Quản trị ngân hàng thương mại - Chiến lược kinh doanh của ngân hàng thương mại

49 trang vanle 1420

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Quản trị ngân hàng thương mại - Chiến lược kinh doanh của ngân hàng thương mại", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

quan_tri_ngan_hang_thuong_mai_chien_luoc_kinh_doanh_cua_ngan.pdf

Nội dung text: Quản trị ngân hàng thương mại - Chiến lược kinh doanh của ngân hàng thương mại

Tr−êng §¹i häc kinh tÕ quèc d©n Trung t©m båi d−ìng vµ t− vÊn vÒ Ng©n hµng - tµi chÝnh Tµi liÖu kho¸ häc (kho¸ häc tæ chøc cho tËp ®oµn ®iÖn lùc viÖt nam - EVN) th¸ng 3 – 2007
Tr−êng §¹i häc kinh tÕ quèc d©n Trung t©m båi d−ìng vµ t− vÊn vÒ Ng©n hµng - tµi chÝnh Chuyªn ®Ò 8 ChiÕn l−îc kinh doanh cña ng©n hµng th−¬ng m¹i (kho¸ häc tæ chøc cho tËp ®oµn ®iÖn lùc viÖt nam - EVN)
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM MôC LôC 4.1 Giíi thiÖu chung vÒ chiÕn l−îc kinh doanh 2 4.1.1 Kh¸i niÖm chiÕn l−îc kinh doanh 2 4.1.2 §Æc tr−ng cña chiÕn l−îc kinh doanh: 2 4.1.3 Vai trß cña chiÕn l−îc kinh doanh. 3 4. 2. TiÕn tr×nh ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc trong ng©n hµng 4 4.2.1 Sø mÖnh (nhiÖm vô) cña ng©n hµng 5 4.2.2 Nh÷ng môc tiªu cña chiÕn l−îc kinh doanh cña ng©n hµng 7 4.2.3 Ph©n tÝch m«i tr−êng kinh doanh vµ x¸c ®Þnh c¬ héi vµ nguy c¬ 8 4.2.4 Ph©n tÝch m«i tr−êng bªn trong vµ x¸c ®Þnh ®iÓm m¹nh - yÕu 12 4.2.5. X©y dùng chiÕn l−îc kinh doanh cho ng©n hµng 14 4.2.6 ChiÕn l−îc cÊp chi nh¸nh vµ bé phËn chøc n¨ng 15 4.2.7 Tæ chøc thùc hiÖn chiÕn l−îc 17 4.2.8 Quy tr×nh kiÓm tra chiÕn l−îc 19 4.2.9 C¸c chiÕn l−îc chøc n¨ng cña ng©n hµng 20 4.2.9.1 ChiÕn l−îc tµi chÝnh 20 4.2.9.2 ChiÕn l−îc nh©n sù 21 4.2.9.3 ChiÕn l−îc marketing 25 4.2.9.4 ChiÕn l−îc s¶n xuÊt 27 4.2.9.5 C¸c chiÕn l−îc kh¸c: 28 4.3 C¸c m« h×nh ph©n tÝch chiÕn l−îc kinh doanh 28 4.3.1 Ma trËn BCG: Nhãm t− vÊn Boston (Boston Consulting Group) 29 4.3.2 Ma trËn Mc Kinsey - General electric 32 4.4.3 Ma trËn SWOT 38 4.4. Bµi tËp t×nh huèng vµ th¶o luËn nhãm: X©y dùng ma trËn swot cho nh tmcp an b×nh 41 1. M«i tr−êng bªn trong Ng©n Hµng 41 2. M«i tr−êng bªn ngoµi 42 Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 1
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM 4.1 Giíi thiÖu chung vÒ chiÕn l−îc kinh doanh 4.1.1 Kh¸i niÖm chiÕn l−îc kinh doanh ThuËt ng÷ "chiÕn l−îc" ®· ®−îc thu thËp vµo ®êi sèng kinh tÕ vµ ®· ®−îc sö dông phæ biÕn ë c¶ ph¹m vi vÜ m« còng nh− vi m«. Cã kh¸ nhiÒu c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau vÒ kh¸i niÖm nµy. Cã ng−êi cho r»ng "ChiÕn l−îc lµ mét d¹ng kÕ ho¹ch thèng nhÊt vµ tæng hîp nh»m dÉn s¾t tæ chøc ®i ®Õn môc tiªu mong muèn, nã lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh chÝnh s¸ch vµ thñ ph¸p t¸c nghiÖp". Quan ®iÓm nµy coi chiÕn l−îc lµ mét kÕ ho¹ch ®Æc biÖt. Raymond Alain Thietart quan niÖm: "ChiÕn l−îc lµ tæng thÓ c¸c quyÕt ®Þnh, c¸c hµnh ®éng liªn quan tíi viÖc lùa chän c¸c ph−¬ng tiÖn vµ ph©n bæ nguån lùc nh»m ®¹t ®−îc mét môc tiªu nhÊt ®Þnh". Porter l¹i coi: "ChiÕn l−îc lµ nghÖ thuËt x©y dùng c¸c lîi thÕ c¹nh tranh v÷ng ch¾c ®Ó phßng thñ". Quan ®iÓm nµy cho r»ng kinh doanh lµ ph¶i cã m−u kÕ, tøc ph¶i biÕt chíp c¬ héi ®Çu t− nhanh, thu håi vèn nhanh, song ®Ó tån t¹i l©u dµi th× m−u kÕ ph¶i ®i liÒn víi ®¹o ®øc kinh doanh. Nh− vËy, tr−êng ph¸i nµy coi chiÕn l−îc lµ mét nghÖ thuËt. General Ailleret cho r»ng: "ChiÕn l−îc lµ viÖc x¸c ®Þnh nh÷ng con ®−êng vµ nh÷ng ph−¬ng tiÖn vËn dông ®Ó ®¹t tíi c¸c môc tiªu ®· ®−îc x¸c ®Þnh th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch". Nh− vËy, th«ng qua c¸c quan niÖm vÒ chiÕn l−îc nªu trªn, chóng ta cã thÓ coi "ChiÕn l−îc lµ ®Þnh h−íng kinh doanh nh»m ®¹t ®−îc môc tiªu ®∙ ®Ò ra cña tæ chøc". Cã thÓ nãi, chiÕn l−îc kinh doanh lµ b¸nh l¸i ®Ó tæ chøc ra kh¬i thµnh c«ng, lµ c¬n giã thæi cho diÒu bay cao m·i. ChiÕn l−îc kinh doanh ®−îc nh×n nhËn nh− mét nguyªn t¾c, mét t«n chØ trong kinh doanh. ChÝnh v× vËy tæ chøc muèn thµnh c«ng trong kinh doanh, ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cã chiÕn l−îc kinh doanh hay, tæ chøc thùc hiÖn chiÕn l−îc tèt. 4.1.2 §Æc tr−ng cña chiÕn l−îc kinh doanh: - ChiÕn l−îc kinh doanh lµ s¶n phÈm chñ quan cña qu¸ tr×nh nhËn thøc, do ®ã nã chØ mang tÝnh ®Þnh h−íng. Khi triÓn khai chiÕn l−îc ph¶i kÕt hîp gi÷a chiÕn l−îc vµ s¸ch l−îc, gi÷a môc tiªu chiÕn l−îc vµ môc tiªu t×nh thÕ. - ChiÕn l−îc kinh doanh mang tÝnh liªn tôc vµ kÕ thõa, ®¶m b¶o hiÖu Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 2
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM qu¶ ho¹t ®éng cao cho c¶ chu kú sèng, ®ång thêi ®¶m b¶o cho tæ chøc vËn dông kÕt hîp c¸c yÕu tè m«i tr−êng víi c¸c nguån lùc néi bé lµm cho c¸c ®Þnh h−íng chiÕn l−îc vµ kÕ ho¹ch võa qu¸n triÖt tÝnh tiªn tiÕn l¹i võa kh¶ thi. - ChiÕn l−îc kinh doanh mang t− t−ëng tiÕn c«ng, giµnh −u thÕ trong c¹nh tranh. Khi x©y dùng chiÕn l−îc ph¶i ®Æt ra dù kiÕn nh÷ng t×nh huèng cã thÓ xÈy ra, tøc lµ ph¶i tr¶ lêi 2 c©u hái: ChuyÖn g× sÏ x¶y ra nÕu ? vµ Tæ chøc sÏ ph¶i lµm g× trong t×nh huèng ®ã? - ChiÕn l−îc kinh doanh th−êng ®−îc x©y dùng trong thêi kú dµi, th−êng lµ cho dµi h¹n vµ ®é dµi cña nã phô thuéc vµo chu kú kinh doanh. 4.1.3 Vai trß cña chiÕn l−îc kinh doanh. - ChiÕn l−îc kinh doanh gióp tæ chøc nhËn râ môc ®Ých, h−íng ®i cña m×nh trong tõng thêi kú, lµm kim chØ nam cho mäi ho¹t ®éng cña tæ chøc. Nã gióp tæ chøc cã thÓ chñ ®éng h¬n thay v× bÞ ®éng trong viÖc v¹ch râ t−¬ng lai cña m×nh. - ChiÕn l−îc kinh doanh ®−îc ®−a ra sÏ lµm cho mäi thµnh viªn cña tæ chøc thÊu hiÓu ®−îc nh÷ng viÖc ph¶i lµm vµ cam kÕt thùc hiÖn nã. §iÒu ®ã cã thÓ t¹o sù ñng hé vµ ph¸t huy n¨ng lùc s½n cã cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong tæ chøc, lµm râ tr¸ch nhiÖm cña tõng c¸ nh©n. - ChiÕn l−îc kinh doanh gióp tæ chøc khai th¸c nh−ng −u thÕ c¹nh tranh trªn th−¬ng tr−êng ®Ó t¹o nªn lîi thÕ c¹nh tranh, qua ®ã gióp cho c¸c thµnh viªn trong tæ chøc cã th¸i ®é tÝch cùc víi nh÷ng sù thay ®æi tõ m«i tr−êng bªn ngoµi. - ChiÕn l−îc kinh doanh gióp tæ chøc sö dông cã hiÖu qu¶ tµi s¶n h÷u h×nh vµ v« h×nh. - ChiÕn l−îc kinh doanh lµ c¬ së, c¨n cø ®Ó lùa chän ph−¬ng ¸n kinh doanh, ph−¬ng ¸n ®Çu t−, ®æi míi c«ng nghÖ, më réng thÞ tr−êng Tãm l¹i, tæ chøc muèn tån t¹i ®−îc trªn thÞ tr−êng, muèn øng phã ®−îc nh÷ng thay ®æi th−êng xuyªn diÔn ra trªn thÞ tr−êng, muèn giµnh th¾ng lîi trong cuéc c¹nh tranh khèc liÖt th× ph¶i cã chiÕn l−îc kinh doanh phï hîp. Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 3
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM 4. 2. TiÕn tr×nh ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc trong ng©n hµng TiÕn tr×nh x©y dùng chiÕn l−îc kinh doanh cña ng©n hµng ®−îc thùc hiÖn theo nhiÒu c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau, song ®èi víi nh÷ng ng©n hµng ®· cã qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn l©u dµi, cã thÓ thùc hiÖn qua c¸c b−íc sau: B−íc 1: Ph©n tÝch m«i tr−êng kinh doanh ®Ó x¸c ®Þnh c¸c c¬ héi kinh doanh vµ nguy c¬ ®èi víi ng©n hµng. B−íc 2: X¸c ®Þnh nhiÖm vô vµ môc tiªu chiÕn l−îc cña ng©n hµng. B−íc 3: Ph©n tÝch néi bé ng©n hµng ®Ó x¸c ®Þnh râ thÕ m¹nh vµ ®iÓm yÕu cña ng©n hµng B−íc 4: H×nh thµnh c¸c ph−¬ng ¸n chiÕn l−îc vµ lùa chän chiÕn l−îc phï hîp. S¬ ®å 4.1: TiÕn tr×nh ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc cña ng©n hµng Chøc n¨ng nhiÖm vô & môc tiªu chiÕn l−îc cña ng©n hµng (1) Ph©n tÝch néi bé ng©n Ph©n tÝch m«i tr−êng hµng (S,W) (3) kinh doanh (O,T) (2) Lùa chän chiÕn l−îc (4) ChiÕn l−îc cÊp ng©n hµng (5) ChiÕn l−îc cÊp chi nh¸nh & bé phËn chøc n¨ng TriÓn khai thùc hiÖn chiÕn l−îc (6) KiÓm tra & ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hiÖn (7) Th«ng tin ph¶n håi Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 4
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM 4.2.1 Sø mÖnh (nhiÖm vô) cña ng©n hµng Sø mÖnh kinh doanh cña mét ng©n hµng ®−îc ®Þnh nghÜa nh− lµ môc ®Ých ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. Sø mÖnh kinh doanh tr¶ lêi c©u hái: “Ng©n hµng tån t¹i vµ thùc hiÖn nh÷ng ho¹t ®éng kinh doanh trªn thÞ tr−êng ®Ó lµm g×?”. Mét sø mÖnh kinh doanh ®óng chuÈn tr−íc tiªn lµ ®Þnh h−íng vÒ kh¸ch hµng v× theo lËp luËn hoµn toµn hîp lý chÝnh kh¸ch hµng lµ ng−êi x¸c ®Þnh sù tån t¹i cña ng©n hµng v× chØ cã hä míi lµ ng−êi s½n sµng tr¶ tiÒn cho ng©n hµng vÒ nh÷ng dÞch vô mµ ng©n hµng cung øng. Sù thµnh b¹i cña kh¸ch hµng sÏ ¶nh h−ëng ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña ng©n hµng. §iÒu nµy còng phô thuéc vµo kh¶ n¨ng kiÓm so¸t vµ kh¶ n¨ng suy tr× chÆt chÏ víi kh¸ch hµng. Nãi vÒ khÝa c¹nh thùc tiÔn th× sø mÖnh kinh doanh cña ng©n hµng cÇn ®−îc thÓ hiÖn thµnh v¨n b¶n. Tïy thuéc vµo mçi ng©n hµng, sø mÖnh kinh doanh cña ng©n hµng cã thÓ kh¸c nhau vÒ ®é dµi, néi dung, kÝch cì, nÐt ®Æc tr−ng riªng biÖt. Tuy nhiªn, vÉn cã mét cÊu tróc khu«n mÉu ®Ó lµm râ h¬n c¬ së cho c¸c ng©n hµng dùa vµo ®ã ®Ó viÕt b¶n sø mÖnh kinh doanh cho m×nh. HÇu hÕt c¸c chuyªn gia chiÕn l−îc cho r»ng khi viÕt v¨n b¶n nµy cÇn quan t©m ®Õn vµ lùa chän thÝch hîp trong c¸c ®Æc tr−ng sau ®©y nh− lµ nh÷ng thµnh phÇn quan trong: - Kh¸ch hµng: Kh¸ch hµng cña ng©n hµng lµ ai? Kh¸ch hµng lµ tæ chøc hay c¸c c¸ nh©n, hay lµ c¶ hai? Cã thÓ nãi chi tiÕt h¬n, kh¸ch hµng tæ chøc lµ c¸c tæ chøc ®ñ mäi cì lín, võa, vµ nhá. §iÒu quan träng lµ ng©n hµng ph¶i x¸c ®Þnh râ “kh¸ch hµng môc tiªu”. Ch¼ng h¹n ng©n hµng th−¬ng m¹i AA x¸c ®Þnh: “ Chóng t«i phôc vô kh¸ch hµng chñ yÕu lµ c¸ nh©n, tæ chøc võa vµ nhá trªn ®Þa bµn”. - DÞch vô: C¸c s¶n phÈm hay dÞch vô ng©n hµng cung cÊp lµ g×? Ng©n hµng cung cÊp nhiÒu lo¹i dÞch vô hay chØ mét nhãm dÞch vô nµo ®ã. DÞch vô chñ yÕu ng©n hµng lµ dÞch vô nµo? VÝ dô: Ng©n hµng Charter Bank nªu râ: “Ng©n hµng chóng t«i cung cÊp c¸c dÞch vô nh−: C¸c dÞch vô vÒ tµi kho¶n Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 5
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM vµ thanh to¸n, dÞch vô thanh to¸n quèc tÕ, dÞch vô cho vay, dÞch vô ng©n hµng ®iÖn tö, dÞch vô tÝn th¸c vµ dÞch vô ngo¹i hèi”. - C«ng nghÖ: Ng©n hµng cã ph¶i xem c«ng nghÖ lµ mèi quan t©m hµng ®Çu kh«ng? C«ng nghÖ cã thµnh yÕu tè hµng ®Çu cña ng©n hµng trong viÖc c¶i tiÕn vµ n©ng cÊp ®Ó t¨ng c−êng n¨ng suÊt vµ chÊt l−îng dÞch vô ng©n hµng kh«ng? C«ng nghÖ thanh to¸n, ph©n phèi c¸c dÞch vô cã ph¶i lµ ®iÓm m¹nh cña ng©n hµng kh«ng? - VÞ trÝ ng©n hµng trong kinh doanh: Ng©n hµng ®øng ë vÞ trÝ nµo trong thÞ tr−êng mµ ng©n hµng ®ang vµ sÏ ho¹t ®éng? Th«ng th−êng c¸c ng©n hµng m¹nh hµng ®Çu míi thÓ hiÖn râ ®iÒu nµy trong sø mÖnh kinh doanh, cßn c¸c ng©n hµng ë vÞ thÕ thÞ tr−êng ®Çy c¹nh tranh, ®eo b¸m kh«ng nªn ®Ò cËp trong sø mÖnh cña m×nh. - ThÞ tr−êng: ThÞ tr−êng môc tiªu cña ng©n hµng ë ®©u? Ph¹m vi ho¹t ®éng lµ thÞ tr−êng ®Þa ph−¬ng, khu vùc, toµn quèc hay quèc tÕ. Trong ®ã, ng©n hµng ph¶i kh¼ng ®Þnh ®−îc ®èi t−îng chi tiÕt khu vùc ho¹t ®éng träng t©m. - Mèi quan tÇm ®Õn nh©n sù: Hµnh vi vµ th¸i ®é cña ng©n hµng ®èi víi c«ng t¸c nh©n sù nh− thÕ nµo? Quan ®iÓm cña ng©n hµng trong tuyÓn dông, ph¸t triÓn, kÝch thÝch, t¸n th−ëng, thu hót c¸c nh©n viªn cã kh¶ n¨ng, cung cÊp nh÷ng ®iÒu kiÖn lµm viÖc tèt, chÕ ®é tiÒn l−¬ng, phóc lîi tïy theo hiÖu qu¶ lao ®éng vµ sù g¾n bã, c¬ héi høa hÑn th¨n tiÕn vµ ®¶m b¶o c«ng ¨n viÖc lµm l©u dai, kh«ng khÝ n¬i lµ viÖc tho¶i m¸i, tinh thÇn hîp t¸c, tån träng lÉn nhau. - Lîi thÕ c¹nh tranh cña ng©n hµng: Mèi ng©n hµng cã lîi thÕ c¹nh tranh nhÊt ®Þnh trªn thÞ tr−êng. VÝ dô, lÞch sö h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng cña ng©n hµng, chÊt l−îng dÞch vô, ®éi ngò nh©n viªn, sù ®a d¹ng vÒ s¶n phÈm kinh doanh, møc phÝ, hÖ thèng ph©n phèi Tuy nhiªn, trong sø mÖnh cña ng©n hµng chØ nªu lªn thÕ m¹nh vµ ®Æc thï cña ng©n hµng so víi c¸c ng©n hµng c¹nh tranh. Ch¼ng h¹n, c¸c ng©n hµng míi tham gia thÞ tr−êng th−êng kh«ng cã lîi thÕ vÒ lÞch sö vµ kinh nghiÖm. Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 6
