›
›

Điện - Điện tử - Nhiệm vụ vận hành hệ thống điện

doc 100 trang vanle 3990
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Điện - Điện tử - Nhiệm vụ vận hành hệ thống điện", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • docdien_dien_tu_nhiem_vu_van_hanh_he_thong_dien.doc

Nội dung text: Điện - Điện tử - Nhiệm vụ vận hành hệ thống điện

  1. NHIỆM VỤ VẬN HÀNH HỆ THỐNG ĐIỆN 1
  2. MỤC LỤC ch-¬ng I: giíi thiÖu chung: .1: Giíi thiÖu vÒ hÖ thèng ®iÖn viÖt nam: 11 I.2: Giíi thiÖu vÒ hÖ thèng ®iÖn MiÒn B¾c : 13 I.3: M« h×nh tæ chøc vµ ph©n cÊp qu¶n lý: 13 ch-¬ng II: méT sè kiÕn thøc c¬ b¶n: 14 II.1 . M¸y biÕn ¸p 14 II.2: Dao c¸ch ly (DCL) 15 II.3: M¸y c¾t ®iÖn (MC§) 16 II.4: M¸y biÕn ®iÖn ¸p (TU) 17 II.5: M¸y biÕn dßng ®iÖn (TI) 18 ch-¬ng III:Quy tr×nh ®iÒu ®é hÖ thèng ®iÖn quèc gia ( TrÝch Quy Tr×nh §iÒu §é HT§ Quèc Gia - Ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 56/2001/Q§-BCN ngµy 26/11/2001 cña Bé Tr-ëng Bé C«ng nghiÖp ) III.1: ph©n cÊp ®iÒu ®é HT§ Quèc gia 19 Môc III - ChÕ ®é giao nhËn ca 28 Môc IV- ChÕ ®é qu¶n lý söa ch÷a thiÕt bÞ 32 ch-¬ng IV: Quy tr×nh xö lý sù cè HT§ ( TrÝch Quy Tr×nh xö lý sù cè HT§ Quèc Gia - Ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 444 §VN/KTL§ ngµy 08/04/1996 cña Tæng Gi¸m §èc Tæng C«ng Ty §iÖn Lùc ViÖt Nam ) 39 §iÒu 2: B¸o c¸o t×nh h×nh cho KS§H A1 khi ph¸t sinh sù cè: 39 ch-¬ng V: Quy tr×nh VËn hµnh vµ söa ch÷a M¸y biÕn ¸p ( TrÝch Quy Tr×nh vËn hµnh vµ söa ch÷a m¸y biÕn ¸p - Ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 623 §VN/KTL§ ngµy 23/05/1998 cña Tæng Gi¸m §èc Tæng C«ng Ty §iÖn Lùc ViÖt Nam ) 47 ch-¬ng Vi: Quy tr×nh thao t¸c ( TrÝch NhiÖm vô ®iÒu ®é HT§ 1 - Ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 1899/ NL/§L!-7 ngµy 04/05/1994 cña Phã Gi¸m §èc C«ng Ty §iÖn Lùc 1 ) 54 ch-¬ng Vii: r¬ le b¶o vÖ vµ tù ®éng ho¸ 58 §iÒu 3: H·ng Siemens 64 §iÒu 4: H·ng AEG 64 §iÒu 5: H·ng Alsthom 64 §iÒu 6: H·ng SEL 64 4. Giíi thiÖu chøc n¨ng vµ nguyªn lý lµm viÖc cña mét sè lo¹i r¬le kü thuËt sè th«ngdông 4.1- C¸c b¶o vÖ ®-êng d©y 65 §iÒu 7:LÖnh thao t¸c do ng-êi ra lÖnh truyÒn trùc tiÕp cho ng-êi nhËn lÖnh b»ng lêi nãi th«ng qua hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c. Tr-êng hîp ®Æc biÖt, khi mÊt liªn l¹c cã thÓ truyÒn lÖnh thao t¸c qua nh©n viªn vËn hµnh trung gian. 74 2
  3. §iÒu 8:Khi truyÒn ®¹t lÖnh, ng-êi ra lÖnh ph¶i nãi râ hä tªn m×nh vµ ph¶i x¸c ®Þnh râ hä tªn, chøc danh ng-êi nhËn lÖnh. Mäi lÖnh thao t¸c ph¶i ®-îc ghi ©m. 74 §iÒu 9:Trong lÖnh thao t¸c, ng-êi ra lÖnh ph¶i tÝnh ®Õn sù phøc t¹p cña nhiÖm vô ®Æt ra. 74 §iÒu 10: LÖnh thao t¸c ph¶i ng¾n gän, râ rµng vµ chÝnh x¸c. Ng-êi ra lÖnh vµ ng-êi nhËn lÖnh ph¶i hiÓu râ tr×nh tù tiÕn hµnh tÊt c¶ c¸c b-íc thao t¸c ®· dù kiÕn vµ ®iÒu kiÖn cho phÐp thùc hiÖn theo t×nh tr¹ng s¬ ®å vµ chÕ ®é vËn hµnh thiÕt bÞ. 74 §iÒu 11: Ng-êi nhËn lÖnh thao t¸c ph¶i nh¾c l¹i toµn bé lÖnh, ghi chÐp ®Çy ®ñ tr×nh tù thao t¸c, tªn ng-êi ra lÖnh vµ thêi ®iÓm yªu cÇu thao t¸c. ChØ khi nµo ng-êi ra lÖnh x¸c ®Þnh hoµn toµn ®óng vµ cho phÐp thao t¸c th× ng-êi nhËn lÖnh míi ®-îc tiÕn hµnh thao t¸c. Thao t¸c xong ph¶i ghi l¹i thêi ®iÓm kÕt thóc vµ b¸o c¸o l¹i cho ng-êi ra lÖnh 74 §iÒu 12: Khi thÊy cã kh¶ n¨ng mÊt liªn l¹c trùc tiÕp víi c¸c nh©n viªn thao t¸c l-u ®éng, cho phÐp ra lÖnh c¸c nh©n viªn nµy ®ång thêi nhiÒu nhiÖm vô thao t¸c vµ hÑn giê thao t¸c. 75 §iÒu 13: LÖnh thao t¸c ®-îc coi lµ thùc hiÖn xong khi ng-êi nhËn lÖnh b¸o c¸o cho ng-êi ra lÖnh biÕt kÕt qu¶ ®· hoµn thµnh 75 §iÒu 14: PhiÕu thao t¸c ph¶i râ rµng, kh«ng ®-îc söa ch÷a tÈy xãa. Riªng ®èi víi cÊp ®iÒu ®é, phiÕu thao t¸c do ph-¬ng thøc lËp cã thÓ thay ®æi néi dung thao t¸c phï hîp víi s¬ ®å thùc tÕ nh-ng ph¶i ®-îc sù ®ång ý cña ng-êi duyÖt phiÕu, mäi thay ®æi ph¶i ®-îc ghi vµo môc ‘C¸c hiÖn t-îng bÊt th-êng trong thao t¸c’ vµ sæ nhËt ký vËn hµnh. C¸c phiÕu thao t¸c lËp ra ph¶i ®-îc ®¸nh sè. Nh÷ng phiÕu thao t¸c ®· thùc hiÖn xong ph¶i ®-îc l-u tr÷ Ýt nhÊt 3 th¸ng. 75 §iÒu 15: PhiÕu thao t¸c mÉu hoÆc ch-¬ng tr×nh thao t¸c mÉu cã thÓ ®-îc lËp cho nh÷ng tr-êng hîp sau: 75 §iÒu 16: Khi ra c¸c lÖnh thao t¸c, ng-êi ra lÖnh ph¶i chó ý c¸c ®iÒu sau: 76 §iÒu 17: Khi thùc hiÖn phiÕu thao t¸c c¸c nh©n viªn nhËn lÖnh ph¶i chó ý c¸c ®iÒu sau: 76 §iÒu 18: Qui ®Þnh chung vÒ thao t¸c m¸y c¾t 77 §iÒu 19: ViÖc tiÕn hµnh thao t¸c m¸y c¾t chØ cho phÐp khi m¹ch ®iÒu khiÓn ë tr¹ng th¸i tèt vµ m¹ch ®iÒu khiÓn kh«ng ch¹m ®Êt. ViÖc tiÕn hµnh thao t¸c trong tr-êng hîp cã ch¹m ®Êt trong m¹ch ®iÒu khiÓn chØ cho phÐp trong chÕ ®é sù cè. 78 §iÒu 20: Sau khi c¾t bÊt kú m¸y c¾t nµo còng ph¶i kiÓm tra t¹i chç tr¹ng th¸i c¾t ®ã, nÕu sau ®ã cã thao t¸c t¹i chç dao c¸ch ly cña m¹ch m¸y c¾t ®ã 78 §iÒu 21: ViÖc ®ãng c¾t thö m¸y c¾t ®-îc thùc hiÖn khi ®¶m b¶o ®-îc mét trong c¸c yªu cÇu sau: 78 §iÒu 22: ViÖc kiÓm tra tr¹ng th¸i m¸y c¾t theo chØ thÞ cña ®Ìn tÝn hiÖu vµ cña ®ång hå ®o l-êng chØ cho phÐp trong c¸c tr-êng hîp sau: 78 §iÒu 23: C¸c m¸y c¾t ®· c¾t sù cè ®Õn sè lÇn qui ®Þnh, nh-ng khi cÇn thiÕt, nÕu ®-îc phÐp cña Gi¸m ®èc hoÆc Phã gi¸m ®èc kü thuËt c¬ së qu¶n lý thiÕt bÞ vµ ®· kiÓm tra t×nh tr¹ng m¸y c¾t, bé truyÒn ®éng vËn hµnh tèt th× cã thÓ ®-îc c¾t sù cè thªm 78 3
  4. §iÒu 24: Dao c¸ch ly chØ ®-îc phÐp thao t¸c khi kh«ng cã dßng ®iÖn. Cho phÐp dïng dao c¸ch ly ®Ó tiÕn hµnh c¸c thao t¸c sau: 90 §iÒu 25: Tr-íc khi thùc hiÖn thao t¸c dao c¸ch ly hai phÝa m¸y c¾t th× ph¶i kiÓm tra m¸y c¾t ®· c¾t tèt 3 pha, c¾t ®iÖn ®iÒu khiÓn bé truyÒn ®éng m¸y c¾t nÕu dao c¸ch ly ®-îc thao t¸c t¹i chç 91 §iÒu 26: Thao t¸c dao c¸ch ly ph¶i thùc hiÖn nhanh chãng vµ døt kho¸t, nh-ng kh«ng ®-îc ®Ëp m¹nh ë cuèi hµnh tr×nh. Trong qu¸ tr×nh ®ãng dao c¸ch ly nghiªm cÊm c¾t l-ìi dao trë l¹i khi thÊy xuÊt hiÖn hå quang 91 §iÒu 27: Sau khi kÕt thóc thao t¸c ®ãng c¾t dao c¸ch ly cÇn kiÓm tra vÞ trÝ c¸c l-ìi dao phßng tr¸nh tr-êng hîp ch-a ®ãng hÕt, l-ìi dao tr-ît ra ngoµi hµm tÜnh .91 §iÒu 28: Tr×nh tù thao t¸c t¸ch m¸y biÕn ¸p 80 §iÒu 29: Tr×nh tù thao t¸c ®ãng m¸y biÕn ¸p 92 §iÒu 30: Khi ®ãng hoÆc c¾t kh«ng t¶i m¸y biÕn ¸p cã trung tÝnh c¸ch ®iÖn kh«ng hoµn toµn, cÇn l-u ý tr-íc ®ã ph¶i nèi ®Êt trung tÝnh, kh«ng phô thuéc cã hay kh«ng cã b¶o vÖ chèng sÐt t¹i trung tÝnh 92 §iÒu 31: Thao t¸c ®ãng, c¾t ®-êng d©y ®-îc thùc hiÖn theo tr×nh tù sau: 93 §iÒu 32: Trªn ®-êng d©y cã c¸c tr¹m rÏ nh¸nh, tr-íc khi thao t¸c c¾t ®iÖn ®-êng d©y cÇn ph¶i c¾t hÕt phô t¶i cña c¸c tr¹m rÏ nh¸nh ®ã 93 §iÒu 33: §èi víi ®-êng d©y cã nhiÒu nguån cÊp, KS§H hoÆc §§V tiÕn hµnh thao t¸c c¾t ®iÖn ®-êng d©y ®Ó söa ch÷a theo tr×nh tù nh- sau: 93 §iÒu 34: Tr×nh tù thao t¸c chuyÓn ®iÓm ®Êu tõ thanh c¸i lµm viÖc sang thanh c¸i dù phßng khi cã m¸y c¾t liªn l¹c thanh c¸i nh- sau: 94 §iÒu 35: Tr×nh tù thao t¸c chuyÓn ®iÓm ®Êu sang thanh c¸i dù phßng khi kh«ng cã m¸y c¾t liªn l¹c thanh c¸i nh- sau: 83 §iÒu 36: Tr×nh tù thao t¸c t¸ch mét thanh c¸i ®ang vËn hµnh ra söa ch÷a ®èi víi s¬ ®å hai thanh c¸i vËn hµnh song song cã m¸y c¾t liªn l¹c thanh c¸i nh- sau: 84 §iÒu 37: §èi víi s¬ ®å cã m¸y c¾t liªn l¹c vµ m¸y c¾t vßng riªng biÖt 97 §iÒu 38: §èi víi s¬ ®å cã mét m¸y c¾t lµm chung nhiÖm vô m¸y c¾t liªn l¹c vµ m¸y c¾t vßng, hai thanh c¸i ®ang lµm viÖc song song (dao c¸ch ly 2B hoÆc 0 vµ dao c¸ch ly 1 ®ang ®ãng) 98 §iÒu 39: ChØ ®-îc phÐp khÐp kÝn mét m¹ch vßng trong HT§ khi t¹i ®iÓm khÐp m¹ch vßng ®· ch¾c ch¾n ®ång vÞ trÝ pha (x¸c ®Þnh b»ng thÝ nghiÖm hoÆc b»ng cét ®ång bé khi ®· x¸c ®Þnh lµ cïng thø tù pha). ë c¸c cÊp §iÒu ®é cÇn cã danh s¸ch c¸c ®iÓm cã thÓ khÐp m¹ch vßng vµ ®-îc l·nh ®¹o cÊp ®iÒu ®é duyÖt. 100 §iÒu 40: Tr-íc khi thao t¸c khÐp m¹ch vßng hoÆc t¸ch m¹ch vßng, tr-íc khi thao t¸c ®ãng hoÆc c¾t c¸c ®-êng d©y liªn kÕt hÖ thèng, cÇn ®Æc biÖt l-u ý ®Õn ho¹t ®éng cña b¶o vÖ r¬le vµ tù ®éng, kiÓm tra trµo l-u c«ng suÊt vµ chÕ ®é ®iÖn ¸p trong HT§ 100 §iÒu 41: Trong ®iÒu kiÖn vËn hµnh b×nh th-êng, thao t¸c hßa ®iÖn ph¶i ®-îc thùc hiÖn t¹i m¸y c¾t cã trang bÞ thiÕt bÞ hßa ®ång bé 100 §iÒu 42: Trong tr-êng hîp sù cè, cho phÐp chªnh lÖch tÇn sè kh«ng qu¸ + 0,5% (tøc lµ 0,25 Hz) vµ ®iÖn ¸p chªnh lÖch kh«ng qu¸ 10%. 100 4
  5. §iÒu 43: Trong tr-êng hîp ®Æc biÖt ®Ó xö lý sù cè, cho phÐp hßa ®iÖn theo ph-¬ng ph¸p tù ®ång bé hoÆc ph-¬ng ph¸p ®ãng ®iÖn phi ®ång bé víi qui tr×nh riªng cho tõng m¸y ph¸t vµ tõng ®iÓm hßa trªn hÖ thèng 100 §iÒu 44: Khi thao t¸c c¾t ®-êng d©y nèi NM§ víi HT§ hoÆc t¸ch c¸c HT§ ra ®éc lËp, KS§H §§QG ph¶i phèi hîp víi KS§H §§M ®Ó ®iÒu chØnh c«ng suÊt gi÷a c¸c nhµ m¸y hoÆc c©n b»ng c«ng suÊt c¸c HT§ sao cho duy tr× ®-îc t×nh tr¹ng vËn hµnh b×nh th-êng cña c¸c HT§ 101 §iÒu 45: ChÕ ®é ®-a thiÕt bÞ, ®-êng d©y míi vµo vËn hµnh tu©n theo môc 9 ch-¬ng IV cña Qui tr×nh §iÒu ®é HÖ thèng ®iÖn Quèc gia. 101 §iÒu 46: Tr-íc khi ®ãng ®iÖn hoÆc hoµ l-íi thiÕt bÞ míi ph¶i l-u ý c¸c ®iÒu kiÖn sau:88 §iÒu 47: Tr-íc khi ®ãng ®iÖn ®-êng d©y míi ph¶i l-u ý c¸c ®iÒu kiÖn sau: 88 NHIỆM VỤ VẬN HÀNH HỆ THỐNG ĐIỆN 5
  6. I. Đặc điểm vận hành trạm. Trạm biến áp giữ vai trò quan trọng trong dây chuyền truyền tải điện năng từ các nhà máy điện đến nơi tiêu thụ . Công tác điều hành trạm biến áp có các nội dung và đặc điểm sau : - Việc thực hiện các thao tác thiết bị phải đảm bảo an toàn, không để xẩy ra sự cố chủ quan. - Xử lý nhanh, chính xác các sự cố nhằm đảm bảo giảm thời gian mất điện, không để sự cố lan rộng. - Theo dõi và phát hiện kịp thời các hư hỏng của thiết bị để chủ động đưa thiết bị ra sửa chữa. - Bảo đảm các thông số vận hành, ghi nhận chính xác và kịp thời phát hiện, báo cáo các trường hợp thiết bị vận hành vượt quá thông số dịnh mức. Giữ vững chất lượng điện áp . Vận hành tối ưu hệ thống, tiết kiệm điện năng, góp phần giảm giá thành và tổn thất trong khâu truyền tải điện năng . II. Những yêu cầu đối với nhân viên trực trạm. a.Đức tính : - Có khả năng công tác độc lập, ứng xử và giải quýet , đối phó được tình huống phức tạp trong từng thời điểm nhất định . - Có tinh thần kỷ luật , tác phong gương mẫu. - Có tinh thần trách nhiẹm trong lao động sản xuất . - Có tinh thần học hỏi tích luỹ kiến thức về kỹ thuật và chuyên môn để sẵn sàng giải quyết các sự cố và trở ngại trong vận hành . b. Nhậy bén trong nhận xét: Có giác quan tốt , nhậy bén phát hiện kịp thời các trạng thái bất thường của thiét bị . c. Trình độ chuyên môn - Có khả năng chuyên môn về kỹ thuật lưới điện, thiết bị , hệ thống rơle bảo vệ đo lường, an toàn điện - Nắm vững thông số vận hành thiết bị. Hiểu các tiêu chuẩn cho phép trong vận hành (Điện áp , tần số, dòng điện ) - Nắm vững quy tình vận hành thiết bị - Nắm vững quy trình an toàn. - Nắm các biện pháp kiểm tra, theo dõi , điều chỉnh t/bị trong vận hành . - Phân tích được nguyên nhân sự cố III. Nhiệm vụ của nhân viên vận hành ( Theo quy trình nhiệm vụ của cán bộ nhân viên vận hành trạm 110kV) Khi vận hành bình thường . 6
  7. Khi xẩy ra sự cố. Chế độ báo cáo. Các quy định về trực ca IV. Một số kiến thực cơ bản trong vận hành . 1. Thế nào là trào lưu công suất : Trào lưu công suất là sự phân bố công suất ( tác dụng , phản kháng) giữa các điểm nút trong mạng điện. Sự phân bổ công suất dựa váo các yếu tố sau : - Tổng trở của đường dây. - Điện áp các điểm nút. Tại một điểm nút , sự phận bổ công suất phải thoả mãn định luất Kirchoff 1. 2. Thế nào là mất ổn định hệ thống . Khi hệ thống làm việc bình thường luôn có : Pphát = Ptiêu thụ Thực tế HTĐ có lúc xẩy ra dao động tức là Pphát ≠ Ptiêu thụ - Dao động nhỏ HTĐ có khả năngtự trở lại trạng thải ổn định - Ổn định tĩnh. Nểu dao động nhỏ HTĐ không trở về trạng thái ổn định ban đầu : HT mất ổ định tĩnh. - Dao động lớn (khi sự cố ) nếu sau khi có dao động HTĐ trở về trạng thái ổn định : HT ổn định động . Nếu sau dao động lớn HTĐ không trở về trạng thải ổn định :HT mất ổn định động. 3. Tại sao tần số dòng điện thay đổi khi hệ thống mất ổn định . Khi HTĐ ổn định , các máy phát điện vẫn giữ tốc độ làm việc không thay đối với tốc độ đồng bộ : ω = ω0 . Khi HTĐ mất ổn định, hệ thống rơi vào trạng thái không đồng bộ khi đó ω ≠ ω0 Do đó tàn số dòng điện thay đổi khi hệ thống mất ổn định . 4. Phân biệt chế độ vận hành : Bình thường, bất thường, sự cố đối với thiết bị, trạm. a. Đối với thiết bị : - Trạng thái v/h bình thường : Các thông số thiết bị không vượt quá trị số cho phép . - Trạng thái bất thường : Là trạng thái thiết bị vận hành đã vi phạm chế độ định mức của thiết bị hoặc giảm chức năng nhưng chưa ngừng thiết bị. - Trạng thái sự cố : Tình trạng vi phạm nghiêm trọng các giá trị định mức và chức năng t/bị, phải tách thiết bị ra khỏi vận hành . b. Đối với trạm : - Tình trạng vận hành bình thường của trạm : Khi các thiết bị , các phương thức vận hành cơ bản đều hoạt động được trong chế độ định mức . 7
