Đề tài Sự thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào đạo đức kinh doanh của chính họ

Nội dung text: Đề tài Sự thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào đạo đức kinh doanh của chính họ

1. Sự thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào đạo đức kinh doanh của chính họ MỤC LỤC MỞ ĐẦU 2 I. NỘI DUNG 2 1.Khái niệm đạo đức kinh doanh 2 2. h nh c n c a doanh n hiệ h h c o đạo đức kinh doanh c a ch nh h 5 3. Th c rạn đạo đức kinh doanh ở Việ Nam 15 4. M số đề x ấ nhằm há riển ho n hiện đạo đức kinh doanh ở Việ Nam 20 II. KẾT LUẬN 23 TÀI LIỆU THAM KHẢO 24 Nhóm 5 lớp Đ12- K20 1
2. Sự thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào đạo đức kinh doanh của chính họ MỞ ĐẦU Vấn đề Đạo đức đã được con n ười n hiên cứ ừ rấ lâ . Nó ắn liền ới c c sốn , nó có mặ ron ấ cả các hoạ đ n c a con n ười. Các ấn đề ề đạo đức kh n được q i định rõ ron m b l ậ c hể n o nhưn con n ười xem nó như nhữn ch ẩn m c ch n , nhữn q i ắc xử s ch n c a o n xã h i. Từ khi x ấ hiện s rao đổi h n hóa hì mối q an hệ iữa con n ười rở nên hức ạ hơn. Đạo đức xã h i nói ch n kh n đ để iải h ch nhữn hiện ượn hức ạ nảy sinh ron nhữn mối q an hệ mới n y, cần có hêm nhữn q i ắc ứn xử mới hù hợ để hướn dẫn h nh i con n ười ron mối q an hệ mới, khi đó m n nh khoa h c mới x ấ hiện đó l đạo đức kinh doanh. Giữa ấn đề “kinh doanh” “đạo đức” y có s đối lậ mâ h ẫn lẫn nha ề lợi ch c a ừn ch hể có liên q an ron iệc kinh doanh c a doanh n hiệ như iữa nh kinh doanh ới n ười iê dùn , n ười lao đ n , đối ác c a h , m i rườn sốn nơi h h c hiện kinh doanh son bên cạnh đó đạo đức kinh doanh ngày nay được coi l yế ố h n đầ ắn liền ới s h nh c n ề lâ dài c a doanh n hiệ . I. NỘI DUNG 1. Khái niệm về đạo đức kinh doanh N hiên cứ ề đạo đức l m r yền hốn lâ đời ron xã h i lo i n ười, bắ n ồn ừ nhữn niềm in ề n iáo, ăn hóa ư ưởn riế h c. Đạo đức liên q an ới nhữn cam kế ề l ân lý, rách nhiệm c n bằn xã h i. Đạo đức ron iến Anh l e hics, ừ n y bắ n ồn ừ iến Hy Lạ ethiko và ethos, n hĩa l phong tục hoặc tập quán. Như Aris o eles đã nói, khái niệm rên bao ồm ý ưởn cả ề nh chấ cách á d n . Vì ậy, đạo đức hản ánh nh cách c a cá nhân ron hời đại n y nay hì có hể nói lên cả nh chấ c a m doanh n hiệ , ì doanh n hiệ ch nh l ậ hợ c a các cá nhân. Đạo đức kinh doanh l m khái niệm kh n cũ m cũn kh n mới. Với ư cách l m kh a cạnh l ân lý ron hoạ đ n hươn mại, đạo đức kinh doanh đã lâ đời như ch nh hươn mại ậy. Tron b l ậ Hamm rabi ừ khoản 1700 TCN, đã có q y định ề iá cả, h ế q an, cách hức hoạ đ n hươn mại cả hình hạ h khắc cho nhữn kẻ kh n ân h . Đó có hể được coi l bằn chứn cho Nhóm 5 lớp Đ12- K20 2
3. Sự thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào đạo đức kinh doanh của chính họ s nỗ l c đầ iên c a xã h i lo i n ười để hân định ranh iới đạo đức cho các hoạ đ n kinh doanh. Tron ác hẩm “Poli ics” (ra đời o khoản năm 300 TCN), Aris o eles đã chỉ ra rõ r n nhữn mối liên hệ hươn mại khi b n ề q ản lý ia đình. Giáo lý c a cả đạo Do Thái Thiên Chúa iáo, d như ron Talm d (năm 200 sa C n n yên) Mười điề răn (Exod s 20:2 - 17; Deuteronomy 5:6 - 21), đề đã đưa ra nhữn q y ắc đạo đức được á d n ron hoạ đ n hươn mại. T y nhiên, ới ư cách l m khái niệm man nh h n lâm, đạo đức kinh doanh cũn mới chỉ ồn ại được khoản bốn ch c năm rở lại đây. Nh n hiên cứ đạo đức kinh doanh nổi iến Norman Bowie l n ười đầ iên đã đưa ra khái niệm n y ron m H i n hị Khoa h c o năm 1974. Kể ừ đó, đạo đức kinh doanh đã rở h nh m ch đề hổ biến ron các c c ranh l ận c a các lãnh đạo ron iới kinh doanh, n ười lao đ n , các cổ đ n , n ười iê dùn cũn như các iáo sư đại h c, ừ đó lan ra o n hế iới. T y nhiên, kh n hải ấ cả nhữn nh n hiên cứ , các ác iả diễn iả đề có ch n q an điểm ề đạo đức kinh doanh. Trước hế , iữa kinh doanh đạo đức l n có s mâ h ẫn. M mặ , xã h i l n mon m ốn các c n y ạo ra nhiề iệc l m lươn cao, nhưn mặ khác, nhữn c n y n y lại mon m ốn iảm bớ chi h nân cao năn s ấ lao đ n . N ười iê dùn l n mon m ốn m a h n ới iá hấ nhấ còn các cơ sở hươn mại lại m ốn có lãi s ấ cao nhấ . Xã h i mon m ốn iảm nhiễm m i rườn , còn các c n y lại m ốn iảm ối đa chi h há sinh khi ân h các q y định ề bảo ệ m i rườn ron hoạ đ n sản x ấ c a h . Ch nh ừ đó đã nảy sinh x n đ kh n hể ránh khỏi ron q an niệm ề đạo đức kinh doanh, do khác biệ ề lợi ch c a c n y ới lợi ch c a n ười lao đ n , n ười iê dùn o n hể xã h i. Vì ấ cả nhữn điề đối lậ nói rên l ấ yế nên các nh q ản lý b c hải l m sao để cân bằn lợi ch c a c n y ới lợi ch c a các cổ đ n nhữn n ười có q yền lợi liên q an, bao ồm nhân iên, khách h n o n hể c n đồn . Cho đến nay, các nh n hiên cứ đã đưa ra rấ nhiề khái niệm ề đạo đức kinh doanh, ron đó khái niệm sa có hể được coi l đơn iản nhấ : Đạo đức kinh doanh là những nguyên tắc được chấp nhận để phân định đúng sai, nhằm điều Nhóm 5 lớp Đ12- K20 3
4. Sự thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào đạo đức kinh doanh của chính họ chỉnh hành vi của các nhà kinh doanh. Định n hĩa n y khá ch n ch n , ì hế cũn bỏ q a nhiề nhân ố q an r n , d như: nhữn loại h nh i n o nhữn n yên ắc đạo đức có hể điề chỉnh; hay nhữn ai có hể được coi l “nh kinh doanh” h nh i c a h cần được điề chỉnh như hế n o? Ý thức được s hức ạ c a ấn đề, iáo sư Philli V. Lewis ừ rườn Đại h c Abilene Chris ian, Hoa Kỳ đã iến h nh điề ra h hậ được 185 định n hĩa được đưa ra ron các sách iáo khoa các b i n hiên cứ ừ năm 1961 đến 1981 để ìm ra “đạo đức kinh doanh” được định n hĩa ra sao ron các i liệ n hiên cứ ron ý hức c a các nh kinh doanh. a khi ìm ra nhữn điểm ch n c a các khái niệm rên, n ổn hợ lại đưa ra khái niệm ề đạo dức kinh doanh như sa :“ Đạo đức kinh doanh là tất cả những quy tắc, tiêu chuẩn, chuẩn mực đạo đức hoặc luật lệ để cung cấp chỉ dẫn về hành vi ứng xử chuẩn mực và sự trung thực (của một tổ chức) trong những trường hợp nhất định”. Như ậy, heo khái