Bài giảng Kinh tế học vi mô - Chương 3: Co giãn cung cầu và chính sách của chính phủ

Nội dung text: Bài giảng Kinh tế học vi mô - Chương 3: Co giãn cung cầu và chính sách của chính phủ

1. Häc viÖn tµi chÝnh Khoa KINH tÕ Bé m«n kinh tÕ häc Kinh tÕ häc vi m« Hµ néi 1
2. Ch−¬ng 3 2
3. 1. HÖ sè Co gin 22 chÝnhchÝnh s¸ch cña chÝnh phñ 33 T¸c ®éng cña viÖc ®¸nh thuÕ ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®®éngéng cña thÞ tr−êng
4. 1. HÖ sè Co gin 1.1. HÖ sè co gin cña cÇu
   HÖ sè co gin cña cÇu theo chÝnh gi¸
   HÖ sè co gin cña cÇu theo gi¸ hµng ho¸ kh¸c
   HÖ sè co gin cña cÇu theo thu nhËp 1.2. HÖ sè co gin cña cung theo gi¸
5. 1. HÖ sè Co gin 1.1. HÖ sè co gin cña cÇu 1.1.1. HÖ sè co gin cña cÇu theo chÝnh gi¸ Co gi·n cña cÇu theo gi¸ c¶ hµng ho¸ lµ phÇn tr¨m thay ®æi vÒ l−îng cÇu trªn phÇn tr¨m thay ®æi cña gi¸. NghÜa lµ: %∆Q ∆Q P E D = x => ED = x . x P ∆ P ∆P Q % Px x x Trong ®ã: D EX : lµ ®é co gi·n cña cÇu theo gi¸ cả hµng hãa ∆ Qx: lµ sù thay ®æi trong l−îng cÇu cña hµng ho¸ X ∆ Px: lµ sù thay ®æi trong gi¸ cả cña hµng ho¸ X
6. 1.1.1. HÖ sè co gin cña cÇu theo chÝnh gi¸  Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hÖ sè co gin theo gi¸ cña cÇu: VTr−êng hîp co gi·n ®iÓm (theo ph−¬ng tr×nh ®−êng cÇu vµ quy t¾c PAPO): Dùa vµo ph−¬ng tr×nh ®−êng cÇu , cã thÓ tÝnh ®é co gi·n ®iÓm b»ng ®¹o hµm theo c«ng thøc sau : D NÕu Q = F(P) : hµm cÇu ®−îc biÓu diÔn: Q = a0 - a1 P D E p = Q’ . P/Q = - a1. P/Q D NÕuP=F(Q):hµmcÇu®−îcbiÓudiÔn: P = b0 - b1 Q D E p = 1/P’ . P/Q = - 1/b 1 . P/Q
7. 1.1.1. HÖ sè co gin cña cÇu theo chÝnh gi¸ VTr−êng hîp co gin ®iÓm (theo ph−¬ng tr×nh ®−êng cÇu vµ quy t¾c PAPO ): §é co gin cña mét ®−êng th¼ng t¹i mét ®iÓm (P) ®−îc cho bëi tû sè gi÷a ®é dµi ®o¹n th¼ng n»m bªn d−íi ®iÓm ®ã (PA) vµ ®é dµi ®o¹n th¼ng n»m phÝa trªn ®iÓm ®ã (PO). Dùa theo quy t¾c PAPO , cã thÓ tÝnh ®é co gin ®iÓm theo c¸c b−íc sau: B−íc 1 : X¸c ®Þnh tiÕp tuyÕn ®èi víi ®−êng cÇu t¹i ®iÓm