Tài chính doanh nghiệp - Chương 2: Phân tích Báo cáo tài chính

Nội dung text: Tài chính doanh nghiệp - Chương 2: Phân tích Báo cáo tài chính

1. Tài chính doanh nghiệp Chương 2 Phân tích báo cáo tài chính •Hệ thống các báo cáo tài chính •Các tỷ số tài chính •Phương pháp Dupont • Ưu nhược điểm của phân tích tỷ số tài chính 2-1 Giá cổ phiếu Dòng tiền kỳ Điều kiện thị vọng trường NPV Thời gian của dòng tiền MVA Giá cổ phiếu EVA Rủi ro của dòng tiền 2-2 Phân tích tài chính •Làviệc đãnh giá tình trạng tài chính của công ty trong quá khứ, hiện tại và tương lai •Nhằm xác định điểm mạnh và điểm yếu về tài chính của công ty • Công cụ phân tích – Các báo cáo tài chính – So sánh các tỷ số tài chính trong quá khứ, so sánh với ngành, lĩnh vực và các công ty trên thị trường 2-3 Dương Thị Hồng Vân
2. Tài chính doanh nghiệp Các báo cáo tài chính •Bảng cân đối tài sản: cho biết tình trạng tài chính của công ty vào một thời điểm. • Báo cáo kết quả kinh doanh: tóm tắt doanh thu và chi phí phát sinh của công ty trong một thời kỳ. • Báo cáo lưu chuyển tiền tệ: cho biết ảnh hưởng của các hoạt động tới dòng tiền của công ty trong một thời kỳ. 2-4 Nguồn thông tin • Báo cáo thường niên – Tên website của UBCK hoặc công ty Ví dụ: • www.ssc.gov.vn • www.vse.org.vn • www.hastc.org.vn • Các website về đầu tư –Vídụ • www.vndirect.com.vn • www.ssi.com.vn 2-5 Bảng cân đối tài sản Tài sản Nguồn vốn •Tài sản lưu động: •Nợ ngắn hạn: –Tiền và chứng khoán –Các khoản phải trả tương đương tiền –Nợ ngắn hạn –Các khoản phải thu –Tồn kho •Tài sản cố định: •Nợ dài hạn –Tài sản cố định hữu •Vốn chủ sở hữu: hình –Vốn cổ phần –Tài sản cố định vô –Lợi nhuận giữ lại hình 2-6 Dương Thị Hồng Vân
3. Tài chính doanh nghiệp Ví dụ:D’Leon’s Bảng cân đối tài sản: Tài sản 31/12/02 31/12/01 Tiền mặt 7,282 57,600 Các khoản phải thu 632,160 351,200 Hàng tồn kho 1,287,360 715,200 Tài sản lưu động 1,926,802 1,124,000 Nguyên giá TSCĐ 1,202,950 491,000 Trừ:Khấu hao luỹ kế 263,160 146,200 Giá trị còn lại TSCĐ 939,790 344,800 Tổng tài sản 2,866,592 1,468,800 2-7 Ví dụ:D’Leon’s Bảng cân đối tài sản: Nguồn vốn 31/12/02 31/12/01 Các khoản phải trả 524,160 145,600 Vay ngắn hạn 636,808 200,000 Chi phí phải trả 489,600 136,000 Tổng nợ ngắn hạn 1,650,568 481,600 Vay dài hạn 723,432 323,432 Vốn cổ phần 460,000 460,000 Lợi nhuận để lại 32,592 203,768 Tổng vốn CSH 492,592 663,768 Tổng nợ và vốn CSH 2,866,592 1,468,800 2-8 Báo cáo kết quả kinh doanh • Doanh thu thuần = Tổng doanh thu – Thuế VAT đầu ra- Thuế tiêu thụ đặc biệt đầu ra- Các khoản giảm trừ •Lợi nhuận gộp = Doanh thu thuần–Giávốn hàng bán •Lợi nhuân trước thuế, lãi và khấu hao (EBITDA) = Lợi nhuận gộp–Chi phíhoạt động •Lợi nhuận trước thuế và lãi (EBIT) = EBITDA - Khấu hao •Lợi nhuận trước thuế (EBT) = EBIT - Lãi vay •Lợi nhuận ròng (NI) (Lợi nhuận sau thuế EAT) = EBT- Thuế •Lợi nhuân ròng là yếu tố cơ bản của dòng tiền của công ty, do vậy đóng vai trò quyết định giá trị cổ phiếu 2-9 Dương Thị Hồng Vân
