Bài giảng về môn học Kế toán tài chính 2

266 trang vanle 3280

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng về môn học Kế toán tài chính 2", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

bai_giang_ve_mon_hoc_ke_toan_tai_chinh_2.pdf

Nội dung text: Bài giảng về môn học Kế toán tài chính 2

Keá toaùn taøi chính 2 PHAÀN LYÙ THUYEÁT Trang 1
Keá toaùn taøi chính 2 CHÖÔNG 1 : KEÁ TOAÙN MUA BAÙN HAØNG HOAÙ, TIEÂU THUÏ THAØNH PHAÅM TRONG NÖÔÙC 1.1. KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ 1.1.1. Khaùi nieäm Trong kinh doanh thöông maïi, khoái löôïng haøng hoaù löu chuyeån chuû yeáu laø mua ngoaøi, caùc tröôøng hôïp nhaäp khaùc laø khoâng ñaëc tröng vaø raát thöa thôùt. Haøng hoaù mua vaøo ñeå kinh doanh baùn ra chuû yeáu laø töø nôi saûn xuaát, ñôn vò nhaäp khaåu (ñoái vôùi baùn buoân), töø caùc ñôn vò baùn buoân (ñoái vôùi ñôn vò baùn leû haøng hoaù). Haøng hoaù mua ñöôïc thöïc hieän theo nhieàu phöông thöùc giao nhaän vaø thanh toaùn: mua tröïc tieáp, mua theo phöông thöùc göûi haøng, theo hôïp ñoàng cung caáp, mua theo phöông thöùc ñaët haøng soá tieàn haøng mua ñöôïc thanh toaùn treân cô sôû hoaù ñôn vaø hôïp ñoàng kyù keát baèng caùch: traû tröôùc (taïm öùng, ñaët coïc ) traû ngay, traû chaäm hoaëc buø tröø. Moãi phöông thöùc mua haøng ñeàu lieân quan ñeán nhöõng thoaû thuaän veà ñòa ñieåm, caùch thöùc, traùch nhieäm giao nhaän haøng vaø thanh toaùn chi traû tieàn haøng, cuõng nhö caùc phí toån khaùc lieân quan cuûa moät thöông vuï. 1.1.2. Nguyeân taéc ñaùnh giaù Giaù nhaäp kho thöïc teá hoaëc giaù nhaäp baùn thöïc teá cuûa haøng hoaù mua goàm: o Giaù mua ghi treân hoaù ñôn – neáu coù giaûm giaù sau khi mua ñöôïc höôûng seõ giaûm giaù mua vaø nôï phaûi traû cho nhaø cung caáp. Giaù hoaù ñôn ghi vaøo giaù nhaäp haøng hoaù mua, coù theå laø giaù thanh toaùn coù thueá tieâu thuï ñaëc bieät, thueá GTGT tính theo phöông phaùp tính thueá tröïc tieáp, hoaëc coù theå laø giaù khoâng coù thueá GTGT ñaàu vaøo trong tröôøng hôïp doanh nghieäp aùp duïng phöông phaùp khaáu tröø thueá GTGT. Trang 2
Keá toaùn taøi chính 2 o Caùc phí toån mua haøng hoaù khaùc (vaän chuyeån, boác vaùc, dòch vuï phí, leä phí kho baõi ) do ñôn vò mua chòu traùch nhieäm chi. 1.1.3. Taøi khoaûn söû duïng Nôï TK 156 “Haøng hoaù” Coù SD: xxx − Trò giaù mua, nhaäp kho cuûa haøng − Trò giaù voán xuaát kho cuûa haøng hoaù nhaäp kho trong kyø. hoaù goàm: xuaát baùn, xuaát giao ñaïi − Trò giaù haøng thueâ gia coâng, cheá lyù, xuaát thueâ cheá bieán, xuaát goùp bieán nhaäp kho. voán lieân doanh, xuaát söû duïng − Chi phí mua haøng hoaù. − Trò giaù voán haøng xuaát traû laïi ngöôøi baùn. SD: Trò giaù thöïc teá haøng hoaù toàn kho − Trò giaù voán haøng hoaù thieáu huït coi nhö xuaát. Taøi khoaûn 156 ñöôïc haïch toaùn chi tieát theo kho, theo loaïi haøng, nhoùm haøng vaø töøng thöù haøng hoaù, kho quaûn lyù Taøi khoaûn 156 – haøng hoaù ñöôïc chi tieát thaønh 3 taøi khoaûn: - TK 1561 “Giaù mua cuûa haøng hoaù” - TK 1562 “Chi phí mua haøng hoaù” - TK 1567 “Hoaù hoaù baát ñoäng saûn” Trang 3
Keá toaùn taøi chính 2 Nôï TK 151 “Haøng mua ñang ñi treân ñöôøng” Coù SD: xxx − Giaù mua theo hoaù ñôn ñaõ nhaän − Giaù mua theo chöùng töø cuûa soá trong kyø chöa coù haøng veà. haøng ñaõ kieåm nhaän, nhaäp kho, − Phí toån keøm theo haøng mua, ghi hoaëc ñaõ giao baùn thaúng cho theo chöùng töø nhaän ñöôïc. khaùch haøng mua. SD: Trò giaù thöïc teá haøng hoaù mua ñang ñi treân ñöôøng vaøo ngaøy cuoái kyø 1.1.4. Nguyeân taéc haïch toaùn Chæ phaûn aùnh vaøo taøi khoaûn 1561 nhöõng haøng hoaù löu chuyeån qua kho vaø caùc quaày baùn leû. Nhöõng tröôøng hôïp nhaäp, göûi haøng sau khoâng nhaän ñöôïc ghi vaøo taøi khoaûn 1561: Haøng nhaän baùn hoä, giöõ hoä caùc ñôn vò khaùc, haøng nhaän baùn ñaïi lyù, kyù göûi; Haøng mua veà söû duïng cho muïc ñích saûn xuaát saûn phaåm, cho kinh doanh, cho tieâu duøng noäi boä; Haøng hoaù nhaäp, xuaát phaûn aùnh treân taøi khoaûn 1561 ñöôïc ghi theo giaù thöïc teá nhaäp, xuaát; Giaù thöïc teá nhaäp kho ñöôïc xaùc ñònh theo chöùng töø nhaäp tuyø nguoàn nhaäp haøng hoaù. Giaù thöïc teá xuaát kho ñöôïc tính theo moät trong nhöõng phöông phaùp nhö: giaù thöïc teá ñích danh, giaù bình quaân sau moãi laàn nhaäp, giaù bình quaân caû kyø döï tröõ, giaù nhaäp tröôùc xuaát tröôùc, giaù nhaäp sau xuaát tröôùc, giaù bình quaân kyø tröôùc hoaëc heä soá giaù Caùc phí toån mua haøng hoaù ñöôïc haïch toaùn rieâng treân taøi khoaûn 1562 – Phí toån mua haøng hoaù, cuoái kyø phaân boå hoaëc keát chuyeån theo khoái löôïng haøng toàn cuoái kyø vaø baùn ra trong kyø. Trang 4
Keá toaùn taøi chính 2 Chi phí mua haøng laø bieåu hieän baèng tieàn cuûa toaøn boä khoaûn hao phí veà lao ñoäng soáng vaø lao ñoäng vaät hoaù maø doanh nghieäp ñaõ boû ra coù lieân quan ñeán vieäc thu mua haøng hoaù. Do chi phí mua haøng lieân quan ñeán toaøn boä khoái löôïng haøng hoaù trong kyø vaø löôïng haøng hoaù ñaàu kyø, neân caàn phaân boå chi phí mua haøng ñaõ baùn ra trong kyø vaø löôïng haøng coøn laïi cuoái kyø, nhaèm xaùc ñònh ñuùng ñaén trò giaù voán haøng xuaát baùn, treân cô sôû ñoù tính toaùn chính xaùc keát quaû baùn haøng. Ñoàng thôøi phaûn aùnh ñöôïc trò giaù voán haøng toàn kho treân baùo caùo taøi chính ñöôïc chính xaùc. Chi phí thu mua Chi phí thu lieân quan ñeán mua phaùt + Chi phí thu mua haøng toàn kho sinh trong Trò giaù cuûa haøng phaân boå cho haøng ñaàu kyø kyø hoaù ñaõ xaùc ñònh = x hoaù ñaõ tieâu thuï Trò giaù mua cuûa haøng hieän coøn tieâu thuï trong trong kyø cuoái kyø vaø haøng hoaù ñaõ xuaát baùn kyø xaùc ñònh tieâu thuï trong kyø Haøng hoaù mua haïch toaùn treân taøi khoaûn 151 bao goàm: haøng mua ñaõ chaáp nhaän thanh toaùn hoaëc ñaõ traû tieàn cho nhaø cung caáp, cuoái kyø chöa kieåm nhaän nhaäp kho. Haøng ñaõ veà doanh nghieäp nhöng ñang chôø kieåm nhaän laøm thuû tuïc nhaäp kho. Taøi khoaûn 151 ñöôïc chi tieát theo doõi töøng loaïi haøng, töøng loâ, löôït haøng mua ñang treân ñöôøng tính tôùi ngaøy cuoái kyø. Taøi khoaûn khoâng chæ phaûn aùnh trò giaù hoaù ñôn cuûa haøng theo chöùng töø nhaän, maø coøn phaûn aùnh caû caùc phí toån keøm theo haøng haøng (trò giaù bao bì tính rieâng phaûi traû, phí mua ñöôïc chi hoä ). 1.1.5. Phöông phaùp haïch toaùn moät soá nghieäp vuï chuû yeáu Trang 5
Keá toaùn taøi chính 2 o Phöông phaùp haïch toaùn caùc nghieäp vuï mua haøng vôùi ñôn vò aùp duïng thueá GTGT tính theo phöông phaùp khaáu tröø. Keá toaùn nghieäp vuï mua haøng theo phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân, tröôøng hôïp haøng mua vaø chöùng töø mua haøng cuøng veà, thì caên cöù thöïc teá kieåm nhaän haøng, keá toaùn ghi: Nôï 156 – Haøng hoaù (giaù trò haøng hoaù thöïc nhaäp kho) Nôï 157 – Haøng göûi ñi baùn (göûi ñaïi lyù, göûi baùn thaúng) Nôï 632 – Giaù voán haøng baùn (giao baùn thaúng tröïc tieáp) Nôï 133 – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø Coù 111 – Toång giaù trò thanh toaùn baèng tieàn maët Coù 112 – Toång giaù trò thanh toaùn baèng tieàn göûi ngaân haøng Coù 311 – Toång giaù trò thanh toaùn baèng tieàn vay ngaén haïn Coù 331 – Toång giaù trò chöa thanh toaùn cho khaùch haøng. o Tröôøng hôïp haøng veà chöa coù chöùng töø, theo nguyeân taéc quaûn lyù taøi saûn, keá toaùn tieán haønh caùc thuû tuïc kieåm nhaän haøng, taïm thôøi ghi haøng nhaäp theo giaù taïm tính: Nôï 156 – Haøng hoaù (giaù trò haøng hoaù thöïc nhaäp kho) Coù 331 – (ghi giaù baùn taïm tính – giaù chöa coù thueá GTGT) o Khi nhaän ñöôïc boä chöùng töø cuûa loâ haøng nhaäp, caên cöù thöïc teá veà chi phí mua, keá toaùn ñieàu chænh giaù taïm tính cuûa loâ haøng ñaõ nhaäp vaø phaûn aùnh soá hieäu, ngaøy, thaùng cuûa chöùng töø nhaäp mua cuûa loâ haøng vaøo doøng ghi taïm tính vaø doøng ghi möùc ñieàu chænh taêng, giaûm, ñoàng thôøi ghi soá thueá GTGT khaáu tröø. Nôï 133 – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø Coù 111, 113, 311, 331, o Tröôøng hôïp chöùng töø mua haøng veà tröôùc, keá toaùn löu chöùng töø vaøo taäp “Hoà sô chöa coù haøng” cuoái kyø neáu chöa nhaäp haøng hoaù mua keá toaùn ghi caùc buùt toaùn sau: Trang 6
Keá toaùn taøi chính 2 Nôï 151 – Haøng mua ñang ñi treân ñöôøng Nôï 133 – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø Coù 111, 113, 311, 331, o Kyø sau khi haøng veà, ñöôïc kieåm nhaän, caên cöù thöïc teá kieåm nhaän, keá toaùn ghi: Nôï 156 – Haøng hoaù (giaù trò haøng hoaù thöïc nhaäp kho) Nôï 157 – Haøng göûi ñi baùn (göûi ñaïi lyù, göûi baùn thaúng) Nôï 632 – Giaù voán haøng baùn (giao baùn thaúng tröïc tieáp) Coù 151 – Haøng mua ñang ñi treân ñöôøng o Tröôøng hôïp nhaän haøng mua thöøa, thieáu so vôùi hoaù ñôn, keá toaùn caàn laäp bieân baûn vaø caên cöù tính chaát thöøa, thieáu, nguyeân nhaân cuï theå ghi. Tröôøng hôïp, haøng kieåm nhaän thieáu, keá toaùn ghi: Nôï 1388– Phaûi thu khaùc (boài thöôøng haøng mua thieáu huït) Nôï 1381 – Taøi saûn thieáu chôø xöû lyù (ghi chôø xöû lyù) Nôï 632 – Taøi saûn thieáu ghi taêng giaù voán haøng baùn Coù 331 – Phaûi traû cho nhaø cung caáp o Haøng kieåm nhaän nhaäp thöøa so vôùi hoaù ñôn – ghi chôø xöû lyù: Nôï 156– Nhaäp haøng mua thöøa so vôùi chöùng töø Nôï 133 – Thueá GTGT khaáu tröø cuûa soá haøng thöøa Coù 3381 – Haøng mua thöøa chôø xöû lyù o Neáu khoâng nhaäp kho soá haøng thöøa thì theo doõi ôû Nôï TK 002 “Haøng hoaù nhaäp giöõ hoä”: Nôï 002– Haøng hoaù nhaän giöõ hoä o Tröôøng hôïp mua ñöôïc höôûng chieát khaáu thöông maïi, hoaëc giaûm giaù thì keá toaùn ghi giaûm giaù trò haøng mua: Trang 7
Keá toaùn taøi chính 2 Nôï 331– Phaûi traû nhaø cung caáp (khaáu tröø nôï phaûi traû) Nôï 111 – Chieát khaáu, giaûm giaù ñöôïc höôûng ñaõ nhaän baèng tieàn Nôï 112 – Chieát khaáu, giaûm giaù ñöôïc höôûng ñaõ nhaän baèng TGNH Coù 156 – Haøng hoaù (giaûm giaù haøng hoaù mua) Coù 133 – Giaûm thueá ñaàu vaøo o Tröôøng hôïp ñöôïc höôûng chieát khaáu thanh toaùn thì ghi doanh thu hoaït ñoäng taøi chính: Nôï 331– Phaûi traû nhaø cung caáp (khaáu tröø nôï phaûi traû) Nôï 111 – Chieát khaáu, giaûm giaù ñöôïc höôûng ñaõ nhaän baèng tieàn Nôï 112 – Chieát khaáu, giaûm giaù ñöôïc höôûng ñaõ nhaän baèng TGNH Coù 515 – Doanh thu taøi chính Tröôøng hôïp mua haøng theo phöông phaùp öùng tröôùc tieàn haøng moät phaàn hoaëc toaøn boä keá toaùn ghi caùc buùt toaùn sau: o Khi öùng tröôùc tieàn haøng cho nhaø cung caáp ñeå ñaët haøng mua, ñaët gia coâng cheá bieán, keá toaùn ghi soå chi tieát nhaø cung caáp nhaän öùng tröôùc ñeå theo doõi khi nhaäp haøng: Nôï 331– Nhaø cung caáp nhaän öùng tröôùc Coù 111 – ÖÙng tröôùc cho nhaø cung caáp baèng tieàn maët Coù 112 – ÖÙng tröôùc cho nhaø cung caáp baèng chuyeån khoaûn o Khi nhaäp haøng mua, caên cöù thöïc teá nhaäp vaø chöùng töø, keá toaùn ghi giaù trò toaøn boä loâ haøng: Nôï 156 – Giaù trò haøng thöïc nhaäp kho Nôï 157 – Giaù trò haøng thöïc kieåm nhaän ñaõ göûi baùn thaúng Nôï 133 – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø Coù 331 – Nhaø cung caáp nhaän öùng tröôùc Trang 8
Keá toaùn taøi chính 2 o Thanh toaùn cheânh leäch vôùi nhaø cung caáp, neáu giaù trò haøng mua lôùn hôn soá tieàn öùng tröôùc thì traû noát tieàn haøng: Nôï 331 – Nhaø cung caáp nhaän öùng tröôùc Coù 111 – Thanh toaùn cho nhaø cung caáp baèng tieàn maët Coù 112 – Thanh toaùn nhaø cung caáp baèng chuyeån khoaûn o Ngöôïc laïi, neáu giaù trò haøng mua nhoû hôn soá tieàn ñaõ öùng tröôùc cho nhaø cung caáp haøng hoaù thì doanh nghieäp nhaän laïi tieàn öùng thöøa: Nôï 111 – Nhaän laïi tieàn thöøa baèng tieàn maët Nôï 112 – Nhaän laïi tieàn thöøa baèng tieàn göûi ngaân haøng Coù 331 – Phaûi traû nhaø cung caáp 1.2. KEÁ TOAÙN BAÙN HAØNG 1.2.1. Doanh thu baùn haøng Doanh thu baùn haøng ñöôïc ghi nhaän khi ñoàng thôøi thoaû maõn taát caû 5 ñieàu kieän sau: - Doanh nghieäp ñaõ chuyeån giao phaàn lôùn ruûi ro vaø lôïi ích gaén lieàn vôùi quyeàn sôû höõu saûn phaåm hoaëc haøng hoaù cho ngöôøi mua. - Doanh nghieäp khoâng coøn naém giöõ quyeàn quaûn lyù haøng hoaù nhö ngöôøi sôû höõu haøng hoaù hoaëc quyeàn kieåm soaùt haøng hoaù. - Doanh thu ñöôïc xaùc ñònh töông ñoái chaéc chaén. - Doanh nghieäp ñaõ thu ñöôïc hoaëc seõ thu ñöôïc lôïi ích kinh teá töø giao dòch baùn haøng. - Xaùc ñònh ñöôïc chi phí lieân quan ñeán giao dòch baùn haøng. 1.2.2. Thôøi ñieåm ghi nhaän doanh thu Doanh nghieäp phaûi xaùc ñònh thôøi ñieåm chuyeån giao phaàn lôùn ruûi ro vaø lôïi ích gaén lieàn vôùi quyeàn sôû höõu haøng hoaù cho ngöôøi mua trong töøng tröôøng hôïp cuï Trang 9