  8. - Trạng thái bất thường của trạm : Một số thiết bị của trạm đang ở trạng thái bất thường hay sự cố nhưng trạm vẫn chữ bị ngửng hẳn chức năng chính ( cung cấp điện cho phụ tải ) dù có thể giảm bớt năng lực . Trạng thái sự cố :Trạm ngừng chức năng chính do sự cố các thiết bị . ( Không còn cung cấp điện cho phụ tải mặc dụ còn điện tự dùng AC,DC ) 5. Ảnh hưởng điện áp đối với lưới điện : Điện áp giảm làm giảm vô công phát, điện áp tăng làm tăng tổn thất không tải MBA, tăng tổn thất công suất trên đường dây. 6. Biện pháp điều chỉnh điện áp : - Tăng nguồn công suất vô công đối với MFĐ. - Đ/C đầu phân thế của MBA. - Đưa tụ bù vào làm việc. - Thay đổi kết cấu lưới để thay đổi trào lưu công suất vô công - Cắt tải . 7. So sánh hai tiêu chuẩn chất lượng điện năng : Tần số f và điện áp U. Hạng mục Tần số Điện áp Định mức 1 giá trị Nhiều giá trị- nhiều cấp Tức thời 1 giá trị trong hệ thống Nhiều giá trị( nhiều cấp nhiều điểm cùng 1 cấp) Độ lệch ± 0,2 % ± 0,5 % Tối ưu Bằng fdm Có thể khách Udm Ảnh hưởng Theo P Theo Q Cân bằng công suất Toàn hệ thống Vừa toàn hệ rhống vừa cục bộ Điểu kiện điều chỉnh - Đủ P trong hệ thống - Đủ Q trong hệ thống - Thực hiện tập trung tại - Thực hiện tại chỗ bất kỳ nhà máy nào thiếu Q V. Phân loại sơ đồ . 1. Sơ đồ kết cấu : Dùng ở giai đoạn đầu của thiết kế cho khai niệm chung về kết cấu lưới . 2. Sơ đồ chức năng : Là sơ đồ chi tiết hơn sơ đồ kết cấu, cho biết các thông số phổ cập và toàn diện các phần tử . Sơ đồ này để tính toán ngắn mạch lựa chọn thiết bị 3. Sơ đồ nguyên lý :Vẽ tất cả các phần tử cần thiết để thiết bị làm việc bình thường ( MC điện, khí cụ điện,MBA ) các đường liên lạc điện giữa chúng . - Sơ đồ 1 sợi : ( 1 dây ) - Sơ đồ nhiều dây : Mỗi mạch ( pha ) vẽ thành đường riêng 8
  9. - Tuỳ theo nhiệm vụ sơ đồ nguyên lý được phân ra: Sơ đồ nhất thứ , sơ đồ nhị thứ, sơ đồ tổng hợp . 4. Sơ đồ nhất thứ :Còn gọi là sơ đồ mạch động lực . 5. Sơ đồ nhị thứ : Còn gọi là sơ đồ mạch thứ cấp : Bao gồm sơ đồ mạch đo lường, bảo vệ , điều khiển thiết bị điện, sơ đồ tín hiệu , tự động hoá 6. Sơ đồ hỗn hợp : Là sơ đồ đầy đủ mô tả cùng trong một bản vẽ. 7. Sơ đồ bảo vệ . 8. Sơ đồ đo lường : 9. Sơ đồ tín hiệu : 10.: Sơ đồ tự động hoá :Gồm rơle và thiết bị tự động 11 Sơ đồ điều khiển : Gồm các thiết bị điều khiển từ xa VI. Phân tích một số sơ đồ nối điện chính ở các trạm 110kV. 1. Sơ đồ đường dây và máy biến áp . 2. Sơ đồ một thanh cái : - Ưu điểm : Đơn giản , giá rẻ, cầu dao làm đúng nhiệm vụ an toàn khi công tác. - Khuyết điểm : Ngừng điện khi sửa chữa thanh cái, Ngưng cung cấp cho phụ tải khi sửa chữa MC đường dây. ngắn mạch TC mất toàn bộ - Ap dụng cho trạm nhỏ. chỉ có 1 nguồn . 3. Sơ đồ hệ thống thanh cái phân đoạn : Dao cách ly phân đoạn ( CDPD và MCPĐ ) , MC phân đoạn . 4. Sơ đồ hệ thống 1 thanh cái đường vòng : - Ưu điểm : Không mất điện khi sửa chữa MC đường dây - Khuyết điểm : Khi sự cố thanh cai. - Áp dụng : trạm nhỏ 5. Sơ đồ hai thanh cái : 6. Sơ đồ thanh cái có phân đoạn : - Phân đoạn 1 thanh cái. - Phân đoạn 2 thanh cái. 7. Sơ đồ 2 thanh cái và 1 thanh cái đường vòng . 8. Sơ đồ 2 hệ thống thanh cái với hai MC trên mỗi mạch . 9. Sơ đồ cầu đối với trạm bién áp : - Cầu ngoài : MCC đặt phía ngoài MC, MBA - Cầu trong : MCC đặt phía trong MC và MBA 10. Sơ đồ cầu đa giác : Thanh cái khép kín thành 1 vòng. Phân đoạn bằng máy cắt thaeo số mạch, nhánh từ thanh cái ra không đặt MC chỉ dùng DCL. Một MC dùng cho 2 mạch. Tổng MC bằng tổng số mạch 9
  10. ch-¬ng I: giíi thiÖu chung: .1: Giíi thiÖu vÒ hÖ thèng ®iÖn viÖt nam: HÖ thèng ®iÖn (HT§) thÓ hiÖn sù thèng nhÊt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, truyÒn t¶i vµ tiªu thô ®iÖn n¨ng. Mét HT§ lµ sù tËp hîp vµ kÕt nèi cã tæ chøc c¸c nhµ m¸y ®iÖn (NM§), tr¹m biÕn ¸p (TBA), ®-êng d©y truyÒn t¶i, l-íi ®iÖn ph©n phèi vµ c¸c hé tiªu thô ®iÖn n¨ng. C¸c NM§ gåm : nhiÖt ®iÖn (N§) (than, dÇu, khÝ ), thñy ®iÖn (T§), Diesel TBA truyÒn t¶i : N©ng ®iÖn ¸p ®Çu cùc MF lªn cÊp ®iÖn ¸p truyÒn t¶i 500, 220, 110 kV ( h¹ ¸p ) hoÆc kÕt nèi gi÷a c¸c HT§ cã c¸c cÊp ®iÖn ¸p kh¸c nhau trong c¸c m¹ch vßng truyÒn t¶i. C¸c ®-êng d©y truyÒn t¶i chñ lùc th-êng ®-îc nèi thµnh c¸c m¹ch vßng khÐp kÝn. S¬ ®å h×nh tia th-êng ®-îc sö dông trong l-íi ®iÖn ph©n phèi. TBA ph©n phèi: Lµm nhiÖm vô h¹ ¸p, tõ cÊp ®iÖn ¸p truyÒn t¶i xuèng cÊp trung ¸p, h¹ ¸p. HT§ ViÖt nam bao gåm 3 HT§ B¾c, Trung, Nam ®-îc liªn kÕt víi nhau bëi m¹ch kÐp ®-êng d©y truyÒn t¶i 500 kV : + Hoµ B×nh (HB) –Nho quan (NQ) - Hµ TÜnh (HT)- §µ N½ng (§N)- Pl©ycu (PLC) (L = 1083.27 km). + Th-êng TÝn (TT) – Nho quan (NQ) – Hµ TÜnh (HT)- §µ N½ng (§N)- Pl©ycu (PLC) (L = 1012.56 km). Tæng chiÒu dµi ®-êng d©y 500 kV lµ 3282.17 km , víi 11 tr¹m biÕn ¸p 500 kV: Hoµ B×nh, Nho Quan, Th-êng TÝn, Hµ TÜnh, §µ N½ng, Pl©ycu, Yali, T©n B×nh, Phó L©m, Nhµ BÌ, Phó Mü. HiÖn t¹i HT§ VN cã 24 NM§ cì lín vµ trung b×nh, mét sè nhµ m¸y, tr¹m diesel vµ thñy ®iÖn nhá. Tæng c«ng suÊt ®Æt h¬n 11176 MW : Thuû ®iÖn Σ= 4192 MW NhiÖt ®iÖn Σ = 1533 MW 1- Hoµ B×nh 1920 MW 12- Ph¶ L¹i ( I-II ) 440 + 600 MW 2- Th¸c Bµ 120 MW 13- U«ng BÝ 110 MW 3- Th¸c M¬ 150 MW 14- Ninh B×nh 100 MW 4- VÜnh S¬n 68 MW 15- Na d-¬ng 110 MW 5- TrÞ An 430 MW 16- Nomura 58 MW 17 Cao Ng¹n 115 MW 6- §a Nhim 160 MW Tuabin khÝ Σ = 4864 MW 7- Yaly 720 MW 18- Bµ RÞa 350 MW 8- S«ng Hinh 70 MW 19- Phó Mü (4) 3912 MW 9- Hµm 300 MW 20- CÇn Th¬ 136 MW ThuËn 11
  11. 10- §amy 176 MW 21- Thñ §øc 91 MW 11- CÇn §¬n 78 MW 22- HiÖp ph-íc 375 MW NhiÖt ®iÖn dÇu = 190 MW 23- Thñ §øc 157 MW 24- CÇn Th¬ 33 MW C¸c MF Diesel vµ thuû ®iÖn 397 MW nhá 12
  12. I.2: Giíi thiÖu vÒ hÖ thèng ®iÖn MiÒn B¾c : 1. Bao gåm 5 NM§ Ngµnh §iÖn: 1- Hoµ 8 x 240 MW = 1920 MW B×nh 2- Th¸c Bµ 3 x 40 MW = 120 MW 3- Ph¶ L¹i I 4 x 110 MW = 440 MW Ph¶ L¹i II 2 x 300 MW = 600 MW 4- U«ng BÝ 2 x 55 MW = 110 MW 5- Ninh 4 x 25 MW = 100 MW B×nh 2. 8 NM§ ngoµi ngµnh: Cao Ng¹n, §¹m Hµ b¾c, B·i b»ng, Nomura, Nµ L¬i, Cèc san, NËm mu, Na d-¬ng. 3. 19 TBA 220/110 kV : do C«ng ty TruyÒn t¶i §iÖn 1 qu¶n lý. E1.3, E1.4, E1.6 2 x 250 MVA E2.1, E3.7, E6.2, E9.2, E15.1, E23.1, 2 x 125 MVA E28.1, E4.4 E1.19, E2.9, E5.8, E5.9, E7.6, E9.10, 1 x 125 MVA E10.5, E11.1 Tæng c«ng suÊt ®Æt c¸c MBA 220 kV = 4500 MVA 4.148 tr¹m 110 kV : Do c¸c CT§L vµ c¸c §iÖn lùc TØnh, Thµnh phè qu¶n lý. 5.C¸c ®-êng d©y truyÒn t¶i 220 kV/110 kV: o Tæng chiÒu dµi c¸c ®-êng d©y 220 kV ( 41 ®/d): 2080.2 km o Tæng chiÒu dµi c¸c ®-êng d©y 110 kV ( 145 ®/d): 5129.9 km o C¸c m¹ch vßng 220, 110 kV 6.Phô t¶i hÖ thèng : Pmax : 2900 - 3200 MW Pmin : 1500 - 1700 MW 7.Thµnh phÇn phô t¶i : - C«ng nghiÖp : chiÕm 41,9% - Sinh ho¹t : chiÕm 47,4% - N«ng nghiÖp : chiÕm 1,7% - C¸c phô t¶i kh¸c :chiÕm 9% I.3: M« h×nh tæ chøc vµ ph©n cÊp qu¶n lý: 1.M« h×nh tæ chøc ngµnh ®iÖn ViÖt nam : (Xem s¬ ®å tæ chøc phô lôc - Tr×nh §iÒu §é HT§ Quèc Gia ) 13
  13. 2. Ph©n cÊp qu¶n lý :  EVN : Lµ c¬ quan ®Çu n·o cña ngµnh §iÖn ViÖt nam, chØ ®¹o toµn bé c¸c ho¹t ®éng liªn quan ®Õn lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ kinh doanh ®iÖn n¨ng trªn ph¹m vi c¶ n-íc.  C¸c NM§ : Gi÷ vai trß s¶n xuÊt ®iÖn n¨ng theo kÕ ho¹ch cña Tæng c«ng ty giao, qu¶n lý vËn hµnh ®èi víi c¸c thiÕt bÞ cña nhµ m¸y .  CTTT§1 : Lµm nhiÖm vô qu¶n lý vËn hµnh c¸c tr¹m biÕn ¸p vµ c¸c ®-êng d©y truyÒn t¶i cã cÊp ®iÖn ¸p 220 kV ( trªn ®Üa bµn c¸c tØnh miÒn B¾c) vµ ®-êng d©y 500 kV Hoµ b×nh – T500 Hµ tÜnh, tr¹m T500 Hµ tÜnh .  CT§LHN : Lµm nhiÖm vô qu¶n lý vËn hµnh, kinh doanh b¸n ®iÖn trªn ®Þa bµn Hµ néi .  CT§LHP : Lµm nhiÖm vô qu¶n lý vËn hµnh, kinh doanh b¸n ®iÖn trªn ®Þa bµn H¶i phßng.  CT§L TNHH MTV H¶i d-¬ng : Lµm nhiÖm vô qu¶n lý vËn hµnh, kinh doanh b¸n ®iÖn trªn ®Þa bµn H¶i d-¬ng.  CT§L TNHH MTV Ninh b×nh : Lµm nhiÖm vô qu¶n lý vËn hµnh, kinh doanh b¸n ®iÖn trªn ®Þa bµn Ninh b×nh.  CT§L1 : Lµ c¬ quan chØ ®¹o c«ng t¸c qu¶n lý vËn hµnh, kinh doanh b¸n ®iÖn trªn ®Þa bµn miÒn B¾c, bao gåm 25 §iÖn lùc TØnh .  C¸c §iÖn lùc thuéc CT§L1 : Lµm nhiÖm vô qu¶n lý vËn hµnh, kinh doanh b¸n ®iÖn trªn ®Þa bµn c¸c tØnh, thµnh phè ë miÒn B¾c, bao gåm c¸c tr¹m biÕn ¸p vµ ®-êng d©y cã cÊp ®iÖn ¸p tõ 110 kV trë xuèng thuéc §iÖn lùc . ch-¬ng II: méT sè kiÕn thøc c¬ b¶n: II.1 . M¸y biÕn ¸p 1-§Þnh nghÜa : Lµ thiÕt bÞ ®iÖn tõ lµm viÖc trªn nguyªn lý c¶m øng ®iÖn tõ, biÕn ®æi mét hÖ thèng dßng ®iÖn xoay chiÒu ë ®iÖn ¸p nµy thµnh mét hÖ thèng dßng ®iÖn xoay chiÒu ë ®iÖn ¸p kh¸c víi tÇn sè kh«ng ®æi . 2-NhiÖm vô : MBA chØ lµm nhiÖm vô truyÒn t¶i hay ph©n phèi n¨ng l-îng (chø kh«ng ph¶i chuyÓn ho¸ n¨ng l-îng ) a - C¸c th«ng sè c¬ b¶n cña MBA : - C«ng suÊt ®Þnh møc (S®m): Lµ c«ng suÊt toµn phÇn ( biÓu kiÕn ) ®-a ra ë phÝa thø cÊp cña mba ( ®¬n vÞ tÝnh VA, kVA, MVA ) - U1®m : Lµ ®iÖn ¸p d©y ®Þnh møc cña cuén s¬ cÊp (V, kV) - U2®m : Lµ ®iÖn ¸p d©y phÝa thø cÊp khi mba kh«ng t¶i vµ ®iÖn ¸p phÝa s¬ cÊp lµ ®Þnh møc (V, kV ) 14
  14. - I1®m, I2®m : Lµ dßng ®iÖn d©y ®Þnh møc cña cuén s¬ cÊp vµ thø cÊp øng víi c«ng suÊt ®Þnh møc vµ ®iÖn ¸p ®Þnh møc . §èi víi mba 1pha : I®m = S®m/U®m §èi víi mba 3pha : I®m = S®m/U®m .3 - TÇn sè ®Þnh møc : Th-êng lµ 50 Hz - §iÖn ¸p ng¾n m¹ch Un% : Lµ ®¹i l-îng ®Æc tr-ng cho ®iÖn trë vµ ®iÖn kh¸ng t¶n cña d©y quÊn MBA, th-êng ®-îc biÓu diÔn b»ng tØ lÖ phÇn tr¨m so víi ®iÖn ¸p ®Þnh møc : Un% =Un/U®m .100 = I®m .Zn /U®m .100 b - CÊu t¹o cña MBA : Gåm c¸c bé phËn chÝnh sau ®©y : - Lâi thÐp : gåm 2 phÇn : trô vµ g«ng . - D©y quÊn : - Vá m¸y, b×nh gi·n dÇu - èng b¶o hiÓm - Bé chuyÓn nÊc ph©n ¸p C¸ch ®Êu d©y : th-êng theo s¬ ®å Y/  C¸c ®iÒu kiÖn cña mba lµm viÖc song song : 1. Tæ nèi d©y gièng nhau. 2. Tû sè biÕn ®iÖn ¸p (k) b»ng nhau hoÆc chªnh lÖch kh«ng qu¸ 0,5%. 3. §iÖn ¸p ng¾n m¹ch ( Un%) chªnh lÖch kh«ng qu¸ ± 10%. 4. Hoµn toµn ®ång vÞ pha. II.2: Dao c¸ch ly (DCL) 1-NhiÖm vô vµ c«ng dông : - T¹o nªn kho¶ng hë kh«ng khÝ c¸nh ®iÖn tr«ng thÊy ®-îc gi÷a bé phËn ®· ®-îc c¾t ®iÖn vµ bé phËn ®ang mang ®iÖn ®Ó ®¶m b¶o an toµn cho ng-êi söa ch÷a c¸c thiÕt bÞ ®iÖn . - Nhê cã DCL, khi söa ch÷a mét thiÕt bÞ ®iÖn nµy cã thÓ kh«ng ph¶i ngõng c¸c thiÕt bÞ bªn c¹nh . 2- CÊu t¹o : - L-ìi dao . - Khung - Sø ®ì - Bé truyÒn ®éng : a) DCL 1 pha kh«ng cã bé truyÒn ®éng : Dïng sµo c¸ch ®iÖn cã mãc ë ®Çu ®Ó thao t¸c (chËm, nguy hiÓm ) b) DCL 3 pha cã bé truyÒn ®éng : - BT§ b»ng tay : ®¬n gi¶n, ®¶m b¶o rÎ tiÒn . - BT§ b»ng ®éng c¬ : Dïng cho c¸c DCL cã I®m 3 kA ë c¸c nhµ m¸y. 3- Nguyªn t¾c vËn hµnh : - Kh«ng ®-îc dïng ®Ó ®ãng c¾t c¸c dßng ®iÖn lín . - Dïng ®Ó ®ãng c¾t kh«ng ®iÖn . 15
  15. - §ãng c¾t c¸c m¹ch vßng con ( §iÖn ¸p gi÷a 2 ®Çu tiÕp xóc nh- nhau ) - §ãng c¾t dßng ®iÖn n¹p thanh c¸i . II.3: M¸y c¾t ®iÖn (MC§) 1-NhiÖm vô vµ yªu cÇu : - MC§ dïng ®Ó ®ãng c¾t c¸c m¹ch ®iÖn ¸p khi cã phô t¶i vµ c¾t dßng ®iÖn ng¾n m¹ch. - MC§ cÇn cã ®ñ kh¶ n¨ng c¾t dßng ®iÖn ng¾n m¹ch, thêi gian c¾t ng¾n m¹ch ng¾n, an toµn khi ®ãng c¾t, cã thÓ ®ãng c¾t mét sè lÇn nhÊt ®Þnh míi ph¶i söa ch÷a. 2-Ph©n lo¹i : C¨n cø vµo ph-¬ng ph¸p dËp hå quanh vµ biÖn ph¸p c¸ch ®iÖn gi÷a c¸c bé phËn cã thÓ ph©n lo¹i MC§ nh- sau: - MC§ nhiÒu dÇu : Dïng dÇu ®Ó c¸ch ®iÖn vµ sinh khÝ khi ®Ëp t¾t hå quang. - MC§ Ýt dÇu : C¸ch ®iÖn lµ chÊt r¾n, dÇu chØ dïng ®Ó sinh khÝ dËp t¾t hå quang. - MC§ tù sinh khÝ : Sö dông vËt liÖu c¸ch ®iÖn r¾n sinh khÝ d-íi t¸c dông cña nhiÖt ®é cao vµ cña hå quang. C¸ch ®iÖn trong MC§ còng lµ vËt liÖu c¸ch ®iÖn r¾n. - MC§ kh«ng khÝ: DËp hå quang b»ng kh«ng khÝ nÐn, c¸ch ®iÖn gi÷a c¸c bé phËn lµ vËt liÖu c¸ch ®iÖn r¾n. - MC§ khÝ : DËp hå quang b»ng khÝ ( khÝ tr¬ ) cã ®é bÒn vÒ ®iÖn tõ vµ kh¶ n¨ng dËp t¾t hå quang cao. - MC§ tõ : Hå quang ®-îc dËp t¾t trong khe hë hÑp lµm b»ng vËt liÖu r¾n. Hå quang ®-îc kÐo vµo khe hë nhê lùc ®iÖn tõ. - MC§ ch©n kh«ng: Hå quang ®-îc dËp t¾t trong m«i tr-êng ch©n kh«ng. - MC§ phô t¶i : Kh«ng dïng ®Ó c¾t dßng ng¾n m¹ch, mµ chØ dïng ®Ó c¾t dßng phô t¶i, dËp hå quang b»ng khÝ sinh ra d-íi t¸c dông nhiÖt ®é cao cña hå quang. 3-C¸c th«ng sè cña MC§ : - Dßng c¾t ®Þnh møc : + Lµ dßng ng¾n m¹ch 3 pha hiÖu dông toµn phÇn lín nhÊt mµ m¸y c¾t cã thÓ c¾t ®-îc. + §-îc x¸c ®Þnh b»ng thùc nghiÖm. + Yªu cÇu MC§ ph¶i c¾t ®-îc dßng ®Þnh møc theo chu tr×nh : C - 180s - §/C - 180s - §/C - Dßng ®ãng ®Þnh møc : Lµ dßng ng¾n m¹ch 3 pha dông toµn phÇn lín nhÊt mµ m¸y c¾t cã thÓ ®ãng vµo mµ kh«ng lµm cho c¸c ®Çu tiÕp ®iÓm bÞ hµn dÝnh l¹i hoÆc bÞ nh÷ng h- háng kh¸c. M¸y c¾t ®iÖn SF6 -331 16
  16. 1-C«ng dông : - Lµ lo¹i MC§ ®-îc chÕ t¹o ®Ó lµm viÖc trong l-íi ®iÖn xoay chiÒu ba pha tÇn sè 50/60 Hz ®iÖn ¸p ®Õn 123 kV. - Sö dông khÝ SF6 lµm c¸ch ®iÖn vµ dËp hå quang. SF6 trong ®iÒu kiÖn tù nhiªn lµ khÝ kh«ng mµu, kh«ng mïi, kh«ng ®éc h¹i. ë nhiÖt ®é m«i tr-êng 200° C vµ ¸p lùc P=1bar th× SF6 cã ®é bÒn c¸ch ®iÖn gÊp 3  5 lÇn c¸ch ®iÖn kh«ng khÝ . 2-CÊu t¹o : M¸y c¾t ®-îc cÊu t¹o tõ c¸c bé phËn chÝnh lµ : 3pha, bé truyÒn ®éng vµ khung . Mçi pha cña m¸y c¾t gåm mét trô cã buång dËp hå quang cho mét kho¶ng c¾t. Ba pha cña m¸y c¾t ®-îc ®iÒu khiÓn chung b»ng mét bé chuyÒn ®éng kiÓu lß xo lªn d©y cãt b»ng ®éng c¬ . M¸y c¾t cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn chu tr×nh thao t¸c : C - 0.3s - §/C - 3phót - §/C Cã ®ång hå gi¸m s¸t ¸p lùc khÝ SF6. Khi ¸p lùc khÝ gi¶m sÏ cã tÝn hiÖu b¸o, ®ång thêi göi tiÕp ®iÓm kho¸ m¹ch ®iÒu khiÓn thao t¸c m¸y c¾t. Bé sÊy ®Æt trong tñ truyÒn ®éng ®Ó ng¨n sù ng-ng ®äng h¬i n-íc bªn trong tñ . II.4: M¸y biÕn ®iÖn ¸p (TU) 1- C«ng dông : Lµ MBA cã ®iÖn ¸p thø cÊp b»ng 100V hay 1003 V dïng ®Ó cung cÊp nguån cho c¸c m¹ch BVRL, tù ®éng, ®o l-êng. 2-Ph©n lo¹i vµ cÊu t¹o : a) Theo sè pha : Chia thµnh TU 1pha ,TU 3pha . b) Theo ph-¬ng ph¸p lµm m¸t : - TU kh« : Lµm m¸t b»ng kh«ng khÝ . - TU dÇu : Lµm m¸t b»ng dÇu . c) CÊu t¹o cña TU : T-¬ng tù nh- cÊu t¹o MBA . Víi ®iÖn ¸p s¬ cÊp lín h¬n 500V, cuén d©y thø cÊp ®-îc nèi ®Êt ®Ó ®Ò phßng h- háng gi÷a cao vµ h¹ ¸p. 3-Nguyªn lý lµm viÖc : - T-¬ng tù nh- MBA nh-ng TU cã c«ng suÊt nhá, chØ vµi chôc ®Õn vµi tr¨m VA. - Do tæng trë m¹ch ngoµi rÊt lín nªn cã thÓ coi TU lu«n lµm viÖc ë chÕ ®é kh«ng t¶i . 4-S¬ ®è ®Êu d©y : a) Hai biÕn ®iÖn ¸p 1pha nèi theo s¬ ®å V/V . b) BiÕn ®iÖn ¸p ba pha ba trô nèi Y/Y . 17
