Tài chính doanh nghiệp - Bài 3: Cổ tức của công ty cổ phần

Nội dung text: Tài chính doanh nghiệp - Bài 3: Cổ tức của công ty cổ phần

1. Bài 3: C tc ca cơng ty c phn BÀI 3: C TC CA CƠNG TY C PHN Ni dung • C tc và hình thc, trình t tr c tc. • Chính sách tr c tc ca cơng ty. • C tc bng c phiu. • Mua li c phiu. Mc tiêu Hưng dn hc • Giúp hc viên hiu đưc khái quát v c • Cn nm khái quát nhng vn đ v tc ca cơng ty c phn. cơng ty c phn. • Nm đưc các yu t nh hưng đn vic • Nghiên cu lý thuyt v c tc đng kinh doanh chính sách c tc ca cơng ty. thi liên h vi tình hình thc t ca • Hiu đưc ni dung các chính sách c tc cơng ty c phn niêm yt các S ca cơng ty. giao dch chng khốn Vit Nam. • Hiu đưc vic mua li c phiu ca cơng ty. • Tìm hiu các văn bn pháp quy liên quan đn vic tr c tc. • ðc thêm tài liu tham kho như: o Chương 7, Giáo trình tài chính doanh nghip – Hc vin tài chính, Ch biên PGSTS Nguyn ðình Khiêm và TS. Bch ðc Hin, Thi lưng hc NXB Tài chính, 2008. o Chương 13, Tài chính doanh nghip • 5 tit hin đi – ch biên TS. Trn Ngc Thơ – NXB Thng Kê, 2007. v1.0 45
2. Bài 3: C tc ca cơng ty c phn TÌNH HUNG D N NHP Mt s thơng tin chính sách c tc ni bt ca cơng ty c phn Bn đã cĩ ln nào tham d ði hi c đơng ca mt cơng ty c phn và tham gia biu quyt thơng qua ngh quyt v c tc ca cơng ty chưa? Và đã ln nào đi lĩnh tin c tc chưa? Cm giác ca bn như th nào khi thc hin nhng cơng vic đĩ. Nu chưa bn hãy th xem sao? Cịn bit bao điu thú v và bí n xung quanh vn đ c tc. Bn hãy đc nhng dịng tin sau: • Ch tính riêng năm 1995, Tng s tin các cơng ty niêm yt trên th trưng chng khốn New York tr c tc cho c đơng là trên 130 t USD. Tuy nhiên, trong năm đĩ cũng cĩ đn 25% s cơng ty niêm yt khơng tr mt xu c tc nào. • Cơng ty Mirosoft t năm 1986 đn năm 2003 khơng h tr c tc. Tuy nhiên, cơng ty đã tích lũy đưc lưng tin mt khng l (43 t USD trong 17 năm) nh đĩ to nên mt đ ch Microsoft hùng mnh như ngày nay. • Ngày 7/4/2008 ði hi c đơng ca cơng ty c phn phát trin nhà Th ðc (TDH), Hi đng qun tr đưa ra phương án chia c tc va bng tin mt 10%, va bng c phiu 10%. Tuy nhiên, nhiu c đơng đã phn đi và đ ngh nên tr bng mt phương án duy nht là tin mt. • T đu tháng 11 năm 2008, mc dù trong bi cnh nn kinh t khá m đm, th trưng chng khốn trưt dc nhưng khơng ít doanh nghip đã thơng báo tr c tc vi t l tr c tc gây sc, như cơng ty c phn ðu tư và Xây dng Hà Ni quyt đnh tr c tc năm 2008 đn 550%; Cơng ty c phn Gch ngĩi Nh Hip (NHC) là 30%; Cơng ty c phn May Phú Thnh (NPS) 40%; Cơng ty c phn Cu Long An Giang (ACL) 36%. Bên cnh đĩ, cĩ khơng ít cơng ty cơng b c tc khá thp, thm chí hỗn tr do li nhun thp, chng hn cũng trong thi gian này, cơng ty c phn nhit đin Ph li (PPC) thơng báo hỗn chia c tc đt 1/2008 do li nhun trong năm khơng đ đ tm ng c tc 3%; C đơng ca cơng ty Bơng Bch Tuyt (BBT) cũng khơng cĩn hy vng chia c tc vì khon l và n ca cơng ty lên đn hàng chc t đng Câu hi Xem nhng dịng thơng tin trên bn cĩ nhng suy nghĩ gì? Nghiên cu ni dung ca bài này cĩ th giúp bn t gii đáp đưc nhng vn đ mà bn vưng mc v c tc ca cơng ty c phn. 46 v1.0
3. Bài 3: C tc ca cơng ty c phn 3.1. C tc và hình thc, trình t tr c tc 3.1.1. Khái nim v c tc • ði vi cơng ty c phn, s li nhun sau khi np thu thu nhp doanh nghip cho Nhà nưc, v cơ bn s đưc chia thành hai phn: o Phn li nhun dành đ tr cho các c đơng hin hành ca cơng ty đưc gi là li tc c phn hay c tc. o Phn li nhun lưu gi li khơng chia gi là li nhun gi li. Như vy, c tc là khon li nhun sau thu ca cơng ty dành tr cho các c đơng hin hu. Vic tr c tc hay khơng tr, t l và hình thc chi tr c tc cho c đơng như th nào hồn tồn ph thuc vào kt qu hot đng kinh doanh, chính sách c tc ca cơng ty và do ði hi đng c đơng ca cơng ty quyt đnh. Nu cơng ty gi li nhiu li nhun đ tái đu tư, thì phn đ tr c tc s ít và ngưc li. T l li nhun sau thu ca cơng ty đưc phân b cho mc đích gi li và chia c tc như th nào là tuỳ thuc vào chin lưc ca tng cơng ty. Nhng cơng ty ln, nhiu uy tín trong kinh doanh cĩ th dành mt t l cao li nhun sau thu đ tr c tc. Mt s cơng ty đang tăng trưng rt nhanh cĩ th dành phn ln hoc thm chí là tồn b li nhun sau thu đ tái đu tư, đáp ng nhu cu tăng trưng ca cơng ty. Mc dù v mt pháp lý khơng cĩ quy đnh nào bt buc các cơng ty phi tr c tc cho các c đơng; tuy nhiên, hu ht các cơng ty làm ăn cĩ li nhun đu thc hin chi tr c tc cho các c đơng. • ð đánh giá tình hình c tc ca mt cơng ty c phn, ngưi ta thưng s dng các ch tiêu sau: o C tc mt c phn: ch tiêu này phn ánh mc tr c tc tính trên mt c phn ph thơng (hay cịn gi là c phn thưng) mà c đơng nhn đưc trong năm. C tc 1c Li nhun sau thu dành tr c tc cho c đơng = phn (DIV ) S c phn đang lưu hành o H s tr c tc hay T l chi tr c tc: phn ánh mi quan h gia mc c tc c đơng thưng nhn đưc so vi thu nhp ca mt c phn thưng. Ch tiêu này cho bit cơng ty đã dành bao nhiêu phn trăm (%) thu nhp ca mt c phn đ tr c tc cho c đơng. C tc 1 c phn H s tr c tc = Thu nhp 1 c phn Trong đĩ, thu nhp mt c phn hay cịn đưc gi là lãi cơ bn 1 c phn đưc xác đnh: Phn dành tr c tc cho c Li nhun sau thu – Thu nhp 1 đơng ưu đãi (nu cĩ) = c phn (EPS) S c phn đang lưu hành v1.0 47
