Tài chính doanh nghiệp - Chương: Ngân hàng thương mại

Nội dung text: Tài chính doanh nghiệp - Chương: Ngân hàng thương mại

1. Chöông : NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI Nội dung nghiên cứu BảnchấtNHTM Chứcnăng NHTM Phân loạiNHTM Quảnlývàsöû dụng vốnNHTM Thu nhập, chi phí và lợi nhuậnNHTM NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI 1. Khaùi nieäm vaø chöùc naêng NHTM Laø moät toå chöùc tín duïng thöïc hieän toaøn boä caùc hoaït ngaân haøng vaø caùc hoaït ñoäng kinh doanh khaùc coù lieân quan, nhaèm muïc ñích lôïi nhuaän. Hoaït ñoäng ngaân haøng laø hoaït ñoäng kinh doanh tieàn teä vaø dòch vuï ngaân haøng vôùi noäi dung chuû yeáu vaø thöôøng xuyeân laø nhaän tieàn göûi, söû duïng soá tieàn naøy ñeå caáp tín duïng, cung caáp caùc dòch vuï thanh toaùn”.
2. CHứC NĂNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MạI - NHTM coù caùc chöùc naêng cô baûn sau: Chöùc naêng trung gian tín duïng Chöùc naêng trung gian thanh toaùn Chöùc naêng taïo tieàn buùt teä CHÖÙC NAÊNG TRUNG GIAN TÍN DUÏNG Ngaân haøng thöông maïi laø caàu noái giöõa nhöõng ngöôøi coù voán dö thöøa vaø nhöõng ngöôøi coù nhu caàu veà voán TRUNG GIAN TÍN DUÏNG(tt) Huy ñoäng caùc nguoàn voán töø caùc chuû theå tieát kieäm, coùvoánnhaønroãitrongneànkinhteá Caáp tín duïng ñaàu tö ñaùp öùng nhu caàu veà voán cho caùc chuû theå trong neàn kinh teá xaõ hoäi YÙ nghóa 9 Ñoái vôùi ngöôøi göûi tieàn: taän duïng voán taïm thôøi nhaøn roãi vaø taïo ra thu nhaäp döôùi hình thöùc laõi tieàn göûi. 9 Ñoái vôùi ngöôøi vay: hoï seõ thoûa maõn ñöôïc nhu caàu veà voán ñeå kinh doanh, chi tieâu, thanh toaùn 9 Ñoái vôùi baûn thaân ngaân haøng: ngaân haøng seõ tìm kieám ñöôïc khoaûn lôïi nhuaän töø cheânh leäch giöõa laõi suaát cho vay vaø laõi suaát tieàn göûi hoaëc hoa hoàng moâi giôùi 9 Ñoái vôùi neàn kinh teá: vieäc cung caáp taøi chính cho caùc doanh nghieäp ñaõ khuyeán khích saûn xuaát, taïo theâm vieäc laøm, taêng saûn löôïng vaø giaûm nhaäp khaåu haøng hoùa
3. TRUNG GIAN THANH TOAÙN Ngaân haøng thöïc hieän chöùc naêng trung gian thanh toaùn laøm cho noù trôû thaønh thuû quyõ cho khaùch haøng. khi ñoù NHTM thöïc hieän theo yeâu caàu cuûa khaùch haøng nhö trích moät khoaûn tieàn treân taøi khoaûn tieàn tieàn göûi ñeå thanh toaùn tieàn haøng hoùa, dòch vuï hoaëc nhaäp vaøo moät khoaûn tieàn göûi cuûa khaùch haøng töø baùn haøng hoùa hoaëc caùc khoaûn thu khaùc. TRUNG GIAN THANH TOAÙN(tt) Ngaân haøng thöïc hieän caùc nhieäm vuï 9 Môû taøi khoaûn tieàn göûi giao dòch cho khaùch haøng 9 Quaûn lyù vaø cung caáp caùc phöông tieän thanh toaùn cho khaùch haøng 9 Toå chöùc vaø kieåm soaùt quy trình thanh toaùn giöõa caùc khaùch haøng TAÏO TIEÀN BUÙT TEÄ Khi keát hôïp chöùc naêng trung gian tín duïng vaø chöùc naêng trung gian thanh toaùn taïo cho ngaân haøng thöông maïi khaû naêng taïo ra tieàn ghi soå theå hieän treân taøi khoaûn tieàn göûi thanh toaùn cuûa khaùch haøng taïi ngaân haøng thöông maïi. Töø moät löôïng tieàn göûi ban ñaàu, qua nghieäp vuï cho vay döôùi hình thöùc chuyeån khoaûn, ñaõ laøm cho soá dö treân taøi khoaûn tieàn göûi trong heä thoáng ngaân haøng thöông maïi taêng leân.
