Bài giảng Kinh tế vĩ mô - Chương 15: Nợ chính phủ

Nội dung text: Bài giảng Kinh tế vĩ mô - Chương 15: Nợ chính phủ

1. Mc tiêu ca ch ng CHNG 15 ° quy mô kho n n ca chính ph M, và so N Chính Ph sánh nó vi kho n n ca các nc khác o ° các vn Č liên quan Č"n Čo l#ng thâm r h't ngân sách kinh t
   v mô ° quan Či(m truyn th*ng và quan Či(m ca b
   n th nm c Ricardo v n chính ph N. Gregory Mankiw ° các khía c-nh khác ca n a Bài gi
   ng ca TS Phm Th Anh pham.theanh@yahoo.com (dch và sa theo bài gi
   ng ca Ron Cronovich) © 2002 Worth Publishers, all rights reserved CHAPTER 15 Government Debt slide 1 m N
   chính ph ca các nc trên th gii T sut N
   Chính ph - GDP ca M N CP N CP Nc Nc 1.2 (% GDP) (% GDP) Th chin II Japan 119 Ireland 54 1 Italy 108 Spain 53 Belgium 105 Finland 51 0.8 Canada 101 Sweden 49 0.6 Greece 100 Germany 46 Cách m
   ng Ni Denmark 67 Austria 40 0.4 chin Th chin I U.K. 64 Netherlands 27 U.S.A. 62 Australia 26 0.2 France 58 Norway 24 0 Portugal 55 1791 1811 1831 1851 1871 1891 1911 1931 1951 1971 1991 2001 CHAPTER 15 Government Debt slide 2 CHAPTER 15 Government Debt slide 3 Th c t
   M trong nhng n m gn ây T ng lai Tài khoá KLu nhMng nNm 1980 cho Č"n ČLu nhMng nNm 1990 Già hoá dân s*: ° TP sut N-GDP: 25,5% nNm 1980, 48,9% nNm 1993 ° Do Reagan cSt gi m thu", tNng chi tiêu qu*c phòng & 25 • tP lb sinh thp chuy(n quyn sV hMu • tu]i thc tNng KLu nhMng nNm 1990 cho Č"n 2000 20 • nhMng ng#i M ° thâm h't $290 tP nNm 1992, thXng d $236 tP nNm 2000 sinh ra trong s ° tP sut N-GDP gi m xu*ng còn 32,5% nNm 2000 n 15 th#i kd bùng n] â ° Do tNng trVng kinh t" nhanh, sZ bùng n] ca th^ tr#ng d dân s* v hu ch_ng khoán, tNng thu" % 10 2001 ° L-i thâm h't, do Bush cSt gi m thu" và x y ra suy thoái kinh 5 t" 1970 1990 2010 2030 2050 2070 t 65 tui tr lên CHAPTER 15 Government Debt slide 4 CHAPTER 15 Government Debt slide 5 1
2. T ng lai Tài khoá Các vn  liên quan 
   n o lng thâm ht ° S* ng#i nhen an sinh xã hgi, chNm sóc y t" Čang 1. L-m phát tNng nhanh hhn s* ng#i lao 2. Tài s n v*n Čgng, ngp thu" ° Các dZ báo ca Ban Ngân 3. Các kho n n không Čc tính sách Qu*c hgi: 4. Chu kd kinh doanh nNm tP sut N-GDP 2030 40% 2040 93% 2050 206% CHAPTER 15 Government Debt slide 6 CHAPTER 15 Government Debt slide 7 Vn o lng 1: Vn o lng 1: Lm phát Lm phát ° K( bi"t t-i sao l-m phát l-i là mgt vn Č, gi sj ° Kiu chpnh thâm h't theo l-m phát có th( dqn rkng kho n n thZc t" là c* Č^nh, Čiu này hàm ð Č"n mgt sZ khác bibt ln, ČXc bibt khi l-m thâm h't thZc t" bkng 0. phát cao. ° Trong tr#ng hp này, kho n n danh ngha D tNng vi t*c Čg l-m phát: ° Ví d': vào nNm 1979, ∆D/D = π hay ∆D = π D thâm h't danh ngha = $28 tP ° Kho n thâm h't (danh ngha) Čc báo cáo là π D l-m phát = 8,6% mXc dù kho n thâm h't thZc t" là bkng 0. n = $495 tP ° Do vey, chúng ta nên tro D to kho n thâm h't π D = 0,086 $495 tP = $43 tP Čc