4. Bài 3: C tc ca cơng ty c phn H s tr c tc càng cao chng t cơng ty đã s dng đi b phn li nhun sau thu đ chi tr c tc cho các c đơng, đng thi ch cĩ mt phn nh li nhun đưc s dng đ tái đu tư và ngưc li. Nhng nhà đu tư mun tìm kim thu nhp cho tiêu dùng cá nhân t c tc và khơng mun th vn may ca quá trình tái đu tư thưng thích h s tr c tc cao. Ngưc li, nhng nhà đu tư mun cơng ty gi li li nhun đ tái đu tư nhm tăng giá tr th trưng ca c phn li thích h s chi tr c tc thp. 3.1.2. Hình thc và trình t tr c tc 3.1.2.1. Hình thc tr c tc Các cơng ty c phn thưng tr c tc theo các kỳ hn n đnh trưc: cĩ th tr theo tháng, quý, na năm hoc mt năm tuỳ thuc vào quyt đnh ca tng cơng ty. C tc cĩ th đưc tr dưi hình thc: Bng tin, bng c phiu hoc bng tài sn khác quy đnh ti ðiu l cơng ty. Hin nay, Lut Doanh nghip Vit Nam cũng cho phép cơng ty c phn tr c tc bng các hình thc nêu trên. • C tc bng tin o Là khon li nhun sau thu đưc th hin dưi dng tin mt mà cơng ty tr cho c đơng theo s c phn h đang s hu. o Hu ht các cơng ty tr c tc bng tin mt, bi điu này trc tip làm tăng tài sn thc ca c đơng và to thun li cho c đơng trong vic s dng tin đáp ng nhu cu tiêu dùng cá nhân. • C tc bng c phiu o Là khon li nhun sau thu đưc th hin dưi dng c phiu mà cơng ty chia cho các c đơng theo s c phn hin h đang s hu. o Vic tr c tc bng tin mt cĩ th nh hưng trc tip ti kh năng thanh tốn và vn bng tin cho đu tư ca cơng ty. Vì vy, nhiu cơng ty đang tăng trưng nhanh, thay vì tr c tc bng tin cĩ th thc hin tr c tc bng c phiu. • Tr c tc bng tài sn khác Mc dù khơng cĩ tính cht ph bin, song các cơng ty c phn cũng cĩ th tr c tc bng các tài sn khác. Chng hn c đơng cĩ th nhn c tc bng các tài sn khác ca cơng ty như: các sn phm ca cơng ty, các chng khốn ca mt cơng ty khác mà cơng ty s hu 3.1.2.2. Trình t tr c tc ca cơng ty c phn Trong cơng ty c phn, Giám đc hoc Tng giám đc kin ngh phương án tr c tc, Hi đng qun tr kin ngh mc c tc đưc tr và cui cùng ði hi đng c đơng quyt đnh mc c tc và thơng qua phương án c tc. Vic thc hin tr c tc đưc thc hin theo trình t thi gian sau đây: 48 v1.0
5. Bài 3: C tc ca cơng ty c phn • Ngày cơng b tr c tc: là ngày HðQT cơng ty cơng b trên phương tin thơng tin đi chúng v quyt đnh tr c tc ca cơng ty. Ni dung cơng b gm: S c tc tr cho mi c phn, ngày đăng ký cui cùng (ngày khố s), ngày tr c tc và phương thc thanh tốn. • Ngày đăng ký cui cùng (Ngày khố s): Là ngày cht danh sách các c đơng hin hu cĩ quyn nhn c tc ca cơng ty. Cơng ty s lp danh sách ngưi s hu c phiu ca cơng ty vi mc đích đ thc hin quyn đưc nhn c tc cho c đơng. Ti ngày cht danh sách nu nhà đu tư cĩ tên trong danh sách c đơng ca cơng ty s đưc quyn nhn c tc. • Ngày khơng hưng c tc (Ngày giao dch khơng cĩ c tc): Là ngày mà nhà đu tư mua c phiu khơng đưc hưng quyn nhn c tc ca đt chi tr đã cơng b. Ngày này thưng đưc n đnh tùy thuc vào thi hn thanh tốn trong giao dch chng khốn do S giao dch hay Trung tâm giao dch chng khốn quy đnh . Ví d: nu thi hn thanh tốn giao dch chng khốn quy đnh là T+3, thì ngày giao dch khơng cĩ c tc trưc ngày đăng ký cui cùng 2 ngày làm vic (tc khơng k ngày ngh theo quy đnh). Như vy, nu nhà đu tư mua c phiu vào trưc ngày giao dch khơng cĩ c tc thì s cĩ tên trong danh sách c đơng đưc quyn hưng c tc. Nu nhà đu tư mua c phiu vào ngày giao dch khơng cĩ c tc hoc sau ngày giao dch khơng cĩ c tc s khơng cĩ tên trong danh sách c đơng đưc quyn hưng c tc. Vào ngày khơng hưng c tc, giá c phiu thưng s đưc điu chnh gim đi mt lưng tương ng vi c tc ca 1 c phn. • Ngày chi tr (Ngày thanh tốn): Là ngày cơng ty thc hin thanh tốn c tc cho các c đơng, ngày này đưc n đnh sau ngày khố s mt khong thi gian nào đĩ. Ví d: Ngày 2 tháng 4 năm 2008, HðQT cơng ty c phn Nam Vit cơng b trên các phương tin thơng tin đi chúng: Vào ngày 26 tháng 4 cơng ty s tr c tc năm 2007 vi t l 15%/mnh giá c phiu cho các c đơng cĩ tên trong danh sách c đơng ca cơng ty tính đn ngày 17 tháng 4. Thi gian hồn tt thanh tốn giao dch chng khốn hin đưc quy đnh là 3 ngày, như vy: o Ngày cơng b c tc là ngày 2 tháng 4. o Ngày đăng ký cui cùng là ngày 17 tháng 4. o Ngày giao dch khơng cĩ c tc là ngày 15 tháng 4. o Ngày chi tr là ngày 26 tháng 4. Do đĩ, nu nhà đu tư nào mua c phiu Nam Vit vào ngày 15/4/2007 thì s khơng đưc hưng c tc. 3.2. Chính sách c tc ca cơng ty 3.2.1. Tm quan trng ca chính sách c tc ði vi cơng ty c phn, li nhun sau thu là thuc quyn s hu ca c đơng. Tuy nhiên vic phân chia s li nhun đĩ thành phn tr c tc và phn đ li tái đu tư là vn đ khơng đơn gin, bi l nĩ v1.0 49
