th ượng lớn và v ừa ở kh ắp đất n ước. Tr ước h ết, lưu n ước ngoài Âu, M ỹ ở vùng ven bi ển và khâu quy ho ạch các c ảng đường sông và 10
9. Võ Đại L ượ c, Phạ m V ăn Nghĩ a các tuy ến đường sông, pha sông bi ển c ần Đa d ạng hóa các ngu ồn v ốn đầu t ư xây ph ải được th ực hi ện s ớm; có chính sách dựng các đô th ị và m ở c ửa th ị tr ường nhà khuy ến khích v ề thu ế, phí và tín d ụng v ốn đất. Đảm b ảo hài hòa các l ợi ích theo đầu t ư cho vi ệc phát tri ển các đơ n v ị v ận t ải hướng: Nhà n ước đầu t ư quy ho ạch kết c ấu đường bi ển, đường sông và pha sông bi ển, hạ t ầng ngoài vùng đô th ị, nhà đầu t ư xây đặc bi ệt là ph ươ ng th ức v ận t ải container; dựng trong khu v ực đô th ị, ng ười ti ều dùng phát tri ển đa d ạng ngành c ơ khí đóng tàu tham gia đầu t ư m ột ph ần v ốn xây d ựng; bi ển, tàu sông và tàu pha sông bi ển phù h ợp chuy ển t ừ ch ế độ “xin-cho” sang ch ế độ đấu với các tuy ến đường bi ển, đường sông, th ầu công khai đất đô th ị theo “nguyên t ắc sông pha bi ển c ụ th ể v ới các mi ền đất n ước; của th ị tr ường”; m ở c ửa th ị tr ường nhà ở gấp rút quy ho ạch và xây d ựng các c ảng cao c ấp cho ng ười n ước ngoài. cạn (ICD) ph ục v ụ phát tri ển v ận t ải đường Hi ện đại hóa ch ế độ qu ản lý đô th ị theo th ủy, pha sông bi ển; trong điều ki ện kinh t ế hướng trao quy ền t ự qu ản cao h ơn cho các th ế gi ới suy gi ảm hi ện nay, nhu c ầu v ận t ải đô th ị l ớn, vì ở đây dân c ư t ập trung đông, bi ển suy gi ảm chính là c ơ h ội để Vi ệt Nam trình độ phát tri ển cao h ơn, thu ngân sách phát tri ển v ận t ải bi ển ph ục v ụ nhu c ầu phát nhà n ước l ớn h ơn; giảm thi ểu các đầu m ối tri ển đất n ước. qu ản lý. Ở Qu ảng Châu (Trung Qu ốc) ch ỉ Đổi m ới chính sách xây d ựng và kinh có trên 30 s ở, ban, ngành, trong khi các t ỉnh doanh c ảng bi ển. Ph ải thành l ập m ột c ơ thành khác c ủa Trung Qu ốc là trên 60; hiện quan qu ản lý chuyên trách, thay vì hi ện đại hóa các d ịch v ụ đô th ị t ừ cung c ấp điện, đang có quá nhi ều b ộ đứng ra phê duy ệt nước, giao thông liên l ạc đến y t ế, giáo đầu t ư và h ợp đồng. Vi ệc l ập quy ho ạch c ần dục t ạo ra nh ững t ụ điểm dân c ư đô th ị đổi m ới theo h ướng thuê n ước ngoài quy hi ện đại có s ức phát tri ển lan t ỏa, xây d ựng ho ạch nh ững c ảng trung chuy ển l ớn. các đô th ị thông minh theo tiêu chí qu ốc t ế; Cần nghiên c ứu ban hành m ột đạo lu ật bãi b ỏ ch ế độ qu ản lý h ộ kh ẩu, chuy ển sang về qu ản lý c ảng bi ển t ừ quy ho ạch, thi ết k ế, ch ế độ đă ng