niệm n y, đạo đức kinh doanh bao ồm nhữn ấn đề sau: Quy tắc, tiêu chuẩn, chuẩn mực đạo đức hoặc các luật lệ được đưa ra để h c hiện nhằm n ăn chặn các h nh i sai n yên ắc đạo đức.V d như: Nế L ậ Lao đ n c a m q ốc ia q y định h nữ có q yền n an ới đ n n ron c n iệc, sẽ có hể n ăn chặn s hân biệ iới nh c a nhữn n ười h ê lao đ n khi yển d n . Hành vi đúng với đạo đức - hành vi cá nhân hù hợ ới lẽ c n bằn , l ậ há các iê ch ẩn khác; h nh i cá nhân hải đún ới h c iễn, hợ lý r n h c. M n ười l m kinh doanh l n hải lư ý l m i n ười đề hải có rách nhiệm ới nhữn hậ q ả x ấ há ừ h nh i c a mình. N hĩa l , n ười đó kh n được hé l m bấ kỳ điề ì có hể khiến hình ảnh c a h bị l n lay. Sự trung thực - mỗi câ nói, mỗi h nh đ n c a h đề hải man nh h c ế hoặc hể hiện s hậ . Có hể đưa ra d , như “Lời mở đầ c a nhữn q y ắc ron xã h i c a các nh báo ch yên n hiệ ” có hi: “Chúng ta tin vào sự khai sáng xã hội như một người tiên phong của công lý, cũng như tin vào vai trò của Hiến pháp trong tìm ra sự thật vì một phần quyền lợi của xã hội là được biết sự thật.” Điề khó khăn nhấ ron n hiên cứ đạo đức nói ch n đạo đức kinh doanh nói riên , ch nh l xác định cái ì đún cái ì sai. Điề được coi l đún đắn ề mặ đạo lý ới n ười n y có hể kh n đún ới n ười khác; nhữn điề Nhóm 5 lớp Đ12- K20 4
5. Sự thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào đạo đức kinh doanh của chính họ h m nay còn đún hì mai đã h nh sai. Lewis đã đặ ên nó l “Trường hợp đặc trưng - những tình huống mà sự lúng túng trong suy xét đạo lý cá nhân cần đến phán quyết mang tính đạo đức”. V d : Hiệ h i Y ế Hoa Kỳ h n q a n yên ắc hoạ đ n khách q an c a h l “phục vụ nhân loại với toàn thể sự tôn trọng phẩm cách con người”. Nhữn bác sĩ điề rị hải q an âm đến “không chỉ cá nhân người bệnh mà còn đến toàn xã hội”. Như ậy, bấ kỳ h nh i n o kh n ì “mục đích nâng cao sức khỏe và hạnh phúc của cá nhân và cộng đồng” sẽ được coi l hi đạo đức. Ferrels John Fraedrich có m cách định n hĩa khác ề đạo đức kinh doanh: heo đó “Đạo đức kinh doanh bao gồm những nguyên tắc cơ bản và tiêu chuẩn điều chỉnh hành vi trong thế giới kinh doanh. Tuy nhiên, việc đánh giá một hành vi cụ thể là đúng hay sai, phù hợp với đạo đức hay không sẽ được quyết định bởi nhà đầu tư, nhân viên, khách hàng, các nhóm có quyền lợi liên quan, hệ thống pháp lý cũng như cộng đồng”. Vì định n hĩa n y có nhiề hần rùn ới định n hĩa c a Lewis nhưn lại hể hiện rõ r n hơn nhữn n ười có liên q an đến đạo đức kinh doanh, nên sẽ được sử d n ron b i iế n y. Theo định n hĩa n y, đạo đức kinh doanh có rấ nhiề điểm ch n ới s ân h l ậ há , rách nhiệm c a doanh n hiệ ới xã h i, nhữn ấn đề có liên q an đến q yền lợi n hĩa ề mặ đạo lý iữa c n y ới cổ đ n : như rách nhiệm y hác, so sánh khái niệm cổ đ n ới khái niệm n ười có ch n q yền lợi Điề n y có n hĩa l đạo đức kinh doanh kh n chỉ bao ồm iệc ân h há l ậ m còn q an âm đến iệc bảo ệ q yền lợi cho nhữn n ười có liên q an đến hoạ đ n c a doanh n hiệ q yền lợi c a c n đồn . 2. h nh c n c a doanh n hiệ h h c v o đạo đức kinh doanh c a ch nh h - Lợi nh ận l m ron nhữn yế ố cần hiế cho s ồn ại c a m doanh n hiệ l cơ sở đánh iá khả năn d y rì hoạ đ n kinh doanh c a doanh n hiệ . T y nhiên, nế n ười q ản lý doanh n hiệ hiể sai bản chấ c a lợi nh ận coi đấy l m c iê ch nh d y nhấ c a hoạ đ n kinh doanh hì s ồn ại c a doanh n hiệ có hể bị đe doạ. Nhóm 5 lớp Đ12- K20 5
6. Sự thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào đạo đức kinh doanh của chính họ - Tầm q an r n c a đạo đức kinh doanh đối ới m ổ chức l m ấn đề ây ranh cãi ới rấ nhiề q an điểm khác nha . Nhiề iám đốc doanh n hiệ coi các chươn rình đạo đức l m hoạ đ n xa xỉ m chỉ man lại lợi ch cho xã h i chứ kh n hải doanh n hiệ . Vai rò c a s q an âm đến đạo đức ron các mối q an hệ kinh doanh iế c bị hiể lầm. Chún a sẽ xem xé ở các n i d n hình dưới đây ề ai rò c a đạo đức kinh doanh ron hoạ đ n q ản rị doanh n hiệ . Sự tin tưởng của khách hàng và nhân viên Sự trung thành của nhân viên Môi trường Lợi nhuận đạo đức Sự thoả mãn của khách hàng Chất lượng tổ chức Vai trò của đạo đức tổ chức trong hoạt động kinh doanh ồn on c a doanh n hiệ kh n chỉ đến ừ chấ lượn c a bản hân các sản hẩm - dịch c n ứn m còn ch yế đến ừ hon cách kinh doanh c a doanh n hiệ . Hành vi kinh doanh thể hiện tư cách của doanh nghiệp, và chính tư cách ấy tác động trực tiếp đến sự thành bại của tổ chức. Đạo đức kinh doanh, ron chiề hướn ấy, rở h nh m nhân ố chiến lược ron iệc há riển doanh n hiệ . Chẳn hải cớ m khoản 15 năm nay m n ạn n ữ Ấn Đ được lư r yền ron iới doanh n hiệ ở các nước há riển: “Gieo tư tưởng gặt hành vi, gieo hành vi gặt thói quen, gieo thói quen gặt tư cách, gieo tư cách gặt số phận”. Phần hưởn cho m c n y có q an âm đến đạo đức l được các nhân iên, khách h n c n l ận c n nhận l có đạo đức. Phần hưởn cho rách nhiệm đạo đức rách nhiệm xã h i ron các q yế định kinh doanh bao ồm hiệ q ả ron các hoạ đ n h n n y ăn cao, s ận âm c a các nhân iên, chấ Nhóm 5 lớp Đ12- K20 6