4. Tài chính doanh nghiệp Ví dụ:D’Leon’s Báo cáo kết quả kinh doanh 2002 2001 Doanh thu thuần 6,034,000 3,432,000 Giá vốn hàng bán 5,528,000 2,864,000 Chi phí hoạt động 519,988 358,672 EBITDA (13,988) 209,328 Khấu hao 116,960 18,900 EBIT (130,948) 190,428 Chi phí lãi vay 136,012 43,828 Lợi nhuận trước thuế (266,960) 146,600 Thuế (106,784) 58,640 Lợi nhuận ròng (160,176) 87,960 2-10 Ví dụ:D’Leon’s Các số liệu khác 2002 2001 Tổng số cổ phần 100,000 100,000 EPS -$1.602 $0.88 DPS $0.11 $0.22 Giá cổ phiếu $2.25 $8.50 2-11 Báo cáo lưu chuyển tiền tệ Ví dụ:D’Leon’s (2002) HOẠT ĐỘNG KINH DOANH Thu nhập ròng (160,176) Cộng (Các khoản làm tăng tiền): Khấu hao 116,960 Tăng các khoản phải trả 378,560 Tăng chi phí phải trả 353,600 Trừ (Các khoản làm giảm tiền): Tăng các khoản phải thu (280,960) Tăng hàng tồn kho (572,160) Dòng tiền thuần từ HĐKD (164,176) 2-12 Dương Thị Hồng Vân
5. Tài chính doanh nghiệp Báo cáo lưu chuyển tiền tệ Ví dụ:D’Leon’s (2002) HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ Đầu tư mua sắm TSCĐ (711,950) HOẠT ĐỘNG TÀI CHÍNH Tăng vay ngắn hạn 436,808 Tăng vay dài hạn 400,000 Thanh toán cổ tức bằng tiền (11,000) Dòng tiền thuần từ HĐTC 825,808 LƯU CHUYỂN TIỀN THUẦN TRONG KỲ (50,318) Cộng: Tiền mặt đầu năm 57,600 Tiền mặt cuối năm 7,282 2-13 Nhận xét về tình trạng tài chính của D’Leon’s • Dòng tiền thuần từ hoạt động kinh doanh = -$164,176, chủ yếu do thu nhập ròng (NI) âm. • Công ty đã vay $825,808 để đáp ứng nhu cầu tiền mặt. •Mặc dầu đã vay tiền, số dư tiền mặt vào cuối năm vẫn giảm $50,318. 2-14 Thu nhập hoạt động sau thuế ròng (NOPAT) NOPAT = EBIT (1 – Thuế) NOPAT02 = -$130,948(1 – 0.4) = -$130,948(0.6) = -$78,569 NOPAT01 = $114,257 2-15 Dương Thị Hồng Vân
6. Tài chính doanh nghiệp Vốn lưu động thường xuyên (NWC) •VLĐ thường xuyên (NWC) = Nguồn vốn dài hạn- TSCĐ = Tài sản lưu động - Nợ ngắn hạn NWC02 = ($7,282 + $632,160 + $1,287,360) – ( $524,160 + 636,808+ $489,600) = $276,234 NWC01 = $642,400 2-16 Vốn lưu động hoạt động ròng (NOWC) NOWC = Tài sản lưu động-Nợ ngắn hạn không chịu lãi NOWC02 = ($7,282 + $632,160 + $1,287,360) – ( $524,160 + $489,600) = $913,042 NOWC01 = $842,400 2-17 Vốn hoạt động (Operating Capital) Vốn hoạt động = NOWC + Giá trị còn lại TSCĐ Vốn hoạt động02 = $913,042 + $939,790 = $1,852,832 Vốn hoạt động01 = $1,187,200 2-18 Dương Thị Hồng Vân
