Quản lý tài chính - Dự báo trong kinh doanh

Nội dung text: Quản lý tài chính - Dự báo trong kinh doanh

1. Dự báo trong kinh doanh (Business Forecasting) Khoa Kinh tế Phát triển 1A Hồng Diệu, Phú Nhuận Website: www.fde.ueh.edu.vn Phùng Thanh Bình 1
2. Phùng Thanh Bình GIỚI THIỆU DỰ BÁO TRONG KINH DOANH & KINH TẾ 1. Giớithiệu 2. Lịch sử phát triểncủadự báo 3. Nhu cầudự báo 4. Dự báo trong kinh doanh ngày nay 5. Phân lọai dự báo 6. Lựachọnphương pháp dự báo 7. Phương pháp luận cho chuỗithờigian& dự báo 8. Nguồndữ liệu 9. Đolường độ chính xác dự báo 10. Phầnmềndự báo Phùng Thanh Bình TÀI LIỆU THAM KHẢO z NguyễnTrọng Hồi (2001): Mơ hình hĩa và Dự báo chuỗithời gian trong kinh doanh & kinh tế, Chương 1. z J.Holton Wilson & Barry Keating, (2007), Business Forecasting With Accompanying Excel- Based ForecastXTM Software, 5th Edition, Chapter 1. z John E.Hanke & Dean W.Wichern, (2005), Business Forecasting, 8th Edition, Chapter 1. 2
3. Phùng Thanh Bình GIỚI THIỆU z Dự báo là mộtyếutố quan trọng củahầuhết các quyết định kinh doanh và lậpkế hoạch kinh tế z Dự báo như mộttậphợp các cơng cụ giúp người ra quyết định đưaracácphánđốn tốtnhấtvề các sự kiệntương lai (dựa vào quá khứ và hiệntại) z Nhu cầu nhân sự cĩ kiếnthứcvề dự báo đang gia tăng Phùng Thanh Bình LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA DỰ BÁO z Nhiềukỹ thuậtdự báo ngày nay đã phát triểnvào thế kỷ 19 z Nhưng những phương pháp dự báo phổ biếnchỉ đượcpháttriểngần đây: phương pháp phân tích, phương pháp san mũ, phương pháp ARIMA z Cùng vớisự phát triểncủanhiềuphương pháp dự báo phứctạp và các phầnmềm, dự báo ngày càng nhận đượcnhiềusự quan tâm hơn z Nhiềuphương pháp dự báo mớitiếptục được phát triển 3
4. Phùng Thanh Bình NHU CẦU DỰ BÁO z Quyết định hơm nay ảnh hưởng đếntương lai củatổ chức, nhưng tương lai là bất định z Ai cầndự báo? Hầunhư mọitổ chức: lớnvà nhỏ, tư và cơng đềusử dụng dự báo. Các bộ phậnchứcnăng như tài chính, marketing, nhân sự, sảnxuất. Ngồi ra, tổ chức chính phủ, phi chính phủ, các CLB xã hội, Phùng Thanh Bình DỰ BÁO TRONG KINH DOANH NGÀY NAY z Dự báo ngày càng trở nên quan trọng vì các cơng ty tập trung vào việcgiatăng mức độ hài lịng củakhách hàng trong khi vẫnphảigiảm chi phí củaviệccung cấphànghĩavàdịch vụ z Hầunhư mọilĩnh vựcchứcnăng của doanh nghiệp đềusử dụng mộtloạidự báo nào đĩ, ví dụ: z Kế tốn: dự báo chi phí và doanh thu trong kế hoạch nộpthuế 4
5. Phùng Thanh Bình DỰ BÁO TRONG KINH DOANH NGÀY NAY z Phịng nhân sự: dự báo nhu cầutuyểndụng và những thay đổi trong cơng sở z Chuyên gia tài chính: dự báo ngân lưu z Quản đốcsảnxuất: dự báo nhu cầunguyênvậtliệuvàtồn kho z Giám đốc marketing: Dự báo doanh sốđểthiếtlập ngân sách cho quảng cáo * Dự báo doanh số thường là dự báo cơ bản cho các dự báo khác (ví dụ giữanhững năm 1980, 94% sử dụng dự báo doanh số) Phùng Thanh Bình PHÂN LOẠI DỰ BÁO z Ngắnhạn (các chiếnlượcvàkế hoạch tức thì, cấptrungvàcấpdưới) và dài hạn (chiếnlượcdàihạn, cấpcao) z Vi mơ và vĩ mơ z Định tính và định lượng 5
6. Phùng Thanh Bình Jury of executive opinion Qualitative Sales force composite Delphi methods (Subjective) Survey methods New product forecasting Univariate time series Forecast Nạve method methods Regression trends Exponential smoothing Decomposition ARIMA Quantitative Event models (Objective) New product models Casual models Time series & Cross sectional regression Bivariate (simple) regression Multi regression Nguồn: J.Holton Wilson & Barry Keating (2007), p.37 Phùng Thanh Bình PHÂN LOẠI DỰ BÁO z Dự báo định lượng: o Dựatrêndữ liệuquákhứđểphát hiệnxuhướng vận động của đốitượng o Giảđịnh: giá trị tương lai củabiếnsố dự báo phụ thuộc vào xu hướng vận động trong quá khứ o Cĩ 2 loạiphương pháp định lượng: • Chuỗithờigian • Nhân quả 6