4. TAÏO TIEÀN BUÙT TEÄ (tt) Bảng toùm taéc quaù trình taïo tieàn cuûa caùc ngaân haøng trung gian Tỷ lệ dự trữ bắt buộc: 10% (Đơn vị tính: ñồng) Teân ngaân Soá tieàn gôûi nhaän Soá tieàn döï Soátieàncoùtheå haøng ñöôïc tröõ baét buoäc cho vay ra toái ña A 1.000 100 900 B 900 90 810 C 810 81 729 Toång coäng 10.000 1.000 9.000 PHAÂN LOAÏI NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI Caên cöù vaøo phaïm vi hoaït ñoäng vaø tính chaát kinh teá 9 Ngaân haøng thöông maïi chuyeân doanh 9 Ngaân haøng thöông maïi hoãn hôïp Caên cöù vaøo tính chaát sôû höõu ï 9 Ngaân haøng thöông maïi quoác doanh 9 Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn 9 Ngaân haøng thöông maïi lieân doanh 9 Chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc ngoaøi CÔ CAÁU TOÅ CHÖÙC NHTM Heä thoáng NHTM ôû Vieät nam bao goàm: 9 5 NHTM quoác doanh 9 1 NH chính saùch 9 1 NH ñaàu tö 9 37 NHTM coå phaàn (25 NHTM CP ñoâ thò; 12 NHTM CP noâng thoân) 9 4 NHTM lieân doanh 9 28 Chi nhaùnh NHTM nöôùc ngoaøi 9 43 Vaên phoøng ñaïi dieän Cô caáu toå chöùc
5. QUAÛN LYÙ VAØ SÖÛ DUÏNG VOÁN CUÛA NHTM Toång taøi saûn = Toång nguoàn voán Baûng caân ñoái taøi saûn cuûa ngaân haøng thöông maïi Taøi saûn (voán kinh doanh) Nguoàn voán 1. Caùc khoaûn voán baèng tieàn 1. Nguoàn voán cuûa ngaân haøng 2. Voán tín duïng (voán ñieàu leä, caùc quyõ vaø lôïi 3. Voán taøi saûn phuïc vuï kinh nhuaän chöa phaân phoái) doanh ngaân haøng 2. Nguoàn voán tín duïng (caùc loaïi tieàn gôûi, voán vay, phaùt 4. Voán ñaàu tö taøi chính haønh chöùng khoaùn) Toång coäng taøi saûn Toång coäng nguoàn voán QUAÛN LYÙ VAØ SÖÛ DUÏNG VOÁN CUÛA NHTM Taøi saûn coù Taøi saûn nôï -Tiềnmặt vaø tieàn göûi tại caùc NH 2.300 - Caùc loaïi tieàn göûi 17.583 - Tiềngửitại NHTW 425 + Tieàn göûi khoâng kyø haïn 3.831 - Chứng khoaùn đầutö 3.002 + Tieàn göûi coù kyø haïn 10.918 - Chứng khoaùn giao dịch treân TTTT 96 + Tieàn göûi treân TTTT 1.965 - Tổng số cho vay 15.412 - Caùc khoaûn vay 3.189 Dự phoøng tổnthấttíndụng (232) + Vay NHTW 1.836 - Taøi trợ thueâ mua 150 + Vay NH khaùc 