  17. c) B§A ba pha n¨m trô nèi Y/Y/ : phæ biÕn nhÊt II.5: M¸y biÕn dßng ®iÖn (TI) 1- C«ng dông : Lµ thiÕt bÞ dïng ®Ó biÕn ®æi dßng ®iÖn s¬ cÊp lín xuèng dßng ®iÖn thø cÊp bÐ (th-êng = 1A;5A) ®Ó cung cÊp cho c¸c thiÕt bÞ ®o l-êng, RLBV, tù ®éng ho¸. 2-§Æc ®iÓm : a) Cuén s¬ cÊp ®-îc nèi trùc tiÕp víi m¹ng ®iÖn vµ cã sè vßng rÊt Ýt (khi dßng s¬ cÊp lín h¬n 600A, cuén s¬ cÊp chØ cã 1 vßng ), cßn cuén thø cÊp l¹i cã sè vßng nhiÒu h¬n (ng-îc víi TU). b) Phô t¶i phÝa thø cÊp cña TI rÊt nhá nªn cã thÓ coi nh- TI lu«n lµm viÖc á t×nh tr¹ng ng¾n m¹ch phÝa thø cÊp. 18
  18. ch-¬ng III:Quy tr×nh ®iÒu ®é hÖ thèng ®iÖn quèc gia ( TrÝch Quy Tr×nh §iÒu §é HT§ Quèc Gia - Ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 56/2001/Q§-BCN ngµy 26/11/2001 cña Bé Tr-ëng Bé C«ng nghiÖp ) III.1: ph©n cÊp ®iÒu ®é HT§ Quèc gia §iÒu 1- Quy tr×nh nµy quy ®Þnh ph©n cÊp ®iÒu ®é, tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n, nhiÖm vô cña c¸c cÊp ®iÒu ®é thuéc HÖ thèng ®iÖn Quèc gia, ®ång thêi quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n, nhiÖm vô cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong n-íc vµ n-íc ngoµi tham gia ho¹t ®éng ®iÖn lùc vµ sö dông ®iÖn trªn l·nh thæ ViÖt Nam cã ho¹t ®éng liªn quan ®Õn c«ng t¸c ®iÒu ®é HÖ thèng®iÖn Quèc gia. §iÒu 2- Mäi tæ chøc, c¸ nh©n trong n-íc vµ n-íc ngoµi tham gia ho¹t ®éng ®iÖn lùc vµ sö dông ®iÖn trªn l·nh trªn l·nh thæ ViÖt Nam, cã ®Êu nèi víi HÖ thèng ®iÖn Quèc gia ph¶i thùc hiÖn nghiªm chØnh c¸c quy ®Þnh cña Quy tr×nh nµy. §iÒu 5 - §iÒu ®é HT§ ViÖt Nam ®-îc ph©n thµnh 3 cÊp: 1. CÊp ®iÒu ®é HT§ Quèc gia: lµ cÊp chØ huy ®iÒu ®é cao nhÊt cña toµn bé HT§ Quèc gia. CÊp ®iÒu ®é HT§ Quèc gia do c¬ quan Trung t©m ®iÒu ®é HT§ Quèc gia (gäi t¾t lµ Ao) ®¶m nhiÖm. 2. CÊp ®iÒu ®é HT§ miÒn: lµ cÊp chØ huy ®iÒu ®é HT§ miÒn, chÞu sù chØ huy trùc tiÕp cña cÊp ®iÒu ®é HT§ Quèc gia. CÊp ®iÒu ®é HT§ miÒn do c¸c Trung t©m ®iÒu ®é HT§ miÒn (§iÒu ®é miÒn B¾c, §iÒu ®é miÒn Nam, §iÒu ®é miÒn Trung gäi t¾t lµ A1, A2, A3) ®¶m nhiÖm. 3. CÊp ®iÒu ®é l-íi ®iÖn ph©n phèi: lµ cÊp chØ huy ®iÒu ®é l-íi ®iÖn ph©n phèi, chÞu sù chØ huy trùc tiÕp vÒ ®iÒu ®é cña cÊp ®iÒu ®é HT§ miÒn t-¬ng øng. CÊp ®iÒu ®é l-íi ®iÖn ph©n phèi do c¸c Trung t©m hoÆc phßng ®iÒu ®é cña c¸c C«ng ty §iÖn lùc ®éc lËp, c¸c §iÖn lùc tØnh, thµnh phè thuéc C«ng ty §iÖn lùc 1, 2, 3 ®¶m nhiÖm. §iÒu 6- Ng-êi trùc tiÕp chØ huy ®iÒu ®é HT§ Quèc gia lµ Kü s- ®iÒu hµnh HT§ Quèc gia trùc ban ( sau ®©y gäi lµ KS§H HT§ Quèc gia). §iÒu 7- Trong c«ng t¸c ®iÒu ®é HT§, nh©n viªn vËn hµnh trùc ban cÊp d-íi trùc tiÕp cña KS§H HT§ Quèc gia (®èi víi c¸c thiÕt bÞ thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn) gåm: 1- KS§H HT§ MiÒn. 2- Tr-ëng ca c¸c NM§. 3- Tr-ëng kÝp c¸c tr¹m 500KV. §iÒu 8- Ng-êi trùc tiÕp chØ huy ®iÒu ®é HT§ miÒn lµ KS§H HT§ miÒn trùc ban. §iÒu 9- Trong c«ng t¸c ®iÒu ®é HT§, nh©n viªn vËn hµnh cÊp d-íi trùc tiÕp cña KS§H HT§ miÒn (®èi víi c¸c thiÕt bÞ thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn) gåm : 1- Tr-ëng ca NM§ trong miÒn. 2- Tr-ëng kÝp tr¹m biÕn ¸p 500kV, 220kV, 110kV, 66kV trong miÒn. 3- §iÒu ®é viªn l-íi ®iÖn ph©n phèi trong miÒn. 4- Tr-ëng kÝp tr¹m Diezen, tr¹m bï, tr¹m thuû ®iÖn nhá trong miÒn. 19
  19. §iÒu 10- Ng-êi trùc tiÕp chØ huy vËn hµnh l-íi ®iÖn ph©n phèi lµ §§V l-íi ®iÖn ph©n phèi trùc ban. §iÒu 11- Trong c«ng t¸c vËn hµnh l-íi ®iÖn ph©n phèi, nh©n viªn vËn hµnh cÊp d-íi trùc tiÕp cña §§V l-íi ®iÖn ph©n phèi (®èi víi c¸c thiÕt bÞ thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn) gåm: 1- Tr-ëng kÝp c¸c tr¹m biÕp ¸p ph©n phèi, tr¹m trung gian, tr¹m bï, tr¹m diezen vµ thuû ®iÖn nhá trong l-íi ®iÖn ph©n phèi. 2- Trùc ban c¸c ®¬n vÞ c¬ së trùc thuéc. 3- Tr-ëng kÝp c¸c tr¹m biÕn ¸p 220kV, 110kV, 66kV. 4- Tr-ëng ca c¸c NM§ (®èi víi c¸c NM§ cã cÊp ®iÖn cho khu vùc ®Þa ph-¬ng ë cÊp ®iÖn ¸p 35kV). §iÒu 12- M« h×nh tæ chøc, ph©n cÊp quyÒn ®iÒu khiÓn vµ kiÓm tra cña c¸c cÊp ®iÒu ®é ®-îc quy ®Þnh ë Phô lôc 1 cña Quy tr×nh ®iÒu ®é HT§ Quèc gia. III.2: nhiÖm vô cña c¸c ®¬n vÞ tham gia c«ng t¸c ®iÒu ®é HT§ Quèc gia §iÒu 13- NhiÖm vô träng t©m cña c«ng t¸c ®iÒu ®é HT§ Quèc gia: 1- Cung cÊp ®iÖn an toµn, liªn tôc; 2- §¶m b¶o sù ho¹t ®éng æn ®Þnh cña toµn bé HT§ Quèc gia; 3- §¶m b¶o chÊt l-îng ®iÖn n¨ng; 4- §¶m b¶o HT§ Quèc gia vËn hµnh kinh tÕ nhÊt. §iÒu 15 - NhiÖm vô chñ yÕu cña cÊp ®iÒu ®é HT§ Quèc gia: ( TrÝch mét sè ®iÓm chÝnh trong Quy tr×nh §iÒu ®é HT§ Quèc gia) 1. ChØ huy ®iÒu ®é HT§ Quèc gia nh»m ®¶m b¶o cho HT§ Quèc gia vËn hµnh an toµn, liªn tôc, æn ®Þnh, chÊt l-îng ®¶m b¶o vµ kinh tÕ. 2. LËp ph-¬ng thøc vËn hµnh c¬ b¶n cho toµn HT§ Quèc gia. 3. LËp ph-¬ng thøc vËn hµnh ngµy. 4. TÝnh to¸n chÕ ®é vËn hµnh HT§ ViÖt Nam øng víi c¸c thêi kú. 5. ChØ huy ®iÒu chØnh tÇn sè, ®iÖn ¸p (t¹i nót chÝnh) cña HT§ ViÖt Nam. ChØ huy vËn hµnh c¸c NM§. 6. ChØ huy thao t¸c vµ xö lý sù cè hÖ thèng 500kV. 7. TÝnh to¸n sa th¶i phô t¶i theo tÇn sè. 2- NhiÖm vô cña cÊp ®iÒu ®é HT§ miÒn: (Ch-¬ng III, Môc 3, §iÒu 16 - bao gåm 22 nhiÖm vô)  ChÊp hµnh sù chØ huy cña cÊp ®iÒu ®é HT§ Quèc gia trong viÖc ®iÒu ®é HT§ miÒn.  ChØ huy ®iÒu ®é HT§ miÒn nh»m môc ®Ých cung cÊp ®iÖn æn ®Þnh an toµn ®¶m b¶o chÊt l-îng ®iÖn n¨ng vµ kinh tÕ.  LËp s¬ ®å kÕt d©y c¬ b¶n cña HT§ miÒn. 20
  20.  C¨n cø vµo ph-¬ng thøc huy ®éng nguån cña cÊp ®iÒu ®é Quèc gia lËp ph-¬ng thøc vËn hµnh HT§ miÒn hµng ngµy.  Huy ®éng c¸c nguån ®iÖn thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn.  §iÒu chØnh c¸c nguån c«ng suÊt ph¶n kh¸ng (bao gåm c¸c NM§, nguån c«ng suÊt ph¶n kh¸ng cña kh¸ch hµng). §iÒu chØnh nÊc MBA 220, 110, 66kV ®¶m b¶o ®iÖn ¸p t¹i c¸c nót.  X¸c ®Þnh n¬i ®Æt c¸c bé phËn tù ®éng sa th¶i phô t¶i theo tÇn sè.  Trùc tiÕp chØ huy thao t¸c vµ xö lý sù cè trong HT§ miÒn. 3- NhiÖm vô chñ yÕu cña cÊp ®iÒu ®é l-íi ®iÖn ph©n phèi: (Ch-¬ng III, Môc 4, §iÒu 17 - bao gåm 21 nhiÖm vô)  - ChÊp hµnh sù chØ huy cña cÊp ®iÒu ®é HT§ miÒn trong vËn hµnh l-íi ®iÖn ph©n phèi thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn.  - ChØ huy vËn hµnh l-íi ®iÖn ph©n phèi nh»m cung cÊp ®iÖn an toµn liªn tôc, tin cËy vµ kinh tÕ.  - LËp s¬ ®å kÕt d©y c¬ b¶n cña l-íi ®iÖn ph©n phèi.  - LËp ph-¬ng thøc vËn hµnh ngµy.  - §iÒu chØnh nguån v« c«ng (kÓ c¶ KH), ®iÒu chØnh nÊc MBA.  - Huy ®ång nguån ®iÖn nhá.  - Theo dâi kiÓm tra n¾m t×nh h×nh nguån ®iÖn cña KH cã nèi l-íi ®Ó s½n sµng th¶o luËn víi KH huy ®éng khi cã yªu cÇu.  - Theo dâi kiÓm tra sù ho¹t ®éng cña bé tù ®éng sa th¶i theo tÇn sè.  - ChØ huy thao t¸c vµ xö lý sù cè trong l-íi ®iÖn ph©n phèi thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn. 4- NhiÖm vô cña c¸c ®¬n vÞ tham gia c«ng t¸c ®iÒu ®é: (Ch-¬ng III, Môc 5) a- NhiÖm vô cña NM§: (§iÒu 18 - 10 nhiÖm vô) 1.Tæ chøc c«ng t¸c qu¶n lý kü thuËt, qu¶n lý vËn hµnh ®¶m b¶o cho thiÕt bÞ cña NM vËn hµnh æn ®Þnh vµ dù phßng ë møc ®é s½n sµng vËn hµnh cao nhÊt. 2.Thùc hiÖn ph-¬ng thøc vËn hµnh ngµy, tuÇn, th¸ng, n¨m do c¸c cÊp ®iÒu ®é giao. 3.LËp ph-¬ng thøc kÕt d©y c¬ b¶n cña hÖ thèng tù dïng cña NM, ®¶m b¶o c¸c ph-¬ng thøc vËn hµnh c¬ b¶n cña c¸c s¬ ®å c«ng nghÖ trong d©y chuyÒn vËn hµnh thiÕt bÞ sao cho NM§ vËn hµnh an toµn vµ kinh tÕ. 4.Qu¶n lý c«ng t¸c söa ch÷a ®Þnh kú c¸c thiÕt bÞ thuéc quyÒn qu¶n lý. LËp lÞch theo dâi, ®¨ng ký söa ch÷a thiÕt bÞ theo ®óng quy ®Þnh hiÖn hµnh. Thùc hiÖn c«ng t¸c söa ch÷a thiÕt bÞ theo lÞch ®· ®-îc duyÖt ®¶m b¶o chÊt l-îng, ®óng tiÕn ®é. 5.Tæ chøc thùc hiÖn c«ng t¸c kh¾c phôc sù cè trong MN§, nhanh chãng bµn giao thiÕt bÞ vµo vËn hµnh trong thêi gian ng¾n nhÊt sau sù cè. Chñ ®éng ph©n tÝch, t×m nguyªn nh©n vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa sù cè. 6. B¸o c¸o t×nh h×nh sù cè, hiÖn t-îng bÊt th-êng cña thiÕt bÞ cho c¸c cÊp ®iÒu ®é cã liªn quan ®Ó phèi hîp ph©n tÝch, t×m nguyªn nh©n vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa sù cè. 21
  21. 7.Cung cÊp tµi liÖu kü thuËt, th«ng sè kü thuËt, th«ng sè vËn hµnh, quy tr×nh vËn hµnh thiÕt bÞ cña nhµ m¸y cho c¸c cÊp ®iÒu ®é ®Ó thùc hiÖn tÝnh to¸n chÕ ®é vËn hµnh, chØnh ®Þnh r¬ le b¶o vÖ vµ tù ®éng trªn toµn HT§ Quèc gia khi cã yªu cÇu. 8.§¶m b¶o ph-¬ng thøc, thiÕt bÞ s½n sµng khëi ®éng ®en cña nhµ m¸y ( nÕu cã) 9.Tæ chøc ®iÔn tËp xö lý sù cè vµ diÔn tËp phßng ch¸y, ch÷a ch¸y theo kÕ ho¹ch ®Ò ra cña nhµ m¸y, tham gia diÔn tËp xö lý sù cè toµn HT§ Quèc gia. 10. Tæ chøc båi d-ìng, huÊn luyÖn, ®µo t¹o ®ñ c¸n bé, nh©n viªn vËn hµnh ®¶m b¶o tr×nh ®é theo chøc danh vËn hµnh. b- NhiÖm vô cña tr-ëng kÝp tr¹m ®iÖn: ( §iÒu 23 - 5 nhiÖm vô) - ChÊp hµnh lÖnh cña c¸c cÊp ®iÒu ®é (theo quyÒn ®iÒu khiÓn). - Th-êng xuyªn theo dâi vµ kiÓm tra thiÕt bÞ thuéc quyÒn qu¶n lý cña tr¹m ®¶m b¶o viÖc vËn hµnh an toµn, liªn tôc kh«ng x¶y ra c¸c sù cè chñ quan, xö lý kÞp thêi vµ ®óng quy tr×nh c¸c sù cè. - Tr-ëng kÝp vËn hµnh tr¹m chÞu tr¸ch nhiÖm b¸o c¸o víi l·nh ®¹o vµ c¸c cÊp ®iÒu ®é t-¬ng øng vÒ c¸c vÊn ®Ò vËn hµnh thiÕt bÞ trong tr¹m. - N¾m v÷ng s¬ ®å, th«ng sè kü thuËt chÕ ®é vËn hµnh cña thiÕt bÞ trong tr¹m. - Cung cÊp tµi liÖu theo yªu cÇu cña c¸c cÊp ®iÒu ®é theo ph©n cÊp. c- NhiÖm vô cña tr-ëng ca vËn hµnh NM§ (§iÒu 19 - 3 nhiÖm vô) 1.ChÊp hµnh lÖnh chØ huy ®iÒu ®é cña c¸c cÊp ®iÒu ®é ( theo quyÒn ®iÒu khiÓn – xem ®iÒu 25 – Quy tr×nh ®iÒu ®é HT§ Quèc gia ) 2.Thøc hiÖn ®Çy ®ñ nhiÖm vô, quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm trong mèi quan hÖ c«ng t¸c víi c¸c cÊp ®iÒu ®é quy ®Þnh trong Quy tr×nh ®iÒu ®é HT§ Quèc gia vµ quy ®Þnh riªng cña tõng nhµ m¸y. 3.Khi ®-îc sù uû quyÒn cña cÊp ®iÒu ®é hoÆc khi sù cè dÉn ®Õn nhµ m¸y t¸ch l-íi ph¸t ®éc lËp, Tr-ëng ca NM§ ®-îc quyÒn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p ®iÒu chØnh tÇn sè ®Ó ®¶m b¶o sù vËn hµnh æn ®Þnh cña tæ m¸y vµ ph¶i b¸o cao ngay víi ®iÒu ®é cÊp trªn. d- NhiÖm vô cña c¸c C«ng ty TruyÒn t¶i ®iÖn (§iÒu 20 - 9 nhiÖm vô) e- NhiÖm vô cña trùc ban CTTT§ (§iÒu 21 - 5 nhiÖm vô) f- NhiÖm vô cña c¸c c«ng ty ®iÖn lùc (§iÒu 22 - 10 nhiÖm vô) 1.Tæ chøc c«ng t¸c qu¶n lý phôc t¶i, qu¶n lý kü thuËt, qu¶n lý vËn hµnh ®¶m b¶o c¸c ®-êng d©y, tr¹m ®iÖn vËn hµnh an toµn vµ liªn tôc 2. LËp lÞch theo dâi, ®¨ng ký söa ch÷a ®-êng d©y, thiÕt bÞ trong tr¹m thuéc quyÒn qu¶n lý theo ®óng quy ®Þnh hiÖn hµnh. Thùc hiÖn c«ng t¸c söa ch÷a ®-êng d©y, thiÕt bÞ trong tr¹m theo lÞch ®· ®-îc duyÖt ®¶m b¶o chÊt l-îng, ®óng tiÕn ®é. 3. Cung cÊp t×nh h×nh phô t¶i, tµi liÖu kü thuËt, th«ng sè kü thuËt, quy tr×nh vËn hµnh ®-êng d©y, thiÕt bÞ thuéc quyÒn qu¶n lý cho cÊp ®iÒu ®é HT§ 22
  22. Quèc gia vµ cÊp ®iÒu ®é HT§ miÒn ®Ó thùc hiÖn tÝnh to¸n chÕ ®é vËn hµnh, chØnh ®Þnh r¬ le b¶o vÖ vµ tù ®éng trªn toµn HT§ khi cã yªu cÇu. 4. §¶m b¶o sù ho¹t ®éng tin cËy cña hÖ thèng r¬ le b¶o vÖ vµ tù ®éng thuéc quyÒn qu¶n lý. 5. §Æt trÞ sè chØnh ®Þnh cho hÖ thèng r¬ le b¶o vÖ vµ tù ®éng thuéc quyÒn qu¶n lý theo phiÕu chØnh ®Þnh cña c¸c cÊp ®iÒu ®é theo ph©n cÊp. 6. Cung cÊp cho c¸c cÊp ®iÒu ®é t-¬ng øng dù kiÕn thêi gian ®-a thªm c¸c phô t¶i lín do C«ng ty qu¶n lý vµ thêi gian chÝnh thøc khi phô t¶i ®· vµo lµm viÖc. 7. Liªn hÖ lÊy danh s¸ch thø tù -u tiªn cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n sö dông ®iÖn trªn ®Þa bµn do Uû ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung -¬ng x¸c ®Þnh. Phèi hîp víi c¸c cÊp ®iÒu ®é t-¬ng øng ph©n bæ c«ng suÊt vµ s¶n l-îng cho c¸c ®¬n vÞ ®iÖn lùc trong C«ng ty khi cã yªu cÇu vµ göi cho c¸c cÊp ®iÒu ®é ®Ó thùc hiÖn. 8. Chñ ®éng tuyªn truyÒn, gi¶i thÝch, phèi hîp víi c¸c tæ chøc, c¸ nh©n sö dông ®iÖn trong c«ng t¸c ®iÒu hoµ nhu cÇu sö dông ®iÖn. 9. Tæ chøc båi d-ìng, huÊn luyÖn, ®µo t¹o ®ñ c¸n bé, nh©n viªn vËn hµnh ®¶m b¶o tr×nh ®é theo chøc danh vËn hµnh. 10.Tæ chøc Héi ®ång kiÓm tra §§V l-íi ®iÖn ph©n phèi, nh©n viªn vËn hµnh c¸c tr¹m ®iÖn, tr¹m bï, tr¹m diesel, tr¹m thuû ®iÖn nhá thuéc quyÒn qu¶n lý cã sù tham gia cña c¸c cÊp ®iÒu ®é HT§ miÒn t-¬ng øng. §iÒu 23 - NhiÖm vô cña Tr-ëng kÝp tr¹m ®iÖn, tr¹m bï, tr¹m diesel, tr¹m thuû ®iÖn nhá: 1.ChÊp hµnh lÖnh chØ huy ®iÒu ®é cña c¸c cÊp ®iÒu ®é (theo quyÒn ®iÒu khiÓn). 2.Th-êng xuyªn theo dâi vµ kiÓm tra thiÕt bÞ thuéc quyÒn qu¶n lý cña tr¹m, ®¶m b¶o viÖc vËn hµnh an toµn, liªn tôc, kh«ng ®Ó x¶y ra c¸c sù cè chñ quan, xû lý c¸c sù cè kÞp thêi vµ ®óng quy tr×nh. 3.Tr-ëng kÝp vËn hµnh tr¹m ®iÖn chÞu tr¸ch nhiÖm b¸o c¸o víi L·nh ®¹o Tr¹m, L·nh ®¹o CTTT§, L·nh ®¹o CT§L vµ c¸c cÊp ®iÒu ®é t-¬ng øng vÒ c¸c vÊn ®Ò vËn hµnh thiÕt bÞ trong tr¹m. 4. N¾m v÷ng s¬ ®å, th«ng sè kü thuËt, chÕ ®é vËn hµnh cña thiÕt bÞ trong tr¹m. 5. Cung cÊp sè liÖu theo yªu cÇu cña c¸c cÊp ®iÒu ®é theo ph©n cÊp. §iÒu 24- NhiÖm vô cña C«ng ty Th«ng tin - ViÔn th«ng §iÒn lùc: 1.Tæ chøc c«ng t¸c qu¶n lý (qu¶n lý kü thuËt, qu¶n lý vËn hµnh) ®¶m b¶o th«ng tin th«ng suèt phôc vô c«ng t¸c ®iÒu ®é HT§ Quèc gia gi÷a cÊp ®iÒu ®é HT§ Quèc gia vµ c¸c ®¬n vÞ thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn cña cÊp ®iÒu ®é HT§ Quèc gia. 2.§¶m b¶o sù ho¹t ®éng æn ®Þnh vµ tin cËy cña c¸c kªnh th«ng tin phôc vô hÖ thèng b¶o vÖ, tù ®éng vµ truyÒn sè liÖu cña cÊp ®iÒu ®é HT§ Quèc gia. 23