7. Sự thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào đạo đức kinh doanh của chính họ lượn sản hẩm được cải hiện, đưa q yế định đún đắn hơn, s r n h nh c a khách h n , lợi ch ề kinh ế lớn hơn. Các ổ chức há riển được m m i rườn r n h c c n bằn sẽ ây d n được n ồn l c đán q ý có hể mở r n cánh cửa dẫn đến h nh c n . Các ổ chức được xem l có đạo đức hườn có nền ản l các khách h n r n h nh cũn như đ i n ũ nhân iên ữn mạnh, bởi s in ưởn h h c lẫn nha tron mối q an hệ. Nế các nhân iên h i lòn hì khách h n sẽ h i lòn ; nế khách h n h i lòn hì các nh đầ ư sẽ h i lòn . Các khách h n có x hướn h ch m a h n c a các c n y liêm ch nh hơn, đặc biệ l khi iá cả c a c n y đó cũn bằn ới iá c a các c n y đối h . Khi các nhân iên cho rằn ổ chức c a mình có m m i rườn đạo đức, h sẽ ận âm hơn h i lòn ới c n iệc c a mình hơn. Các c n y c n ứn hườn m ốn l m ăn lâ d i ới các c n y m h in ưởn để q a hợ ác h có hể xoá bỏ được s kh n hiệ q ả, các chi h nhữn n y cơ để có hể l m h i lòn khách h n . Các nh đầ ư cũn rấ q an âm đến ấn đề đạo đức, rách nhiệm xã h i y n c a các c n y m h đầ ư, các c n y q ản l i sản có hể giúp các nh đầ ư m a cổ hiế c a các c n y có đạo đức. Các nh đầ ư nhận ra rằn m m i rườn đạo đức l nền ản cho s hiệ q ả, năn s ấ , lợi nh ận. Mặ khác, các nh đầ ư cũn biế rằn các hình hạ hay c n l ận iê c c cũn có hể l m iảm iá cổ hiế , iảm s r n h nh c a khách h n đe doạ hình ảnh lâ d i c a c n y. Các ấn đề ề há l c n l ận iê c c có nhữn ác đ n rấ xấ ới s h nh c n c a bấ cứ m c n y n o. lãnh đạo cũn có hể man lại các iá rị ổ chức mạn lưới xã h i n h các h nh i đạo đức. Các nh lãnh đạo nhận hức được bản chấ c a mối q an hệ ron kinh doanh, nhữn ấn đề mâ h ẫn iềm ẩn, ìm ra biện há q ản lý khắc h c nhữn rở n ại có hể dẫn đến bấ đồn , ạo d n bầ kh n kh l m iệc h ận lợi cho m i n ười ho đồn , ìm ra được m hướn ch n ạo ra sức mạnh ổn hợ c a s đồn h ận, đón ó cho s há riển c a ổ chức. lãnh đạo chú r n o iệc xây d n các iá rị đạo đức ổ chức ữn mạnh cho các nhân iên sẽ ạo ra s đồn h ận ề ch ẩn ắc đạo đức các đặc điểm c a nhữn mối q an hệ ch n . Nhóm 5 lớp Đ12- K20 7
8. Sự thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào đạo đức kinh doanh của chính họ Các lãnh đạo ở địa ị cao ron ổ chức đón m ai rò ch chố ron iệc r yền bá các iê ch ẩn đạo đức, các ch ẩn ắc q y định đạo đức n hề n hiệ . cần hiế có s lãnh đạo có đạo đức để c n cấ cơ cấ cho các iá rị c a ổ chức nhữn n ăn cản đối ới các h nh i đạo đức đã được l m rõ ron n hiên cứ rước. Các nh lãnh đạo có hể c n cấ cơ cấ n y bằn cách hiế lậ các chươn rình đ o ạo đạo đức ch nh hức kh n ch nh hức, cũn như các hướn dẫn khác, iú các nhân iên hải lư âm đến kh a cạnh đạo đức ron q á rình đưa ra q yế định c a mình. Nhận hức c a các nhân iên ề c n y c a mình l có m m i rườn đạo đức sẽ man lại nhữn kế q ả ố đẹ ron hoạ đ n c a ổ chức. Xé ề kh a cạnh năn s ấ l m iệc heo nhóm, các nhân iên ron các hòn ban khác nha cũn như iữa các hòn ban cần hiế có ch n m cái nhìn ề s in ưởn . Mức đ in ưởn cao hơn có ảnh hưởn lớn nhấ lên các mối q an hệ ron n i b các hòn ban hay các nhóm l m iệc, nhưn in ưởn cũn l m nhân ố q an r n ron các mối q an hệ iữa các hòn ban ron ổ chức. Bởi ậy, các chươn rình ạo ra m m i rườn lao đ n có lòn in sẽ l m cho các nhân iên sẵn s n h nh đ n heo các q yế định h nh đ n c a các đồn n hiệ . Tron m m i rườn l m iệc như hế n y, các nhân iên có hể mon m ốn được các đồn n hiệ cấ rên đối xử ới mình ới m s n r n và quan tâm sâ sắc. Các mối q an hệ có lòn in ron m ổ chức iữa các iám đốc cấ dưới c a h ban q ản l cấ cao ó hần o hiệ q ả c a q á rình đưa q yế định. Hầ hế các c n y đán n ưỡn m nhấ rên hế iới đề chú r n o hươn há l m iệc heo nhóm, q an âm nhiề đến khách h n , đề cao iệc đối xử c n bằn ới nhân iên, hưởn cho các h nh ch ố , cũn như c n c c đổi mới. Ví Dụ: Việc hãng ôtô hàng đầu thế giới Toyota đã thu hồi hơn 8 triệu chiếc xe đã bán trên toàn cầu, nguyên nhân do thảm trải sàn xe thiếu an toàn, có thể chèn vào chân ga, dẫn đến nguy cơ gây tai nạn khi xe tăng tốc ngoài ý muốn. Họ thu hồi để sửa chữa. Sau đó, khách hàng sẽ được hẹn ngày mời đến lấy xe. Mỗi đợt thu hồi như thế, tiêu tốn của các công ty này rất nhiều tiền của. Nhưng họ vẫn làm, vì chữ Nhóm 5 lớp Đ12- K20 8
9. Sự thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào đạo đức kinh doanh của chính họ TÍN. Nếu như một hãng ôtô nào đó, để xảy ra lỗi mà không xử lý theo phương cách như vừa kể trên, chắc chắn, khi thay đổi xe, khách hàng sẽ tìm đến một hãng xe hơi khác. - Đạo đức kinh doanh ó hần o s cam kế ận âm c a nhân iên: ận âm c a nhân iên x ấ há ừ iệc các nhân iên in rằn ươn lai c a h ắn liền ới ươn lai c a doanh n hiệ ch nh ì hế h sẵn s n hy sinh cá nhân ì ổ chức c a mình. Doanh n hiệ c n q an âm đến nhân iên bao nhiêu thì các nhân iên c n ận âm ới doanh n hiệ bấy nhiê . Các ấn đề có ảnh hưởn đến s há riển c a m m i rườn đạo đức cho nhân iên bao ồm m m i rườn lao đ n an o n, hù lao h ch đán , h c hiện đầy đ các rách nhiệm được ghi ron hợ đồn ới ấ cả các nhân iên. Các chươn rình cải hiện m i rườn đạo đức có hể l chươn rình “ ia đình c n iệc” hoặc chia/bán cổ hần cho nhân iên. Các hoạ đ n ừ hiện hoặc rợ iú c n đồn kh n chỉ ạo ra s y n hĩ ch c c c a ch nh nhân iên ề bản hân h doanh n hiệ m còn ạo ra s r n h nh c a nhân iên đối ới doanh n hiệ . cam kế l m các điề hiện n r n nhân iên hườn ăn s r n h nh c a nhân iên đối ới ổ chức s n h c a h ới các m c iê c a ổ chức. Các nhân iên sẽ d nh hầ hế hời ian c a h ại nơi l m iệc chứ kh n chây ì, “chỉ làm cho xong công việc mà không có nhiệt huyết” hoặc l m iệc “qua ngày đoạn tháng”, kh n ận âm đối ới nhữn m c iê đề ra c a ổ chức bởi ì h cảm hấy mình kh n được đối xử c n bằn . M i rườn đạo đức ổ chức rấ q an r n đối ới các nhân iên. Đa số nhân iên in rằn hình ảnh c a m c n y đối ới c n đồn l cùn q an r n , các nhân iên hấy c n y c a mình ham ia ch c c o các c n ác c n đồn sẽ cảm hấy r n h nh hơn ới cấ rên cảm hấy ch c c ề bản hân h . Khi các nhân iên cảm hấy m i rườn đạo đức ron ổ chức có iến b , h sẽ ận âm hơn để đạ được các iê ch ẩn đạo đức cao ron các hoạ đ n hàng ngày. Các nhân iên sẵn lòn hảo l ận các ấn đề đạo đức n h các ý kiến nân cao chấ lượn ron c n y nế c n y đó cam kế sẽ h c hiện các q y định đạo đức. Th c chấ , nhữn n ười được l m iệc ron m m i rườn đạo đức in rằn h sẽ hải n r n ấ cả các đối ác kinh doanh c a mình, kh n kể nhữn Nhóm 5 lớp Đ12- K20 9