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM Tãm l¹i, c¸c tiªu chuÈn trªn ®−îc xem nh− lµ mét c¸c khung s−ên ®Ó viÕt lªn sø mÖnh kinh doanh cã c¸c ng©n hµng vµ ng©n hµng sÏ ®¹t ®−îc ý nghÜa cao h¬n nÕu sø mÖnh kinh doanh ®−îc thÓ hiÖn râ rµng, g©y Ên t−îng vµ ®−îc truyÒn ®¹t mét c¸ch hiÖu qu¶ ®Õn c¸c nhµ lµm chiÕn l−îc, c¸c nhµ qu¶n trÞ vµ nh©n viªn cña ng©n hµng. 4.2.2 Nh÷ng môc tiªu cña chiÕn l−îc kinh doanh cña ng©n hµng Nh÷ng môc tiªu cña chiÕn l−îc kinh doanh ®−îc x¸c ®Þnh nh− lµ nh÷ng thµnh qu¶ mµ ng©n hµng cÇn ®¹t ®−îc khi theo ®uæi sø mÖnh cña m×nh trong thêi kú ho¹t ®éng t−¬ng ®èi dµi (trªn mét n¨m). Nh÷ng môc tiªu dµi h¹n lµ rÊt cÇn thiÕt cho sù thµnh c«ng cña ng©n hµng v× chóng thÓ hiÖn kÕt qu¶ mµ ng©n hµng cÇn ®¹t ®−îc khi theo ®uæi sø mÖnh kinh doanh cña m×nh. Hç trî viÖc ®¸nh gi¸ thµnh tÝch, t¹o ra n¨ng lùc thóc ®Èy c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, cho thÊy nh÷ng −u tiªn trong viÖc lùa chän vµ tæ chøc thùc hiÖn chiÕn l−îc. Yªu cÇu quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh môc tiªu chiÕn l−îc lµ ®¶m b¶o c¸c môc tiªu ph¶i x¸c ®¸ng. TiÕp theo cÇn ph¶i x¸c ®Þnh mét danh môc nhÊt ®Þnh c¸c môc tiªu chñ chèt cã nghÜa nhÊt. §ång thêi cÇn s¾p xÕp chóng theo thø tù −u tiªn nµo ®ã, chø kh«ng ph¶i ®−a ra mét danh môc kh«ng cã thøc tù c¸c môc ®Ých. YÕu cÇu vÒ tÝnh x¸c ®¸ng cña c¸c môc tiªu: - TÝnh cô thÓ: Môc tiªu ®óng lµ môc tiªu cô thÓ, thÓ hiÖn kÕt qu¶ cô thÓ cuèi cïng cÇn ®¹t ®−îc khi tiÕn hµnh nh÷ng hµnh ®éng nhÊt ®Þnh. Nã chØ râ môc tiªu liªn quan ®Õn vÊn ®Ò nµo, giíi h¹n vÒ thêi gian vµ kh«ng gian thùc hiÖn. Môc tiªu cµng cô thÓ th× cµng dÔ ho¹ch ®Þnh ph−¬ng h−íng, gi¶i ph¸p chiÕn l−îc ®Ó thùc hiÖn môc tiªu ®ã. Th«ng th−êng c¸c môc tiªu ë cÊp héi së sÏ mang tÝnh tæng qu¸t cao, cßn c¸c môc tiªu ë cÊp chi nh¸nh, cÊp vïng, cÊp chøc n¨ng hay ë c¸c c«ng ty trùc thuéc th× sÏ cô thÓ, chi tiÕt h¬n. - TÝnh nhÊt qu¸n: C¸c môc tiªu th−êng kh«ng nhÊt qu¸n vµ cã mèi quan hÖ tr¾ingîc nhau, nh− lîi nhuËn tr−íc m¾t th−êng ng−îc víi t¨ng tr−ëng l©u dµi, níi láng tÝn dông th−êng lµm t¨ng rñi ro tÝn dông Do ®ã, khi x¸c ®Þnh môc tiªu chiÕn l−îc ph¶i lu«n chó ý ®¶m b¶o sao cho chóng nhÊt qu¸n víi nhau. §iÒu nµy cã nghÜa lµ nã ph¶i phï hîp vµ ®ång bé víi Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 7
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM nhau, nhÊt lµ viÖc hoµn thµnh môc tiªu nµy kh«ng c¶n trë viÖc hoµn thµnh môc tiªu kh¸c. Kinh nghiÖm thùc tÕ cho thÊy: viÖc ph©n cÊp môc tiªu theo thø tù −u tiªn, ®−a ra c¸c ph−¬ng ¸n tïy chän nh»m dung hßa m©u thuÉn lµ c¸ch kh¶ kh¸ tèt ®Ó gi¶m thiÓu c¸c m©u thuÉn tiÒm n¨ng. - TÝnh ®o l−êng: TÝnh chÊt cã liªn quan ®Õn tÝnh cô thÓ cña môc tiªu, cã nghÜa lµ mét môc tiªu cµng cô thÓ th× cµng ph¶i thÓ hiÖn râ ë kh¶ n¨ng ®o l−êng ®−îc. Do ®ã, c¸c môc tiªu nªn ®−îc ®−a ra d−íi d¹ng c¸c chØ tiªu thÓ hiÖn b»ng con sè tuyÖt ®èi hay t−êng ®èi. Ch¼ng h¹n, kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®−îc ®o l−êng bëi thÞ phÇn chiÕm lÜnh trªn thÞ tr−êng, kh¶ n¨ng më réng thÞ tr−êng vÒ ph−¬ng diÖn ®Þa lý ®−îc ®o l−êng liªn quan chÆt chÏ ®Õn viÖc x¸c lËp c¸c tiªu chuÈn kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ kinh doanh. - TÝnh kh¶ thi: C¸c môc tiªu ®−îc ®Æt ra ph¶i kh¶ thi trªn ph−¬ng diÖn thùc hiÖn. §iÒu nµy cã nghÜa lµ nã ph¶i ph¶n ¸nh ®−îc nguyÖn väng vµ phï îp víi kh¶ n¨ng cña ng©n hµng. Nh÷ng môc tiªu nµy ph¶i lµ kÕt qu¶ tæng thÓ cña nh÷ng ho¹t ®éng mµ ng©n hµng cã thÓ thùc hiÖn trong m«i tr−êng mµ nã ho¹t ®éng trªn thùc tÕ chø kh«ng ph¶i lµ mét thÞ tr−êng gi¶ sö. - Tinh th¸ch thøc: Néi dung c¸c môc tiªu ph¶i cã tÝnh th¸ch thøc trªn cë së hy väng cao ®Ó c¸c nhµ qu¶n trÞ vµ nh©n viªn ng©n hµng thùc sù nç lùc phÊn ®Êu thùc hiÖn vµ hoµn thµnh. §iÒu nµy sÏ t¹o mét tiÒn lÖ tèt ®Ó mäi ng−êi lu«n t×m tßi, ph¸t huy s¸ng kiÕn ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao. Tuy nhiªn, ng©n hµng ®Æt ra c¸c môc tiªu qu¸ cao, kh«ng s¸t thùc tÕ hay khã cã thÓ ®¹t ®−îc th× nã trë nªn ph¶n t¸c dông v× nã khiÕn mäi ng−êi ch¸n n¶n, mÊt lßng tin vµo chiÕn l−îc trë nªn chØ lµ ¶o väng kh«ng cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn. - TÝnh linh ho¹t: C¸c môc tiªu kinh doanh ®−îc ®Æt ra trong m«i tr−êng kinh doanh trong t−¬ng lai. Do ®ã, c¸c môc tiªu ®−îc x©y dùng ph¶i cã tÝnh linh ho¹t hay ph¶i cã kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh cho phï hîp víi c¸c nguy c¬ vµ c¬ héi x¶y ra trong m«i tr−êng kinh doanh thùc tÕ. Tuy nhiªn, ng©n hµng cÇn l−u ý r»ng viÖc thay ®æi vµ ®iÒu chØnh qu¸ th−êng xuyªn sÏ dÉn ®Õn sù rèi lo¹n trong chiÕn l−îc, chÝnh s¸ch vµ c¸c ch−¬ng tr×nh ho¹t ®éng. 4.2.3 Ph©n tÝch m«i tr−êng kinh doanh vµ x¸c ®Þnh c¬ héi vµ nguy c¬ 4.2.3.1 M«i tr−êng kinh doanh bªn ngoµi Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 8
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM M«i tr−êng kinh doanh cña ng©n hµng lµ hoµn c¶nh trong ®ã ng©n hµng ho¹t ®éng vµ tiÕn hµnh c¸c nghiÖp vô kinh doanh vµ bÞ ¶nh h−ëng chi phèi bëi hoµn c¶nh nµy. Trong tr−êng kinh doanh cña ng©n hµng cã thÓ ®−îc m« t¶ b»ng hµng lo¹t yÕu tè ®−îc xem nh− nh÷ng t¸c ®ång tõ bªn ngoµi tíi c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c tæ chøc ng©n hµng. PhÇn lín, trong c¸c yÕu tè ®ã vµ t¸c ®éng cña chóng th−êng mang tÝnh kh¸ch quan vµ ng©n hµng khã kiÓm so¸t ®−îc vµ cã thÓ thÝch nghi víi chóng. M«i tr−êng kinh doanh bªn ngoµi cã thÓ ph©n tÝch thµnh cÊp ®é m«i tr−êng vi m« vµ mèi tr−êng vÜ m«. Sù ph©n chia nµy cã ý nghÜa t¹o thuËn lîi cho viÖc nhËn râ sù quan träng cña c¸c yÕu tè cã møc ®é t¸c ®éng kh¸c nhau ®Ó ho¹t ®éng cña ng©n hµng. M«i tr−êng vÜ m« M«i tr−êng vÜ m« lµ c¸c yÕu tè tæng qu¸t vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, ph¸p luËt, nhµ n−íc, v¨n ho¸ x· héi, d©n sè, tù nhiªn, thÕ giíi cã ¶nh h−ëng ®Õn tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh doanh vµ tÊt c¶ c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh kh¸c kh«ng riªng g× ®èi víi c¸c ng©n hµng. Tuy nhiªn, sù t¸c ®éng kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i gièng nhau vÒ ph−¬ng thøc, chiÒu h−íng, vµ møc ®é t¸c ®éng. Cã nh÷ng yÕu tè ¶nh h−ëng quan träng ®Õn ngµnh nµy nh−ng l¹i kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn ngµnh kh¸c. Trong kinh doanh cña ng©n hµng th× c¸c yÕu tè nh− kinh tÕ, ph¸p luËt vµ chÝnh s¸ch th−êng cã ¶nh h−ëng m¹nh mÏ vµ trùc tiÕp nhÊt ®Õn ho¹t ®éng cña ng©n hµng. Dï vËy, c¸c yÕu tè kh¸c còng ¶nh h−ëng kh«ng nhá ®Õn kinh doanh cña ng©n hµng. M«i tr−êng vi m« §©y lµ c¸c yÕu tè bªn trong ngµnh kinh doanh cña ng©n hµng vµ liªn quan ®Õn c¸c t¸c nghiÖp kinh doanh cña ng©n hµng nã quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt vµ møc ®é kinh doanh trong ngµnh ®èi víi ngµnh ng©n hµng. C¸c yÕu tè m«i tr−êng vÜ m« t¹o nªn nh÷ng ¸p lùc kh¸c nhau ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. C¸c yÕu tè ph©n tÝch bao gåm: Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 9
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM - YÕu tè kinh tÕ: §©y lµ c¸c yÕu tè t¸c ®éng bëi c¸c giai ®o¹n chu kú kinh tÕ, tû lÖ l¹m ph¸t, tèc ®é t¨ng tr−ëng cña GDP, triÓn väng c¸c ngµnh nghÒ kinh odanh sö dông vèn ng©n hµng, c¬ cÊu chuyÓn dÞch gi÷a c¸c khu vùc kinh tÕ, møc ®é æn ®Þnh gi¸ c¶, l·i suÊt, c¸n c©n thanh to¸n vµ ngo¹i th−¬ng - YÕu tè chÝnh trÞ, ph¸p luËt vµ chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc: Ng©n hµng lµ ho¹t ®éng ®−îc kiÓm so¸t chÆt chÏ vÒ ph−¬ng diÖn ph¸p luËt h¬n so víi c¸c ngµnh kh¸c. C¸c chÝnh s¸ch t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng ®éng kinh doanh cña ng©n hµng nh− chÝnh s¸ch c¹nh tranh, ph¸ s¶n, s¸t nhËp, c¬ cÊu vµ tæ chøc ng©n hµng, c¸c quy ®Þnh vÒ cho vay, b¶o hiÓm tiÒn göi, dù phßng rñi ro tÝn dông, quy ®Þnh vÒ quy m« vèn tù cã ®−îc quy ®Þnh trong luËt ng©n hµng vµ c¸c quy ®Þnh h−íng dÉn thi hµnh luËt. Ngoµi ra, c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, chÝnh s¸ch tµi chÝnh, thuÕ, tû gi¸, qu¶n lý nî cña Nhµ n−íc vµ c¸c c¬ quan qu¶n lý h÷u quan nh− ng©n hµng Trung −êng, Bé tµi chÝnh cung th−êng xuyªn t¸c ®éng vµo ho¹t ®éng cña ng©n hµng. - YÕu tè m«i tr−êng v¨n hãa x· héi: Nh÷ng vÊn ®Ò mang tÝnh l©u dµi vµ Ýt thay ®æi, cã gi¸ trÞ lín trong ph©n tÝch chiÕn l−îc nh− v¨n ho¸ tiªu dïng, thãi quen sö dông c¸c dÞch vô ng©n hµng trong ®êi sèng, tËp qu¸n tiÕt kiÖm, ®Çu t−, øng xö trong quan hÖ giao tiÕp, kú väng cuéc sèng, céng ®ång tèn gi¸o, s¾c téc, xu h−íng vÒ lao ®éng - YÕu tè c«ng nghÖ: Sù thay ®æi nhµnh chãng cña c«ng nghÖ th«ng tin trë thµnh bøc ph¸ trong c¹nh tranh cña ngµnh ng©n hµng. - YÕu tè d©n sè: §ã lµ c¸c yÕu tè vÒ c¬ cÊu d©n sè theo ®ét tuæi, giíi tÝnh, thu nhËp, møc sèng, Tû lÖ t¨ng d©n sè, quy m« d©n sè, kh¶ n¨ng dÞch chuyÓn d©n sè gi÷a c¸c khu vùc kinh tÕ, gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n. - Yªu tè tù nhiªn: Sù khan hiÕm c¸c nguån tµi nguyªn, kh¶ n¨ng s¶n xuÊt hµng ho¸ trªn c¸c vïng tù nhiªn kh¸c nhau, vÊn ®Ò « nhiÔm m«i tr−êng, thiÕu n¨ng l−îng hay l·ng phÝ tµi nguyªn thiªn nhiªn cã thÓ ¶nh h−ëng ®Õn quyÕt ®Þnh ®Çu t− cho vay cña ng©n hµng. - YÕu tè quèc tÕ: Do xu h−íng toµn cÇu hãa nÒn kinh tÕ dÉn ®Õn sù héi nhËp gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ trong khu vùc hay toµn cÈu. Do ®ã, cÇn ph¶i Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 1