7. Phùng Thanh Bình PHÂN LOẠI DỰ BÁO z Ưu điểmcủadự báo định lượng? o Kếtquả dự báo hồn tồn khách quan o Cĩ phương pháp đolường độ chính xác dự báo o Ít tốnthờigianđể tìm ra kếtquả dự báo o Cĩ thể dự báo điểmhay dự báo khoảng Phùng Thanh Bình PHÂN LOẠI DỰ BÁO z Dự báo định lượng ngày càng đượcchấpnhậnrộng rãi? o Các phương pháp định lượng hữuíchhơn trong việc đưaradựđốn về các sự kiệntương lai o Nhờ sự phát triểncủa các phầnmềm máy tính giúp các phương pháp định lượng trở nên dễ dàng hơn o Các phán đốncánhândựa trên kinh nghiệmthựctế và/hay qua nghiên cứu nên luơn luơn giữ mộtvaitrị quan trọng trong việcchuẩnbị củabấtkỳ dự báo nào 7
8. Phùng Thanh Bình PHÂN LOẠI DỰ BÁO z Dự báo định tính vẫncĩvaitrịquantrọng? o Khi khơng cĩ sẵn/khơng đủ dữ liệu quá khứ o Nhân tố khơng thể lượng hĩa o Khơng cĩ sẵn chuyên gia định lượng o Các phương pháp thường dùng: • Đánh gá ý kiếnban quảntrị (chuyên gia) • Tổng hợplựclượng bán hàng Phương pháp khảo sát ý kiến khách hàng • Delphi, Phùng Thanh Bình PHÂN LOẠI DỰ BÁO z Ưunhược điểmcủadự báo định tính? z Ưu điểm: o Khơng địi hỏikiếnthứcvề tốn o Đượcchấpnhậnrộng rãi bởinhững ngườisử dụng z Nhược điểm: o Nhiềulĩnh vựcthựctế khơng thể dựavàophương pháp định tính o Luơn bị chệch (biased) o Khơng chính xác một cách kiên định qua thờigian o Tốn nhiềunămkinhnghiệm để mộtngườicĩthể dự báo tốt được 8
9. Phùng Thanh Bình LỰA CHỌN PHƯƠNG PHÁP DỰ BÁO z Các kếtquả dự báo phải làm cho quá trình ra quyết định dễ dàng hơn z Khơng áp dụng mộtphương pháp cho mọitrường hợp z Sảnphẩm, mục tiêu, ràng buộc khác nhau phải được xem xét khi chọnphương pháp dự báo thích hợp z Cĩ thể áp dụng nhiềuphương pháp cho cùng một trường hợp z Phương pháp đượcchọnphảidự báo chính xác, kịp thời, và dễ hiểu Phùng Thanh Bình PHƯƠNG PHÁP LUẬN CHO CHUỖI THỜI GIAN & DỰ BÁO z Dữ liệulịch sử: YBEG tớiYEND z Giai đoạnmẫu phân tích: Y1, Yn (Y1 khơng nhất thiết trùng vớiYBEG) ^ ^ z Giá trị dự báo: Y 1, Y n ^ ^ z Dự báo hậunghiệm: Y n+1 Y N => cung cấpcơ hội đánh giá mức độ chính xác củamơhìnhdự báo z Dự báo tiềnnghiệm: khơng cĩ giá trị thựctế vềđối tượng dự báo (dự báo cho tương lai) z Dự báo lùi: nhằmbổ sung dữ liệu cho giai đoạnlịch sử (nếucần) 9
10. Phùng Thanh Bình Phùng Thanh Bình NGUỒN DỮ LIỆU z Tùy vào phương pháp dự báo đượcchọn: o Mộtsố phương pháp chỉ cầnchuỗisố liệusẽđượcdự báo: như dự báo thơ, phân tích, san mũ, ARIMA o Các phương pháp hồi qui bộiyêucầuphảicĩsố liệuchomỗi biếnsử dụng trong mơ hình z Nguồnsố liệu chính là các số liệunộibộ củatổ chức o Số liệucĩthể khơng thuậnlợi cho xây dựng mơ hình dự báo vì thờigiancĩthể khác nhau, o Cách thứclưutrữ cũng cĩ ý nghĩa quan trọng z Số liệu bên ngồi tổ chức 10
11. Phùng Thanh Bình ĐO LƯỜNG ĐỘ CHÍNH XÁC DỰ BÁO z GọiYt = giá trị thựctạigiaiđoạnt ^ Y t = giá trị dự báo tạigiaiđoạnt n = số giai đoạn ^ z Sai số dự báo: et = Yt –Yt Nếumộtmơhìnhđược đánh giá là tốtthìsaisố dự báo phảitương đốinhỏ z Các phương pháp đánh giá: (i) Phương pháp thống kê; (ii) Phương pháp đồ thị Phùng Thanh Bình 11
12. Phùng Thanh Bình ĐO LƯỜNG ĐỘ CHÍNH XÁC DỰ BÁO z Phương pháp đồ thị: z Nếuet dao động ngẫu nhiên theo thời gian thì ta cĩ mơ hình dự báo tốt (xoay quanh trục0) z Vẽ giá trị thựcvàgiátrị dự báo lên cùng hệ trục, nếu2 giátrị này càng gần nhau thì mơ hình dự báo càng chính xác z Quan sát bước ngoặt: mơ hình dự báo tốtlàmơ hình dự báo đúng những bước ngoặttheomẫu dữ liệuthực Phùng Thanh Bình ĐO LƯỜNG ĐỘ CHÍNH XÁC DỰ BÁO 12
13. Phùng Thanh Bình CÁC PHẦN MỀM DỰ BÁO z MiniTab, Eviews, SPSS z Excel add-ins: Crystal Ball, Forecast X z Forecast X (hiện nay) chiếm40% thị phầndự báo trong kinh doanh (J.Holton Wilson & Barry Keating) z Chương trình giảng dạymơndự báo sẽ sử dụng Excel và Forecast X 13