10. Sự thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào đạo đức kinh doanh của chính họ đối ác ấy ở bên ron hay bên n o i c n y. H cần hải c n cấ nhữn iá rị ố nhấ có hể cho ấ cả các khách h n các cổ đ n . Cam kế c a nhân iên đối ới chấ lượn c a c n y có ác đ n ch c c đến ị hế cạnh ranh c a c n y nên m m i rườn l m iệc có đạo đức có ác d n ch c c đến các điểm mấ chố ề i ch nh. Bởi chấ lượn nhữn dịch h c khách h n ác đ n đến s h i lòn c a khách h n , nên nhữn cải hiện ron các dịch h c khách cũn sẽ có ác đ n r c iế lên hình ảnh c a c n y, cũn như khả năn h hú các khách h n mới c a c n y. Ví Dụ: Nokia sẽ cố gắng thanh toán tiền lương công bằng và cung cấp một môi trường làm việc an toàn và khỏe mạnh cho nhân viên. Nokia cam kết mang lại sự bình đẳng về cơ hội trong mọi hoạt động, chính sách và thủ tục tuyển dụng của mình. Khi các yêu cầu công việc được đáp ứng, không có nhân viên hoặc nhân viên thử việc nào nhận được sự đối xử ít ưu tiên hơn vì bất kỳ lý do gì. Nokia sẽ không sử dụng trẻ em hoặc lao động cưỡng bức. Nokia sẽ không khoan dung việc đối xử hoặc những điều kiện làm việc trái với các hiệp định và thông lệ quốc tế. Nokia sẽ tiếp tục đầu tư vào đào tạo và phát triển cá nhân và nghề nghiệp của các nhân viên Nokia. Nokia sẽ khuyến khích nhân viên của mình sống đời sống cân bằng cá nhân và nghề nghiệp. Với chế độ đãi ngộ tốt đối với nhân viêncủa Nokia đã làm cho nhân viên tin rằng tương lai của họ gắn liền với tương lai của công ty và chính vì thế họ sẵn sàng hy sinh cá nhân vì tổ chức của mình. Vì vậy thị phần của Nokia đã tăng từ 37% quý IV/08 lên 39% quý IV/09. Đạo đức kinh doanh ó hần l m h i lòn khách h n : Các n hiên cứ kinh n hiệm hiện hời c a nhiề q ốc ia cho hấy mối q an hệ chặ chẽ iữa h nh i có đạo đức s h i lòn c a khách h n . Các h nh i đạo đức có hể l m iảm lòn r n h nh c a khách h n khách h n sẽ ch yển san m a h n c a các hươn hiệ khác, n ược lại h nh i đạo đức có hể l i c ốn khách h n đến ới sản hẩm c a c n y. Các khách h n h ch m a sản hẩm c a các c n y có danh iến ố , q an âm đến khách h n xã h i. Khách h n nói rằn h ư iên nhữn hươn hiệ n o l m điề hiện nế iá cả chấ lượn các hươn hiệ như nha . Các c n y có đạo đức l n đối xử ới khách h n c n bằn liên c cải iến chấ lượn sản hẩm, cũn như c n cấ cho khách h n các h n in dễ iế Nhóm 5 lớp Đ12- K20 10
11. Sự thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào đạo đức kinh doanh của chính họ cận dễ hiể , sẽ có lợi hế cạnh ranh ố hơn d nh được nhiề lợi nh ận hơn. Điểm mấ chố ở đây l chi h để há riển m m i rườn đạo đức có hể có m hần hưởn l s r n h nh c a khách h n n y c n ăn . Đối ới các doanh n hiệ h nh c n nhấ h được nhữn lợi nh ận lâ d i hì iệc há riển mối q an hệ n r n lẫn nha hợ ác cùn nha ới khách h n l chìa khoá mở cánh cửa h nh c n . Bằn iệc chú r n o s h i lòn c a khách h n , doanh n hiệ đó iế c l m cho s h h c c a khách h n o c n y n y c n sâ sắc hơn, khi niềm in c a khách h n ăn lên hì doanh n hiệ ấy sẽ có ầm hiể biế sâ hơn ề iệc l m hế n o h c khách h n để há riển mối q an hệ đó. Các doanh n hiệ h nh c n man lại cho khách h n các cơ h i ó ý kiến hản hồi, cho hé khách h n được ham ia o q á rình iải q yế các rắc rối. M khách h n cảm hấy ừa lòn sẽ q ay lại nhưn m khách h n kh n ừa ý sẽ nói cho 10 n ười khác ề iệc h kh n h i lòn ới m c n y n o đó bảo bạn bè h ẩy chay c n y đó. Các khách h n l đối ượn dễ bị ổn hươn nhấ ì iệc khai hác hoạ đ n c a các c n y kh n n r n các q yền c a con n ười. c n bằn ron dịch l q an điểm c a khách h n ề mức đ c n bằn ron h nh i c a m c n y. Bởi ậy, khi n he được h n in ăn iá dịch hêm kh n bảo h nh hì các khách h n sẽ hản ứn iê c c đối ới s bấ c n n y. Phản ứn c a khách h n đối ới s bấ c n - d như h n n n hoặc ừ chối kh n m a bán ới doanh n hiệ đó nữa - có hể được húc đẩy bởi nh cầ rừn hạ mon m ốn hạn chế s bấ c n ron ươn lai. Nế khách h n hải m a m mặ h n đắ hơn hẳn hì cảm iác kh n c n bằn sẽ ăn lên có hể bùn nổ h nh m s iận dữ. M m i rườn đạo đức ữn mạnh hườn chú r n o các iá rị cố lõi đặ các lợi ch c a khách h n lên rên hế . Đặ lợi ch c a khách lên rên hế kh n có n hĩa l hớ lờ lợi ch c a nhân iên, các nh đầ ư, c n đồn địa hươn . T y nhiên m m i rườn đạo đức chú r n đến khách h n sẽ kế hợ được nhữn lợi ch c a ấ cả các cổ đ n ron các q yế định hoạ đ n . Nhữn nhân iên được l m iệc ron m i rườn đạo đức sẽ n h đón ó o s hiể biế ề các yê cầ mối q an âm c a khách h n . Các h nh đ n đạo đức hướn Nhóm 5 lớp Đ12- K20 11
12. Sự thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào đạo đức kinh doanh của chính họ ới khách h n xây d n được ị hế cạnh ranh ữn mạnh có ác d n ch c c đến h nh ch c a doanh n hiệ c n ác đổi mới sản hẩm. Ví dụ : Tầm nhìn FPT (Điề lệ FPT 1988) * Làm khách hàng hài lòng: Tận y ới khách h n l n hấn đấ để đá ứn ố nhấ nhữn nh cầ , ượ rên mon đợi c a h . * Đề cao đạo đức kinh doanh: Mỗi nhân iên l m đại diện c a C n y, có n hĩa ân h đạo đức kinh doanh cao nhấ , l n hợ ác, cởi mở hân hiện ới đồn n hiệ , đón ó cho c n đồn xã h i ” * Kế húc năm i ch nh 2009, ới nhữn nỗ l c ron kinh doanh, q ản rị, doanh số o n ậ đo n đạ mức 18.751 ỷ đồn ( ươn đươn rên 1 ỷ U D), đạ 109,8% kế hoạch đề ra, ăn 11,6% so ới năm 2008. - Đạo đức kinh doanh ó hần ạo ra lợi nh ận cho doanh n hiệ : Theo m nghiên cứ iến h nh ới 500 ậ đo n lớn nhấ ở Mỹ hì nhữn doanh n hiệ cam kế h c hiện các h nh i đạo đức chú r n đến iệc ân h các q y định đạo đức n hề n hiệ hườn đạ được h nh c n lớn ề mặ i ch nh. q an âm đến đạo đức đan rở h nh m b hận ron các kế hoạch chiến lược c a các doanh n hiệ , đây kh n còn l m chươn rình do các ch nh h yê cầ m đạo đức đan dần rở h nh m ấn đề q ản lý ron nỗ l c để d nh lợi hế cạnh ranh. Trách nhiệm c n dân c a m doanh n hiệ ần đây cũn được đề cậ nhiề có liên hệ ch c c đến lãi đầ ư, i sản mức ăn doanh h . Trách nhiệm c n dân c a doanh n hiệ l đón ó c a m doanh n hiệ cho xã h i bằn hoạ đ n kinh doanh ch nh c a mình, đầ ư xã h i, các chươn rình mang tính nhân ăn s cam kế c a doanh n hiệ o ch nh sách c n , l cách m doanh n hiệ đó q ản lý các mối q an hệ kinh ế, xã h i, m i rườn l cách m doanh n hiệ cam kế ới các bên liên đới có ác đ n rên h nh c n d i hạn c a doanh n hiệp đó. M doanh n hiệ kh n hể rở h nh m c n dân ố , kh n hể n i dưỡn há riển m m i rườn ổ chức có đạo đức, nế kinh doanh kh n có lợi nh ận. Các doanh n hiệ có n ồn l c lớn hơn, hườn có hươn iện để h c hi rách nhiệm c n dân c a mình cùn ới iệc h c khách h n , ăn iá rị nhân iên, hiế lậ lòn in ới c n đồn . Nhiề n hiên cứ đã ìm ra mối q an hệ Nhóm 5 lớp Đ12- K20 12