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM theo dâi vµ n¾m b¾t xu h−íng kinh tÕ thÕ giíi, ph¸t hiÖn c¸c thÞ tr−êng tiÒm n¨ng, t×m hiÓu c¸c diÔn biÕn vÒ chÝnh trÞ vµ kinh tÕ theo nh÷ng th«ng tin vÒ c«ng nghÖ míi, c¸c kinh nghiÖm vÒ kinh doanh quèc tÕ. - C¸c ®èi thñ c¹nh tranh ®ang ho¹t ®éng: C¸c ®èi thñ ng©n hµng nµy ®ang tranh ®ua vµ dïng c¸c thñ thuËt ®Ó t¨ng lîi thÕ c¹nh tranh, x©m chiÕm thÞ phÇn cña nhau. Nh÷ng ®èi thñ ®ã lµ c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm, c«ng ty tµi chÝnh, quü hç trî Møc ®é c¹nh tranh phô thuéc vµo sè l−îng vµ quy m« c¸c ®Þnh chÕ tham gia thÞ tr−êng. - Kh¸ch hµng: Lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù sèng cßn cña c¸c ng©n hµng trong m«i tr−êng c¹nh tranh. Kh¸ch hµng cña ng©n hµng kh«ng cã sù ®ång nhÊt vµ hä võa cã thÓ lµ ng−êi göi tiÒn - cung cÊp nguån vèn v» lµ ng−êi vay vèn - sö dông vèn cña ng©n hµng, vµ sö dông c¸c dÞch vô tµi chÝnh kh¸c cña ng©n hµng. - C¸c ®èi thñ c¹nh tranh tiÒm Èn: C¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh vµ phi tµi chÝnh cã thÓ x©m nhËp lÉn nhau vÒ c¸c dÞch vô cung øng cho kh¸ch hµng. Ngoµi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh hiÖn cã cÇn ph¶i l−u ý c¸c ®èi thñ tiÒm Èn trong t−¬ng lai nh− c¸c c«ng ty b¶o hiÓm, vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh kh¸c. - ThÞ tr−êng thay thÕ: C¸c dÞch vô ng©n hµng thay thÕ lµ Ýt cã, nh−ng trong chõng mùc nµo ®ã vÉn cã xuÊt hiÖn nh÷ng thÞ tr−êng vµ nh÷ng khuynh h−íng kh¸ch hµng thay v× sö dông c¸c dÞch vô ng©n hµng truyÒn thèng nh− tiÒn göi hay cho vay nh−: + Khuynh h−íng ®Çu t− vµo c¸c thÞ tr−êng chøng kho¸n thay v× më tµi kho¶n tiÒn göi tiÕt kiÖm. + Khuynh h−íng ®Çu t− vµo thÞ tr−êng bÊt ®éng s¶n + Khuynh h−íng tù tµi trî b»ng ph¸t hµnh cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu thay v× ®i vay ng©n hµng. Tãm l¹i, c¸c yÕu tè t¸c ®éng thuéc vÒ m«i tr−êng bªn ngoµi, c¶ vÜ m« lÉn vi m« th−êng rÊt phøc t¹p, ®a d¹ng 4.2.3.2 C¬ héi vµ nguy c¬ C¬ héi vµ nguy c¬ ®−îc t¹o ra tõ sù tæng hîp yÕu tè m«i tr−êng bªn ngoµi, vi m« vµ vÜ m«. Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 1
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM Mét c¬ héi cã thÓ lµ mét t×nh huèng trong ®ã viÖc thùc hiÖn môc tiªu, viÖc tiÕn hµnh ho¹t ®éng cña ng©n hµng cã ®−îc sù t¸c ®éng thuËn lîi bëi mét sè yÕu tè m«i tr−êng, ch¼ng h¹n nh− sù t¨ng tr−ëng kinh tÕ bÒn v÷ng trªn c¸c khu vùc thÞ tr−êng mµ ng©n hµng phôc vô; hay Nhµ n−íc c¾t gi¶m thuÕ ®èi víi lÜnh vùc ng©n hµng - tµi chÝnh Ng−îc l¹i, mét nguy c¬ còng cã thÓ hiÓu ®¬n thuÇn lµ mét t×nh huèng trong ®ã viÖc thùc hiÖn môc tiªu, viÖc tiÕn hµnh ho¹t ®éng cña ng©n hµng mµ kh«ng cã ®−îc t¸c ®éng thuËn lîi hay bÞ c¶n trë bëi c¸c yÕu tè m«i tr−êng, ch¼ng h¹n nh−: nguy c¬ bÞ ®èi thñ c¹nh tranh lo¹i ra khái c¸c thÞ tr−êng môc tiªu, nguy c¬ gi¶m chÊt l−îng dÞch vô do l¹c hËu vÒ c«ng nghÖ, nguy c¬ mÊt vèn do kh«ng kiÓm so¸t ®−îc rñi ro §iÒu quan träng cÇn thiÕt lµ kh«ng nªn xem mäi thuËn lîi hoÆc trë ng¹i ®Ò lµ c¬ héi hoÆc nguy c¬. V× khi khi tiÕn hµnh chØ ra c¸c c¬ héi vµ nguy c¬ th× rÊt cã thÓ dÉn tíi tr−êng hîp sÏ cã ®Õn hµng tr¨m hay hµng ngµn c¬ héi vµ nguy c¬. §iÒu ®ã kh«ng chØ g©y thªm chi phÝ cho viÖc ph©n tÝch mµ cßn lµm cho ng−êi ta kh«ng nhËn ra nh÷ng c¬ héi vµ nguy c¬ thùc sù lµ g× vµ cµng ng¹i cho viÖc ®Ò xuÊt ph−¬ng ¸n chiÕn l−îc. ChÝnh v× vËy, cÇn sö dông nh÷ng ph−¬ng ph¸p tháa ®¸ng, giíi h¹n, s¾p xÕp, trong ®ã chó ý ®Õn c¬ héi tèt nhÊt vµ nguy c¬ xÊu nhÊt tõ ®ã t×m ra sù c©n ®èi c¸c ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu vÒ nguån lùc soa cho cã lîi nhÊt. Th«ng th−êng kh«ng nªn quan t©m s¾p xÕp møc t¸c ®éng cë héi theo bËc thang: suÊt x¾c, tèt, b×nh th−êng, thÊp, vµ t¸c ®éng nguy c¬ theo thang bËc hiÓm nghÌo, nguy kÞch, nghiªm träng, nhÑ 4.2.4 Ph©n tÝch m«i tr−êng bªn trong vµ x¸c ®Þnh ®iÓm m¹nh - yÕu 4.2.4.1 M«i tr−êng bªn trong M«i tr−êng bªn trong hay lµ ph©n tÝch c¸c ®iÒu kiÖn, nguån lùc thùc t¹i cña ng©n hµng. C¸c hÖ thèng bªn trong ng©n hµng cã ®−îc hay cã thÓ huy ®éng vµ kiÓm so¸t ®−îc ®Ó ®−a vµo ho¹t ®éng kinh doanh. Kh¸i niÒm vÒ nguån lùc bao gåm cã nhiÒu lo¹i yÕu tè kh¸c nhau: Nguån nh©n lùc, vËt chÊt, kü thuËt, bé m¸y tæ chøc, c¸c chÝnh s¸ch dÞch vô, tµi chÝnh, marketing Ng©n hµng cÇn ph¶i nç lùc ®Ó ph©n tÝch mét c¸ch cÈn thËn c¸c Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 1
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM yÕu tè nguån lùc nh»m x¸c ®Þnh ®óng ®¾n c¸c ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu trªn c¬ së ®ã ph¶i t×m c¸ch tËn dông c¸c ®iÓm m¹nh, lo¹i bá nh÷ng ®iÓm yÕu ®Ó ®¹t lîi thÕ tèi ®a trong chiÕn l−îc. - YÕu tè marketing: Lµ nh÷ng yÕu tè liªn quan ®Õn nghiªn cøu thÞ tr−êng kh¸ch hµng vµ hÖ thèng th«ng tin marketing. VÞ thÕ c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng, x¸c ®Þnh kh¸ch hµng môc tiªu, ®a d¹ng ho¸ vÒ s¶n phÈm vµ dÞch vô ng©n hµng, gi¸ c¶ cña ng©n hµng (l·i suÊt) - YÕu tè vÒ nh©n lùc: ChÊt l−îng bé m¸y l·nh ®¹o vµ c¸c qu¶n trÞ viªn, tr×nh ®é chuyÓn m«n, giao tiÕp, tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, sù nhiÖt t×nh, ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp cña lùc l−îng nh©n viªn, kh«ng khÝ n¬i lµm viÖc, chÝnh s¸ch tuyÓn dông nh©n viªn, kinh nghiÖm vµ tÝnh n¨ng ®éng cña nh©n viªn , tÊt c¶ lµ nh÷ng yÕu tè t¹o thÕ m¹nh cho ng©n hµng. - YÕu tè tµi chÝnh: Kh¶ n¨ng huy ®éng vèn tiÒn göi vµ vay m−în trªn c¸c thÞ tr−êng tµi chÝnh, nguån vèn tù cã, kh¶ n¨ng thanh to¸n, c¬ cÊu tµi s¶n sinh lêi, quy m« tµi chÝnh, vµ kh¶ n¨ng t¹o lîi nhuËn cña ng©n hµng , ph¶n ¶nh lîi thÕ cña ng©n hµng so víi c¸c ng©n hµng ®èi thñ. - YÕu tè c¬ së vËt chÊt, thiÕt bÞ phôc vô: VÞ trÝ cña ng©n hµng, chi nh¸nh, phßng giao dÞch cña ng©n hµng ë vÞ thÕ thuËn lîi, thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ®Ó phôc vô kh¸ch hµng tiÖn lîi vµ nhanh chãng, tr×nh ®é c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cña ng©n hµng 4.2.4.2. X¸c ®Þnh ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu Ph©n tÝch cÈn thËn vµ lËp b¶ng tæng kÕt c¸c yÕu tè nguån lùc theo tÇm quan träng cho phÐp ng©n hµng ph¸t hiÖn ra c¸c ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu quan träng lµm c¬ së cho ph©n tÝch c¸c ma trËn chiÕn l−îc. VÒ ph−¬ng diÖn kü thuËt nªn ph©n h¹ng c¸c ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu theo ph−¬ng ph¸p thÝch hîp ®Ó nhËn ®Þnh. §èi víi c¸c ®iÓm m¹nh chñ yÕu theo thang cÊp: rÊt m¹nh, m¹nh, cã −u thÕ. §èi víi ®iÓm yÕu chñ yÕu theo thang cÊp: rÊt yÕu, yÕu, kÐm −u thÕ. Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 1
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM §iÒu nµy cã nghÜa trong ph©n tÝch chiÕn l−îc lµ khi c©n nh¾c c¸c −u tiªn nh− lùa chän chiÕn l−îc lµ theo ®uæi c¸c chiÕn l−îc ph¶i tËn dông c¸c ®iÓm m¹nh vµ lÊy ®Ó bï ®¾p yÕu hay c¶i thiÖn c¸c ®iÓm yÕu. 4.2.5. X©y dùng chiÕn l−îc kinh doanh cho ng©n hµng 4.2.5.1 Nhãm chiÕn l−îc t¨ng tr−ëng - ChiÕn l−îc t¨ng tr−ëng tËp trung: lµ lîi chiÕn l−îc ®Æt träng t©m vµo ciÖc c¶i tiÕn më réng thªm c¸c s¶n phÈm hoÆc thÞ tr−êng hiÖn cã mµ kh«ng thay ®æi bÊt kú yÕu tè nµo. Cã mét sè ph−¬ng ¸n chiÕn l−îc cã thÓ ®−îc tiÕn hµnh. + Th©m nhËp thÞ tr−êng + Ph¸t triÓn thÞ tr−êng + Ph¸t triÓn s¶n phÈm - ChiÕn l−îc t¨ng tr−ëng më réng: §©y lµ lo¹i chiÕn l−îc ®Æt träng t©m vµo ®−a thªm c¸c dÞch vô tµi chÝnh míi ®Ó t¹o c¬ së thÞ tr−êng míi hay ®i vµo c¸c lÜnh vùc phi tµi chÝnh kh¸c. ChiÕn l−îc nµy ®ßi hái ph¶i më réng quy m« nguån lùc, kiÕn thøc vÒ nhiÒu lÜnh vùc ngµnh nghÒ. Ng©n hµng cã thÓ x©y dùng c¸c chiÕn l−îc b»ng c¸ch më réng ra bªn ngoµi. - ChiÕn l−îc s¸p nhËp: Lµ tiÕn hµnh hîp nhÊt víi mét ng©n hµng kh¸c t¹o thµnh ng©n hµng míi vÒ danh t¸nh míi, ph¸t hµnh cæ phiÕu míi, c¬ cÊu tæ chøc míi vµ nhiÒu thay ®æi. Do xu h−íng c¹nh tranh toµn cÇu vÊn ®Ò s¸p nhËp trë thµnh mét trµo l−u hiÖn nay. - ChiÕn l−îc mua l¹i: Lµ viÖc ng©n hµng mua l¹i mét ng©n hµng mét ng©n hµng kh¸c b»ng con ®−êng mua l¹i cæ phÇn ®Ó n¾m gi÷ quyÒn kiÓm so¸t ng©n hµng ®ã nh− vÉn giø danh tiÕn vµ c¬ cÊu tæ chøc nh− cò hoÆc mua l¹i c¸c c«ng ty tµi chÝnh, c«ng ty chøng kho¸n. - ChiÕn l−îc liªn doanh: Lµ liªn doanh khi hai hay nhiÒu ng©n hµng hîp lùc ®Ó thùc hiÖn mét vÊn ®Ò mµ mét ng©n hµng riªng lÎ kh«ng lµm ®−îc hoµn toµn kh«ng ®ông ch¹m ®Õn quyÒn së h÷u ng©n hµng cña hai bªn cã nhiÒu h×nh thøc ®Ó tiÕn hµnh liªn doanh nh− liªn doanh quèc tÕ ®Ó v−ît qua rµo c¶n chÝnh trÞ vµ v¨n ho¸ ®Ó cã thÓ hîp ph¸p c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng quèc tÕ. Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 1
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM 4.2.5.2 Nhãm chiÕn l−îc thu hÑp ho¹t ®éng Khi cÇn thu hÑp ®Ó s¾p xÕp l¹i qui m« ho¹t ®éng thÝch hîp nh»m t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ kh«ng æn ®Þnh. Nhãm chiÕn l−îc nµy cã c¸c chiÕn l−îc chi tiÕt nh− sau: - C¾t gi¶m chi phÝ: ChiÕn l−îc nµy chØ mang tÝnh t¹m thêi ®Ó s¾p xÕp l¹i ho¹t ®éng kinh doanh hiÖu qu¶ h¬n khi mét sè lÜnh vùc nµo ®ã n¨ng suÊt kÐm lµm chi phÝ t¨ng qu¸ cao hoÆc do khã kh¨n t¹m thêi liªn quan ®Õn ®iÒu kiÖn m«i tr−êng kinh doanh. - C¾t bá mét sè lÜnh vùc kinh doanh: ChiÕn l−îc nµy thùc hiÖn theo h−íng nh−îng, b¸n hoÆc ®ãng cöa mét sè c¬ së kinh doanh trùc thuéc víi môc ®Ých thu håi vèn ®Çu t− ë nh÷ng bé phËn kinh doanh kh«ng cßn kh¶ n¨ng sinh lêi hay tËp trung vèn cho mét sè ho¹t ®éng, lÜnh vùc hay c¸c trung t©m ®ang sinh lêi cao cã triÓn väng l©u dµi. - Gi¶i thÓ: Lµ chiÕn l−îc b¾t buéc cuèi cïng, ng−ng hoµn toµn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, chi tr¶ tiÒn göi cho c«ng chóng vµ c¸c kho¶n nî. 4.2.6 ChiÕn l−îc cÊp chi nh¸nh vµ bé phËn chøc n¨ng ChiÕn l−îc kinh doanh cÇn ®−îc ph¸t triÓn cho mçi cÊp tæ chøc cña ng©n hµng, ®iÓm chØ ra b×nh th−êng cho sù ph©n tÝch ng©n hµng lµ sù ph©n khóc thÞ tr−êng c¸ thÓ. CÊu tróc tæ chøc cña ng©n hµng cã thÓ ¶nh h−ëng ®Õn tr¸ch nhiÖm cho sù tiÕn hµnh lµm thay ®æi trong sù thay ®æi chiÕn l−îc thÞ tr−êng. CÊu tróc tæ chøc chÝnh nã lµ mét yÕu tè chÝnh d−íi sù kiÓm so¸t qu¶n trÞ, nã thËt sù trë thµnh mét yÕu tè c¬ b¶n cho sù kh¸c nhau gi÷a c¸c ng©n hµng. Sù kh¸c nhau gi÷a néi dung kÕ ho¹ch ë c¸c cÊp tæ chøc kh¸c nhau cña ng©n hµng ®−îc chøng minh trong b¶ng d−íi ®©y. Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 1
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM B¶ng 1: Nh÷ng yªu cÇu cÇn thiÕt cho chiÕn l−îc ng©n hµng theo hÖ thèng cÊp bËc Néi dung CÊp NH c«ng ty CÊp bé phËn CÊp ph©n khóc thÞ tr−êng - Sø mÖnh Sø mÖnh NH ThÞ tr−êng, nh÷ng L·nh vùc cña dÞch vô dÞch vô ®−îc ph¸t ®· ph¸t häa ®Ó ph¸t häa cho bé phËn, triÓn ph©n khóc thÞ - Môc tiªu Môc tiªu NH nh÷ng h¹n chÕ. tr−êng Môc tiªu bé phËn hç trî môc tiªu Môc tiªu ph©n chia chung ng©n hµng. - Sù n¾m Cô thÓ ®èi víi kh¶ Cô thÓ tõng l·nh b¾t n¨ng cña NH. C¬ vùc cña c¸c dÞch héi vµ ®e däa. vô bé phËn. Cô thÓ cho nhu cÇu - §iÓm §iÓm m¹nh, ®iÓm thÞ tr−êng. Sù c¹nh m¹nh c¹nh yÕu cña ng©n hµng. tranh, dÞch vô tranh Cô thÓ tõng thÞ phÇn, / §iÓm m¹nh, ®iÓm ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu. - Sù ®¸nh yÕu cña bé phËn. / gi¸ c¬ héi thÞ Tæng qu¸t, sù −u tr−êng tiªn vµ hçn hîp, bao §¸nh gi¸ vµ kiÓm - ChiÕn gåm nh÷ng l·nh vùc tra tÊt c¶ c¸c cÊp. Sù −u tiªn ®Çu t− cô l−îc danh môc míi cña lîi Ých. Phèi hîp thÞ phÇn thÓ cho sù ph©n chia ®Çu t− thÞ KÕ ho¹ch tÊn c«ng giao cho bé phËn. nµy. tr−êng cho sù thay ®æi trong n¨ng lùc NH KÕ ho¹ch tÊn c«ng Nh÷ng kÕ ho¹ch tÊn - Sù thay cho sù thay ®æi c«ng ®Ó thay ®æi ®æi ®−îc Cô thÓ ®èi víi ng©n trong n¨ng lùc bé nh÷ng yÕu tè cô thÓ ph¸t häa ®èi hµng phËn cho sù ph©n chia thÞ víi nh÷ng tr−êng nµy. biÕn sè cã Cô thÓ ®èi víi thÓ kiÓm §o l−êng tµi chÝnh n¨ng lùc bé phËn Cô thÓ ®èi víi sù so¸t ng©n hµng §o l−êng tµi chÝnh ph©n chia thÞ tr−êng - Nh÷ng bé phËn ch−¬ng tr×nh ®Ó §o l−êng tµi §o l−êng tµi chÝnh. thùc hiÖn thay chÝnh bé phËn Ph©n chia thÞ tr−êng ®æi - KÕt qu¶ tµi chÝnh mong muèn Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 1