báo cáo Č( Čiu chpnh theo l-m phát. π × thâm h't thZc t" = $28 tP − $43 tP = $15 tP thXng d CHAPTER 15 Government Debt slide 8 CHAPTER 15 Government Debt slide 9 Vn o lng 2: Vn o lng 3: Tài sn vn Các khon n không c tính ° Hibn nay: Thc Čo hibn nay v thâm h't bw qua các thâm h't = sZ thay Č]i ca n kho n n quan trcng ca chính ph: ° Thc Čo t*t hhn: Ngân sách vn thâm h't = (sZ thay Č]i ca n) − (sZ thay Č]i ° chi tr lhng hu trong thng lai cho các ca tài s n) lao Čgng làm vibc cho chính ph hibn nay ° Ví d': Gi sj chính ph bán mgt toà nhà vNn ° chi tr an sinh xã hgi trong thng lai phòng và sj d'ng tin bán Č( tr n. œ Theo hb th*ng hibn t-i, thâm h't su gi m ° các kho n n ngqu nhiên (mXc dù khó œ Theo thc Čo ngân sách v*n, thâm h't không tính bkng tin khi k"t c'c không chSc thay Č]i, bVi vì sZ gi m sút ca n Čc thZc chSn) hibn bVi sZ gi m sút ca tài s n ° Vn Č ca ngân sách v*n: xác Č^nh kho n chi tiêu nào ca chính ph Čc tính là chi tiêu v*n. CHAPTER 15 Government Debt slide 10 CHAPTER 15 Government Debt slide 11 2
3. Vn o lng 4: V n o l ng 4:
    Chu k kinh doanh K t lu n ° Thâm h't thay Č]i theo chu kd kinh doanh do các nhân t* ]n Č^nh tZ Čgng (b o hi(m tht nghibp, hb th*ng thu" thu nhep). ° Chúng không ph i là nhMng sai s* Čo l#ng, CChhúúnngg ttaa pphh i i cc{{nn ttrrccnngg kkhhi i ČČcccc nhng nó làm cho vibc Čánh giá chính sách tài khoá trV nên khó khNn hhn. ccáácc ccoonn ss tthhââmm hh''tt ČČ cc bbááoo ccááoo Ví d': SZ gia tNng thâm h't quan sát Čc là do suy thoái kinh t" hay do sZ mV rgng ca chính sách tài khoá? ° Gi i pháp: thâm ht ngân sách Čc Čiu chnh theo tính chu k(hay còn gci là —thâm h't t-i m_c toàn d'ng“) - dZa trên nhMng c tính v t]ng chi & t]ng thu chính ph n"u nn kinh t" V m_c s n lng & và tht nghibp tZ nhiên. CHAPTER 15 Government Debt slide 12 CHAPTER 15 Government Debt slide 13       
   
      Quan i m truy n th ng v c t gi m thu & N chính ph có th c s là m t v n ? s gia t ng t ng ng ca n chính ph ° NgSn h-n: ↑Y, ↓ u ° Dài h-n: Hai quan Či(m: œ Y và u trV l-i m_c tZ nhiên ca chúng 1. Quan Či(m truyn th*ng œ nn kinh t" Čóng: ↑r, ↓ I œ nn kinh t" mV: ↑ , ↓NX 2. Quan Či(m ca Ricardo ↑ε ↓ (hay thâm h't thhng m-i ln) ° Rt dài h-n: œ tNng trVng chem cho ti khi nn kinh t" Č-t tr-ng thái dong mi vi m_c thu nhep bình quân ČLu ng#i thp hhn CHAPTER 15 Government Debt slide 14 CHAPTER 15 Government Debt slide 15 Quan im ca Ricardo Tính hp lý ca T ng  ng Ricardo ° Ča ra bVi David Ricardo (1820), ° Ng#i tiêu dùng nhìn v thng lai, gLn Čây Čc phát tri(n bVi Robert Barro hc bi"t rkng vibc cSt gi m thu" Čc tài tr bkng n hôm nay hàm ð mgt sZ gia tNng thu" ° Theo T(ng Č(ng Ricardo, trong thng lai có Čg ln theo giá tr^ hibn t-i vibc cSt gi m thu" Čc tài tr bkng mgt bkng vi vi lng thu" cSt gi m. kho n n không có nh hVng gì Č"n tiêu ° Do vey, cSt gi m thu" không làm ng#i tiêu dùng giLu lên, do vey hc không tNng tiêu dùng. dùng, ti"t kibm qu*c gia, và lãi sut thZc, ° Hc ti"t kibm toàn bg lng thu" cSt gi m Č( tr ČLu t, xut kh{u ròng, hay GDP thZc t", thu" trong thng lai. ngay c trong ngSn h-n. ° K"t qu : Ti"t kibm cá nhân tNng bkng vi kho n ti"t kibm chính ph gi m, do vey ti"t kibm qu*c gia không Č]i. CHAPTER 15 Government Debt slide 16 CHAPTER 15 Government Debt slide 17 3