13. Sự thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào đạo đức kinh doanh của chính họ ch c c iữa rách nhiệm c n dân ới h nh ch c n dân. Các doanh n hiệ ham ia các hoạ đ n sai rái hườn hải chị s iảm lãi rên i sản hơn l các doanh n hiệ kh n hạm lỗi. Các n hiên cứ cũn chỉ ra rằn ác đ n iê c c lên doanh h kh n x ấ hiện rước năm hứ ba ừ sa khi doanh n hiệ i hạm lỗi. Như ậy, đầ ư o cơ sở hạ ần đạo đức ron ổ chức sẽ man lại cơ sở cho ấ cả các hoạ đ n kinh doanh q an r n c a ổ chức cần hiế để h nh c n . Có nhiề minh chứn cho hấy iệc há riển các chươn rình đạo đức có hiệ q ả trong kinh doanh không chỉ iú n ăn chặn các h nh i sai rái m còn man lại nhữn lợi hế kinh ế. V D : Gần 300 em nhỏ được hẫ h ậ n cười h nh c n + Chiến dịch hẫ h ậ man ên “N Cười Trẻ Thơ” do Vie el hối hợ ới ổ chức O era ion mile Vie nam (Phẫ Th ậ N Cười Việ Nam), Bệnh iện Răn H m Mặ Tr n Ươn TP. Hồ Ch Minh. + Viettel mon m ốn ch n ay cùn xã h i iú các em có ho n cảnh đặc biệ ại Việ Nam có được sức khỏe ố , in bước o đời. Vie el l n âm niệm rằn , l m cho xã h i ố đẹ hơn q a các chiến dịch, hoạ đ n nhân đạo ch nh l s đền đá đối ới s n h c a c n đồn ron nhữn bước đườn há riển, ó hần ạo nên Vie el lớn mạnh như n y h m nay. - Đạo đức kinh doanh ó hần o s ữn mạnh c a nền kinh ế q ốc ia: M câ hỏi q an r n hườn được nê ra l liệ h nh đ n đạo đức ron kinh doanh có ác đ n đến kinh ế c a m q ốc ia hay kh n . Các nh kinh ế h c hườn đặ câ hỏi ại sao m số nền kinh ế hị rườn man lại năn s ấ cao, c n dân có mức sốn cao, ron khi đó các nền kinh ế khác lại kh n như hế. Các hể chế xã h i, đặc biệ l các hể chế húc đẩy nh r n h c, l yế ố cùn q an r n để há riển s hồn inh ề kinh ế c a m xã h i. Các nước há riển n y c n rở nên i có hơn ì có m hệ hốn các hể chế, bao ồm đạo đức kinh doanh, để kh yến kh ch năn s ấ . Tron khi đó, ại các nước đan há riển, cơ h i há riển kinh ế xã h i bị hạn chế bởi đ c q yền, ham nhũn , hạn chế iến b cá nhân cũn như húc lợi xã h i. Niềm in l cái m các cá nhân xác định, có cảm iác chia sẻ ới nhữn n ười khác ron xã h i. Ở mức đ hẹ nhấ ở niềm in ron xã h i l lòn in o Nhóm 5 lớp Đ12- K20 13
14. Sự thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào đạo đức kinh doanh của chính họ ch nh mình. R n hơn nữa l h nh iên ron ia đình h h n . Các q ốc ia có các hể chế d a o niềm in sẽ há riển m i rườn năn s ấ cao ì có m hệ hốn đạo đức iú iảm hiế các chi h iao dịch, l m cạnh ranh rở nên hiệ q ả hơn. Tron hệ hốn d a o hị rườn có niềm in lớn như Nhậ Bản, Anh Q ốc, Canada, Hoa Kỳ, Th ỵ Điển, các doanh n hiệ có hể h nh c n há riển nhờ có m inh hần hợ ác niềm in. Chún a iến h nh so sánh ỷ lệ ham nhũn ron các hể chế xã h i khác nha , Ni êria N a có ỷ lệ ham nhũn cao ron khi đó Canada Đức có ỷ lệ ham nhũn hấ , a có hể hấy được điểm khác biệ ch nh iữa các cấ đ ề s ữn mạnh ổn định kinh ế c a các nước n y ch nh l ấn đề đạo đức. Điểm khác biệ iữa s ữn mạnh ổn định ề kinh ế c a các nước n y cho a m minh chứn l đạo đức đón m ai rò ch chố ron c n c c há riển kinh ế. Tiến h nh kinh doanh heo m cách có đạo đức có rách nhiệm ạo ra niềm in dẫn ới các mối q an hệ iú ăn cườn năn s ấ đổi mới. Tóm lại, chún a có hể hấy ai rò q an r n c a đạo đức kinh doanh đối ới các cá nhân, đối ới doanh n hiệ đối ới xã h i s ữn mạnh c a nền kinh ế q ốc ia nói ch n . Các cổ đ n m ốn đầ ư o các doanh n hiệ có chươn rình đạo đức hiệ q ả, q an âm đến xã h i có danh iến ố . Các nhân iên h ch l m iệc ron m c n y để h có hể in ưởn được khách h n đánh iá cao ề nh liêm ch nh ron các mối q an hệ kinh doanh. M i rườn đạo đức c a ổ chức ữn mạnh sẽ đem lại niềm in cho khách h n nhân iên, s ận âm c a nhân iên s h i lòn c a khách h n , man lại lợi nh ận cho doanh n hiệ . Tư cách c n dân c a doanh n hiệ cũn có mối q an hệ ch c c ới lợi nh ận man lại c a các khoản đầ ư, i sản ăn doanh h c a doanh n hiệ . Đạo đức còn đặc biệ q an r n đối ới s há riển hịnh ượn c a m q ốc ia. Đạo đức kinh doanh nên được ậ hể q an âm ron khi lậ kế hoạch chiến lược như các lĩnh c kinh doanh khác, như sản x ấ , i ch nh, đ o ạo nhân iên, các mối q an hệ ới khách h n . V d : N ay ừ đầ năm 2008, h n ch c c n y sữa khác c a Tr n Q ốc cũn bị há hiện có chứa chấ melamine - m hợ chấ hữ cơ dùn để sản x ấ nh a hân bón, bị cấm dùn ron sản x ấ h c hẩm. Melamine được r n o Nhóm 5 lớp Đ12- K20 14
15. Sự thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào đạo đức kinh doanh của chính họ sữa, l do chạy heo lợi nh ận. Các nh sản x ấ sữa, các đại lý h m a sữa đã cho hêm nước o sữa n yên liệ để ăn sản lượn , khiến cho h m lượn chấ dinh dưỡn rấ hấ . Để nân chấ , ăn lượn ro ein, h cho melamine o cho đún q y ch ẩn để bán được iá, bấ chấ s n y hại c a nó đối ới sức khỏe con n ười. N ay sa khi Tr n Q ốc hừa nhận có chấ melamine ron sữa, m "hiệ ứn domino" đã xảy ra rên khắ hế iới. H n loạ c n y hải hiê h y sản hẩm c a mình do sản hẩm đó nhậ sữa ừ Tr n Q ốc. Nhưn đó chưa hải l điề ồi ệ nhấ . Rấ nhiề q ốc ia yên bố chấm dứ nhậ sữa c a Tr n Q ốc. Tr n Q ốc ốn l cườn q ốc ề x ấ khẩ h c hẩm h n iê dùn , nay ánh mắ n ười iê dùn n hi n ờ lan san nhiề mặ h n “made in China” khác. 3. Th c rạn đạo đức kinh doanh ở Việ Nam Đạo đức kinh doanh l m ấn đề mới ở Việ Nam. Các ấn đề như đạo đức kinh doanh, ăn hóa kinh doanh, ăn hóa doanh n hiệ mới chỉ nổi lên kể ừ khi Việ Nam h c hiện ch nh sách Đổi mới ham ia o q á rình q ốc ế hóa và òan cầ hóa o năm 1991. Trước đó, ron hời kinh ế kế hoạch ậ r n , nhữn ấn đề n y chưa bao iờ được nhắc ới. Kể ừ khi Việ Nam ham ia q ốc ế hóa, có nhiề hạm rù mới được x ấ hiện như: q yền sở hữ r ệ, an o n h c hẩm, đình c n , hị rườn chứn khoán ì hế khái niệm đạo đức kinh doanh rở nên hổ biến hơn ron xã h i. Q a kế q ả hân ch các số liệ điề nhữn i liệ h hậ q a sách báo, chún a có hể rú ra được nhữn kế l ận sa ề h c rạn đạo đức kinh doanh ở Việ Nam. - Nhận thức của người Việt Nam về đạo đức kinh doanh Cho đến nay, có rấ sách ch yên m n ề đạo đức kinh doanh được x ấ bản ở Việ Nam, hầ hế l được dịch ừ sách c a Mỹ. C ốn sách đầ iên ề đề i n y được x ấ bản ở Việ Nam có lẽ l c ốn: “WHAT' ETHICAL IN BU INE ?” by Verne E. Henderson, c a Nh x ấ bản McGraw - Hill Ryerson. C ốn sách n y được dịch iả Hồ Kim Ch n dịch l “Đạo đức kinh doanh là gì?” được Nh X ấ bản Văn hóa há h nh hán 11 năm 1996. T y nhiên, n i d n c ốn sách khá mơ hồ, kh n đầy đ , nên đã kh n ây được nhiề s chú ý ron Nhóm 5 lớp Đ12- K20 15