ký c ư trú, bãi b ỏ phân bi ệt đối điều hành, kinh doanh không gian m ặt n ước xử gi ữa ng ười th ường trú và ng ười nh ập c ư. và m ặt đất thu ộc c ảng Đạo lu ật này ph ải Th ứ chín, hiện đại hóa nông thôn . Thể ngang t ầm qu ốc t ế, đồng th ời ph ải s ửa đổi ch ế đa s ở h ữu đất đai là th ể ch ế c ơ b ản cho lu ật hàng h ải sao cho phù h ợp. sự phát tri ển nông nghi ệp, nông thôn c ủa Th ứ tám, xây d ựng đô th ị hi ện đại. Quy mọi qu ốc gia phát tri ển và ph ải là m ột định ho ạch đô th ị theo h ướng hi ện đại. Các đô th ị hướng phát tri ển cho nông thôn Vi ệt Nam. lớn phát tri ển theo h ướng chuyên ngành liên Hình th ức kinh doanh ph ổ bi ến cho m ọi n ền kết s ẽ ph ải ngày càng tr ở nên ph ổ bi ến. M ột nông nghi ệp hi ện đại hóa ph ải là các công thành ph ố l ớn có th ể có m ột chu ỗi đô th ị ty, các h ợp tác xã c ổ ph ần, các trang tr ại. chuyên ngành nh ư: đô th ị tài chính, đô th ị Quốc sách c ủa các n ước phát tri ển hi ện đại mua s ắm, đô th ị truy ền th ống, đô th ị đại h ọc, là nhà n ước ph ải h ỗ tr ợ cho nông nghi ệp, đô th ị vui ch ơi gi ải trí, đô th ị công nghi ệp nông thôn và nông dân. Thực hi ện chính điện t ử, đô th ị công nghi ệp d ệt may; chu ỗi sách “ly nông, b ất ly h ươ ng” t ạo vi ệc làm đô th ị liên k ết v ới đô th ị l ớn và các đô th ị cho nông dân, nh ưng h ọ v ẫn ở nông thôn nh ỏ xung quanh, hay theo tuy ến, liên k ết v ới ho ặc các đô th ị nông thôn. các đô th ị l ớn; các lo ại đô th ị nh ỏ ở nông Th ứ m ười, trọng d ụng nhân tài vào các thôn, phát tri ển d ịch v ụ, công nghi ệp ph ục cơ quan công quy ền qu ốc gia . Đảng ta đã vụ nông thôn và liên k ết v ới các đô th ị l ớn. nêu ra ba gi ải pháp đột phá: đổi m ới th ể 11
10. Khoa họ c xã hội Vi ệt Nam, số 4 - 2019 ch ế, xây d ựng k ết c ấu h ạ t ầng và phát tri ển nên đích thân đi m ời các tr ường đại h ọc này ngu ồn nhân l ực. Do v ậy, c ần th ực hi ện m ột và dành cho h ọ nh ững ưu đãi. số gi ải pháp sau: h) Các công ch ức Vi ệt Nam ph ải được a) Đánh giá và đề b ạt cán b ộ ph ải d ựa đánh giá công khai minh b ạch 2 n ăm m ột trên thành tích c ụ th ể, n ếu là h ọc sinh ph ải lần bằng một h ội đồng đánh giá độc l ập c ấp là h ọc sinh gi ỏi, n ếu là cán b ộ thì ph ải có bộ v ới các chuyên gia trong và ngoài bộ. thành tích xu ất s ắc ch ứ không ph ải ch ỉ c ăn Nếu không đạt thành tích xu ất s ắc thì ph ải cứ vào b ằng c ấp, c ần xem l ại ch ươ ng trình thay th ế. đào t ạo ti ến s ĩ, nên ch ỉ t ập trung đào t ạo ti ến s ĩ cho các tr ường đại h ọc và vi ện