  23. 3.Phèi hîp víi c¸c bé phËn th«ng tin cña c¸c §§M, c¸c NM§ vµ c¸c CTTT§ ®Ó ®¶m b¶o th«ng tin phôc vô ®iÒu ®é HT§ Quèc gia. 4.LËp lÞch theo dâi, ®¨ng ký söa ch÷a c¸c kªnh viÔn th«ng ®iÖn lùc thuéc quyÒn qu¶n lý theo ®óng quy ®Þnh hiÖn hµnh. Thùc hiÖn c«ng t¸c söa ch÷a theo lÞch ®· ®-îc duyÖt ®¶m b¶o chÊt l-îng, ®óng tiÕn ®é. III.3: c«ng t¸c ®iÒu ®é HT§ Quèc Gia Môc 1- QuyÒn ®iÒu khiÓn vµ quyÒn kiÓm tra thiÕt bÞ. §iÒu 25- QuyÒn ®iÒu khiÓn vµ quyÒn kiÓm tra thiÕt bÞ 1/ QuyÒn ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ cña mét cÊp ®iÒu ®é lµ quyÒn ra lÖnh chØ huy ®iÒu ®é thay ®æi chÕ ®é lµm viÖc cña thiÕt bÞ ( thay ®æi c«ng suÊt ph¸t P/Q, khëi ®éng, ngõng tæ m¸y, ®ãng, c¾t m¸y c¾t vµ dao c¸ch ly ). 2/ Mäi sù thay ®æi chÕ ®é lµm viÖc cña thiÕt bÞ chØ ®-îc tiÕn hµnh theo lÖnh chØ huy ®iÒu ®é trùc tiÕp cña cÊp ®iÒu ®é nµy, trõ tr-êng hîp quy ®Þnh t¹i §iÒu 27. §iÒu 26- QuyÒn kiÓm tra thiÕt bÞ cña mét cÊp ®iÒu ®é. 1/QuyÒn kiÓm tra thiÕt bÞ cña mét cÊp ®iÒu ®é lµ quyÒn cho phÐp ra lÖnh chØ huy ®iÒu ®é thay ®æi hoÆc n¾m c¸c th«ng tin vÒ chÕ ®é lµm viÖc cña thiÕt bÞ kh«ng thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn cña cÊp ®iÒu ®é nµy. 2/ Mäi lÖnh chØ huy ®iÒu ®é thay ®æi chÕ ®é lµm viÖc cña thiÕt bÞ ph¶i ®-îc sù cho phÐp cña cÊp ®iÒu ®é nµy, trõ tr-êng hîp quy ®Þnh t¹i §iÒu 27, vµ sau khi thùc hiÖn xong lÖnh chØ huy ®iÒu ®é thay ®æi chÕ ®é lµm viÖc cña thiÕt bÞ ph¶i b¸o c¸o kÕt qu¶ cho cÊp ®iÒu ®é cã quyÒn kiÓm tra. §iÒu 27- Quy ®Þnh ®iÒu khiÓn trong c¸c tr-êng hîp vËn hµnh kh«ng b×nh th-êng: 1/ Tr-êng hîp xö lý sù cè, c¸c cÊp ®iÒu ®é ®-îc quyÒn thay ®æi chÕ ®é lµm viÖc c¸c thiÕt bÞ thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn tr-íc, b¸o c¸o sau cho cÊp ®iÒu ®é cã quyÒn kiÓm tra thiÕt bÞ nµy. 2/Tr-êng hîp khÈn cÊp kh«ng thÓ tr× ho·n ®-îc (ch¸y hoÆc cã nguy c¬ ®e do¹ ®Õn tÝnh m¹ng con ng-êi vµ an toµn thiÕt bÞ) ë NM§ hoÆc tr¹m ®iÖn cho phÐp Tr-ëng ca (hoÆc Tr-ëng kÝp) tiÕn hµnh thao t¸c theo quy tr×nh mµ kh«ng ph¶i xin phÐp nh©n viªn vËn hµnh cÊp trªn vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ thao t¸c xö lý sù cè cña m×nh. Sau khi xö lý xong ph¶i b¸o c¸o ngay cho nh©n viªn vËn hµnh cÊp trªn cã quyÒn ®iÒu khiÓn c¸c thiÕt bÞ nµy. Môc II. ChÕ ®é chØ huy ®iÒu ®é hÖ thèng ®iÖn Quèc gia. §iÒu 29-Trung t©m §iÒu ®é HT§ Quèc gia: 24
  24. 1/Lµ cÊp chØ huy ®iÒu ®é cao nhÊt cña HT§ Quèc gia, lµ n¬i ph¸t ®i c¸c lÖnh chØ huy ®iÒu ®é tíi cÊp ®iÒu ®é HT§ miÒn, NM§ thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn, CTTT§, tr¹m 500kV vµ nh÷ng ®¬n vÞ kh¸c cã chøc n¨ng qu¶n lý vËn hµnh trong HT§ Quèc gia. 2/Cã nhiÖm vô truyÒn ®¹t chØ thÞ, lÖnh cña L·nh ®¹o Tæng c«ng ty §iÖn lùc ViÖt nam tíi c¸c ®¬n vÞ liªn quan ®Õn c«ng t¸c ®iÒu ®é HT§ Quèc gia. §iÒu 30- Trung t©m §iÒu ®é HT§ miÒn: 1/ Lµ n¬i ph¸t ®i c¸c lÖnh chØ huy ®iÒu ®é tíi cÊp ®iÒu ®é l-íi ®iÖn ph©n phèi, NM§ thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn, CTTT§, tr¹m ®iÖn vµ c¸c ®¬n vÞ kh¸c cã chøc n¨ng qu¶n lý vËn hµnh trong HT§ miÒn. 2/ Cã nhiÖm vô truyÒn ®¹t chØ thÞ, lÖnh cña L·nh ®¹o Tæng c«ng ty §iÖn lùc ViÖt nam hoÆc cña Gi¸m ®èc §§QG tíi c¸c ®¬n vÞ vµ b¸o c¸o cña c¸c ®¬n vÞ lªn Tæng c«ng ty §iÖn lùc ViÖt Nam hoÆc §§QG vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c«ng t¸c ®iÒu ®é HT§ miÒn. §iÒu 31-§iÒu ®é l-íi ®iÖn ph©n phèi: 1/ Lµ n¬i ph¸t ®i c¸c lÖnh chØ huy ®iÒu ®é tíi tr¹m ®iÖn, tr¹m bï, tr¹m diesel, tr¹m thuû ®iÖn nhá thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn vµ c¸c ®¬n vÞ cã chøc n¨ng qu¶n lý vËn hµnh trùc thuéc CT§L, §iÖn lùc tØnh, thµnh phè . §iÒu 32- Nh©n viªn vËn hµnh gåm cã KS§H HT§ Quèc gia, KS§H HT§ miÒn, §§V l-íi ®iÖn ph©n phèi, Tr-ëng ca NM§ vµ nh©n viªn vËn hµnh tr¹m ®iÖn, tr¹m bï, tr¹m diesel, tr¹m thuû ®iÖn nhá. Nh©n viªn vËn hµnh lµm viÖc theo chÕ ®é ca, kÝp theo lÞch ph©n ca ®· ®-îc ®¬n vÞ duyÖt. Nh÷ng tr-êng hîp ®Æc biÖt, nÕu ®-îc sù ®ång ý cña ng-êi xÕp lÞch hoÆc Tr-ëng, phã phßng trùc tiÕp th× nh©n viªn vËn hµnh cã thÓ thay ®æi ca cho nhau. §iÒu 33- LÖnh chØ huy ®iÒu ®é b»ng lêi nãi ph¶i do nh©n viªn vËn hµnh cÊp trªn truyÒn ®¹t trùc tiÕp tíi nh©n viªn vËn hµnh cÊp d-íi th«ng qua hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c. LÖnh chØ huy ®iÒu ®é ph¶i ng¾n gän, râ rµng vµ chÝnh x¸c bao gåm: 1/ Th«ng b¸o ph-¬ng thøc vËn hµnh ngµy. 2/Cho phÐp ngõng dù phßng, ngõng söa ch÷a, tiÕn hµnh kiÓm tra, thö nghiÖm vµ cho phÐp ®-a vµo vËn hµnh (bao gåm c¶ thiÕt bÞ sau kú söa ch÷a, thiÕt bÞ míi) c¸c thiÕt bÞ thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn. 3/§iÒu chØnh biÓu ®é phô t¶i, ph©n bæ c©n b»ng c«ng suÊt ®Ó ®¸p øng t×nh h×nh thùc tÕ. 4/Thay ®æi trÞ sè chØnh ®Þnh r¬ le b¶o vÖ vµ tù ®éng, nÊc ph©n ¸p cña c¸c MBA thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn. 5/ChØ huy thao t¸c thay ®æi s¬ ®å nèi d©y, chØ huy xö lý sù cè vµ c¸c hiÖn t-îng bÊt th-êng trong HT§ thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn. 6/ H¹n chÕ c«ng suÊt, sa th¶i hoÆc kh«i phôc phô t¶i. 25
  25. 7/ChuÈn y c¸c kiÕn nghÞ vÒ vËn hµnh thiÕt bÞ cña nh©n viªn vËn hµnh cÊp d-íi. §iÒu 34-Nh©n viªn vËn hµnh cÊp d-íi. 1/ Cã nhiÖm vô thi hµnh chÝnh x¸c, kh«ng chËm trÔ vµ kh«ng bµn c·i lÖnh chØ huy ®iÒu ®é cña nh©n viªn vËn hµnh cÊp trªn, trõ nh÷ng lÖnh nguy h¹i ®Õn ng-êi hoÆc thiÕt bÞ th× ®-îc phÐp ch-a thùc hiÖn. 2/NÕu kh«ng cã lý do chÝnh ®¸ng vÒ an toµn mµ tr× ho·n thùc hiÖn lÖnh chØ huy ®iÒu ®é cña nh©n viªn vËn hµnh cÊp trªn th× nh©n viªn vËn hµnh cÊp d-íi vµ L·nh ®¹o ®¬n vÞ g©y ra sù tr× ho·n ®ã ph¶i chÞu hoµn toµn tr¸ch nhiÖm vÒ hËu qu¶ x¶y ra. §iÒu 35- Trong thêi gian trùc ban, nh©n viªn vËn hµnh ph¶i: 1/ Thùc hiÖn so vµ chØnh giê thèng nhÊt. 2/Nªu râ tªn vµ chøc danh trong mäi liªn hÖ. Néi dung liªn hÖ ph¶i ®-îc ghi chÐp ®Çy ®ñ vµo sæ nhËt ký vËn hµnh theo tr×nh tù thêi gian. 3/Ghi ©m mäi liªn hÖ khi thao t¸c vµ xö lý sù cè t¹i ®iÒu ®é vµ t¹i c¸c ®¬n vÞ thao t¸c, xö lý sù cè. 4/Khi x¶y ra sù cè, hiÖn t-îng bÊt th-êng trong ca trùc cña m×nh, nh©n viªn vËn hµnh ph¶i thùc hiÖn ®óng c¸c ®iÒu quy ®Þnh trong quy tr×nh xö lý sù cè HT§ Quèc gia hiÖn hµnh vµ b¸o c¸o nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt cho L·nh ®¹o ®¬n vÞ vµ ®iÒu ®é cÊp trªn biÕt (theo ph©n cÊp). 5/§èi víi sù cè nghiªm träng x¶y ra víi HT§miÒn, NM§, tr¹m ®iÖn th× ngay sau khi xö lý xong sù cè nh©n viªn vËn hµnh, trùc ban CTTT§ ph¶i cã b¶n b¸o c¸o nhanh göi vÒ ®iÒu ®é cÊp trªn trùc tiÕp.Môc II - ChÕ ®é b¸o c¸o ®èi víi c¸c ®¬n vÞ tham gia C«ng t¸c vËn hµnh HT§ Hµng ngµy c¸c NM§, Tr¹m ®iÖn ph¶i b¸o c¸o víi c¸c cÊp ®iÒu ®é theo ph©n cÊp c¸c th«ng tin vËn hµnh thùc tÕ cña ngµy gåm : BiÓu ®å ph¸t cña nhµ m¸y tõ 0 giê ®Õn 24 giê. - Tæng ®iÖn n¨ng ph¸t trong ngµy cña nhµ m¸y. - T×nh h×nh nhiªn liÖu (®èi víi c¸c nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn), møc n-íc hå chøa (®èi víi c¸c nhµ m¸y thñy ®iÖn). - Th«ng sè vËn hµnh ®-êng d©y, MBA. - T×nh tr¹ng vËn hµnh c¸c thiÕt bÞ . - C¸c sù cè trong ngµy . Thêi gian vµ c¸c biÓu mÉu b¸o c¸o do c¸c cÊp ®iÒu ®é quy ®Þnh. C¸c cÊp ®iÒu ®é cÊp d-íi ph¶i b¸o c¸o víi c¸c cÊp ®iÒu ®é cÊp trªn c¸c th«ng tin vËn hµnh thùc tÕ cña ngµy gåm: - BiÓu ®å phô t¶i tõ 0 giê ®Õn 24 giê. - Tæng ®iÖn n¨ng tiªu thô trong ngµy . - BiÓu ®å ph¸t cña nhµ m¸y tõ 0 giê ®Õn 24 giê, s¶n l-îng ph¸t ra cña c¸c NM§ thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn. - T×nh h×nh nhiªn liÖu (®èi víi c¸c nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn), møc n-íc c¸c hå chøa (®èi víi c¸c nhµ m¸y thñy ®iÖn) thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn. - T×nh h×nh vËn hµnh cña HT§ thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn . 26
  26. - Nh÷ng sù cè x¶y ra trong HT§ thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn (bao gåm c¶ viÖc xö lý vµ kh¾c phôc hËu qu¶) . Thêi gian vµ c¸c biÓu mÉu b¸o c¸o do c¸c cÊp ®iÒu ®é quy ®Þnh. Khi cÇn thiÕt, c¸c cÊp ®iÒu ®é cã quyÒn n¾m t×nh h×nh vËn hµnh, kiÓm tra th«ng sè vËn hµnh cña c¸c thiÕt bÞ thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn cña cÊp ®iÒu ®é cÊp d-íi, cña NM§ vµ tr¹m ®iÖn cã liªn quan ®Õn viÖc chØ huy vËn hµnh HT§. C¸c ®¬n vÞ cã tr¸ch nhiÖm b¸o c¸o ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c t×nh h×nh, th«ng sè vËn hµnh cña c¸c thiÕt bÞ thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn theo yªu cÇu cña c¸c cÊp ®iÒu ®é. Sau c¸c sù cè, ngoµi c¸c b¸o c¸o cña nh©n viªn vËn hµnh, c¸c cÊp ®iÒu ®é, c¸c ®¬n vÞ qu¶n lý vËn hµnh thiÕt bÞ ph¶i lµm b¸o c¸o b»ng v¨n b¶n göi vÒ c¸c cÊp ®iÒn ®é t-¬ng øng vµ c¸c ®¬n vÞ cÊp trªn. B¸o c¸o ph¶i t-êng tr×nh diÔn biÕn sù cè, ph©n tÝch nguyªn nh©n vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p ®Ò phßng. 27
  27. Môc III - ChÕ ®é giao nhËn ca Nh©n viªn vËn hµnh cÇn cã mÆt tr-íc lóc nhËn ca Ýt nhÊt l5 phót ®Ó t×m hiÓu nh÷ng sù viÖc x¶y ra tõ ca gÇn nhÊt cña m×nh ®Õn ca hiÖn t¹i ®Ó n¾m ®-îc râ rµng t×nh tr¹ng vËn hµnh cña c¸c thiÕt bÞ, HT§ thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn vµ kiÓm tra. Tr-íc khi nhËn ca nh©n viªn vËn hµnh ph¶i t×m hiÓu : l. Ph-¬ng thøc vËn hµnh trong ngµy. 2. S¬ ®å nèi d©y cña HT§ thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn vµ kiÓm tra, l-u ý nh÷ng thay ®æi so víi kÕt d©y c¬ b¶n vµ t×nh tr¹ng thiÕt bÞ . 3 . Nh÷ng ghi chÐp trong sæ nhËt ký vËn hµnh vµ sæ giao ca. 4 . Nh÷ng thao t¸c ®-a thiÕt bÞ ra khái vËn hµnh vµ ®-a vµo vËn hµnh, ®-a vµo dù phßng theo kÕ ho¹ch sÏ ®-îc thùc hiÖn trong ca. 5. Nh÷ng ®iÒu lÖnh míi trong sæ ®iÒu lÖnh vµ sæ ghi c¸c bøc ®iÖn göi tõ cÊp trªn vµ c¸c ®¬n vÞ; 6 . Nghe ng-êi giao ca truyÒn ®¹t trùc tiÕp nh÷ng ®iÒu cô thÓ vÒ chÕ ®é vËn hµnh, nh÷ng lÖnh cña L·nh ®¹o cÊp trªn mµ ca vËn hµnh ph¶i thùc hiÖn vµ nh÷ng ®iÒu ®Æc biÖt chó ý hoÆc gi¶i ®¸p nh÷ng vÊn ®Ò ch-a râ; 7. KiÓm tra ho¹t ®éng cña hÖ thèng SCADA/EMS/DMS\ vµ th«ng tin liªn l¹c. 8. KiÓm tra trËt tù vÖ sinh n¬i lµm viÖc, thiÕt bÞ vµ dông cô dïng trong ca; 9. C¸c néi dung cô thÓ kh¸c theo quy ®Þnh riªng cña tõng ®¬n vÞ. 10. Ký tªn vµo sæ giao nhËn ca. Tr-íc khi giao ca nh©n viªn vËn hµnh cÇn ph¶i: 1. Hoµn thµnh c¸c c«ng viÖc sù vô trong ca gåm: Ghi sæ giao ca, tÝnh to¸n th«ng sè, c¸c tµi liÖu vËn hµnh kh¸c theo quy ®Þnh cña tõng ®¬n vÞ, vÖ sinh c«ng nghiÖp. 2. Th«ng b¸o mét c¸ch ng¾n gän. chÝnh x¸c vµ ®Çy ®ñ cho ng-êi nhËn ca nh÷ng thay ®æi cña HT§, cña c¸c thiÕt bÞ cïng nh÷ng lÖnh, chØ thÞ míi cã liªn quan ®Õn vËn hµnh trong ca m×nh; 3. Th«ng b¸o cho ng-êi nhËn ca nh÷ng hiÖn t-îng bÊt th-êng ®· x¶y ra trong ca m×nh vµ nh÷ng hiÖn t-îng kh¸ch quan ®ang ®e dä¹ ®Õn chÕ ®é lµm viÖc b×nh th-êng cña HT§, cña thiÕt bÞ; 4. Gi¶i thÝch th¾c m¾c cña ng-êi nhËn ca vÒ nh÷ng vÊn ®Ò hä ch-a râ; 5. Ký tªn vµo sæ giao ca sau khi ng-êi nhËn ca ®· ký . Thñ tôc giao ca ®-îc thùc hiÖn xong khi nh©n viªn vËn hµnh giao vµ nhËn ®Òu ®· ký tªn vµo sæ giao ca. KÓ tõ khi ký nhËn ca nh©n viªn vËn hµnh nhËn ca cã dÇy ®ñ quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô cña m×nh trong ca trùc. Sau khi nhËn ca KS§H HT§ miÒn ph¶i b¸o c¸o víi KS§H HT§ Quèc gia: l. Tªn cña KS§H HT§ miÒn; 2. S¬ ®å kÕt d©y HT§ miÒn vµ nh÷ng l-u ý; 28