cÇn ®o hÖ sè co gin . B−íc 2 : Däc theo tiÕp tuyÕn ®ã, ®o ®é dµi (theo quy −íc nµo ®ã vÒ ®é dµi) tõ ®iÓm ®ã tíi trôc hoµnh vµ ®é dµi tõ ®iÓm ®ã tíi trôc tung. B−íc 3 : HÖ sè co gin ë ®iÓm P cÇn ®o sÏ b»ng ®é dµi PA tõ ®iÓm P däc theo tiÕp tuyÕn tíi hoµnh ®é A, chia cho ®é dµi PO tõ ®iÓm P däc theo tiÕp tuyÕn tíi tung ®é O. VËy: PA =  PO
8. 1.1.1. HÖ sè co gin cña cÇu theo chÝnh gi¸ VVÝ dô vÒ tr−êng hîp co gin ®iÓm (theo ph−¬ng tr×nh ®−êng cÇu vµ quy t¾c PAPO): X¸c ®Þnh hÖ sè co Gi¸ gi·n theo quy t¾c PAPO trªn ®å thÞ O D E P= PA/PO P A L−îng
9. 1.1.1. HÖ sè co gin cña cÇu theo chÝnh gi¸  Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hÖ sè co gi·n theo gi¸ cña cÇu: V Tr−êng hîp co gin kho¶ng: Co gin kho¶ng lµ ®é co gin trªn mét kho¶ng h÷u h¹n nµo ®ã cña ®−êng cÇu. Tr−êng hîp nµy ta ¸p dông ph−¬ng ph¸p trung ®iÓm. C«ng thøc x¸c ®Þnh: P E D = [(Q 2-Q1)/(P 2 - P1)] x [(P 2 + P1)/(Q 2 + Q1)] C¸c tr−êng hîp co gi·n cña cÇu theo gi¸ D D =∞ 1) CÇu t−¬ng ®èi co gin: /EX / >1 4) CÇu hoµn toµn co gin: EP D D = 2) CÇu co gin ®¬n vÞ: /EX / =1 5) CÇu hoµn toµn kh«ng co ginE : P 0 D 3) CÇu Ýt co gin: /EX / <1 Lóc nµy ®−êng cÇu lµ mét ®−êng th¼ng ®øng
10. 1.1.1. HÖ sè co gin cña cÇu theo chÝnh gi¸  Co gin cña cÇu víi doanh thu cña ng−êi b¸n (tæng møc chi cña ng−êi tiªu dïng): Tæng doanh thu = Gi¸ c¶ x S¶n l−îng => TR = P x Q Quan hÖ gi÷a co dn cña cÇu theo gi¸ ®èi víi tæng doanh thu hay møc chi Co gi·n cña cÇu Gi¸ c¶ t¨ng Gi¸ c¶ gi¶m D CÇu t−¬ng ®èi co gi·n /Ep / >1 TR gi¶m TR t¨ng D CÇu co gi·n ®¬n vÞ /E P / = 1 TR kh«ng thay ®æi, TR kh«ng thay ®æi, TR MAX TR MAX D TR t¨ng TR gi¶m CÇu Ýt co gi·n /E P / < 1
11. 1.1.1. HÖ sè co gin cña cÇu theo chÝnh gi¸ Co gin cña cÇu theo gi¸ c¶ víi TR trªn ®å thÞ TR TRmax  Co gin cña cÇu víi TR ↓↓↓ doanh thu cña ng−êi TR ↑↑↑ b¸n (tæng møc chi TR cña ng−êi tiªu dïng): Q D = ∞∞∞ P EP D E P > 1 D E P = 1 P D < 1 E P D EP = 0 Q Q0
12. 1.1.1. HÖ sè co gin cña cÇu theo chÝnh gi¸
    