16. Sự thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào đạo đức kinh doanh của chính họ iới n hiên cứ ở Việ Nam. Thời ian ần đây, do á l c c a iến rình o n cầ hóa, đã có khá nhiề b i báo rên các báo ạ ch như: báo Diễn đ n doanh n hiệ ( ờ hời báo cho iới doanh nhân Việ Nam do Phòn Thươn mại C n n hiệ Việ Nam - VCCI phát hành, website: www.dddn.com.vn) m số báo ạ ch khác như: ai on Times, Thời báo kinh ế i Gòn, báo Lao đ n , e c. Nhưn các b i báo n y hườn chỉ dừn ở iệc nhận định ề nhữn s kiện ần đây ở Việ Nam có liên q an đến đạo đức kinh doanh hoặc c n cấ ề m số iệc rên các sach báo nước n o i, chứ kh n iến h nh khảo sá hay đưa ra m khái niệm c hể n o ề đạo đức kinh doanh. Hầ hế các rườn Đại h c, Cao đẳn dạy ề kinh doanh ở Việ Nam đề chưa có m n h c n y, hoặc nế có cũn chỉ dừn ở hình hức m n ch n. Tron n i d n c a các m n h c có liên q an như kinh doanh q ốc ế hay q ản rị kinh doanh cũn chưa đề cậ đến khái niệm n y, hoặc nế có hì n i d n cũn q á sơ sài. Do á l c c a iến rình o n cầ hóa, các hươn iện h n in đại chún ở Việ Nam đề cậ khá nhiề đến ấn đề n y nhưn lại kh n đưa ra được m khái niệm ch ẩn m c n o. Ch nh ì ậy, mặc dù hườn được n he ề đạo đức kinh doanh nhưn cách hiể c a n ười dân, c a các doanh n hiệ ề ấn đề n y còn khá mơ hồ. Th c rạn đó đã được hể hiện khá rõ q a kế q ả c a c c điề ra. 40/60 số n ười được hỏi hườn x yên n he nhắc đến nhữn ấn đề liên q an đến đạo đức kinh doanh, 20/60 đ i khi n he nhắc đến ấn đề n y. Lư ý l c c điề ra n y được iến h nh ở H N i, h đ l h nh hố lớn hứ hai c a Việ Nam, nên con số n y chưa hải l cao. Nhưn khi được hỏi ề q an niệm, hế n o l đạo đức kinh doanh, 55/60 số n ười được hỏi cho “Đạo đức kinh doanh là tuân thủ đúng pháp luật”, chỉ có 5/60 n ười được hỏi cho “Đạo đức kinh doanh là bảo vệ quyền lợi cho khách hàng” kh n ai cho đạo đức kinh doanh hải bao ồm cả hai khái niệm rên! Ch nh s hiể biế mơ hồ n y ề đao đức kinh doanh đã dẫn đến nhữn hiế h ron h c hi c a doanh n hiệ . - Trách nhiệm của doanh nghiệp với xã hội Về rách nhiệm c a doanh n hiệ ới m i rườn cũn d a rên h c ế l có Nhóm 5 lớp Đ12- K20 16
17. Sự thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào đạo đức kinh doanh của chính họ nhiề doanh n hiệ nước n o i đầ ư o Việ nam đã lợi d n nhữn yế kém trong quy định ề bảo ệ m i rườn c a Việ Nam để sử d n nhữn c n n hệ sản x ấ ây nhiễm m i rườn , ảnh hưởn đến sức khỏe c a n ười lao đ n dân cư, nhằm iế kiệm chi h .Các d cho ấn đề n y rấ hổ biến ở Việ Nam như: các nh máy dệ kh n có hiế bị l m sạch kh n kh , ây bệnh hổi cho c n nhân cư dân x n q anh, nh máy da iầy sử d n xả nước hải ây nhiễm n ồn nước, các c n y xây d n kh n che chắn c n rình ây nhiễm cho kh c, kh n có hiế bị bảo h cho n ười lao đ n dẫn đến ỷ lệ ai nạn lao đ n cao .Tron rườn hợ n y, doanh n hiệ y kh n i hạm l ậ há nhưn rõ r n đã cố ình i hạm đạo đức kinh doanh, ì h ho n o n ý hức được ác hại c a h nh i n y. Nhưn q an điểm c a n ười được hỏi ở đây lại khá bao d n ôn hòa! Trả lời cho câ hỏi: “Cho biế q an điểm c a bạn ề iệc m c n y nước n o i đến lậ nh máy ở Việ Nam để lợi d n s lỏn lẻo ron nhữn q y định ề m i rườn c a Việ Nam?“, chỉ có 75% cho l “Không thể chấp nhận được, họ đã vi phạm đạo đức kinh doanh”, còn 25% lại cho l “Bình thường thôi, kinh doanh cần biết tận dụng cơ hội”. Kế q ả n y cho hấy h c ế l ấn đề m i rườn còn được q an âm ở Việ Nam n ười Việ Nam còn q á lệ h c o l ậ há khi đánh iá ề đạo đức kinh doanh c a doanh n hiệ . Ví Dụ: n Thị Vải bị nhiễm: Vedan ó 90%. Tháng 9/2008, công ty Vedan bị cảnh sá m i rườn há hiện xả nước hải ch i ra s n Thị ải ron nhiề năm ây bức xúc ron dư l ận. Kế q ả khảo sá c a Viện m i rườn i n yên TPHCM cho hấy mức đ nhiễm chiếm 90%. Có lẽ đến iờ, mặc dù sản hẩm c a C n y Vedan được iê h rên hị rườn ẫn đảm bảo chấ lượn , kh n ây đ c hại ì cho cơ hể con n ười. Nhưn đứn ron siê hị, hẳn n ười a sẽ s y n hĩ khi nhìn hấy sản hẩm b n c a C n y n y, sa scandal xả nước ra s n Thị Vải ( ại ỉnh Đồn Nai) bị há iác. - Vấn đề sở hữu trí tuệ ở Việt Nam Đây l ấn đề nón , kh n chỉ ở Việ Nam m còn ở hầ hế các nước đan phát riển khác. Tình rạn i hạm HTT r n lan ở Việ Nam có nhiề n yên nhân. Trước hế , cho đến đầ hế kỷ XX Việ Nam l nước n n n hiệ lạc hậ , Nhóm 5 lớp Đ12- K20 17