  28. 3. T×nh tr¹ng vµ kh¶ n¨ng huy ®éng c«ng suÊt t¸c dông, ph¶n kh¸ng cña nguån ®iÖn thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn; 4. T×nh h×nh vËn hµnh cña HT§ miÒn, nh÷ng thao t¸c chÝnh sÏ thùc hiÖn trong ca; 5. Nh÷ng kiÕn nghÞ víi KS§H HT§ Quèc gia vÒ ph-¬ng thøc huy ®éng nguån trong miÒn. 6 . T×nh h×nh th«ng tin liªn l¹c gi÷a cÊp ®iÒu ®é HT§ miÒn víi cÊp ®iÒu ®é HT§ Quèc gia . Sau khi nhËn ca, §§V l-íi ®iÖn ph©n phèi ph¶i b¸o c¸o cho KS§H HT§ miÒn nh÷ng vÊn ®Ò sau : l. Tªn cña c¸c §§V. 2. S¬ ®å kÕt d©y vµ t×nh h×nh vËn hµnh l-íi ®iÖn ph©n phèi thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn. 3. T×nh tr¹ng vµ kh¶ n¨ng huy déng c«ng suÊt t¸c dông, ph¶n kh¸ng cña nguån ®iÖn nhá, nguån bï c«ng suÊt ph¶n kh¸ng thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn. 4. T×nh h×nh phô t¶i, c¸c biÖn ph¸p ®iÒu hßa, h¹n chÕ phô t¶i trong ca. Thø tù -u tiªn c¸c ®-êng d©y cung cÊp ®iÖn cho phô t¶i (kÓ c¶ c¸c nhu cÇu ®Æc biÖt cÇn -u tiªn cung cÊp). 5 . KÕ ho¹ch söa ch÷a cã liªn quan ®Õn HT§ miÒn. 6. T×nh h×nh th«ng tin liªn l¹c gi÷a cÊp diÒu ®é l-íi ®iÖn ph©n phèi víi cÊp ®iÒu ®é HT§ miÒn. 7. Nh÷ng kiÕn nghÞ vÒ vËn hµnh HT§ miÒn ®èi víi cÊp ®iÒu ®é HT§ miÒn. Sau khi nhËn ca, Tr-ëng ca c¸c NM§ b¸o c¸o cho KS§H HT§ Quèc gia. KS§H HTD miÒn vµ §§V l-íi ®iÖn ph©n phèi theo ph©n cÊp quyÒn ®iÒu khiÓn: l. Tªn cña Tr-ëng ca vµ Tr-ëng kÝp tr¹m ®iÖn. 2 . T×nh tr¹ng lß, m¸y vµ thiÕt bÞ. Sè lß, m¸y ®ang vËn hµnh, dù phßng nãng, dù phßng nguéi. 3. Dù kiÕn kh¶ n¨ng ph¸t cao nhÊt, nh÷ng khã kh¨n thuËn lîi trong viÖc chÊp hµnh biÓu ®å c«ng suÊt. 4 . S¬ ®å nèi d©y chÝnh cña NM§. 5. Ph-¬ng thøc t¸ch l-íi gi÷ tù dïng, tr¹ng th¸i ®Æt cña c¸c bé tù ®éng chèng sù cè, ph-¬ng thøc s½n sµng cña thiÕt bÞ cho 'khëi ®éng ®en" cña nhµ m¸y (nÕu cã). 6. T×nh h×nh nhiªn liÖu ®èi víi nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn, c¸c sè liÖu thñy v¨n (møc n-íc th-îng l-u, h¹ l-u, l-u l-îng n-íc vÒ hß, l-n l-îng n-íc dïng ®Ó ph¸t ®iÖn ) ®èi víi nhµ m¸y thñy ®iÖn. 7 . T×nh h×nh th«ng tin liªn l¹c gi÷a NM§ víi cÊp ®iÒu ®é cã quyÒn ®iÒu khiÓn. 8 . Nh÷ng kiÕn nghÞ vÒ vËn hµnh thiÕt bÞ cña nhµ m¸y. Sau khi nhËn ca, nh©n viªn vËn hµnh tr¹m ®iÖn ph¶i b¸o c¸o víi c¸c cÊp ®iÒu ®é (theo ph©n cÊp) nh÷ng vÊn ®Ò sau : l. Tªn cña nh©n viªn vËn hµnh. 29
  29. 2. S¬ ®å kÕt d©y cña tr¹m. 3. T×nh tr¹ng vËn hµnh cña MBA lùc vµ thiÕt bÞ chÝnh trong tr¹m . 4. §iÖn ¸p thanh c¸i vµ dßng ®iÖn, c«ng suÊt t¸c dông. c«ng suÊt ph¶n kh¸ng truyÒn t¶i trªn c¸c ®-êng d©y. 5. C«ng suÊt, dßng ®iÖn qua MBA vµ c¸c th«ng sè kh¸c. 6. T×nh tr¹ng vËn hµnh bÊt th-êng vµ t×nh h×nh th«ng tin liªn l¹c. 7. Nh÷ng kiÕn nghÞ vÒ vËn hµnh thiÕt bÞ ®èi víi c¸c cÊp ®iÒu ®é (theo ph©n cÊp). Sau khi nhËn ca, Tr-ëng kÝp tr¹m bï, tr¹m Diesel, tr¹m thuû ®iÖn nhá b¸o c¸o cho KS§H HT§ miÒn vµ §§V l-íi ®iÖn ph©n phèi theo ph©n cÊp quyÒn ®iÒu khiÓn: l. Tªn cña Tr-ëng kÝp. 2. T×nh tr¹ng m¸y vµ thiÕt bÞ. Sè m¸y ®ang vËn hµnh, dù phßng. 3. Dù kiÕn kh¶ n¨ng ph¸t cao nhÊt, nh÷ng khã kh¨n thuËn lîi trong viÖc chÊp hµnh biÓu ®å c«ng suÊt. 4. S¬ ®å nèi d©y chÝnh cña tr¹m. 5. T×nh h×nh nhiªn liÖu ®èi víi tr¹m Diezel, c¸c sè liÖu thuû v¨n ®èi víi tr¹m thñy ®iÖn nhá. 6 . T×nh h×nh th«ng tin liªn l¹c. 7 . Nh÷ng kiÕn nghÞ vÒ vËn hµnh thiÕt bÞ ®èi víi c¸c cÊp ®iÒu ®é (theo ph©n cÊp) . Sau khi nhËn b¸o c¸o nhËn ca cña nh©n viªn vËn hµnh cÊp d-íi, KS§H HT§ Quèc gia, KS§H HT§ miÒn, §§V l-íi ®iÖn ph©n phèi ph¶i th«ng b¸o l¹i c¸c néi dung: l. Tªn cña KS§HHT§ Quèc gia KS§H HT§ miÒn. §§V l-íi ®iÖn ph©n phèi. 2. S¬ ®å nèi d©y liªn quan cña HT§, HT§ miÒn, l-íi diÖn ph©n phèi vµ nh÷ng khã kh¨n thuËn lîi trong ca. 3. C¸c yªu cÇu vÒ vËn hµnh HT§ ®èi víi nh©n viªn vËn hµnh cÊp d-íi. 4. Tr¶ lêi c¸c kiÕn nghÞ cña nh©n viªn vËn hµnh cÊp d-íi. Nh©n viªn vËn hµnh kh«ng ®-îc giao ca khi ch-a hoµn thµnh c¸c c«ng viÖc sù vô hoÆc ch-a th«ng b¸o ®Çy ®ñ t×nh h×nh vËn hµnh trong ca cho ng-êi nhËn ca. Tr-êng hîp sau sù cè ®· ®Õn giê giao ca mµ ch-a hoµn thµnh c¸c c«ng viÖc sù vô trong ca, nÕu ®-îc phÐp cña L·nh ®¹o ®¬n vÞ, Tr-ëng phßng trùc tiÕp th× nh©n viªn vËn hµnh ®-îc phÐp giao ca tr-íc vµ ë l¹i hoµn chØnh c¸c c«ng viÖc sù vô. Nh©n viªn vËn hµnh kh«ng ®-îc lµm viÖc hai ca liªn tôc, trong khi trùc ca kh«ng ®-îc uèng r-îu, bia, sö dông c¸c chÊt kÝch kh¸c bÞ nghiªm cÊm. Nh©n viªn vËn hµnh kh«ng ®-îc giao ca khi cã ®Çy ®ñ lý do x¸c ®Þnh ng-êi nhËn ca kh«ng ®ñ tØnh t¸o do ®· uèng r-îu, bia, sö dông c¸c chÊt kÝch kh¸c bÞ nghiªm cÊm. Tr-êng hîp nµy, nh©n viªn vËn hµnh ph¶i b¸o c¸o L·nh ®¹o ®¬n vÞ ®Ó cö ng-êi kh¸c thay thÕ. Nghiªm cÊm nh©n viªn vËn hµnh bá vÞ trÝ trong lóc trùc ca hoÆc hÕt giê trùc ca nh-ng ch-a cã ng-êi ®Õn nhËn ca. 30
  30. Khi kh«ng cã ng-êi ®Õn thay ca, nh©n viªn vËn hµnh ph¶i b¸o c¸o víi ng-êi xÕp lÞch, Tr-ëng phßng trùc tiÕp biÕt ®Ó bè trÝ ng-êi kh¸c thay thÕ ®¶m b¶o thêi gian kÐo dµi ca trùc kh«ng qu¸ 4 giê. Kh«ng cho phÐp nh©n viªn vËn hµnh giao, nhËn ca khi ®ang cã sù cè hoÆc ®ang tiÕn hµnh nh÷ng thao t¸c phøc t¹p trõ tr-êng hîp khi ®ang tiÕn hµnh c¸c thao t¸c phøc t¹p, nÕu ®-îc sù ®ång ý cña nh©n viªn vËn hµnh trùc ban cÊp trªn vµ hoÆc L·nh ®¹o ®¬n vÞ trùc tiÕp th× cã quyÒn giao nhËn ca. Nghiªm cÊm nh©n viªn vËn hµnh lµm viÖc riªng trong giê trùc ca vµ tuyÖt ®èi kh«ng cho ng-êi kh«ng cã nhiÖm vô vµo phßng trùc ca nÕu kh«ng ®-îc phÐp cña L·nh ®¹o ®¬n vÞ, Tr-ëng phßng hoÆc Qu¶n ®èc ph©n x-ëng trùc tiÕp 31
  31. Môc IV- ChÕ ®é qu¶n lý söa ch÷a thiÕt bÞ C¨n cø vµo kÕ ho¹ch söa ch÷a n¨m vµ quÝ ®· ®-îc cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt; c¨n cø vµo t×nh h×nh thùc tÕ cña thiÕt bÞ, c¸c ®¬n vÞ qu¶n lý vËn hµnh ®¨ng ký víi cÊp ®iÒu ®é cã quyÒn ®iÒu khiÓn kÕ ho¹ch söa ch÷a thiÕt bÞ thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn cña cÊp ®iÒu ®é ®ã trong th¸ng sau (thêi gian göi ®¨ng ký thùc hiÖn theo ®óng chÕ ®éc lËp vµ thùc hiÖn ph-¬ng thøc vËn hµnh). Néi dung ®¨ng ký gåm : l. Tªn thiÕt bÞ cÇn söa ch÷a. 2. Néi dung c«ng viÖc chÝnh. 3. Thêi gian dù kiÕn b¾t ®Çu vµ kÕt thóc c«ng viÖc söa ch÷a. 4. C¸c yªu cÇu kh¸c cã liªn quan ®Õn c«ng viÖc. §¨ng ký ®-a thiÕt bÞ ®ang vËn hµnh hay dù phßng ra söa ch÷a ®-îc ph©n lo¹i nh- sau : 1. Söa ch÷a theo kÕ ho¹ch. 2. Söa ch÷a ngoµi kÕ ho¹ch . 3. Söa ch÷a sù cè. §¨ng ký söa ch÷a thiÕt bÞ trªn c¬ së lÞch söa ch÷a hµng th¸ng, hµng quÝ, n¨m ®· ®-îc duyÖt lµ ®¨ng ký söa ch÷a theo kÕ ho¹ch . §¨ng ký söa ch÷a thiÕt bÞ kh«ng cã lÞch söa ch÷a cña th¸ng, quÝ, n¨m gäi lµ ®¨ng ký söa ch÷a ngoµi kÕ ho¹ch. Khi gi¶i quyÕt söa ch÷a ngoµi kÕ ho¹ch c¸c cÊp ®iÒu ®é ph¶i th¶o luËn víi c¸c ®¬n vÞ liªn quan kh¸c . §¨ng ký söa ch÷a thiÕt bÞ ®ang vËn hµnh trong t×nh tr¹ng cã nguy c¬ dÉn ®Õn sù cè gäi lµ ®¨ng ký söa ch÷a sù cè. §èi víi thiÕt bÞ ®· bÞ sù cè, ®¬n vÞ qu¶n lý vËn hµnh cã tr¸ch nhiÖm ®¨ng ký thêi gian dù kiÕn kh¾c phôc sù cè. ChØ cã ®¬n vÞ qu¶n lý vËn hµnh thiÕt bÞ míi cã quyÒn ®¨ng ký t¸ch thiÕt bÞ ra khái vËn hµnh hoÆc ®-a vµo dù phßng. C¸c bªn thi c«ng hoÆc c¸c ®¬n vÞ kh¸c khi cÇn t¸ch thiÕt bÞ do ®¬n vÞ nµo qu¶n lý vËn hµnh th× ph¶i ®¨ng ký vãi ®¬n vÞ ®ã. C¸c cÊp ®iÒu ®é chØ nhËn, gi¶i quyÕt ®¨ng ký vµ giao, nhËn thiÕt bÞ víi ®¬n vÞ qu¶n lý vËn hµnh. Thêi gian söa ch÷a ®-îc tÝnh tõ khi ®· t¸ch xong thiÕt bÞ ra khái vËn hµnh hoÆc dù phßng ®Õn khi ®-îc bµn giao trë l¹i ®Ó ®-a vµo vËn hµnh hoÆc dù phßng. Khi ®¨ng ký t¸ch thiÕt bÞ ra söa ch÷a, ®¬n vÞ qu¶n lý vËn hµnh cã tr¸ch nhiÖm dù kiÕn thêi gian söa ch÷a, thêi gian tiÕn hµnh c«ng viÖc nghiÖm thu, ch¹y thö thiÕt bÞ vµ phèi hîp víi cÊp ®iÒu ®é ra lÖnh thao t¸c, dù kiÕn thêi gian thao t¸c t¸ch thiÕt bÞ, thao t¸c ®-a thiÕt bÞ vµo vËn hµnh ®Ó ®¨ng ký víi c¸c cÊp ®iÒu ®é tæng toµn bé c¸c thêi gian trªn trong phiÕu ®¨ng ký c«ng t¸c . Mét ngµy tr-íc khi ®-a thiÕt bÞ ra khái vËn hµnh hay dù phßng ®Ó söa ch÷a hoÆc/vµ thÝ nghiÖm, ®¬n vÞ qu¶n lý vËn hµnh ph¶i chÝnh thøc ®¨ng ký l¹i víi c¸c cÊp ®iÒu ®é t-¬ng øng ®Ó lËp ph-¬ng thøc vËn hµnh , kh«ng kÓ söa ch÷a ®ã lµ trong hay ngoµi kÕ ho¹ch. 32
  32. MÆc dï ®· cã ®¨ng ký vµ ®· ®-îc duyÖt ph-¬ng thøc söa ch÷a, tr-íc khi ®-a thiÕt bÞ ra khái vËn hµnh hay dù phßng ph¶i ®-îc sù dång ý cña nh©n viªn vËn hµnh cã quyÒn ®iÒu khiÓn míi ®-îc tiÕn hµnh thao t¸c . §èi víi nh÷ng tr-êng hîp thiÕt bÞ ®ang vËn hµnh ë tr¹ng th¸i ®e däa sù cè ®ßi hái ph¶i khÈn tr-¬ng söa ch÷a, nh©n viªn vËn hµnh thiÕt bÞ cã quyÒn t¸ch thiÕt bÞ ®ã ra söa ch÷a vµ ph¶i chÞu hoµn toµn tr¸ch nhiÖm . Sau khi t¸ch xong nh©n viªn vËn hµnh thiÕt bÞ ph¶i b¸o c¸o ngay víi cÊp ®iÒu ®é cã quyÒn ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ ®ã. §èi víi nh÷ng tr-êng hîp cÇn thiÕt ®Ó thiÕt bÞ vËn hµnh trong khi cã nh÷ng vi ph¹m ®iÒu kiÖn kü thuËt, KS§H hoÆc Tr-ëng ca NM§, Tr-ëng kÝp tr¹m ®iÖn b¸o c¸o víi Phã Gi¸m ®èc kü thuËt nhµ m¸y hoÆc C«ng ty qu¶n lý vËn hµnh thiÕt bÞ ®Ó hä cã quyÕt ®Þnh hoÆc b¸o c¸o Phã tæng Gi¸m ®èc s¶n xuÊt EVN quyÕt ®Þnh. §èi víi nh÷ng c«ng viÖc söa ch÷a nhá, thêi gian ng¾n kh«ng dÉn ®Õn vi ph¹m biÓu ®å phô t¶i, kh«ng lµm gi¶m ®é tin cËy cña s¬ ®å nèi d©y HT§, kh«ng ¶nh h-ëng ®Õn viÖc cung cÊp ®iÖn cho kh¸ch hµng th× trùc ban c¸c cÊp ®iÒu ®é cã quyÒn gi¶i quyÕt trong ph¹m vi ca trùc cña m×nh vµ ph¶i b¸o cho L·nh ®¹o trùc tiÕp. NÕu c«ng viÖc söa ch÷a kÐo dµi sang ca sau ph¶i xin ý kiÕn Tr-ëng phßng §iÒu ®é vµ ph¶i ®-îc sù ®ång ý cña Tr-ëng phßng §iÒu ®é míi ®-îc phÐp thùc hiÖn. §èi víi nh÷ng c«ng viÖc söa ch÷a nh»m kh¾c phôc c¸c khiÕm khuyÕt cña thiÕt bÞ trong qu¸ tr×nh vËn hµnh, ®¬n vÞ qu¶n lý vËn hµnh ph¶i ®¨ng ký yªu cÇu víi cÊp ®iÒu ®é cã quyÒn ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ ®ã tr-íc Ýt nhÊt mét ngµy ®Ó s¾p xÕp vµ ph¶i chuÈn bÞ s½n sµng ®Ó tiÕn hµnh c«ng viÖc vµo giê thÊp ®iÓm. §èi víi c¸c thiÕt bÞ, c«ng tr×nh söa ch÷a lín (®¹i tu, trung tu), tr-íc khi ®¨ng ký ®-a vµo vËn hµnh ph¶i d¶m b¶o c¸c yªu cÇu vÒ nghiÖm thu vµ ch¹y thö theo ®óng "H-íng dÉn nghiÖm thu vµ b¶o hµnh söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh" thuéc quy chÕ söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh cña EVN. C¸c ®¬n vÞ thùc hiÖn c«ng t¸c söa ch÷a cã tr¸ch nhiÖm hoµn thµnh kÕ ho¹ch söa ch÷a ®óng thêi h¹n ®¨ng ký vµ b¶o ®¶m chÊt l-îng cao. Trong qu¸ tr×nh söa ch÷a nÕu ph¸t hiÖn thªm nh÷ng h- háng ngoµi dù kiÕn dÉn ®Õn kÐo dµi thêi gian söa ch÷a th× ®¬n vÞ qu¶n lý vËn hµnh ph¶i kÞp thêi ®¨ng ký gia h¹n thêi gian tr-íc khi kÕt thóc thêi gian söa ch÷a theo ®¨ng ký vµ ph¶i b¸o c¸o nguyªn nh©n víi cÊp ®iÒu ®é t-¬ng øng . TÊt c¶ nh÷ng tr-êng hîp söa ch÷a qu¸ thêi h¹n, kh«ng cã lý do chÝnh ®¸ng g©y khã kh¨n cho viÖc vËn hµnh HT§ ®Òu tÝnh nh- thiÕt bÞ bÞ sù cè trong vËn hµnh. Tr-êng hîp nµy, ®¬n vÞ thùc hiÖn c«ng t¸c söa ch÷a ph¶i b¸o c¸o nguyªn nh©n vµ tæ chøc kiÓm ®iÓm rót kinh nghiÖm. ThiÕt bÞ ®ang ë tr¹ng th¸i dù phßng nh-ng kh«ng huy ®éng ®-îc khi cÇn, sÏ tÝnh lµ thiÕt bÞ bÞ sù cè kÓ tõ khi ph¸t hiÖn h- háng. Môc V - ChÕ ®é ®-a thiÕt bÞ míi, c«ng tr×nh míi vµo vËn hµnh ViÖc ®-a thiÕt bÞ míi, c«ng tr×nh míi vµo vËn hµnh ph¶i tu©n thñ c¸c tiªu chuÈn, quy ph¹m, quy tr×nh, quy ®Þnh chuyªn ngµnh vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt 33
  33. hiÖn hµnh. PhÇn nµy cña quy tr×nh chØ quy ®Þnh mét sè thñ tôc cÇn thiÕt liªn quan ®Õn c«ng t¸c vËn hµnh HT§. Dùa vµo kÕ ho¹ch ®-a c«ng tr×nh míi thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn vµo vËn hµnh hµng n¨m, c¸c cÊp ®iÒu ®é tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc chuÈn bÞ cÇn thiÕt cho viÖc khëi ®éng, vËn hµnh thö vµ ®-a vµo vËn hµnh chÝnh thøc. §Ó ®-a thiÕt bÞ míi, c«ng tr×nh míi vµo vËn hµnh, Ban qu¶n lý dù ¸n ph¶i göi vÒ c¸c cÊp ®iÒu ®é liªn quan tµi liÖu kü thuËt cÇn thiÕt (b»ng tiÕng ViÖt hoÆc tiÕng Anh vµ b¶n sao tµi liÖu nguyªn b¶n cã x¸c nhËn cña Ban qu¶n lý dù ¸n) gåm: 1. S¬ ®å nèi d©y nhÊt thø phÇn ®iÖn, s¬ ®å phÇn nhiÖt vµ c¸c s¬ ®å cã liªn quan. 2. Th«ng sè kü thuËt cña thiÕt bÞ chÝnh. 3. S¬ ®å nguyªn lý cña r¬ le b¶o vÖ vµ tù ®éng. 4. Quy tr×nh vËn hµnh vµ qu¶n lý thiÕt bÞ cña nhµ chÕ t¹o. 5 . C¸c tµi liÖu kü thuËt liªn quan ®Õn r¬ le b¶o vÖ vµ tù ®éng, MBA, m¸y c¾t §èi víi c¸c c«ng tr×nh nh- NM§, thêi gian yªu cÇu Ýt nhÊt lµ 2 th¸ng tr-íc ngµy ®-a NM§ vµo vËn hµnh thö. §èi víi c¸c c«ng tr×nh nh- ®-êng d©y, tr¹m ®iÖn thêi gian yªu cÇu Ýt nhÊt lµ l th¸ng tr-íc ngµy ®-a ®-êng d©y, tr¹m ®iÖn vµo vËn hµnh thö. ChËm nhÊt 15 ngµy kÓ tõ khi nhËn ®ñ c¸c tµi liÖu cÇn thiÕt nh- §iÒu 85, c¸c cÊp ®iÒu ®é ph¶i cã tr¸ch nhiÖm chuyÓn cho ®¬n vÞ qu¶n lý vËn hµnh: 1. S¬ ®å ®¸nh, sè thiÕt bÞ; 2. Quy tr×nh nhiÖm vô vµ ph©n cÊp ®iÒu ®é HT§ hiÖn hµnh; 3. PhiÕu chØnh ®Þnh r¬le b¶o vÖ vµ tù ®éng; 4. VÞ trÝ ®Çu ph©n ¸p vµ chÕ ®é nèi ®Êt trung tÝnh m¸y biÕn ¸p thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn; 5 . Quy tr×nh thao t¸c vµ quy tr×nh xö lý sù cè HT§; 6. Ph-¬ng thøc khëi ®éng; 7. C¸c yªu cÇu thiÕt lËp hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c víi c¸c cÊp ®iÒu ®é; 8. Danh s¸ch c¸c c¸n bé liªn quan vµ nh©n viªn vËn hµnh kÌm theo sè ®iÖn tho¹i, fax. ChËm nhÊt lµ 10 ngµy tr-íc khi ®-a c«ng tr×nh míi vµo vËn hµnh, Ban qu¶n lý dù ¸n ph¶i cung cÊp cho ®¬n vÞ tiÕp nhËn qu¶n lý vËn hµnh, cÊp ®iÒu ®é cã quyÒn ®iÒu khiÓn s¬ ®å hoµn c«ng phÇn ®iÖn (nhÊt thø vµ nhÞ thø) vµ nh÷ng thay ®æi (nÕu cã) so víi thiÕt kÕ ban ®Çu, s¬ ®å thùc tÕ khi ®-a vµo vËn hµnh chÝnh thøc; th«ng qua ®¬n vÞ qu¶n lý vËn hµnh ®¨ng ký chÝnh thøc víi c¸c cÊp ®iÒu ®é lÞch ch¹y thö vµ vËn hµnh thiÕt bÞ theo quy ®Þnh quyÒn ®iÒu khiÓn vµ kiÓm tra, th«ng b¸o danh s¸ch c¸n bé L·nh ®¹o vµ danh s¸ch nh©n viªn vËn hµnh, sè ®iÖn tho¹i, fax. §èi víi nh÷ng c«ng tr×nh, thiÕt bÞ kh«ng thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn vµ kiÓm tra cña c¸c cÊp ®iÒu ®é nh-ng viÖc ®-a c¸c thiÕt bÞ ®ã vµo ch¹y thö, vËn hµnh cã ¶nh h-ëng tíi HT§ hoÆc cã mét sè yªu cÇu ®èi víi HT§ th× ®¬n vÞ qu¶n lý vËn hµnh ph¶i b¸o c¸o cho cÊp ®iÒu ®é liªn quan biÕt tr-íc khi ®-a vµo vËn hµnh Ýt nhÊt lµ 10 ngµy ®Ó bè trÝ ph-¬ng thøc. 34