Keá toaùn taøi chính 2 theå. Trong haàu heát caùc tröôøng hôïp, thôøi ñieåm chuyeån giao phaàn lôùn ruûi ro truøng vôùi thôøi ñieåm chuyeån giao lôïi ích gaén lieàn vôùi quyeàn sôû höõu hôïp phaùp hoaëc quyeàn kieåm soaùt haøng hoaù cho ngöôøi mua. Tröôøng hôïp doanh nghieäp vaãn coøn chòu phaàn lôùn ruûi ro gaén lieàn vôùi quyeàn sôû höõu haøng hoaù thì giao dòch khoâng ñöôïc coi laø hoaït ñoäng baùn haøng vaø doanh thu khoâng ñöôïc ghi nhaän. Doanh nghieäp coøn phaûi chòu ruûi ro gaén lieàn vôùi quyeàn sôû höõu haøng hoaù döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau nhö: - Doanh nghieäp coøn phaûi chòu traùch nhieäm ñeå ñaûm baûo cho taøi saûn ñöôïc hoaït ñoäng bình thöôøng maø vieäc naøy khoâng naèm trong ñieàu khoaûn baûo haønh thoâng thöôøng. - Khi vieäc thanh toaùn tieàn baùn haøng coøn chöa chaéc chaén vì phuï thuoäc vaøo ngöôøi mua haøng hoaù ñoù. - Khi haøng hoaù ñöôïc giao coøn chôø laép ñaët, vaø vieäc laép ñaët ñoù laø moät phaàn quan troïng cuûa hôïp ñoàng maø doanh nghieäp chöa hoaøn thaønh. - Khi ngöôøi mua coù quyeàn huyû boû vieäc mua haøng vì moät lyù do naøo ñoù ñöôïc neâu trong hôïp ñoàng mua baùn vaø doanh nghieäp chöa chaéc chaén veà khaû naêng haøng baùn coù bò traû laïi hay khoâng. Neáu doanh nghieäp chæ coøn phaûi chòu moät phaàn ruûi ro gaén lieàn vôùi quyeàn sôû höõu haøng hoaù thì vieäc baùn haøng ñöôïc xaùc ñònh vaø doanh thu ñöôïc ghi nhaän. Ví duï doanh nghieäp coøn naém giöõ giaáy tôø veà quyeàn sôû höõu haøng hoaù chæ ñeå ñaûm baûo nhaän ñöôïc ñuû caùc khoaûn thanh toaùn. Doanh thu baùn haøng ñöôïc ghi nhaän chæ khi ñaûm baûo laø doanh nghieäp nhaän ñöôïc lôïi ích kinh teá töø giao dòch. Tröôøng hôïp lôïi ích kinh teá töø giao dòch baùn haøng coøn phuï thuoäc vaøo yeáu toá khoâng chaéc chaén thì chæ ghi nhaän doanh thu khi yeáu toá khoâng chaéc chaén naøy ñaõ xöû lyù xong. Trang 10
Keá toaùn taøi chính 2 Doanh thu vaø chi phí lieân quan tôùi cuøng moät giao dòch phaûi ñöôïc ghi nhaän ñoàng thôøi theo nguyeân taéc phuø hôïp. 1.2.3. Caùc khoaûn giaûm tröø doanh thu Doanh thu baùn haøng thuaàn maø doanh nghieäp thu ñöôïc (doanh thu thuaàn) coù theå thaáp hôn doanh thu baùn haøng. Doanh thu thuaàn laø khoaûn cheânh leäch giöõa doanh thu baùn haøng vaø caùc khoaûn giaûm tröø doanh thu, bao goàm: - Chieát khaáu thöông maïi laø khoaûn doanh nghieäp baùn giaûm giaù nieâm yeát cho khaùch haøng mua haøng vôùi khoái löôïng lôùn. Khoaûn giaûm giaù coù theå phaùt sinh treân khoái löôïng töøng loâ haøng maø khaùch haøng ñaõ mua, cuõng coù theå phaùt sinh treân toång khoái löôïng haøng luyõ keá maø khaùch haøng ñaõ mua trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh tuyø thuoäc vaøo chính saùch chieát khaáu thöông maïi cuûa beân baùn. - Giaûm giaù haøng baùn laø khoaûn giaûm tröø cho ngöôøi mua do toaøn boä hay moät phaàn haøng hoaù keùm phaåm chaát, sai quy caùch hoaëc laïc haäu thò hieáu. Nhö vaäy giaûm giaù haøng baùn vaø chieát khaáu thöông maïi coù cuøng baûn chaát nhö nhau: ñeàu laø giaûm giaù cho ngöôøi mua, song laïi phaùt sinh trong hai tình huoáng khaùc nhau hoaøn toaøn. - Giaù trò haøng baùn bò traû laïi laø giaù trò khoái löôïng haøng baùn ñaõ xaùc ñònh laø tieâu thuï bò khaùch haøng traû laïi vaø töø choái thanh toaùn do caùc nguyeân nhaân nhö: vi phaïm cam keát; vi phaïm hôïp ñoàng kinh teá; haøng bò maát, keùm phaåm chaát; khoâng ñuùng chuûng loaïi, quy caùch. Khi doanh nghieäp ghi nhaän trò giaù haøng baùn bò traû laïi caàn ñoàng thôøi ghi giaûm töông öùng trò giaù voán haøng baùn trong kyø. - Thueá tieâu thuï ñaëc bieät, thueá xuaát khaåu, thueá GTGT tính theo phöông phaùp tröïc tieáp laø caùc khoaûn thueá ñöôïc xaùc ñònh tröïc tieáp treân doanh thu baùn haøng theo quy ñònh hieän haønh cuûa caùc luaät thueá tuyø thuoäc vaø töøng maët Trang 11
Keá toaùn taøi chính 2 haøng khaùc nhau. Thueá tieâu thuï ñaëc bieät (tröôøng hôïp ñöôïc coi laø moät trong nhöõng khoaûn giaûm tröø doanh thu) phaùt sinh khi doanh nghieäp cung caáp caùc loaïi saûn phaåm do doanh nghieäp saûn xuaát (hoaëc caùc loaïi dòch vuï) thuoäc ñoái töôïng chòu thueá tieâu thuï ñaëc bieät cho khaùch haøng. Khi ñoù doanh thu baùn haøng ñöôïc ghi nhaän trong kyø theo giaù baùn traû ngay ñaõ bao goàm thueá tieâu thuï ñaëc bieät phaûi noäp vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc caên cöù vaøo doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï phaùt sinh trong kyø. 1.2.4. Chöùng töø söû duïng Laäp hoaù ñôn ñeå ngöôøi mua laøm caên cöù ghi soå vaø chöùng töø ñi ñöôøng, ngöôøi baùn laøm caên cöù ghi nhaän doanh thu vaø soå saùch keá toaùn cuûa mình. - Hoaù ñôn baùn haøng thoâng thöôøng caàn phaûn aùnh giaù baùn (ñaõ coù thueá GTGT); Caùc khoaûn phuï thu, phí tính ngoaøi tieàn baùn (neáu coù); Toång giaù thanh toaùn (ñaõ coù thueá GTGT). Hoaù ñôn GTGT caàn phaûi phaûn aùnh giaù baùn (chöa coù thueá GTGT); Caùc khoaûn phuï thu, phí tính ngoaøi tieàn baùn (neáu coù). Thueá GTGT. Toång giaù thanh toaùn (ñaõ coù thueá GTGT). - Phieáu thu, phieáu chi ñeå ghi nhaän caùc khoaûn thu chi baèng tieàn. - Giaáy baùo nôï, giaáy baùo coù cuûa ngaân haøng vaø caùc chöùng töø khaùc (neáu coù). 1.2.5. Taøi khoaûn söû duïng Nôï TK 157 Coù SD: xxx − Trò giaù haøng hoaù, thaønh phaåm ñaõ - Trò giaù haøng hoaù, thaønh phaåm göûi ñi cho khaùch haøng hoaëc göûi göûi ñi ñaõ ñöôïc thanh toaùn hoaëc ñaïi lyù baùn ñaõ chaáp nhaän thanh toaùn SD: Giaù trò haøng hoaù thaønh phaåm göûi - Trò giaù thaønh phaåm, haøng hoaù ñi nhöng chöa ñöôïc chaáp nhaän göûi ñi bò traû laïi thanh toaùn Trang 12
Keá toaùn taøi chính 2 − Taøi khoaûn 632 - "Giaù voán haøng baùn": Taøi khoaûn naøy duøng ñeå phaûn aùnh trò giaù voán cuûa thaønh phaåm, haøng hoaù, xuaát baùn trong kyø. Nôï TK 632 Coù − Trò giaù voán cuûa thaønh phaåm, haøng − Keát chuyeån trò giaù voán cuûa hoaù ñaõ cung caáp theo töøng hoaù thaønh phaåm, haøng hoaù vaøo beân ñôn nôï cuûa taøi khoaûn 911 "Xaùc ñònh keát quaû kinh doanh" − Taøi khoaûn 511 - "Doanh thu baùn haøng": Taøi khoaûn naøy duøng ñeå phaûn aùnh doanh thu baùn haøng thöïc teá cuûa doanh nghieäp thöïc hieän trong kyø hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. Nôï TK 511 Coù − Trò giaù haøng baùn bò traû laïi - Doanh thu baùn saûn phaåm, haøng − Khoaûn chieát khaáu baùn haøng thöïc hoaù, vaø cung caáp lao vuï, dòch vuï teá phaùt sinh trong kyø haïch toaùn cuûa doanh nghieäp thöïc hieän trong kyø haïch toaùn − Khoaûn giaûm giaù haøng baùn − Keát chuyeån doanh thu thuaàn − Taøi khoaûn 131 - "Phaûi thu khaùch haøng": Taøi khoaûn naøy duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn nôï phaûi thu vaø tình hình thanh toaùn caùc khoaûn nôï phaûi thu vôùi khaùch haøng veà tieàn baùn saûn phaåm, cung caáp dòch vuï, Trang 13
Keá toaùn taøi chính 2 Nôï TK 131 Coù SD: xxx − Soá tieàn phaûi thu cuûa khaùch haøng - Soá tieàn khaùch haøng ñaõ nôï veà saûn phaåm, haøng hoaù ñaõ giao; - Caùc khoaûn chieát khaáu, giaûm giaù, lao vuï ñaõ cung caáp ñöôïc xaùc ñònh traû laïi haøng ñaõ chaáp nhaän cho tieâu thuï ngöôøi mua − Soá tieàn thöøa traû laïi cho khaùch haøng SD: Soá tieàn coøn phaûi thu cuûa khaùch haøng − Taøi khoaûn 521 - "Chieát khaáu thöông maïi": Taøi khoaûn naøy duøng ñeå phaûn aùnh toaøn boä soá tieàn giaûm tröø cho ngöôøi mua haøng veà caùc khoaûn chieát khaáu thanh toaùn hoaëc öu ñaõi. Nôï TK 521 Coù − Soá tieàn chieát khaáu ñaõ chaáp nhaän - Keát chuyeån toaøn boä soá chieát thanh toaùn cho khaùch haøng khaáu baùn haøng sang taøi khoaûn doanh thu baùn haøng ñeå xaùc ñònh doanh thu thuaàn trong kyø haïch toaùn − Taøi khoaûn 531 - "Haøng baùn bò traû laïi": Taøi khoaûn naøy duøng ñeå phaûn aùnh trò giaù cuûa soá saûn phaåm, haøng hoaù, dòch vuï, ñaõ tieâu thuï bò khaùch haøng traû laïi do khoâng phuø hôïp vôùi hôïp ñoàng. Trang 14
Keá toaùn taøi chính 2 Nôï TK 531 Coù − Trò giaù cuûa haøng baùn bò traû laïi - Keát chuyeån trò giaù cuûa haøng baùn bò traû laïi tröø vaøo doanh thu baùn haøng trong kyø − Taøi khoaûn 532 - "Giaûm giaù haøng baùn": Taøi khoaûn naøy duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn giaûm giaù, bôùt giaù, hoài khaáu cuûa vieäc baùn haøng trong kyø haïch toaùn Nôï TK 532 Coù − Caùc khoaûn giaûm giaù haøng baùn ñaõ - Keát chuyeån khoaûn giaûm giaù chaáp nhaän cho ngöôøi mua haøng baùn tröø vaøo doanh thu baùn haøng − Taøi khoaûn 333 ( 3331) - "Thueá GTGT ñaàu ra": Taøi khoaûn naøy duøng ñeå phaûn aùnh tình hình thanh toaùn ngaân saùch veà thueá GTGT ñaàu ra. Tính chung cho caû 2 phöông phaùp tính thueá. Nôï TK 333(3331) Coù SD: xxx SD: xxx − Thueá GTGT ñaàu vaøo ñaõ khaáu tröø - Thueá GTGT ñaàu ra phaûi noäp − Soá thueá GTGT ñöôïc giaûm tröø cuûa haøng hoaù, dòch vuï ñaõ tieâu − Thueá GTGT cuûa haøng baùn bò traû thuï, ñaõ duøng ñeå trao ñoåi, bieáu laïi taëng, söû duïng noäi boä − Soá thueá GTGT ñaõ noäp SD: Soá thueá coøn phaûi noäp Trang 15
Keá toaùn taøi chính 2 − Taøi khoaûn 338 ( 3387) - "Doanh thu chöa thöïc hieän": Taøi khoaûn naøy duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn doanh thu nhaän tröôùc laø soá tieàn cuûa khaùch haøng ñaõ traû tröôùc cho moät hoaëc vaøi kyø veà dòch vuï maø ñôn vò ñaõ cung caáp( cho thueâ nhaø, vaên phoøng, kho taøng, ) Nôï TK 338 (3387) Coù SD: xxx − Keát chuyeån doanh thu nhaän tröôùc - Phaûn aùnh khoaûn tieàn ñaõ nhaän sang taøi khoaûn 511 töông öùng vôùi tröôùc cuûa khaùch haøng cho moät doanh thu cuûa kyø keá toaùn hay nhieàu kyø veà dòch vuï ñaõ cung − Traû laïi tieàn cho khaùch neáu khoâng caáp thöïc hieän ñöôïc moät phaàn dòch vuï SD: Doanh thu nhaän tröôùc coøn laïi cuoái kyø 1.2.6. Phöông phaùp keá toaùn moät soá nghieäp vuï chuû yeáu o Tieâu thuï thaønh phaåm, haøng hoaù tröïc tieáp töø kho cuûa doanh nghieäp: - Xuaát kho saûn phaåm hoaëc hoaøn thaønh dòch vuï giao cho khaùch haøng, ghi giaù voán xuaát kho: Nôï TK 632 – Giaù voán haøng baùn Coù TK 155, 156, 154 - Doanh thu baùn haøng Nôï TK 111, 112, 131 – Tieàn maët, tieàn göûi ngaân haøng Coù TK 511 – Doanh thu baùn haøng Coù TK 333(3331) o Chuyeån haøng theo hôïp ñoàng: - Xuaát haøng Trang 16
Keá toaùn taøi chính 2 Nôï TK 157 – Haøng göûi ñi baùn Coù TK 154, 155, 156 - Khi khaùch haøng chaáp nhaän thanh toaùn hoaëc thanh toaùn Ghi giaù voán haøng baùn (ghi giaù xuaát kho) Nôï TK 632 – Giaù voán haøng baùn Coù TK 157 – Haøng göûi ñi baùn Ghi doanh thu (ghi giaù baùn) Nôï TK 111, 112, 131 – Tieàn maët, tieàn göûi ngaân haøng Coù TK 511 – Doanh thu baùn haøng Coù TK 333 (3331) o Chieát khaáu baùn haøng: - Chieát khaáu thöïc teá phaùt sinh (beân baùn chaáp nhaän) Nôï TK 521 – Chieát khaáu thöông maïi Nôï TK 3331 – Thueá GTGT phaûi noäp Coù 111, 112, 131 - Cuoái kyø keát chuyeån sang taøi khoaûn doanh thu Nôï TK 511 – Doanh thu baùn haøng Coù TK 521 – Chieát khaáu thöông maïi o Haøng baùn bò traû laïi, xaûy ra 2 tröôøng hôïp: - Tröôøng hôïp haøng bò traû laïi laø soá haøng chöa ñöôïc xaùc ñònh laø tieâu thuï Nhaäp kho trôû laïi Nôï TK 155, 156 – Thaønh phaåm, haøng hoaù Coù TK 157 – Haøng göûi ñi baùn Neáu soá haøng hoaù naøy khoâng theå söû duïng nöõa Nôï TK 632 – Giaù voán haøng baùn Coù TK 157 – Haøng göûi ñi baùn Trang 17
Keá toaùn taøi chính 2 - Haøng bò traû laïi laø haøng ñaõ xaùc ñònh tieâu thuï Nhaäp laïi kho Nôï TK 155,156 – Thaønh phaåm, haøng hoaù Coù TK 632 – Giaù voán haøng baùn Thanh toaùn vôùi khaùch haøng giaù trò haøng traû laïi Nôï TK 531 – Haøng baùn bò traû laïi Nôï TK 333(3331) – Thueá GTGT phaûi noäp Coù TK 111, 131 Chi phí phaùt sinh lieân quan ñeán haøng bò traû laïi Nôï TK 641 – Chi phí baùn haøng Coù TK 111, 112 – Tieàn maët, tieàn göûi ngaân haøng Cuoái kyø, keát chuyeån toaøn boä giaù trò haøng bò traû laïi Nôï TK 511 – Doanh thu baùn haøng Coù TK 531 – Haøng baùn bò traû laïi o Giaûm giaù haøng baùn: - Khi coù chöùng töø xaùc ñònh khoaûn giaûm giaù Nôï TK 532, 3331 Coù TK 111, 112, 131 - Cuoái kyø, keát chuyeån toång soá giaûm giaù laøm giaûm doanh thu Nôï TK 511 – Doanh thu haøng baùn Coù TK 532 – Giaûm giaù haøng baùn o Tieâu thuï qua ñaïi lyù - Xuaát haøng göûi ñaïi lyù: Nôï TK 157 – Haøng göûi ñi baùn Coù TK 155, 156 – Thaønh phaåm, haøng hoaù - Haøng ñaõ tieâu thuï: Trang 18
Keá toaùn taøi chính 2 Ghi giaù voán: Nôï TK 632 – Giaù voán haøng baùn Coù TK 157 – Haøng göûi ñi baùn Thanh toaùn vôùi ñaïi lyù: Nôï TK 111, 112 – Tieàn maët, tieàn göûi ngaân haøng Nôï TK 641 ( hoa hoàng ñaïi lyù) Coù TK 511 – Doanh thu baùn haøng Coù TK 333(3331) – Thueá GTGT phaûi noäp o Baùn theo phöông thöùc traû goùp - Xuaát kho: Nôï TK 632 – Giaù voán haøng baùn Coù TK 155, 156 – Thaønh phaåm, haøng hoaù - Doanh thu: Nôï TK 111, 112, 131 – Tieàn maët, tieàn göûi ngaân haøng Coù TK 511 – Doanh thu baùn haøng Coù TK 3331 (baùn traû chaäm thì tính ngay luùc baùn haøng) Coù TK 515 ( laõi do traû goùp, traû chaäm) o Doanh thu nhaän tröôùc: - Doanh thu nhaän tröôùc trong kyø: Nôï TK 111, 112 – Tieàn maët, tieàn göûi ngaân haøng Coù TK 511 – Doanh thu baùn haøng - Khi khaùch haøng traû tröôùc cho nhieàu kyø: Nôï TK 111, 112 – Tieàn maët, tieàn göûi ngaân haøng Coù TK 338 (3387) - Keát chuyeån doanh thu cuûa kyø keá toaùn: Trang 19