18. Sự thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào đạo đức kinh doanh của chính họ nhữn h nh ề các sản hẩm cần bảo h như kiể dán c n n hiệ , há minh, hầ như chưa có, nên không có các q y định ề bảo h HTT. Hơn nữa, l nước có nền ăn hóa r n ậ hể, n ười Việ Nam kh n có r yền hốn bảo h sở hữ cá nhân. Tron hời hon kiến cả hời kỳ rước h i nhậ ở Việ Nam, các nh n hiên cứ , ăn n hệ sĩ, đề sốn bằn lươn chứ l ậ há kh n q y định chế đ bản q yền ác iả, hù lao cho ác iả rấ ỏi ì q an niệm l hải h c ậ hể. Vấn đề n y chỉ được hậ s đặ ra sa năm 1991, khi Việ Nam ham ia o iến rình h i nhậ nhấ l sa năm 1997, khi Việ Nam ký Hiệ định TRIP . Nhưn ới hời ian q á n ắn n i, chỉ hơn 10 năm so ới lịch sử bảo h h n răm năm c a các nước  - Mỹ, ý hức ề bảo h q yền HTT c a n ười dân Việ Nam còn rấ sơ s i. M lý do nữa cho iệc i hạm HTT r n lan ở Việ Nam là nguyên nhân kinh ế. Khi h nhậ c a n ười dân còn q á hấ , ron khi iá cả các sản hẩm có bản q yền lại q á cao rấ hổ biến hì khó có hể hy n HTT sẽ được n r n . M cách i hạm HTT khá hổ biên ở Việ Nam l iệc c n y cố ình đặ ên cho nhãn hiệ h n hóa c a mình ươn m nhãn hiệ nổi iến đã có rước để rốn ránh l ậ há ây nhầm lẫn cho n ười iê dùn . V d cho ình rạn n y q á nhiề , như Hon da Honda, La Vier e La Vie, . - Nghĩa vụ và trách nhiệm đạo đức của doanh nghiệp đối với các nhà đầu tư Đây l ấn đề còn rấ mới mẻ ở Việ Nam do hị rườn chứn khoán Việ Nam còn rấ non rẻ nên nhữn q y định ề nh r n h c ron báo cáo i ch nh, c n khai h n in ới các nh đầ ư c a doanh n hiệ ẫn còn chưa chặ chẽ. Vì ậy, hời ian q a đã x ấ hiện hiện ượn các doanh n hiệ đưa ra nhữn h n in chưa ch nh xác để r c lợi, ây lao đao cho nhiề nh đầ ư. Ví Dụ: Thanh ra c a UBND TP. HCM đã kế l ận C n y CP B n Bạch T yế (BBT) c n bố h n in sai lệch. Từ năm 2004 đến q ý II-2008, hoạ đ n kinh doanh c a c n y CP B n Bạch T yế (BBT) h a lỗ, chỉ có năm 2005 l có lãi hơn 982 riệ đồn . Nhưn khoản lãi n y cũn hản ánh kh n minh bạch, chưa Nhóm 5 lớp Đ12- K20 18
19. Sự thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào đạo đức kinh doanh của chính họ ân h đầy đ ch ẩn m c kế oán ron báo cáo i ch nh. ( heo q y định c a HO E, c n y hải kinh doanh có lãi mới đ điề kiện niêm yế ) - Quan hệ giữa chủ doanh nghiệp và người lao động Thời ian q a, đình c n đan l m ấn đề nón ở Việ Nam. Theo hốn kê, ừ năm 1995 đến nay ại Việ Nam đã xảy ra hơn 1.000 c c đình c n lớn nhỏ Nhiề nhấ l ại Đồn Nai ới 35 c c, iế đến l Bình Dươn 22 c c, T .HCM 26 c c Các n yên nhân ch nh dẫn đến đình c n bao ồm: + N ười lao đ n kh n h i lòn ới điề kiện l m iệc, m i rườn ô nhiễm, c n c lao đ n kh n được hẩm ra, an o n lao đ n kém, kh n có kiểm ra sức khỏe định kỳ cho nhân c n ình rạn ai nạn n hề n hiệ khá hổ biến. + Để h hú đầ ư nước n o i, L ậ Đầ ư Việ Nam đưa ra mức lươn ối hiể rấ hấ (chỉ có 35U D/ hán ron L ậ ĐTNN 1997) nên mặc dù kh n l m rái l ậ há nhưn mức lươn các doanh n hiệ rả cho lao đ n ẫn rấ hấ so ới mặ bằn iá cả. Vì hế, n ười lao đ n kh n h i lòn kh n r n h nh ới doanh n hiệ . + X ấ hân ừ n n dân, hầ hế n ười lao đ n hiế kiến hức ề L ậ Lao đ n hiế kỹ năn l m iệc ron m i rườn c n n hiệ nên năn s ấ lao đ n hấ có nhữn hản ứn rái há l ậ khi có x n đ . Kế q ả c a m c c điề ra c a Viện C n nhân C n đo n năm 2007, được iến h nh ở các địa hươn ậ r n nhiề c n y ốn đầ ư nước n o i như H N i, h nh hố Hồ Ch Minh các ỉnh Đồn Nai, Bình Dươn , B Rịa - Vũn T , Vĩnh Phúc, Bắc Ninh Hải Dươn , cho hấy c n nhân ại 45% các công ty FDI han hiền ề lươn hấ , ại 16% c n y, c n nhân hải l m hêm iờ q á nhiề (có doanh n hiệ l m hêm đến 500 - 600 iờ/năm). Hầ hế các c n nhân ở các c n y có ốn đầ ư nước n o i nhận mức lươn chỉ khoản ừ 800.000 VND (50U D) đến 1.000.000 VND (62 U D) m hán . Như ậy, chỉ có 30% c n nhân ở c n y FDI có hể ran rải được chi h c c sốn . Để nân cao h nhậ h n hán cho chi iê h n n y, 42,5% c n nhân hải l m hêm iờ, đặc biệ l nhữn n ười l m ron n nh may mặc à h c da. Ở ron nhiề x n hiệ may mặc, ỷ lệ nữ c n nhân l m iệc hêm iờ Nhóm 5 lớp Đ12- K20 19
20. Sự thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào đạo đức kinh doanh của chính họ lên ới 55%, nhiề n ười l m 16h m n y đến khi n ấ xỉ , nhưn cũn chỉ được n hỉ h m đó, h m sa hải đi l m iế nế kh n m ốn bị đ ổi iệc. Đây l m hành vi không thể ha hứ được. Để iải q yế ình rạn n y, Viện đã ổ chức m c c hanh ra ắ ao đưa ra nhữn hình hạ cứn rắn cho nhữn c n y i hạm l ậ lao đ n , bao ồm cả hiế c n cấ bảo hiểm y ế bảo hiểm hân hể. Viện cũn đề n hị Nh nước sửa đổi L ậ Lao đ n các l ậ có liên q an để xây d n kh n há lý cho đình c n , bảo ệ được q yền lợi c a cả n ười lao đ n lẫn ch x n hiệ . Đây l m ấn đề cần được sớm iải q yế để bảo ệ q yền lợi cho n ười lao đ n nân cao nh hấ dẫn cho m i rườn đầ ư ở Việ Nam, nhằm h hú các nh đầ ư nước n o i. 4. M số đề x ấ nhằm há riển v ho n hiện đạo đức kinh doanh ở Việ Nam Q a nhữn d h c ế số liệ h hậ được ề rạn đạo đức kinh doanh ở Việ Nam, chún a có hể hấy mặc dù có m số n hiệ khả q an, nhưn hiể biế ề đạo đức kinh doanh c a cả iới r hức iới doanh n hiệ ở Việ Nam đề có nhữn hiế só n hiêm r n . Nhữn hiế só n y kh n nhữn đã ây ác hại cho n ười iê dùn , cho các nhà kinh doanh, cho xã h i m còn ảnh hưởn n hiêm r n đến hình ảnh c a doanh n hiệ , l m doanh n hiệ kinh doanh h a lỗ lâ d i sẽ ảnh hưởn đến hình ảnh q ốc ia rên hị rườn q ốc ế. Sau đây l m số đề x ấ - Cần nghiên cứu để bổ sung, hoàn thiện khung luật pháp Việt nam nhằm tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho đạo đức kinh doanh Đây l biện há iên q yế , ì l ậ há ch nh l kh n dễ hấy nhấ cho đạo đức kinh doanh. Cần ho n hiện các B L ậ có liên q an như L ậ Đầ ư, L ậ Lao đ n , L ậ Doanh n hiệ , L ậ Bảo ệ N ười iê dùn , L ậ M i rườn M n yên nhân q an r n cho ình rạn yế kém c a đạo đức kinh doanh ở Việ Nam hiện nay x ấ há ừ s hiế ho n hiện ron há l ậ Việ nam. Nế l ậ há q y định chặ chẽ hơn, hợ lý hơn sẽ ránh được ình rạn doanh n hiệ nệ o s sơ hở c a l ậ há m rốn ránh n hĩa đạo đức c a mình. M d điển hình cho ấn đề n y l L ậ bảo ệ n ười iê dùn . Vừa q a, Nhóm 5 lớp Đ12- K20 20