7. Tài chính doanh nghiệp Nhận xét vềảnh hưởng của sự mở rộng kinh doanh của D’Leon’s 2002 2001 Doanh thu thuần $6,034,000 $3,432,000 NOPAT -$78,569 $114,257 NWC $276,234 $642,400 NOWC $913,042 $842,400 Vốn hoạt động $1,852,832 $1,187,200 Thu nhập ròng -$160,176 $87,960 2-19 Dòng tiền ròng (NCF) và dòng tiền hoạt động (OCF) NCF02 = NI + Khấu hao (Dep) = ($160,176) + $116,960 = -$43,216 NCF01 = $87,960 + $18,900 = $106,860 OCF02 = NOPAT + Dep = ($78,569) + $116,960 = $38,391 OCF01 = $114,257 + $18,900 = $133,157 2-20 Dòng tiền tự do (FCF) FCF = OCF – Tổng đầu tư vốn = NOPAT – Đầu tư vốn ròng FCF02 = NOPAT – (Vốn hoạt động02- -Vốn hoạt động01) = -$78,569 – ($1,852,832 - $1,187,200) = -$744,201 Dòng tiền tự do âm có phải luôn luôn là tín hiệu xấu không? 2-21 Dương Thị Hồng Vân
8. Tài chính doanh nghiệp Khả năng thanh toán với nhà cung cấp của D’Leon • Trong năm 2002, các khoản phải thu tăng 260%, trong khi đó doanh thu chỉ tăng được 76%. Công ty có thể không đủ khả năng thanh toán với nhà cung cấp •Nếu điều này tiếp diễn, các nhà cung cấp có thể ngừng cho phép trả chậm đối với D’Leon’s. 2-22 Tài trợ vốn cho việc mở rộng kinh doanh • D’Leon huy động nguồn vốn từ bên ngoài bằng cách vay nợ dài hạn, điều này làm giảm sức mạnh tài chính và tính linh hoạt của công ty. • Công ty phải huy động thêm vốn vì theo báo cáo lưu chuyển tiền tệ trong năm 2002 công ty cần $711,950 để đầu tư mua sắm TSCĐ. 2-23 Phân tích tỷ lệ tài chính •Từ các nguồn lực vốn có, các công ty tạo ra lợi nhuận thông qua: –Sản xuất các hàng hoá và dịch vụ – Phân phối các hàng hoá và dịch vụ tới người tiêu dùng •Các tỷ lệ tài chính – Đo lường mối quan hệ giữa các nguồn lực vốn có của công ty và kết quả tài chính của hoạt động sản xuất kinh doanh. – Cho biết sự khác biệt về tình hình tài chính của công ty với •Quákhứ • Công ty khác • Ngành •Thị trường 2-24 Dương Thị Hồng Vân
9. Tài chính doanh nghiệp Mục đích của phân tích tỷ lệ tài chính • Tiêu chuẩn hoá thông tin tài chính để tiện cho việc so sánh • Đánh giá tình hình hoạt động hiện tại • So sánh với kết quả hoạt động trong quá khứ • So sánh kết quả hoạt đóng với các công ty khác hoặc với trung bình ngành • Nghiên cứu tính hiệu quả cũng như rủi ro của hoạt động công ty 2-25 Các nhóm tỷ lệ tài chính •Tỷ lệ thanh khoản – Đánh giá khả năng thanh toán các khoản nợ ngắn hạn •Tỷ lệ cơ cấu vốn – Đánh giá tỷ trọng hợp lý của vốn nợ và vốn chủ sở hữu trong tổng nguồn vốn •Tỷ lệ khả năng hoạt động – Đánh giá năng lực hoạt động của tài sản •Tỷ lệ khả năng sinh lời – Đánh giá khả năng sinh lời trên cơ sở các nguồn lực vốn có •Tỷ lệ giá trị thị trường – So sánh giá thị trường với giá giá trị sổ sách hoặc thu nhập 2-26 Ví dụ: D’Leon’s Bảng cân đối tài sản: Tài sản 2003E 2002 Tiền mặt 85,632 7,282 Các khoản phải thu 878,000 632,160 Hàng tồn kho 1,716,480 1,287,360 Tài sản lưu động 2,680,112 1,926,802 Nguyên giá TSCĐ 1,197,160 1,202,950 Trừ:Khấu hao luỹ kế 380,120 263,160 Giá trị còn lại TSCĐ 817,040 939,790 Tổng tài sản 3,497,152 2,866,592 2-27 Dương Thị Hồng Vân