6. Bài 3: C tc ca cơng ty c phn liên quan ti vic gii quyt mi quan h li ích trưc mt và li ích dài hn ca c đơng, đn s tăng trưng ca cơng ty. ðiu đĩ địi hi các nhà qun tr cơng ty phi hoch đnh chính sách c tc ca cơng ty. Chính sách c tc th hin chin lưc tr c tc ca cơng ty, gii quyt mi quan h gia vic tr c tc và vic tái đu tư li nhun trong phân chia li nhun sau thu ca cơng ty c phn. Chính sách c tc là mt trong ba chính sách tài chính hàng đu ca cơng ty: Chính sách đu tư, chính sách tài tr và chính sách c tc. Tm quan trng ca chính sách c tc th hin ch: • Chính sách c tc nh hưng trc tip đn li ích ca c đơng. • C tc nh hưng trc tip đn thu nhp hin ti ca c đơng, mt khác vic tr c tc cũng phát ra tín hiu trin vng ca cơng ty. Do vy, nĩ thu hút s quan tâm ca các c đơng. • Chính sách c tc nh hưng đn s tăng trưng ca cơng ty trong tương lai. • Chính sách c tc liên quan ti vic s dng ngun tin mt ca cơng ty. Vì vy, nĩ cĩ mi liên h cht ch vi chính sách đu tư và chính sách tài tr, t đĩ nh hưng đn s tăng trưng ca cơng ty. Vic tr c tc c phn nh hưng quyt đnh s li nhun đ li tái đu tư nhiu hay ít, điu này nh hưng ti ngun vn bên trong và nhu cu huy đng vn t bên ngồi tài tr cho nhu cu đu tư ca cơng ty trong tương lai. • Chính sách c tc nh hưng đn giá c phiu ca cơng ty. • Chính sách c tc liên quan đn nhiu yu t cĩ tác đng khơng nh đn giá c phiu ca cơng ty, nĩ cĩ th làm cho giá c phiu tăng lên hoc gim xung. Chính sách c tc cĩ nh hưng rt ln ti li ích ca c đơng và s phát trin ca cơng ty; vì vy, ban lãnh đo cơng ty cn phi căn c vào tình hình kinh doanh, tình hình tài chính và xu th phát trin ca cơng ty đ cân nhc, la chn mt chính sách c tc phù hp. 3.2.2. Nhng yu t nh hưng đn chính sách c tc ca cơng ty c phn Mi cơng ty cn cĩ đnh hưng chin lưc tr c tc và đưc th hin chính sách c tc. ðây là mt chính sách tài chính rt qun trng liên quan đn chính sách đu tư và chính sách tài tr ca cơng ty. ð đi đn vic xác đnh mt chính sách c tc phù hp địi hi các nhà qun lý ca cơng ty phi xem xét nhiu yu t, trong đĩ cn chú ý đn mt s yu t ch yu sau: • Nhng ràng buc ca pháp lý Hu ht các nưc đu cĩ nhng quy đnh pháp lý liên quan đn vic tr c tc mà các cơng ty c phn phi tuân th. Nhng ràng buc ca pháp lý cĩ tính cht thơng l đi vi chính sách c tc ca cơng ty c phn nhiu nưc trên th gii là: o Ràng buc v “li nhun rịng”: Theo s ràng buc này, c tc tr cho c đơng phi ly t li nhun sau thu (li nhun rịng) ca cơng ty bao hàm li nhuân sau thu đưc to ra trong năm và c li nhun sau thu năm trưc cịn li chuyn sang nu cĩ. 50 v1.0
7. Bài 3: C tc ca cơng ty c phn o Ràng buc v “bo tồn vn”: S ràng buc này nghiêm cm cơng ty khơng đưc ly vn cĩ tính cht pháp đnh đ tr c tc. Tùy theo pháp lut mi nưc, vic xác đnh vn cĩ tính pháp đnh đưc c th hĩa, cĩ th là vn điu l tính theo mnh giá ca s c phn đã phát hành hay s vn gĩp bao hàm c vn thng dư c phn. o Ràng buc v “đm bo tài chính lành mnh”: Theo s ràng buc này, cơng ty đang gp khĩ khăn v mt tài chính, trong tình trng khơng đm bo kh năng thanh tốn các khon n đn hn thì khơng đưc chi tr c tc. Mt khác, cơng ty khơng đưc tr c tc nu như vic tr c tc làm cho cơng ty rơi vào tình trng mt kh năng thanh tốn các khon n đn hn. S ràng buc này là nhm bo v li ích ca nhng ngưi cho cơng ty vay vn. • Cơ hi đu tư Nu cơng ty cĩ nhng cơ hi đu tư ha hn kh năng tăng trưng cao thưng cĩ nhu cu vn ln đ tài tr cho đu tư, vì th cĩ xu hưng gi li phn ln li nhun sau thu đ tái đu tư, gim bt hay tránh phi phát hành c phn mi ra cơng chúng va tn kém va bt tin. Do vy, ch dành phn nh li nhun sau thu đ tr c tc. • Chi phí phát hành chng khốn Vic huy đng vn ca các cơng ty trên th trưng thơng qua phát hành chng khốn (c phiu, trái phiu) thưng đưc thc hin trên cơ s thơng qua mt t chc chuyên nghip thc hin nghip v bo lãnh phát hành. T chc này s thc hin các cơng vic cn thit như làm các th tc xin phép phát hành, lp bn cáo bch, điu tra khách hàng tim năng, hoc bo lãnh phát hành (bao thu phát hành) chng khốn. ðiu này s làm ny sinh khon chi phí phát hành chng khốn tuỳ theo mc đ và ni dung cơng vic do t chc này đm nhim. Chi phí phát hành chng khốn cao hay thp s nh hưng trc tip ti chi phí s dng vn ca cơng ty. Vì vy, đây là vn đ mà ban lãnh đo cơng ty phi cân nhc khi quyt đnh gi li li nhun sau thu nhiu hay ít đ tái đu tư, hay phát hành chng khốn đ huy đng tăng vn đu tư trên th trưng. • Tâm lý ca ngưi đu tư Tâm lý ca ngưi đu tư chu nh hưng ca các yu t mang tính cht cá nhân như ngân sách chi tiêu gia đình, mc đ chp nhn ri ro ca nhà đu tư. Vi nhng ngưi v hưu (hoc sp ngh hưu) cĩ xu hưng chp nhn ri ro mc thp, mun nhn thu nhp đu đn, n đnh đ đm bo cho cuc sng hàng ngày; do vy, h mong mun cơng ty tr c tc cao và đu đn. Ngưc li, nhng nhà đu tư tr tui thưng sn sàng chp nhn ri ro mc cao, cĩ th hy sinh nhng khon thu nhp hin ti t c tc, đt nim tin vào các khon thu nhp trong tương lai khi giá c phiu mà h nm gi tăng lên do s thành cơng ca hot đng tái đu tư ca cơng ty mà h cĩ phn s hu. ðiu này cĩ nh hưng trc tip ti quyt đnh ca Ban lãnh đo cơng ty v t l phn li nhun sau thu dùng tr c tc là cao hay thp. • V trí ca các c đơng trong vic thc hin nghĩa v np thu thu nhp cá nhân v1.0 51