Keá toaùn taøi chính 2 Nôï TK 338 (3387) Coù TK 511 – Doanh thu baùn haøng o Cuoái kyø, tính toaùn soá thueá GTGT: - Soá thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø Nôï TK 333(3331) – Thueá GTGT phaûi noäp Coù TK 133 – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø - Noäp thueá GTGT vaøo ngaân saùch Nôï TK 3331(3331) – Thueá GTGT phaûi noäp Coù TK 111, 112 – Tieàn maët, tieàn göûi ngaân haøng - Ñöôïc hoaøn thueá GTGT ñaàu vaøo (ñoái vôùi doanh nghieäp thöôøng xuyeân coù thueá GTGT ñaàu vaøo lôùn hôn thueá GTGT ñaàu ra) Nôï TK 111, 112 – Tieàn maët, tieàn göûi ngaân haøng Coù TK 133 – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø Trang 20
Keá toaùn taøi chính 2 CHÖÔNG 2: KEÁ TOAÙN XUAÁT NHAÄP KHAÅU HAØNG HOAÙ 2.1. CAÙC PHÖÔNG THÖÙC THANH TOAÙN QUOÁC TEÁ Phöông thöùc thanh toaùn laø moät trong nhöõng yeáu toá quan troïng nhaát cuûa hoaït ñoäng ngoaïi thöông, laø caùch thöùc ngöôøi baùn thöïc hieän ñeå thu tieàn vaø ngöôøi mua thöïc hieän ñeå traû tieàn. Coù nhieàu phöông thöùc thanh toaùn ñöôïc söû duïng roäng raõi treân tröôøng quoác teá, goàm: Phöông thöùc chuyeån tieàn Ñaây laø phöông thöùc thanh toaùn maø trong ñoù khaùch haøng (ngöôøi traû tieàn) yeâu caàu ngaân haøng cuûa mình chuyeån moät soá tieàn nhaát ñònh cho moät ngöôøi khaùc (ngöôøi höôûng lôïi) ôû moät ñòa ñieåm nhaát ñònh baèng phöông tieän chuyeån tieàn do khaùch haøng yeâu caàu (hoaëc baèng ñieän T/T – Telegraphic transfer hoaëc baèng thö M/T – Mail transfer). Phöông thöùc môû taøi khoaûn Phöông thöùc naøy thanh toaùn naøy ñöôïc thöïc hieän baèng caùch nhaø nhaäp khaåu môû moät taøi khoaûn, treân ñoù ghi caùc khoaûn tieàn maø nhaø nhaäp khaåu nôï coù lieân quan ñeán vieäc mua haøng. Ñònh kyø, nhaø nhaäp khaåu thanh toaùn caùc khoaûn nôï naøy cho nhaø xuaát khaåu thoâng qua taøi khoaûn ñaõ ñöôïc môû cuûa mình. Phöông thöùc nhôø thu Ñaây laø phöông thöùc maø ngöôøi baùn sau khi giao haøng kyù phaùt hoái phieáu ñoøi tieàn ngöôøi mua, roài ñeán ngaân haøng nhôø thu hoä soá tieàn ghi treân hoái phieáu ñoù. Phöông thöùc tín duïng chöùng töø Phöông thöùc tín duïng chöùng töø laø moät söï thoaû thuaän, trong ñoù moät ngaân haøng (ngaân haøng môû thö tín duïng) theo yeâu caàu cuûa khaùch haøng (ngöôøi xin môû thö tín duïng) seõ traû moät soá tieàn nhaát ñònh cho ngöôøi khaùc (ngöôøi höôûng lôïi soá Trang 21
Keá toaùn taøi chính 2 tieàn cuûa thö tín duïng) hoaëc chaáp nhaän hoái phieáu do ngöôøi naøy kyø phaùt trong phaïm vi soá tieàn ñoù khi ngöôøi naøy xuaát trình cho ngaân haøng moät boä chöùng töø thanh toaùn phuø hôïp vôùi nhöõng quy ñònh ñeà ra trong thö tín duïng. Phöông thöùc thö uyû thaùc mua Thö uyû thaùc mua laø ngaân haøng nöôùc ngoaøi mua theo yeâu caàu cuûa ngöôøi mua vieát thö cho ngaân haøng ñaïi lyù ôû nöôùc ngoaøi yeâu caàu ngaân haøng naøy thay maët ñeå mua hoái phieáu cuûa ngöôøi baùn kyù phaùt cho ngöôøi mua, ngaân haøng ñaïi lyù theo ñieàu khoaûn cuûa thö uyû thaùc mua seõ traû tieàn hoái phieáu, ngaân haøng beân mua thu tieàn cuûa ngöôøi mua vaø giao chöùng töø cho hoï. Phöông thöùc thö ñaûm baûo traû tieàn Söû duïng phöông thöùc naøy nghóa laø ngaân haøng beân ngöôøi mua theo yeâu caàu cuûa ngöôøi mua vieát “Thö ñaûm baûo traû tieàn” göûi cho ngöôøi baùn, noäi dung baûo ñaûm sau khi haøng cuûa beân baùn ñaõ göûi ñeán ñòa ñieåm cuûa beân mua theo quy ñònh seõ traû tieàn haøng cho beân baùn. 2.2. CAÙC PHÖÔNG TIEÄN THANH TOAÙN QUOÁC TEÁ Caùc phöông tieän löu thoâng tín duïng ñöôïc duøng laøm phöông tieän thanh toaùn quoác teá hình thaønh treân cô sôû cuûa söï phaùt trieån tín duïng thöông nghieäp vaø tín duïng ngaân haøng, bao goàm: Hoái phieáu (Bill of Exchange) Hoái phieáu laø moät tôø meänh leänh traû tieàn voâ ñieàu kieän do moät ngöôøi kyù phaùt cho moät ngöôøi khaùc, yeâu caàu ngöôøi naøy khi nhìn thaáy phieáu, hoaëc ñeán moät ngaøy cuï theå nhaát ñònh, hoaëc ñeán moät ngaøy naøo ñoù hoaëc theo leänh cuûa ngöôøi naøy traû cho moät ngöôøi khaùc hoaëc traû cho ngöôøi caàm phieáu. Seùc (Cheque) Trang 22
Keá toaùn taøi chính 2 Seùc laø moät tôø meänh giaù traû tieàn voâ ñieàu kieän do moät khaùch haøng coù môû taøi khoaûn tieàn göûi khoâng kyø haïn taïi ngaân haøng ra leänh cho ngaân haøng trích moät soá tieàn nhaát ñònh töø taøi khoaûn cuûa mình môû taïi ngaân haøng ñeå traû cho ngöôøi caàm seùc hoaëc cho ngöôøi ñöôïc chæ ñònh treân seùc. Leänh phieáu (Promissory notes) Khaùc vôùi hoái phieáu, leänh phieáu khoâng laø giaáy ñoøi tieàn maø laø cam keát traû tieàn. Leänh phieáu laø moät chöùng khoaùn trong ñoù moät ngöôøi, goïi laø ngöôøi kyù phaùt, cam keát seõ traû moät soá tieàn nhaát ñònh vaøo moät ngaøy nhaát ñònh cho ngöôøi thuï höôûng coù ghi teân treân leänh phieáu hoaëc cho moät ngöôøi khaùc theo leänh cuûa ngöôøi thuï höôûng. 2.3. GIÔÙI THIEÄU INCOTERMS 1990 VAØ INCOTERMS 2000 Trong kinh doanh quoác teá, caùc thöông nhaân quoác teá thöôøng baát ñoàng veà ngoân ngöõ, caùc taäp quaùn thöông maïi khaùc nhau deã daãn ñeán hieåu laàm, tranh chaáp vaø kieän tuïng. Vì theá, ICC (International Chamber of Commerce) coù truï sôû taïi Paris ñaõ xaây döïng ñieàu kieän thöông maïi quoác teá (INCOTERMS – International Commercial Terms) laàn ñaàu tieân vaøo naêm 1936. Töø ñoù Incoterms ñöôïc söû duïng roäng raõi vaø ñöôïc nhieàu nöôùc chaáp nhaän vaø aùp duïng vì noù deã hieåu, roõ raøng, phaûn aùnh ñöôïc caùc taäp quaùn thöông maïi phoå bieán trong buoân baùn quoác teá. Tuy nhieân, do moâi tröôøng vaø ñieàu kieän kinh doanh quoác teá thay ñoåi vaø phaùt trieån, thì Incoterms cuõng ñöôïc hoaøn thieän vaø thay ñoåi cho phuø hôïp. Vì theá, töø khi ra ñôøi ñeán nay Incoterms ñaõ coù 6 laàn söûa ñoåi vaø boå sung vaøo caùc naêm 1953, 1967, 1976, 1980, 1990 vaø 2000. 2.3.1. Noäi dung cô baûn cuûa Incoterms 1990 Ñieàu kieän EXW (Ex Works) – giao haøng taïi xöôûng ngöôøi baùn. Chuùng ta xem xeùt döôùi 2 giaùc ñoä: Trang 23
Keá toaùn taøi chính 2 Nghóa vuï ngöôøi baùn: o Chuaån bò haøng theo ñuùng hôïp ñoàng ñaõ thoaû thuaän o Giuùp ngöôøi mua laøm thuû tuïc xuaát khaåu (neáu coù yeâu caàu vôùi chi phí ngöôøi mua chòu). o Giao cho ngöôøi mua caùc chöùng töø coù lieân quan ñeán haøng hoaù. o Khoâng phaûi chòu chi phí ñöa haøng leân phöông tieän vaän taûi do ngöôøi mua chæ ñònh neáu khoâng coù söï thoaû thuaän tröôùc. Nghóa vuï cuûa ngöôøi mua: o Traû tieàn haøng theo hôïp ñoàng ñaõ thoaû thuaän o Chòu moïi chi phí vaø ruûi ro keå töø khi nhaän haøng taïi xöôûng cuûa ngöôøi baùn o Laøm thuû tuïc vaø chòu caùc chi phí thoâng quan xuaát khaåu, quaù caûnh, nhaäp khaåu. Ñieàu kieän FAS (Free Alongside Ship) – giao haøng doïc maïng taøu taïi caûng xeáp haøng quy ñònh. Chuùng ta xem xeùt döôùi 2 giaùc ñoä: Nghóa vuï ngöôøi baùn: o Ñöa haøng hoaù ra caûng vaø ñaët haøng doïc maïng taøu cuûa ngöôøi mua thueâ o Giao caùc chöùng töø lieân quan ñeán loâ haøng cho ngöôøi mua. Nghóa vuï ngöôøi mua: o Traû tieàn haøng theo hôïp ñoàng ngoaïi thöông ñaõ thoaû thuaän o Thueâ taøu, traû cöôùc phí vaän taûi töø caûng boác haøng ñeán caûng dôõ haøng. o Laøm thuû tuïc xuaát khaåu, nhaäp khaåu vaø chòu moïi chi phí lieân quan ñeán thuû tuïc thoâng quan xuaát nhaäp khaåu. o Chòu moïi ruûi ro khi haøng ñaõ ñaët döôùi quyeàn ñònh ñoaït cuûa mình taïi caûng boác haøng. Trang 24
Keá toaùn taøi chính 2 Ñieàu kieän FOB (Free on Board) – giao haøng leân boong taøu taïi caûng xeáp haøng quy ñònh. Chuùng ta xem xeùt döôùi 2 giaùc ñoä: Nghóa vuï ngöôøi baùn: o Giao haøng leân boong taøu do ngöôøi mua chæ ñònh o Laøm thuû tuïc xuaát khaåu, noäp thueá vaø caùc khoaûn leä phí lieân quan. o Giao caùc baèng chöùng ñaõ giao haøng leân taøu cho ngöôøi mua Nghóa vuï cuûa ngöôøi mua: o Traû tieàn haøng o Thueâ taøu vaø traû chi phí chuyeân chôû töø caûng boác haøng ñeán caûng dôõ haøng o Laøm thuû tuïc nhaäp khaåu, noäp thueá vaø caùc leä phí nhaäp khaåu o Chòu moïi ruûi ro sau khi haøng ñaõ ñöôïc ñöa leân lan can taøu taïi caûng boác haøng Ôû ñieàu kieän naøy, khi lan can taøu khoâng ñoùng vai troø phaân ñònh chuyeån ruûi ro treân thöïc teá nhö trong tröôøng hôïp vaän taûi baèng taøu roll – on/ roll – off hoaëc taøu chuyeân chôû container thì neân aùp duïng ñieàu kieän FCA. Ñieàu kieän FCA (Free Carrier) – Giao haøng cho ngöôøi vaän taûi taïi ñòa ñieåm quy ñònh ôû nöôùc xuaát khaåu. Chuùng ta xem xeùt döôùi 2 giaùc ñoä: Nhìn chung nghóa vuï cuûa ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn ôû ñieàu kieän naøy quy ñònh töông töï nhö quy ñònh trong ñieàu kieän FOB. Tuy nhieân, FCA coù moät soá ñieåm khaùc nhö sau: FCA aùp duïng vôùi moïi loaïi phöông tieän vaän taûi, keå caû phöông tieän vaän taûi ña phöông thöùc. Ñòa ñieåm chuyeån ruûi ro veà haøng hoaù sau khi ngöôøi baùn ñaõ giao xong haøng cho ngöôøi chuyeân chôû. Trang 25
Keá toaùn taøi chính 2 Trong tröôøng hôïp söû duïng vaän taûi ña phöông thöùc thì ruûi ro ñöôïc chuyeån sang ngöôøi mua sau khi haøng giao xong cho ngöôøi vaän taûi ñaàu tieân. Ñieàu kieän CFR (Cost and Freight) – Tieàn haøng vaø cöôùc phí. Chuùng ta xem xeùt döôùi 2 giaùc ñoä: Nghóa vuï ngöôøi baùn: o Thueâ taøu vaø traû cöôùc phí vaän taûi töø caûng boác ñeán caûng dôõ. o Giao haøng leân taøu. o Laøm thuû tuïc xuaát khaåu, noäp thueá vaø chòu leä phí xuaát khaåu. o Traû leä phí boác haøng leân taøu vaø chi phí dôõ haøng trong tröôøng hôïp chi phí naøy naèm trong cöôùc phí vaän taûi. o Giao caùc chöùng töø coù lieân quan ñeán loâ haøng cho ngöôøi mua. Nghóa vuï cuûa ngöôøi mua: o Traû tieàn theo hôïp ñoàng ñaõ thoaû thuaän. o Traû chi phí dôõ haøng neáu chi phí naøy chöa naèm trong cöôùc phí vaän taûi. o Laøm thuû tuïc nhaäp khaåu, noäp thueá vaø leä phí nhaäp khaåu. o Chòu moïi ruûi ro toån thaát sau khi haøng giao ñaõ qua lan can taøu ôû caûng boác haøng. Ñieàu kieän CIF (Cost, Insurance and Freight) – Tieàn haøng, baûo hieåm vaø cöôùc phí. Noùi chung, ñieàu kieän CIF quy ñònh nghóa vuï cuûa ngöôøi baùn vaø nghóa vuï cuûa ngöôøi mua töông töïa nhö ñieàu kieän CFR. Tuy nhieân ñieàu kieän CIF cuõng coù nhöõng ñieåm khaùc bieät sau ñaây: o Ngöôøi baùn phaûi mua baûo hieåm haøng hoaù. o Ngöôøi baùn phaûi cung caáp Insurance Policy hoaëc Insurance Certificate cho ngöôøi mua. Trang 26
Keá toaùn taøi chính 2 Ôû caû hai ñieàu kieän CFR vaø CIF, ruûi ro veà haøng hoaù chuyeån ngay sang cho ngöôøi mua sau khi haøng ñaõ vöôït lan can taøu ôû caûng boác haøng maëc duø ngöôøi baùn chòu chi phí vaän taûi tôùi caûng dôõ haøng. Ngoaøi ra trong Incoterms 1990 coøn coù caùc ñieàu kieän giao haøng khaùc nhö: Ñieàu kieän CPT (Carriage Paid to) – cöôùc phí traû tôùi ñích quy ñònh, ñieàu kieän CIP (Carriage, Insurance Paid to) – cöôùc phí vaø baûo hieåm traû tôùi ñích quy ñònh, ñieàu kieän DAF (Delivered At Frontier) – giao haøng taïi bieân giôùi, taïi nôi ñích ñeán quy ñònh, ñieàu kieän DES (Delivered Ex Ship) – giao haøng taïi caûng vaø ñích quy ñònh, ñieàu kieän DEQ (Delivered Ex Quay – giao haøng treân caàu caûng taïi caûng ñích quy ñònh, ñieàu kieän DDU (Delivered Duty Unpaid) – giao haøng thueá chöa traû taïi nôi ñích quy ñònh, ñieàu kieän DDP (Delivered Duty Paid) – giao haøng thueá ñaõ traû taïi nôi ñích quy ñònh. 2.3.2. Noäi dung cô baûn cuûa Incoterms 2000 Nhìn chung, noäi dung cô baûn cuûa Incoterms 2000 gioáng vôùi noäi dung cuûa Incoterms 1990. Tuy nhieân, noäi dung cuûa Incoterms 2000 cuõng coù moät soá ñieåm söûa ñoåi sau ñaây: Noù quy ñònh roõ raøng veà nghóa vuï, chi phí xeáp dôõ haøng ñoái vôùi ñieàu kieän Free Carrier (FCA) nhö sau: o Neáu vieäc giao haøng ñöôïc thöïc hieän taïi cô sôû cuûa ngöôøi baùn thì ngöôøi baùn phaûi chòu chi phí boác, xeáp haøng leân phöông tieän vaän taûi. o Neáu giao haøng taïi ñòa ñieåm khaùc thì ngöôøi baùn khoâng chòu chi phí boác, xeáp haøng. Sau khi giao haøng xong cho ngöôøi vaän taûi, thì ruûi ro vaø chi phí cuûa ngöôøi baùn keát thuùc. Ñoái vôùi ñieàu kieän Free Alongside Ship (FAS). Neáu nhö trong Incoterms 1990 quy ñònh ngöôøi mua laøm thuû tuïc xuaát khaåu thì trong Incoterms 2000 quy ñònh ngöôøi baùn phaûi laøm thuû tuïc xuaát khaåu, noäp thueá vaø leä phí xuaát khaåu. Trang 27