    Ph¹m vi thÞtr−êng
    
    Thêi gian
    
    SùSù s½n cãcã cña hµng ho¸ thay thÕ gÇn gòi
    
    TÇm quan träng cña hµng ho¸ trong ng©n s¸ch cña ng−êi tiªu dïng
    
    TÝnh chÊt cña s¶n phÈm
    
    VÞ trÝc¸c møc gigi¸®−êng¸ trªn trªnêng ®− cÇu
13. 1.1.2. HÖ sè co gin cña cÇu theo gi¸ hµng ho¸ kh¸c Co gin cña cÇu theo gi¸ hµng ho¸ liªn quan lµ phÇn tr¨m thay ®æi vÒ l−îng cÇu trªn phÇn tr¨m thay ®æi cña gi¸ c¶ hµng ho¸ liªn quan. NghÜa lµ: %∆Q ∆Q P ED = X = X . Y XY ∆ ∆ % PY PY QX Trong ®ã: D EX,Y : hÖ sè co gin cña cÇu hµng ho¸ X theo gi ¸ hµng hãa Y ∆ QX : sù thay ®æi trong l−îng cÇu cña hµng ho¸ X ∆ PY : sù thay ®æi trong gi¸ c¶ cña hµng ho¸ Y C«ng thøc x¸c ®Þnh nh− sau: D EX,Y = [(QX2 -QX1)/ (P Y2 -P Y1)] x [(P Y2 + PY1)/( QX2 + QX1)]
14. 1.1.2. HÖ sè co gin cña cÇu theo gi¸ hµng ho¸ kh¸c Ph©n lo¹i hµng ho¸ c¨n cø vµo hÖ sè co gi·n cña cÇu theo gi¸ chÐo: D Tr−êng hîp 1: EX,Y > 0 khi ®ã X vµ Y lµ hai hµng hãa thay thÕ nhau. D Tr−êng hîp 2: EX,Y < 0 khi ®ã X vµ Y lµ hai hµng hãa bæ sung cho nhau. D Tr−êng hîp 3: EX,Y = 0 khi ®ã X vµ Y kh«ng cã quan hÖ víi nhau.
15. 1.1.3. HÖ sè co gin cña cÇu theo thu nhËp Co gi·n cña cÇu theo thu nhËp lµ tû lÖ phÇn tr ăm thay ®æi cña l−îng cÇu trªn phÇn tr ăm thay ®æi cña thu nhËp. NghÜa lµ: %∆Q ∆Q I ED = X = X . I ∆ ∆ % I I QX Trong ®ã: I : lµ thu nhËp vµ Q X lµ l−îng cÇu cña hµng ho¸ X. D EI : lµ hệ số co gi·n cña cÇu theo thu nhËp. Th«ng th−êng ng−êi ta tÝnh to¸n co gin kho¶ng theo c«ng thøc: D EI = [(Q2 -Q1)/ (I 2 -I1)] x [(I 2 + I1)/(Q2 + Q1)]
16. 1.1.3. HÖ sè co gin cña cÇu theo thu nhËp Ph©n lo¹i hµng ho¸ c¨n cø vµo hÖ sè co gin cña cÇu theo I : D Tr−ênghîp1: EI > 0: X lµ hµng ho¸ th«ng th−êng. D Tr−êng hîp 2: E I < 0: X lµ hµng ho¸ thø cÊp. D Tr−êng hîp 3: EI = 0: X lµ hµng ho¸ kh«ng cã quan hÖ víi thu nhËp.
17. 1.2. hÖ sè Co gi·n cña cung theo gigi¸¸ Co gi·n cña cung theo gi¸ lµ tØ lÖ phÇn tr¨m thay ®æi vÒ l−îng cung trªn phÇn tr¨m thay ®æi cña gi¸. NghÜa lµ: ∆ ∆Q P S % Qx S = x x E = => EP . P ∆ ∆P Q % Px x x Trong ®ã : S EP : lµ co gi·n cña cung theo gi¸ cña hµng ho¸ X ∆∆∆Qx: lµ sù thay ®æi trong l−îng cung cña hµng ho¸ X ∆∆∆Px: lµ sù thay ®æi trong gi¸ c¶ cña hµng ho¸ X
18. 1.2. hÖ sè Co gi·n cña cung theo gigi¸¸ V Tr−êng hîp co gin ®iÓm: Theo ph−¬ng tr×nh ®−êng cung dQ P P S = x x = ' EP . Q . dPx Qx Q TÝnh theo quy t¾c PAPO. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh t−¬ng tù nh− x¸c ®Þnh hÖ sè co gin cña cÇu theo gi¸ . V Tr−êng hîp co gin kho¶ng Khi di chuyÓn däc theo ®−êng cung th× gi¸ trÞ ®é co gin thay ®æi. Nã phô thuéc vµo gi¸ trÞ cña P vµ Q. Trong tr−−êng hîp nµy, tÝnh hÖ sè co gin ta sö dông ph−¬ng ph¸p trung ®iÓm. C«ng thøc tÝnh: S E p = [(Q 2 -Q1)/ (P 2 -P1)] x [(P 2 + P 1)/(Q 2 + Q 1)]