8. Bài 3: C tc ca cơng ty c phn Nu cơng ty c phn do mt s đi c đơng nm gi, thơng thưng h cĩ khuynh hưng mun chia li tc c phn vi t l thp đ tránh phi np thu thu nhp cá nhân mc cao. Ngưc li, nu cơng ty c phn do s đơng các c đơng nm gi li cĩ khuynh hưng mun dành phn ln li nhun sau thu đ chia li tc c phn, nhm tăng thu nhp cho vic tiêu dùng ca c đơng. • S n đnh v li nhun ca cơng ty Mt cơng ty cĩ mc li nhun tương đi n đnh thì cơng ty cĩ th dành phn nhiu hơn t li nhun sau thu đ tr c tc. Ngưc li, nhng cơng ty cĩ mc li nhun dao đng ln qua các năm (khĩ d đốn) thưng cĩ xu hưng gi li t l cao li nhun sau thu đ đm bo duy trì kh năng tr c tc bình thưng vào nhng năm mà li nhun b gim sút. • Kh năng thâm nhp vào th trưng vn Mi cơng ty tuỳ thuc vào quy mơ, thi gian hot đng, uy tín trong kinh doanh, giai đon phát trin trong chu kỳ sng ca sn phm và doanh nghip mà cĩ kh năng thâm nhp vào th trưng vn (hay kh năng huy đng vn ca các cơng ty trên th trưng) là khơng ging nhau. Nhng cơng ty ln, cĩ thi gian hot đng lâu, cĩ s n đnh v li nhun, cĩ uy tín cao trong kinh doanh, mc đ ri ro thp thưng cĩ kh năng d dàng huy đng vn trên th trưng. Vì vy, các cơng ty này cĩ th dành t l cao hơn li nhun sau thu đ tr c tc. Ngưc li, nhng cơng ty nh, mi thành lp, mc đ ri ro trong kinh doanh là cao, khĩ cĩ th huy đng vn trên th trưng mc dù cĩ nhu cu rt ln v vn kinh doanh. Nhng cơng ty này thưng cĩ xu hưng dành li nhun đ li tái đu tư nhiu hơn. • Quyn kim sốt cơng ty Khi phát sinh nhu cu v vn, cơng ty cĩ th phi huy đng vn t nhng ngun bên ngồi bng nhiu cách, trong đĩ cĩ th phát hành thêm c phiu mi. Phương thc này tuy làm tăng vn ch s hu, nhưng s làm tăng s c đơng ca cơng ty, điu này đng nghĩa vi vic làm “lỗng quyn” ca các c đơng hin hu. Do vy, nu như các c đơng hin hu ca cơng ty mun duy trì quyn qun lý và kim sốt cơng ty, tc là c đơng khơng chp nhn chia s quyn qun lý và kim sốt cơng ty, thì cơng ty thưng gi li phn nhiu li nhun sau thu đ tái đu tư. • Tình hình dịng tin ca cơng ty V lý thuyt, khi hot đng kinh doanh cĩ lãi, sau khi đã thc hin các nghĩa v cn thit vi các ch th kinh t – xã hi khác, các cơng ty c phn đu cĩ th s dng li nhun sau thu đ tr c tc, hoc gi li đ tái đu tư. Tuy nhiên trên thc t, vic cơng ty kinh doanh cĩ lãi li khơng đng nht vi vic cơng ty cĩ đ ngun tin đ tr c tc cho các c đơng. Do vy, mt yu t cn đưc xem xét khi quyt đnh tr c tc bng tin cho các c đơng là phi xem xét kh năng cân đi v lung tin ca cơng ty. • Chu kỳ sng ca doanh nghip Nhìn nhn mt cách tng quát và lâu dài trong nn kinh t th trưng cĩ s cnh tranh thì mi doanh nghip, cũng như cơng ty đu cĩ chu kỳ sng ca nĩ. Chu kỳ 52 v1.0
9. Bài 3: C tc ca cơng ty c phn sng ca các doanh nghip nĩi chung tri qua 4 giai đon: Khi đu, tăng trưng, hồn thin và suy thối. Thích ng vi mi giai đon trong chu kỳ sng, ban lãnh đo doanh nghip cn xây dng chính sách tài chính (trong đĩ cĩ chính sách li tc c phn) cho phù hp. Ví d: Trong giai đon khi đu sn phm ca cơng ty chưa chim lĩnh đưc th trưng, uy tín ca cơng ty chưa cao, kh năng huy đng vn ca cơng ty trên th trưng là khĩ khăn; vì vy, cơng ty cn gi li phn ln li nhun sau thu đ tái đu tư thm chí cĩ th thc hin chính sách c tc bng khơng. Trên đây là các yu t ch yu cn cân nhc khi hoch đnh, la chn chính sách c tc ca cơng ty c phn. 3.2.3. Chính sách c tc trong thc tin C tc ca cơng ty c phn là vn đ tài chính rt quan trng và cũng rt phc tp, nĩ thu hút s quan tâm ca nhiu nhà kinh t trên th gii và đã hình thành các trưng phái lý thuyt v chính sách c tc. Các trưng phái này cĩ nhng ý kin rt trái ngưc nhau và vn tip tc nhng cuc tranh lun. Tuy nhiên, qua thc tin cho thy, các cơng ty c phn các nưc thưng s dng các chính sách c tc ch yu sau đây: 3.2.3.1. Chính sách c tc n đnh Ni dung ch yu ca chính sách này là: cơng ty xác đnh mt mc c tc nht đnh, duy trì tr c tc liên tc hàng năm và ch tăng c tc lên mc cao hơn khi cơng ty cĩ th đt đưc s gia tăng li nhun mt cách vng chc đ kh năng cho phép tăng đưc c tc. Nu li nhun gim sút, mc c tc vn đưc duy trì cho đn khi cơng ty thy rõ khơng th hy vng ngăn chn