10. Tài chính doanh nghiệp Ví dụ: D’Leon’s Bảng cân đối tài sản: Nguồn vốn 2003E 2002 Các khoản phải trả 436,800 524,160 Vay ngắn hạn 300,000 636,808 Chi phí phải trả 408,000 489,600 Tổng nợ ngắn hạn 1,144,800 1,650,568 Vay dài hạn 400,000 723,432 Vốn cổ phần 1,721,176 460,000 Lợi nhuận để lại 231,176 32,592 Tổng vốn CSH 1,952,352 492,592 Tổng nợ và vốn CSH 3,497,152 2,866,592 2-28 Ví dụ:D’Leon’s Báo cáo kết quả kinh doanh 2003E 2002 Doanh thu thuần 7,035,600 6,034,000 Giá vốn hàng bán 5,875,992 5,528,000 Chi phí hoạt động 550,000 519,988 EBITDA 609,608 (13,988) Khấu hao 116,960 116,960 EBIT 492,648 (130,948) Chi phí lãi vay 70,008 136,012 Lợi nhuận trước thuế 422,640 (266,960) Thuế 169,056 (106,784) Lợi nhuận ròng 253,584 (160,176) 2-29 Ví dụ:D’Leon’s Các số liệu khác 2003E 2002 Tổng số cổ phần 250,000 100,000 EPS $1.014 -$1.602 DPS $0.220 $0.110 Giá cổ phiếu $12.17 $2.25 2-30 Dương Thị Hồng Vân
11. Tài chính doanh nghiệp Tỷ lệ khả năng thanh khoản Ví dụ: D’Leon’s (2003) •Tỷ lệ thanh toán hiện hành (Current Ratio) = Tài sản lưu động /Nợ ngắn hạn =$2,680/1,145= 2.34x •Tỷ lệ thanh toán nhanh (Quick Ratio) = (Tài sản lưu động- Hàng tồn kho)/Nợ ngắn hạn = ($2,680-1,716)/1,145= 0.84x 2-31 Khả năng thanh toán hiện hành của D’Leon’s 2003 2002 2001 Ngành Tỷ lệ thanh 2.34x 1.20x 2.30x 2.70x toán hiện hành •Cókhả năng được cải thiện nhưng vẫn thấp hơn trung bình ngành. •Khả năng thanh toán thấp. 2-32 Tỷ lệ khả năng hoạt động •Hiệu suất sử dụng tài sản • Vòng quay dự trữ •Kỳ thu tiền bình quân 2-33 Dương Thị Hồng Vân
12. Tài chính doanh nghiệp Hiệu suất sử dụng tài sản •Hiệu suất sử dụng tài sản cố định: = Doanh thu /Tài sản cố định ròng = $7,036 / $817 = 8.61x •Hiệu suất sử dụng tổng tài sản: = Doanh thu /Tổng tài sản = $7,036 / $3,497 = 2.01x 2-34 Hiệu suất sử dụng tài sản của D’Leon’s 2003 2002 2001 Ngành TSCĐ 8.6x 6.4x 10.0x 7.0x Tổng TS 2.0x 2.1x 2.3x 2.6x •Hiệu suất sử dụng TSCĐ cao hơn trung bình ngành. •Hiệu suất sử dụng tổng tài sản thấp hơn trung bình ngành, do tài sản lưu động quá lớn (các khoản phải thu và hàng tồn kho) 2-35 Vòng quay hàng tồn kho • Vòng quay hàng tồn kho = Doanh thu / Hàng tồn kho = $7,036 / $1,716 = 4.10x 2003 2002 2001 Ngành Vòng quay 4.1x 4.70x 4.8x 6.1x hàng tồn kho • Vòng quay hàng tồn kho thấp hơn trung bình ngành • D’Leon có thể có nhiều hàng tồn kho lâu ngày, hoặc việc quản lý hàng tồn kho yếu kém 2-36 Dương Thị Hồng Vân
