Thực hành quá trình kỹ thuật thực phẩm cơ bản - Bài 7: Thanh trùng

Nội dung text: Thực hành quá trình kỹ thuật thực phẩm cơ bản - Bài 7: Thanh trùng

1. Thöïc haønh quaù trình kyõ thuaät thöïc phaåm cô baûn 49 Baøi 7: THANH TRUØNG 7.1. Khaùi quaùt veà xöû lí nhieät 7.1.1 Lòch söû: Vaøo nhöõng naêm 1800 Louis Pasteur ñaõ tieán haønh phöông phaùp thanh truøng laàn ñaàu tieân nhaèm tieâu dieät caùc vi khuaån hieän dieän trong röôïu. Ngaøy nay, phöông phaùp thanh truøng ñöôïc söû duïng cho nhieàu loaïi saûn phaåm khaùc nhau nhö: bia, daám, nöôùc traùi caây, söõa vaø saûn phaåm söõa, röôïu, tröùng 7.1.2 Khaùi nieäm: Thanh truøng laø quaù trình xöû lí nhieät vöøa ñuû cho pheùp tieâu dieät caùc vi sinh vaät gaây beänh vaø vi sinh vaät gaây hö hoûng thöïc phaåm, ngoaøi ra thanh truøng coøn coù taùc duïng naáu chín saûn phaåm. Nhieät ñoä xöû lí thöôøng < 1000C trong vaøi giaây ñeán vaøi phuùt. Sau ñoù thöïc phaåm thöôøng ñöôïc baûo quaûn laïnh (+ 40C) nhaèm laøm chaäm söï phaùt trieån cuûa maàm vi sinh vaät coøn hieän dieän, vì vaäy maø thôøi gian baûo quaûn saûn phaåm thanh truøng thöôøng ngaén. Thanh truøng ñöôïc söû duïng ñeå caûi thieän muøi vò vaø an toaøn thöïc phaåm, keùo daøi thôøi gian söû duïng saûn phaåm vaø giöõ chaát löôïng saûn phaåm. 7.1.3 Yeâu caàu Thanh truøng vöøa phaûi ñaûm baûo tieâu dieät vi sinh vaät coù haïi sao cho löôïng coøn laïi ít ñeán möùc ñoä khoâng theå phaùt trieån ñeå laøm hoûng saûn phaåm vaø laøm haïi söùc khoeû ngöôøi tieâu duøng ñoàng thôøi vöøa ñaûm baûo cho saûn phaåm coù chaát löôïng toát nhaát veà maët caûm quan vaø dinh döôõng. 7.2. Ñoäng hoïc veà tieâu dieät vi sinh vaät. 7.2.1 AÛnh höôûng cuûa thôøi gian xöû lí nhieät ôû nhieät ñoä coá ñònh. Log N Log N0 1 chu kì log D 1  D t Hình 1: AÛnh höôûng cuûa thôøi gian xöû lí nhieät leân soá teá baøo vi sinh vaät coøn soáng soùt Boä moân thieát bò – Khoa Coâng Ngheä Thöïc Phaåm ÑHNL
2. Thöïc haønh quaù trình kyõ thuaät thöïc phaåm cô baûn 50 Hình 1 ta coù phöông trình: log N = at + b (7.1) trong ñoù N laø soá vi sinh vaät coøn soáng soùt N0 laø soá löôïng vi sinh vaät ban ñaàu Phöông trình (7.1) coù theå ñöôïc vieát: log N = at +log N0 (7.2) Töø phöông trình (7.2) ta deã daøng tính ñöôïc thôøi gian xöû lí nhieät D (thôøi gian caàn thieát ñeå laøm giaûm 10 laàn soá löôïng vi sinh vaät). 1 t Ta ñaët a  . Vaø phöông trình (7.2) ñöôïc vieát thaønh: log N   log N (7.3) D D 0 t  D Ta chuyeån phöông trình sang daïng muõ: N N 0 10 (7.4) D: thôøi gian giaûm thaäp phaân ñaëc tröng cho söùc khaùng nhieät cuûa moät loaøi vi sinh vaät ôû nhieät ñoä naøo ñoù. Giaù trò D thay ñoåi theo tính chaát lí hoùa cuûa moâi tröôøng vi sinh vaät soáng. 7.2.2 Taùc ñoäng cuûa nhieät ñoä xöû lí log t 1 chu kì log z 1  z T Hình 2: AÛnh höôûng cuûa nhieät ñoä leân thôøi gian xöû lí caàn thieát Ta coù phöông trình: logt = aT + b (7.5) Trong ñieàu kieän chuaån (Tc, tc ) ta coù: logtc = aTc + b (7.6) t Keát hôïp phöông trình (7.5) vaø (7.6) ta coù: log a(T  Tc ) (7.7) tc 1 maø a  vôùi z laø khoaûng nhieät ñoä cho pheùp ñeå taêng hay giaûm 10 laàn thôøi gian xöû lí z nhieät maø coù cuøng hieäu quaû xöû lí. Boä moân thieát bò – Khoa Coâng Ngheä Thöïc Phaåm ÑHNL