  34. ViÖc thao t¸c ®-a thiÕt bÞ míi vµo ch¹y thö, vËn hµnh chØ ®-îc cÊp ®iÒu ®é cã quyÒn ®iÒu khiÓn thùc hiÖn khi Chñ tÞch héi ®ång nghiÖm thu cã thÈm quyÒn (hoÆc Chñ tÞch héi ®ång nghiÖm thu cã thÈm quyÒn cã v¨n b¶n ñy quyÒn cho ®¬n vÞ qu¶n lý vËn hµnh tiÕn hµnh c¸c thñ tôc ®ãng ®iÖn) ®¶m b¶o: 1. §ñ c¸c thñ tôc vÒ ph¸p lý. 2. §ñ ®iÒu kiÖn ®ãng ®iÖn. 3. ChÝnh thøc ®¨ng ký ®-a thiÕt bÞ, c«ng tr×nh míi vµo vËn hµnh. Thêi gian ®ãng ®iÖn nghiÖm thu, ch¹y thö thùc hiÖn theo c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh. Trong thêi gian ch¹y thö thiÕt bÞ míi, c«ng tr×nh míi, Ban qu¶n lý dù ¸n ph¶i cö c¸n bé cã thÈm quyÒn trùc 24/24 giê vµ th«ng b¸o danh s¸ch c¸n bé trùc, sè ®iÖn tho¹i, fax ®Ó liªn hÖ víi c¸c cÊp ®iÒu ®é khi cÇn thiÕt. Trong giai ®o¹n ch¹y thö vµ ch¹y nghiÖm thu thiÕt bÞ, c«ng tr×nh míi, mäi yªu cÇu thay ®æi tr×nh tù, thêi gian thö nghiÖm so víi ch-¬ng tr×nh ®· ®-îc phª duyÖt, Ban qu¶n lý dù ¸n ph¶i th«ng b¸o víi cÊp ®iÒu ®é cã quyÒn ®iÒu khiÓn, tr×nh cÊp cã thÈm quyÒn cña EVN quyÕt ®Þnh. NÕu hÕt thêi gian nghiÖm thu mµ thiÕt bÞ míi ®-a vµo vËn hµnh ch-a ®-îc bµn giao cho ®¬n vÞ qu¶n lý vËn hµnh th× cÊp ®iÒu ®é cã quyÒn ®iÒu khiÓn ®-îc phÐp t¸ch thiÕt bÞ ®ã ra khái vËn hµnh nÕu xÐt thÊy kh«ng ®¶m b¶o an toµn cho HT§, giao l¹i Ban qu¶n lý dù ¸n. III.4: Quy ®Þnh ®¸nh sè thiÕt bÞ TÊt c¶ c¸c thiÕt bÞ ®-a vµo vËn hµnh trong HT§ VN ®Òu ph¶i ®-îc ®Æt tªn, ®¸nh sè. ThiÕt bÞ thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn cña cÊp ®iÒu ®é nµo th× do cÊp ®iÒu ®é ®ã ®¸nh sè vµ phª duyÖt. ViÖc ®¸nh sè thiÐt bÞ thuéc quyÒn ®iÒu khiÓn cña mét cÊp ®iÒu ®é nh-ng thuéc quyÒn kiÓm tra cña cÊp ®iÒu ®é kh¸c chØ ®-îc ban hµnh khi cã sù ®ång ý cña cÊp ®iÒu ®é cã quyÒn kiÓm tra. 1-Quy ®Þnh nh÷ng ch÷ sè ®Æc tr-ng cho cÊp ®iÖn ¸p: - §iÖn ¸p 500kV lÊy ch÷ sè 5 - §iÖn ¸p 220kV lÊy ch÷ sè 2 - §iÖn ¸p 110kV lÊy ch÷ sè 1 - §iÖn ¸p 66kV lÊy ch÷ sè 7 - §iÖn ¸p 35kV lÊy ch÷ sè 3 - §iÖn ¸p 22kV lÊy ch÷ sè 4 - §iÖn ¸p 10kV lÊy ch÷ sè 9 - §iÖn ¸p 15kV lÊy ch÷ sè 8 - §iÖn ¸p 6kV lÊy ch÷ sè 6 2- Thanh c¸i : Tªn thanh c¸i ®-îc quy ®Þnh bao gåm c¸c ký tù - Ký tù thø nhÊt lÊy ch÷ C - Ký tù thø hai chØ cÊp ®iÖn ¸p Ký tù thø 3 chØ sè thø tù thanh c¸i (Riªng sè 9 chØ thanh c¸i vßng) VÝ dô: C12: BiÓu thÞ thanh c¸i 2 ®iÖn ¸p 110 kV 35
  35. C21: BiÓu thÞ thanh c¸i 1 ®iÖn ¸p 220 kV C19: BiÓu thÞ thanh c¸i vßng ®iÖn ¸p 110 kV 3- M¸y c¾t: Tªn m¸y c¾t quy ®Þnh bao gåm c¸c ký tù - Ký tù thø nhÊt ®Æc tr-ng cho cÊp ®iÖn ¸p. - Ký tù thø hai ®Æc tr-ng cho vÞ trÝ m¸y c¾t ®-îc quy ®Þnh nh- sau: + M¸y c¾t MBA lÊy sè 3 + M¸y c¾t ®-êng d©y lÊy sè 7, 8 + M¸y c¾t MBA tù dïng lÊy sè 4 + M¸y c¾t ®Çu cùc m¸y ph¸t lÊy sè 0 + M¸y c¾t m¸y bï quay lÊy sè 0 + M¸y c¾t cña tô ®iÖn lÊy sè 0 - Ký tù thø ba thÓ hiÖn sè thø tù 1, 2, 3 §èi víi m¸y c¾t thanh c¸i vßng hai ký tù tiÕp theo ký tù thø nhÊt lµ 00. §èi víi m¸y c¾t liªn l¹c hai thanh c¸i hai ký tù tiÕp theo ký tù thø nhÊt lµ sè cña 2 thanh c¸i. VÝ dô: 371: MC ®-êng d©y 35 kV m¹ch sè 1 131: MC phÝa 110 kV cña MBA T1 641: MC phÝa 6 kV cña MBA tù dïng 903: MC cña m¸y ph¸t sè 3 U>10 kV 100: MC 110 kV nèi 2 thanh c¸i víi thanh c¸i vßng 4- M¸y biÕn ¸p: tªn cña MBA bao gåm c¸c ký tù - M¸y biÕn ¸p ký hiÖu lµ ch÷ T, sau ch÷ T lµ sè thø tù. VD: T1, T2, T3 - M¸y biÕn ¸p tù ngÉu ký hiÖu lµ AT, MBA tù dïng ký hiÖu lµ TD tiÕp theo lµ sè thø tù. VD: AT1, AT2, TD1, TD2. 5- M¸y biÕn ®iÖn ¸p: - Ký hiÖu lµ TU c¸c thiÕt bÞ tiÕp theo lÊy tªn cña thiÕt bÞ mµ TU ®Êu vµo. §èi víi c¸c thiÕt bÞ mµ tªn cña thiÕt bÞ kh«ng thÓ hiÖn râ cÊp ®iÖn ¸p th× sau 2 ký tù ®Çu sÏ lµ ký tù ®Æc tr-ng cho cÊp ®iÖn ¸p, tiÕp theo lµ tªn thiÕt bÞ. VÝ dô: TU171: TU ®-êng d©y 171, 110 kV TU5T2: TU cña MBA T2 phÝa 500 kV 6- M¸y biÕn dßng ®iÖn : - Ký hiÖu lµ TI c¸c thiÕt bÞ tiÕp theo lÊy tªn cña thiÕt bÞ mµ TI ®Êu vµo. §èi víi c¸c thiÕt bÞ mµ tªn cña thiÕt bÞ kh«ng thÓ hiÖn râ cÊp ®iÖn ¸p th× sau 2 ký tù ®Çu sÏ lµ ký tù ®Æc tr-ng cho cÊp ®iÖn ¸p, tiÕp theo lµ tªn thiÕt bÞ. VÝ dô: TI171 : m¸y biÕn dßng ®iÖn 110KV nèi víi MC 171 7- Chèng sÐt: Tªn cña chèng sÐt ®-îc quy ®Þnh gåm c¸c ký tù : - Hai ký tù ®Çu lÊy ch÷ CS - Ký tù thø ba lÊy dÊu ph©n c¸ch (-) - TiÕp theo lµ tªn cña thiÕt bÞ ®-îc b¶o vÖ. §èi víi c¸c thiÕt bÞ mµ tªn cña thiÕt bÞ kh«ng thÓ hiÖn râ cÊp ®iÖn ¸p th× sau 3 ký tù ®Çu sÏ lµ ký tù ®Æc 36
  36. tr-ng cho cÊp ®iÖn ¸p, tiÕp theo lµ tªn thiÕt bÞ. §èi víi chèng sÐt van nèi vµo trung tÝnh MBA thªm 2 ký tù ®Ó ph©n biÖt lµ (-) vµ sè 0. VÝ dô: CS-1T1 : chèng sÐt cña MBA T1 phÝa ®iÖn ¸p 110kV CS-2T1-0: chèng sÐt m¾c vµo trung tÝnh T1 cuén 220kV 1. CS-271: chèng sÐt ®-êng d©y 271 8- Dao c¸ch ly liªn quan cña MC vµ TU: Tªn cña DCL ®-îc quy ®Þnh bao gåm c¸c ký tù - C¸c ký tù ®Çu lµ tªn cña MC nèi víi DCL (§èi víi DCL cña TU c¸c ký tù ®Çu tiªn lµ tªn cña TU, tiÕp theo lµ tªn thiÕt bÞ nèi trùc tiÕp DCL) tiÕp theo lµ dÊu (-) - Ký tù tiÕp theo ®-îc quy ®Þnh nh- sau: + CÇu dao thanh c¸i lÊy sè thø tù cña thanh c¸i + CÇu dao ®-êng d©y (CÇu dao vÒ phÝa ®-êng d©y) lÊy sè 7 + CÇu dao nèi víi MBA lÊy sè 3 + CÇu dao nèi thanh c¸i vßng lÊy sè 9 + CÇu dao nèi t¾t mét thiÕt bÞ (m¸y c¾t, kh¸ng tô ) lÊy sè 0 + CÇu dao nèi víi ph©n ®o¹n nµo (phÝa ph©n ®o¹n nµo) th× lÊy sè thø tù cña ph©n ®o¹n thanh c¸i (hoÆc thanh c¸i ®ã). VÝ dô: 331-3 : BiÓu thÞ cÇu dao cña MBA T1 ®iÖn ¸p 35 kV TUC22-2 : DCL cña TU thanh c¸i 2 ®iÖn ¸p 220 kV nèi víi thanh c¸i 2 171-7 : BiÓu thÞ cÇu dao ngoµi ®-êng d©y 110 kV cña MC 171 172-9 : BiÓu thÞ cÇu dao cña MC 172 nèi thanh c¸i vßng 275-0: BiÓu thÞ cÇu dao nèi t¾t MC 275 9- Dao trung tÝnh nèi ®Êt MBA: Tªn cÇu dao trung tÝnh nèi ®Êt MBA ®-îc quy ®Þnh - Ký tù thø 1 ®-îc ®Æc tr-ng cho cÊp ®iÖn ¸p - Ký tù thø 2 lÊy sè 3 - Ký tù thø 3 lÊy theo sè thø tù cña MBA - Ký tù thø 4 lÊy dÊu (-) - Ký tù thø 5 lµ sè 0 VÝ dô: 131-0: dao nèi ®Êt trung tÝnh T1 phÝa 110 kV 231-0 : dao nèi ®Êt trung tÝnh T1 phÝa 220 kV 10- Dao tiÕp ®Þa: - Ký tù ®Çu lµ tªn cÇu dao (hoÆc thiÕt bÞ cã liªn quan trùc tiÕp) cã liªn quan trùc tiÕp. - Ký tù tiÕp theo ®Æc tr-ng cho tiÕp ®Þa, ®-îc quy ®Þnh nh- sau: + TiÕp ®Þa ®-êng d©y lÊy sè 6 + TiÕp ®Þa MBA vµ TU lÊy sè 8 + TiÕp ®Þa m¸y c¾t lÊy sè 5 37
  37. + TiÕp ®Þa thanh c¸i lÊy sè 4 VÝ dô: 271-76 : tiÕp ®Þa ngoµi ®-êng d©y 271 331-38 : tiÕp ®Þa MBA T1 phÝa 35 kV 171-15 : tiÕp ®Þa m¸y c¾t 171 phÝa DCL 171-1 38
  38. ch-¬ng IV: Quy tr×nh xö lý sù cè HT§ ( TrÝch Quy Tr×nh xö lý sù cè HT§ Quèc Gia - Ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 444 §VN/KTL§ ngµy 08/04/1996 cña Tæng Gi¸m §èc Tæng C«ng Ty §iÖn Lùc ViÖt Nam ) IV.1: Nguyªn t¾c xö lý sù cè HT§: A. Nguyªn t¾c chung: 1- Quy tr×nh nµy nªu nh÷ng quy t¾c chung cho nh©n viªn vËn hµnh HT§ cÇn nghiªm chØnh thùc hiÖn ®Ó nhanh chãng lo¹i trõ sù cè, kh«i phôc l¹i ®iÖn cho kh¸ch hµng. 2- Nh÷ng nh©n viªn vËn hµnh sau ®©y cÇn ph¶i hiÓu kü, n¾m v÷ng vµ thùc hiÖn nghiªm chØnh quy tr×nh nµy. - KS§H HT§ - C¸c §§V l-íi ®iÖn ph©n phèi, tr-ëng ca c¸c NM§. - Tr-ëng kÝp vµ nh©n viªn vËn hµnh c¸c nhµ m¸y, c¸c tr¹m. B. Nguyªn t¾c xö lý sù cè: 1- Ph¶i nhanh chãng xö lý sù cè, ng¨n ngõa sù cè ph¸t triÓn lµm tæn h¹i ®Õn ng-êi vµ thiÕt bÞ. 2- Nhanh chãng kh«i phôc ®iÖn cho kh¸ch hµng (®Æc biÖt lµ c¸c phô t¶i quan träng), ®¶m b¶o ®iÖn ¸p vµ tÇn sè. 3- §¶m b¶o sù lµm viÖc ch¾c ch¾n cña s¬ ®å kÕt d©y HT§ vµ c¸c khu vùc. 4- N¾m v÷ng diÔn biÕn sù cè, gi¶i thÝch sù cè, t×nh h×nh thiÕt bÞ t¸ch ra vµ dù ®o¸n thêi gian kh«i phôc. 5- Trong thêi gian xö lý sù cè kh«ng ®-îc vi ph¹m c¸c quy tr×nh ®· quy ®Þnh. KS§H HT§ lµ ng-êi chØ huy xö lý sù cè khi sù cè x¶y ra. C¸c tr-ëng ca, tr-ëng kÝp, §§V §iÖn lùc c¸c nh©n viªn trùc nhËt t¹i c¸c TBA, tr¹m c¾t ph¶i thi hµnh nghiªm chØnh kh«ng chËm trÔ lÖnh cña KS§H. §iÒu 2: B¸o c¸o t×nh h×nh cho KS§H A1 khi ph¸t sinh sù cè: 1- C¸c khu vùc, c¸c nhµ m¸y, c¸c tr¹m khi ph¸t sinh sù cè §§V khu vùc, tr-ëng ca nhµ m¸y, tr-ëng kÝp ph¶i b¸o c¸o kÞp thêi vµ chÝnh x¸c nh÷ng ®iÔn biÕn sù cè. 2- ë nh÷ng khu vùc, nhµ m¸y, kh«ng cã sù cè ph¶i tr-êng xuyªn theo dâi b¸o c¸o cho KS§H nh÷ng hiÖn t-îng ®Æc biÖt. - Khi x¶y ra sù cè, c¸c c¸n bé l·nh ®¹o cña khu vùc, nhµ m¸y, tr¹m cã thÓ gióp ®ì vµ ra lÖnh cho nh©n viªn vËn hµnh d-íi quyÒn xö lý sù cè tèt h¬n nh-ng kh«ng ®-îc tr¸i lÖnh cña KS§H HT§. NÕu tr¸i víi lÖnh cña KS§H HT§ nh©n viªn vËn hµnh cã quyÒn kh«ng thi hµnh vµ b¸o l¹i víi KS§H HT§ trõ tr-êng hîp nguy hiÓm ®Õn tÝnh m¹ng vµ thiÕt bÞ. 39
  39. - C¸c c¸n bé l·nh ®¹o c¬ së khi thÊy nh©n viªn vËn hµnh cña m×nh kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng xö lý sù cè th× cã thÓ ®×nh chØ c«ng t¸c nh©n viªn vËn hµnh trong ca Êy, tù m×nh ®¶m nhiÖm hoÆc chØ ®Þnh ng-êi kh¸c thay thÕ b¸o c¸o cho KS§H HT§ biÕt. C. Xö lý sù cè ®-êng d©y: 1- Khi m¸y c¾t ®-êng d©y nh¶y, nh©n viªn vËn hµnh c¬ së ph¶i b¸o cho A1 biÕt: - B¶o vÖ r¬le nµo t¸c ®éng, bé tù ®éng nµo lµm viÖc, c¸c con bµi nµo r¬i. - §iÖn ¸p ®-êng d©y cßn hay mÊt, sè lÇn nh¶y cña m¸y c¾t. - T×nh tr¹ng lµm viÖc cña c¸c thiÕt bÞ kh¸c ë c¬ së. - T×nh h×nh thêi tiÕt khu vùc. C¸c b-íc xö lý cô thÓ do A1 ra lÖnh. 2- NÕu m¸y c¾t ®-êng d©y nh¶y khi cã giã b·o cÊp 6 trë lªn hoÆc cã ho¶ ho¹n vïng ®-êng d©y ®i qua th× kh«ng phãng ®iÖn l¹i ®-êng d©y. 3- Cho phÐp phãng ®iÖn thö ®-êng d©y 2 lÇn (tÝnh c¶ lÇn tù ®ãng l¹i). 4- Trong vßng 8h, kÓ tõ lÇn sù cè thø nhÊt nh÷ng ®-êng d©y nh¶y tho¸ng qua 3 lÇn ®ãng l¹i tèt th× ®Õn lÇn nh¶y thø 4 kh«ng ®-îc phãng ®iÖn n÷a mµ ph¶i t¸ch ®-êng d©y ra ®Ó kiÓm tra xö lý. 5- NÕu trªn ®-êng d©y cã c¸c tr¹m phô t¶i, tr-íc khi phãng thö ph¶i c¾t hÕt phô t¶i. 6- NÕu phãng thö lÇn thø 2 vÉn xÊu th× cho ph©n ®o¹n ®-êng d©y (t¹i ®iÓm ph©n ®o¹n ®· quy ®Þnh) cho phãng ®iÖn tõ phÝa kh«ng nghi ngê tr-íc. NÕu tèt lµm biÖn ph¸p an toµn ®o¹n cßn l¹i giao cho ®¬n vÞ qu¶n lý söa ch÷a. NÕu ®-êng d©y kh«ng cã ph©n ®o¹n th× lµm biÖn ph¸p an toµn giao ngay cho ®¬n vÞ qu¶n lý sau lÇn phãng thø 2 xÊu. 7- §èi víi ®-êng d©y sù cè tho¸ng qua, sau khi ®ãng tèt KS§H A1 c¨n cø vµo t×nh h×nh cô thÓ cho kiÓm tra r¬le b¶o vÖ hoÆc cho kiÓm tra b»ng m¾t ®-êng d©y ®ang mang ®iÖn. 8- §èi víi ®-êng d©y 35 kV khi xuÊt hiÖn sù cè ch¹m ®Êt ®Ó tr¸nh sù cè 2 ®iÓm ch¹m ®Êt trong l-íi ph¶i: - Nhanh chãng t×m biÖn ph¸p x¸c ®Þnh ®iÓm ch¹m ®Êt th«ng qua c¸c th«ng sè cña l-íi khi xuÊt hiÖn sù cè, cho c¸c nh©n viªn trùc tr¹m xem xÐt c¸c thiÕt bÞ ë thanh c¸i 35 kV vµ tõ thanh c¸i ®Õn hµng rµo tr¹m. - LÇn l-ît t¸ch c¸c thiÕt bÞ, ®-êng d©y bÞ ch¹m ®Êt ra khái l-íi ®Ó söa ch÷a vµ nhanh chãng cÊp ®iÖn cho kh¸ch hµng ë ®-êng d©y kh«ng bÞ sù cè. 9- §Ó x¸c ®Þnh chç ch¹m ®Êt trong l-íi cÇn thiÕt ¸p dông c¸c biÖn ph¸p theo tr×nh tù sau: - Chia l-íi ra nhiÒu vïng kh¸c nhau vµ kiÓm tra tõng vïng. - Ngay trong 1 vïng, ë c¸c tr¹m cã 2 hÖ thèng thanh gãp cã thÓ ph©n ra 2 vïng cung cÊp riªng biÖt. - Khi ph¸t hiÖn ra vïng bÞ ch¹m ®Êt cã thÓ xö lý c¾t lÇn l-ît tõng ®-êng d©y: 40
  40. + C¾t ®-êng d©y dµi kh«ng quan träng tr-íc. + C¾t ®-êng d©y ng¾n quan träng sau. 10- Khi ph¸t hiÖn ®-êng d©y bÞ ch¹m ®Êt cho phÐp ®ãng l¹i 1 lÇn. NÕu cßn ch¹m ®Êt th× cho ph©n ®o¹n xö lý. 11- Sau khi c¾t lÇn l-ît c¸c ®-êng d©y mµ kh«ng hÕt ch¹m ®Êt th×: - C¾t toµn bé ®-êng d©y ®Ó kiÓm tra tõ thanh gãp ®Õn ®Çu MBA. TiÕp tôc t×m ®iÓm sù cè. - NÕu tõ thanh gãp ®Õn ®Çu MBA tèt nh- vËy cã kh¶ n¨ng 2 ®iÓm ch¹m ®Êt trªn cïng 1 pha ë 2 ®-êng d©y kh¸c nhau. Thao t¸c ®ãng tõng ®-êng d©y, ®-êng d©y xÊu cßn l¹i xö lý theo quy tr×nh. 12- Khi ®-êng d©y lÖch pha 10 kV hay Ic® > 7A b¾t buéc ph¶i xö lý. D. Xö lý sù cè m¸y biÕn ¸p: 1- MBA cã thÓ lµm viÖc qu¸ t¶i. Thêi gian vµ møc ®é qu¸ t¶i phô thuéc vµo chÕ ®é vËn hµnh, t×nh tr¹ng tõng m¸y vµ chç ®Æt m¸y. Khi x¶y ra sù cè cã thÓ cho MBA qu¸ t¶i nhÊt thêi theo b¶ng: §èi víi MBA dÇu Béi sè Iqtso víi I®m 1,3 1,45 1,6 1,75 2 3 Thêi gian qu¸ t¶i cho 120 80 45 20 10 1,5 phÐp (phót) §èi víi MBA kh« Béi sè Iqt so víi I®m 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Thêi gian qu¸ t¶i cho 60 45 32 18 5 phÐp (phót) 2- NÕu m¸y c¾t MBA nh¶y sù cè do b¶o vÖ qu¸ I lµm viÖc, sau khi x¸c minh kh«ng cã hiÖn t-îng g× cña b¶n th©n MBA th× cã thÓ cho phÐp ®ãng ®iÖn l¹i vËn hµnh. 3- Khi m¸y c¾t MBA nh¶y do b¶o vÖ r¬le h¬i t¸c ®éng, kiÓm tra khÝ trong MBA kh«ng cã mµu s¾c vµ kh«ng ®èt ch¸y ®-îc, ngoµi MBA kh«ng cã hiÖn t-êng g× kh¸c th-êng th× cã thÓ ®-a MBA vµo vËn hµnh. 4- Khi m¸y c¾t MBA b¶o vÖ so lÖch t¸c ®éng ph¶i kiÓm tra t×nh tr¹ng c¸ch ®iÖn néi bé MBA, sø vµ ®-êng c¸p. NÕu kh«ng cã hiÖn t-îng g× kh¸c th-êng sau khi x¸c minh b¶o vÖ t¸c ®éng sai hoÆc nguyªn nh©n tho¸ng qua nµo ®Êy th× ®-îc phÐp cho MBA vµo vËn hµnh. 5- Trong tr-êng hîp m¸y c¾t MBA nh¶y do mét trong 2 b¶o vÖ chÝnh hoÆc do c¶ 2 b¶o vÖ chÝnh ®ång thêi t¸c ®éng, tr-íc khi ®-a vµo vËn hµnh ph¶i cã ý kiÕn ®¶m b¶o ®ñ tiªu chuÈn vËn hµnh cña Gi¸m ®èc hoÆc Phã gi¸m ®èc kü thuËt c¬ së qu¶n lý thiÕt bÞ. 41