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM 4.2.7 Tæ chøc thùc hiÖn chiÕn l−îc Cã nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ quy tr×nh triÓn khai thùc hiÖn chiÕn l−îc. Lawrence ®· ®Ò xuÊt tiÕn tr×nh triÓn khai chiÕn l−îc gåm 5 b−íc cÇn tu©n thñ ®Ó ®¶m b¶o chiÕn l−îc sÏ ®−îc thùc hiÖn mét c¸ch thµnh c«ng. Víi tiÕn tr×nh nµy, Lawrence cho r»ng trong giai ®o¹n thùc hiÖn chiÕn l−îc, c¸c nhµ qu¶n trÞ cÇn tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng chñ yÕu sau ®©y: Thø nhÊt, thiÕt lËp c¸c môc tiªu vµ kÕ ho¹ch kinh doanh ng¾n h¹n h¬n; Thø hai, thay ®æi ®iÒu chØnh c¬ cÊu tæ chøc hiÖn t¹i theo c¸c môc tiªu chiÕn l−îc; x¸c ®Þnh nhiÖm vô cña tõng bé phËn vµ c¬ chÕ phèi hîp gi÷a c¸c bé phËn. Thø ba, ph©n phèi c¸c nguån lùc. Thø t−, ho¹ch ®Þnh vµ thùc thi c¸c chÝnh s¸ch kinh doanh. Thø n¨m, lµm thÝch nghi c¸c qu¸ tr×nh t¸c nghiÖp th«ng qua viÖc thiÕt lËp hÖ thèng th«ng tin, ph¸t huy nÒn nÕp v¨n ho¸ hç trî cho chiÕn l−îc, qu¶n trÞ sù thay ®æi, thÝch nghi gi÷a s¶n xuÊt vµ ®iÒu hµnh. Còng cã thÓ kh¸i qu¸t quy tr×nh triÓn khai chiÕn l−îc thµnh ba b−íc cô thÓ: S¬ ®å m« h×nh qu¶n trÞ chiÕn l−îc tæng qu¸t Ph©n tÝch vµ dù b¸o m«i X©y dùng vµ triÓn khai thùc hiÖn c¸c kÕ tr−êng bªn ngoµi (2) ho¹ch ng¾n h¹n h¬n (8) Nghiªn cøu triÕt lý kinh doanh, XÐt l¹i môc QuyÕt ®Þnh Ph©n phèi KiÓm tra, ®¸nh gi¸ môc tiªu tiªu (4) chiÕn l−îc (5) nguån lùc (6) vµ ®Òu chØnh (9) vµ nhiÖm vô cña doanh Ph©n tÝch vµ dù b¸o m«i X©y dùng nghiÖp tr−êng bªn trong (3) chÝnh s¸ch (7) (1) H×nh thµnh chiÕn l−îc Tæ chøc thùc §¸nh gi¸ vµ hiÖn chiÕn l−îc ®iÒu chØnh chiÕn l−îc Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 1
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM B−íc 1: Ph©n phèi nguån lùc. Ph©n phèi nguån lùc ®−îc quan niÖm lµ viÖc tæ chøc (tæ chøc l¹i) c¸c nguån lùc theo môc tiªu chiÕn l−îc ®· quyÕt ®Þnh B−íc 2: X©y dùng c¸c chÝnh s¸ch kinh doanh. C¸c chÝnh s¸ch kinh doanh ®−îc hiÓu lµ c¸c chÝnh s¸ch chøc n¨ng. Chóng hç trî trùc tiÕp cho qu¸ tr×nh thùc hiÖn chiÕn l−îc. B−íc 3: X©y dùng vµ triÓn khai thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch ng¾n h¹n h¬n. XuÊt ph¸t tõ quan niÖm míi vÒ ®é dµi thêi gian chiÕn l−îc dÉn ®Õn trong triÓn khai chiÕn l−îc, viÖc tiÕp tôc ho¹ch ®Þnh c¸c kÕ ho¹ch cô thÓ phô thuéc vµo ®é dµi thêi gian cña thêi kú chiÕn l−îc. Tõ chiÕn l−îc, c¸c nhµ qu¶n trÞ tiÕp tôc x©y dùng c¸c ch−¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch cho c¸c kho¶ng thêi gian ng¾n h¹n h¬n víi kÕ ho¹ch ng¾n h¹n nhÊt cã thÓ lµ c¸c kÕ ho¹ch t¸c nghiÖp cho giê, ca, ngµy lµm viÖc Sau ®ã, ho¹t ®éng kh«ng kÐm phÇn quan träng lµ triÓn khai thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch ®· ho¹ch ®Þnh. Néi dung cña ho¹t ®éng nµy rÊt phøc t¹p, bao trïm mäi ho¹t ®éng qu¶n trÞ ë mäi lÜnh vùc ho¹t ®éng cña tæ chøc, kÓ c¶ qu¶n trÞ sù thay ®æi. C¸c nguyªn t¾c triÓn khai thùc hiÖn chiÕn l−îc - C¸c chÝnh s¸ch kinh doanh ph¶i ®−îc x©y dùng trªn c¬ së vµ h−íng vµo thùc hiÖn hÖ thèng môc tiªu chiÕn l−îc. - Trong tr−êng hîp m«i tr−êng kinh doanh kh«ng biÕn ®éng ngoµi giíi h¹n ®· dù b¸o, c¸c kÕ ho¹ch triÓn khai ph¶i nhÊt qu¸n vµ nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu chiÕn l−îc. - KÕ ho¹ch cµng dµi h¹n h¬n, cµng mang tÝnh kh¸i qu¸t h¬n; kÕ ho¹ch cµng ng¾n h¹n h¬n th× tÝnh cô thÓ cµng ph¶i cao h¬n. - Tæ chøc ph¶i ®¶m b¶o dù tr÷ ®ñ c¸c nguån lùc cÇn thiÕt trong suèt qu¸ tr×nh triÓn khai chiÕn l−îc mét c¸ch cã hiÖu qu¶. - KÕ ho¹ch ph¶i ®−îc phæ biÕn ®Õn mäi ng−êi lao ®éng vµ ph¶i cã sù tham gia vµ ñng hé nhiÖt t×nh cña hä. - Lu«n dù b¸o vµ ph¸t hiÖn sím c¸c thay ®æi ngoµi dù kiÕn ®Ó chñ ®éng thùc hiÖn c¸c thay ®æi cÇn thiÕt ®èi víi c¸c ho¹t ®éng cã liªn quan. Nh÷ng h¹n chÕ th−êng gÆp trong thùc hiÖn chiÕn l−îc Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 1
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM Tæ chøc thùc hiÖn chiÕn l−îc lµ mét qu¸ tr×nh phøc t¹p liªn quan tíi tÊt c¶ c¸c kh©u, c¸c bé phËn vµ ®ßi hái ph¶i triÓn khai nhiÒu lo¹i ho¹t ®éng thuéc tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng cña tæ chøc. Do vËy, thùc hiÖn chiÕn l−îc th−êng gÆp rÊt nhiÒu v−íng m¾c. Nh÷ng khã kh¨n chÝnh th−êng thÊy lµ: - ViÖc thùc hiÖn mÊt nhiÒu thêi gian h¬n so víi dù kiÕn ban ®Çu. - Nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh th−êng kh«ng l−êng tr−íc ®−îc. - ViÖc ®iÒu hµnh c¸c c«ng viÖc thùc hiÖn kh«ng cã hiÖu qu¶. - C¸c ho¹t ®éng c¹nh tranh vµ khñng ho¶ng lµm sao nh·ng c¸c quyÕt ®Þnh thùc hiÖn. - Nh÷ng ng−êi thùc hiÖn chiÕn l−îc kh«ng cã ®ñ n¨ng lùc. - Nh÷ng nh©n viªn ch−a ®−îc ®µo t¹o vµ huÊn luyÖn ®ñ yªu cÇu. - C¸c nh©n tè m«i tr−êng n»m ngoµi tÇm kiÓm so¸t g©y ra nh÷ng t¸c ®éng xÊu. - C¸c nhµ qu¶n trÞ cÊp trung gian ch−a ®¶m b¶o chØ ®¹o vµ ®iÒu hµnh ®óng ®¾n. - C¸c nhiÖm vô vµ biÖn ph¸p chñ yÕu ch−a ®−îc x¸c ®Þnh mét c¸ch chi tiÕt - Ch−a cã hÖ thèng th«ng tin h÷u hiÖu, ®¸p øng ®−îc yªu cÇu tæ chøc qu¸ tr×nh thùc hiÖn chiÕn l−îc. §iÒu nµy ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n trÞ ph¶i ®Æc biÖt chó ý kh¾c phôc chóng trong qu¸ tr×nh ®iÒu hµnh thùc hiÖn chiÕn l−îc ®Ó ®¶m b¶o qu¶n trÞ chiÕn l−îc cã hiÖu qu¶. 4.2.8 Quy tr×nh kiÓm tra chiÕn l−îc Qu¸ tr×nh kiÓm tra c¬ b¶n bao gåm ba b−íc: - X©y dùng c¸c tiªu chuÈn kiÓm tra; - §o l−êng viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô theo c¸c tiªu chuÈn ®· x©y dùng; - §iÒu chØnh sù kh¸c biÖt Trong qu¶n trÞ chiÕn l−îc cã t¸c gi¶ cho r»ng qu¸ tr×nh kiÓm tra chiÕn l−îc bao gåm s¸u b−íc c¬ b¶n lµ: - X¸c ®Þnh néi dung kiÓm tra; Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 1
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM - §Ò ra tiªu chuÈn ®Ó kiÓm tra; - §Þnh l−îng kÕt qu¶ ®¹t ®−îc; - So s¸nh kÕt qu¶ ®¹t ®−îc víi tiªu chuÈn ®Ò ra; - X¸c ®Þnh nguyªn nh©n sai lÖch; - T×m biÖn ph¸p kh¾c phôc Cßn F.R.Davis th× cho r»ng viÖc ®¸nh gi¸ chiÕn l−îc bao gåm ba ho¹t ®éng c¬ b¶n: - KiÓm so¸t nh÷ng c¬ së c¬ b¶n cña chiÕn l−îc cña mét tæ chøc; - So s¸nh nh÷ng kÕt qu¶ mong muèn víi nh÷ng kÕt qu¶ thùc sù; - TiÕp nhËn nh÷ng ho¹t ®éng ®óng ®Ó ®¶m b¶o c«ng viÖc ®ang thùc hiÖn phï hîp víi kÕ ho¹ch. Trªn c¬ së c¸c nguyªn lý c¬ b¶n vÒ kiÓm tra nãi chung còng nh− kiÓm tra trong qu¶n trÞ kinh doanh nãi riªng, phï hîp víi qu¶n trÞ chiÕn l−îc, ho¹t ®éng kiÓm tra cã thÓ vµ cÇn ph¶i bao gåm c¸c b−íc c¬ b¶n sau ®©y: - X¸c ®Þnh néi dung kiÓm tra; - X©y dùng c¸c tiªu chuÈn kiÓm tra; - §¸nh gi¸ th«ng qua c¸c tiªu chuÈn ®· x©y dùng; - §iÒu chØnh trªn c¬ së ®¸nh gi¸. CÇn chó ý r»ng qu¶n trÞ chiÕn l−îc kinh doanh vµ ph¸t triÓn tæ chøc bao gåm c¸c ho¹t ®éng kh«ng chØ liªn quan ®Õn viÖc h×nh thµnh chiÕn l−îc mµ cßn liªn quan ®Õn mäi ho¹t ®éng triÓn khai thùc hiÖn chiÕn l−îc ®· x©y dùng, cho nªn néi dung cña ho¹t ®éng kiÓm tra còng ph¶i ®Ò cËp ®Õn mäi ho¹t ®éng nèi liÒn tõ kh©u x©y dùng ®Õn kh©u triÓn khai thùc hiÖn chiÕn l−îc. 4.2.9 C¸c chiÕn l−îc chøc n¨ng cña ng©n hµng 4.2.9.1 ChiÕn l−îc tµi chÝnh ChiÕn l−îc tµi chÝnh ng©n hµng ®−îc thiÕt lËp nh»m ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn tµi chÝnh cÇn thiÕt cho mäi ho¹t ®éng ®Çu t−, s¶n xuÊt phï hîp víi c¸c môc tiªu chiÕn l−îc ®· x¸c ®Þnh. Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 2
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM C¸c nhiÖm vô cô thÓ cña chiÕn l−îc tµi chÝnh ®−îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së c¸c c¨n cø chñ yÕu sau: hiÖn tr¹ng n¨ng lùc tµi chÝnh cña ng©n hµng vµ dù b¸o nh÷ng thay ®æi cã thÓ; môc tiªu vµ chiÕn l−îc kinh doanh tæng qu¸t cña ng©n hµng vµ tõng ®¬n vÞ kinh doanh chiÕn l−îc; c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch vµ dù b¸o vÒ m«i tr−êng kinh doanh: c¬ héi, ®e do¹, m¹nh, yÕu cña ng©n hµng; c¸c dù b¸o vÒ thÞ tr−êng tµi chÝnh trong t−¬ng lai còng nh− c¸c nhiÖm vô cÇn huy ®éng vµ sö dông vèn trong chiÕn l−îc kinh doanh NhiÖm vô cô thÓ trong tõng giai ®o¹n chiÕn l−îc cã thÓ ®Ò cËp ®Õn viÖc lùa chän huy ®éng c¸c nguån lùc tµi chÝnh nµo? sè l−îng bao nhiªu? ë giai ®o¹n nµo? X¸c ®Þnh chi phÝ kinh doanh vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn cho tõng môc ®Ých sö dông vèn trong tõng thêi kú cô thÓ Néi dung chñ yÕu cña chiÕn l−îc tµi chÝnh ®Ò cËp ®Õn nhiÒu vÊn ®Ò trong ®ã cã thÓ g¾n víi viÖc x©y dùng c¸c tiªu chÝ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®Çu t−; x©y dùng c¸c ph−¬ng ¸n qu¶n trÞ cÇu vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng tµi chÝnh cho mäi ho¹t ®éng ®Çu t− cÇn thiÕt; x¸c ®Þnh c¸c tiªu thøc chiÕn l−îc tµi chÝnh dµi h¹n, x©y dùng c¸c ph−¬ng ¸n liªn minh vµ hîp t¸c chiÕn l−îc vÒ tµi chÝnh; h×nh thµnh c¸c chiÕn l−îc vèn cho c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng cô thÓ nh− nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn, s¶n xuÊt, marketing C¬ së ®Ó biÕn c¸c môc tiªu vµ nhiÖm vô cña chiÕn l−îc tµi chÝnh thµnh hiÖn thùc lµ hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p chiÕn l−îc cÇn thiÕt. C¸c gi¶i ph¸p chiÕn l−îc nµy cã thÓ ®−îc chia lµm hai lo¹i lµ c¸c gi¶i ph¸p liªn quan trùc tiÕp ®Õn bé phËn tµi chÝnh vµ c¸c gi¶i ph¸p phèi hîp ho¹t ®éng gi÷a bé phËn tµi chÝnh víi c¸c bé phËn kh¸c cña ng©n hµng. Trong ®ã, c¸c gi¶i ph¸p g¾n trùc tiÕp víi viÖc huy ®éng vµ sö dông c¸c nguån vèn ®ãng vai trß quan träng bËc nhÊt. 4.2.9.2 ChiÕn l−îc nh©n sù Ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc nguån nh©n lùc nh»m ®¶m b¶o sö dông cã hiÖu qu¶ nhÊt nguån nh©n lùc hiÖn cã vµ khai th¸c tèt nhÊt nguån nh©n lùc trªn thÞ tr−êng lao ®éng, ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn nh©n lùc cÇn thiÕt cho viÖc hoµn thµnh c¸c môc tiªu chiÕn l−îc tæng qu¸t cña mét thêi kú chiÕn l−îc x¸c ®Þnh. Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 2
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM Trong mçi thêi kú chiÕn l−îc cô thÓ, ng©n hµng cÇn x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu cô thÓ cho chiÕn l−îc nguån nh©n lùc. C¸c môc tiªu chiÕn l−îc nguån nh©n lùc quy ®Þnh c¸c nhiÖm vô cô thÓ cña tõng thêi kú chiÕn l−îc. §ã lµ c¸c nhiÖm vô sau: - §¶m b¶o sè l−îng lao ®éng g¾n víi viÖc thay ®æi sè l−îng lao ®éng bao gåm t¨ng, gi¶m ®èi víi tõng lo¹i lao ®éng cô thÓ; - §¶m b¶o chÊt l−îng lao ®éng bao gåm n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng ë tõng ®¬n vÞ bé phËn cña ng©n hµng; - §¶m b¶o thï lao lao ®éng cã tÝnh chÊt c¹nh tranh bao gåm gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò tiÒn l−¬ng vµ c¸c lo¹i tiÒn th−ëng; - C¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña ng−êi lao ®éng gåm trang thiÕt bÞ b¶o hé lao ®éng, thêi gian lao ®éng vµ nghØ ng¬i §Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu vµ nhiÖm vô chiÕn l−îc ®· x¸c ®Þnh cÇn ph¶i x©y dùng hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p chiÕn l−îc thÝch hîp. C¬ së h×nh thµnh hÖ thèng gi¶i ph¸p chiÕn l−îc ë lÜnh vùc lao ®éng lµ sù am hiÓu vÒ thÞ tr−êng lao ®éng vµ nh÷ng dù b¸o vÒ thay ®æi cã thÓ xuÊt hiÖn trªn thÞ tr−êng lao ®éng; c¸c ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña b¶n th©n ng©n hµng trong lÜnh vùc qu¶n trÞ lao ®éng; nh÷ng yªu cÇu míi ®èi víi lùc l−îng lao ®éng vµ qu¶n trÞ lùc l−îng lao ®éng phï hîp víi thêi kú chiÕn l−îc t−¬ng lai Trong mçi thêi kú chiÕn l−îc cô thÓ, mçi ng©n hµng cã thÓ h×nh thµnh c¸c gi¶i ph¸p chiÕn l−îc vÒ nguån nh©n lùc kh¸c nhau. D−íi d©y sÏ ®Ò cËp ®Õn c¸c nhãm gi¶i ph¸p chiÕn l−îc chung mang tÝnh nguyªn t¾c: - Gi¶i ph¸p ®¶m b¶o sè l−îng vµ c¬ cÊu lao ®éng hîp lý §©y lµ gi¶i ph¸p nh»m thùc hiÖn môc tiªu tæng qu¸t vµ cã nhiÖm vô ®¶m b¶o sè l−îng vµ c¬ cÊu lao ®éng phï hîp víi nhiÖm vô s¶n xuÊt - kinh doanh trong suèt thêi kú chiÕn l−îc. Muèn ®¶m b¶o sè l−îng vµ c¬ cÊu lao ®éng hîp lý, c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh ph¶i tÝnh to¸n cÇu vÒ lao ®éng phï hîp víi chiÕn l−îc kinh doanh cña ng©n hµng còng nh− ph©n tÝch lùc l−îng lao ®éng hiÖn ®ang sö dông. Trªn c¬ së ph©n tÝch quan hÖ cung - cÇu lao ®éng ë thêi kú chiÕn l−îc cô thÓ, c¸c Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 2