nghiên c ứu. 4. K ết lu ận b) Ph ải có c ơ ch ế tuy ển ch ọn công ch ức một cách công b ằng, công khai, minh b ạch Nh ững phân tích trên đây cho th ấy rõ, cục để ch ọn được ng ười tài ngay t ừ đầu vào. M ỗi di ện kinh tế th ế gi ới hi ện nay có nhi ều thay bộ c ần l ập m ột h ội đồng tuy ển d ụng công đổi, bi ến động, ph ức tạp, khó lườ ng, tác ch ức. B ộ tr ưởng phải là Ch ủ t ịch H ội đồng động không nh ỏ đến s ự ổn định, phát tri ển (tr ước đây ở n ước ta các đời vua đã tr ực ti ếp của Vi ệt Nam hi ện t ại c ũng nh ư t ươ ng lai. tổ ch ức thi tuy ển ch ọn quan l ại c ấp cao). Điều đó đòi h ỏi Vi ệt Nam ph ải theo dõi, c) Sau 2 n ăm th ực t ập, các cán b ộ không nắm ch ắc tình hình, ch ủ động các gi ải pháp đạt được thành tích xu ất s ắc d ứt khoát không ứng phó linh ho ạt để đư a đất n ước phát tri ển. được ti ếp nh ận vào c ơ quan công quy ền. d) C ần có chính sách s ử d ụng các tri th ức Vi ệt ki ều và ng ười n ước ngoài xu ất Tài li ệu tham kh ảo sắc, đủ s ức h ấp d ẫn h ọ v ề Vi ệt Nam làm vi ệc c ả v ề l ươ ng b ổng, điều ki ện ăn ở và [1] Đảng C ộng s ản Vi ệt Nam (2016), Văn ki ện làm vi ệc. Đại h ội đại bi ểu toàn qu ốc l ần th ứ XII, V ăn e) C ần m ạnh d ạn c ử h ọ gi ữ các c ươ ng v ị phòng Trung ươ ng Đảng, Hà N ội. qu ản lý quan tr ọng nh ư: t ổng giám đốc các [2] Võ Đại L ược (Ch ủ biên) (2011), Nh ững v ấn đề công ty qu ốc doanh, giám đốc các c ơ quan phát tri ển kinh t ế Vi ệt Nam đến n ăm 2020, hải quan, tr ưởng các đặc khu kinh t ế, các Nxb Khoa h ọc xã h ội, Hà N ội. khu công ngh ệ cao, ch ủ nhi ệm các khoa, [3] Võ Đại L ược (2018), “Phát tri ển kinh t ế th ị vi ện tr ưởng vi ện nghiên c ứu ở các tr ường tr ường định h ướng xã h ội ch ủ ngh ĩa ở Vi ệt ọ ộ ệ đại h ọc Ông Lý Quang Di ệu đã t ừng m ời Nam hi ện nay”, T ạp chí Khoa h c xã h i Vi t Nam , s ố 9. ng ười n ước ngoài làm bộ tr ưởng v ới m ức [4] IMF (2018), Regional Economic Outlook, lươ ng khá cao. November. g) Xây d ựng hai trung tâm giáo d ục toàn [5] IMF (2019), World Economic Outlook Update, cầu ở Hà N ội và Tp. Hồ Chí Minh v ới January. ch ươ ng trình m ời các đại h ọc hàng đầu th ế [6] gi ới vào Vi ệt Nam. Các tr ường này n ếu h ọ indicators-eastern-asia-input-output-tables [7] được m ở ở Vi ệt Nam, thì h ọc sinh Vi ệt [8] Nam không ph ải đi du h ọc n ước ngoài, h ơn rade_monitoring_e.htm nữa còn thu hút được các h ọc sinh gi ỏi [9] nước ngoài vào h ọc. Th ủ t ướng Vi ệt Nam toan-cau-2018/c/24447906.epi 12
11. Võ Đại L ượ c, Phạ m V ăn Nghĩ a 13