  41. iV.2: Qui ®Þnh ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p: Trong ®iÒu 31 nghÞ ®Þnh sè 45/ 2001/ N§-CP ngµy 02/ 08/ 2001 cã quy ®Þnh vÒ ®iÖn ¸p: §iÒu 31: Bªn b¸n ®iÖn ph¶i ®¶m b¶o chÊt l-îng ®iÖn n¨ng cho bªn mua ®iÖn theo quy ®Þnh sau: VÒ ®iÖn ¸p:  Trong ®iÒu kiÖn b×nh th-êng, ®iÖn ¸p ®-îc phÐp dao ®éng trong kho¶ng 5% so víi ®iÖn ¸p danh ®Þnh vµ ®-îc x¸c ®Þnh t¹i phÝa thø cÊp cña MBA cÊp ®iÖn cho bªn mua ®iÖn hoÆc t¹i vÞ trÝ kh¸c do hai bªn tho¶ thuËn trong hîp ®ång khi mua ®iÖn ®¹t hÖ sè c«ng suÊt COS 0,85 vµ thùc hiÖn ®óng biÓu ®å phô t¶i ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång.  Trong tr-êng hîp l-íi ®iÖn ch-a æn ®Þnh (sù cè), ®iÖn ¸p ®-îc dao ®éng +5% ®Õn – 10%.)  Trong tr-êng hîp bªn mua ®iÖn cÇn chÊt l-îng ®iÖn n¨ng cao h¬n tiªu chuÈn quy ®Þnh ‘Trong ®iÒu 31 nghÞ ®Þnh sè 45/ 2001/N§-CP ngµy 02/08/2001’, c¸c bªn ph¶i tho¶ thuËn trong hîp ®ång. (PhÇn hai - Ch-¬ng 3- tõ ®iÒu 17 ®Õn ®iÒu 23 trong quy tr×nh xö lý sù cè HT§ Quèc gia ký hiÖu: §VN-XLSC HT§-04/1996) §iÒu 17: Quy ®Þnh vÒ viÖc ph©n cÊp ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p nh- sau:  §§QG chÞu tr¸ch nhiÖm tÝnh to¸n vµ quy ®Þnh ®iÖn ¸p t¹i c¸c ®iÓm nót trªn HT§ cã cÊp ®iÖn ¸p tõ 220 kV trë lªn.  T§H c¸c MiÒn c¨n cø vµo møc ®iÖn ¸p ®· quy ®Þnh ë c¸c ®iÓm nót trªn mµ tÝnh to¸n vµ ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p khu vùc qu¶n lý cho phï hîp víi quy tr×nh vµ quy ph¹m qu¶n lý kü thuËt.  §iÒu ®é c¸c l-íi ®iÖn ph©n phèi c¨n cø vµo ®iÖn ¸p do HT§ MiÒn quy ®Þnh mµ tÝnh to¸n vµ ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p cña l-íi ®iÖn ph©n phèi phï hîp víi yªu cÇu cña c¸c hé dïng ®iÖn. §iÒu 18: Nguyªn t¾c ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p trong HT 500 kV: - §iÒu chØnh ®iÖn ¸p ph¶i ®¶m b¶o kh«ng g©y qu¸ ¸p nguy hiÓm cho thiÕt bÞ ®-êng d©y 500 kV ( §iÖn ¸p t¹i mäi thêi ®iÓm trªn §Z kh«ng v-ît qu¸ 550 kV). - §iÒu chØnh ®iÖn ¸p trªn ®-êng d©y 500 kV Ýt g©y ¶nh h-ëng ®Õn mäi ®iÓm nót trong HT§. - §iÖn ¸p trªn §Z 500 kV t¹i Hoµ B×nh kh«ng nªn v-ît qu¸ 520 kV. - Khi x¶y ra sù cè t¸ch rêi HT 500 kV, ph¶i gi¶m nÊc cña MBA 500 kV t¹i Hoµ B×nh vµ Phó L©m vÒ nÊc øng víi ®iÖn ¸p thÊp nhÊt. 42
  42. §iÒu 19: §èi víi m¸y ph¸t ®iÖn vµ m¸y bï ®ång bé khi lµm viÖc víi c«ng suÊt vµ COS ®Þnh møc, ®é lÖch ®iÖn ¸p cho phÐp 5% so víi ®Þnh møc. Tr-êng hîp ®iÖn ¸p ®· thÊp h¬n 5% nhµ m¸y kh«ng ®-îc tù ®éng gi¶m kÝch tõ lµm gi¶m ®iÖn ¸p h¬n n÷a. §iÖn ¸p vËn hµnh cña c¸c MBA cã cÊp ®iÖn ¸p ®Þnh møc nhá h¬n 220 kV kh«ng ®-îc v-ît qu¸ 5% cña ®Çu ph©n ¸p ®ang sö dông. Trong tr-êng hîp ®Æc biÖt ®ßi hái vËn hµnh qu¸ ¸p 10% ph¶i ®-îc cÊp cã thÈm quyÒn phª chuÈn. Khi ®iÖn ¸p vËn hµnh v-ît qu¸ trÞ sè b¶o vÖ qu¸ ¸p mµ b¶o vÖ qu¸ ¸p kh«ng t¸c ®éng hoÆc v-ît qu¸ 20% so víi ®Çu ph©n ¸p t-¬ng øng khi kh«ng cã b¶o vÖ qu¸ ¸p, MBA ph¶i ®-îc t¸ch ra ngay khái vËn hµnh, kh«ng ph¶i chê ®îi bÊt cø mÖnh lÖnh nµo. §iÒu 29: Cho phÐp MBA ®-îc vËn hµnh cao h¬n ®iÖn ¸p ®Þnh møc t¹i c¸c ®Çu ph©n ¸p (nÊc ®Æt bé ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p): - L©u dµi 5% khi phô t¶i kh«ng qu¸ ®Þnh møc vµ 10% khi phô t¶i kh«ng qu¸ 25% ®Þnh møc. - Ng¨n h¹n 10% (d-íi 6 giê trong mét ngµy ®ªm), khi phô t¶i kh«ng qu¸ phô t¶i ®Þnh møc. §iÒu 20: Nh÷ng giíi h¹n ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p ®-îc x¸c ®Þnh theo:  Gi¸ trÞ ®iÖn ¸p lín nhÊt cho phÐp thiÕt bÞ vËn hµnh l©u dµi theo quy ®Þnh cña nhµ chÕ t¹o.  Gi¸ trÞ ®iÖn ¸p nhá nhÊt vËn hµnh l©u dµi ®¶m b¶o an toµn cho hÖ thèng tù dïng trong c¸c nhµ m¸y ®iÖn, ®¶m b¶o dù phßng æn ®Þnh tÜnh cña HT§ hoÆc cña ®-êng d©y cã liªn quan (giíi h¹n nµy c¨n cø vµo kÕt qu¶ tÝnh to¸n c¸c chÕ ®é vËn hµnh cña HT§ mµ quy ®Þnh riªng b»ng ®iÒu lÖnh). §iÒu 21: Khi ®iÖn ¸p ë c¸c nót gi¶m xuèng d-íi møc quy ®Þnh KS§H HT§ Quèc gia, KS§H HT§ MiÒn vµ §iÒu ®é viªn l-íi ®iÖn ph©n phèi trong ph¹m vi qu¶n lý cña m×nh ph¶i tiÕn hµnh. 1. Huy ®éng thªm nguån v« c«ng cña c¸c nhµ m¸y ph¸t, mµy bï ®ång bé ®ang vËn hµnh theo tr×nh tù tõ gÇn ®Õn xa ®iÓm thiÕu v« c«ng. 2. Huy ®éng thªm c¸c m¸y bï quay, tô bï vµ c¸c nguån v« c«ng dù phßng cßn l¹i cña HT§. 3. Ph©n bæ l¹i trµo l-u c«ng suÊt trong HT§, b»ng c¸ch thay ®æi s¬ ®å kÕt d©y trªn m¹ng ®iÖn truyÒn t¶i vµ ph©n phèi. 4. §iÒu chØnh c¸c c¸c nÊc MBA, phï hîp víi quy ®Þnh cña nhµ chÕ t¹o. Lµ ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p ph¶i ®¶m b¶o c¸c tiªu chuÈn kü thuËt nh-; Cho phÐp MBA ®-îc vËn hµnh cao h¬n ®iÖn ¸p ®Þnh møc t¹i c¸c ®Çu ph©n ¸p (nÊc ®Æt bé ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p): 5. Cã quyÒn thay ®æi biÓu ®å ®iÖn ¸p cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ (cã xÐt ®Õn giíi h¹n cho phÐp víi thiÕt bÞ) 43
  43. 6. H¹n chÕ mét sè phô t¶i kh«ng quan träng hoÆc v-ît qu¸ biÓu ®å c«ng suÊt. §iÒu 22: Trong qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p, ë nh÷ng ®iÓm nót kh«ng gi÷ ®-îc ®iÖn ¸p nh- biÓu ®å ®· qui ®Þnh, hoÆc khi ®· huy ®éng hÕt nguån v« c«ng ë khu vùc mµ ®iÖn ¸p vÉn d-íi 95% ®iÖn ¸p ®Þnh møc th× cã thÓ t¨ng thªm v« c«ng cña m¸y ph¸t ®iÖn, m¸y bï ®ång bé ®Õn gi¸ trÞ qu¸ t¶i cho phÐp l©u dµi cña thiÕt bÞ ®ã. §iÒu 23: Khi ®· ¸p dông hÕt tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p ®Ó ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p mµ ®iÖn ¸p vÉn d-íi møc tèi thiÓu cho phÐp, ®e do¹ tíi tÝnh æn ®Þnh cña HT§ cÇn ph¶i thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p khÈn cÊp theo tr×nh tù: 1. Ph©n bæ l¹i phô t¶i h÷u c«ng gi÷a c¸c nhµ m¸y ®iÖn. 2. C¾t phô t¶i ë c¸c nót cã ®iÖn ¸p thÊp (theo lÞch sa th¶i phô t¶i khi cã sù cè). 3. C¾t gi¶m t¶i (theo lÞch sa th¶i phô t¶i khi cã sù cè) t¹i c¸c vïng mµ ®iÖn ¸p t¹i ®ã ®ang cã chiÒu h-íng gi¶m. 4. C¸c phô t¶i sa th¶i trong thêi gian sù cè ®iÖn ¸p thÊp chØ ®-îc ®ãng l¹i theo lÖnh cña cÊp ®· ra lÖnh. IV.3: Qui ®Þnh ®iÒu chØnh tÇn sè Trong ®iÒu 31 nghÞ ®Þnh sè 45/ 2001/N§-CP ngµy 02/ 08/ 2001 cã quy ®Þnh vÒ chÊt l-îng ®iÖn n¨ng: §iÒu 31: Bªn b¸n ®iÖn ph¶i ®¶m b¶o chÊt l-îng ®iÖn n¨ng cho bªn mua ®iÖn theo quy ®Þnh sau: VÒ tÇn sè: Trong ®iÒu kiÖn b×nh th-êng, tÇn sè HT§ ®-îc phÐp dao ®éng trong ph¹m vi 0,2 Hz so víi tÇn sè ®Þnh møc lµ 50 Hz. Trong tr-êng hîp HT§ ch-a æn ®Þnh, cho phÐp ®é lÖch tÇn sè lµ 0,5 Hz. Trong tr-êng hîp bªn mua ®iÖn cÇn chÊt l-îng ®iÖn n¨ng cao h¬n tiªu chuÈn quy ®Þnh “Trong ®iÒu 31 nghÞ ®Þnh sè 45/ 2001/ N§-CP ngµy 02/ 08/ 2001", c¸c bªn ph¶i tho¶ thuËn trong hîp ®ång. §iÒu 24: TÇn sè ®Þnh møc cña HT§ ViÖt Nam lµ 50,00 Hz cho phÐp dao ®éng ‘ 0,1 Hz quy tr×nh cò’ hiÖn nay lµ 0,2 Hz (NghÞ §Þnh 45/ 2001/ N§-CP ngµy 02/ 08/ 2001). §iÒu 25: KS§H HT§ Quèc gia lµ ng-êi chØ huy ®iÒu chØnh tÇn sè trong toµn HT§ QG. Tr-ëng ca c¸c nhµ m¸y ®iÖn, KS§H HT§ MiÒn ph¶i th-êng xuyªn theo dâi tÇn sè, nghiªm chØnh chÊp hµnh qui tr×nh vµ c¸c mÖnh lÖnh cña KS§H HT§ QG vÒ ®iÒu chØnh tÇn sè. 44
  44. §iÒu 26: Khi HT§ t¹m thêi t¸ch ra thµnh nhiÒu khu vùc vËn hµnh ®éc lËp, KS§H HT§ QG ph¶i uû nhiÖm cho KS§H HT§ MiÒn hoÆc tr-ëng ca nhµ m¸y chØ huy viÖc ®iÒu chØnh tÇn sè l-íi ®iÖn khu vùc. §iÒu 27: §ång hå tÇn sè cña §§QG ®-îc lÊy lµm chuÈn cho tÊt c¶ c¸c ®ång hå tÇn sè ®Æt ë c¸c c¬ së trong HT§ QG vµ HT§ MiÒn. Khi nhËn ca nh©n viªn vËn hµnh cÊp d-íi ph¶i ®èi chiÕu ®ång hå tÇn sè cña ®¬n vÞ m×nh víi ®ång hå tÇn sè cña ®iÒu ®é cÊp trªn, nÕu sai lÖch qu¸ 0,1 Hz so víi ®ång hå tÇn sè chuÈn ph¶i b¸o c¸o l·nh ®¹o cho ®iÒu chØnh l¹i. §iÒu 28: NhiÖm vô cña c¸c nhµ m¸y ®iÖn ®iÒu tÇn cÊp I lµ ph¶i ®iÒu chØnh vµ ®-a tÇn sè HT§ vÒ trong ph¹m vi 50 0,1 Hz, (hiÖn t¹i 0,2). §iÒu 29: Khi HT§ vËn hµnh b×nh th-êng, qui ®Þnh NMT§ Hoµ B×nh lµm nhiÖm vô ®iÒu tÇn cÊp I. C¸c bé tù ®éng: §iÒu chØnh nhãm c«ng suÊt h÷u c«ng c¸c tæ m¸y, tù ®éng c©n b»ng khi nhÈy §D 500kV, tù ®éng chèng tÇn sè t¨ng cao vµ tù ®éng khëi ®éng theo tÇn sè ph¶i ®-îc ®-a vµo vËn hµnh. Khi NM T§ Hoµ B×nh kh«ng cßn kh¶ n¨ng ®¶m nhËn nhiÖm vô ®iÒu tÇn cÊp I, KS§H HT§ QG ph¶i cã nh÷ng t¸c ®éng ®Ó dµnh l¹i c«ng suÊt dù phßng cho NM T§ Hoµ B×nh ®iÒu tÇn cÊp I hoÆc chØ ®Þnh cho mét nhµ m¸y ®iÖn kh¸c lµm nhiÖm vô ®iÒu tÇn cÊp I thay thÕ, bëi v× cã c«ng suÊt dù phßng th× míi cã kh¶ n¨ng ®iÒu tÇn. §iÒu 30: TÊt c¶ c¸c nhµ m¸y thuû ®iÖn kh«ng lµm nhiÖm ®iÒu tÇn cÊp I ®Òu ph¶i tham gia ®iÒu tÇn cÊp II ( tÊt c¶ c¸c nhµ m¸y thuû ®iÖn ph¶i tham gia ®iÒu tÇn cÊp II, lµ ®iÒu chØnh cña bé ®iÒu chØnh c«ng suÊt cña c¸c tæ m¸y ph¸t ®iÖn ®· ®-îc quy ®Þnh tr-íc nh»m ®-a tÇn sè HT§ vÒ giíi h¹n 50,00 0,2 Hz). Khi tÇn sè v-ît qu¸ giíi h¹n 50,00 0,2 Hz ( 0,5 Hz ) c¸c nhµ m¸y lµm nhiÖm vô ®iÒu tÇn cÊp II (kÓ c¶ c¸c nhµ m¸y ph¸t theo biÓu ®å) ®Òu ph¶i tham gia ®iÒu chØnh ®-a tÇn sè HT§ vÒ ph¹m vi 50,00 0,2 Hz ( 0,5 Hz). Khi tÇn sè HT§ ®· ®-îc ®-a vÒ giíi h¹n trªn, c¸c nhµ m¸y ®· tham gia ®iÒu tÇn tõ tõ ®-a c«ng suÊt vÒ ®óng biÓu ®å ®· ®-îc giao nÕu kh«ng cã yªu cÇu cÇu g× kh¸c cña KS§H HT§ QG. §iÒu 31: Khi tÇn sè HT§ gi¶m xuèng d-íi (cò 49,80) 49,50 Hz mµ ®· hÕt kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh cña tÊt c¶ c¸c nhµ m¸y ®iÒu tÇn cÊp I, II, KS§H HT§ QG ph¶i ¸p dông c¸c biÖn ph¸p sau ®Ó ®-a tÇn sè HT§ vÒ giíi h¹n cho phÐp: a) Huy ®éng hÕt c«ng suÊt dù phßng nãng. b) Khëi ®éng thªm c¸c tæ m¸y thuû ®iÖn, tuabin khÝ, diesel ®ang ë tr¹ng th¸i dù phßng nguéi kÓ c¶ c¸c nguån cña kh¸ch hµng. c) KiÓm tra, ®«n ®èc KS§H HT§ MiÒn h¹n chÕ phô t¶i vÒ biÓu ®å ®¨ng ký. 45
  45. §iÒu 32: Khi tÇn sè HT§ duy tr× qua 15 phót ë møc d-íi 49,00 Hz , kh«ng cÇn cã lÖnh cña KS§H HT§ QG, KS§H HT§ MiÒn vµ §§ viªn l-íi ®iÖn khu vùc ph¶i c¾t gi¶m phô t¶i (theo lÞch sa th¶i phô t¶i khi cã sù cè) ®Ó ®-a tÇn sè lªn 49,50 Hz. Khi tÇn sè ®· ®-îc phôc håi vÒ giíi h¹n 50,00 0,2 Hz (cò giíi h¹n 50,00 0,1 Hz) KS§H HT§ MiÒn vµ §§ viªn l-íi ®iÖn khu vùc ph¶i kiÓm tra l¹i sù ho¹t ®éng cña c¸c bé tù ®éng sa th¶i phô t¶i theo tÇn sè ®Ó b¸o c¸o cho KS§H HT§ QG. §ãng l¹i phô t¶i ®· bÞ sa th¶i theo thø tù -u tiªn. C¸c Trung t©m §iÒu ®é HT§ MiÒn ph¶i thèng kª, ®¸nh gi¸ sù ho¹t ®éng cña c¸c bé sa th¶i phô t¶i theo tÇn sè, kiÕn nghÞ xö lý nÕu ®Õn møc t¸c ®éng mµ c¸c bé tù ®éng sa th¶i phô t¶i theo tÇn sè kh«ng ho¹t ®éng. Nh÷ng phô t¶i do KS§H HT§ QG c¾t hay c¾t bëi c¸c thiÕt bÞ liªn ®éng c¾t phô t¶i chØ ®-îc ®ãng l¹i khi cã lÖnh hoÆc ®-îc sù ®ång ý cña KS§H HT§ QG. §iÒu 33: Khi tÇn sè HT§ lín h¬n 50,5 Hz mµ ®· sö dông hÕt c¸c biÖn ph¸p ®Ó gi¶m tÇn sè xuèng, KS§H HT§ QG cã quyÒn ra lÖnh cho c¸c nhµ m¸y ng-ng dô phßng mét sè tæ m¸y, dÊm lß sau khi xÐt ®Õn tÝnh kinh tÕ, ®iÒu kiÖn kü thuËt vµ kh¶ n¨ng huy ®éng l¹i. 46
  46. ch-¬ng V: Quy tr×nh VËn hµnh vµ söa ch÷a M¸y biÕn ¸p ( TrÝch Quy Tr×nh vËn hµnh vµ söa ch÷a m¸y biÕn ¸p - Ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 623 §VN/KTL§ ngµy 23/05/1998 cña Tæng Gi¸m §èc Tæng C«ng Ty §iÖn Lùc ViÖt Nam ) V.1. KiÓm tra m¸y biÕn ¸p trong vËn hµnh b×nh th-êng. §Ó b¶o ®¶m m¸y biÕn ¸p lµm viÖc l©u dµi vµ an toµn cÇn: - Gi¸m s¸t nhiÖt ®é, phô t¶i vµ møc ®iÖn ¸p;. - Gi¸m s¸t nghiªm ngÆt tiªu chuÈn vÒ chÊt l-îng dÇu vµ ®Æc tÝnh c¸ch ®iÖn. - B¶o qu¶n tèt c¸c thiÕt bÞ lµm m¸t, ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p, b¶o vÖ dÇu vµ c¸c trang bÞ kh¸c. Khi xem xÐt m¸y biÕn ¸p ®ang vËn hµnh, nh©n viªn trùc nhËt ph¶i ®øng ë ng-ìng cöa phßng ®Æt m¸y phÝa tr-íc rµo ch¾n. Cã thÓ ®-îc phÐp v-ît qua rµo ch¾n víi ®iÒu kiÖn lµ c¸c mÆt bÝch phÝa d-íi c¸c sø trªn n¾p m¸y biÕn ¸p vµ nh÷ng bé phËn cã ®iÖn trªn lèi ®i kh«ng cã rµo che ph¶i ë ®é cao tèi thiÓu lµ: - 2,5 m ®èi víi ®iÖn ¸p tõ 10 kV trë xuèng. - 2,75 m ®èi víi ®iÖn ¸p 35 kV. - 3,5 m ®èi víi ®iÖn ¸p 110 kV. §èi víi c¸c m¸y biÕn ¸p cña Nhµ m¸y ®iÖn hoÆc tr¹m cã ng-êi trùc ph¶i c¨n cø vµo c¸c ®ång hå ®o l-îng cña b¶ng ®iÖn ®Ó kiÓm tra vËn hµnh. Mçi giê ph¶i ghi th«ng sè cña c¸c ®ång hå (trong ®ã cã c¶ nhiÖt ®é dÇu m¸y biÕn ¸p) mét lÇn. NÕu m¸y vËn hµnh qu¸ t¶i th× nöa giê ghi th«ng sè mét lÇn. §èi víi c¸c m¸y biÕn ¸p kh«ng cã ng-êi trùc mçi lÇn ®i kiÓm tra ph¶i ghi ®iÖn ¸p, dßng ®iÖn vµ nhiÖt ®é dÇu vµo sæ vËn hµnh. §èi víi c¸c m¸y biÕn ¸p ph©n phèi ph¶i kiÓm tra phô t¶i ba pha vµo giê cao ®iÓm xem cã c©n b»ng kh«ng, nÕu cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p ph©n bè l¹i phô t¶i. Xem xÐt, kiÓm tra (kh«ng c¾t ®iÖn) m¸y biÕn ¸p ph¶i tiÕn hµnh theo ®Þnh kú sau: a. ë n¬i cã ng-êi trùc th-êng xuyªn Ýt nhÊt mçi ca mét lÇn ®èi víi c¸c m¸y biÕn ¸p chÝnh cña Nhµ m¸y ®iÖn vµ tr¹m biÕn ¸p, c¸c m¸y biÕn ¸p tù dïng lµm viÖc vµ dù phßng, c¸c cuén ®iÖn kh¸ng. Ba ngµy mét lÇn ®èi víi c¸c m¸y biÕn ¸p kh¸c. b. ë n¬i kh«ng cã ng-êi trùc th-êng xuyªn: §èi víi nh÷ng m¸y biÕn ¸p tõ 1000 kVA trë lªn 15 ngµy mét lÇn; nh÷ng m¸y biÕn ¸p kh¸c 3 th¸ng mét lÇn, tuú theo yªu cÇu cô thÓ. KiÓm tra bÊt th-êng m¸y biÕn ¸p ph¶i ®-îc tiÕn hµnh khi: a. NhiÖt ®é m¸y ®ét ngét thay ®æi. b. Khi m¸y bÞ c¾t bëi r¬ le h¬i hoÆc so lÖch. Néi dung c«ng viÖc kiÓm tra xem xÐt bªn ngoµi c¸c m¸y biÕn ¸p bao gåm: 47