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM nhµ ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc ng©n hµng dù b¸o sè l−îng lao ®éng cÇn bæ sung (cã tÝnh ®Õn c¸c ®ßi hái vÒ chÊt l−îng) hoÆc cÇn th¶i lo¹i trong thêi kú chiÕn l−îc x¸c ®Þnh. C¸c dù b¸o nµy cã thÓ cô thÓ ®Õn tõng nhãm lo¹i lao ®éng cho tõng ®¬n vÞ kinh doanh chiÕn l−îc cña ng©n hµng. Trªn c¬ së c¸c dù b¸o sè l−îng lao ®éng cÇn bæ sung hay th¶i lo¹i, chÊt l−îng cña ®éi ngò lao ®éng theo yªu cÇu vµ c¸c dù b¸o cô thÓ vÒ thÞ tr−êng lao ®éng, c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p chiÕn l−îc cô thÓ vÒ ®¶m b¶o sè l−îng vµ c¬ cÊu lao ®éng thÝch hîp. §ång thêi, ph¶i x¸c ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn cô thÓ vÒ ng©n s¸ch, vÒ vËt chÊt còng nh− sù phèi hîp gi÷a c¸c bé phËn ®Ó thùc hiÖn ®−îc c¸c môc tiªu vÒ ®¶m b¶o sè l−îng vµ c¬ cÊu lao ®éng hîp lý cña thêi kú chiÕn l−îc cô thÓ. - Gi¶i ph¸p chiÕn l−îc vÒ ®µo t¹o, båi d−ìng vµ n©ng cao chÊt l−îng ®éi ngò lao ®éng. Gi¶i ph¸p nµy nh»m thùc hiÖn hÖ thèng môc tiªu chiÕn l−îc tæng qu¸t vµ cã nhiÖm vô ®¶m b¶o yªu cÇu vÒ chÊt l−îng lao ®éng phï hîp víi nhiÖm vô s¶n xuÊt - kinh doanh trong suèt thêi kú chiÕn l−îc cô thÓ. Trong mçi thêi kú chiÕn l−îc, ®éi ngò lao ®éng (bao gåm c¶ ®éi ngò lao ®éng hiÖn t¹i vµ lùc l−îng lao ®éng sÏ ®−îc tuyÓn dông, lu©n chuyÓn trong qu¸ tr×nh thay ®æi) cã thÓ ®· ®¶m b¶o ®−îc chÊt l−îng cÇn thiÕt vµ còng cã thÓ kh«ng ®¸p øng ®−îc c¸c ®ßi hái vÒ chÊt l−îng so víi yªu cÇu cña chiÕn l−îc kinh doanh cña ng©n hµng. C¸c gi¶i ph¸p chiÕn l−îc vÒ ®µo t¹o, båi d−ìng vµ n©ng cao chÊt l−îng lao ®éng ®−îc x©y dùng trªn c¬ së cÇu vÒ chÊt l−îng lao ®éng, ®éi ngò lao ®éng hiÖn t¹i cña ng©n hµng, yªu cÇu vÒ c¬ cÊu lao ®éng sÏ ph¶i tuyÓn dông phï hîp víi môc tiªu chiÕn l−îc còng nh− dù b¸o thùc tr¹ng thÞ tr−êng lao ®éng. C¸c gi¶i ph¸p chiÕn l−îc nµy th−êng bao hµm c¶ viÖc tæ chøc c¸c líp båi d−ìng d−íi h×nh thøc ®µo t¹o, båi d−ìng kh¸c nhau hoÆc ®µo t¹o tõ bªn ngoµi. §ång thêi, còng ph¶i c©n ®èi c¸c ®iÒu kiÖn tµi chÝnh, vËt chÊt cÇn thiÕt vµ sù phèi hîp c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng kh¸c nhau nh»m thùc hiÖn ®−îc c¸c nhiÖm vô chiÕn l−îc cô thÓ x¸c ®Þnh. - Gi¶i ph¸p chiÕn l−îc ®¶m b¶o t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 2
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM Gi¶i ph¸p nµy nh»m thùc hiÖn ®−îc c¸c môc tiªu chiÕn l−îc tæng qu¸t vµ cã nhiÖm vô ®¶m b¶o n¨ng suÊt lao ®éng phï hîp víi c¸c yªu cÇu s¶n xuÊt - kinh doanh trong suèt thêi kú chiÕn l−îc. Muèn vËy, c¸c gi¶i ph¸p chiÕn l−îc ®¶m b¶o t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ph¶i ®−îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c yªu cÇu míi vÒ n¨ng suÊt lao ®éng qu¶n trÞ vµ n¨ng suÊt lao ®éng ë c¸c bé phËn s¶n xuÊt, c¸c yªu cÇu cô thÓ vÒ c¸c ®iÒu kiÖn con ng−êi, trang thiÕt bÞ kü thuËt còng nh− vÒ hîp t¸c gi÷a c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng trong ng©n hµng. C¸c gi¶i ph¸p nµy cã thÓ bao gåm c¸c gi¶i ph¸p vÒ con ng−êi, vÒ kü thuËt - c«ng nghÖ, vÒ tæ chøc, vÒ ®Çu t− §ång thêi, còng ph¶i c©n ®èi c¸c ®iÒu kiÖn tµi chÝnh, vËt chÊt cÇn thiÕt vµ sù phèi hîp c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng kh¸c nhau nh»m thùc hiÖn ®−îc c¸c nhiÖm vô chiÕn l−îc cô thÓ x¸c ®Þnh. - Gi¶i ph¸p vÒ thï lao lao ®éng. §©y lµ gi¶i ph¸p nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu chiÕn l−îc tæng qu¸t vµ cã nhiÖm vô ®¶m b¶o thï lao lao ®éng cã tÝnh chÊt c¹nh tranh trong thêi kú chiÕn l−îc cô thÓ. §Ó ®¶m b¶o thï lao lao ®éng cã tÝnh chÊt c¹nh tranh trong thêi kú chiÕn l−îc cô thÓ, c¸c gi¶i ph¸p thï lao lao ®éng ph¶i ®−îc x©y dùng trªn c¬ së ph©n tÝch c¸c môc tiªu vµ yªu cÇu vÒ nhiÖm vô chiÕn l−îc, c¸c dù b¸o vÒ cung - cÇu lao ®éng trªn thÞ tr−êng, c¸c dù b¸o vÒ thï lao lao ®éng cña c¸c ng©n hµng trªn cïng ®Þa bµn C¸c gi¶i ph¸p chiÕn l−îc thï lao lao ®éng cô thÓ th−êng g¾n víi hai ph¹m trï tiÒn l−¬ng vµ tiÒn th−ëng. CÇn l−u ý r»ng thï lao lao ®éng cã tÝnh c¹nh tranh song ph¶i nh»m vµo thùc hiÖn hÖ thèng môc tiªu chiÕn l−îc tæng qu¸t. §iÒu nµy cã nghÜa lµ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hiÖu qu¶ cña viÖc tr¶ l−¬ng, tr¶ th−ëng. Muèn vËy, khi ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p chiÕn l−îc vÒ thï lao lao ®éng, c¸c nhµ qu¶n trÞ ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc ph¶i chó ý ®Õn giíi h¹n cña tõng c«ng cô tiÒn l−¬ng, tiÒn th−ëng, ph¶i g¾n víi viÖc tr¶ l−¬ng, tr¶ th−ëng víi c¸c ®iÒu kiÖn rµng buéc vÒ n¨ng suÊt, chÊt l−îng vµ ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh doanh l©u dµi cña ng©n hµng. §ång thêi, chÕ ®é thï lao lao ®éng ph¶i nh»m Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 2
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM khuyÕn khÝch ng−êi lao ®éng ph¸t huy hÕt tµi n¨ng cña hä trong c«ng viÖc vµ hä còng ®−îc h−ëng xøng ®¸ng víi c«ng søc ®· bá ra. - Gi¶i ph¸p vÒ c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng. §¶m b¶o t¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn lao ®éng tèt lµ ®iÒu kiÖn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, lµ ®¶m b¶o an toµn lao ®éng còng nh− søc khoÎ cña ng−êi lao ®éng. V× vËy, c¸c gi¶i ph¸p vÒ c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng lu«n ph¶i ®−îc coi träng ®óng møc. C¸c gi¶i ph¸p chiÕn l−îc vÒ c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng ph¶i ®−îc x©y dùng trªn c¬ së hÖ thèng môc tiªu chiÕn l−îc, chiÕn l−îc ph¸t triÓn con ng−êi (nÕu cã), thùc tr¹ng kü thuËt - c«ng nghÖ, c¸c dù b¸o t−¬ng lai vÒ kü thuËt - c«ng nghÖ vµ ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn lao ®éng. C¸c gi¶i ph¸p nµy th−êng g¾n víi c¸c gi¶i ph¸p vÒ ®Çu t−, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. 4.2.9.3 ChiÕn l−îc marketing ChiÕn l−îc marketing cã môc tiªu n©ng cao n¨ng lùc, ®¸p øng tr−íc nh÷ng thay ®æi cña cÇu thÞ tr−êng vµ cña ®èi thñ, ®ång thêi chuÈn bÞ ph−¬ng ¸n øng phã víi nh÷ng c¬ héi vµ rñi ro tiÒm tµng n¶y sinh trong suèt thêi kú chiÕn l−îc. ChiÕn l−îc marketing lµ mét chiÕn l−îc hµnh ®éng toµn diÖn, ®−îc h×nh thµnh nh»m ®¸p øng c¸c ®ßi hái cña ng©n hµng ®ang ho¹t ®éng trong mét ngµnh kinh doanh vµ ë thÞ tr−êng cô thÓ x¸c ®Þnh. ChiÕn l−îc marketing bao gåm viÖc lùa chän c¸c môc tiªu thÞ tr−êng vµ c¸c ph−¬ng ph¸p ®Ó ®¹t ®−îc môc tiªu ®ã. C¸c môc tiªu cô thÓ lµ: - Doanh thu b¸n hµng hoÆc thÞ phÇn trong thêi kú chiÕn l−îc - Nh÷ng môc tiªu ph¸t triÓn thÞ tr−êng vÒ khu vùc ®Þa lý hoÆc c¬ cÊu kh¸ch hµng. - Ph¸t triÓn c¸c kªnh tiªu thô - C¸c s¶n phÈm míi vµ/hoÆc kh¸c biÖt ho¸ s¶n phÈm NhiÖm vô cô thÓ cña ho¹t ®éng marketing nãi chung vµ cho tõng ho¹t ®éng cô thÓ, ë tõng ph©n ®o¹n thÞ tr−êng cô thÓ th−êng g¾n víi c¸c nhiÖm Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 2
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM vô cô thÓ cho ho¹t ®éng qu¶ng c¸o, cho ho¹t ®éng tiÕp thÞ, khuyÕn m¹i, g¾n víi viÖc cung cÊp th«ng tin ®Ó ph¸t triÓn s¶n phÈm Theo Igor Ansoff th× chiÕn l−îc marketing bao gåm c¸c vÊn ®Ò chñ yÕu sau: th©m nhËp thÞ tr−êng, ph¸t triÓn thÞ tr−êng, ph¸t triÓn s¶n phÈm vµ ®a d¹ng ho¸. Cô thÓ h¬n, cã thÓ coi chiÕn l−îc marketing bao gåm ph©n tÝch c¸c c¬ héi thÞ tr−êng, ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu thÞ tr−êng b»ng c¸ch thùc hiÖn nh÷ng thay ®æi cÇn thiÕt trong s¶n phÈm (dÞch vô), tiÕn hµnh nh÷ng biÖn ph¸p gi¸ c¶ vµ c¸c biÖn ph¸p thóc ®Èy, qu¶ng c¸o vµ ®¸nh gi¸, hoµn thiÖn hÖ thèng kªnh ph©n phèi. Lùa chän chiÕn l−îc marketing tõng thêi kú g¾n víi c¸c nh©n tè chiÕn l−îc cña thêi kú ®ã nh− c¸c môc tiªu chiÕn l−îc tæng qu¸t cña ng©n hµng vµ tõng ®¬n vÞ kinh doanh chiÕn l−îc; chiÕn l−îc kinh doanh vµ chiÕn l−îc c¹nh tranh cña ng©n hµng; sù ph¸t triÓn thÞ tr−êng, sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ, c¸c chÝnh s¸ch s¶n phÈm, c¸c ph©n tÝch m«i tr−êng kinh doanh: c¬ héi, ®e do¹, m¹nh, yÕu cña ng©n hµng; c¸c dù b¸o thay ®æi vÒ c¹nh tranh vÒ chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc trong ®ã ®Æc biÖt l−u ý ®Õn chiÕn l−îc marketing cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh chñ yÕu. §Ó ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc marketing phï hîp víi tõng thêi kú ph¶i ph©n tÝch c¸c vÊn ®Ò cô thÓ sau: - Ng©n hµng ®ang kinh doanh g× vµ sÏ kinh doanh g× trong thêi kú chiÕn l−îc. - VÞ trÝ hiÖn t¹i cña ng©n hµng trong ngµnh kinh doanh nh− thÕ nµo? Ng©n hµng muèn ®¹t ®−îc thÞ phÇn lµ bao nhiªu? - Ai ®· vµ sÏ lµ kh¸ch hµng, ®©u ®· vµ sÏ lµ thÞ tr−êng cña ng©n hµng? - H×nh ¶nh, uy tÝn cña ng©n hµng d−íi con m¾t cña kh¸ch hµng chñ yÕu? - Môc tiªu ®Æc biÖt cña ng©n hµng ®èi víi viÖc c¶i thiÖn t×nh h×nh lîi nhuËn. - ChiÕn l−îc vµ gi¶i ph¸p c¶i tiÕn s¶n phÈm cña ng©n hµng nh− thÕ nµo? Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 2
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM - Lîi thÕ m¹nh nhÊt cña ng©n hµng lµ g×? Ng©n hµng ®· vµ sÏ sö dông lîi thÕ nµy nh− thÕ nµo? - §iÓm yÕu nhÊt cña ng©n hµng lµ g×? Ng©n hµng ®Þnh kh¾c phôc nã nh− thÕ nµo? - T×nh h×nh tµi chÝnh cña ng©n hµng ®· vµ sÏ nh− thÕ nµo? - Ng©n hµng sÏ ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng vÊn ®Ò g× míi cña thÞ tr−êng? - Ng©n hµng sÏ ®−a ra nh÷ng kiÓu chÝnh s¸ch nµo? C¸c gi¶i ph¸p chiÕn l−îc marketing chñ yÕu th−êng lµ c¸c gi¶i ph¸p g¾n víi c¸c vÊn ®Ò nh− nghiªn cøu thÞ tr−êng nh»m x¸c ®Þnh tiÒm n¨ng thÞ tr−êng; lùa chän ®èi t−îng môc tiªu; c¸c gi¶i ph¸p g¾n víi chiÕn l−îc s¶n phÈm nh»m ®Þnh vÞ ng©n hµng trªn thÞ tr−êng vµ më réng c¬ héi ph¸t triÓn thÞ tr−êng; c¸c gi¶i ph¸p g¾n víi x©y dùng vµ cñng cè hÖ thèng kªnh ph©n phèi; c¸c gi¶i ph¸p lµm c¬ së cho chÝnh s¸ch gi¸ c¶; c¸c gi¶i ph¸p g¾n víi lÜnh vùc tuyªn truyÒn vµ qu¶ng c¸o; c¸c gi¶i ph¸p ®¶m b¶o c¸c nguån lùc tµi chÝnh vµ vËt chÊt cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña chiÕn l−îc marketing 4.2.9.4 ChiÕn l−îc s¶n xuÊt ChiÕn l−îc s¶n xuÊt cã môc tiªu chñ yÕu lµ ®¶m b¶o thùc hiÖn nhiÖm vô s¶n xuÊt s¶n phÈm phï hîp víi c¸c môc tiªu chiÕn l−îc tæng qu¸t, víi c¸c chiÕn l−îc kinh doanh cña ng©n hµng víi chi phÝ kinh doanh tèi thiÓu. ChiÕn l−îc s¶n xuÊt ®−îc coi lµ mét trong c¸c c¬ së ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu chiÕn l−îc tæng qu¸t cña ng©n hµng. NhiÖm vô chñ yÕu cña chiÕn l−îc s¶n xuÊt lµ: - Nghiªn cøu mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a quy m« s¶n xuÊt vµ chi phÝ kinh doanh s¶n xuÊt ®¬n vÞ s¶n phÈm b×nh qu©n; - X¸c ®Þnh c¸c nhiÖm vô s¶n xuÊt chiÕn l−îc cho toµn ng©n hµng vµ tõng ®¬n vÞ kinh doanh chiÕn l−îc nh− s¶n xuÊt lo¹i s¶n phÈm nµo? trong kho¶ng thêi gian nµo? nhiÖm vô s¶n xuÊt nµo lµ träng t©m ë thêi kú nµo? Bé phËn nµo thùc hiÖn nhiÖm vô s¶n xuÊt g× ë thêi gian nµo? c¸c lo¹i bé phËn, Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 2