1.353 - Thiếtbị vaø bất động sản363- Nôï khaùc 534 - Nợ của khaùch haøng theo thương Toång nôï 21.306 phiếuchấpnhận thanh toán 111 - Voán chuû sôû höõu 1.280 -Taøi saûn khaùc 1.059 Coå phieáu thöôøng+ öu ñaõi 213 Lôïinhuaän 601 Toång taøi saûn 22.586 Caùc quyõ 466 Toång nôï vaø voán chuû sôû höõu 22.586 Quaûn lyù nguoàn voán kinh doanh cuûa NH Cô caáu nguoàn voán kinh doanh cuûa ngaân haøng 9 Nguoàn voán cuûa ngaân haøng:voán ñieàu leä, caùc quyõ vaø lôïi nhuaän chöa phaân phoái 9 Nguoàn voán huy ñoäng + Nguoàn voán huy ñoäng tieàn göûi: coù kyø haïn, khoâng kyø haïn, tieàn göûi tieát kieäm. + Nguoàn voán vay: phaùt haønh kyø phieáu Nh, vay NHTW, vay NHTM khaùc + Caùc nguoàn voán vay khaùc
6. Quaûn lyù nguoàn voán kinh doanh cuûa NH (tt) Thöû thaùch: Söï oån ñònh, ruûi ro thaáp Toái ña hoùa lôïi nhuaän, chi phí thaáp Quaûn lyù nguoàn voán kinh doanh NH laø söï caân nhaéc thöôøng xuyeân giöõa caùc ruûi ro cuõng nhö cheânh leäch giöõa chi phí huy ñoäng voán vaø möùc sinh lôøi coù ñöôïc khi söû duïng voán vaøo caùc hoaït ñoäng tín duïng vaø ñaàu tö. Xaùc ñònh tyû leä an toaøn veà voán toái thieåu: duy trì moät tyû leä an toaøn giöõa nguoàn voán töï coù so vôùi toång “taøi saûn coù” coù ruûi ro Quaûn lyù taøi saûn nôï: ñieàu chænh cô caâu quy moâ giöõa caùc nguoàn voán coù tính oån ñònh chi phí cao vaø nguoàn voán khoâng oån ñònh, chí phí thaáptheo muïc tieâu vaø chieán löôïc kinh doanh. Quaûn lyù voán kinh doanh NH Cô caáu voán kinhdoanhkinhdoanhcuûa ngaân haøng 9 Voán taøi saûn phuïc vuï kinh doanh ngaân haøng 9 Voán baèng tieàn: tieàn maët taïi quyõ, tieàn göûi taïi NH, TCTD khaùc, göûi taïi NHTW 9 Voán tín duïng 9 Voán ñaàu tö taøi chính taøi chính Quaûn lyù voán kinh doanh NH Muïc tieâu: 9 Haïn cheá ruûi ro 9 Toå chöùc söû duïng voán coù hieäu quaû cao 9 Ñaûm baûo söï toàn taïi, phaùt trieån 9 Naâng cao naêng löïc caïnh tranh Noäi dung quaûn lyù nhaèm haïn cheá caùc ruûi ro: 9 Ruûi ro tín duïng. 9 Ruûi ro thanh toaùn. 9 Ruûi ro thò tröôøng. 9 Ruûi ro laõi suaát. 9 Ruûi ro thu nhaäp. 9 Ruûi ro phaù saûn.