3. Thöïc haønh quaù trình kyõ thuaät thöïc phaåm cô baûn 51  (T  T ) Vì vaäy phöông trình (7.7) trôû thaønh: log t c  log t (7.8) z c T Tc  Z Bieåu dieãn döôùi daïng muõ: t tc .10 (7.9) maø D cuõng laø ñaïi löôïng veà thôøi gian vì theá phöông trình cuõng ñöôïc aùp duïng cho D. T Tc  Z Phöông trình (7.9) vieát thaønh: D Dc .10 (7.10) z laø thoâng soá ñaïi dieän cho tính khaùng nhieät ñaëc tröng cho moãi loaøi vi sinh vaät. Dc laø thôøi gian giaûm thaäp phaân ôû nhieät ñoä Tc 7.2.3 Giaù trò khöû truøng: 7.2.3.1 ÔÛ nhieät ñoä coá ñònh Ta coù caëp ñôn vò chuaån (Tc, tc) cho quaù trình khöû truøng vaø tc = 1 phuùt Soá ñôn vò tích luõy trong quaù trình tieät truøng goïi laø giaù trò tieät truøng kí hieäu laø F. Quaù trình tieät truøng thöïc hieän ôû khoaûng nhieät ñoä 1150C - 1300C (240 - 2700F). Quaù trình thanh truøng thöïc hieän ôû nhieät ñoä 70 - 1000C (160 - 2120F), giaù trò thanh truøng kí hieäu laø P. Vì vaäy giaù trò thanh truøng cuûa 1 quaù trình xöû lí nhieät ôû nhieät ñoä Tc trong t phuùt laø: PTc = t. Neáu mong muoán 1 quaù trình xöû lí nhieät töông öùng vôùi PTc = 1 ôû nhieät ñoä T thay vì T Tc  Z ôû nhieät ñoä Tc thì thôøi gian caàn thieát laø: t 1.10 Vaø ôû nhieät ñoä T naøy trong 1 phuùt giaù trò tieät / thanh truøng ñaït ñöôïc seõ laø: T Tc z 1 z P 10 Z = L (7.11) T t T z LT laø giaù trò dieät khuaån sinh hoïc cuõng chính laø giaù trò tieät/ thanh truøng coù ñöôïc ôû nhieät ñoä T trong thôøi gian 1 phuùt. Nhö vaäy theo ñònh nghóa ta coù ñöôïc giaù trò tieät/ thanh truøng z z cho 1 quaù trình xöû lí nhieät ôû nhieät ñoä T trong thôøi gian t phuùt laø PT LT * t (7.12) 7.2.3.2 ÔÛ nhieät ñoä bieán ñoäng Phöông phaùp Bigelow döïa treân cô sôû: ôû nhieät ñoä bieán ñoäng, giaù trò tieät / thanh truøng cuûa quaù trình xöû lí nhieät ñöôïc tính baèng coâng thöùc sau: ttT Tc T Tc P ³³L(T)dt 10 Z dt ¦10 Z .'t (7.13) 00 Coù theå chia quaù trình xöû lí nhieät thaønh 3 giai ñoaïn: taêng nhieät, giöõ nhieät vaø giaûm nhieät. Boä moân thieát bò – Khoa Coâng Ngheä Thöïc Phaåm ÑHNL
4. Thöïc haønh quaù trình kyõ thuaät thöïc phaåm cô baûn 52 L(T) L(Tg) P ¦ L(T).'t L1 P P 1 Pg 2 tg t Nhö vaäy giaù trò tieät / thanh truøng toaøn phaàn cho quaù trình xöû lí nhieät seõ laø: P = P1+Pg+P2 (7.14) Vôùi P1 giaù trò tieät/thanh truøng cuûa vuøng ñun noùng Pg giaù trò tieät/thanh truøng cuûa vuøng duy trì P2 giaù trò tieät/thanh truøng cuûa vuøng laøm nguoäi 7.2.3.3 Phöông phaùp Ball Tr Hình 3: Ñöôøng bieåu dieãn tính toaùn theo phöôngphaùp Trong ñoù tc = come-up-time = thôøi gian caàn thieát ñeå nhieät ñoä noài naâng leân ñeán nhieät ñoä xöû lyù. Tr: Nhieät ñoä xöû lyù cuûa noài g = Tr – Tb : khaùc bieät giöõa nhieät ñoä ñun naáu cuûa noài vaø nhieät ñoä toái ña cuûa thöïc phaåm ôû cuoái quaù trình xöû lyù nhieät. Tb : nhieät ñoä toái ña cuûa saûn phaåm ôû cuoái quaù trình xöû lyù nhieät. tp : thôøi gian duy trì nhieät ñoä noài trong quaù trình xöû lyù. th: toång thôøi gian xöû lyù = tc + tp Boä moân thieát bò – Khoa Coâng Ngheä Thöïc Phaåm ÑHNL