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM chi tiÕt nµo mua ngoµi hay hîp t¸c gia c«ng? Chi phÝ kinh doanh vµ gi¸ thµnh b×nh qu©n ®èi víi tõng lo¹i s¶n phÈm (dÞch vô) Muèn vËy, c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc cÇn dùa vµo c¸c c¨n cø cô thÓ nh−: môc tiªu vµ chiÕn l−îc tæng qu¸t, hiÖn tr¹ng n¨ng lùc s¶n xuÊt cña ng©n hµng vµ dù b¸o nh÷ng thay ®æi trong thêi kú chiÕn l−îc; c¸c ph©n tÝch vµ dù b¸o m«i tr−êng kinh doanh nh− c¬ héi, ®e do¹, m¹nh, yÕu cña ng©n hµng; c¸c dù b¸o vÒ thÞ tr−êng, c¹nh tranh; c¸c nhiÖm vô ph¸t triÓn kü thuËt - c«ng nghÖ, nghiªn cøu øng dông vÒ c«ng nghÖ, s¶n phÈm, vËt liÖu míi C¸c nh©n tè chiÕn l−îc s¶n xuÊt chñ yÕu cã thÓ lµ: - X©y dùng chiÕn l−îc s¶n xuÊt vµ liªn kÕt trong s¶n xuÊt nh»m gi¶m thiÓu chi phÝ kinh doanh s¶n xuÊt; tËp trung ®Çu t− cho c¸c yÕu tè t¹o ra lîi thÕ chiÕn l−îc; - H×nh thµnh c¸c ph−¬ng ¸n s¶n phÈm cô thÓ trong thêi kú chiÕn l−îc. C¸c gi¶i ph¸p chiÕn l−îc cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn môc tiªu vµ nhiÖm vô ®· x¸c ®Þnh trong thêi kú chiÕn l−îc phô thuéc vµo c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng tíi chiÕn l−îc s¶n xuÊt. Trong ®ã, cã thÓ bao hµm c¸c gi¶i ph¸p liªn quan trùc tiÕp ®Õn c¸c bé phËn s¶n xuÊt vµ phôc vô s¶n xuÊt vµ c¸c gi¶i ph¸p phèi hîp c¸c bé phËn kh¸c nhau trong thùc hiÖn nhiÖm vô s¶n xuÊt. Mét trong c¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ®¶m b¶o chÊt l−îng s¶n phÈm lµ gi¶i ph¸p triÓn khai thùc hiÖn qu¶n trÞ ®Þnh h−íng chÊt l−îng theo tiªu chuÈn ISO 9000, øng dông c¸c m« h×nh qu¶n trÞ s¶n xuÊt tiªn tiÕn vµo tæ chøc qu¶n trÞ s¶n xuÊt nh− OPT, JIT, TQM 4.2.9.5 C¸c chiÕn l−îc kh¸c: ChiÕn l−îc c«ng nghÖ, chiÕn l−îc ®Çu t−, mua s¾m vµ dù tr÷, chiÕn l−îc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn. 4.3 C¸c m« h×nh ph©n tÝch chiÕn l−îc kinh doanh Mét tæ chøc th−êng cã nhiÒu môc tiªu vµ v× vËy, cÇn ph¶i cã c¸c chiÕn l−îc cho phÐp ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu kh¸c nhau ®ã. §Ó lµm dÔ dµng cho qu¸ tr×nh lùc chän chiÕn l−îc, danh môc ®Çu t− lµ mét phÇn cña qu¸ tr×nh qu¶n lý chiÕn l−îc vµ gióp Ých nhiÒu c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc. Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 2
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM Thùc vËy, nhiÒu tæ chøc hiÖn nay cã xu h−íng ®a d¹ng ho¸ ®Çu t−. ViÖc sö dông c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch danh môc ®Çu t− cho phÐp gi¶i quyÕt tèt nhÊt mèi quan hÖ gi÷a c¸c ho¹t ®éng, c¸c s¶n phÈm kh¸c nhau ®ã. Cã nhiÒu ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch danh môc ®Çu t− nh−ng chñ yÕu lµ ph−¬ng ph¸p ma trËn. §Æc biÖt lµ “ma trËn” “t¨ng tr−ëng - thÞ phÇn “ cña BCG vµ b¶ng “søc hÊp dÉn cña thÞ tr−êng - vÞ thÕ c¹nh tranh “ ph¸t triÓn bëi General Electric - Mc Kinsney. 4.3.1 Ma trËn BCG: Nhãm t− vÊn Boston (Boston Consulting Group) Nhãm t− vÊn Boston ®· ®i tõ viÖc quan s¸t c¸c tæ chøc ®a d¹ng ho¸ vµ kh¼ng ®Þnh r»ng cÇn ph¶i cã mét c¸i nh×n tæng thÓ c¸c s¶n phÈm cña nã ®Ó cã thÓ chuyÓn giao vµ phèi hîp c¸c nguån lùc. Ma trËn BCG sö dông 2 chØ tiªu lµ: tèc ®é t¨ng tr−ëng cña thÞ tr−êng vµ thÞ phÇn t−¬ng ®èi. Trong ma trËn cña thÞ tr−êng BCG, thÞ phÇn t−¬ng ®èi (cña lÜnh vùc ho¹t ®éng chiÕn l−îc hay ®¬n vÞ kinh doanh SBU) ®−îc thÓ hiÖn trªn trôc hoµnh vµ cho phÐp ®Þnh vÞ ®−îc tõng lÜnh vùc ho¹t ®éng chiÕn l−îc theo thÞ phÇn cña nã so víi ®èi thñ c¹nh tranh lín nhÊt. §ã lµ tû sè gi÷a doanh sè cña c«ng ty so víi doanh sè cña ®èi thñ c¹nh tranh nguy hiÓm nhÊt (th−êng lµ c«ng ty dÉn ®Çu thÞ tr−êng. Bªn ph¶i c¸c ho¹t ®éng cã thÞ phÇn t−¬ng ®èi nhá h¬n 1, cã nghÜa lµ c¸c ho¹t ®éng nµy cã ®èi thñ c¹nh tranh nhá h¬n nã. Bªn tr¸i lµ tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cã vÞ trÝ thèng lÜnh trªn thÞ tr−êng. Gi¶ thiÕt Èn cho sù s¾p xÕp nµy lµ nh− sau: c¸c ho¹t ®éng cã vÞ trÝ thèng trÞ lµ c¸c ho¹t ®éng cã s¶n l−îng céng ®ång lín nhÊt, nghÜa lµ cã nhiÒu kinh nghiÖm nhÊt. HÖ qu¶ trùc tiÕp cña gi¶ thiÕt nµy lµ vÉn c¸c ho¹t ®éng trªn sÏ cã chi phÝ s¶n xuÊt thÊp nhÊt vµ l·i nhÊt trong toµn ngµnh. Ng−îc l¹i, còng theo gi¶ thiÕt, c¸c ho¹t ®éng n»m ë bªn ph¶i b¼ng kh«ng cã mét vÞ trÝ thÕ c¹nh tranh khã kh¨n h¬n. Trôc tung ph¶n ¸nh tèc ®é t¨ng tr−ëng hµng n¨m cña thÞ tr−êng. PhÇn trªn biÓu thÞ tr−êng cã tèc ®é lín h¬n 10 %. PhÇn d−íi cã tèc ®é nhá h¬n 10%. Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 2
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM S¬ ®å 4.3.1 Ma trËn BCG Kh¶ n¨ng thu lîi nhuËn Cao ThÊp Cao Kh¶ n¨ng ph¸t ? triÓn TT ThÊp $ Tû lÖ nµy, cã thÓ thay ®æi theo tõng ngµnh, lµ mét chØ sè ®¬n gi¶n vÒ nhu cÇu nguån lùc cña c¸c ho¹t ®éng. Trªn thùc tÕ, ®Ó t¨ng tr−ëng mét ho¹t ®éng ®ßi hái ph¶i cã ®Çu t− vÒ tµi chÝnh vµ vèn l−u ®éng, Khi t¨ng tr−ëng cña thÞ tr−êng thÊp, ch¼ng h¹n d−íi 10% th× vèn thu hót ®−îc tõ c¸c ho¹t ®éng lµ qu¸ ®ñ cho viÖn trî c¸c nhu cÇu cña nã. Vµ ng−îc l¹i, khi t¨ng tr−ëng m¹nh, vèn nµy sÏ kh«ng ®ñ ®Ó tho¶ m·n tÊt c¶ c¸c nhu cÇu ho¹t ®éng. Mçi vßng trßn biÓu thÞ t−¬ng quan thÞ phÇn ®èi/tèc ®é t¨ng tr−ëng tr−êng cña lÜnh vùc ho¹t ®éng ®ã. DiÖn tÝch vßng trßn tû lÖ thuËn víi sè b¸n hµng cña ho¹t ®éng §Ó x¸c ®Þnh c¸c « cña ma trËn BCG, cÇn thiÕt tiÕn hµnh cô thÓ c¸c c¬ së cña kinh nghiÖm vµ do ®ã, cho phÐp ®Þnh vÞ ®óng c¸c ho¹t ®éng theo tiªu chÝ vÒ thÞ tr−êng. BCG còng gi¶ thiÕt r»ng c¸c ho¹t ®éng ®−îc ®Þnh vÞ chÝnh x¸c Theo ma trËn BCG, cã bèn lo¹i ho¹t ®éng chÝnh ®−îc ®−a ra, mçi lo¹i liªn quan ®Õn mét chiÕn l−îc cho tr−íc. Ch¼ng h¹n Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 3
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM ho¹t ®éng “ng«i sao” lµ ho¹t ®éng thèng lÜnh vÒ mÆt thÞ phÇn vµ cã tû lÖ t¨ng tr−ëng cao, lµ ®Æc tr−ng cña vÞ trÝ m¹nh. Nãi chung, do sù t¨ng tr−ëng m¹nh, c¸c ho¹t ®éng nµy cÇm b»ng vÒ nhu cÇu - nguån lùc bëi sù ®ãng gãp vÒ vèn nhê vÞ trÝ thèng lÜnh cña nã. Ho¹t ®éng ‘bß s÷a”lu«n lu«n ë vÞ trÝ thèng lÜnh nh−ng trªn mét thÞ tr−êng t¨ng tr−ëng chËm. ®ã lµ tr−êng hîp cña c¸c s¶n phÈm ®ang bÞ giµ ®i nh−ng t¹o ra nhiÒu nguån lùc. C¸c ho¹t ®éng “dÊu hái” ®−îc ®Æc tr−ng bëi sù t¨ng tr−ëng m¹nh nh−ng thÞ phÇn ng©n hµng, nã ®−îc xem gièng nh− ng−êi ®¹i diÖn t−¬ng lai cña tæ chøc. VÞ trÝ cña nã kh«ng cho phÐp t¹o nªn nhiÒu nguån lùc mµ ng−îc l¹i, ®ßi hái nguån tµi chÝnh bæ sung. V× vËy, sÐt trªn b¶ng tæng kÕt vÒ phÇn nguån th× lu«n ©m. Cuèi cïng lµ c¸c ho¹t ®éng “vÞt quÌ”, ®ã lµ c¸c ho¹t ®éng t¨ng tr−ëng, kh«ng vÞ trÝ trªn thÞ tr−êng mÆc dï c©n ®èi vÒ nguån lùc . S¬ ®å 4.3.2 Sö dông ma trËn BCG trong tæ chøc ThÞ phÇn t−¬ng ®èi cña SF,SBU,DN Cao Trung b×nh ThÊp 10 1 0 A C B E Tèc ®é t¨ng tr−ën g D Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 3
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM Mçi mét lo¹i ho¹t ®éng t−¬ng øng víi chiÕn l−îc kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n, ®èi víi ho¹t ®éng “dÊu hái” cã ba lo¹i chiÕn l−îc cã thÓ ®−îc ¸p dông; hoÆc lµ tõ bá hoÆc lµ ph©n ®o¹n thÞ tr−êng hoÆc gi¶i ph¸p trung gian duy tr× trong t×nh tr¹ng cã thÓ tån t¹i ®−îc. Trªn thùc tÕ, khi t¨ng tr−ëng bÞ ch÷ng l¹i th× chØ cã c¸c c«ng ty ®−îc trang bÞ tèt míi cã thÓ t¹o ®−îc lîi nhuËn vµ cã kh¶ n¨ng tån t¹i trªn thÞ tr−êng. C¸c chiÕn l−îc duy tr×, cñng cè vµ tõ bá nµy ph¶i ®−îc bæ sung vµ c©n b»ng ®Ó c¸c nguån lùc ph¸t sinh tõ mét sè ho¹t ®éng ®¶m b¶o cho viÖc ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng kh¸c. C¸ch tiÕp cËn cña BCG cã nhiÒu −u ®iÓm vµ v× vËy, nã ®−îc ¸p dông kh¸ réng r·i. Mét mÆt, ma trËn nµy t¹o thuËn lîi cho viÖc ph©n tÝch danh môc c¸c ho¹t ®éng cña tæ chøc trong tæng thÓ cña nã. Nã cho phÐp kiÓm tra xem liÖu dßng vèn ph¸t sinh tõ mét sè ho¹t ®éng cã bï ®¾p ®−îc c¸c nhu cÇu vµ kiÓm tra xem liÖu c¸c ho¹t ®éng míi cã thay thÕ ®−îc c¸c ho¹t ®éng suy tho¸i kh«ng. MÆt kh¸c nã cho phÐp h×nh thµnh c¸c môc tiªu vÒ danh môc ho¹t ®éng còng nh− cña c¸c chiÕn l−îc cÇn theo ®uæi. Tuy nhiªn ph−¬ng ph¸p nµy còng cã nhiÒu nh−îc ®iÓm. Tr−íc hÕt lµ nh÷ng khã kh¨n trong viÖc s¾p xÕp c¸c ho¹t ®éng trong bèn lo¹i võa ®−îc nªu ë trªn, hoÆc chÝnh x¸c h¬n ®ã lµ viÖc suy diÔn ra vÞ trÝ cña c¸c ho¹t ®éng t−¬ng øng víi chiÕn l−îc ®−îc ¸p dông. Ch¼ng h¹n, khi hiÖu øng kinh nghiÖm thÊp th× mét vÞ trÝ thèng lÜnh vÒ thÞ phÇn kh«ng cã cïng mét ý nghÜa vµ còng kh«ng cã cïng hÖ qu¶ nh− khi kinh nghiÖm cã ¶nh h−ëng lín tíi gi¸ thµnh. Còng vËy, nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Æc thï vÒ gi¸ trong ®ã cã gi¸ cña ®èi thñ c¹nh tranh cã thÓ bï ®¾p ®−îc sù yÕu kÐm bÒ ngoµi trªn thÞ tr−êng. ChÝnh v× vËy, c¸c gi¶i thiÕt cña ph−¬ng ph¸p BCG ph¶i ®−îc ®¸nh gi¸ mét c¸ch cô thÓ vµ hoµn thiÖn bëi c¸c nh©n tè kh¸c. 4.3.2 Ma trËn Mc Kinsey - General electric Ph−¬ng ph¸p BCG cã −u ®iÓm cho phÐp nh×n nhËn mét c¸ch tæng thÓ c¸c ho¹t ®éng cña tæ chøc. Tuy nhiªn, viÖc chØ tÝnh ®Õn hai khÝa c¹nh lµ thÞ tr−êng vµ sù t¨ng tr−ëng lµ kh«ng ®ñ rót ra c¸c kÕt luËn vÒ c¸c ho¹t ®éng cña tæ chøc. Víi môc ®Ých xem xÐt toµn diÖn h¬n c¸c nh©n tè, h·ng General Electric ®· ®−a ra “l−íi” chiÕn l−îc kinh doanh. Ph−¬ng ph¸p nµy cho phÐp chóng ta cã ®−îc c¸i nh×n chi tiÕt h¬n vµ ®Çy ®ñ h¬n vÒ thùc tÕ. M« h×nh nµy ®−îc x©y dùng còng trªn hai chØ tiªu, tuy nhiªn ®©y lµ hai chØ tiªu tæng hîp: søc hÊp dÉn cña thÞ tr−êng vµ vÞ thÕ c¹nh tranh. Ph©n chia lµm ba møc ®é: M¹nh - Trung b×nh - YÕu, mçi ph−¬ng diÖn cho phÐp ®Þnh vÞ ®−îc toµn bé c¸c ho¹t ®éng trong b¶ng. Ch¼ng h¹n, ho¹t Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 3
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM ®éng “SBU 1” ph¸t triÓn ë thÞ tr−êng cã nhiÒu hÊp dÉn vµ cã vÞ thÕ c¹nh tranh cao. Mét trong c¸c hµnh ®éng nªn ®−a ra lµ duy tr× c¸c ho¹t ®éng ë vÞ trÝ nµy. Ho¹t ®éng “SBU 3” kh«ng ph¸t triÓn trªn cïng mét lo¹i thÞ tr−êng. Søc hÊp dÉn cña thÞ tr−êng rÊt kÐm. Tuy nhiªn vÞ trÝ c¹nh tranh tèt cho thÊy nã kh«ng cÇn bá ra nhiÒu c«ng søc ®Ó duy tr× lîi nhuËn tèi ®a. S¬ ®å 4.3.3 Ma trËn Mc Kinsey M¹nh Trung b×nh YÕu Sùc hÊp dÉn cña ngµnh kinh doanh (industry C attractive ness) T Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña DN (Business strength) Th Nh− ë trªn, diÖn tÝch cña c¸c h×nh trßn kh¸c nhau lµ mét chØ sè nãi lªn tÇm quan träng cña ho¹t ®éng trong tæng doanh thu cña tæ chøc. Trong c¸c h×nh trßn, chóng ta l¹i chia ra c¸c phÇn kh¸c nhau vµ quy m« cña chóng chØ ra thÞ phÇn cña ho¹t ®éng trong ngµnh. Nh− vËy “SBU 1” chØ chiÕm 15% tæng thÞ tr−êng, trong ®ã “SBU 3” chiÕm 25%. ViÖc thÓ hiÖn tæng hîp danh môc c¸c ho¹t ®éng ®−a ra chØ sè vÒ vÞ trÝ cña tæ chøc vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña nã trong t−¬ng lai. Tuy nhiªn, mét vÊn ®Ò ®Æt ra lµ lµm thÕ nµo ®¸nh gi¸ ®−îc søc hÊp dÉn cña thÞ tr−êng vµ thÕ m¹nh c¹nh tranh cña ho¹t ®éng? §Ó Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 3