7. Quaûn lyù voán kinh doanh NH(tt) Ruûi ro tín duïng: laø caùc khoaûn cho vay cuûa ngaân haøng giaûm giaù trò hay khoâng thu hoài ñöôïc Ñeå ño löôøng ruûi thöôøng duøng boán chæ tieâu sau: 9 Tyûsoágiöõagiaùtròcaùckhoaûnnôïquaùhaïnso vôùitoångdönôï cho vay vaø cho thueâ 9 Tyû soá giöõa caùc khoaûn xoaù nôï roøng so vôùi toång cho vay vaø cho thueâ 9 Tyû soá giöõa phaân boå döï phoøng toån thaát tín duïng haøng naêm so vôùi toång soá cho vay vaø cho thueâ hay vôùi toång voán chuû sôû höõu. 9 Tyû soá giöõa döï phoøng toån thaát tín duïng so vôùi toång soá cho vay vaø cho thueâ hay vôùi toång voán chuû sôû höõu. Caùc chæ tieâu giôùi haïn tín duïng 9 Tyû soá giöõa toång dö nôï cho vay cuûa ngaân haøng ñoái vôùi moät khaùch haøng hay moät nhoùm khaùch haøng so vôùi voán töï coù cuûa ngaân haøng. 9 Tyû soá giöõa toång dö nôï cho vay vaø baûo laõnh cuûa ngaân haøng ñoái vôùi moät khaùch haøng hay moät nhoùm khaùch haøng vôùi voán töï coù cuûa ngaân haøng. Quaûn lyù voán kinh doanh NH(tt) Ruûi ro thanh toaùn:laø tình traïng thieáu tieàn maët vaø khoâng coù khaû naêng vay möôïn ñeå ñaùp öùng yeâu caàu ruùt tieàn göûi, vay voán cuõng nhö nhöõng nhu caàu veà tieàn maët khaùc Caùc chæ soá ño löôøng ruûi ro thanh khoaûn goàm: 9 Tyû soá giöõa voán tín duïng treân toång taøi saûn 9 Tyû soá giöõa tieàn maët vaø soá dö tieàn göûi taïi caùc ngaân haøng khaùc so vôùi toång taøi saûn. 9 Tyû soá giöõa tieàn maët vaø caùc chöùng khoaùn cuûa chính phuû so vôùi toång taøi saûn. 9 Tyû leä “taøi saûn coù” coù khaû naêng thanh toaùn ngay vaø caùc taøi saûn nôï ñeán haïn thanh toaùn cho töøng khoaûng thôøi gian Quaûn lyù voán kinh doanh NH(tt) Ruûi ro thò tröôøng : söï thay ñoåi laõi suaát seõ gaây ra nhöõng khoù khaên lôùn cho caùc nhaø quaûn lyù danh muïc taøi saûn ñaàu tö cuûa ngaân haøng. Caùc chæ soá quan troïng phaûn aùnh ruûi ro thò tröôøng goàm: 9 Tyû soá giöõa giaù trò soå saùch so vôùi giaù thò tröôøng öôùc tính cuûa caùc taøi saûn ngaân haøng. 9 Tyû soá giöõa caùc khoaûn cho vay vaø chöùng khoaùn vôùi laõi suaát coá ñònh so vôùi caùc khoaûn cho vay vaø chöùng khoaùn coù laõi suaát thaû noåi. 9 Tyû soá giöõa caùc nguoàn voán laõi suaát coá ñònh so vôùi caùc nguoàn voán laõi suaát thaû noåi. 9 Tyû soá giöõa giaù trò soå saùch vaø giaù trò thò truôøng cuûa nguoàn voán chuû sôû höõu.
8. Quaûn lyù voán kinh doanh NH(tt) Ruûi ro laõi suaát: ruûi ro laõi suaát ñöôïc xem laø ruûi ro tieàm taøng vaø nguy hieåm nhaát, khoù coù theå loaïi boû ñöôïc hoaøn toaøn, goàm: 9 Ruûi ro veà giaù 9 Ruûi ro taùi ñaàu tö Caùc bieän phaùp ño löôøng ruûi ro laõi suaát: 9 Tyû soá giöõa taøi saûn nhaïy caûm laõi suaát vôùi nguoàn voán nhaïy caûm laõi suaát 9 Tyû soá giöõa tieàn göûi khoâng ñöôïc baûo hieåm treân toång soá tieàn göûi Quaûn lyù voán kinh doanh NH(tt) Ruûi ro thu nhaäp:thu nhaäp cuûa ngaân haøng coù theå giaûmtaùc ñoäng ñeán keát quaû kinh doanh cuûa ngaân haøng. Ruûi ro phaù saûn: laø heä quaû caùc loaïi ruûi ro treân. Coù theå ño löôøng qua caùc yeáu toá cô baûn sau: 9 Cheânh leäch giöõa laõi suaát caùc loaïi giaáy nôï do ngaân haøng phaùt haønh so vôùi chöùng khoaùn chính phuû cuøng kyø haïn 9 Tyû soá giöõa giaù vaø thu nhaäp coå phieáu haøng naêm cuûa ngaân haøng 9 Tyû soá giöõa voán chuû sôû höõu so vôùi toång taøi saûn cuûa ngaân haøng 9 Tyû soá giöõa nguoàn voán vay so vôùi toång nguoàn voán huy ñoäng. Thu nhaäpvaøphaânphoáithunhaäpNH Thu nhaäp cuûa bao goàm: Nguoàn thu töø laõi cho vay Lôïi nhuaän töø caùc hoaït ñoäng ñaàu tö taøi chính Thu nhaäp töø kinh doanh ngoaïi hoái . Chi phí hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng Chi phí traû laõi tieàn vay Chi phí cho caùc hoaït ñoäng ñaàu tö taøi chính Döï phoøng toån thaát ro ruûi Caùc khoaûn chi phí thöôøng xuyeân phaùt sinh trong quaù trình kinh doanh 9 Khaáu hao TSCÑ 9 Chi phí nhaân vieân 9 Chi phí quaûn lyù kinh doanh 9 Caùc khoaûn chi phí baèng tieàn khaùc 9 .