5. Thöïc haønh quaù trình kyõ thuaät thöïc phaåm cô baûn 53 tB: thôøi gian xöû lyù Ball = 0.42 * tc + tp Trong phöông phaùp Ball, thôøi ñieåm baét ñaàu quaù trình xöû lyù laø taïi t=0.42 tc vaø söï khaùc bieät giöõa nhieät ñoä noài vaø nhieät ñoä taâm theå hieän qua ñoà thò sau Tr - Tr -TA Tr –T0 ' log 1 t B (7.15) Döïa vaøo ñoà thò ta coù phöông trình: log(Tr  Tb ) log[ jh (Tr  T0 )]  f h trong ñoù T0 laø nhieät ñoä ban ñaàu cuûa saûn phaåm Tr  TA jh, jc laø yeáu toá treã trong giai ñoaïn ñun naáu vaø laøm nguoäi jh = (7.16) Tr  T0 TA laø nhieät ñoä taïi ñieåm giao nhau giöõa truïc thaúng ñöùng ôû thôøi gian xöû lyù Ball vaø ñoaïn keùo daøi cuûa ñöôøng bieåu dieãn treân ñoà thò baùn logarith. Neáu khoâng coù yeáu toá treã nhieät thì TA = T0. t B (7.17) Maø g = Tr -Tb neân phöông trình trôû thaønh: log(g) log[ jh (Tr  T0 )]  f h ª jh Tr  T0 º suy ra thôì gian xöû lyù Ball tB fh log« » (7.18) ¬ g ¼ fh, fc laø thôøi gian giaûm thaäp phaân cheânh leäch nhieät ñoä noài vaø nhieät ñoä taâm saûn phaåm trong giai ñoaïn ñun naáu vaø laøm nguoäi. Trong coâng thöùc cuûa phöông phaùp Ball thì fh = fc, vaø jc = 1.41. Boä moân thieát bò – Khoa Coâng Ngheä Thöïc Phaåm ÑHNL
6. Thöïc haønh quaù trình kyõ thuaät thöïc phaåm cô baûn 54 Ñeå tính giaù trò tieät/thanh truøng theo coâng thöùc Ball, caàn tính: - Giaù trò jh vaø fh baèng caùch veõ treân ñoà thò baùn logarith ñeå xaùc ñònh TA vaøø tính jh t 2  t1 theo coâng thöùc (7.16). Vaø f h (7.19) log(Tr  T1 )  log(Tr  T2 ) - Tính giaù trò log (g) theo coâng thöùc (7.17). - Döïa vaøo baûng fh/U theo g cuûa Stumbo ta suy ra giaù trò fh/U töø g (phuï luïc 3). - Suy ra giaù trò U Tr Tc - Tính L 10 z (7.20) f h * L - Tính giaù trò thanh truøng hay tieät truøng theo coâng thöùc: F0 (7.21) f h /U 7.2.4 Xaùc ñònh cheá ñoä xöû lí nhieät Theo Phaïm Coâng Thaønh (1990) chæ soá cô baûn ñeå xaùc ñònh cheá ñoä xöû lyù nhieät laø ñoä acid cuûa thöïc phaåm. Theo chæ soá naøy ñoà hoäp ñöôïc chia thaønh 2 nhoùm: - Nhoùm coù ñoä acid thaáp pH > 4,4 goàm caùc loaïi ñoà hoäp thòt, caù - Nhoùm coù ñoä acid cao pH < 4,4 goàm caùc loaïi ñoà hoäp quaû nöôùc ñöôøng, rau quaû daàm daám, nöôùc quaû Baûng 7.1 Quan heä giöõa pH vaø giaù trò tieät truøng toái thieåu F (phuùt) pH 7.0 6.0 5.7 5.5 5.2 5.0 4.6 Fmin 3.0 3.0 2.6 2.3 1.9 1.6 1.2 Baûng 7.2 Ñieàu kieän xöû lyù nhieät cho vaøi loaïi thöïc phaåm 0 0 -3 Saûn phaåm Tc ( C) z ( C) Dc (10 ) s Taùc ñoäng Quaû (pH =3.4-6.2) 75 10 0.21 Baát hoaït enzyme o-diphenyl oxidase Caø chua (pH =7) 99 21.6 1.0 Maát protein Söõa 121.1 25.3 209 Maát protein (methionine) Nöôùc oåi (pH=4) 96 16.5 3.5*10-2 Baát hoaït enzyme pectinesterase Nöôùc ñu ñuû 80 7.8 16.7 Baát hoaït enzyme pectinesterase Nöôùc caø chua 140 31.0 115 Maát vitamine Boä moân thieát bò – Khoa Coâng Ngheä Thöïc Phaåm ÑHNL