4. Các vn  vi T ng  ng Ricardo Bng chng chng li T ng  ng Ricardo? ° TLm nhìn ngSn: ° KLu nhMng nNm 1980: Không ph i mci ng#i tiêu dùng Ču ngh xa v SZ cSt gi m thu" m-nh ca Reagan khi"n cho thng lai, thâm h't tNng. do vey hc có th( coi sZ cSt gi m thu" là ca tr#i cho. Ti"t kibm qu*c gia gi m, lãi sut thZc tNng, tP ° Ràng bugc vay n: giá h*i Čoái tNng, và NX gi m. Mgt s* ng#i tiêu dùng không có kh nNng Či vay ° 1992: Č nhiu Č( Č-t Čc m_c tiêu dùng t*i u ca hc, T]ng th*ng George H.W. Bush thZc hibn vibc và do vey su chi tiêu kho n thu" Čc cSt gi m. hoãn thu thu" nhkm kích thích nn kinh t". ° Các th" hb thng lai: Kiu này thuLn tuð chp làm chem vibc ngp thu" N"u ng#i tiêu dùng dZ ki"n rkng gánh nXng tr mà không làm cho ng#i tiêu dùng khá gi hhn. thu" su rhi vào các th" hb thng lai, thì vibc cSt Tuy nhiên, gLn nh mgt nja s* ng#i tiêu dùng gi m thu" hibn nay su làm cho hc giàu có hhn, do sj d'ng mgt phLn thu nhep tNng thêm này Č( vey hc tNng chi tiêu. tiêu dùng. CHAPTER 15 Government Debt slide 18 CHAPTER 15 Government Debt slide 19 Bng chng chng li T ng  ng Ricardo? Các khía cnh khác v n chính ph ° NhMng ng#i ng hg Thng Čhng Ricardo lep luen 1. Ngân sách cân b-ng và chính sách tài rkng vibc cSt gi m thu" ca Reagan không ph i là liu khoá ti u thu*c thj hp lð Č*i vi Thng Čhng Ricardo. ° Ng#i tiêu dùng có th( dZ tính kho n n su Čc chi Mgt s* chính tr^ gia Č xut sja Č]i Hi"n pháp M Č( có tr bkng cách cách gi m chi tiêu trong thng lai thay Čc cán cân ngân sách cân bkng hàng nNm ca chính vì tNng thu". ph liên bang. ° Ti"t kibm t nhân có th( gi m vì các lð do khác ngoài Nhiu nhà kinh t" bác bw Č xut này, hc lep luen rkng vibc cSt gi m thu", ví d' nh sZ l-c quan v nn kinh thâm h't su Čc sj d'ng Č( t". œ ]n Č^nh s n lng & vibc làm ° Do s* libu ph' thugc vào các cách hi(u ch quan khác œ ]n Č^nh thu" khi thu nhep dao Čgng nhau, nên c hai quan Či(m v n chính ph Ču t}n œ tái phân ph*i thu nhep giMa các th" hb khi cLn t-i. thi"t CHAPTER 15 Government Debt slide 20 CHAPTER 15 Government Debt slide 21 Các khía cnh khác v n chính ph Các khía cnh khác v n chính ph 2. Hi0u 1ng tài khoá Či vi chính sách tin t0 3. N và chính tr3 • thâm h't chính ph có th( Čc tài tr bkng vibc in tin —Chính sách tài khoá không ph i Čc Ča ra bVi các • n chính ph cao có th( là Čgng ch Č( các nhà ho-ch Č^nh thiên thLn “ chính sách gây ra l-m phát (nhkm làm gi m giá tr^ thZc ca - Greg Mankiw, trang 424 n, gây thibt h-i cho nhMng ng#i nSm