21. Sự thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào đạo đức kinh doanh của chính họ ại H i hảo “Thực trạng thực thi pháp luật bảo vệ người tiêu dùng và định hướng xây dựng Luật Bảo vệ quyền người tiêu dùng” do C c Q ản lý cạnh ranh (B C n hươn ) ừa ổ chức ại H N i, n Hank Baker (đại diện D án ar Việ Nam) khẳn định, n ười iê dùn Việ Nam chưa được đảm bảo q yền lợi khi sử d n các h n hóa, dịch . Đa số ẫn r n chờ o “lòn ố ” c a n ười bán h n khi m a các sản hẩm rên hị rườn .Theo n Baker : “Khi gặp một sản phẩm không ưng ý, chúng ta vẫn hy vọng mình sẽ may mắn lấy lại được tiền. Trong khi đó, trên thị trường lại có quá nhiều người bán hàng không có tâm với hàng hóa mình bán ra. Hậu quả cuối cùng là người tiêu dùng phải chịu thiệt thòi”. M ron nhữn n yên nhân c a ình rạn rên l há l ậ ề bảo ệ q yền lợi c a n ười iê dùn ại Việ Nam chưa được h c hi m cách hiệ q ả. - Cần nâng cao nhận thức về đạo đức kinh doanh ở Việt Nam Cần lư ý l kh n chỉ các nh kinh doanh, các nh n hiên cứ mới cần nắm được kiến hức ề đạo đức kinh doanh m cả xã h i cần ý hức điề n y. Vi ậy, rước hế các hươn iện h n in đại chún nên iến h nh hổ cậ các kiến hức ề đạo đức kinh doanh nhằm định hướn h nh i c a n ười dân, để n ười dân có hể nắm được nhằm bảo ệ q yền lợi cho mình iám sá hoạ đ n c a doanh n hiệ . Tiế heo, các cơ q an Nh nước chị rách nhiệm q ản lý, hướn dẫn doanh n hiệ như B C n hươn , Phòn Thươn mại C n n hiệ Việ nam, ở Kế hoạch - Đầ ư ở các ỉnh, Th nh hố cần q an âm hổ biến nhữn kiến hức ch n nhấ ề đạo đức kinh doanh. Việc n y có hể iến h nh bằn nhiề cách như ổ chức các lớ h c cho doanh n hiệ ề đạo đức kinh doanh, ch n l a dịch x ấ bản m số sách có y n c a nước n o i ề đề i n y Nên lư ý l sách cho doanh n hiệ cần n ắn n, nhiề ình h ốn h c ế, kiể Cẩm nang về đạo đức kinh doanh chẳn hạn Các Trườn Cao đẳn , Đại h c khối Kinh ế cũn cần đưa n i d n ề đạo đức kinh doanh o chươn rình đ o ạo c a mình, có hể dưới dạn m m n riên hay i o các m n h c khác như q ản rị nhân s , n hiệ kinh doanh - Cần có những biện pháp khuyến khích doanh nghiệp nâng cao đạo đức kinh doanh của mình Nhóm 5 lớp Đ12- K20 21
22. Sự thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào đạo đức kinh doanh của chính họ Chún a cần ý hức rằn , kh n có ranh iới cố định n o đạo đức m đạo đức l m hạm rù m con n ười l n cần ươn lên để đạ đến nó. Rấ khó kiểm soá đạo đức ì nó ượ xa hơn iệc ân h há l ậ rấ nhiề . Với đạo đức kinh doanh, ấn đề còn hức ạ hơn ì iệc ân h đạo đức ron n ắn hạn hườn không đem lại lợi nh ận cho doanh n hiệ , ron khi lợi nh ận mới l m c đ ch ch nh c a doanh n hiệ . Vì ậy, các cơ q an hữ q an cần có nhữn biện há để kh yến kh ch doanh n hiệ có h nh ch ron đạo đức kinh doanh như ron các iải ao V n Đấ Việ , B n Hồn V n có hể đưa iệc có h nh ch ron đạo đức kinh doanh l m iê ch ẩn để xé . Các cơ q an h n in đại chún có hể đăn b i n inh nhữn doanh n hiệ đạ iê ch ẩn n y N ược lại, các cơ q an q ản lý cũn cần có biện há hạ nhữn doanh n hiệ i hạm đạo đức kinh doanh ới mức hạ ươn xứn . Kh n hể iế c ình rạn doanh n hiệ b c n ười lao đ n l m hêm iờ 16 - 20h/n y h n ần liền đến mức lao đ n n ấ xỉ m chỉ bị hạ i riệ VND; Các doanh n hiệ i hạm q y định bảo ệ m i rườn như xả hóa chấ ra s n l m cá chế h n loạ , n ười dân kh n có nước sinh hoạ m lại được cho hé iế c hoạ đ ng trong khi ìm biện há xử lý. Cũn như ăn hóa, đạo đức nói ch n đạo đức kinh doanh nói riên l nhữn hạm rù hức ạ , cần nhiề hời ian c n sức để ho n hiện há riển. L m q ốc ia đan há riển, mới ham ia o iến rình o n cầ hóa, nhữn hạm rù như ăn hóa kinh doanh, đạo đức kinh doanh còn khá mới mẻ ở Việ nam. Được biế ron hời ian ới, ch nh h Việ Nam đan có ch rươn nâng cao trình đ nhận hức cho n ười dân doanh n hiệ ề các ấn đề có liên quan đến h i nhậ kinh ế q ốc ế o n cầ hóa. B Giáo d c Đ o ạo cũn đan kh yến cáo các rườn Đại h c Cao đẳn cần đổi mới chươn rình đ o ạo cho hù hợ ới rình đ ch n rên hế iới. Có được nhữn yế ố h ận lợi n y r yền hốn đạo đức lâ đời c a n ười Việ Nam, hy n l ron hời ian ới, nhận hức c a n ười Việ Nam ề đạo đức kinh doanh sẽ nhanh chón được nân cao, ó hần d y rì s há riển bền ữn nân cao chấ lượn đời sốn cho n ười dân Việ Nam. Nhóm 5 lớp Đ12- K20 22
23. Sự thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào đạo đức kinh doanh của chính họ III. KẾT LUẬN: Gắn ới s h nh c n c a doanh n hiệ ồm nhiề yế ố như : chiến lược kinh doanh, s nhạy bén ới hị rườn , có ch nh sách q ản cáo, iế hị sản hẩm, hươn hiệ ố T y nhiên, s sốn còn c a doanh n hiệ ề lâ d i ấ yế cần đến yế ố “đạo đức kinh doanh”. “Đạo đức kinh doanh” ới nhữn ai rò c a mình đã iú doanh n hiệ ừa ạo ra lợi nh ận l m c iê c a doanh n hiệ ừa ạo ra m s y n ề chấ lượn sản hẩm m hình ảnh ố c a doanh n hiệ đi o lòn khách h n cũn như đối ác c a doanh n hiệ đó. Hơn hế nữa, “đạo đức kinh doanh” còn ạo ra cho doanh n hiệ m s ắn kế lâ d i ới n ười lao đ n c a mình rên cơ sở nền ản đạo đức kinh doanh hù hợ sẽ há h y nh sán ạo s r n h nh c a nhân iên ron doanh n hiệ . h nh c n c a doanh n hiệ ắn liền ới hươn hiệ c a nó sẽ ó hần nân cao hình ảnh hươn hiệ sản hẩm c a m q ốc ia, s ổn định há riển c a doanh n hiệ cũn l yế ố ó hần ữn mạnh cho nền kinh ế q ốc ia. Như ậy, đạo đức doanh n hiệ l yế ố ó hần ạo nên h nh c n c a doanh n hiệ hay nói cách khác “ h nh c n c a doanh n hiệ h h c o đạo đức kinh doanh c a ch nh h ”. Nhóm 5 lớp Đ12- K20 23
24. Sự thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào đạo đức kinh doanh của chính họ TÀI LIỆU THAM KHẢO: [1] Giáo rình q ản rị h c – ĐH Kinh Tế T HCM [2] B i iản “Đạo đức kinh doanh” – T . Phan Thị Minh Châ [3] www.saga.vn [4] Đạo đức kinh doanh ăn hóa doanh n hiệ - Phạm Q ốc Toản – Nxb Lao đ n Xã h i [5] Bản sắc ăn hóa doanh n hiệ – David Maister – Nxb Thốn Kê DANH SÁCH NHÓM 5 LỚP Đ12 – K20 Trưởn nhóm 1 H ỳnh Ho i Đức 1/4/1972 duc_phone@yahoo.com 095 234 4567 2 Lý Thị Mỹ Chi 23/09/1984 lymychi2304@gmail.com 0936 150 459 3 H ỳnh Hữ Phúc 19/05/1985 denisevin_nguyen@yahoo.com 0983 127 030 4 Lê Thùy Trang 27/10/1986 letrang2127@gmail.com 0987 327 792 5 Lư Xuân Danh 10/11/1988 luxudanh@gmail.com 0938 526 913 6 N yễn Đình Chươn 1/2/1982 chuong_kinhte2001@yahoo.com 01215 127 052 7 Bùi N c T yền 25/10/1987 tuyenbuikt@gmail.com 0986 378 998 8 Phạm Thị X ân Mai 18/09/1987 maipham102@gmail.com 0988 387 287 N yễn X ân Đỗ 9 7/3/1976 ngocthang95@yahoo.com 0918 04 26 36 Thắn 10 N yễn Thị Kim Chi 29/05/1985 cily8504@yahoo.com 0937 43 54 99 Nhóm 5 lớp Đ12- K20 24