7. Thöïc haønh quaù trình kyõ thuaät thöïc phaåm cô baûn 55 Söõa 120 28.8 7.56 Maát vitamine B1 Trích ly nöôùc ñaäu naønh 77 3.4 0.72 Baát hoaït enzyme lipoxygenase Baûng 7.3 Giaù trò Dc vaø z cho töøng loaïi vi khuaån Mycobacterium Salmonella Lactobacillus Naám men C.botulinum Vi sinh vaät tuberculosis Spp spp & moác type E T0C 82.2 82.2 82.2 82.2 82.2 D (phuùt) 0.0003 0.0032 0.0095 0.0095 2.5 z (0C) 6 7 7 7 9 Ñoái vôùi thanh truøng, trong thöông maïi, ta duøng soá chung laø F0= 6D töùc baát hoaït hay tieâu dieät 99.9999 % enzyme hay vi sinh vaät. 8.3 Theo Townsend et al (1954) ñeà nghò giaù trò thanh truøng P93.3 = 10 cho saûn phaåm pH 8.3 4.3-4.5 vaø P93.3 = 5 cho saûn phaåm coù pH 4.0 - 4.3. Xaùc ñònh cheá ñoä xöû lyù nhieät baèng caùch so saùnh hieäu quaû tieät/thanh truøng caàn thieát (lyù thuyeát) Plt vôùi hieäu quaû tieät/thanh truøng thöïc teá Ptt. Cheá ñoä tieät/thanh truøng ñöôïc xaùc ñònh phaûi ñaûm baûo ñieàu kieän Ptt > Plt Hieäu quaû tieät/thanh truøng caàn thieát Plt laø thôøi gian caàn thieát (tính baèng phuùt) maø ñoà hoäp chòu taùc duïng nhieät ôû nhieät ñoä chuaån ñeå laøm giaûm soá löôïng nha baøo hoaëc hình thaùi sinh tröôûng cuûa moãi loaïi vi sinh vaät ñeán möùc thaáp nhaát, khoâng gaây nguy hieåm cho ngöôøi tieâu duøng. 7.2.5 Hieäu quaû tieät /thanh truøng thöïc teá Z PT (Ptt) laø toång caùc hieäu quaû tieät/thanh truøng ôû nhöõng nhieät ñoä khaùc nhau trong thôøi gian tieät truøng. Hieäu quaû tieät/thanh truøng ôû nhöõng nhieät ñoä khaùc nhau ñöôïc xaùc ñònh döïa treân nhieät ñoä ñöôïc ghi ôû ñieåm chaäm ñöôïc ñun noùng nhaát trong thôøi gian tieät /thanh truøng. Vì vaäy, töø ghi nhaän nhieät ñoä taïi ñieåm chaäm ñöôïc ñun noùng nhaát cuûa saûn phaåm trong khoaûng thôøi gian tieät/thanh truøng ta coù theå tính ñöôïc hieäu quaû tieät/thanh truøng P Z P Z P Z LZ . t thöïc teá T theo coâng thöùc: T ¦ ¦ T ' (14) (?) Z Trong ñoù : PT hieäu quaû tieät /thanh truøng thöïc teá P Z hieäu quaû tieät/thanh truøng rieâng phaàn Z LT giaù trò dieät khuaån sinh hoïc Boä moân thieát bò – Khoa Coâng Ngheä Thöïc Phaåm ÑHNL
8. Thöïc haønh quaù trình kyõ thuaät thöïc phaåm cô baûn 56 7.3 Xöû lyù nhieät cho saûn phaåm coù ñoä acid cao Trong saûn phaåm coù ñoä acid cao pH 4,5 vi sinh vaät gaây beänh quan troïng caàn chuù yù laø Mycobacterium tuberculosis vaø caëp nhieät ñoä vaø thôøi gian xöû lyù cho vi khuaån naøy laø 62,80C trong voøng 30 phuùt, 15 giaây ôû nhieät ñoä 71,70C hay 126,70C trong 4 giaây. Enzyme phosphatase hieän dieän trong söõa cuõng bò tieâu dieät ôû ñieàu kieän xöû lyù M.tuberculosis. Ñoái vôùi nöôùc traùi caây, thanh truøng ñoøi hoûi phaûi öùc cheá enzyme pectinesterase (PE) phoøng choáng vieäc ñuïc nöôùc traùi caây hay söï taïo ñoâng khi coâ ñaëc. Eagerman vaø Rouse ñeà nghò caëp nhieät ñoä /thôøi gian tieâu dieät PE laø 900C trong voøng 1 phuùt. Giaù trò pH cuûa nöùôc cam eùp trong khoaûng 2,6 – 4,4, vì vaäy noù thuoäc saûn phaåm coù ñoä acid cao. Vi sinh vaät coù khaû naêng phaùt trieån trong nöôùc cam laø vi khuaån sinh acid