  47. 1. KiÓm tra bÒ mÆt c¸c sø c¸ch ®iÖn, sø ®Çu vµo (cã r¹n nøt, bÈn, ch¶y dÇu). 2. KiÓm tra vá m¸y biÕn ¸p cã nguyªn vÑn vµ cã bÞ rØ dÇu kh«ng. 3. KiÓm tra mµu s¾c dÇu trong b×nh dÇu phô, møc dÇu trong b×nh dÇu phô vµ c¸c sø cã dÇu, ¸p lùc dÇu trong c¸c sø ¸p lùc. 4. KiÓm tra trÞ sè cña nhiÖt kÕ, ¸p kÕ. 5. KiÓm tra c¸c trang bÞ lµm m¸t vµ c¸c trang bÞ t¸i sinh dÇu liªn tôc. 6. KiÓm tra r¬ le h¬i, van an toµn; mÆt kÝnh èng phßng næ, vÞ trÝ cña van gi÷a r¬ le vµ b×nh dÇu phô. 7. KiÓm tra c¸c thiÕt bÞ b¸o tÝn hiÖu. 8. KiÓm tra c¸c ®Çu c¸p, thanh dÉn, c¸c ®iÓm nèi xem tiÕp xóc cã bÞ ph¸t nãng kh«ng. 9. KiÓm tra hÖ thèng nèi ®Êt. 10. KiÓm tra tiÕng kªu cña biÕn ¸p cã b×nh th-êng kh«ng. 11. KiÓm tra mµu s¾c cña h¹t hót Èm trong b×nh thë. 12. KiÓm tra t×nh tr¹ng buång biÕn ¸p: Cöa sæ, cöa ra vµo, lç th«ng h¬i, ®Ìn chiÕu s¸ng, l-íi ch¾n. 13. KiÓm tra c¸c trang bÞ phßng, ch÷a ch¸y. DÇu trong c¸c m¸y biÕn ¸p kiÓu tuÇn hoµn c-ìng bøc ph¶i ®-îc tuÇn hoµn liªn tôc kh«ng phô thuéc møc phô t¶i. Kh«ng ®-îc phÐp vËn hµnh m¸y biÕn ¸p lµm m¸t c-ìng bøc nÕu kh«ng®ång thêi ®-a vµo lµm viÖc c¸c bé b¸o tÝn hiÖu ngõng dÇu tuÇn hoµn, ngõng tuÇn hoµn n-íc lµm m¸t hoÆc ngõng qu¹t giã. Trong c¸c m¸y biÕn ¸p cã hÖ thèng lµm m¸t dÇu b»ng n-íc, ¸p suÊt dÇu ph¶i cao h¬n ¸p suÊt n-íc lµm m¸t Ýt nhÊt 0,2 kg/cm2. Ph¶i cho tuÇn hoµn n-íc sau khi ch¹y b¬m dÇu, khi ngõng chØ c¾t b¬m dÇu sau khi ®· ngõng b¬m n-íc. C¸c trang bÞ phßng chèng ch¸y ®Æt cè ®Þnh, trang bÞ thu gom dÇu d-íi m¸y biÕn ¸p vµ èng x¶ dÇu tõ ®ã ra ph¶i ®-îc b¶o qu¶n trong tr¹ng th¸i s½n sµng lµm viÖc. Møc dÇu trong c¸c m¸y biÕn ¸p ®ang lµm viÖc ph¶i ngang v¹ch dÊu t-¬ng øng víi nhiÖt ®é dÇu trong m¸y hoÆc ®ång hå b¸o møc dÇu b¸o ®óng nhiÖt ®é dÇu m¸y. ViÖc ®ãng ®iÖn vµo m¸y biÕn ¸p ph¶i tiÕn hµnh theo tr×nh tù sau: 1. Tr-íc khi ®ãng ®iÖn vµo m¸y biÕn ¸p ph¶i kiÓm tra cÈn thËn, th¸o gì hÕt c¸c d©y nèi ®Êt, xem l¹i biÓn b¸o, rµo ng¨n t¹m thêi. C¸c phiÕu c«ng t¸c cho phÐp lµm viÖc ph¶i thu håi. 2. NÕu tõ lÇn thö nghiÖm sau cïng ®Õn khi ®ãng ®iÖn thêi gian qu¸ 3 th¸ng th× ph¶i tiÕn hµnh ®o ®iÖn trë c¸ch ®iÖn, tang gãc tæn thÊt ®iÖn m«i (®èi víi cÊp ®iÖn ¸p cao h¬n 35 kV), lÊy mÉu dÇu ph©n tÝch gi¶n ®¬n theo c¸c môc tõ 1, 6, 10 (xem phô lôc 1). Riªng ®èi víi c¸c m¸y biÕn ¸p cã n¹p ni t¬ hoÆc cã mµng chÊt dÎo b¶o vÖ dÇu th× thö thªm môc 11. NÕu m¸y biÕn ¸p nèi 48
  48. víi d©y c¸p ngÇm kh«ng qua dao c¸ch ly th× cã thÓ ®o ®iÖn trë c¸ch ®iÖn m¸y biÕn ¸p cïng víi c¸p nh-ng khi ®o ph¶i c¾t m¸y biÕn ¸p ®o l-êng (nÕu cã). 3. KiÓm tra trÞ sè c¸c nhiÖt kÕ, ¸p kÕ, kiÓm tra møc dÇu. 4. KiÓm tra xem trong r¬ le cã khÝ kh«ng, van c¾t nhanh c¸c van ®-êng èng dÉn dÇu, van hÖ thèng lµm m¸t, van lªn r¬ le h¬i cã më kh«ng. KiÓm tra vÞ trÝ nÊc bé ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p xem cã ®óng víi phiÕu chØnh ®Þnh kh«ng. KiÓm tra xem trªn m¸y biÕn ¸p cã dÞ vËt kh«ng. 5. KiÓm tra nèi ®Êt vá m¸y vµ cã vÕt ch¶y dÇu trªn m¸y kh«ng. 6. KiÓm tra xem c¸c ®Çu ra vµ trung tÝnh cña m¸y biÕn ¸p cã ®-îc ®Êu vµo chèng sÐt van n»m trong s¬ ®å b¶o vÖ m¸y kh«ng. 7. §ãng ®iÖn vµo m¸y biÕn ¸p theo c¸c quy ®Þnh t¹i ®iÒu 46. ViÖc ®ãng ®iÖn xung kÝch vµo c¸c m¸y biÕn ¸p sau l¾p ®Æt, söa ch÷a tiÕn hµnh theo tr×nh tù sau: 1. TiÕn hµnh tÊt c¶ c¸c môc nh- ®iÒu 41 môc 1 - 6. 2. KiÓm tra sù t¸c ®éng cña toµn bé hÖ thèng r¬ le b¶o vÖ m¸y. Sau khi kiÓm tra xong ph¶i cã biªn b¶n x¸c nhËn. TiÕp ®iÓm r¬ le h¬i chuyÓn sang vÞ trÝ c¾t, r¬ le qu¸ dßng ®Æt thêi gian 0 gi©y. 3. KiÓm tra sù t¸c ®éng cña tÊt c¶ c¸c m¸y c¾t theo tÊt c¶ c¸c b¶o vÖ. 4. M¸y biÕn ¸p ®ãng ®iÖn khi tÊt c¶ c¸c b¶o vÖ ®Òu ®-îc ®-a vµo lµm viÖc. 5. ViÖc ®ãng ®iÖn m¸y biÕn ¸p chØ tiÕn hµnh Ýt nhÊt lµ sau 12 giê kÓ tõ lÇn bæ xung dÇu cuèi cïng. 6. Cã thÓ ®ãng ®iÖn m¸y biÕn ¸p tõ mét trong c¸c phÝa cao, trung, h¹ ¸p. NÕu cã ®iÒu kiÖn th× n©ng ®iÖn ¸p tõ tõ lªn ®Þnh møc, nÕu kh«ng cã ®iÒu kiÖn th× ®ãng ®iÖn ®Þnh møc Ýt nhÊt 30 phót ®Ó nghe vµ quan s¸t tr¹ng th¸i m¸y biÕn ¸p. Trong thêi gian nµy cho phÐp c¾t c¸c qu¹t giã c-ìng bøc cña m¸y biÕn ¸p kiÓu QG vµ KD nh-ng nhiÖt ®é líp dÇu trªn cïng kh«ng ®-îc v-ît qu¸ 600C. 7. TiÕn hµnh ®ãng xung kÝch m¸y biÕn ¸p ë ®iÖn ¸p ®Þnh møc ®Ó kiÓm tra xem c¸c b¶o vÖ chØnh ®Þnh cã ®óng kh«ng (kh«ng t¸c ®éng khi xung ®éng dßng ®iÖn tõ ho¸). 8. NÕu kÕt qu¶ xung kÝch tèt m¸y ®-îc phÐp mang t¶i vµ ®-a vµo vËn hµnh. Khi thao t¸c ®ãng vµ c¾t m¸y biÕn ¸p cÇn theo c¸c quy ®Þnh d-íi ®©y: 1. §ãng ®iÖn vµo m¸y biÕn ¸p ph¶i tiÕn hµnh tõ phÝa cung cÊp ®iÖn ®Õn cã trang bÞ b¶o vÖ ë t×nh tr¹ng s½n sµng c¾t khi m¸y biÕn ¸p sù cè. 2. NÕu cã m¸y c¾t ph¶i dïng m¸y c¾t ®Ó ®ãng hoÆc c¾t. 3. HiÖn nay hÇu hÕt c¸c tr¹m ®Òu thùc hiÖn ®ãng ®iÖn vµo MBT b»ng m¸y c¾t. 49
  49. NÕu kh«ng cã m¸y c¾t cã thÓ dïng dao c¸ch ly 3 pha cã bé truyÒn ®éng c¬ khÝ hoÆc bé truyÒn ®éng ®iÖn ®Ó ®ãng c¾t dßng ®iÖn kh«ng t¶i c¸c m¸y biÕn ¸p theo b¶ng 7. C¸c dao c¸ch ly 3 pha th«ng dông kiÓu trong nhµ hoÆc ngoµi trêi cÊp ®iÖn ¸p tõ 10 kV trë xuèng cho phÐp ®ãng c¾t kh«ng t¶i m¸y biÕn ¸p tõ 1000 KVA trë xuèng. Dßng tõ ho¸ tèi ®a cho phÐp ®ãng c¾t cña m¸y biÕn ¸p ®-îc x¸c ®Þnh dùa trªn ®iÒu kiÖn qu¸ ¸p cho phÐp vËn hµnh ®Õn 105% ®iÖn ¸p øng víi nÊc ®iÖn ¸p t-¬ng øng vµ khi ®ã dßng ®iÖn tõ ho¸ biÕn ¸p t¨ng lªn 1,5 lÇn so víi ®Þnh møc. B¶ng 7 §iÖn ¸p ®Þnh møc dao c¸ch ly 35 kV 110 kV Th«ng sè Dao chÐm Dao quay Dao chÐm däc Dao quay ngang däc ngang Kho¶ng c¸ch tèi thiÓu gi÷a c¸c 1-1,2 1,6 1-1,2 2 2 2,5 3 2,5 3 3,5 pha, m Dßng tõ ho¸ tèi ®a cña biÕn ¸p ë ®iÖn ¸p 105% 2,3 11 2,3 11 2 10 14,5 2 10 14,5 ®Þnh møc, A C«ng suÊt tèi ®a cña m¸y biÕn ¸p, 1.8 20 1.8 20 5.6 31.5 40 5.6 31. 40 MVA 5 4. ViÖc c¾t dßng ®iÖn kh«ng t¶i cña m¸y biÕn ¸p cã cuén dËp hå quang ë trung tÝnh chØ ®-îc tiÕn hµnh sau khi c¾t c¸c cuén dËp hå quang nµy. 5. §èi víi nh÷ng m¸y biÕn ¸p ®Êu theo s¬ ®å khèi "m¸y ph¸t - biÕn ¸p" khi ®ãng vµo vËn hµnh nªn dïng m¸y ph¸t ®iÖn t¨ng ®iÖn ¸p lªn dÇn dÇn ®Õn ®iÖn ¸p ®Þnh møc. 6. §èi víi c¸c m¸y biÕn ¸p cã bé ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p d-íi t¶i (§AT) sau khi c¾t c¸c phô t¶i phÝa hé tiªu thô th× nªn t¨ng hÖ sè biÕn ¸p tr-íc khi dïng dao c¸ch ly c¾t phÝa nguån cung cÊp. TÊt c¶ c¸c m¸y biÕn ¸p dù phßng ®Òu ph¶i ®ñ ®iÒu kiÖn s½n sµng ®Ó ®ãng ®iÖn bÊt cø lóc nµo. §èi víi nh÷ng m¸y biÕn ¸p dù phßng mµ thêi gian ngõng vËn hµnh kÐo dµi th× ph¶i quy ®Þnh thêi gian ®ãng ®iÖn ®Ó sÊy. R¬ le cña m¸y biÕn ¸p dù phßng vÉn ph¶i ®Ó ë vÞ trÝ ph¸t tÝn hiÖu ®Ó kÞp thêi ph¸t hiÖn møc dÇu h¹ thÊp. §èi víi nh÷ng m¸y biÕn ¸p kh«ng cã bé §AT tr-íc khi thay ®æi nÊc ph¶i c¾t ®iÖn vµ ph¶i tiÕn hµnh theo phiÕu c«ng t¸c. 50
  50. §èi víi nh÷ng m¸y biÕn ¸p tõ 1000 kVA trë lªn sau khi chuyÓn nÊc cÇn kiÓm tra l¹i ®iÖn trë mét chiÒu c¸c cuén d©y. §èi víi nh÷ng m¸y biÕn ¸p d-íi 1000 kVA sau khi chuyÓn nÊc cÇn kiÓm tra th«ng m¹ch. §èi víi nh÷ng m¸y biÕn ¸p cã bé §AT cÇn duy tr× th-êng xuyªn sù t-¬ng øng gi÷a ®iÖn ¸p l-íi vµ ®iÖn ¸p nÊc ®iÒu chØnh. Kh«ng ®-îc vËn hµnh l©u dµi m¸y biÕn ¸p víi bé §AT kh«ng lµm viÖc. Bé §AT cña m¸y biÕn ¸p ph¶i ®-îc vËn hµnh theo ®óng quy ®Þnh cña nhµ chÕ t¹o. T×nh h×nh thay ®æi nÊc ®iÖn ¸p ph¶i ®-îc ghi vµo nhËt ký vËn hµnh. Kh«ng ®-îc phÐp chuyÓn nÊc ®iÒu chØnh trong tr-êng hîp m¸y biÕn ¸p ®ang qu¸ t¶i nÕu dßng phô t¶i v-ît qu¸ dßng ®Þnh møc cña bé §AT. ë tõng n¬i, ph¶i x¸c ®Þnh sè l-îng m¸y biÕn ¸p lµm viÖc ®ång thêi tuú theo biÓu ®å phô t¶i cã xÐt ®Õn ®é tin cËy cung cÊp ®iÖn cho c¸c hé dông ®iÖn. ë c¸c l-íi ph©n phèi ®iÖn ¸p 15 kV trë xuèng, ph¶i tiÕn hµnh ®o phô t¶i vµ ®iÖn ¸p cña c¸c m¸y biÕn ¸p mçi quý Ýt nhÊt 1 lÇn vµo thêi kú phô t¶i cao nhÊt vµ thÊp nhÊt. M¸y biÕn ¸p ®-îc phÐp lµm viÖc song song víi c¸c ®iÒu kiÖn sau: a. Tæ ®Êu d©y gièng nhau. b. Tû sè biÕn ¸p b»ng nhau hoÆc chªnh lÖch kh«ng qu¸ 0,5%. c. §iÖn ¸p ng¾n m¹ch chªnh lÖch kh«ng qu¸ 10%. d. Hoµn toµn ®ång vÞ pha. §èi víi m¸y biÕn ¸p sau khi l¾p xong hoÆc sau khi tiÕn hµnh nh÷ng c«ng viÖc cã thÓ lµm thay ®æi vÞ trÝ pha th× tr-íc khi ®-a vµo vËn hµnh trë l¹i ph¶i thö ®ång pha víi l-íi hoÆc víi m¸y biÕn ¸p kh¸c sÏ lµm viÖc song song. Khi møc ®Çu trong m¸y biÕn ¸p lªn cao qu¸ møc quy ®Þnh ph¶i t×m ra nguyªn nh©n. Khi ch-a t¸ch rêi m¹ch c¾t cña r¬ le h¬i th× kh«ng ®-îc më c¸c van th¸o dÇu vµ van x¶ khÝ, kh«ng ®-îc lµm nh÷ng thao t¸c kh¸c ®Ó tr¸nh r¬ le h¬i t¸c ®éng nhÇm. V.2: Xö lý m¸y biÕn ¸p vËn hµnh kh«ng b×nh th-êng vµ sù cè. Trong khi vËn hµnh nÕu thÊy m¸y biÕn ¸p cã nh÷ng hiÖn t-îng kh¸c th-êng nh- ch¶y dÇu, thiÕu dÇu, m¸y bÞ nãng qu¸ møc, cã tiÕng kªu kh¸c th-êng, ph¸t nãng côc bé ë ®Çu cèt sø, bé §AT ho¹t ®éng kh«ng b×nh th-êng ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt, ®ång thêi b¸o c¸o víi cÊp trªn vµ ghi nh÷ng hiÖn t-îng, nguyªn nh©n ®ã vµo sæ nhËt ký vËn hµnh. M¸y biÕn ¸p ph¶i ®-îc ®-a ra khái vËn hµnh trong c¸c tr-êng hîp sau ®©y: 1. Cã tiÕng kªu m¹nh, kh«ng ®Òu vµ tiÕng phãng ®iÖn bªn c¹nh m¸y. 51
  51. 2. Sù ph¸t nãng cña m¸y t¨ng lªn bÊt th-êng vµ liªn tôc trong ®iÒu kiÖn lµm m¸t b×nh th-êng, phô t¶i ®Þnh møc. 3. DÇu trµn ra ngoµi m¸y qua b×nh dÇu phô, vì kÝnh phßng næ hoÆc dÇu phun ra qua van an toµn. 4. Møc dÇu h¹ thÊp d-íi møc quy ®Þnh vµ cßn tiÕp tôc h¹ thÊp. 5. Mµu s¾c cña dÇu thay ®æi ®ét ngét. 6. C¸c sø bÞ r¹n, vì, bÞ phãng ®iÖn bÒ mÆt, ¸p lùc dÇu cña c¸c sø kiÓu kÝn kh«ng n»m trong quy ®Þnh cña nhµ chÕ t¹o. §Çu cèt bÞ nãng ®á. 7. Khi kÕt qu¶ ph©n tÝch dÇu cho thÊy dÇu kh«ng ®¹t c¸c tiªu chuÈn cña phô lôc 1 hoÆc khi ®é chíp ch¸y gi¶m qu¸ 50C so víi lÇn thÝ nghiÖm tr-íc. Khi m¸y biÕn ¸p qu¸ t¶i cao h¬n ®Þnh møc quy ®Þnh, nh©n viªn trùc ca ph¶i t×m biÖn ph¸p ®iÒu chØnh vµ gi¶m bít phô t¶i cña m¸y. Khi nhiÖt ®é dÇu trong m¸y biÕn ¸p t¨ng lªn qu¸ møc giíi h¹n, nh©n viªn trùc ca ph¶i t×m nguyªn nh©n vµ biÖn ph¸p ®Ó gi¶m bít nhiÖt ®é b»ng c¸ch: 1. KiÓm tra phô t¶i cña m¸y biÕn ¸p vµ nhiÖt ®é m«i tr-êng lµm m¸t. 2. KiÓm tra thiÕt bÞ lµm m¸t, t×nh h×nh th«ng giã cña buång ®Æt m¸y. NÕu nhiÖt ®é cña m¸y biÕn ¸p lªn cao do thiÕt bÞ lµm m¸t bÞ háng mµ cã ®iÒu kiÖn c¾t m¸y ®Ó söa ch÷a th× nªn c¾t m¸y ®Ó söa ch÷a, khi ®iÒu kiÖn vËn hµnh kh«ng cho phÐp c¾t m¸y hoÆc khi kh«ng cÇn c¾t m¸y vÉn cã thÓ söa ch÷a ®-îc th× chØ cÇn ngõng riªng thiÕt bÞ lµm m¸t, ®ång thêi nh©n viªn trùc ca ph¶i ®iÒu chØnh gi¶m bít phô t¶i cho phï hîp víi c«ng suÊt cña m¸y biÕn ¸p trong ®iÒu kiÖn vËn hµnh kh«ng cã thiÕt bÞ lµm m¸t. NÕu møc dÇu h¹ thÊp møc quy ®Þnh th× ph¶i bæ sung dÇu. Tr-íc khi bæ sung dÇu ph¶i söa ch÷a nh÷ng chç rß, bÞ ch¶y dÇu. NÕu v× nhiÖt ®é t¨ng cao mµ møc dÇu trong m¸y biÕn ¸p lªn cao qu¸ v¹ch quy ®Þnh th× ph¶i th¸o bít dÇu khái m¸y. NÕu møc dÇu trong c¸c sø cã dÇu h¹ thÊp gÇn hÕt èng thuû chØ møc dÇu hoÆc khi ¸p lùc dÇu trong c¸c sø kiÓu kÝn thÊp d-íi møc quy ®Þnh th× ph¶i n¹p bæ sung dÇu vµ t×m nguyªn nh©n ®Ó kh¾c phôc. Khi bæ sung dÇu ph¶i theo ®óng quy ®Þnh cña nhµ chÕ t¹o ®Ó tr¸nh lät khÝ vµo sø. Khi r¬ le h¬i t¸c ®éng b¸o tÝn hiÖu ph¶i xem xÐt bªn ngoµi m¸y biÕn ¸p, lÊy mÉu khÝ trong r¬ le ®Ó ph©n tÝch vµ kiÓm tra tÝnh chÊt ch¸y cña khÝ. NÕu khÝ ch¸y ®-îc hoÆc trong khi cã chøa nh÷ng s¶n phÈm do ph©n huû chÊt c¸ch ®iÖn ph¶i nhanh chãng c¾t m¸y biÕn ¸p. Tr-êng hîp chÊt khÝ kh«ng s¾c, kh«ng mïi, kh«ng ®èt ch¸y ®-îc th× vÉn cã thÓ ®Ó m¸y biÕn ¸p tiÕp tôc vËn hµnh. R¬ le h¬i cã thÓ ph¸t tÝn hiÖu nhÇm do c¸c lý do sau: 1. Lät khÝ vµo m¸y biÕn ¸p do cã s¬ hë trong hÖ thèng lµm m¸t c-ìng bøc hoÆc kh«ng khÝ vµo theo dÇu khi läc dÇu hoÆc b¬m dÇu míi ch-a khö khÝ. 2. ThiÕu dÇu, møc dÇu h¹ qu¸ thÊp. 52
  52. 3. Xung ®éng do ng¾n m¹ch trªn l-íi lµm dÇu bÞ ®Èy ng-îc lªn b×nh dÇu phô. 4. Chªnh lÖch ¸p suÊt trong b×nh dÇu phô vµ èng phßng næ. 5. Sù cè, ch¹m chËp m¹ch nhÞ thø. Khi kiÓm tra chÊt khÝ cã thÓ ch¸y ®-îc hay kh«ng ph¶i hÕt søc thËn träng, kh«ng ®-îc ®-a löa qu¸ gÇn van x¶ khÝ cña r¬ le h¬i mµ ph¶i ®Ó c¸ch 5 - 6 cm vµ h¬i chÕch sang mét phÝa. NÕu nguyªn nh©n r¬ le h¬i t¸c ®éng kh«ng ph¶i lµ do kh«ng khÝ lät vµo m¸y biÕn ¸p th× ph¶i kiÓm tra nhiÖt ®é chíp ch¸y cña dÇu vµ nÕu nhiÖt ®é chíp ch¸y gi¶m qu¸ 50C so víi lÇn thÝ nghiÖm tr-íc th× ph¶i t¸ch m¸y ra khái vËn hµnh. NÕu nguyªn nh©n r¬ le h¬i t¸c ®éng lµ do kh«ng khÝ ë trong dÇu tho¸t ra th× ph¶i x¶ hÕt kh«ng khÝ trong r¬ le h¬i. Tr-êng hîp x¶ nhiÒu lÇn kh«ng hÕt kh«ng khÝ th× cho phÐp chuyÓn r¬ le h¬i sang vÞ trÝ b¸o tÝn hiÖu vµ b¸o c¸o ngay víi cÊp trªn. C¨n cø theo mÇu s¾c vµ tÝnh chÊt cña khÝ tÝch luü trong r¬ le h¬i cã thÓ s¬ bé x¸c ®Þnh tÝnh chÊt sù cè nh- sau: TÝnh chÊt cña khÝ TÝnh chÊt sù cè MÇu vµng, kh«ng ®èt ch¸y ®-îc Gç bÞ ch¸y MÇu tro nh¹t, mïi h«i, ®èt ch¸y ®-îc GiÊy, c¸c t«ng c¸ch ®iÖn bÞ ch¸y MÇu ®á, mÇu ®en dÔ ch¸y DÇu bÞ ch¸y, ph©n huû Khi m¸y biÕn ¸p bÞ c¾t do r¬ le h¬i hoÆc r¬ le so lÖch th× chØ ®-îc ®-a m¸y trë l¹i vËn hµnh sau khi ®· xem xÐt, thö nghiÖm, ph©n tÝch mÉu khÝ vµ kh¾c phôc nh÷ng ®iÓm bÊt th-êng. NÕu viÖc c¾t m¸y biÕn ¸p dÉn ®Õn viÖc ngõng cÊp ®iÖn cho nh÷ng hé sö dông ®iÖn quan träng, cho phÐp dïng m¸y c¾t ®ãng l¹i mét lÇn nÕu m¸y biÕn ¸p ®ã cã c¶ b¶o vÖ so lÖch vµ b¶o vÖ h¬i nh-ng chØ bÞ c¾t bëi mét trong hai b¶o vÖ ®ã vµ kh«ng thÊy râ dÊu hiÖu bªn ngoµi chøng tá m¸y h- háng. Tr-êng hîp m¸y biÕn ¸p bÞ c¾t do c¸c b¶o vÖ kh¸c ngoµi so lÖch vµ r¬ le h¬i cã thÓ ®ãng m¸y biÕn ¸p trë l¹i lµm viÖc kh«ng cÇn kiÓm tra. Khi m¸y biÕn ¸p bÞ ch¸y cÇn ph¶i c¾t hoµn toµn ®iÖn ¸p khái m¸y, b¸o c«ng an cøu ho¶, cÊp trªn vµ tiÕn hµnh dËp löa theo quy tr×nh phßng chèng ch¸y næ. Ph¶i tiÕn hµnh x¶ dÇu ë van x¶ dÇu sù cè t¹i ®¸y m¸y nÕu ®iÒu kiÖn cho phÐp. §Æc biÖt chó ý kh«ng ®Ó löa lan ®Õn c¸c m¸y biÕn ¸p vµ c¸c thiÕt bÞ ®iÖn kh¸c ë xung quanh. 53