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM lµm ®−îc ®iÒu nµy, mçi ho¹t ®éng ph¶i ®−îc ®o l−êng bëi nhiÒu biÕn kh¸c nhau. S¬ ®å 4.3.4. Ph©n tÝch chiÕn l−îc kinh doanh cña tæ chøc b»ng ma trËn Mc Kinsey - ThÞ phÇn t−¬ng ®èi - Søc c¹nh tranh vÒ gi¸ - ChÊt l−îng s¶n phÈm - Sù am hiÓu vÒ thÞ tr−êng/kh¸ch hµng - HiÖu qu¶ b¸n hµng Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña DN M¹nh Trung b×nh YÕu C Cao - Quy m« thÞ A B tr−êng - Tû lÖ t¨ng tr−ëng thÞ Søc hÊp tr−êng - Lîi nhuËn dÉn biªn cña - C−êng ®é MT F c¹nh tranh KD Trung - TÝnh chu kú b×nh - TÝnh thêi vô - Lîi thÕ s¶n xuÊt trªn quy m« lín ThÊp D E G Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 3
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM VÝ dô d−íi ®©y cÇn ph¶i b×nh luËn rÊt nhiÒu. Tr−íc hÕt liªn quan tíi viÖc x¸c ®Þnh c¸c biÕn thÝch hîp ®Ó ®o l−êng hai khÝa c¹nh thÕ m¹nh c¹nh tranh vµ søc hÊp dÉn cña tõng ho¹t ®éng. Theo s¶n phÈm vµ theo thÞ tr−êng, c¸c nh©n tè cña thÞ tr−êng hµng c«ng nghiÖp sÏ kh¸c víi c¸c nh©n tè trªn thÞ tr−êng hµng tiªu dïng. Thø hai liªn quan tíi c¸c th−íc ®o cña tõng biÕn ®Ó ®¸nh gi¸ ®−îc gi¸ trÞ. Ch¼ng h¹n, liÖu thÞ tr−êng ®−îc ph©n ®o¹n cã hÊp dÉn h¬n thÞ tr−êng duy nhÊt kh«ng? LiÖu mét chÝnh s¸ch gi¸ cao cã hay h¬n mét chÝnh s¸ch gi¸ thÊp hay kh«ng? Mèi liªn hÖ nh©n qu¶ gi÷a c¸c biÕn vµ khÝa c¹nh ph¶i ®−îc thiÕt lËp. Còng nh− vËy, møc ®é ¶nh h−ëng ®Õn tõng biÕn phô thuéc vµo t×nh h×nh vµ nhËn thøc cña ng−êi l·nh ®¹o. Cã rÊt Ýt c¸c c«ng cô ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò kh¸c nhau nµy. Cã lÏ chØ duy nhÊt sù hiÓu biÕt kü vÒ tÝnh n¨ng ®éng cña c¹nh tranh lµ gióp ®−îc chóng ta. ChÊt l−îng cña lËp luËn vµ kinh nghiÖm cña l·nh ®¹o ®−îc ®Æt lªn hµng ®Çu. B¶ng 4.3.1 VÝ dô vÒ c¸c biÕn ®éng ¶nh h−ëng tíi thÕ m¹nh c¹nh tranh cña mét ho¹t ®éng C¸c biÕn ®o l−êng thÕ m¹nh c¹nh Tû §¸nh §iÓm c©n tranh träng gi¸ b»ng ThÞ phÇn 0,05 3 0,15 Tû lÖ t¨ng tr−ëng 0,10 3 0,30 Møc ®a d¹ng s¶n phÈm - - - HiÖu qu¶ cña lùc l−îng b¸n hµng 0,05 4 0,20 Gi¸ c¹nh tranh 0,10 4 0,40 HiÖu qu¶ qu¶ng c¸o vµ xóc tiÕn 0,15 5 0,75 th−¬ng m¹i Thuª c¬ së - - - Kh¶ n¨ng s¶n xuÊt - - - N¨ng suÊt 0,05 3 0,15 HiÖu øng kinh nghiÖm 0,10 2 0,20 Chi phÝ nguyªn vËt liÖu 0,10 4 0,40 Gi¸ trÞ gia t¨ng - - - ChÊt l−îng t−¬ng ®èi cña s¶n 0,15 5 0,75 phÈm ChÊt l−îng nghiªn cøu vµ ph¸t - - - triÓn ChÊt l−îng nh©n sù 0,05 4 0,20 H×nh ¶nh 0,10 5 0,05 1,00 4,00 Ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn nµy vÉn cã nhiÒu c¸c khã kh¨n kh¸c. trªn thùc tÕ, nh− ®· nªu trong ph−¬ng ph¸p tr−íc ®ã, c¸c “khuyÕn nghÞ” chiÕn l−îc ®−îc h×nh thµnh mét c¸ch chung chung: t¨ng c−êng vµ t¨ng tr−ëng, ®èi víi Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 3
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM hµnh ®éng ë vÞ trÝ trung gian; thu lêi vµ gi¶m ®Çu t−, ®èi víi c¸c ho¹t ®éng “thÊt b¹i”. §Ó ®−a ra mét ®Þnh h−íng chung, cho dï cã h÷u Ých th× c¸c chØ dÉn nµy còng kh«ng cho phÐp x¸c ®Þnh c¸c hµnh ®éng cÇn thiÕt ®Ó ¸p dông cho tõng tr−êng hîp. B¶ng 4.3.2. VÝ dô vÒ c¸c biÕn ®éng ¶nh h−ëng tíi sù hÊp dÉn cña thÞ tr−êng C¸c biÕn ®o l−êng thÕ m¹nh c¹nh Tû §¸nh gi¸ §iÓm c©n tranh träng b»ng Quy m« 0,10 3 0,30 T¨ng tr−ëng 0,20 4 0,80 Gi¸ 0,50 2 0,10 C¬ cÊu c¹nh tranh 0,50 5 0,25 Kh¶ n¨ng sinh lêi 0,10 5 0,50 Tæn th−¬ng tr−íc l¹m ph¸t - - - TÝnh chÊt thêi vô - - - B·o hoµ 0,05 5 0,25 Kh¸c biÖt ho¸ thÞ tr−êng 0,15 2 0,30 Kh¶ n¨ng thanh to¸n cña kh¸ch 0,15 4 0,60 hµng Xu h−íng x· héi 0,05 4 0,20 Rµng buéc ph¸p lý 0,10 3 0,30 M«i tr−êng x· héi - - - 1,00 3,60 Mét vÊn ®Ò kh¸c ®· ®−îc ®Ò cËp lµ nguy c¬ hµnh ®éng mét c¸ch tù ®éng trong c¸c quyÕt ®Þnh. Khã kh¨n trong viÖc ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c tõng khÝa c¹nh cã thÓ ®−a ra mét sè sai sãt ph¸t sinh tõ hiÖn t−îng bï trõ gi÷a c¸c biÕn thµnh phÇn cña tõng khÝa c¹nh. Ch¼ng h¹n hai ho¹t ®éng cã thÓ cïng søc hÊp dÉn mµ kh«ng thÓ ®o l−êng mét c¸ch t−¬ng tù ®èi víi tõng biÕn liªn quan ®Õn mçi khÝa c¹nh. Ch¼ng h¹n hai ho¹t ®éng cã thÓ cïng søc Ðp hÊp dÉn mµ kh«ng thÓ ®o l−êng mét c¸ch t−¬ng tù víi tõng biÕn liªn quan tíi Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 3
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM mçi khÝa c¹nh. S¬ ®å 4.3.5 M« h×nh lùa chän chiÕn l−îc cña Mc Kinsey Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp M«i A D G Søc tr−ên 1. T¨ng tr−ëng néi 1. Hîp nhÊt 1. ChuyÓn h−íng s¶n hÊp g cã bé 2. Th«n tÝnh chiÒu xuÊt dÉn nhiÒu 2. Th«n tÝnh chiÒu ngang 2. B¸n bít cña c¬ däc 3. ChiÕn l−îc liªn m«i héi 3. Hîp nhÊt doanh tr−ên 4. Th«n tÝnh chiÒu g ngang kinh M«i B E H doan tr−ên 1. Th«n tÝnh chiÒu 1. ChiÕn l−îc æn ®Þnh 1. ChuyÓn h−íng s¶n h g cã däc 2. Hîp nhÊt xuÊt mét 2. Th«n tÝnh chiÒu 3. Th«n tÝnh chiÒu 2. B¸n bít sè c¬ ngang ngang héi 4. Liªn doanh vµ 5. B¸n bít bÊt lîi M«i C F I tr−ên 1. Th«n tÝnh chiÒu 1. B¸n bít 1. ChuyÓn h−íng s¶n g däc 2. Th«n tÝnh däc xuÊt nhiÒu 2. Th«n tÝnh chiÒu 3. Th«n tÝnh ngang 2. B¸n bít bÊt ngang 4. æn ®Þnh lîi 3. B¸n bít Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 3
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM 4.4.3 Ma trËn SWOT Ma trËn SWOT gióp chóng ta kÕt hîp nh÷ng ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu, c¬ héi, nguy c¬ tæ chøc ®Ó x©y dùng nªn chiÕn l−îc bé phËn. Ma trËn SWOT ®−îc tiÕn hµnh x©y dùng qua 8 b−íc: * B−íc 1: LiÖt kª nh÷ng ®iÓm m¹nh chñ yÕu bªn trong tæ chøc. * B−íc 2: LiÖt kª nh÷ng ®iÓm yÕu c¬ b¶n cña tæ chøc. * B−íc 3: LiÖt kª c¸c c¬ héi lín tõ bªn ngoµi mµ tæ chøc cã thÓ khai th¸c ®−îc. * B−íc 4: LiÖt kª c¸c mèi ®e do¹ trùc tiÕp tõ bªn ngoµi ®èi víi tæ chøc. * B−íc 5: Lùa chän ®Ó kÕt hîp ®iÓm m¹nh bªn trong víi c¬ héi bªn ngoµi ®Ó h×nh thµnh nªn chiÕn l−îc SO phï hîp råi ghi vµo « t−¬ng øng. §©y lµ chiÕn l−îc thuËn lîi nhÊt mµ tæ chøc lu«n muèn h−íng tíi. * B−íc 6: Lùa chän kÕt hîp nh÷ng ®iÓm yÕu bªn trong víi nh÷ng c¬ héi bªn ngoµi ®Ó h×nh thµnh nªn chiÕn l−îc WO thÝch hîp råi ghi vµo « t−¬ng øng. §©y lµ chiÕn l−îc kh¾c phôc c¸c ®iÓm yÕu bªn trong b»ng c¸ch tËn dông c¸c c¬ héi bªn ngoµi. * B−íc 7: Lùa chän kÕt hîp ®iÓm m¹nh bªn trong víi mèi ®e do¹ bªn ngoµi ®Ó h×nh thµnh chiÕn l−îc ST råi ghi vµo « t−¬ng øng. §©y lµ chiÕn l−îc sö dông thÕ m¹nh cña tæ chøc ®Ó h¹n chÕ bít hoÆc tr¸nh khái c¸c ¶nh h−ëng tiªu cùc cña m«i tr−êng bªn ngoµi. * B−íc 8: Lùa chän kÕt hîp ®iÓm yÕu bªn trong víi nguy c¬ bªn ngoµi ®Ó h×nh thµnh chiÕn l−îc WT. §©y lµ chiÕn l−îc phßng thñ, khi tæ chøc ë vµo t×nh tr¹ng bÊt lîi nhÊt th× chiÕn l−îc WT cã thÓ gióp tæ chøc gi¶m ®i nh÷ng ®iÓm yÕu bªn trong, ®ång thêi tr¸nh nh÷ng ®e do¹ tõ bªn ngoµi. Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 3
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM S¬ ®å 4.3.6. Ma trËn SWOT Nh÷ng ®iÓm m¹nh - S Nh÷ng ®iÓm yÕu - W 1. 1. 2. 2. Swot matrix 3. LiÖt kª nh÷ng ®iÓm 3. LiÖt kª nh÷ng ®iÓm yÕu m¹nh 4. 4. 5. 5. 6. 6. 7. 7. 8. 8. 9. 9. 10. 10. C¸c c¬ héi - O C¸c chiÕn l−îc C¸c chiÕn l−îc 1. 1. 2. 2. WO 3. LiÖt kª c¸c c¬ héi SO 3. 4. 4. 5. Sö dông nh÷ng ®iÓm 5. V−ît qua nh÷ng ®iÓm 6. m¹nh ®Ó tËn dông c¬ héi yÕu 7. 6. b»ng c¸ch tËn dông 8. 7. c¸c c¬ héi 9. 8. 10. 9. 10. C¸c mèi ®e do¹ - T C¸c chiÕn l−îc C¸c chiÕn l−îc 1. 1. 1. 2. 2. ST 2. WT 3. LiÖt kª nh÷ng nguy 3. 3. c¬ 4. 4. Tèi thiÓu ho¸ nh÷ng 4. 5. Sö dông nh÷ng ®iÓm ®iÓm 5. m¹nh 5. yÕu vµ tr¸nh khái 6. 6. ®Ó tr¸nh c¸c mèi ®e c¸c 7. do¹ 6. mèi ®e do¹ 8. 7. 7. 9. 8. 8. 10. 9. 9. 10. 10. Cã thÓ nãi r»ng, bÊt cø tæ chøc nµo còng cã nh÷ng ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu nhÊt ®Þnh, v× thÕ mµ hä ph¶i theo ®uæi chiÕn l−îc WO, ST, WT ®Ó cñng cè vÞ thÕ cña m×nh vµ tõ ®ã cã thÓ ¸p dông chiÕn l−îc SO. Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 3
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM RÊt cÇn thiÕt ph¶i biÕt lµm g× víi c¸c luËn ®iÓm vµ c¸c ma trËn danh môc ®Çu t− tr×nh bµy ë trªn. Nh×n chung, tæ chøc thùc hiÖn ph©n tÝch theo c¸c b−íc sau ®©y: - Chän cÊp qu¶n lý cña tæ chøc ®Ó ph©n tÝch. Lý t−ëng nhÊt lµ tæ chøc ph¶i x¸c ®Þnh c¬ cÊu ph©n vèn ®Çu t− vµ c¸c chiÕn l−îc t−¬ng øng. C¬ cÊu nµy ph¶i b¾t ®Çu tõ cÊp qu¶n lý c¸c lo¹i s¶n phÈm riªng biÖt cho ®Õn cÊp c«ng ty, cÊp cao nhÊt. - X¸c ®Þnh cô thÓ ®¬n vÞ ph©n tÝch hoÆc ®¬n vÞ kinh doanh chiÕn l−îc. CÇn ph¶i cè g¾ng ®¶m b¶o c¸c ®¬n vÞ kinh doanh ®−a vµo b¶ng ph©n tÝch danh môc ®Çu t− trïng víi ®¬n vÞ kinh doanh thùc tÕ. - Lùa chän trôc hay ph−¬ng chiÒu cña ma trËn danh môc ®Çu t−. C¸c trôc ®−îc chän sÏ lµ c¬ së vµ ®Þnh h−íng cho viÖc thu thËp sè liÖu vµ ph©n tÝch sau nµy. §ã cã thÓ lµ qui m« thÞ tr−êng, tèc ®é t¨ng tr−ëng, lîi nhuËn, tÝnh chu kú §ång thêi, còng ph¶i lùa chän ®¬n vÞ ®o l−êng c¸c chØ tiªu sö dông lµm trôc cho ma trËn. - Thu thËp sè liÖu ph©n tÝch. CÇn ®¶m b¶o thu thËp nh÷ng vÊn ®Ò quan träng nhÊt nh− møc ®é hÊp dÉn cña ngµnh: vÞ thÕ c¹nh tranh cña c«ng ty; c¸c c¬ héi vµ ®e do¹ tõ thÞ tr−êng; nguån lùc vµ kh¶ n¨ng cña c«ng ty. - Dùng vµ ph©n tÝch ma trËn danh môc ®Çu t−. Tr−íc hÕt ph¶i x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña mçi ho¹t ®éng cña tæ chøc trªn ma trËn. Sau ®ã, tiÕn hµnh dù b¸o vÒ c¸c vÞ trÝ t−¬ng lai cña c¸c ho¹t ®éng ®ã. TiÕp theo, ph©n tÝch kho¶ng c¸ch gi÷a vÞ trÝ hiÖn t¹i vµ trÝ dù b¸o cña tõng ho¹t ®éng. Cuèi cïng, ®¸nh gi¸ sù c©n ®èi tæng thÓ cña danh môc ®Çu t− theo dù b¸o. - X¸c ®Þnh danh môc vèn ®Çu t− thÝch hîp. CÇn lùa chän mét danh môc ®Çu t− thÝch hîp cho phÐp thùc hiÖn c¸c môc tiªu quan träng nhÊt cña c«ng ty. ChÝnh ë ®©y, vai trß cña Ban l·nh ®¹o lµ cùc kú quan träng. Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 4
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM 4.4. Bµi tËp t×nh huèng vµ th¶o luËn nhãm: X©y dùng ma trËn swot cho nh tmcp an b×nh 1. M«i tr−êng bªn trong Ng©n Hµng Th¸ng 4 n¨m 1993: Ng©n hµng TMCP An B×nh (AB Bank) ®−îc thµnh lËp vµo víi sè vèn ®iÒu lÖ 1 tû vµ trô së ®Æt t¹i 138 Hïng V−¬ng, thÞ trÊn An L¹c, huyÖn B×nh Ch¸nh, TP HCM. Th¸ng 3 n¨m 2002: §−îc sù ñng hé cña c¸c cæ ®«ng chiÕn l−îc nh− Tæng c«ng ty ®iÖn lùc VN (EVN), C«ng ty s÷a VN (Vinamilk), C«ng ty tµi chÝnh dÇu khÝ (PVFC), C«ng ty xuÊt nhËp khÈu tæng hîp HN ABBank ®· tiÕn hµnh c¶i c¸ch m¹nh mÏ vÒ c¬ cÊu nh©n sù ®Ó tËp trung vµo chuyªn ngµnh kinh doanh Ng©n Hµng Th−¬ng M¹i vµ Ng©n hµng ®Çu t−. Ngµy 27/10 n¨m 2006, khai tr−¬ng ABBANK §µ N½ng Ngµy 7/11/2006: ABBank ph¸t hµnh thµnh c«ng 1000 tû tr¸i phiÕu cña EVN cïng víi ng©n hµng Deustch Bank vµ quü ®Çu t− Vina Capital. Ngµy 14 & 16/ 11/ 2006: Khai tr−¬ng ABBank §inh Tiªn Hoµng Vµ ABBank TrÇn Kh¸t Ch©n. Th¸ng 12 n¨m 2006: Ký hîp ®ång triÓn khai core banking solutions víi Temenos vµ khai tr−¬ng trung t©m thanh to¸n quèc tÕ t¹i Hµ Néi Th¸ng 1/2007: T¹p chÝ Asia Money b×nh chän ABBank lµ nhµ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu c«ng ty b¶n tÖ tèt nhÊt Ch©u ¸ HiÖn t¹i ABBank cã m¹ng l−íi víi h¬n 14 ®iÓm giao dÞch t¹i 6 tØnh thµnh trªn toµn quèc vµ ®ang phôc vô 5.000 kh¸ch hµng doanh nghiÖp vµ 50.000 kh¸ch hµng c¸ nh©n. Kh¸ch hµng môc tiªu cña NH vÒ doanh nghiÖp bao gåm c¸c doanh nghiÖp trùc thuéc ngµnh ®iÖn, viÔn th«ng, ®iÖn lùc, doanh nghiÖp võa vµ nhá ho¹t ®éng trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu; VÒ c¸ nh©n bao gåm c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn ngµnh ®iÖn, hé tiªu dïng ®iÖn vµ c¸c kh¸ch hµng c¸ nh©n kh¸c cã nhu cÇu sö dông c¸c s¶n phÈm thÎ thanh to¸n vµ tÝn dông, tr¶ l−¬ng qua tµi kho¶n, vay mua « t«, nhµ tr¶ gãp, vay tiªu dïng. Víi c¸c s¶n phÈm dÞch vô ®Çu t− tµi chÝnh, ABBank tËp trung vµo viÖc t− vÊn Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 4