lactic, naám moác, naám men. Caùc vi sinh vaät naøy coù theå gaây hö hoûng vaø laøm maát muøi vò. Vi khuaån gaây hö hoûng phaàn lôùn laø Leuconostoc vaø loaøi Lactobacillus. Gioáng Saccharomyces vaø Candida laø nhöõng loaïi naám leân men gaây hö hoûng saûn phaåm hoï citrus. Khaû naêng chòu nhieät cuûa vi khuaån sinh acid lactic vaø naám thì thaáp hôn so vôùi enzyme PE. Vì vaäy maø cheá ñoä xöû lyù nhieät thieát laäp ñeå öùc cheá enzyme cuõng ñuû ñeå baát hoaït vi sinh vaät. 7.4. Muïc ñích cuûa baøi thöïc haønh Thí nghieäm naøy cung caáp nhöõng kieán thöùc cô baûn vaø öùng duïng vaøo tính toaùn hieäu quaû cuûa quaù trình xöû lyù nhieät saûn phaåm ñoùng goùi trong bao bì. Sinh vieân seõ ghi nhaän caùc döõ lieäu veà thôøi gian vaø nhieät ñoä cuûa saûn phaåm ôû ñieåm chaäm ñöôïc ñun noùng nhaát, tính hieäu quaû quaù trình xöû lyù vaø ñaùnh giaù chaát löôïng caûm quan saûn phaåm. 7.5. Chuaån bò nguyeân lieäu vaø thieát bò 7.5.1 Nguyeân lieäu vaø thieát bò cho 1 nhoùm thí nghieäm (20 sinh vieân) - Nguyeân lieäu: Cam töôi hay döùa 8 kg, ñöôøng saccharose 2 kg - Maãu: Dòch nöôùc eùp coù boå sung ñöôøng ñaït 140 Brix. - Thieát bò: Chai thuûy tinh 200 ml vaø naép 15-20 chai Caân 5kg vaø 1 kg Khuùc xaï keá, nhôùt keá, pH keá Boä moân thieát bò – Khoa Coâng Ngheä Thöïc Phaåm ÑHNL
9. Thöïc haønh quaù trình kyõ thuaät thöïc phaåm cô baûn 57 Maùy eùp nöôùc traùi caây (hay ñoà eùp cam), boä loïc hay vaûi loïc, maùy gheùp naép 1 noài thanh truøng, beáp ñun, 2 boä ghi nhieät ñoä (hay nhieät keá) 1 gioû baèng kim loaïi chöùa chai saûn phaåm caàn thanh truøng 7.5.2 Qui trình cheá bieán Hình 5: Qui trình cheá bieán nöôùc traùi caây Hình 6: Sô ñoà thí nghieäm thanh truøng Nguyeân lieäu 3 4 Sô cheá (röûa, goït voû, 1 cheû ñoâi, laáy haït) EÙp Phoái cheá Loïc 2 Voâ chai vaø gheùp naép Thanh truøng 1. Beå thanh truøng Laøm nguoäi 2. Chai ñöïng dòch thaønh phaåm 3. Nhieät keá ño nhieät ñoä taâm saûn phaåm Baûo quaûn 4. Nhieät keá ño nhieät ñoä beå thanh truøng 7.5.3 Thöïc haønh Cam töôi sau khi ñöôïc eùp ñem loïc roài roùt nöôùc eùp vaøo gaàn ñaày chai, gheùp naép, cho vaøo gioû chuaån bò ñem thanh truøng (trong ñoù 1 chai seõ coù gaén ñaàu doø ño nhieät ñoä ñeå ghi nhaän dieãn tieán nhieät ñoä beân trong vaø sinh vieân seõ ghi nhaän dieãn bieán nhieät ñoä trong moãi phuùt, coøn 1 ñaàu doø nhieät ñoä seõ ñaët ôû trong noài thanh truøng ñeå ghi nhaän dieãn tieán nhieät ñoä trong noài ). Xöû lyù nhieät Ñoái vôùi nöôùc cam eùp, quaù trình xöû lyù nhaèm tieâu dieät enzyme pectinesterase coù D90=30 giaây, z=6.8 vaø neáu mong muoán ñaït 6D thì F0=3 phuùt. Boä moân thieát bò – Khoa Coâng Ngheä Thöïc Phaåm ÑHNL