Keá toaùn taøi chính 2 Ñoái vôùi ñieàu kieän Delivered Ex Quay (DEQ). Neáu nhö trong Incoterms 1990 quy ñònh ngöôøi baùn phaûi laøm thuû tuïc nhaäp khaåu thì trong Incoterms 2000 quy ñònh ngöôøi mua phaûi laøm thuû tuïc nhaäp khaåu, noäp thueá vaø leä phí nhaäp khaåu. 2.4. KEÁ TOAÙN NHAÄP KHAÅU TRÖÏC TIEÁP 2.4.1. Khaùi nieäm Nhaäp khaåu tröïc tieáp laø hoaït ñoäng cuûa moät doanh nghieäp coù tö caùch phaùp nhaân Vieät Nam (nhaø nhaäp khaåu) vôùi caùc toå chöùc, caù nhaân ôû nöôùc ngoaøi (nhaø xuaát khaåu) thoâng qua mua baùn. Keá toaùn nhaäp khaåu haøng hoaù laø phöông phaùp keá toaùn theo doõi vaø phaûn aùnh caùc giao dòch lieân quan ñeán hai chuû theå trong nöôùc vaø ngoaøi nöôùc. Haøng hoaù nhaäp khaåu chuû yeáu laø nhöõng maët haøng trong nöôùc chöa coù hoaëc chöa saûn xuaát ñöôïc, hoaëc ñaõ coù nhöng khoâng ñuû ñeå ñaùp öùng nhu caàu tieâu duøng cho xaõ hoäi caû veà maët soá löôïng, chaát löôïng vaø thò hieáu, Ñoái vôùi doanh nghieäp, khaùi nieäm haøng hoaù nhaäp khaåu raát ña daïng: coù theå ñoù laø caùc loaïi nguyeân, vaät lieäu; caùc loaïi coâng cuï, duïng cuï; caùc loaïi maùy moùc thieát bò, phöông tieän vaän taûi (nhìn chung laø caùc loaïi taøi saûn coá ñònh) phuïc vuï cho hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh cuûa doanh nghieäp; vaø cuõng coù theå ñoù laø caùc loaïi haøng hoaù khaùc doanh nghieäp nhaäp khaåu veà ñeå kinh doanh thöông maïi. Nhaäp khaåu tröïc tieáp coù theå ñöôïc tieán haønh theo Nghò ñònh thö kyù keát giöõa hai Nhaø nöôùc hoaëc coù theå nhaäp khaåu tröïc tieáp ngoaøi Nghò ñònh thö theo hôïp ñoàng thöông maïi kyù keát giöõa hai hay nhieàu toå chöùc buoân baùn cuï theå thuoäc nöôùc nhaäp haøng vaø nöôùc xuaát haøng. Nhaäp khaåu tröïc tieáp goàm hai giai ñoaïn: nhaäp khaåu haøng hoaù vaø tieâu thuï haøng nhaäp khaåu. Trang 28
Keá toaùn taøi chính 2 Doanh nghieäp nhaäp khaåu tröïc tieáp ñöôïc ghi doanh soá nhaäp khaåu vaø doanh soá baùn haøng nhaäp khaåu; caùc chi phí, thueá nhaäp khaåu ñöôïc tính vaøo giaù trò voán haøng nhaäp khaåu. 2.4.2. Chöùng töø haïch toaùn Laäp vaø kieåm tra boä chöùng töø laø moät coâng vieäc raát quan troïng ñoái vôùi caùc nhaø kinh doanh nhaäp khaåu. Nhaø nhaäp khaåu neáu bieát caùch kieåm tra boä chöùng töø thì seõ giaûm thieåu ñöôïc ruûi ro trong khaâu thanh toaùn. Boä chöùng töø tuyø theo töøng tröôøng hôïp coù theå bao goàm nhöõng loaïi sau: o Hoaù ñôn thöông maïi (Commercial Invoice); o Vaän ñôn ñöôøng bieån (Bill of Lading – B/L) hoaëc ñöôøng haøng khoâng (Bill of air-B/A); o Chöùng töø baûo hieåm, coù theå laø ñôn baûo hieåm (Insurance Policy) hoaëc giaáy chöùng nhaän baûo hieåm (Insurance Certificate); o Giaáy chöùng nhaän phaåm chaát (Certificate of Quality); o Giaáy chöùng nhaän soá löôïng/troïng löôïng (Certificate of Quantity / Weight); o Giaáy chöùng nhaän xuaát xöù (Certificate of Original); o Giaáy chöùng nhaän kieåm dòch ñoái vôùi haøng noâng saûn, thöïc phaåm. o Phieáu ñoùng goùi (Parking list); o Moät soá caùc chöùng töø caàn thieát khaùc nhö hoái phieáu, tôø khai haûi quan, bieân lai thueá vaø phí caùc loaïi, 2.4.3. Nguyeân taéc ñaùnh giaù Haøng nhaäp khaåu (nguyeân, vaät lieäu, coâng cuï, duïng cuï, taøi saûn coá ñònh, haøng hoaù) ñöôïc tính giaù nhö sau: Trang 29
Keá toaùn taøi chính 2 Trò giaù Giaù mua Caùc loaïi thueá Chi phí Caùc khoaûn haøng nhaäp ghi treân tröïc tieáp khoâng mua haøng ñöôïc giaûm = + + - khaåu hoaù ñôn hoaøn laïi phaùt sinh tröø Trong ñoù: Caùc loaïi thueá tröïc tieáp khoâng hoaøn laïi coù theå bao goàm caùc loaïi thueá vaø ñöôïc xaùc ñònh nhö sau: Thueá nhaäp khaåu: - Thueá nhaäp khaåu phaûi noäp baèng vôùi (=) giaù tính thueá ñoái vôùi haøng nhaäp khaåu nhaân vôùi (*) thueá suaát thueá nhaäp khaåu. - Giaù tính thueá haøng nhaäp khaåu coù theå laø giaù ñöôïc ghi treân hoaù ñôn, coù theå laø giaù ñöôïc quy ñònh theo bieåu giaù tính thueá cuûa Nhaø nöôùc. Thueá tieâu thuï ñaëc bieät: - Thueá tieâu thuï ñaëc bieät (TTÑB) phaûi noäp baèng vôùi (=) giaù tính thueá tieâu thuï ñaëc bieät nhaân vôùi (*) thueá suaát tieâu thuï ñaëc bieät. - Giaù tính thueá tieâu thuï ñaëc bieät baèng giaù tính thueá haøng nhaäp khaåu coäng (+) thueá nhaäp khaåu phaûi noäp. Thueá GTGT: - Thueá GTGT phaûi noäp = Giaù tính thueá GTGT * Thueá suaát thueá GTGT - Giaù tính thueá GTGT baèng giaù tính thueá haøng nhaäp khaåu coäng (+) thueá nhaäp khaåu vaø thueá tieâu thuï ñaëc bieät phaûi noäp. Chi phí mua haøng phaùt sinh coù theå bao goàm: - Chi phí baûo hieåm. - Chi phí vaän chuyeån. - Chi phí naâng haï, kieåm ñeám. - Chi phí boác haøng, dôõ haøng. Trang 30
Keá toaùn taøi chính 2 - Chi phí baûo quaûn, Caùc khoaûn ñöôïc giaûm tröø coù theå bao goàm: - Chieát khaáu thöông maïi. - Giaûm giaù haøng mua. - Haøng ñaõ mua traû laïi. 2.4.4. Taøi khoaûn söû duïng: Keá toaùn taïi doanh nghieäp nhaäp khaåu tröïc tieáp aùp duïng caùc taøi khoaûn söû duïng gioáng nhö hoaït ñoäng kinh doanh thöông maïi bình thöôøng. Phaûi coù caùc taøi khoaûn lieân quan ñeán hoaït ñoäng mua haøng (nhöng coù söï khaùc bieät laø mua haøng ôû thò tröôøng nöôùc ngoaøi) ñeå nhaäp khaåu vaøo vaø tieâu thuï trong nöôùc. 2.4.5. Phöông phaùp keá toaùn moät soá nghieäp vuï chuû yeáu: a. Ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï phaùt sinh: o Khi chuyeån tieàn kyù quyõ ñeå môû L/C taïi ngaân haøng, caên cöù vaøo chöùng töø phaùt sinh, keá toaùn ghi: Nôï 144 - Kyù quyõ, kyù cöôïc ngaén haïn Coù 111 - Xuaát tieàn maët theo tyû giaù xuaát ngoaïi teä Coù 112 - Chuyeån khoaûn ngoaïi teä theo tyû giaù xuaát ngoaïi teä Coù 311 - Vay ngaén haïn ngaân haøng theo tyû giaù giao dòch o Khi doanh nghieäp nhaän ñöôïc haøng hoaù nhaäp khaåu, seõ phaûn aùnh giaù mua haøng nhaäp khaåu ñöôïc ghi nhaän treân hoaù ñôn, chöùng töø do beân baùn xuaát: Nôï 152 - Nguyeân vaät lieäu theo tyû giaù giao dòch Nôï 153 - Coâng cuï duïng cuï theo tyû giaù giao dòch Nôï 156 - Haøng hoaù theo tyû giaù giao dòch Nôï 211, 213 - TSCÑ höõu hình, voâ hình theo tyû giaù giao dòch Coù 331 - Phaûi traû cho ngöôøi baùn (tyû giaù giao dòch) o Thueá nhaäp khaåu, thueá tieâu thuï ñaëc bieät phaûi noäp (neáu coù): Trang 31
Keá toaùn taøi chính 2 Nôï 152, 153 - Thueá treân NVL, CCDC theo tyû giaù giao dòch Nôï 156 - Thueá treân haøng hoaù theo tyû giaù giao dòch Nôï 211 - Thueá treân TSCÑ höõu hình theo tyû giaù giao dòch Nôï 213 - Thueá treân TSCÑ voâ hình theo tyû giaù giao dòch (TGGD) Coù 3332 - Thueá tieâu tieâu thuï ñaëc bieät phaûi noäp Coù 3333 - Thueá xuaát nhaäp khaåu (XNK) phaûi noäp o Thueá GTGT phaûi noäp (neáu coù), tröôøng hôïp nhaäp khaåu caùc loaïi haøng hoaù khaùc nhau duøng vaøo saûn xuaát, kinh doanh haøng hoaù, dòch vuï chòu thueá giaù trò gia taêng (GTGT) theo phöông phaùp khaáu tröø thì giaù trò cuûa caùc loaïi haøng hoaù nhaäp khaåu ñöôïc phaûn aùnh theo giaù mua chöa coù thueá GTGT. Thueá GTGT ñaàu vaøo khi nhaäp khaåu caùc loaïi haøng hoaù naøy ñöôïc khaáu tröø vaø haïch toaùn vaøo taøi khoaûn 133 “ Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø” (1331), ghi: Nôï 1331 - Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø (Tyû giaù giao dòch) Coù 3331 - Thueá GTGT phaûi noäp (Tyû giaù giao dòch) o Tröôøng hôïp nhaäp khaåu caùc loaïi haøng hoaù khaùc nhau duøng saûn xuaát, kinh doanh haøng hoaù, dòch vuï, chòu thueá giaù trò gia taêng (GTGT) theo phöông phaùp tröïc tieáp hoaëc khoâng thuoäc ñoái töôïng chòu thueá GTGT, hoaëc duøng cho hoaït ñoäng söï nghieäp, phuùc lôïi, döï aùn thì giaù trò cuûa caùc loaïi haøng hoaù nhaäp khaåu ñöôïc phaûn aùnh bao goàm caû thueá GTGT ñaàu vaøo khoâng ñöôïc khaáu tröø: Nôï 152, 153 – Trò giaù VNL, CCDC theo tyû giaù giao dòch Nôï 156 - Trò giaù haøng hoaù theo tyû giaù giao dòch Nôï 211, 213 - Trò giaù TSCÑ höõu hình, voâ hình theo TGGD Nôï 1331 - Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø (neáu coù) (Tyû giaù giao dòch) Coù 111,112 – Tieàn maët, TGNH thanh toaùn (TGGD) Coù 331 - Soá tieàn phaûi thanh toaùn (TGGD) Trang 32
Keá toaùn taøi chính 2 o Khi phaùt sinh caùc khoaûn giaûm tröø, neáu phaùt sinh caùc khoaûn chieát khaáu thöông maïi vaø giaûm giaù haøng mua: Nôï 311 - Phaûi traû cho ngöôøi baùn Coù 152 - Trò giaù nguyeân vaät lieäu theo tyû giaù ghi soå Coù 153 - Trò giaù coâng cuï duïng cuï theo tyû giaù ghi soå Coù 156 - Trò giaù haøng nhaäp khaåu theo tyû giaù ghi soå Coù 211, 213 - Trò giaù TSCÑ nhaäp theo tyû giaù ghi soå Coù 632, 711 - Trò giaù haøng nhaäp khaåu theo tyû giaù ghi soå o Neáu phaùt sinh khoaûn haøng ñaõ mua buoäc phaûi xuaát khaåu traû laïi: Nôï 331 - Phaûi traû cho ngöôøi baùn (Tyû giaù ghi soå) Nôï 3331 - Thueá GTGT phaûi noäp (Tyû giaù ghi soå) Nôï 3332 - Thueá TTÑB phaûi noäp (Tyû giaù ghi soå) Nôï 3331 - Thueá XNK phaûi noäp (Tyû giaù ghi soå) Coù 152 - Trò giaù nguyeân lieäu (tyû giaù ghi soå) Coù 153 - Trò giaù coâng cuï, duïng cuï (tyû giaù ghi soå) Coù 156 - Trò giaù haøng nhaäp khaåu (tyû giaù ghi soå) Coù 211 - Trò giaù TSCÑ nhaäp khaåu (tyû giaù ghi soå) Coù 632 - Trò giaù haøng nhaäp khaåu (tyû giaù ghi soå) Coù 133 - Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø (neáu coù) o Khi thanh toaùn tieàn cho nhaø cung caáp: Nôï 331 - Phaûi traû cho ngöôøi baùn (Tyû giaù ghi soå) Coù 111,112 - Soá tieàn thöïc chi traû theo tyû giaù xuaát Coù 144 - Kyù quyõ, kyù cöôïc ngaén haïn (tyû giaù ghi soå) Coù 515 - Doanh thu hoaït ñoäng taøi chính (chieát khaáu) o Khi noäp caùc khoaûn tieàn thueá phaùt sinh lieân quan ñeán loâ haøng nhaäp khaåu vaøo Kho baïc Nhaø nöôùc: Trang 33
Keá toaùn taøi chính 2 Nôï 3331 - Thueá GTGT phaûi noäp (tyû giaù ghi soå) Nôï 3332 - Thueá tieâu thuï ñaëc bieät phaûi noäp Nôï 3331 - Thueá xuaát nhaäp khaåu phaûi noäp Coù 111 - Soá tieàn maët thöïc noäp Coù 112 - Soá tieàn gôûi ngaân haøng thöïc noäp o Neáu doanh nghieäp coù nhaàm laãn trong vieäc keâ khai thueá nhaäp khaåu vaø caùc loaïi thueá khaùc, khi cô quan Haûi quan phaùt hieän ra vaø vaãn trong thôøi haïn phaûi truy thu hoaëc ñöôïc hoaøn traû laïi, caên cöù vaøo caùc chöùng töø coù lieân quan ghi nhaän nhö sau: o Tröôøng hôïp phaûi noäp boå sung thueá nhaäp khaåu, keá toaùn ghi: Nôï 152 - Trò giaù nguyeân vaät lieäu nhaäp (tyû giaù giao dòch) Nôï 153 - Trò giaù coâng cuï duïng cuï nhaäp (tyû giaù giao dòch) Nôï 156 - Trò giaù haøng hoaù nhaäp khaåu (tyû giaù giao dòch) Nôï 211,213 - Trò giaù TSCÑ höõu hình, voâ hình (tyû giaù giao dòch) Nôï 621,632 - Trò giaù haøng nhaäp khaåu (tyû giaù giao dòch) Nôï 811 - Chi phí khaùc (tyû giaù giao dòch) Coù 3331, 3332, 3333 - Thueá GTGT, thueá tieâu thuï ñaëc bieät, thueá nhaäp khaåu phaûi noäp boå sung (Tyû giaù giao dòch) o Tröôøng hôïp ñöôïc hoaøn laïi thueá nhaäp khaåu, keá toaùn ghi: Nôï 3331 - Thueá GTGT phaûi noäp (Tyû giaù giao dòch) Nôï 3332 - Thueá tieâu thuï ñaëc bieät phaûi noäp (Tyû giaù giao dòch) Nôï 3331 - Thueá xuaát nhaäp khaåu phaûi noäp (Tyû giaù giao dòch) Coù 152, 153, 211 - Trò giaù haøng nhaäp khaåu (tyû giaù GD) Coù 621, 632 - Trò giaù haøng nhaäp khaåu (tyû giaù giao dòch) Coù 711 - Thu nhaäp khaùc (tyû giaù giao dòch) Trang 34
Keá toaùn taøi chính 2 b. Phaûn aùnh vaøo sô ñoà taøi khoaûn caùc nghieäp vuï chuû yeáu: Giaûi thích sô ñoà: 1. Kyù quyõ môû L/C 2. Caên cöù vaøo phieáu nhaäp kho vaø caùc chöùng töø lieân quan ñeán haøng nhaäp ñeå phaûn aùnh giaù haøng hoaù nhaäp khaåu tröïc tieáp ñaõ ñöôïc nhaäp kho. 3. Noäp thueá nhaäp khaåu vaø thueá GTGT haøng nhaäp khaåu. 4. Phaûn aùnh thueá nhaäp khaåu phaûi noäp. 5. Thueá GTGT haøng nhaäp khaåu phaûi noäp vaø ñöôïc khaáu tröø. 6. Phaûn aùnh chi phí phaùt sinh trong quaù trình mua haøng nhaäp khaåu (chi phí kieåm dòch, boác vaùc, löu kho, baõi ) 7. Neáu haøng nhaäp khaåu ñaõ veà ñeán caûng nhöng ñeán cuoái kyø chöa laøm xong thuû tuïc haûi quan ñeå ñöôïc nhaän veà nhaäp kho. 8. Khi nhaän ñöôïc haøng 9. Haøng gôûi ñi baùn hoaëc tieâu thuï tröïc tieáp 10. Thanh toaùn nôï cho khaùch haøng baèng ngoaïi teä. Trang 35
Keá toaùn taøi chính 2 2.5. KEÁ TOAÙN NHAÄP KHAÅU UYÛ THAÙC 2.5.1. Khaùi nieäm: Nhaäp khaåu uyû thaùc laø moät trong nhöõng phöông thöùc kinh doanh, trong ñoù, ñôn vò tham gia kinh doanh nhaäp khaåu khoâng ñöùng ra tröïc tieáp ñaøm phaùn, kyù keát hôïp ñoàng ngoaïi thöông vôùi ñoái taùc nöôùc ngoaøi maø thoâng qua moät ñôn vò nhaäp khaåu coù kinh nghieäm trong lónh vöïc hoaït ñoäng ngaøy kyù keát vaø thöïc hieän hôïp ñoàng ngoaïi thöông thay theá cho mình. Ñaëc ñieåm cuûa hoaït ñoäng nhaäp khaåu uyû thaùc laø coù 3 beân cuøng tham gia: - Beân ñoái taùc nöôùc ngoaøi: beân kyù keát hôïp ñoàng ngoaïi thöông vôùi ñôn vò nhaän uyû thaùc nhaäp khaåu. - Beân uyû thaùc nhaäp khaåu: beân coù nhu caàu nhaäp khaåu haøng hoaù nhöng khoâng ñöùng ra tröïc tieáp ñaøm phaùn, kyù keát hôïp ñoàng ngoaïi thöông vôùi ñoái taùc nöôùc ngoaøi. - Beân nhaän uyû thaùc nhaäp khaåu: beân coù kinh nghieäp trong lónh vöïc hoaït ñoäng nhaäp khaåu vaø ñöùng ra thay maët cho beân uyû thaùc nhaäp khaåu tröïc tieáp ñaøm phaùn, kyù keát hôïp ñoäng ngoaïi thöông vôùi ñoái taùc nöôùc ngoaøi. 2.5.2. Chöùng töø haïch toaùn - Boä chöùng töø nhaäp khaåu. - Phieáu thu, phieáu chi. - Hoaù ñôn thueá GTGT veà haøng nhaäp. - Hoaù ñôn kieâm phieáu xuaát kho noäi boä. - Hoaù ñôn thueá GTGT ñoái vôùi hoa hoàng uyû thaùc 2.5.3. Nhöõng quy ñònh chung veà nhaäp khaåu uyû thaùc Ñeå thöïc hieän vieäc nhaäp khaåu haøng hoaù uyû thaùc, phaûi tieán haønh ñaøm phaùn, kyù keát vaø thöïc hieän ñoàng thôø 2 hôïp ñoàng: Trang 36
Keá toaùn taøi chính 2 a. Hôïp ñoàng uyû thaùc nhaäp khaåu: Hôïp ñoàng uyû thaùc nhaäp khaåu ñöôïc kyù giöõa beân uyû thaùc nhaäp khaåu vaø beân nhaän nhaäp khaåu uyû thaùc, trong ñoù quy ñònh beân uyû thaùc nhaäp khaåu giao quyeàn nhaäp khaåu haøng hoaù cho beân nhaän nhaäp khaåu uyû thaùc cuøng vôùi caùc ñieàu khoaûn coù lieân quan ñeán nghóa vuï cuûa moãi beân tham gia hôïp ñoàng. Hôïp ñoàng naøy chòu söï ñieàu chænh cuûa Luaät kinh doanh trong nöôùc. Theo quy ñònh hieän haønh, beân nhaän nhaäp khaåu uyû thaùc chòu traùch nhieäm nhaäp khaåu haøng hoaù theo söï uyû thaùc cuûa beân uyû thaùc nhaäp khaåu, ñoàng thôøi phaûi keâ khai vaø noäp caùc loaïi thueá coù lieân quan ñeán haøng nhaäp khaåu vaøo Ngaân saùch nhaø nöôùc cuõng nhö löu giöõ ñaày ñuû caùc chöùng töø cuûa loâ haøng nhaäp khaåu. Khi xuaát traû haøng cho beân uyû thaùc nhaäp khaåu, beân nhaän nhaäp khaåu uyû thaùc phaûi laäp ñoàng thôøi 2 hoaù ñôn GTGT: - Hoaù ñôn GTGT ñoái vôùi hoa hoàng uyû thaùc, trong ñoù ghi roõ soá tieàn hoa hoàng uyû thaùc, thueá GTGT cuûa hoa hoàng uyû thaùc vaø toång soá tieàn phaûi thanh toaùn. - Hoaù ñôn GTGT veà haøng nhaäp khaåu uyû thaùc, trong ñoù ghi roõ toång soá tieàn phaûi thu beân uyû thaùc, bao goàm trò giaù tieàn haøng theo Hoaù ñôn thöông maïi do nhaø xuaát khaåu caáp; caùc khoaûn thueá lieân quan ñeán loâ haøng nhaäp khaåu (thueá nhaäp khaåu, thueá tieâu thuï ñaëc bieät vaø thueá GTGT cuûa haøng nhaäp khaåu theo Tôø khai thueá do cô quan Haûi quan caáp. Neáu beân nhaän nhaäp khaåu uyû thaùc chöa noäp thueá GTGT cuûa haøng nhaäp khaåu thì khi xuaát traû haøng cho beân uyû thaùc nhaäp khaåu, beân nhaän nhaäp khaåu uyû thaùc phaûi laäp Phieáu xuaát kho kieâm vaän chuyeån noäi boä, chæ khi ñaõ noäp thueá GTGT cuûa haøng nhaäp khaåu môùi xuaát hoaù ñôn GTGT nhö ñaõ neâu treân giao cho beân uyû thaùc nhaäp khaåu. b. Hôïp ñoàng ngoaïi thöông Trang 37
Keá toaùn taøi chính 2 Hôïp ñoàng ngoaïi thöông ñöôïc kyù giöõa beân nhaän nhaäp khaåu uyû thaùc vaø beân ñoái taùc nöôùc ngoaøi (nhaø xuaát khaåu), trong ñoù ngoaøi ñieàu khoaûn quy ñònh veà nhaäp khaåu haøng hoaù coøn coù caùc ñieàu khoaûn khaùc coù lieân quan ñeán nghóa vuï cuûa moãi beân tham gia hôïp ñoàng. Hôïp ñoàng naøy chòu söï ñieàu chænh ñoàng thôøi cuûa Luaät kinh doanh trong nöôùc, Luaät cuûa nöôùc xuaát khaåu, Luaät vaø caùc taäp quaùn thöông maïi quoác teá khaùc. 2.5.4. Taøi khoaûn söû duïng: Keá toaùn taïi doanh nghieäp uyû thaùc nhaäp khaåu söû duïng taøi khoaûn 331 “Phaûi traû cho ngöôøi baùn” ñeå phaûn aùnh moái quan heä thanh toaùn vôùi ñôn vò uyû thaùc nhaäp khaåu vôùi ñôn vò nhaän uyû thaùc nhaäp khaåu. Keá toaùn taïi doanh nghieäp nhaän uyû thaùc nhaäp khaåu söû duïng taøi khoaûn 131 “Phaûi thu cuûa khaùch haøng” ñeå phaûn aùnh moái quan heä thanh toaùn giöõa ñôn vò nhaän uyû thaùc vôùi ñôn vò uyû thaùc nhaäp khaåu. 2.5.5. Phöông phaùp keá toaùn moät soá ánghieäp vuï chuû yeáu: a. Ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï phaùt sinh taïi ñôn vò uyû thaùc nhaäp: o Khi traû tröôùc moät khoaûn tieàn uyû thaùc mua haøng theo hôïp ñoàng uyû thaùc nhaäp khaåu cho ñôn vò nhaän uyû thaùc nhaäp khaåu môû L/C, caên cöù caùc chöùng töø lieân quan: Nôï 331 - Phaûi traû cho ngöôøi baùn Coù 111 - Soá tieàn maët thöïc traû Coù 112 - Soá tieàn gôûi ngaân haøng thöïc traû o Khi nhaän haøng uyû thaùc nhaäp khaåu do ñôn vò nhaän uyû thaùc nhaäp khaåu giao traû, caên cöù caùc chöùng töø coù lieân quan trong töøng tröôøng hôïp seõ ghi nhaän nhö sau: - Tröôøng hôïp haøng hoaù nhaäp khaåu duøng vaøo hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh haøng hoaù, dòch vuï chòu thueá GTGT theo phöông phaùp khaáu tröø thì thueá GTGT cuûa haøng nhaäp khaåu seõ ñöôïc khaáu tröø. Trang 38
Keá toaùn taøi chính 2 - Neáu ñôn vò nhaän uyû thaùc nhaäp khaåu ñaõ noäp hoä caùc khoaûn thueá vaøo Ngaân saùch nhaø nöôùc, keá toaùn ghi: Nôï 152 - Trò giaù nguyeân vaät lieäu nhaäp khaåu khoâng bao goàm thueá GTGT haøng nhaäp khaåu Nôï 156 -Trò giaù haøng hoaù nhaäp khaåu khoâng bao goàm thueá GTGT haøng nhaäp khaåu Nôï 211 -Trò giaù TSCÑ nhaäp khaåu khoâng bao goàm thueá GTGT haøng nhaäp khaåu Nôï 133 - Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø Coù 331 - Phaûi traû cho ngöôøi baùn o Neáu ñôn vò nhaän uyû thaùc nhaäp khaåu chöa noäp caùc khoaûn thueá vaøo Ngaân saùch Nhaø nöôùc: Nôï 152 - Trò giaù nguyeân vaät lieäu nhaäp khaåu bao goàm caùc khoaûn thueá lieân quan ñeán haøng nhaäp khaåu. Nôï 156 - Trò giaù haøng hoaù nhaäp khaåu bao goàm caùc khoaûn thueá lieân quan ñeán haøng nhaäp khaåu phaûi noäp Nôï 211 - Trò giaù TSCÑ nhaäp khaåu bao goàm caùc khoaûn thueá lieân quan ñeán haønh nhaäp khaåu phaûi noäp Coù 331 - Phaûi traû cho ngöôøi baùn o Khi ñôn vò nhaän uyû thaùc nhaäp khaåu thöïc noäp caùc khoaûn thueá vaøo Ngaân saùch nhaø nöôùc (nhaän ñöôïc hoaù ñôn GTGT), phaûn aùnh thueá GTGT ñaàu vaøo ñöôïc khaáu tröø : Trang 39
Keá toaùn taøi chính 2 Nôï 133 - Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø Coù 152 - Trò giaù haøng nhaäp khaåu (neáu haøng uyû thaùc nhaäp khaåu coøn toàn kho, chöa xuaát baùn). Coù 156 - Trò giaù haøng nhaäp khaåu (neáu haøng uyû thaùc nhaäp khaåu coøn toàn kho, chöa xuaát baùn). Coù 211 - Trò giaù haøng nhaäp khaåu (neáu haøng uyû thaùc nhaäp khaåu coøn toàn kho, chöa xuaát baùn). Coù 632 - Giaù voán haøng baùn (neáu haøng uyû thaùc nhaäp khaåu ñaõ xuaát baùn) o Caên cöù vaøo hoaù ñôn thueá GTGT phí uyû thaùc nhaäp khaåu phaûi traû cho ñôn vò nhaän uyû thaùc nhaäp khaåu: Nôï 152 – Trò giaù nguyeân vaät lieäu nhaäp khaåu Nôï 156 – Trò giaù haøng hoaù nhaäp khaåu Nôï 211 – Trò giaù taøi saûn coá ñònh nhaäp khaåu Nôï 133 – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø (neáu coù) Coù 331 - Phaûi traû cho ngöôøi baùn o Caên cöù vaøo caùc chöùng töø coù lieân quan, phaûn aùnh soá tieàn phaûi traû cho ñôn vò nhaän uyû thaùc nhaäp khaåu veà caùc khoaûn chi hoä cho hoaït ñoäng nhaän uyû thaùc nhaäp khaåu nhö phí ngaân haøng, phí giaùm ñònh haûi quan, chi phí thueâ kho baõi, chi phí boác xeáp naâng haï, kieåm ñeám, Nôï 152 – Trò giaù nguyeân vaät lieäu nhaäp khaåu Nôï 156 – Trò giaù haøng hoaù nhaäp khaåu Nôï 211 – Trò giaù taøi saûn coá ñònh nhaäp khaåu Nôï 133 – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø (neáu coù) Coù 331 - Phaûi traû cho ngöôøi baùn Trang 40
Keá toaùn taøi chính 2 o Neáu ñôn vò nhaän uyû thaùc nhaäp khaåu chæ laøm thuû tuïc keâ khai noäp thueá nhaäp khaåu coøn ñôn vò uyû thaùc nhaäp khaåu töï noäp caùc khoaûn thueá naøy vaøo Ngaân saùch nhaø nöôùc, khi thöïc noäp: Nôï 331 – Phaûi traû ngöôøi baùn Coù 111 – Soá tieàn maët thöïc noäp Coù 112 – Soá tieàn göûi ngaân haøng thöïc noäp o Khi traû tieàn cho ñôn vò nhaän uyû thaùc nhaäp khaåu veà soá tieàn haøng coøn laïi, tieàn thueá nhaäp khaåu vaø caùc loaïi thueá khaùc coù lieân quan (neáu ñôn vò nhaän uyû thaùc nhaäp khaåu noäp hoä caùc khoaûn thueá naøy vaøo Ngaân saùch nhaø nöôùc), phí uyû thaùc nhaäp khaåu vaø caùc khoaûn chi hoä, caên cöù vaøo caùc chöùng töø coù lieân quan: Nôï 331 – Phaûi traû ngöôøi baùn Coù 111 – Soá tieàn maët thöïc noäp Coù 112 – Soá tieàn göûi ngaân haøng thöïc noäp Phaûn aùnh vaøo sô ñoà taøi khoaûn taïi ñôn vò uyû thaùc nhaäp: Giaûi thích sô ñoà: 1. Chuyeån tieàn cho ñôn vò nhaän uyû thaùc thanh toaùn hoä tieàn haøng Trang 41
Keá toaùn taøi chính 2 2. Caên cöù bieân lai thueá do ñôn vò nhaän uyû thaùc giao phaûn aùnh thueá nhaäp khaåu vaø thueá GTGT haøng nhaäp khaåu ñaõ noäp. 3. Phaûn aùnh trò giaù mua haøng nhaäp khaåu ñöôïc nhaäp kho. 4. Phaûn aùnh thueá nhaäp khaåu phaûi noäp. 5. Thueá GTGT haøng nhaäp khaåu ñöôïc khaáu tröø 6. Phaûn aùnh chi phí mua haøng nhaäp khaåu: phí uyû thaùc, chi phí boác dôõ, löu kho, kieåm nghieäm, giaùm ñònh ñöôïc beân nhaän uyû thaùc chi hoäp. 7. Khi thanh toaùn caùc khoaûn nôï cho beân nhaän uyû thaùc. 8. Xuaát kho haøng hoaù göûi ñi baùn hoaëc ñi tieâu thuï tröïc tieáp. b. Ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï phaùt sinh taïi ñôn vò nhaän uyû thaùc nhaäp: o Khi nhaän tröôùc tieàn haøng cuûa beân uyû thaùc nhaäp khaåu ñeå môû L/C (neáu hôïp ñoàng ngoaïi thöông quy ñònh thanh toaùn baèng thö tín duïng), caên cöù vaøo caùc chöùng töø coù lieân quan: Nôï 111 – Soá tieàn thöïc nhaän baèng tieàn maët Nôï 112 – Soá tieàn thöïc nhaän baèng tieàn göûi ngaân haøng Coù 131 – Phaûi thu khaùch haøng (chi tieát cho töøng ñôn vò) o Khi chuyeån tieàn cho ngaân haøng hoaëc vay ngaân haøng ñeå môû L/C, caên cöù vaøo caùc chöùng töø coù lieân quan: Nôï 144 – Kyù quyõ, kyù cöôïc ngaén haïn Coù 111 – Soá tieàn maët thöïc chuyeån Coù 112 – Soá tieàn göûi ngaân haøng thöïc chuyeån Coù 311 – Vay ngaén haïn chuyeån kyù quyõ môû L/C Khi nhaäp khaåu haøng hoaù, tuyø töøng tröôøng hôïp cuï theå seõ ghi nhaän, neáu tieán haønh nhaäp kho haøng nhaäp khaåu thì khi nhaäp kho, caên cöù vaøo caùc chöùng töø coù lieân quan ñeå phaûn aùnh caùc noäi dung sau: Trang 42
Keá toaùn taøi chính 2 o Caên cöù vaøo hoaù ñôn thöông maïi do nhaø xuaát khaåu caáp, phaûn aùnh trò giaù haøng nhaäp khaåu, keá toaùn ghi: Nôï 156 – Trò giaù haøng hoaù nhaäp khaåu nhaäp kho Coù 331 – Phaûi traû cho ngöôøi baùn (chi tieát töøng ñôn vò) o Caên cöù vaøo tôø khai thueá do cô quan Haûi quan caáp, phaûn aùnh caùc khoaûn thueá phaûi noäp thay cho beân uyû thaùc nhaäp khaåu, keá toaùn ghi: Nôï 156 – Trò giaù haøng hoaù nhaäp khaåu nhaäp kho Coù 3333 – Thueá nhaäp khaåu phaûi noäp Coù 3332 – Thueá TTÑB haøng nhaäp khaåu phaûi noäp Coù 3331 – Thueá GTGT haøng nhaäp khaåu phaûi noäp o Khi thöïc noäp caùc khoaûn thueá naøy vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc, caên cöù vaøo bieân lai thueá: Nôï 3331 – Thueá GTGT haøng nhaäp khaåu phaûi noäp Nôï 3332 – Thueá TTÑB haøng nhaäp khaåu phaûi noäp Nôï 3333 – Thueá nhaäp khaåu phaûi noäp Coù 111 – Soá tieàn maët thöïc chi Coù 112 – Soá tieàn göûi ngaân haøng thöïc chi o Khi giao traû haøng cho beân uyû thaùc nhaäp khaåu, neáu doanh nghieäp ñaõ noäp thay caùc khoaûn thueá coù lieân quan ñeán loâ haøng nhaäp khaåu vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc, caên cöù vaøo Hoaù ñôn GTGT xuaát giao cho beân uyû thaùc nhaäp khaåu: Nôï 131 – Phaûi thu khaùch haøng (chi tieát cho töøng ñôn vò uyû thaùc) Coù 156 – Giaù trò haøng hoaù nhaäp khaåu ñaõ bao goàm caùc khoaûn thueá coù lieân quan phaûi noäp Neáu doanh nghieäp chöa noäp caùc khoaûn thueá coù lieân quan ñeán loâ haøng nhaäp khaåu vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc, caên cöù vaøo phieáu xuaát kho kieâm vaän chuyeån noäi boä xuaát giao cho beân uyû thaùc nhaäp khaåu, ghi nhaän nhö treân. Trang 43
Keá toaùn taøi chính 2 Sau khi noäp caùc khoaûn thueá coù lieân quan ñeán loâ haøng nhaäp khaåu vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc, doanh nghieäp phaûi laäp hoaù ñôn GTGT giao cho beân uyû thaùc nhaäp khaåu theo quy ñònh hieän haønh. Neáu khi nhaän haøng nhaäp khaåu, doanh nghieäp khoâng tieán haønh nhaäp kho maø chuyeån giao thaúng haøng hoaù cho beân uyû thaùc nhaäp khaåu seõ phaûn aùnh caùc noäi dung sau: o Caên cöù vaøo hoaù ñôn thöông maïi do nhaø xuaát khaåu caáp, phaûn aùnh trò giaù haøng nhaäp khaåu: Nôï 131 – Phaûi thu khaùch haøng (chi tieát cho töøng ñôn vò uyû thaùc) Coù 331 – Phaûi traû cho ngöôøi baùn o Caên cöù vaøo tôø khai thueá nhaäp khaåu, thueá tieâu thuï ñaëc bieät vaø thueá GTGT haøng nhaäp khaåu do cô quan Haûi quan caáp, phaûn aùnh caùc khoaûn thueá phaûi noäp thay cho beân uyû thaùc nhaäp khaåu: Nôï 131 – Phaûi thu khaùch haøng (chi tieát cho töøng ñôn vò uyû thaùc) Coù 3333 – Thueá nhaäp khaåu phaûi noäp Coù 3332 – Thueá TTÑB haøng nhaäp khaåu phaûi noäp Coù 3331 – Thueá GTGT haøng nhaäp khaåu phaûi noäp o Caên cöù vaøo hoaù ñôn GTGT phí uyû thaùc nhaäp khaåu, phaûn aùnh soá tieàn phaûi thu veà hoa hoàng uyû thaùc, thueá GTGT hoa hoàng uyû thaùc vaø toång soá tieàn phaûi thu: Nôï 131 – Phaûi thu khaùch haøng (chi tieát cho töøng ñôn vò uyû thaùc) Coù 511 – Doanh thu baùn haøng (Hoa hoàng uyû thaùc) Coù 3331 – Thueá GTGT phaûi noäp o Khi thanh toaùn caùc khoaûn chi hoä cho beân uyû thaùc nhaäp khaåu coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng nhaän uyû thaùc nhaäp khaåu nhö phí ngaân haøng, phí giaùm ñònh haûi quan, chi phí thueâ kho baõi chi phí boác xeáp, naâng haï, kieåm ñeám, Trang 44