đưc s gim sút li nhun kéo dài trong tương lai. Trong nhng năm gn đây, nhiu cơng ty c phn các nưc đt đưc s tăng trưng li nhun khá n đnh đã thc hin theo đui chính sách n đnh c tc theo hưng duy trì t l tăng trưng c tc n đnh. Hin nay, phn ln cơng ty c phn nhiu nưc thc hin chính sách n đnh c tc, bi l chính sách này đem li các li ích ch yu: • Th nht: Thc hin chính sách n đnh c tc cĩ khuynh hưng gĩp phn làm tăng giá c phiu ca cơng ty trên th trưng. Chính sách n đnh c tc đưa ra thơng tin hay tín hiu cho các nhà đu tư v trin vng tt trong kinh doanh ca cơng ty. Mt khác, nhng cơng ty thc hin chính sách n đnh c tc đưc nhiu nhà đu tư đánh giá là làm gim thiu ri ro cho c đơng nhiu hơn nhng cơng ty tr c tc tăng, gim tht thưng. • Th hai: Chính sách n đnh c tc thu hút s quan tâm nhiu hơn ca các nhà đu tư, t đĩ làm tăng uy tín ca các cơng ty thc hin chính sách này. Bi vì, phn ln c đơng ca nhiu cơng ty c phn các nưc coi c tc là mt trong nhng v1.0 53
10. Bài 3: C tc ca cơng ty c phn ngun thu nhp đ trang tri các khon tiêu dùng thưng xuyên, các c đơng này ưa thích chính sách n đnh c đnh. Thêm vào đĩ, các t chc tài chính trung gian như cơng ty bo him, cơng ty tài chính cũng ưa thích đu tư vào c phiu ca các cơng ty tr c tc đu đn, thưng xuyên. • Th ba: C tc n đnh cịn là mt yu t giúp cho cơng ty cĩ th d đưc niêm yt chng khốn ti S giao dch chng khốn hơn. nhiu nưc, c phiu mun đưc niêm yt thì mt vn đ thưng cũng đưc xem xét là cơng ty phi tr c tc thưng xuyên và n đnh. Tuy vy, vic tr c tc n đnh cĩ th làm cho cơng ty b đng trong vic b trí ngun vn bên trong ca cơng ty cho đu tư. Mt khác, do phi duy trì mc tr c tc n đnh, cho nên nu như cơng ty cĩ nhu cu vn đu tư s phi huy đng vn t bên ngồi bng vic phát hành c phiu mi. Khi đĩ cơng ty phi b ra các khon chi phí phát hành, dn đn làm cho chi phí s dng vn ch s hu tăng lên, đng thi các c đơng hin hu phi chia s quyn kim sốt cơng ty cho s c đơng mi. 3.2.3.2. Chính sách thng dư c tc Chính sách thng dư c tc chu nh hưng rt ln bi các cơ hi đu tư và ngun vn tài tr cho vic thc hin các đu tư mi ca cơng ty. Ni dung ch yu ca chính sách này là: Cơng ty ch tr c tc t phn li nhun sau thu cịn li sau khi đã ưu tiên dành s li nhun sau thu đ tài tr cho đu tư trong mi quan h đm bo huy đng theo cơ cu ngun vn ti ưu ca cơng ty. Chính sách thng dư c phn da trên cơ s là các nhà đu tư ưa thích cơng ty gi li li nhun đ tái đu tư hơn là tr c tc, nu như t sut sinh li mà cơng ty cĩ th đt đưc t vic tái đu tư li nhun cao hơn t sut sinh li trung bình mà các nhà đu tư cĩ th đt đưc do t h đu tư vào các cơ hi khác cĩ mc đ ri ro tương đương. Vic thc hin chính sách thng dư c tc cĩ th đưa li nhng li ích ch yu sau: • Mt là: Giúp cho cơng ty ch đng s dng li nhun sau thu đáp ng nhu cu vn cho thc hin các cơ hi đu tư tăng trưng, t đĩ to ra th mnh trong cnh tranh và cĩ kh năng đưa li trin vng kinh doanh tt đp cho cơng ty trong tương lai. • Hai là: Cơng ty s gim đưc chi phí s dng vn, bi vì vi vic s dng nhiu hơn li nhun sau thu đ tài tr cho đu tư, cơng ty s tránh đưc hoc gim bt đưc vic phát hành thêm c phiu thưng mi đ huy đng vn khin cho cơng ty khơng phi mt hay gim bt đưc chi phi phát hành c phiu. • Ba là: Giúp c đơng hin hu cĩ th gim hoc hỗn np mt phn thu thu nhp cá nhân. Vic gi li phn ln li nhun sau thu đ tái đu tư, s làm gim thu nhp hin ti t c tc ca các c đơng, điu này va giúp c đơng cĩ th gim đưc phi np thu thu nhp cá nhân mc cao, hoc hỗn np mt phn thu thu nhp cá nhân sang các kỳ sau. • Bn là: Giúp c đơng hin hu tránh phi phân chia quyn kim sốt, biu quyt và phân chia thu nhp cho c đơng mi, vì cơng ty khơng phi phát hành c phn mi hoc hn ch phi phát hành vi quy mơ ln. 54 v1.0
11. Bài 3: C tc ca cơng ty c phn Tuy nhiên, vic cơng ty theo đui thc hiên chính sách thng dư c tc cĩ th s dn đn s dao đng v c tc tương đi ln. Như vy, cĩ th thy rng chính sách thng dư c tc phù hp hơn vi nhng cơng ty đang trong giai đon tăng trưng, cĩ nhiu cơ hi đu tư đưa li hiu qu và các c đơng khơng phi quá lo lng đn s dao đng ca c tc. 3.2.3.3. Các chính sách c tc khác • Chính sách tr c tc theo t l chi tr c đnh Cơng ty c phn cũng cĩ th thc hin vic tr c tc theo mt t l chi tr c đnh tính trên li nhun sau thu ca cơng ty. Như vy, nu li nhun sau thu hàng năm ca cơng ty thay đi thì s làm cho c tc ca 1c phn bin đng. Theo cách tr c tc này, t l tr c tc c đnh đưc cơng ty duy trì qua các năm cho đn khi điu kin kinh doanh ca cơng ty cĩ s thay đi căn bn thì cơng ty mi điu chnh t l tr c tc. Chính sách c tc này ch cĩ mt s ít cơng ty áp dng do c tc 1 c phn cĩ s dao đng khá ln qua các năm. • Chính sách tr c tc đnh kỳ trong năm mc thp và chia thêm c tc vào cui năm. Mt s cơng ty thc hin chính sách tr c tc đnh kỳ trong năm mc thp và chia thêm c tc vào cui năm trong nhng năm cơng ty hot đng kinh doanh cĩ hiu qu cao và cĩ tin mt di dào. Chính sách này là s kt hp chính sách c tc n đnh và chính sách t l chi tr c đnh. Vi chính sách này, cơng ty s căn c vào k hoch kinh doanh, k hoch li nhun ca cơng ty đ xác đnh mt mc c tc ti thiu nht đnh và theo kỳ hn trong năm s tr cho c đơng. Sau đĩ, đn cui năm tài chính, cơng ty quyt tốn và xác đnh s li nhun sau thu thc t đt đưc và s li nhun chưa phân phi lũy k t các năm trưc đ quyt đnh cĩ chia thêm c tc vào cui năm hay khơng. Vic la chn chính sách c tc này to ra s linh hot cho cơng ty trong vic tr c tc. Cơng ty luơn đm bo đưc vic tr c tc và ch đng hơn trong sp xp s dng ngun tin mt. Thc hin chính sách này cũng đm bo cho các nhà đu tư nhn đưc khon c tc mc ti thiu nht đnh. Vì th, chính sách này đưc coi là s la chn tt nht cho nhng cơng ty thưng cĩ s dao đng ln v li nhun sau thu và dịng tin mt. 3.3. Tr c tc bng c phiu • Cơng ty c phn cịn cĩ th tr c tc cho c đơng bng c phiu thay vì tr c tc bng tin. Tr c tc bng c phiu là cách cơng ty phát hành thêm c phiu tương ng vi phn giá tr li nhun sau thu dành tr c tc và phân phi cho c đơng hin hu theo t l c phn hin h đang nm gi. Ví d: Mt cơng ty tuyên b tr c tc bng c phiu vi t l 10%, vy c đơng nào đang nm gi 100 c phn thì s đưc nhn thêm 10 c phn mà khơng phi v1.0 55
12. Bài 3: C tc ca cơng ty c phn tr tin. Như vy, thay vì nhn c tc bng tin thì c đơng nhn đưc thêm mt s c phiu mi mà khơng phi tr tin. • Cĩ th nhn thy, vic tr c tc bng c phiu đưa li nhng tác đng ch yu sau: o Tr c tc bng c phiu s làm cho s c phiu đang lưu hành ca cơng ty tăng lên và cũng làm tăng s c phn ca mi c đơng s hu nhưng khơng làm nh hưng đn t l quyn s hu ca mi c đơng hin hành. o Nu như tr c tc bng tin thì sau khi tr c tc, tài sn ca cơng ty gim đi. ði vi vic tr c tc bng c phiu thì tng tài sn ca cơng ty khơng thay đi so vi trưc khi tr c tc bng c phiu, tuy nhiên cĩ s thay đi mt s khon mc thành phn ca vn ch s hu trên bng cân đi k tốn: Khon li nhun chưa phân phi s gim đi và khon đu tư vn ca ch s hu s tăng lên tương ng (Theo ch đ tài chính hin hành Vit Nam). o Tr c tc bng c phiu s làm cho s c phiu đang lưu hành ca cơng ty tăng lên; do vy, sau khi tr c tc, giá tr s sách ca mt c phiu s gim đi. Xem xét thun túy v mt lý thuyt, thì vic tr c tc bng c phiu cũng ging như vic chia nh hơn chic bánh và như vy, sau khi tr c tc bng c phiu, thu nhp 1 c phn và giá 1 c phn ca cơng ty s gim xung. Tuy nhiên, nu cùng vi vic tr c tc bng c phiu, trin vng ca cơng ty là tt đp, li nhun sau thu cĩ kh năng gia tăng mnh thì giá c phiu ca cơng ty cĩ th tm thi st gim do hin tưng lỗng giá, sau đĩ s tăng lên do các nhà đu tư tin tưng vào tương lai ca doanh nghip. o Mc tiêu ca cơng ty thc hin tr c tc bng c phiu cĩ th là nhm ch đng gim giá c phiu đ tăng thêm tính thanh khon ca chúng khi giá c phiu ca cơng ty đã lên mc quá cao. Mt s cơng ty thc hin tr c tc bng c phiu cĩ th là nhm cĩ thêm vn bng tin cho đu tư t ngun li nhun sau thu; bi l, nu cơng ty tr c tc bng tin thì s tin đĩ s v tay c đơng. đây, cũng cn phân bit vic tr c tc bng c phiu và vic tách hay chia nh c phiu. Tr c tc bng c phiu và tách hay chia nh c phiu đu đưc coi là cách thc mà cơng ty cĩ th s dng đ ch đng thc hin gim giá c phiu nhm tăng thêm tính thanh khon cho c phiu. C hai vic này đu dn đn làm tăng s lưng c phiu đang lưu hành; đu làm gim giá tr s sách ca 1 c phiu, nhưng khơng làm gim tng giá tr tài sn và vn ch s hu ca cơng ty, mt khác cũng đu khơng làm nh hưng đn t l quyn s hu ca c đơng hin hu đi vi cơng ty. Tuy vy, vic tách c phiu s làm gim mnh giá ca 1 c phn, trong khi đĩ tr c tc bng c phiu khơng làm thay đi mnh giá ca 1 c phn. Mt đim đáng chú ý na, như trên đã nêu c hai vic này đu khơng làm thay đi vn ch s hu ca cơng ty, nhưng vic tr c tc bng c phiu li làm thay đi giá tr ca mt s khon mc thành phn ca vn ch s hũu trên bng cân đi k tốn ca cơng ty cịn vic tách c phiu thì khơng gây ra s thay đi nào. 56 v1.0
13. Bài 3: C tc ca cơng ty c phn Tuy nhiên, cũng cn lưu ý rng vic tr c tc bng c phiu phi trong phm vi quy mơ li nhun sau thu thuc s hu ca c đơng thưng và s c phiu mà cơng ty cịn đưc phép phát hành. • Cơng ty tr c tc bng c phiu cĩ th đưa li nhng đim li và bt li ch yu sau: o Nhng đim li:
    Cĩ th giúp cho cơng ty ch đng gim giá c phiu nhm làm tăng thêm tính thanh khon ca chúng khi giá c phiu đã mc quá cao. So vi tr c tc bng tin, tr c tc bng c phiu giúp cho cơng ty cĩ thêm vn bng tin t ngun li nhun sau thu đ đu tư và như vy cũng s gim bt hay khơng phi phát hành thêm c phn mi đ huy đng vn, t đĩ tit kim đưc chi phí phát hành và c đơng hin hu ít hoc khơng phi chia s quyn li cho c đơng mi.