10. Thöïc haønh quaù trình kyõ thuaät thöïc phaåm cô baûn 58 Ñoái vôùi nöôùc döùa eùp, quaù trình xöû lyù nhaèm tieâu dieät Clostridium pasteurianum coù D90=2.78 phuùt, z=16 trong moâi tröôøng ñeäm pH=5 (Spiegelberg). C.pasteurianum phaùt trieån toát ôû pH > 4.5 vaø khoâng phaùt trieån ôû moâi tröôøng pH< 4.2 vì vaäy maø caùc nhaø maùy thöôøng aùp duïng khoaûng pH 3.2-4.0 cho saûn phaåm ñoà hoäp döùa. Ñoái vôùi naám moác vaø naám men, khaû naêng chòu nhieät cuûa Talaromyces flavus trong nöôùc döùa coâ ñaëc vaø nöôùc 0 giaûi khaùt laøm töø nöôùc döùa coâ ñaëc laø D90 C = 2 – 8 phuùt tuøy thuoäc vaøo töøng gioáng vaø giaù trò z=10.30C (theo King vaø Halbrook (1987)). Baøi thöïc haønh 1 Ñaët taám caùch nhieät vaøo ñaùy noài roài cho nöôùc vaøo khoaûng 2/3 noài, baét ñaàu gia nhieät noài thanh truøng ñeå nhieät ñoä nöôùc ñaït khoaûng 880C sau ñoù ñaët khoaûng 4 chai nöôùc eùp vaøo noài. Ghi nhaän vaø duy trì nhieät ñoä naøy trong suoát quaù trình thanh truøng, ñoàng thôøi ño vaø ghi nhaän nhieät ñoä taâm saûn phaåm sau moãi 1 phuùt. Ñeán khi nhieät ñoä taâm saûn phaåm ñaït 880C thì duy trì ôû nhieät ñoä naøy trong vaøi phuùt sau ñoù laáy saûn phaåm ra vaø tieán haønh laøm laïnh nhanh saûn phaåm vaøo trong thuøng nöôùc laïnh. Keát thuùc quaù trình thanh truøng vaø baùo caùo keát quaû. Baøi thöïc haønh 2 Caùch tieán haønh cuõng gioáng nhö baøi thöïc haønh 1 nhöng khi nhieät ñoä taâm saûn phaåm ñaït 880C thì cho laøm nguoäi töø töø cho ñeán khi saûn phaåm ñaït 600C thì laáy saûn phaåm ra laøm nguoäi trong nöôùc laïnh. Keát thuùc quaù trình thanh truøng vaø baùo caùo keát quaû. 7.6. Baùo caùo keát quaû thí nghieäm Baûng ghi nhaän keát quaû Teân sinh vieân Nhoùm Lôùp 7.6.1 Ñaùnh giaù saûn phaåm thanh truøng Tình traïng bao bì (tröôùc vaø sau xöû lyù nhieät): Troïng löôïng saûn phaåm . W Hieäu suaát eùp (%) 2 .100 % W1 W2 (g) troïng löôïng dung dòch nöôùc eùp W1 (g) troïng löôïng nguyeân lieäu ban ñaàu Boä moân thieát bò – Khoa Coâng Ngheä Thöïc Phaåm ÑHNL
11. Thöïc haønh quaù trình kyõ thuaät thöïc phaåm cô baûn 59 Baûng ghi nhaän keát quaû ñaùnh giaù saûn phaåm Laëp Tröôùc thanh truøng Sau thanh truøng laïi Muøi vò Traïng thaùi Maøu saéc Muøi vò Traïng thaùi Maøu saéc Maãu 1 2 3 Laëp Tröôùc thanh truøng Sau thanh truøng laïi Ñoä nhôùt Ñoä pH Ñoä Brix Ñoä nhôùt Ñoä pH Ñoä Brix Maãu 1 2 3 7.6.2 Baûng ghi nhaän nhieät ñoä 0 0 z z Thôøi gian (phuùt) T taâm saûn phaåm T noài thanh truøng LT 6 LT * 't 0 1 2 3 4 5 6 Boä moân thieát bò – Khoa Coâng Ngheä Thöïc Phaåm ÑHNL
12. Thöïc haønh quaù trình kyõ thuaät thöïc phaåm cô baûn 60 7.6. 2.1 Veõ ñoà thò dieãn tieán nhieät ñoä 7.6.2.2 Tính P theo coâng thöùc Bigelow T Tc z z vôùi LT 10 P z Lz * t T ¦ T ' 7.6.2.3 Tính P theo coâng thöùc Ball neâu treân vaø nhaän xeùt (coâng thöùc 7.21). 7.6.2.4 Tính % tieâu dieät enzymes ôû nhieät ñoä T trong thôøi ñieåm t Töø giaù trò D90 suy ra DT theo coâng thöùc (7.10) Tính löôïng enzymes coøn soáng soùt theo coâng thöùc t N  10 DT (7.4) N0 trong ñoù N laø löôïng enzymes coøn laïi sau khi xöû lyù nhieät N0 laø löôïng enzymes ban ñaàu t laø thôøi gian xöû lyù nhieät ôû T0C DT laø thôøi gian giaûm thaäp phaân ôû nhieät ñoä T Boä moân thieát bò – Khoa Coâng Ngheä Thöïc Phaåm ÑHNL