Keá toaùn taøi chính 2 Nôï 131 – Phaûi thu khaùch haøng (chi tieát cho töøng ñôn vò uyû thaùc) Coù 111 – Soá tieàn maët thöïc chi Coù 112 – Soá tieàn göûi ngaân haøng thöïc chi o Neáu ñôn vò nhaän uyû thaùc nhaäp khaåu chæ laøm thuû tuïc keâ khai thueá lieân quan ñeán haøng nhaäp khaåu, coøn ñôn vò uyû thaùc nhaäp khaåu töï noäp caùc khoaûn thueá naøy vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc, caên cöù vaøo caùc chöùng töø noäp thueá, phaûn aùnh soá tieàn thueá maø ñôn vò uyû thaùc nhaäp khaåu ñaõ noäp vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc: Nôï 3331 – Thueá GTGT haøng nhaäp khaåu phaûi noäp Nôï 3332 – Thueá TTÑB haøng nhaäp khaåu phaûi noäp Nôï 3333 – Thueá nhaäp khaåu phaûi noäp Coù 131 – Phaûi thu khaùch haøng (chi tieát cho töøng ñôn vò) o Khi beân uyû thaùc nhaäp khaåu thanh toaùn heát soá tieàn haøng nhaäp khaåu coøn laïi; caùc khoaûn thueá lieân quan ñeán haøng nhaäp khaåu (neáu doanh nghieäp ñaõ noäp hoä caùc khoaûn thueá naøy cho beân uyû thaùc nhaäp khaåu); caùc khoaûn chi hoä cho beân uyû thaùc nhaäp khaåu; phí uyû thaùc nhaäp khaåu; caên cöù vaøo caùc chöùng töø phaùt sinh: Nôï 111 – Soá tieàn thöïc nhaän baèng tieàn maët Nôï 112 – Soá tieàn thöïc nhaän baèng tieàn göûi ngaân haøng Coù 131 – Phaûi thu khaùch haøng (chi tieát cho töøng ñôn vò) o Khi thanh toaùn hoä tieàn haøng nhaäp khaåu cho beân ñoái taùc nöôùc ngoaøi, caên cöù vaøo caùc chöùng töø coù lieân quan: Nôï 331 – Phaûi traû cho ngöôøi baùn (chi tieát cho töøng ñôn vò) Coù 111 – Soá tieàn thöïc traû baèng tieàn maët Coù 112 – Soá tieàn thöïc traû baèng tieàn göûi ngaân haøng Coù 144 – Soá tieàn thöïc traû tröø vaøo tieàn kyù quyõ. Trang 45
Keá toaùn taøi chính 2 Phaûn aùnh vaøo sô ñoà taøi khoaûn taïi ñôn vò nhaän uyû thaùc nhaäp: Giaûi thích sô ñoà: 1. Khi nhaän ñöôïc tieàn do beân uyû thaùc giao ñeå nhaäp haøng. Neáu beân uyû thaùc nhaäp coù chuyeån tieàn ñeå doanh nghieäp noäp thueá vaø chi cho caùc khoaûn khaùc coù lieân quan ñeán vieäc nhaäp haøng 2. Khi nhaäp haøng caên cöù vaøo hoaù ñôn cuûa beân baùn ñeå phaûn aùnh soá tieàn mua haøng phaûi thanh toaùn. 3. Khi thanh toaùn tieàn cho beân baùn. 4. Tieàn chi hoä cho beân uyû thaùc veà noäp thueá, chi thuû tuïc phí, 5. Khoaûn hoa hoàng ñöôïc höôûng. 6. Khi ñöôïc beân uyû thaùc nhaäp thanh toaùn caùc khoaûn nôï phaûi thu. 7. Xuaát haøng traû cho ñôn vò uyû thaùc nhaäp khaåu. 8. Khi noäp thueá nhaäp khaåu, thueá GTGT vaø chi cho caùc khoaûn khaùc maø beân uyû thaùc nhaäp phaûi chòu. 9. Tröôøng hôïp khoaûn chi ra lôùn hôn soá ñöôïc nhaän öùng tröôùc cuûa beân uyû thaùc nhaäp thì khoaûn cheânh leäch ñöôïc ghi beân nôï 131 (1388) ñeå chôø thu hoài. Trang 46
Keá toaùn taøi chính 2 10. Nhaäp kho haøng hoaù Löu yù: Caùc nghieäp vuï lieân quan tröïc tieáp ñeán thu, chi cuûa taøi khoaûn phaûn aùnh tieàn baèng ngoaïi teä coøn ñöôïc ghi beân Nôï (Nhaäp) hay beân Coù (Xuaát) TK 007. 2.6. KEÁ TOAÙN XUAÁT KHAÅU TRÖÏC TIEÁP 2.6.1. Khaùi nieäm: Keá toaùn xuaát khaåu haøng hoaù laø phöông phaùp keá toaùn theo doõi vaø phaûn aùnh caùc giao dòch lieân quan ñeán hai chuû theå trong nöôùc vaø ngoaøi nöôùc. Ñieàu kieän ñeå xaùc ñònh laø haøng hoaù ñaõ xuaát khaåu: haøng hoaù ñöôïc coi laø xuaát khaåu neáu coù ñaày ñuû caùc hoà sô, chöùng töø chöùng minh laø haøng thöïc teá xuaát khaåu, bao goàm: hôïp ñoàng mua baùn haøng hoaù, tôø khai haûi quan veà haøng xuaát khaåu coù xaùc nhaän haøng ñaõ xuaát khaåu cuûa cô quan Haûi quan. Haøng hoaù, dòch vuï xuaát khaåu ñöôïc khaáu tröø, hoaøn thueá GTGT ñaàu vaøo phaûi coù ñuû ñieàu kieän vaø caùc thuû tuïc sau: o Hôïp ñoàng baùn haøng hoaù, gia coâng haøng hoaù (ñoái vôùi tröôøng hôïp gia coâng haøng hoaù), cung öùng dòch vuï cho toå chöùc, caù nhaân nöôùc ngoaøi. Ñoái vôùi tröôøng hôïp uyû thaùc xuaát khaåu laø hôïp ñoàng uyû thaùc xuaát khaåu vaø bieân baûn thanh lyù hôïp ñoàng uyû thaùc xuaát khaåu (tröôøng hôïp ñaõ keát thuùc hôïp ñoàng) hoaëc bieân baûn ñoái chieáu coâng nôï ñònh kyø giöõa beân uyû thaùc xuaát khaåu vaø beân nhaän uyû thaùc xuaát khaåu. o Tôø khai haûi quan veà haøng xuaát khaåu coù xaùc nhaän cuûa cô quan haûi quan ñaõ xuaát khaåu. Ñoái vôùi tröôøng hôïp uyû thaùc xuaát khaåu phaûi coù ñaày ñuû caùc chöùng töø nhö phaàn neâu treân. o Haøng hoaù, dòch vuï xuaát khaåu thanh toaùn theo quy ñònh sau ñaây: Trang 47
Keá toaùn taøi chính 2 - Haøng hoaù, dòch vuï xuaát khaåu phaûi thanh toaùn qua ngaân haøng hoaëc ñöôïc coi laø thanh toaùn qua ngaân haøng nhö: caán tröø vaøo khoaûn tieàn vay nôï nöôùc ngoaøi cuûa cô sôû kinh doanh khi coù ñuû ñieàu kieän, hoà sô, thuû tuïc theo quy ñònh hieän haønh. - Caùc tröôøng hôïp thanh toaùn khaùc theo quy ñònh cuûa Chính phuû. o Hoaù ñôn GTGT baùn haøng hoaù, dòch vuï hoaëc xuaát traû haøng gia coâng cho nöôùc ngoaøi, doanh nghieäp cheá xuaát. 2.6.2. Chöùng töø haïch toaùn - Hoaù ñôn thöông maïi (Commercial Invoice) - Vaän ñôn ñöôøng bieån (Bill of lading) - Chöùng töø baûo hieåm (Insurance Certificate) - Giaáy chöùng nhaän phaåm chaát (Certificate of Quality) - Chöùng nhaän soá löôïng/troïng löôïng (Certificate of Quantity/Weight) - Chöùng nhaän xuaát xöù (Certificate of Original) - Giaáy chöùng nhaän kieåm dòch ñoái vôùi haøng noâng saûn, thöïc phaåm - Phieáu ñoùng goùi (Packing list) - Moät soá chöùng töø caàn thieát khaùc nhö hoái phieáu, tôø khai haûi quan, bieân lai thueá vaø caùc phí caùc loaïi, - Phieáu thu, phieáu chi - Hoaù ñôn thueá GTGT 2.6.3. Taøi khoaûn söû duïng: Taøi khoaûn söû duïng trong hoaït ñoäng xuaát khaåu tröïc tieáp cuõng gioáng nhö caùc taøi khoaûn söû duïng trong nhaäp khaåu tröïc tieáp vaø trong hoaït ñoäng kinh doanh thöông maïi thoâng thöôøng. 2.6.4. Phöông phaùp keá toaùn moät soá nghieäp vuï chuû yeáu: a. Ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï phaùt sinh: Trang 48
Keá toaùn taøi chính 2 Khi xuaát haøng ñeå xuaát khaåu, keá toaùn caên cöù vaøo Phieáu xuaát kho vaø caùc chöùng töø coù lieân quan, phaûn aùnh giaù voán haøng xuaát khaåu, ghi: o Neáu xuaát haøng töø trong kho cuûa doanh nghieäp: Nôï 632 – Giaù voán haøng baùn Coù 155 – Trò giaù thaønh phaåm xuaát baùn Coù 156 – Trò giaù haøng hoaù xuaát baùn o Neáu doanh nghieäp thu mua haøng vaø xuaát baùn thaúng cho khaùch haøng maø khoâng qua nhaäp kho cuûa doanh nghieäp: Nôï 632 – Giaù voán haøng baùn Nôï 133 – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø (neáu coù) Coù 111 – Toång giaù trò thanh toaùn baèng tieàn maët Coù 112 – Toång giaù trò thanh toaùn baèng tieàn göûi ngaân haøng Coù 331 – Toång giaù trò phaûi thanh toaùn. o Caên cöù vaøo hoaù ñôn laäp vaø giao cho beân mua haøng, phaûn aùnh doanh thu haøng xuaát khaåu: Nôï 131 – Phaûi thu khaùch haøng (tyû giaù giao dòch) Coù 511 – Doanh thu baùn haøng (tyû giaù giao dòch) o Caên cöù vaøo Tôø khai thueá coù xaùc nhaän cuûa Haûi quan, phaûn aùnh soá thueá tieâu thuï ñaëc bieät, thueá xuaát khaåu phaûi noäp: Nôï 511 – Doanh thu baùn haøng (tyû giaù giao dòch) Coù 3332 – Thueá TTÑB (tyû giaù giao dòch) Coù 3333 – Thueá xuaát khaåu (tyû giaù giao dòch) o Khi noäp tieàn thueá vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc, caên cöù vaøo Bieân lai thueá vaø caùc chöùng töø khaùc coù lieân quan: Trang 49
Keá toaùn taøi chính 2 Nôï 3332 – Thueá TTÑB Nôï 3333 – Thueá xuaát khaåu Coù 111 – Soá tieàn thöïc noäp baèng tieàn maët Coù 112 – Soá tieàn thöïc noäp baèng tieàn göûi ngaân haøng o Neáu phaùt sinh caùc khoaûn giaûm giaù haøng baùn, chieát khaáu thöông maïi hoaëc traû laïi haøng ñaõ xuaát baùn, keá toaùn ghi nhaän caùc khoaûn chieát khaáu thöông maïi, giaûm giaù haøng baùn trong kyø: Nôï 521 – Chieát khaáu thöông maïi (tyû giaù taïi thôøi ñieåm phaùt sinh) Nôï 532 – Giaûm giaù haøng baùn (tyû giaù taïi thôøi ñieåm phaùt sinh) Nôï 3331 – Thueá GTGT (tyû giaù taïi thôøi ñieåm phaùt sinh doanh thu) Coù 131 – Phaûi thu khaùch haøng o Tröôøng hôïp doanh nghieäp buoäc phaûi nhaäp khaåu trôû laïi soá haøng treân: - Phaûn aùnh trò giaù haøng nhaäp khaåu trôû laïi: Nôï 155, 156 – Trò giaù thaønh phaåm, haøng hoaù nhaäp kho Coù 632 – Giaù voán haøng baùn - Phaûn aùnh haøng baùn bò traû laïi laøm giaûm doanh thu: Nôï 531 – Trò giaù haøng baùn bò traû laïi Coù 131 – Phaûi thu khaùch haøng - Phaûn aùnh soá thueá tieâu thuï ñaëc bieät, thueá XK ñöôïc xeùt hoaøn laïi: Nôï 3332 – Thueá TTÑB Nôï 3333 – Thueá xuaát khaåu Coù 511 – Doanh thu baùn haøng o Neáu doanh nghieäp coù nhaàm laãn trong keâ khai thueá xuaát khaåu vaø khi phaùt hieän ra vaãn coøn trong thôøi gian hieäu löïc, caên cöù vaøo caùc chöùng töø coù lieân quan keá toaùn ghi nhaän: Trang 50
Keá toaùn taøi chính 2 - Tröôøng hôïp phaûi noäp boå sung thueá tieâu thuï ñaëc bieät, thueá XK: Nôï 511 – Doanh thu baùn haøng Nôï 811 – Chi phí khaùc Coù 3332 – Thueá TTÑB noäp boå sung Coù 3333 – Thueá xuaát khaåu noäp boå sung - Tröôøng hôïp ñöôïc hoaøn thueá tieâu thuï ñaëc bieät, thueá xuaát khaåu: Nôï 3332 – Thueá TTÑB ñöôïc hoaøn laïi Nôï 3333 – Thueá xuaát khaåu ñöôïc hoaøn laïi Coù 511 – Doanh thu baùn haøng Coù 711 – Thu nhaäp khaùc o Khi nhaän ñöôïc tieàn thanh toaùn töø ñoái taùc nöôùc ngoaøi: Nôï 111 – Soá tieàn thöïc nhaän baèng tieàn maët Nôï 112 – Soá tieàn thöïc nhaän baèng tieàn göûi ngaân haøng. Nôï 641 – Chi phí baùn haøng (leä phí ngaân haøng) Nôï 635 – Chi phí taøi chính (cho beân mua höôûng CK thanh toaùn) Coù 131 – Phaûi thu khaùch haøng b. Phaûn aùnh vaøo sô ñoà taøi khoaûn cuûa caùc nghieäp vuï kinh teá chuû yeáu: Trang 51
Keá toaùn taøi chính 2 Giaûi thích sô ñoà: 1. Trò giaù thöïc teá haøng xuaát kho göûi ñi xuaát khaåu chôø laøm thuû tuïc boác dôõ leân taøu. 2. Thueá xuaát khaåu phaûi noäp. 3. Doanh thu haøng xuaát khaåu. 4. Phaûn aùnh thueá xuaát khaåu phaûi noäp. Noäp boå sung thueá tieâu thuï ñaëc bieät, thueá xuaát khaåu trong tröôøng hôïp trong kyø coù phaùt sinh doanh thu haøng xuaát khaåu vaø khoâng phaùt sinh doanh thu haøng xuaát khaåu. 5. Haøng göûi ñi xuaát khaåu ñaõ hoaøn taát tuïc xuaát khaåu. 6. Haøng xuaát khaåu khoâng chôø laøm thuû tuïc. 7. Chieát khaáu thöông maïi, giaûm giaù haøng baùn. 8. Haøng baùn bò traû laïi. 9. Nhaän tieàn cuûa khaùch haøng nöôùc ngoaøi thanh toaùn chi phí ngaân haøng vaø khoaûn chieát khaáu thanh toaùn cho khaùch haøng (neáu coù). 10. Doanh thu ñöôïc hoaøn thueá tieâu thuï ñaëc bieät, hoaøn thueá xuaát khaåu trong tröôøng hôïp trong kyø coù phaùt sinh doanh thu haøng xuaát khaåu vaø khoâng phaùt sinh doanh thu haøng xuaát khaåu. 2.7. KEÁ TOAÙN UYÛ THAÙC XUAÁT KHAÅU 2.7.1. Khaùi nieäm: Xuaát khaåu uyû thaùc laø moät trong nhöõng phöông thöùc kinh doanh, trong ñoù, ñôn vò tham gia kinh doanh xuaát khaåu khoâng ñöùng ra tröïc tieáp ñaøm phaùn, kyù keát hôïp ñoàng ngoaïi thöông vôùi ñoái taùc nöôùc ngoaøi maø thoâng qua moät ñôn vò xuaát khaåu coù kinh nghieäm trong lónh vöïc hoaït ñoäng naøy kyù keát vaø thöïc hieän hôïp ñoàng ngoaïi thöông thay cho mình. Ñaëc ñieåm cuûa hoaït ñoäng xuaát khaåu uyû thaùc laø coù 3 beân cuøng tham gia: Trang 52
Keá toaùn taøi chính 2 o Beân ñoái taùc nöôùc ngoaøi: beân kyù keát hôïp ñoàng ngoaïi thöông vôùi ñôn vò nhaän uyû thaùc xuaát khaåu. o Beân uyû thaùc xuaát khaåu: beân coù nhu caàu xuaát khaåu haøng hoaù nhöng khoâng ñöùng ra tröïc tieáp ñaøm phaùn, kyù keát hôïp ñoàng ngoaïi thöông vôùi ñoái taùc nöôùc ngoaøi. o Beân nhaän uyû thaùc xuaát khaåu: beân coù kinh nghieäm trong lónh vöïc hoaït ñoäng xuaát khaåu vaø ñöùng ra thay maët cho beân uyû thaùc xuaát khaåu tröïc tieáp ñaøm phaùn, kyù keát hôïp ñoàng ngoaïi thöông ñoái vôùi nöôùc ngoaøi. Ñôn vò nhaän uyû thaùc xuaát khaåu coù theå thöïc hieän hôïp ñoàng uyû thaùc töø khaâu khai thaùc haøng xuaát khaåu hoä chuû haøng hoaëc chæ tieáp nhaän haøng xuaát khaåu ñeå toå chöùc baùn haøng ra nöôùc ngoaøi vaø thanh toaùn tieàn haøng. Trong quan heä vôùi beân giao uyû thaùc xuaát khaåu, beân nhaän uyû thaùc giöõ vai troø laø ngöôøi baùn (ngöôøi cung caáp) dòch vuï uyû thaùc. Ñôn vò nhaän uyû thaùc, tuyø möùc ñoä vaø giaù trò hôïp ñoàng xuaát khaåu maø ñöôïc höôûng tyû leä hoa hoàng dòch vuï uyû thaùc, ghi nhaän nhö moät khoaûn doanh thu baùn haøng – doanh thu dòch vuï uyû thaùc xuaát khaåu. 2.7.2. Chöùng töø haïch toaùn: o Boä chöùng töø xuaát khaåu o Phieáu thu, phieáu chi o Hoaù ñôn thueá GTGT veà haøng nhaäp o Hoaù ñôn kieâm phieáu xuaát kho noäi boä o Hoaù ñôn thueá GTGT ñoái vôùi hoa hoàng uyû thaùc 2.7.3. Taøi khoaûn söû duïng: a. Ñôn vò (giao) uyû thaùc xuaát khaåu: Keá toaùn taïi doanh nghieäp uyû thaùc xuaát khaåu: ñeå phaûn aùnh moái quan heä thanh toaùn vôùi ñôn vò nhaän uyû thaùc xuaát khaåu, keá toaùn söû duïng caùc taøi khoaûn: Trang 53