13. Tài chính doanh nghiệp Kỳ thu tiền bình quân Là số ngày bình quân để thu tiền bán hàng Kỳ thu tiền bình quân = Các khoản phải thu/Doanh thu bình quân ngày = Các khoản phải thu/Doanh thu/365 = $878 / ($7,036/365) = 45.6 2-37 Kỳ thu tiền bình quân của D’Leon’s 2003 2002 2001 Ngành Kỳ thu tiền 45.6 38.2 37.4 32.0 bình quân •Việc thu tiền bán hàng của D’Leon ngày càng chậm. • Chính sách tín dụng khách hàng không hiệu quả. 2-38 Tỷ lệ cơ cấu vốn •Hệ số Nợ/Tổng tài sản =Tổng nợ /Tổng tài sản = ($1,145 + $400) / $3,497 = 44.2% •Hệ số Nợ/Vốn chủ sở hữu = Tổng nợ /Vốn chủ sở hữu = ($1,145 + $400) / $1,952 = 0.79 •Khả năng thanh toán lãy vay = Lợi nhuận trước thuế và lãi (EBIT)/Lãi vay = $492.6 / $70 = 7.0x 2-39 Dương Thị Hồng Vân
14. Tài chính doanh nghiệp Tỷ số cơ cấu vốn của D’Leon’s 2003 2002 2001 Ngành Nợ/Tổng TS 44.2% 82.8% 54.8% 50.0% Khả năng thanh 7.0x -1.0x 4.3x 6.2x toán lãi vay •Tỷ lệ nợ sẽ giảm dần, khả năng thanh toán lãi vay sẽ được cải thiện 2-40 Tỷ lệ khả năng sinh lời •Hệ số sinh lợi doanh thu (Profit Margin) = Lợi nhuận sau thuế /Doanh thu = $253.6 / $7,036 = 3.6% 2003 2002 2001 Ngành PM 3.6% -2.7% 2.6% 3.5% Hệ số sinh lợi doanh thu năm 2002 rất yếu kém, nhưng sẽ cải thiện đáng kể vào năm 2003 và đạt mức cao hơn trung bình ngành 2-41 Tỷ số khả năng sinh lời •Hệ số sinh lợi của tài sản (ROA) ROA = Lợi nhuận sau thuế/Tổng tài sản = $253.6/ $3,497 = 7.3% •Hệ số sinh lợi vốn chủ sở hữu (ROE) ROE = Lợi nhuận sau thuế /Vốn chủ sở hữu = $253.6 / $1,952 = 13.0% • Thu nhập trên mỗi cổ phần (EPS) EPS = Lợi nhuận sau thuế/Tổng số cổ phần = $ 253,584 / 250,000 = 1,014 •Cổ tức trên mỗi cổ phần (DPS) DPS = Lợi nhuận chi trả cổ tức/Tổng số cổ phần 2-42 Dương Thị Hồng Vân
15. Tài chính doanh nghiệp Khả năng sinh lời của D’Leon’s 2003 2002 2001 Ngành ROA 7.3% -5.6% 6.0% 9.1% ROE 13.0% -32.5% 13.3% 18.2% •Hệ số sinh lợi của tài sản và vốn chủ sở hữu sẽ tăng mạnh, nhưng vẫn thấp hơn trung bình ngành. Công ty cần phải nâng cao hiệu quả hơn nữa • ROE biến động mạnh chứng tỏ cơ cấu vốn có ảnh hưởng nhất định tới khả năng sinh lời. 2-43 Tỷ lệ giá thị trường • Giá/Thu nhập (P/E): để có 1 đồng thu nhập thì nhà đầu tư phải bỏ ra mấy đồng để mua cổ phiếu. P/E = Giá/Thu nhập trên mỗi cổ phần = $12.17/$1.014 = 12.0x •Giáthị trường/Giá trị sổ sách (P/B): cho biết mối quan hệ giữa giá trị thị trường và giá trị sổ sách của cổ phiếu P/B = Giá cổ phiếu/Giá trị sổ sách mỗi cổ phần = $12.17/($1,952/250) = 1.56x 2-44 Tỷ lệ giá thị trường của D’Leon’s 2003 2002 2001 Ngành P/E 12.0x -1.4x 9.7x 14.2x P/B 1.56x 0.5x 1.3x 2.4x •Tỷ lệ giá thị trường của công ty đều thấp hơn trung bình ngành, điều này có thể do ROE của công ty thấp hơn và rủi ro của công ty lớn hơn các công ty khác trong ngành. 2-45 Dương Thị Hồng Vân