13. Thöïc haønh quaù trình kyõ thuaät thöïc phaåm cô baûn 61 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Tieáng Vieät 1. Tröông Vónh vaø Phaïm Tuaán Anh (2002). Cô sôû kyõ thuaät thöïc phaåm 1. Giaùo trình khoa Coâng Ngheä Thöïc Phaåm – Ñaïi Hoïc Noâng Laâm TPHCM. Tieáng nöôùc ngoaøi 1. Lydersen and al (1977). Fluid flow – Heat transfer. John Wiley & Sons, Inc. 2. S.D. Holdsworth (1997). Thermal Processing of Packaged Foods. Chapman & Hall 3. Shri K.Sharma, Steven J.Mulvaney, Syed S.H.Rizvi (2000). Food Process Engineering, Theory and Laboratory Experiments. John Wiley & Sons, Inc. 4. S.S.H.Rizvi, G.G.Mittal (1992). Experimental methods in Food Engineering. Chapman and Hall. 5. Steven Nacy, Chin Shu Chen (1993). Fruit Juice Processing Technology. Agscience, Inc. 6. Pierre Mafart (1991). Geùnie Industriel Alimentaire, Tome 1, Les proceùdeùs physiques de conservation. Technique et documentation- Lavoisier. 7. J.Larousse (1991). La conserve appertiseùe. Technique et documentation- Lavoisier. Boä moân thieát bò – Khoa Coâng Ngheä Thöïc Phaåm ÑHNL
14. Thöïc haønh quaù trình kyõ thuaät thöïc phaåm cô baûn 62 PHUÏ LUÏC Phuï luïc 2.1: Ñoä nhôùt cuûa nöôùc phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä Nhieät ñoä Ñoä nhôùt .103, Nhieät ñoä Ñoä nhôùt .103, Nhieät ñoä Ñoä nhôùt .103, 0C N.s/m2 0C N.s/m2 0C N.s/m2 0 1.7920 35 0.7225 70 0.4061 1 1.7310 36 0.7085 71 0.4006 2 1.6730 37 0.6947 72 0.3952 3 1.6190 38 0.6814 73 0.3900 4 1.5670 39 0.6685 74 0.3849 5 1.5190 40 0.6560 75 0.3799 6 1.4730 41 0.6439 76 0.3750 7 1.4280 42 0.6321 77 0.3702 8 1.3860 43 0.6207 78 0.3655 9 1.3460 44 0.6097 79 0.3610 10 1.3080 45 0.5988 80 0.3565 11 1.2710 46 0.5883 81 0.3521 12 1.2360 47 0.5782 82 0.3478 13 1.2030 48 0.5683 83 0.3436 14 1.1710 49 0.5588 84 0.3395 15 1.1400 50 0.5494 85 0.3355 16 1.1110 51 0.5404 86 0.3315 17 1.0830 52 0.5315 87 0.3276 18 1.0650 53 0.5229 88 0.3239 19 1.0300 54 0.5146 89 0.3202 20 1.0050 55 0.5064 90 0.3165 21 1.0000 56 0.4985 91 0.3130 22 0.9579 57 0.4907 92 0.3095 23 0.9385 58 0.4832 93 0.3060 24 0.9142 59 0.4759 94 0.3027 25 0.8937 60 0.4688 95 0.2994 26 0.8739 61 0.4618 96 0.2962 27 0.8545 62 0.4550 97 0.2930 28 0.8260 63 0.4483 98 0.2899 29 0.8180 64 0.4418 99 0.2868 30 0.8007 65 0.4355 100 0.2838 31 0.7840 66 0.4293 32 0.7679 67 0.4233 33 0.7523 68 0.4174 34 0.7371 69 0.4117 Boä moân thieát bò – Khoa Coâng Ngheä Thöïc Phaåm ÑHNL
15. Thöïc haønh quaù trình kyõ thuaät thöïc phaåm cô baûn 63 Phuï luïc 2.2: Khoái löôïng rieâng cuûa nöôùc phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä Nhieät ñoä Khoái löôïng rieâng Nhieät ñoä Khoái löôïng rieâng Nhieät ñoä Khoái löôïng rieâng 0C U, kg/m3 0C U, kg/m3 0C U, kg/m3 0 999.87 22 997.80 44 990.66 1 999.93 23 997.57 45 990.25 2 999.97 24 997.33 46 989.82 3 999.99 25 997.08 47 989.40 4 1000.00 26 996.82 48 988.96 5 999.99 27 996.55 49 988.52 6 999.97 28 996.27 50 988.07 7 999.93 29 995.98 51 987.62 8 999.88 30 995.68 52 987.15 9 999.81 31 995.37 53 986.69 10 999.73 32 995.06 54 986.21 11 999.63 33 994.73 55 985.73 12 999.52 34 994.40 60 983.24 13 999.40 35 994.06 65 980.59 14 999.27 36 993.71 70 977.81 15 999.13 37 993.36 75 974.89 16 998.97 38 993.00 80 971.83 17 998.80 39 992.63 85 968.65 18 998.62 40 992.25 90 965.34 19 998.43 41 991.87 95 961.92 20 998.23 42 991.47 100 958.38 21 998.02 43 991.07 Boä moân thieát bò – Khoa Coâng Ngheä Thöïc Phaåm ÑHNL