Keá toaùn taøi chính 2 Taøi khoaûn 131 “Phaûi thu cuûa khaùch haøng” duøng ñeå phaûn aùnh soá phaûi thu veà tieàn haøng maø ñôn vò nhaän uyû thaùc xuaát khaåu phaûi hoaøn traû cho doanh nghieäp. Taøi khoaûn 338 “Phaûi traû, phaûi noäp khaùc” duøng ñeå phaûn aùnh soá tieàn phaûi traû cho ñôn vò nhaän uyû thaùc xuaát khaåu veà caùc khoaûn sau: o Caùc khoaûn thueá xuaát khaåu, thueá tieâu thuï ñaëc bieät (neáu coù) maø ñôn vò nhaän uyû thaùc xuaát khaåu ñaõ noäp hoä. o Caùc khoaûn phí lieân quan ñeán hoaït ñoäng uyû thaùc xuaát khaåu maø ñôn vò nhaän uyû thaùc xuaát khaåu ñaõ chi hoä. o Phí uyû thaùc xuaát khaåu b. Ñôn vò nhaän uyû thaùc xuaát khaåu: Keá toaùn taïi doanh nghieäp nhaän uyû thaùc xuaát khaåu: ñeå phaûn aùnh moái quan heä thanh toaùn vôùi ñôn vò uyû thaùc xuaát khaåu, keá toaùn söû duïng caùc taøi khoaûn sau: Taøi khoaûn 331 “Phaûi traû cho ngöôøi baùn” duøng ñeå phaûn aùnh: o Tieàn haøng thu hoä phaûi hoaøn traû cho ñôn vò uyû thaùc xuaát khaåu. o Caùc khoaûn thueá xuaát khaåu, thueá tieâu thuï ñaëc bieät (neáu coù) phaûi noäp thay cho ñôn vò uyû thaùc xuaát khaåu. Taøi khoaûn 131 “Phaûi thu cuûa khaùch haøng” duøng ñeå phaûn aùnh soá phí uyû thaùc xuaát khaåu phaûi thu cuûa ñôn vò uyû thaùc xuaát khaåu. Taøi khoaûn 138 “Phaûi thu khaùc” duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn phí lieân quan ñeán hoaït ñoäng uyû thaùc xuaát khaåu ñaõ chi hoä cho ñôn vò uyû thaùc xuaát khaåu. 2.7.4. Phöông phaùp keá toaùn moät soá nghieäp vuï chuû yeáu: a. Ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï phaùt sinh taïi ñôn vò uyû thaùc xuaát khaåu: o Khi giao haøng cho ñôn vò nhaän xuaát khaåu uyû thaùc, caên cöù vaøo Phieáu xuaát kho kieâm vaän chuyeån noäi boä: Nôï 157 – Haøng göûi ñi baùn Coù 156 – Trò giaù haøng hoaù xuaát göûi baùn Trang 54
Keá toaùn taøi chính 2 o Khi ñôn vò nhaän xuaát khaåu uyû thaùc ñaõ xuaát khaåu haøng cho ngöôøi mua, caên cöù vaøo xaùc nhaän cuûa Haûi quan, doanh nghieäp xuaát hoaù ñôn GTGT vôùi thueá suaát 0% giao cho beân nhaän xuaát khaåu uyû thaùc, ñoàng thôøi phaûn aùnh caùc chæ tieâu sau: - Giaù voán haøng xuaát khaåu, keá toaùn ghi: Nôï 632 – Giaù voán haøng baùn Coù 157 – Haøng göûi ñi baùn - Doanh thu haøng xuaát khaåu: Nôï 131 – Phaûi thu khaùch haøng (chi tieát cho töøng ñôn vò) Coù 511 – Doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï o Caùc khoaûn thueá maø beân nhaän xuaát khaåu uyû thaùc noäp vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc, caên cöù vaøo tôø khai thueá xuaát khaåu, phaûn aùnh soá thueá coù lieân quan ñeán haøng xuaát khaåu maø beân nhaän xuaát khaåu uyû thaùc phaûi noäp vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc: Nôï 511 – Doanh thu baùn haøng Coù 3333 – Thueá xuaát khaåu Coù 3332 – Thueá tieâu thuï ñaëc bieät o Khi beân nhaän xuaát khaåu uyû thaùc ñaõ noäp hoä caùc khoaûn treân vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc, caên cöù vaøo bieân lai thueá nhaän ñöôïc: Nôï 3332 – Thueá tieâu thuï ñaëc bieät Nôï 3333 – Thueá xuaát khaåu Coù 3388 – Phaûi traû, phaûi noäp khaùc o Caên cöù vaøo caùc chöùng töø phaùt sinh veà caùc khoaûn maø beân nhaän xuaát khaåu uyû thaùc ñaõ chi hoä coù lieân quan ñeán haøng uyû thaùc xuaát khaåu: Nôï 641 – Chi phí baùn haøng Nôï 133 – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø (neáu coù) Coù 3388 – Phaûi traû, phaûi noäp khaùc Trang 55
Keá toaùn taøi chính 2 o Caên cöù vaøo hoaù ñôn GTGT hoa hoàng uyû thaùc xuaát khaåu maø beân nhaän xuaát khaåu uyû thaùc giao: Nôï 641 – Chi phí baùn haøng Nôï 133 – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø (neáu coù) Coù 3388 – Phaûi traû, phaûi noäp khaùc o Buø tröø khoaûn tieàn phaûi thu veà trò giaù haøng xuaát khaåu vôùi caùc khoaûn phaûi traû cho beân nhaän xuaát khaåu uyû thaùc (phí uyû thaùc xuaát khaåu, caùc khoaûn thueá coù lieân quan ñeán haøng xuaát khaåu maø beân nhaän xuaát khaåu uyû thaùc ñaõ noäp hoä vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc, caùc khoaûn chi hoä khaùc): Nôï 3388 – Phaûi traû, phaûi noäp khaùc Coù 131 – Phaûi thu cuûa khaùch haøng (chi tieát töøng ñôn vò) o Khi nhaän ñöôïc tieàn thanh toaùn töø beân nhaän xuaát khaåu uyû thaùc veà soá tieàn baùn haøng xuaát khaåu coøn laïi sau khi ñaõ buø tröø vôùi caùc khoaûn phaûi traû, caên cöù vaøo caùc chöùng töø coù lieân quan: Nôï 111 – Soá tieàn thöïc nhaän baèng tieàn maët Nôï 112– soá tieàn thöïc nhaän baèng tieàn göûi ngaân haøng Coù 131 – Phaûi thu cuûa khaùch haøng (chi tieát töøng ñôn vò) b. Phaûn aùnh vaøo sô ñoà taøi khoaûn moät soá nghieäp vuï chuû yeáu: Trang 56
Keá toaùn taøi chính 2 Giaûi thích sô ñoà: 1. Trò giaù haøng giao uyû thaùc xuaát khaåu 2. Doanh thu haøng xuaát khaåu. Nhaän tieàn haøng vaø thanh toaùn phí uyû thaùc. 3. Keát chuyeån trò giaù haøng ñaõ tieâu thuï. 4. Nhaän ñöôïc bieân laïi noäp thueá xuaát khaåu, thueá tieâu thuï ñaëc bieät. 5. Thueá xuaát khaåu, thueá tieâu thuï ñaëc bieät phaûi noäp. 6. Nhaän ñöôïc caùc chöùng töø chi hoä cuûa beân nhaän uyû thaùc xuaát khaåu veà thuû tuïc phí, tieàn vaän chuyeån, 7. Caùc khoaûn chi phí khaùc lieân quan ñeán quaù trình baùn haøng do doanh nghieäp töï thanh toaùn. 8. Thanh toaùn caùc khoaûn nôï veà thueá noäp hoä cuõng nhö caùc khoaûn khaùc ñaõ ñöôïc chi hoä. 9. Khi nhaän ñöôïc tieàn thanh toaùn töø beân nhaän xuaát khaåu uyû thaùc veà soá tieàn baùn haøng xuaát khaåu coøn laïi sau khi ñaõ buø tröø vôùi caùc khoaûn phaûi traû, caên cöù vaøo caùc chöùng töø coù lieân quan. Ñoàng thôøi keá toaùn ghi beân Nôï TK 007 (hoaëc coù TK 007) veà soá ngoaïi teä ñaõ thöïc thu (hoaëc thöïc chi) c. Ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï phaùt sinh taïi ñôn vò nhaän uyû thaùc xuaát khaåu: o Khi nhaän haøng cuûa beân uyû thaùc xuaát khaåu, caên cöù vaøo Phieáu xuaát kho kieâm vaän chuyeån noäi boä nhaän ñöôïc, keá toaùn ghi: Nôï 003 – Hoaøn hoaù nhaän baùn hoä, nhaän kyù göûi Khi ñaõ xuaát khaåu haøng hoaù, caên cöù vaøo hoaù ñôn thöông maïi xuaát cho phía ñoái taùc nöôùc ngoaøi vaø caùc chöùng töø khaùc coù lieân quan, phaûn aùnh caùc chæ tieâu sau: o Ghi nhaän trò giaù haøng ñaõ xuaát khaåu: Coù 003 – Hoaøn hoaù nhaän baùn hoä, nhaän kyù göûi o Phaûn aùnh soá tieàn phaûi thu hoä cho beân uyû thaùc xuaát khaåu: Trang 57
Keá toaùn taøi chính 2 Nôï 131 – Thu cuûa khaùch haøng (chi tieát töøng ñôn vò) Coù 331 – Phaûi traû cho ngöôøi baùn (chi tieát töøng ñôn vò) o Phaûn aùnh caùc khoaûn thueá phaûi noäp thay cho beân uyû thaùc xuaát khaåu, ghi: Nôï 331 – Phaûi traû cho ngöôøi baùn (chi tieát töøng ñôn vò) Coù 3388 – Phaûi traû, phaûi noäp khaùc o Khi noäp thay caùc khoaûn thueá lieân quan ñeán loâ haøng uyû thaùc xuaát khaåu cho beân uyû thaùc xuaát khaåu vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc: Nôï 3388 – Phaûi traû, phaûi noäp khaùc Coù 111 – Soá tieàn thöïc chi baèng tieàn maët Coù 112 – Soá tieàn thöïc chi baèng tieàn göûi ngaân haøng o Caên cöù vaøo caùc chöùng töø chi hoä cho beân uyû thaùc xuaát khaåu caùc khoaûn nhö phí ngaân haøng, phí giaùm ñònh haûi quan, chi phí vaän chuyeån, boác dôõ, naâng haï, kieåm ñeám, Nôï 138 – Phaûi thu khaùc (chi tieát cho töøng ñôn vò) Coù 111 – Soá tieàn thöïc chi baèng tieàn maët Coù 112 – Soá tieàn thöïc chi baèng tieàn göûi ngaân haøng o Caên cöù vaøo hoaù ñôn GTGT phí uyû thaùc xuaát khaåu, ghi nhaän doanh thu dòch vuï uyû thaùc xuaát khaåu, keá toaùn ghi: Nôï 131 – Phaûi thu cuûa khaùch haøng (chi tieát cho töøng ñôn vò) Coù 511 – Doanh thu baùn haøng Coù 3331 – Thueá GTGT taêng phaûi noäp o Khi thu hoä tieàn haøng cho beân uyû thaùc xuaát khaåu: Nôï 111 – Soá tieàn thöïc thu baèng tieàn maët Nôï 112 – Soá tieàn thöïc thu baèng tieàn göûi ngaân haøng Coù 131 – Phaûi thu cuûa khaùch haøng (chi tieát töøng ñôn vò) Trang 58
Keá toaùn taøi chính 2 o Buø tröø khoaûn tieàn phaûi hoaøn traû veà trò giaù haøng xuaát khaåu vôùi caùc khoaûn phaûi thu cuûa beân uyû thaùc xuaát khaåu (phí uyû thaùc xuaát khaåu, caùc khoaûn thueá coù lieân quan ñeán haøng xuaát khaåu maø beân nhaän xuaát khaåu uyû thaùc ñaõ noäp hoä vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc, caùc khoaûn chi hoä khaùc): Nôï 331 – Phaûi traû cho ngöôøi baùn (chi tieát töøng ñôn vò) Coù 131 – Phaûi thu cuûa khaùch haøng (chi tieát töøng ñôn vò) Coù 138 – Phaûi thu khaùc (chi tieát töøng ñôn vò) o Khi thanh toaùn cho beân uyû thaùc xuaát khaåu soá tieàn haøng coøn laïi sau khi ñaõ buø tröø caùc khoaûn phaûi thu: Nôï 331 – Phaûi traû cho ngöôøi baùn (chi tieát töøng ñôn vò) Coù 111 – Soá tieàn thöïc chi baèng tieàn maët Coù 112 – Soá tieàn thöïc chi baèng tieàn göûi ngaân haøng d. Phaûn aùnh vaøo sô ñoà taøi khoaûn moät soá nghieäp vuï chuû yeáu: Giaûi thích sô ñoà: Khi nhaän haøng veà ñeå xuaát khaåu ghi ñôn beân Nôï TK 003 “Haøng hoaù nhaän baùn hoä, nhaän kyù göûi”. Sau ñoù khi xuaát haøng seõ ghi ñôn beân Coù TK 003. Trang 59
Keá toaùn taøi chính 2 1. Neáu vieäc ghi nhaän khoaûn tieàn hoa hoàng ñöôïc höôûng do nhaän uyû thaùc xuaát khaåu khoâng ñoàng thôøi vôùi vieäc ghi nhaän tieàn baùn haøng thu ñöôïc, soá tieàn baùn haøng thu ñöôïc 2. Ghi nhaän khoaûn tieàn baùn haøng do haøng ñaõ ñöôïc xuaát giao cho khaùch haøng, khoaûn hoa hoàng ñöôïc höôûng (phí uyû thaùc) cuõng nhö soá tieàn coøn laïi thanh toaùn cho beân uyû thaùc xuaát. 3. Khi ghi nhaän tieàn haøng thu hoä phaûi hoaøn traû vaø caùc khoaûn thueá xuaát khaåu vaø thueá tieâu thuï ñaëc bieät (neáu coù). 4. Caùc khoaûn chi hoä cho beân uyû thaùc veà lieân quan ñeán hoaït ñoäng xuaát khaåu. 5. Thanh toaùn tieàn cho beân uyû thaùc xuaát khaåu. 6. Nhaän laïi caùc khoaûn maø beân uyû thaùc xuaát khaåu thanh toaùn veà tieàn chi hoä ñeå noäp thueá, thanh toaùn thuû tuïc phí. 7. Khi thanh toaùn cho beân uyû thaùc xuaát khaåu soá tieàn haøng coøn laïi sau khi ñaõ buø tröø caùc khoaûn phaûi thu. Ñoàng thôøi phaûi ghi ñôn beân Nôï TK 007 hoaëc Coù TK 007 veà soá ngoaïi teä ñaõ thöïc thu hoaëc thöïc chi. Löu yù: Neáu beân uyû thaùc xuaát coù öùng tröôùc tieàn ñeå doanh nghieäp noäp thueá xuaát khaåu vaø cho caùc khoaûn veà thuû tuïc phí, keá toaùn seõ ghi beân Nôï 3388. Neáu doanh nghieäp chi lôùn hôn soá ñöôïc beân uyû thaùc xuaát öùng tröôùc thì khoaûn cheânh leäch ñöôïc phaûn aùnh vaøo beân Nôï taøi khoaûn 1388 ñeå chôø thu hoài. Trang 60
Keá toaùn taøi chính 2 CHÖÔNG 3 : KEÁ TOAÙN HOAÏT ÑOÄNG TAØI CHÍNH VAØ HOAÏT ÑOÄNG KHAÙC 3.1. KEÁ TOAÙN HOAÏT ÑOÄNG TAØI CHÍNH 3.1.1. Khaùi nieäm Ñaàu tö taøi chính laø hoaït ñoäng khai thaùc, söû duïng nguoàn löïc nhaøn roãi cuûa doanh nghieäp ñeå ñaàu tö ra ngoaøi doanh nghieäp nhaèm taêng thu nhaäp vaø naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Noùi caùch khaùc, tieàn voán ñöôïc huy ñoäng töø nhieàu nguoàn cuûa doanh nghieäp ngoaøi vieäc söû duïng vaøo thöïc hieän hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh chính theo chöùc naêng ñaõ ñaêng kyù kinh doanh thì doanh nghieäp coøn coù theå taän duïng ñeå ñaàu tö vaøo caùc lónh vöïc khaùc nhaèm naâng cao hieäu quaû söû duïng ñoàng voán vaø san seû ruûi ro trong hoaït ñoäng. Moät soá hoaït ñoäng ñaàu tö taøi chính cuï theå nhö ñaàu tö vaøo thò tröôøng chöùng khoaùn, goùp voán lieân doanh, lieân keát ñaàu tö, ñaàu tö vaøo coâng ty con, cho vay voán, 3.1.2. Taøi khoaûn söû duïng: o TK 121 – Ñaàu tö chöùng khoaùn ngaén haïn – Dö Nôï o TK 128 – Ñaàu tö ngaén haïn khaùc – Dö Nôï o TK 221 – Ñaàu tö vaøo coâng ty con – Dö Nôï o TK 222 – Goùp voán lieân doanh – Dö Nôï o TK 223 – Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân keát – Dö Nôï o TK 228 – Ñaàu tö daøi haïn khaùc – Dö Nôï Trang 61
Keá toaùn taøi chính 2 Löu y ù: Phaân loaïi vaø haïch toaùn hình thöùc ñaàu tö caên cöù treân thôøi haïn, muïc ñích ñaàu tö, caên cöù caùc hôïp ñoàng ñaàu tö, lieân keát vaø tyû leä voán goùp. o TK 515 – Doanh thu hoaït ñoäng taøi chính o TK 635 – Chi phí taøi chính o TK 711 – Thu nhaäp khaùc o TK 811 – Chi phí khaùc 3.1.3. Phöông phaùp haïch toaùn: o Ñaàu tö chöùng khoaùn: − Chuyeån tieàn ñaàu tö chöùng khoaùn: Nôï TK 121, 228 Coù TK 111, 112 Giaù trò khoaûn ñaàu tö bao goàm giaù mua vaø chi phí thu mua (hoa hoàng moâi giôùi, ): − Chi phí phaùt sinh trong quaûn lyù vaø chuyeån nhöôïng chöùng khoaùn: Nôï TK 635 Coù TK 111, 112, − Thu coå töùc (baèng tieàn hoaëc baèng coå phieáu) hoaëc laõi traùi phieáu: Nôï TK 111, 112, 138, 121, 228, Coù TK 515 o Ñaàu tö vaøo coâng ty con, goùp voán lieân doanh vaø coâng ty lieân keát: − Ñaàu tö baèng tieàn: Nôï TK 221, 222, 223 Coù TK 111, 112 − Ñaàu tö baèng vaät tö, haøng hoaù: Nôï TK 221, 222, 223 Giaù ñaùnh giaù laïi Coù TK 152, 153, 156 Giaù xuaát kho Nôï TK 811/ Coù TK 711 Cheânh leäch ñaùnh giaù laïi taøi saûn Trang 62
Keá toaùn taøi chính 2 − Ñaàu tö baèng taøi saûn coá ñònh: Nôï TK 221, 222, 223 Giaù ñaùnh giaù laïi Nôï TK 214 Giaù trò hao moøn Coù TK 211, 213 Nguyeân giaù Nôï TK 811/TK 711 Cheânh leäch ñaùnh giaù laïi taøi saûn − Thu lôïi töùc ñaàu tö hoaëc thu nhaäp ñöôïc chia (baèng tieàn hoaëc laõi nhaäp voán): Nôï TK 111, 112, 138, 221, 222, 223 Coù TK 515 − Chi phí quaûn lyù vaø chuyeån nhöôïng caùc khoaûn ñaàu tö: Nôï TK 635 Coù TK 111, 112, − Chuyeån ñoåi caùc khoaûn ñaàu tö (khi thay ñoåi hôïp ñoàng ñaàu tö hoaëc tyû leä voán goùp): Nôï TK 121, 221, 222, 223, 228 Coù TK 121, 221, 222, 223, 228 o Thu hoài caùc khoaûn ñaàu tö: Nôï TK 111, 112, 211, Nôï TK 635 - Thieät haïi do thu hoài khoâng ñuû voán (neáu coù) Coù TK 121, 128, 221, 222, 223, 228 Löu yù: Khi thu hoài caùc khoaûn ñaàu tö baèng taøi saûn coá ñònh cuõ ñaõ goùp voán tröôùc ñaây phaûi phaûn aùnh theo nguyeân giaù môùi (giaù trò coøn laïi ñöôïc ñaùnh giaù vaøo thôøi ñieåm nhaän laïi taøi saûn); phaàn giaù trò taøi saûn ñaõ hao moøn phaûi ñöôïc beân nhaän taøi saûn ñaàu tö thanh toaùn laïi baèng caùc phöông tieän thanh toaùn khaùc (tieàn teä, ) Trang 63