16. Tài chính doanh nghiệp Phương pháp phân tích tài chính Dupont • Xem xét mối quan hệ tương tác giữa các tỷ lệ tài chính chủ yếu (khai triển ROE) • Cho phép xác định yếu tố tạo nên điểm mạnh và điểm yếu trong hoạt động công ty • Cho phép xác định và đánh giá chính xác nguồn gốc làm thay đổi lợi nhuận của công ty, trên cơ sở đó đưa ra giải pháp quản trị phù hợp 2-46 Phương pháp Dupont ROE ROA Tổng TS/Vốn CSH Hệ số sinh lợi doanh thu Hiệu suất tổng tài sản 2-47 Phương pháp DuPont ROE ROA Tổng TS/Vốn CSH Hệ số sinh lợi doanh thu Hiệu suất tổng tài sản ROE = ROA×(Tong TS/Von CSH) LN rong Tong TS = × Tong TS Von CSH 2-48 Dương Thị Hồng Vân
17. Tài chính doanh nghiệp Phương pháp DuPont ROE ROA Tổng TS/Vốn CSH Hệ số sinh lợi doanh thu Hiệu suất tổng tài sản ROA = He so sinh loi DT× Hieu suat tong TS LN rong Doanh thu = × Doanh thu Tong TS 2-49 Phương pháp DuPont ROE ROA Tổng TS/Vốn CSH Hệ số sinh lợi doanh thu Hiệu suất tổng tài sản ROE = He so sinh loi DT× Hieu suat tong TS×(Tong TS/Von CSH) LN rong Doanh thu Tong TS = × × Doanh thu Tong TS Von CSH 2-50 Tính ROE của D’Leon’s ROE = (Hệ số sinh lời doanh thu) x (Hiệu suất tổng tài sản) x x(1+Nợ/Vốn CSH) = 3.6% x 2.01 x 1.79 = 13.0% HSSLDT HSTTS TS/VCSH ROE 2001 2.6% 2.3 2.2 13.3% 2002 -2.7% 2.1 5.8 -32.5% 2003E 3.6% 2.0 1.8 13.0% Ngành 3.5% 2.6 2.0 18.2% 2-51 Dương Thị Hồng Vân
18. Tài chính doanh nghiệp Phương pháp DuPont ROE= (Hệ số sinh lời doanh thu) x (Hiệu suất tổng tài sản) x (1+Nợ/Vốn CSH) • Các biện pháp tăng ROE: – Nâng cao hiệu quả quản lý chi phí – Nâng cao hiệu suất sử dụng tài sản –Xác định cơ cấu vốn hợp lý •Nếu kết hợp tốt các biện pháp trên thì có thể tăng ROE 2-52 Phân tích xu hướng • Phân tích xu hướng của các tỷ lệ tài chính để đánh giá kết quả hoạt động của công ty trong quá khứ và dự báo tình hình tài chính trong tương lai. 2-53 Tóm tắt về phân tích tỷ lệ tài chính • Vai trò của các tỷ lệ tài chính: – Đánh giá hiệu quả hoạt động – Phân tích cấu trúc tài chính – Cho biết mối liên hệ giữa hoạt động kinh doanh và hiệu quả công ty –Khắc phục sự khác biệt về quy mô • Tiêu chuẩn đánh giá: –Quákhứ – Ngành 2-54 Dương Thị Hồng Vân
19. Tài chính doanh nghiệp Hạn chế của phân tích tỷ lệ tài chính • Trong nhiều trường hợp khó xác định nhóm ngành của công ty •Các số liệu công bố về ngành chỉ mang tính chất tham khảo •Chuẩn mực kế toán mà công ty áp dụng có thể khác nhau •Các tỷ lệ tài chính của ngành có thể chưa phải là tiêu chuẩn so sánh phù hợp •Yếu tố thời vụ có thểảnh hưởng tới các tỷ lệ tài chính • Trong một số trường hợp khócóthể giải thích sự biến động của các tỷ lệ tài chính 2-55 Một số yếu tố định tính cần quan tâm khi đánh giá tình hình tài chính • Doanh thu của công ty có bị phụ thuộc vào một khách hàng, sản phẩm hay nhà cung cấp nào không? •Tỷ trọng doanh thu (lợi nhuận) từ nước ngoài là bao nhiêu? • Đối thủ cạnh tranh của công ty? •Triển vọng của công ty? • Môi trường pháp lý của công ty? 2-56 Dương Thị Hồng Vân