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM cho c¸c c«ng ty cã nhu cÇu vÒ huy ®éng vµ sö dông vèn qua c¸c kªnh vay vèn ng©n hµng, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu cæ phiÕu. §Ó thu hót vµ ph¸t triÓn kh¸ch hµng, ABBank cam kÕt sÏ t¹o ra sù kh¸c biÖt víi c¸c NH kh¸c b»ng viÖc lu«n cung øng c¸c dÞch vô tèt nhÊt theo nhu cÇu kh¸ch hµng môc tiªu trªn c¬ së viÖc th−êng xuyªn lÊy ý kiÕn kh¸ch hµng, m« h×nh kinh doanhvµ m« h×nh tæ chøc phï hîp, h¹ tÇng vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, sù chuyªn nghiÖp vµ tËn t×nh cña nh©n viªn, c¸c ch−¬ng tr×nh marketing vµ s¶n phÈm liªn kÕt víi c¸c ®èi t¸c chiÕn l−îc. 2. M«i tr−êng bªn ngoµi N¨m 2006 ®−îc ®¸nh gi¸ lµ n¨m cã nhiÒu sù kiÖn quan träng cña nÒn kinh tÕ ViÖt nam, c¸c sù kiÖn ®ã ®· t¹o ra nh÷ng c¬ héi vµ nguy c¬ kh«ng nhá ®èi víi tÊt c¶ c¸c ngµnh, kÓ c¶ ngµnh ng©n hµng. C¸c sù kiÖn næi bËt ph¶i kÓ ®Õn lµ Thø nhÊt: VN chÝnh thøc trë thµnh thµnh viªn thø 150 cña WTO. Ngµy 7/11/2006, vµo lóc 19 giê (giê Hµ Néi), t¹i Geneva, Tæ chøc TM thÕ giíi (WTO) ®· chÝnh thøc th«ng qua viÖc VN gia nhËp vµ trë thµnh thµnh viªn thø 150 cña tæ chøc nµy sau 11 n¨m víi c¸c cuéc ®µm ph¸n c¶ song ph−¬ng lÉn ®a ph−¬ng víi tÊt c¶ c¸c thµnh viªn c¶u tæ chøc nµy. Sau khi VN gia nhËp WTO, ngµy 21/12/2006, Tæng thèng Bush còng chÝnh thøc phª chuÈn viÖc trao quy chÕ th−¬ng m¹i b×nh th−êng vÜnh viÔn (PNTR) cho ViÖt nam. ViÖc VN gia nhËp WTO sÏ t¹o ra nh÷ng c¬ héi míi thóc ®Èy sù t¨ng tr−ëng cña c¸c ngµnh xuÊt khÈu vµ ®Çu t− n−íc ngoµi. Sù kiÖn nµy còng ®Æt ViÖt Nam tr−íc sù c¹nh tranh khèc liÖt toµn cÇu. §©y còng lµ ¸p lùc buéc VN nhanh chãng c¶i c¸ch mét sè ngµnh c«ng nghiÖp ®Ó tËn dông triÖt ®Ó lîi Ých cña viÖc gia nhËp WTO. Thø hai: NÒn kinh tÕ tiÕp tôc t¨ng tr−ëng nhanh. Tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ cña VN khoang 8.4% Thø ba: ThÞ tr−êng chøng kho¸n VN khëi s¾c Sau h¬n s¸u n¨m ®I vµo ho¹t ®éng (tõ 7/2000), thÞ tr−êng chøng kho¸n tËp trung cña VN ®· chøng kiÕn sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ trong n¨m 2006 kÓ c¶ vÒ Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 4
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM quy m« vµ chÊt l−îng. §Õn nay ®· cã 68 cæ phiÕu trÞ gi¸ niªm yÕt gÇn 11,5 ngh×n tû ®ång. §iÒu nµy cho thÊy sù hé nhËp m¹nh mÏ cña VN trong lÜnh vùc tµi chÝnh Thø t−: VN ®· hoµn thµnh nhiÖm vô kiÒm chÕ CPI CPI cña c¶ n−íc n¨m 2006 lµ 6,6%. Cã thÓ coi ®©y lµ mét thµnh c«ng v× CPI n¨m nay ®· thÊp h¬n nhiÒu so víi møc t¨ng tr−ëng kinh tÕ (dù kiÕn 8.,1 - 8,2%). Møc nµy còng lµ møc kh¶ quan nhÊt trong vßng ba n¨m qua (n¨m 2005 lµ 8,4%, n¨m 2004 lµ 9,5%). Bªn c¹nh c¸c sù kiÖn nãi trªn, lÜnh vù c tiÒn tÖ vµ ho¹t ®éng ng©n hµng còng diÔn ra s«i. ®éng, ¨nh h−ëng ®¸ng kÓ ®Õn c¸c c¬ héi vµ nguy c¬ cña tÊt c¶ c¸c ng©n hµng. Mét sè ®iÓm næi bËt trong ho¹t ®éng ng©n hµng ph¶i kÓ ®Õn lµ: Thứ nhất: Các ngân hàng nước ngoài mở rộng hoạt động tại Việt Nam với tốc độ tăng số vốn đầu tư lớn nhất từ trước tới nay. Năm 2006, ở nước ta có 35 chi nhánh ngân hàng nước ngoài, 5 ngân hàng liên doanh với nước ngoài, 4 công ty liên doanh cho thuê tài chính 100% vốn nước ngoài. Các ngân hàng và công ty cho thuê tài chính đó đến từ 14 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Tính đến hết năm 2006, ước tính tổng số vốn điều lệ và vốn góp mua cổ phần của các tập đoàn ngân hàng, tài chính nói trên đã thực sự đưa vào Việt Nam hiện nay lên tới gần 1,0 tỷ USD. Đó là chưa kể số vốn các chi nhánh ngân hàng nước ngoài huy động ở nước ngoài đầu tư vào nền kinh tế Việt Nam. Tổng tài sản của các chi nhánh ngân hàng nước ngoài và tổ chức tín dụng có vốn đầu tư nước ngoài lên tới 200.000 tỷ đồng, chiếm khoảng trên 20% tổng tài sản của hệ thống ngân hàng thương mại và tổ chức tín dụng ở Việt Nam, tăng hơn 50% so với cùng kỳ năm ngoái. Tốc độ tăng trưởng đó chứng tỏ trong năm qua các ngân hàng và tổ chức tài chính nước ngoài chuyển số vốn rất lớn vào Việt Nam Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 4
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM Cũng tính đến hết năm 2006, tổng dư nợ cho vay và đầu tư vào nền kinh tế Việt Nam của các chi nhánh ngân hàng nước ngoài, ngân hàng liên doanh, công ty cho thuê tài chính có vốn nước ngoài lên tới khoảng 60.000 tỷ đồng, tương đương gần 4,0 tỷ USD, tăng trên 20% so với năm 2005. Thứ hai: Hệ thống ngân hàng thương mại cổ phần phát triển nhanh và vững chắc, hiệu quả, mở rộng thị phần, nâng cao sức mạnh cạnh tranh trong xu hướng hội nhập Tất cả các ngân hàng thương mại cổ phần đều tăng cao và nhiều lần tăng vốn điều lệ. Tốc độ tăng tổng tài sản, nguồn vốn huy động, dư nợ cho vay, lợi nhuận trước thuế, đạt cao nhất từ trước đến nay. Nhiều NHTM cổ phần đạt tốc độ tăng các chỉ tiêu tới mức 50% đến 80% so với cuối năm 2005. Một số NHTM cổ phần nông thôn chuyển thành ngân hàng thương mại cổ phần đô thị. Một số NHTM cổ phần trước đây nằm trong kế hoạch thu hồi giấy phép, đóng cửa hoạt động, nay phục hồi lại được và triển vọng hoạt động có hiệu quả. Nhiều ngân hàng và tổ chức tài chính nước ngoài đã và đang đầu tư vốn mua cổ phần của nhiều NHTM cổ phần Việt Nam. Thứ ba: Số lượng công ty chứng khoán của các ngân hàng thương mại tăng nhanh và hoạt động hiệu quả. Đến hết năm 2006 trong số 22 công ty kinh doanh chứng khoán của cả nước đang hoạt động thì có 12 công ty kinh doanh chứng khoán thuộc các ngân hàng thương mại; đó là NH Ngoại thương Việt Nam, NH Đầu tư và phát triển Việt Nam, NH Công thương Việt Nam, NH Nông nghiệp & Phát triển nông thôn VN, NHTM cổ phần Á Châu, NHTM cổ phần Quân đội, NHTM cổ phần Đông Á, NHTM cổ phần Nhà Hà Nội, NHTM cổ phần Sài Gòn Thương tín – Sacombank, NHTM cổ phần Quốc tế - VIB, NHTM cổ phần An Bình, VP Bank. Các công ty chứng khoán của Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 4
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM các ngân hàng thương mại cổ phần khác như: Ngân hàng phát triển nhà Đồng bằng sông Cửu Long, Eximbank, Techcombank cũng sẽ đi vào hoạt động đầu năm 2007. Thứ tư: Hai ngân hàng thương mại cổ phần hàng đầu của Việt Nam niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Ngày 12/7/2006, NHTM cổ phần Sài Gòn Thương tín – Sacombank niêm yết cổ phiếu trên trung tâm giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh, với số vốn lớn nhất trên trung tâm này là 1.889 tỷ đồng sau đó nâng lên 2.089 tỷ đồng. Đến hết năm 2006 tổng tài sản của Sacombank đạt khoảng 25.000 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế trên 500 tỷ đồng. Ngày 21-11-2006, Ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu - ACB niêm yết cổ phiếu trên trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội, với loại cổ phiếu có tính thanh khoản lớn nhất và quy mô tài sản lớn nhất đến hết năm 2006 đạt khoảng gần 45.000 tỷ đồng, dẫn đầu khối NHTM cổ phần và dẫn đầu các doanh nghiệp niêm yết cổ phiếu trên trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội. Tổng giá trị vốn hoá của hai loại cổ phiếu STB và ACB trên hai trung tâm giao dịch chứng khoán đạt gần 30.000 tỷ đồng. Thứ năm: Cổ phiếu của nhóm ngân hàng thương mại cổ phần hấp dẫn nhất và mức tăng cao nhất so với tất cả các nhóm ngành trên thị trường phi tập trung OTC. Tính bình quân trong năm 2006, giá cổ phiếu của các NHTM cổ phần có tốc độ tăng bình quân 4-5 lần so với cuối năm 2005. Tính đến hết tháng 12/2006, không tính hai loại cổ phiếu STB và ACB đã niêm yết thì cổ phiếu của các NHTM cổ phần Đông Á đang dẫn đầu, đạt trên 16,0 triệu đồng/cổ phiếu tính theo mệnh giá 1,0 triệu đồng, tiếp theo là Eximbank đạt 13,5 triệu đồng, Techcombank đạt 10,0 triệu đồng, Các NHTM cổ phần nông thôn mới chuyển thành đô thị cũng có giá cổ phiếu tăng nhanh và đạt cao, như: NHTMCP An Bình, Sài Gòn – Hà Nội, G- Bank Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 4
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM Thứ sáu: Thị trường thẻ Ngân hàng phát triển mạnh và sôi động. Ước tính đến năm 2006 trong cả nước các ngân hàng thương mại Việt Nam đã phát hành đạt khoảng 3,8 -4,0 triệu thẻ các loại, tương ứng với nó là hệ thống máy rút tiền tự động ATM được các ngân hàng thương mại trang bị cũng tăng lên nhanh. Năm 2002 các ngân hàng thương mại trong cả nước mới đưa vào vận hành khoảng 200 máy ATM, năm 2003 khoảng 320 máy ATM và đến cuối năm 2004 có khoảng gần 500 máy ATM, hết năm 2005 là 1.800 máy và đến hết tháng 12-2006 khoảng trên 3500 máy. Dự báo đến giữa năm 2007, trong cả nước sẽ có trên 5000 máy ATM được các NHTM đưa vào vận hành. Thứ bảy: Hệ thống ngân hàng đạt tốc độ tăng trưởng hoạt động cao, chất lượng và hiệu quả hoạt động được nâng cao nhất trong nhiều năm qua Tính đến hết năm 2006 ước tổng số vốn huy động và tổng dư nợ cho vay, đầu tư của hệ thống ngân hàng đạt mức tăng cao nhất trong nhiều năm qua và vượt xa so với mức dự kiến từ đầu năm. Quy mô lợi nhuận trước thuế của tất cả các khối ngân hàng đạt cao nhất từ trước đến nay. Trong khi đó chất lượng tín dụng được tăng cường, tỷ lệ nợ xấu ở mức thấp nhất trong nhiều năm qua. Ngân hàng Nhà nước tổ chức thành công 52 phiên đấu thầu tín phiếu Kho bạc Nhà nước, với tổng khối lượng trúng thầu đạt 22.075 tỷ đồng. Đồng thời Ngân hàng Nhà nước cũng tổ chức thành công 155 phiên giao dịch thị trường mở, với tổng khối lượng trúng thầu Ngân hàng Nhà nước mua vào tín phiếu còn thời hạn ngắn là 26.332 tỷ đồng và Ngân hàng Nhà nước bán ra tín phiếu thu hút tiền về với doanh số 86.302 tỷ đồng. Nguồn kiều hối chuyển về Việt Nam cũng tăng cao, ước tính đạt 4,2 tỷ USD, trong đó trên 80% được chuyển qua các ngân hàng thương mại. Thứ tám: Mạng lưới hoạt động của các ngân hàng thương mại được cơ cấu lại và tiếp tục phát triển nhanh. Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 4
Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò ChiÕn L−îc Kinh Doanh NHTM Thực hiện Quyết định 888/2005/QĐ- NHNN của Thống đốc NHNN, các NHTM bố trí lại các chi nhánh cấp 2, chuyển số đông lên thành chi nhánh cấp 1 trực thuộc trụ sở chính, các chi nhánh không đủ điều kiện chuyển xuống thành phòng giao dịch. Tất cả các NHTM đều mở rộng nhanh phòng giao dịch và chi nhánh ở các khu vực tiềm năng, đặc biệt là các NHTM cổ phần đô thị có tốc độ phát triển mạng lưới rất nhanh. Ước tính mạng lưới hoạt động của các NHTM đến hết tháng 12-2006 tăng gấp 1,3 lần năm 2004, trong đó riêng các NHTM cổ phần tăng gấp 2 lần./. Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng Tµi chÝnh - §H Kinh tÕ Quèc d©n 4