19. 1.2. hÖ sè Co gi·n cña cung theo gigi¸¸ Ph©n lo¹i co gin cung theo gi¸: S Tr−ênghîp 1:EP >1: cungt−¬ng ®èi co d·n S Tr−ênghîp2:EP =1:cungcod·n®¬nvÞ S Tr−êng hîp 3: EP < 1: cung Ýt co d·n S Tr−ênghîp4:EP =∞ :cungcod·nhoµntoµn S Tr−êng hîp 5:EP = 0: cung hoµn toµn kh«ng co d·n
20. 22 chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ 2.1. kiÓm so¸t gi¸  KiÓm so¸t gi¸ lµ viÖc quy ®Þnh gi¸ cña ChÝnh phñ ®èi víi mét sè hµng hãa hoÆc dÞch vô nµo ®ã nh»m thùc hiÖn nh ÷ng môc tiªu cô thÓ trong tõng thêi kú.  KiÓm so¸t gi¸ ®−îc thùc hiÖn th«ng qua gi¸ trÇn vµ gi¸ sµn .
21. 2.1. kiÓm so¸t gi¸ 2.1.1. Giá tr ần - Khái niệm: Là mức giá cho phép tối đa đối với 1 loại hàng hóa dịch vụ trên thị trường. - Mục đích: Bảo vệ người tiêu dùng. - Tác động : Gây ra hiện tượng thiếu hụt hàng hóa trên thị trường. - Các trường hợp của giá trần: => Ptrần > Pthị trường => Ptrần < Pthị trường
22. 2.1. kiÓm so¸t gi¸ P S N E P0 M Gi ¸ trÇn Pc ThiÕu D hôt S D Q Q Q0 Q Gi¸ trÇn
23. 2.1. kiÓm so¸t gi¸ 2.1.2. Giá sàn - Khái ninini ệmm: Là mức giá cho phép tối thi ểu đối với 1 lo ại hàng hóa dịch vụ trên th ị trường. - Mụcccđíchđích: : Bảo vệ lợi ích người sản xu ất. - Tác đđđ ngộng:ng ng: Gây ra hi ện tượng thi ếu hụt hàng hóa trên th ị trường . - Các trường hợp của giá sàn: => Psàn > Pthị trường => Psàn < Pthị trường
24. 2.1. kiÓm so¸t gi¸ P S D− thõa A Gi¸ sµn PF C P0 B D D S Q Q0 Q Q Gi¸ sµn
25. 2.2. T¸c ®éng cña viÖc ®¸nh thuÕ ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña thÞ tr−êng 2.2.1. T¸c ®éng cña thuÕ ®¸nh vµo ng−êi mua Ph−¬ng tr×nh ®−êng cÇu khi cã thuÕ: PD = (b 0 + t) - b1Q Cung P Gi¸ n/m tr¶ C©n b»ng tr−íc Gi¸ k 0 thuÕ ThuÕ thuÕ §¸nh thuÕ vµo ng−êi mua Gi¸ n/b nhËn lµm dÞch chuyÓn ®−êng cÇu sang tr¸i mét l−îng ®óng C©n b»ng sau b»ng thuÕ thuÕ CÇu Q1 Qo Q Minh ho¹ t¸c ®éng cña thuÕ ®èi víi ng−êi mua
26. 2.2. T¸c ®®éngéng cña viÖc ®¸nh thuÕ ®®ÕnÕn kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña thÞ tr−êng 2.2.2. T¸c ®éng cña thuÕ ®¸nh vµo ng−êi b¸n Ph−¬ng tr×nh ®−êng cung khi cã thuÕ: Ps = (d 0 + t) + d1Q C©n b»ng S’ cã thuÕ S ThuÕ ®¸nh vµo ng−êi b¸n lµm dÞch chuyÓn ®− êng cung lªn trªn Gi¸ n/ mua tr¶ mét l−îng ®óng b»ng thuÕ Gi¸ k thuÕ C©n b»ng 0 ThuÕ kh«ng thuÕ Gi¸ n/b nhËn D Q Q 1 Q0 Minh ho¹ t¸c ®éng cña thuÕ ®¸nh vµo ng−êi s¶n xuÊt
27. 2.2. T¸c ®®éngéng cña viÖc ®¸nh thuÕ ®®ÕnÕn kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña thÞ tr−êng 2.2.3. Ph©n chia g¸nh nÆng thuÕ S Pm S Ng−êi mua chÞu ThuÕ Pm P Ng−êi mua chÞu 0 P0 Ng−êi b¸n chÞu Pb ThuÕ Ng−êi b¸n chÞu Pb D D Q Q a. Cung co gin, cÇu Ýt co gin b. CÇu co gin, cung Ýt co gin Ph©n chia g¸nh nÆng cña thuÕ