Keá toaùn taøi chính 2 3.2. KEÁ TOAÙN HOAÏT ÑOÄNG KHAÙC 3.2.1. Khaùi nieäm: Caùc khoaûn thu nhaäp vaø chi phí khaùc laø nhöõng khoaûn thu nhaäp hay chi phí maø doanh nghieäp khoâng döï tính tröôùc ñöôïc hoaëc coù döï tính nhöng ít coù khaû naêng thöïc hieän hoaëc ñoù laø nhöõng khoaûn thu chi khoâng mang tính chaát thöôøng xuyeân. Cuï theå, caùc khoaûn thu nhaäp khaùc cuûa doanh nghieäp bao goàm: o Thu töø nhöôïng baùn, thanh lyù taøi saûn coá ñònh o Thu tieàn ñöôïc phaït do ñoái taùc vi phaïm hôïp ñoàng o Thu caùc khoaûn nôï khoù ñoøi ñaõ xöû lyù xoaù soå o Caùc khoaûn thueá ñöôïc ngaân saùch nhaø nöôùc hoaøn laïi (ngoaïi tröø thueá GTGT) o Thu caùc khoaûn nôï phaûi traû khoâng xaùc ñònh ñöôïc chuû o Caùc khoaûn tieàn thöôûng cuûa khaùch haøng lieân quan ñeán tieâu thuï haøng hoaù – saûn phaåm – dòch vuï khoâng tính trong doanh thu o Thu nhaäp töø taøi saûn ñöôïc bieáu taëng o Caùc khoaûn thu nhaäp kinh doanh cuûa naêm tröôùc bò boû soùt hoaëc queân khoâng ghi soå keá toaùn, naêm nay môùi phaùt hieän ra. o Cuï theå caùc khoaûn chi phí khaùc cuûa doanh nghieäp bao goàm: o Chi phí, nhöôïng baøn, thanh lyù taøi saûn coá ñònh vaø giaù trò coøn laïi cuûa taøi saûn coá ñònh (neáu coøn) o Tieàn phaït do vi phaïm hôïp ñoàng kinh teá o Bò phaït thueá hoaëc truy noäp thueá o Caùc khoaûn chi phí do keá toaùn ghi nhaàm hoaëc boû soùt khoâng ghi soå keá toaùn cuûa kyù tröôùc o Caùc khoaûn chi phí khaùc, Trang 64
Keá toaùn taøi chính 2 3.2.2. Taøi khoaûn söû duïng: o TK 711 – Thu nhaäp khaùc o TK 811 – Chi phí khaùc 3.2.3. Phöông phaùp haïch toaùn o Phaàn giaù trò coøn laïi cuûa taøi saûn coá ñònh ñem nhöôïng baùn, thanh lyù: Nôï TK 811 Giaù trò coøn laïi Nôï TK 214 Giaù trò hao moøn Coù TK 211 Nguyeân giaù o Phaùt sinh chi phí khaùc baèng tieàn hoaëc tröø vaøo khoaûn kyù quyõ: Nôï TK 811 Coù TK 111, 112, 144, o Phaùt sinh thu nhaäp khaùc: Nôï TK 111, 112, 344, Coù TK 711 Coù TK 3331 (Thueá GTGT – neáu coù) Trang 65
Keá toaùn taøi chính 2 CHÖÔNG 4 : KEÁ TOAÙN CAÙC LOAÏI NGUOÀN VOÁN TRONG DOANH NGHIEÄP 4.1. KEÁ TOAÙN CAÙC KHOAÛN NÔÏ PHAÛI TRAÛ 4.1.1. Khaùi nieäm: Nôï phaûi traû bao goàm soá tieàn voán maø doanh nghieäp ñi vay nhaèm boå sung phaàn thieáu huït voán kinh doanh vaø caùc khoaûn phaûi traû khaùc phaùt sinh trong quan heä thanh toaùn. Xeùt theo thôøi haïn traû nôï thì nôï phaûi traû ñöôïc chia laøm 2 loaïi: Nôï ngaén haïn vaø nôï daøi haïn. 4.1.2. Taøi khoaûn söû duïng: o TK 311 – Vay ngaén haïn o TK 315 – Nôï daøi haïn ñeán haïn traû o TK 331 – Phaûi traû ngöôøi baùn o TK 334 – Phaûi traû ngöôøi lao ñoäng o TK 341 – Vay daøi haïn o TK 342 – Nôï daøi haïn o TK 344 – Nhaän kyù cöôïc, kyù quyõ daøi haïn 4.1.3. Phöông phaùp haïch toaùn: o Vay ngaén haïn mua vaät tö, haøng hoaù: Nôï TK 152, 153, 156, 151, Nôï TK 133 Coù TK 311 o Vay daøi haïn ñaàu tö xaây döïng cô baûn hoaëc mua saém taøi saûn coá ñònh: Trang 66
Keá toaùn taøi chính 2 Nôï TK 211, 213, 241, Nôï TK 133 Coù TK 341 o Vay tieàn veà nhaäp quyõ tieàn maët hoaëc chuyeån vaøo taøi khoaûn tieàn göûi: Nôï TK 111, 112 Coù TK 311, 341 o Phaùt sinh caùc khoaûn nôï phaûi traû khaùc: Nôï TK 152, 156, 622, 642, 111, 112, Coù TK 331, 334, 344, o Thanh toaùn caùc khoaûn nôï phaûi traû: Nôï TK 311, 315, 331, 334, 341, 344, Coù TK 111, 112 o Ñi vay ñeå thanh toaùn nôï: Nôï TK 311, 315, 331, 334, Coù TK 311 o Thanh toaùn laõi vay: − Thanh toaùn laõi vay hoaït ñoäng Nôï TK 635 Coù TK 111, 112 − Thanh toaùn laõi vay ñaàu tö (trong giai ñoaïn ñang ñaàu tö – taøi saûn chöa chính thöùc hoaït ñoäng) Nôï TK 241 Coù TK 111, 112, − Thanh toaùn laõi vay phaït (laõi quaù haïn) Nôï TK 811 Coù TK 111, 112 Trang 67
Keá toaùn taøi chính 2 o Keát chuyeån nôï daøi haïn ñeán haïn traû: Nôï TK 341, 342, Coù TK 315 4.2. KEÁ TOAÙN NGUOÀN VOÁN CHUÛ SÔÛ HÖÕU 4.2.1. Khaùi nieäm: Laø soá voán cuûa caùc chuû sôû höõu cuûa caùc chuû sôû höõu ñoùng goùp vaøo maø doanh nghieäp khoâng phaûi cam keát thanh toaùn, nguoàn voán naøy coøn ñöôïc hình thaønh vaø boå sung töø lôïi nhuaän hoaït ñoäng. 4.2.2. Taøi khoaûn söû duïng: o TK 411 – Nguoàn voán kinh doanh o TK 412 – Cheânh leäch ñaùnh giaù laïi taøi saûn o TK 413 – Cheânh leäch tyû giaù Löu yù: TK 412, 413 chæ söû duïng ñeå ñieàu chænh caùc cheânh leäch trong giai ñoaïn doanh nghieäp ñang ñaàu tö xaây döïng, chöa chính thöùc hoaït ñoäng vaø söû duïng ñieàu chænh cheânh leäch cuoái naêm taøi chính. o TK 421 – Lôïi nhuaän chöa phaân phoái o TK 4211 – Lôïi nhuaän naêm tröôùc o TK 4212 – Lôïi nhuaän naêm nay o TK 414 – Quyõ ñaàu tö phaùt trieån o TK 431 – Quyõ khen thöôûng, phuùc lôïi o TK 4311 – Quyõ khen thöôûng o TK 4312 – Quyõ phuùc lôïi o TK 441 – Nguoàn voán xaây döïng cô baûn 4.2.3. Phöông phaùp haïch toaùn: o Taêng nguoàn voán kinh doanh (do ñöôïc caáp, phaùt haønh coå phieáu, nhaän goùp voán, boå sung töø lôïi nhuaän, chuyeån töø nguoàn döï tröõ, ): Trang 68
Keá toaùn taøi chính 2 Nôï TK 111, 112, 211, 421, 414, 441, Coù TK 411 o Hoaøn traû voán: Nôï TK 411 Coù 111, 112, 211, o Xöû lyù phaàn cheânh leäch ñaùnh giaù laïi taøi saûn: − Theo quyeát ñònh xöû lyù Nôï TK 811, 411 Coù TK 412 − Hoaëc Nôï TK 412 Coù TK 711, 411 o Xöû lyù phaàn cheânh leäch tyû giaù: Nôï TK 635 Coù TK 413 − Hoaëc Nôï TK 413 Coù TK 515 o Keát chuyeån lôïi nhuaän qua naêm: Nôï TK 4211 Coù TK 4212 o Taïm chia hoaëc chia laõi lieân doanh, coå töùc: Nôï TK 421 Coù TK 338, 111, 112, 411, Trang 69
Keá toaùn taøi chính 2 o Taïm trích hoaëc trích laäp caùc quyõ: Nôï TK 421 Coù TK 414, 431 o Söû duïng caùc quyõ: Nôï TK 414, 431 Coù TK 111, 112, 334, 441, Trang 70
Keá toaùn taøi chính 2 CHÖÔNG 5: ÑAËC ÑIEÅM KEÁ TOAÙN DOANH NGHIEÄP KINH DOANH DÒCH VUÏ 5.1. NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CÔ BAÛN VEÀ HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH DÒCH VUÏ 5.1.1. Ñaëc ñieåm hoaït ñoäng kinh doanh dòch vuï: Caùc loaïi hình dòch vuï raát ña daïng, moãi loaïi hình dòch vuï coù ñaëc ñieåm rieâng, tuy nhieân xeùt veà toång quaùt coù theå coù moät soá ñaëc ñieåm chung: o Phaàn lôùn saûn phaåm dòch vuï khoâng coù traïng thaùi vaät chaát. o Phaàn lôùn saûn phaåm dòch vuï khi hoaøn thaønh ñöôïc xaùc ñònh laø ñaõ tieâu thuï vì ñöôïc thöïc hieän theo ñôn ñaët haøng. o Heä thoáng keá toaùn chöùng töø, heä thoáng taøi khoaûn caáp 2, 3, 4 vaø caùc loaïi baùo caùo chi tieát coù tính ñaëc thuø vaø thöôøng theâm qui ñònh chi tieát cho töøng ngaønh ngheà hoaït ñoäng, chaúng haïn nhö dòch vuï böu ñieän, vaän taûi, du lòch 5.1.2. Ñieàu kieän ghi nhaän doanh thu dòch vuï: Theo chuaån möïc keá toaùn doanh thu cuûa giao dòch cung caáp dòch vuï ñöôïc ghi nhaän khi keát quaû cuûa giao dòch coù ñöôïc xaùc nhaän moät caùch ñaùng tin caäy. Tröôøng hôïp giao dòch cung caáp dòch vuï lieân quan ñeán nhieàu kyø thì doanh thu ñöôïc ghi nhaän trong kyø theo keát quaû phaàn coâng vieäc ñaõ hoaøn thaønh vaøo ngaøy laäp Baûng caân ñoái keá toaùn cuûa kyø ño. Keát quaû cuûa giao dòch cung caáp dòch vuï ñöôïc xaùc ñònh khi thoaû maõn ñoàng thôøi 4 ñieàu kieän sau: o Doanh thu ñöôïc xaùc ñònh töông ñoái chaéc chaén. o Coù khaû naêng thu ñöôïc lôïi ích kinh teá töø giao dòch cung caáp dòch vuï ñoù. Trang 71
Keá toaùn taøi chính 2 o Xaùc ñònh ñöôïc phaàn coâng vieäc ñaõ hoaøn thaønh vaøo ngaøy laäp Baûng caân ñoái keá toaùn. o Xaùc ñònh ñöôïc chi phí phaùt sinh cho giao dòch vaø chi phí ñeå hoaøn thaønh giao dòch cung caáp dòch vuï ñoù. Chính vì tính phong phuù cuûa caùc loaïi hình dòch vuï, neân trong phaàn trình baøy naøy chæ xem xeùt maãu moät soá loaïi hình dòch vuï tieâu bieåu nhö hoaït ñoäng nhaø haøng, khaùch saïn, du lòch vaø moät soá dòch vuï khaùc. 5.2. KEÁ TOAÙN HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH NHAØ HAØNG 5.2.1. Ñaëc ñieåm hoaït ñoäng kinh doanh nhaø haøng: Ñaëc ñieåm cô baûn cuûa hoaït ñoäng kinh doanh nhaø haøng laø vöøa saûn xuaát cheá bieán vöøa tieâu thuï ngay saûn phaåm saûn xuaát ra vaø coù yeáu toá phuïc vuï trong vieäc tieâu thuï saûn phaåm. Beân caïnh ñoù nhaø haøng coøn mua, baùn moät soá haøng thöïc phaåm coù saün treân thò tröôøng mang tính chaát kinh doanh thöông maïi thuaàn tuyù. Chu kyø saûn xuaát, cheá bieán ngaén thöôøng khoâng coù saûn phaåm dôû dang cuoái kyø. Chi phí cheá bieán ñöôïc taäp hôïp theo ba yeáu toá chi phí cô baûn: chi phí nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp saûn xuaát, chi phí nhaân coâng tröïc tieáp saûn xuaát vaø chi phí saûn xuaát chung. Saûn phaåm khi ñöa vaøo saûn xuaát theo yeâu caàu cuûa khaùch haøng thì ñöôïc xem laø tieâu thuï. Saûn phaåm cheá bieán khoâng döï tröõ ñöôïc laâu. Ñeå quaûn lyù hieäu quaû chi phí saûn xuaát, keá toaùn caàn tính tröôùc giaù thaønh ñònh möùc cheá bieán cho töøng moùn aên, uoáng theo coâng thöùc cheá bieán. Nguyeân lieäu cheá bieán thöïc phaåm thöôøng xuaát duøng töø kho hoaëc mua töø chôï ñem veà moät laàn coù giaù trò lôùn giao cho boä phaän cheá bieán, nhöng boä phaän cheá bieán khoâng duøng heát trong thaùng ñeå cheá bieán, caàn phaûi kieåm keâ thöïc teá ñeå tính giaù thaønh saûn phaåm cheá bieán. Trang 72
Keá toaùn taøi chính 2 Chi phí cheá bieán, chi phí mua haøng coù saün, chi phí baùn haøng vaø chi phí mang tính phuïc vuï khoù tính ñöôïc rieâng bieät, vì vaäy khoù tính giaù thaønh saûn phaåm töï cheá bieán moät caùch chính xaùc vaø ñaày ñuû nhö saûn xuaát ôû caùc ngaønh coâng nghieäp khaùc. Keá toaùn mua, baùn vaø chi phí cuûa haøng thöïc phaåm coù saün gioáng nhö mua baùn haøng hoaù vaø chi phí ôû caùc doanh nghieäp kinh doanh thöông maïi thuaàn tuyù. Caàn theo doõi chi tieát cho töøng loaïi doanh soá haøng ñaõ tieâu thuï trong thaùng cuûa haøng töï cheá vaø haøng mua baùn coù saün cuõng nhö caùc dòch vuï khaùc keøm theo, nhaèm xaùc ñònh keát quaû kinh doanh chính xaùc. 5.2.2. Keá toaùn hoaït ñoäng kinh doanh nhaø haøng: a. Keá toaùn chi phí saûn xuaát vaø tính giaù thaønh haøng töï cheá bieán: Keá toaùn taäp hôïp chi phí saûn xuaát : Chi phí saûn xuaát haøng töï cheá bieán cuûa hoaït ñoäng kinh doanh nhaø haøng goàm 3 yeáu toá chi phí: chi phí nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp saûn xuaát, chi phí nhaân coâng tröïc tieáp saûn xuaát vaø chi phí saûn xuaát chung. Noäi dung chi phí ñöôïc tính vaøo giaù thaønh cheá bieán moùn aên uoáng bao goàm: Chi phí vaät lieäu tröïc tieáp saûn xuaát töø kho hoaëc mua veà ñöa vaøo cheá bieán ngay maø khoâng nhaäp kho. Chi phí tieàn löông vaø caùc khoaûn trích theo löông nhö BHXH, BHYT, KPCÑ cuûa nhaân vieân tröïc tieáp cheá bieán moùn aên uoáng, caùc khoaûn tieàn phuï caáp khaùc tính trong löông. Khaáu hao TSCÑ duøng cheá bieán caùc moùn aên uoáng. Chi phí ñieän nöôùc, veä sinh duøng trong quaù trình cheá bieán. Caùc chi phí khaùc duøng trong quaù trình cheá bieán nhö nhieân lieäu, coâng cuï, duïng cuï (Löu yù phaân bieät vaø haïch toaùn rieâng vôùi chi phí quaûn lyù doanh nghieäp) Trang 73
Keá toaùn taøi chính 2 Keá toaùn chi phí nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp saûn xuaát: Chi phí nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp saûn xuaát laø chi phí cuûa nguyeân lieäu, vaät lieät tröïc tieáp coù maët trong saûn phaåm cheá taïo ra. Ví duï nhö moùn aên caù loùc haáp thì nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp saûn xuaát laø caù loùc, naám vaø caùc phuï lieäu, gia vò khaùc theo coâng thöùc cheá bieán. Moät soá chi phí cuûa nguyeân lieäu, vaät lieäu khoâng coù maët trong saûn phaåm cheá taïo ra, nhöng coù tham gia trong quaù trình saûn xuaát thì tính vaøo chi phí saûn xuaát chung, ví duï nhö nhieân lieäu chaát ñoát (gas). Chöùng töø nhaäp xuaát nguyeân lieäu, vaät lieäu phaûi coù phieáu nhaäp kho, phieáu xuaát kho gioáng nhö caùc loaïi haøng toàn kho khaùc. Keá toaùn thöôøng caên cöù vaøo keá hoaïch cheá bieán haøng ñaõ ñöôïc giaùm ñoác duyeät ñeå xuaát kho vaät lieäu hoaëc cung caáp tieàn ñi chôï cho boä phaän tieáp lieäu mua nguyeân lieäu veà giao thaúng cho boä phaän cheá bieán. Ñeå phaûn aùnh vaø kieåm tra soá löôïng, giaù trò nguyeân lieäu vaø caùc khoaûn chi phí khaùc söû duïng cho saûn xuaát vaø keát quaû thaønh phaåm trong ngaøy, keá toaùn thöôøng yeâu caàu toå tröôûng cheá bieán hoaëc ngöôøi ñöôïc uyû quyeàn laäp phieáu saûn xuaát cheá bieán haøng ngaøy, phieáu naøy laäp 2 baûn, 1 baûn löu ôû toå cheá bieán, 1 baûn noäp leân phoøng keá toaùn. Trang 74