    Cĩ th giúp cho các nhà qun tr cơng ty gim bt áp lc phi liên tc tăng c tc bng tin. Giúp c đơng cĩ th hỗn đưc thu thu nhp cá nhân so vi c tc bng tin mt. Nu cơng ty tr c tc bng tin mt thì c đơng s b đánh thu thu nhp cá nhân ngay khi cơng ty thc hin chi tr. Trong khi đĩ, nu tr c tc bng c phiu, c đơng ch b đánh thu khi thc hin bán c phiu. Hơn na, nu trong tương lai, cơng ty cĩ trin vng kinh doanh tt đp, giá c phiu ca cơng ty tăng cao thì c đơng cĩ thêm thu nhp so vi nhn ngay c tc bng tin. o Nhng đim bt li:
    Vic tr c tc bng c phiu như trên đã nêu giúp cho cơng ty cĩ thêm vn bng tin đ đu tư. Tuy nhiên, nu đu tư ca cơng ty kém hiu qu khơng to ra hay to ra s gia tăng li nhun sau thu quá thp s dn đn làm cho giá c phiu ca cơng ty st gim mnh, khi đĩ c đơng s chu nhiu thit hi.
    Nu các nhà qun tr cơng ty lm dng quá mc vic tr c tc bng c phiu, cơng ty cĩ th rơi vào tình trng “dư tha tin”, t đĩ các nhà qun tr cơng ty d dãi trong chi dùng tin vn khin cho hiu qu s dng vn thp. 3.4. Mua li c phiu Trong quá trình hot đng, vì nhng lý do nht đnh, cơng ty c phn cĩ th thc hin mua li c phiu ca chính cơng ty mình, s c phiu đĩ đưc gi là c phiu qu. Vy, c phiu qu là c phiu do cơng ty đã phát hành và đưc chính cơng ty mua li bng ngun vn hp pháp. C phiu qu khơng cịn đưc hưng các quyn ca c phiu thưng như quyn biu quyt, quyn nhn c tc Vic mua li c phiu địi hi cơng ty phi tuân th nghiêm ngt các quy đnh ca pháp lut. • Thơng thưng các nưc, cơng ty mua li c phiu bng các hình thc ch yu sau: v1.0 57
14. Bài 3: C tc ca cơng ty c phn o Mua li c phiu trên th trưng thc cp như mua qua S giao dch chng khốn. o Cơng ty đ ngh mua li t tt c các c đơng ca Cơng ty. o Mua li theo mc tiêu: Mua li cĩ tính cht riêng l trên cơ s thương lưng trc tip vi c đơng ln hoc mt nhĩm c đơng nht đnh. • Cơng ty thc hin mua li c phiu ca chính cơng ty mình xut phát t nhiu lý do khác nhau nhau như: o Mua li c phiu đ tái cơ cu ngun vn cho hp lý hơn; mua li đ duy trì giá thích hp cho c phiu trên th trưng; o Mua li đ ngăn chn s thâu tĩm cơng ty; o Mua li đ thưng c phiu cho các nhà qun lý hoc ngưi lao đng ca cơng ty; o Mua li đ điu chnh gim vn điu l theo ngh quyt ca ði hi đng c đơng nhiu nưc, cơng ty c phn cịn thc hin vic mua li mt t l c phn nht đnh t tt c c đơng ca cơng ty thay cho vic tr c tc. Phn dưi đây ch yu xem xét vic mua li này. Mt cơng ty cĩ đ kh năng v tin mt đ tr c tc cho c đơng như d đnh, nhưng cơng ty cĩ th cân nhc s dng s tin d tính dành tr c tc đ mua li c phiu t c đơng. ð thc hin mua c phiu t c đơng, cơng ty s xác đnh s c phn d kin mua li tương ng vi s tin d kin dành tr c tc và cơng b t l c phn mua li trên s c phn mà c đơng đang nm gi, giá mua li và thi gian mua li. Thơng thưng giá mua li là cao hơn giá th trưng. C đơng cĩ quyn la chn bán c phn cho cơng ty đ thu tin v hoc cĩ th khơng bán. • Vic mua li c phn thay cho vic tr c tc cĩ nhng tác đng ch yu sau: Tương t như vic tr c tc bng tin, vic mua li c phiu s làm gim tài sn, gim vn ch s hu ca cơng ty. Nhưng khác vi tr c tc bng tin, vic mua li làm gim s lưng c phiu đang lưu hành và vì vy, nĩ làm cho thu nhp 1 c phn, giá c phiu ca cơng ty tăng lên. • Vic mua li c phiu thay cho vic tr c tc cĩ th đưa li nhng đim li và nhng bt li ch yu sau: o Nhng đim li:
    Vic mua li c phiu đưc xem như đưa li mt tín hiu lc quan cho các nhà đu tư, h tin rng các quyt đnh mua li c phn ca các nhà qun tr cơng ty đưa ra th hin các nhà qun tr cơng ty đang lc quan v tương lai phát trin ca cơng ty và giá c phiu ca cơng ty hin b th trưng đánh giá thp. ðiu này cũng là mt lý do khin cho giá c phiu ca cơng ty s tăng lên.
    Vic cơng ty cơng b mua li c phiu t c đơng khin cho c đơng rng đưng hơn trong vic la chn theo ý thích ca h bán hay khơng bán c phiu. Nhng c đơng cn tin thì cĩ th la chn là bán c phiu cho cơng ty. Trong khi đĩ, nhng c đơng chưa cn tin thì ch đơn gin quyt đnh 58 v1.0
15. Bài 3: C tc ca cơng ty c phn là gi li c phiu và như vy, nhng c đơng này cũng hỗn np đưc mt phn thu thu nhp nu so vi trưng hp cơng ty tr c tc bng tin.
    Vic mua li c phiu cũng giúp cho các nhà qun tr cơng ty gim đưc áp lc tăng c tc bng tin. Nu vic dư tha tin mt ca cơng ty ch cĩ tính cht tm thi, các nhà qun tr thích s dng s tin d kin dành tr c tc đ mua li c phiu t c đơng hơn là cơng b tăng c tc bng tin mà khơng cĩ kh năng duy trì đưc nĩ. o Nhng đim bt li:
    Trong trưng hp cĩ th cĩ nhiu c đơng chưa nhn thy rõ căn c và mi liên h gia vic cơng ty mua li c phiu và vic tr c tc bng tin, t đĩ làm cho vic thc hin k hoch mua li c phiu ca cơng ty gp tr ngi.