9. Thu nhaäpvaøphaânphoáithunhaäpNH - Lôïi nhuaän trong kyø ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc Toång thu nhaäp – Toång chi phí - Phaân phoái lôïi nhuaän naøy ñöôïc thöïc hieän theo trình töï: Noäp thueá thu nhaäp theo quy ñònh Lôïi nhuaän – Thueá = Lôïi nhuaän sau thueá Trích buø ñaép caùc khoaûn chi phí khoâng hôïp lyù hôïp leä ñeå baûo toaøn voán Trích laäp caùc quyõ chuyeân duøng 9 Quyõ döï phoøng haïn cheá ruûi ro 9 Quyõ boå sung voán ñieàu leä 9 Quyõ phuùc lôïi khen thöôûng 9 Vaø caùc quyõ chuyeân duønh khaùc Chia laõi lieân doanh, chia coå töùc, noäp NSNN Caùc chæ tieâu ñaùnh giaù hieäu quaû kinh doanh NH Tyû leä veà hieäu suaát söû duïng voán Toång thu nhaäp Thu nhaäp laõi Thu nhaäp ngoaøi laõi töø hoaït ñoäng = + Toång taøi saûn Toång taøi saûn treân toång taøi saûn Tyû leä taøi saûn sinh lôøi Caùc khoaûn cho vay + caùc khoaûn cho Tyû leä taøi saûn Toång taøi saûn sinh lôøi thueâ+ ñaàu tö chöùng khoaùn = Toång taøi saûn + sinh lôøi Toång taøi saûn Caùc chæ soá chuû yeáu phaûn aùnh khaû naêng sinh lôøi trong hoaït ñoäng NH Tyû leä thu nhaäp treân Thu nhaäp sau thueá toång taøi saûn = (ROA) Toång taøi saûn Tyû leä thu nhaäp treân Thu nhaäp sau thueá voán chuû sôû höõu = Voán chuû sôû höõu (ROE) Caùc chæ tieâu ñaùnh giaù hieäu quaû kinh doanh NH Tyû leä thu nhaäp treân taøi saûn Thu laõi töø caùc khoaûn cho vay vaø ñaàu tö chöùng Tyû leä thu nhaäp laõi khoaùn - Chi phí traû laõi cho tieàn göûi vaø nôï khaùc = treân toång taøi saûn Toång taøi saûn Tyû leä thu nhaäp ngoaøi laõi treân toång taøi saûn Tyû leä thu nhaäp ngoaøi laõi Thu nhaäp ngoaøi laõi - Chi phí ngoaøi laõi treân toång taøi saûn = Toång taøi saûn
10. Caùc chæ tieâu ñaùnh giaù hieäu quaû kinh doanh NH Tyû leä thu nhaäp hoaït hoaït ñoäng caän bieân Tyû leä thu nhaäp hoaït Toång thu töø hoaït ñoäng - Toång chi phí hoaït ñoäng ñoäng caän bieân = Toång taøi saûn Tyû leä thu nhaäp hoaït hoaït ñoäng caän bieân Tyû leä thu nhaäp Thu nhaäp sau thueá = treân coå phieáu Toång soá coå phieáu thöôøng hieän haønh