giM trái phi"u) Mgt s* ng#i không tin tVng vào các nhà ho-ch Č^nh chính sách Thet may mSn: vi chi tiêu thâm th't. Hc lep luen rkng ° các nhà ho-ch Č^nh chính sách không lo lSng v chi phí thZc • có ít du hibu cho thy m*i liên hb giMa chính sách tài khoá ca nhMng kho n chi tiêu ca hc, bVi vì nó rhi vào nhMng và chính sách tin tb là quan trcng ng#i ngp thu" trong thng lai • hLu h"t các chính ph Ču nhen bi"t Čc tác h-i ca vibc ° nhMng ng#i ngp thu" trong thng lai không tham gia vào gây ra l-m phát quá trình ra quy"t Č^nh, và li ích ca hc có th( không Čc • hLu h"t các ngân hàng trung hng (ít nht là mgt s*) có tính Č"n Čc sZ Čgc lep v mXt chính tr^ vi các nhà ho-ch Č^nh Kây là mgt lð do khác Č( Ča ra các Č xut sja Č]i ngân sách chính sách tài khoá cân bkng Čã th o luen V trên. CHAPTER 15 Government Debt slide 22 CHAPTER 15 Government Debt slide 23 4
5. Các khía cnh khác v n chính ph Tóm tt ch ng 4. Khía c6nh quc t8 1. Tính theo GDP, n chính ph ca M là trung bình so vi các nc khác ° Thâm h't ngân sách chính ph có th( dqn Č"n thâm h't thhng m-i, Čiu này ph i 2. Các s* libu chu{n v thâm h't không ph i là các Čc tài tr bkng vay n nc ngoài. thc Čo hoàn h o v chính sách tài khoá bVi vì chúng ° N chính ph ln có th( làm tNng tính ri œ không Čc Čiu chpnh theo l-m phát ro ca chu chuy(n t b n, bVi vì các nhà œ không tính Č"n nhMng thay Č]i v tài s n ca ČLu t nc ngoài có th( ngh rkng ri ro chính ph xù n là ln. œ bw qua mgt s* kho n n (ví d' nh chi tr lhng hu trong thng lai Č*i vi các lao ° N nhiu có th( làm gi m v^ th" ca chính Čgng hibn t-i) ph mgt nc trong các vn Č qu*c t". œ không tính Č"n các hibu _ng ca chu kd kinh doanh CHAPTER 15 Government Debt slide 24 CHAPTER 15 Government Debt slide 25 Tóm tt ch ng Tóm tt ch ng 3. Theo quan Či(m truyn th*ng, vibc cSt gi m 5. HLu h"t các nhà kinh t" ph i Č*i quy tSc ngân thu" Čc tài tr bkng n làm tNng tiêu dùng và sách cân bkng chXt chu, bVi vì nó su c n trV làm gi m ti"t kibm qu*c dân. Trong mgt nn vibc sj d'ng chính sách tài khoá nhkm ]n Č^nh kinh t" mV, Čiu này dqn Č"n lãi sut cao hhn, s n lng, thu", hay tái phân ph*i l-i gánh ČLu t thp hhn, và m_c s*ng trong dài h-n nXng thu" giMa các th" hb. thp hhn. Trong mgt nn kinh t" mV, nó làm 6. N chính ph có th( có các hibu _ng khác: tNng tP giá h*i Čoái, và gi m xut kh{u ròng (hay làm tNng thâm h't thhng m-i). œ có th( dqn Č"n l-m phát œ các nhà chính tr^ có th( chuy(n gánh nXng 4. Quan Či(m Ricardo cho rkng vibc cSt gi m thu" thu" to th" hb hibn t-i sang các th" hb thng Čc tài tr bkng n không nh hVng gì Č"n lai tiêu dùng hay ti"t kibm qu*c gia, và do vey œ có th( làm gi m v^ th" chính tr^ ca mgt nc không nh hVng Č"n lãi sut, ČLu t, hay xut Č*i vi các vn Č qu*c t" hoXc làm e ng-i các kh{u ròng. nhà ČLu t nc ngoài rút v*n khwi Čt nc. CHAPTER 15 Government Debt slide 26 CHAPTER 15 Government Debt slide 27 5