    Nu cơng ty đt giá mua li quá cao thì cĩ th gây ra s bt li cho các c đơng chưa cn tin vn gi li c phiu ca cơng ty. Mt khác, nhng cơng ty mà c phiu cĩ tính thanh khon yu nu cơng ty đt giá mua quá cao thì sau khi kt thúc chương trình mua li giá c phiu cĩ th st gim mnh. v1.0 59
16. Bài 3: C tc ca cơng ty c phn TĨM LƯC CUI BÀI • C tc là khon li nhun sau thu ca cơng ty dành tr cho các c đơng hin hu. • Các ch tiêu đánh giá tình hình tr c tc: h s tr c tc, c tc/1c phn (DIV), Thu nhp mt c phn (EPS) và t sut c tc. • Hình thc tr c tc: bng c phiu, bng tin và bng tài sn khác. • Trình t tr c tc: ngày cơng b tr c tc → ngày đăng ký cui cùng → ngày giao dch khơng hưng c tc → ngày tr c tc. • Chính sách tr c tc nh hưng ti: li ích c đơng hin hu, s tăng trưng ca cơng ty trong tương lai và giá c phiu ca cơng ty. • Các chính sách tr c tc trong thc tin: chính sách c tc n đnh, chính sách thng dư c tc và chính sách c tc khác. Mi chính sách đu cĩ nhng ưu và nhưc đim riêng. 60 v1.0
17. Bài 3: C tc ca cơng ty c phn CÂU HI ƠN TP 1. Hãy phân tích mi quan h gia chính sách đu tư và chính sách c tc ca cơng ty c phn? 2. Mt cơng ty c phn đang cĩ trin vng tăng trưng rt nhanh, vy nên la chn thc hin chính sách n đnh c tc hay chính sách thng dư c tc và gii thích vì sao? 3. Hãy gii thích: vì sao mt cơng ty c phn đang tăng trưng nhanh và trin vng kinh doanh khá tt li la chn tr c tc bng c phiu? 4. Hãy tìm hiu tình hình th trưng chng khốn Vit Nam năm 2008 và gii thích vì sao ti ði hi đng c đơng năm đĩ khơng ít cơng ty c phn, c đơng hin hu li phn đi d đnh ca Hi đng qun tr v vic tr c tc bng c phiu? 5. Nu mt cơng ty c phn thc hin mua li c phiu đưc coi là thay vì tr c tc bng tin s nh hưng như th nào đn giá tr tài sn, vn ch s hu và giá c phiu trên th trưng ca cơng ty? BÀI TP Bài tp 1 Cơng ty Hi Kim cĩ tình hình năm N như sau: • S sn phm tiêu th trong năm: 1.400 sn phm vi giá bán chưa cĩ thu giá tr gia tăng 1 triu đng/sn phm. • Chi phí sn xut kinh doanh trong năm: o Tng chi phí c đnh kinh doanh: 120 triu đng. o Chi phí bin đi cho 1 sn phm: 48.000 đng. • Lãi tin vay vn kinh doanh phi tr trong năm là 100 triu đng. • Cơng ty phi np thu thu nhp doanh nghip vi thu sut 25%. • H s tr c tc là 0,6. S c phn thưng lưu hành trong năm là 100.000 c phn. Yêu cu: 1. Hãy xác đnh thu nhp 1 c phn (EPS) ca cơng ty? 2. Xác đnh c tc 1 c phn? Bài tp 2 Cơng ty c phn Hng Hà hin cĩ 400.000 c phn thưng (hay c phn ph thơng đang lưu hành). D kin trong năm ti đt đưc li nhun trưc thu là 2.000 triu đng. Cơng ty phi np thu thu nhp vi thu sut 25%. Hin cơng ty cĩ các d án tim năng kh thi vi tng s vn đu tư là 1.200 triu đng. Vic huy đng vn đ thc hin đu tư theo đnh hưng vn duy trì cơ cu ngun vn mc tiu vi h vn ch s hu là 60% cịn li s dng vn vay. Yêu cu: 1. Xác đnh thu nhp 1 c phn (EPS) ca cơng ty? 2. Nu cơng ty thc hin chính sách thng dư c tc thì c tc 1 c phn và h s tr tc ca cơng ty là bao nhiêu? Bit rng: Cơng ty khơng cĩ c phiu ưu đãi và trong năm ti cơng ty khơng phát hành thêm, cũng khơng mua li c phiu. v1.0 61
18. Bài 3: C tc ca cơng ty c phn Bài tp 3 Cơng ty c phn ðng Tin cĩ tài liu v năm N như sau: • Tng s vn kinh doanh bình quân s dng trong năm là 10.000 triu. Trong đĩ, vn ch s hu là 40%, vn vay là 60% vi lãi sut vay vn 10%/năm. • Li nhun trưc lãi vay và thu là 2.000 triu đng. Cơng ty np thu thu nhp vi thu sut là 25%. • Năm trưc cơng ty đã tr c tc 2.000đ/c phn. S c phn thưng đang lưu hành ca cơng ty là 300.000 c phn. • Cơng ty đang cĩ 2 d án đu tư cĩ tính kh thi vi tng s vn đu tư là 2.250 triu đng. Vic huy đng vn thc hin đu tư vn đm bo theo cơ cu ngun vn trên. Yêu cu: 1. Nu cơng ty thc hin chính sách c tc n đnh, duy trì tc đ tăng c tc đu đn mi năm 5%, thì c tc mt c phn năm N ca cơng ty và s li nhun đ li tái đu tư là bao nhiêu? 2. Nu năm N cơng ty thc hin chính sách thng dư c tc thì c tc mt c phn là bao nhiêu? Bài tp 4 Cơng ty c phn Kim Sơn cĩ tình hình năm N như sau: • Cơng ty duy trì cơ cu ngun vn vi h s n là 60% và h s vn ch s hu là 40%. Cơng ty vn cĩ kh năng đưc các ngân hàng thương mi cho vay vn đu tư. • Trong năm cơng ty đt đưc li nhun sau thu là 5.000 triu đng. Yêu cu: 1. Nu cơng ty khơng phát hành c phiu mi đ huy đng vn và dành tồn b li nhun đ tái đu tư. Vy, cơng ty cĩ th huy đng ti đa bao nhiêu vn cho đu tư mà vn duy trì đưc cơ cu ngun vn đã nêu trên? 2. Gi s cơng ty cĩ 2 d án đu tư kh thi vi tng s vn là 12.000 triu đng. D kin huy đng vn theo cơ cu ngun vn đã la chn đưc nêu trên và thc hin chính sách thng dư c tc. Vy, s li nhun sau thu cĩ th dành đ tr c tc trong năm là bao nhiêu? Bài tp 5 Mt cơng ty c phn cĩ tình hình sau: • Theo s liu Bng cân đi k tốn trưc ngày cơng ty cơng b c tc: o S vn đu tư ca ch s hu: 450.000.000 đng o Thng dư vn c phn: 1.550.000.000 đng o Li nhun sau thu chưa phân phi: 300.000.000 đng o Cng vn ch s hu: 2.300.000.000 đng • Tng s c phn đang lưu hành thi đim khĩa s là 50.000 c phn. • Cơng ty cơng b tr c tc bng c phiu vi t l là 20% s c phiu đang lưu hành. Yêu cu: Hãy xác đnh các khon trên ca Bng cân đi k tốn sau khi tr c tc bng c phiu. 62 v1.0