16. Thöïc haønh quaù trình kyõ thuaät thöïc phaåm cô baûn 64 Phuï luïc 7.1: Baûng quan heä giöõa fh/U vaø g khi z=8 Giaù trò g khi jc laø: fh/U 0.40 0.60 0.80 1.00 1.20 1.40 1.60 1.80 2.00 0.20 2.22*10-5 2.31*10-5 2.40*10-5 2.49*10-5 2.59*10-5 2.68*10-5 2.77*10-5 2.86*10-5 2.95*10-5 0.30 7.34*10-4 7.77*10-4 8.21*10-4 8.65*10-4 9.09*10-4 9.53*10-4 9.97*10-4 1.04*10-3 1.08*10-3 0.40 4.92*10-3 5.27*10-3 5.61*10-3 5.96*10-3 6.31*10-3 6.66*10-3 7.01*10-3 7.35*10-3 7.70*10-3 0.50 1.62*10-2 1.74*10-2 1.87*10-2 2.00*10-2 2.12*10-2 2.25*10-2 2.38*10-2 2.5*10-2 2.63*10-2 0.60 3.63*10-2 3.95*10-2 4.27*10-2 4.58*10-2 4.90*10-2 5.22*10-2 5.54*10-2 5.86*10-2 6.18*10-2 0.70 6.47*10-2 7.13*10-2 7.78*10-2 8.43*10-2 9.09*10-2 9.74*10-2 1.04*10-1 1.10*10-1 1.17*10-1 0.80 9.98*10-2 1.11*10-1 1.23*10-1 1.35*10-1 1.46*10-1 1.58*10-1 1.69*10-1 1.81*10-1 1.93*10-1 0.90 0.140 0.158 0.177 0.195 0.214 0.232 0.251 0.269 0.288 1.00 0.183 0.210 0.237 0.264 0.219 0.318 0.345 0.372 0.399 2.00 0.733 0.841 0.949 1.058 1.166 1.274 1.382 1.490 1.599 3.00 1.38 1.48 1.59 1.70 1.80 1.91 2.01 2.12 2.22 4.00 1.93 2.01 2.09 2.17 2.25 2.33 2.42 2.50 2.58 5.00 2.35 2.41 2.48 2.55 2.61 2.68 2.74 2.81 2.87 6.00 2.68 2.74 2.79 2.85 2.91 2.97 3.03 3.09 3.15 7.00 2.94 3.00 3.06 3.12 3.18 3.23 3.29 3.35 3.41 8.00 3.16 3.32 3.29 3.35 3.41 3.47 3.54 3.60 3.66 9.00 3.35 3.42 3.49 3.56 3.62 3.70 3.77 3.84 3.91 10.00 3.51 3.59 3.67 3.75 3.82 3.90 3.98 4.06 4.14 15.00 4.11 4.25 4.38 4.52 4.66 4.79 4.93 5.07 5.21 20.00 4.54 4.74 4.94 5.13 5.33 5.53 5.72 5.92 6.12 25.00 4.89 5.15 5.40 5.65 5.91 6.16 6.42 6.67 6.93 30.00 5.19 5.50 5.80 6.11 6.42 6.73 7.04 7.35 7.66 35.00 5.44 5.80 6.16 6.52 6.80 7.25 7.61 7.97 8.33 40.00 5.66 6.08 6.49 6.90 7.31 7.73 8.14 8.55 8.96 45.00 5.86 6.32 6.78 7.25 7.71 8.17 8.63 9.10 9.56 50.00 6.02 6.54 7.05 7.56 8.08 8.59 9.10 9.61 10.12 60.00 6.32 6.92 7.52 8.14 8.74 9.35 9.96 10.57 11.17 70.00 6.55 7.24 7.94 8.64 9.34 10.03 10.73 11.43 12.13 80.00 6.74 7.52 8.30 9.08 9.86 10.64 11.43 12.21 12.99 90.00 6.90 7.76 8.62 9.48 10.33 11.19 12.05 12.91 13.77 100.00 7.05 7.98 8.90 9.82 10.78 11.68 12.60 13.52 14.46 150.00 7.82 8.94 10.06 11.18 12.30 13.42 14.54 15.66 16.78 Boä moân thieát bò – Khoa Coâng Ngheä Thöïc Phaåm ÑHNL
17. Thöïc haønh quaù trình kyõ thuaät thöïc phaåm cô baûn 65 200.00 8.72 9.86 10.99 12.13 13.26 14.40 15.53 16.67 17.80 250.00 9.66 10.72 11.79 12.86 13.92 14.99 16.06 17.12 18.19 300.00 10.5 11.5 12.5 13.4 14.4 15.4 16.4 17.3 18.3 350.00 11.2 12.2 13.0 13.9 14.8 15.7 16.6 17.5 18.4 400.00 11.9 12.7 13.5 14.3 15.2 16.0 16.8 17.6 18.4 450.00 12.5 13.2 14.0 14.7 15.4 16.2 16.9 17.7 18.4 500.00 12.9 13.6 14.3 15.0 15.7 16.4 17.1 17.8 18.5 600.00 13.7 14.3 15.0 15.6 16.2 16.6 17.4 18.0 18.6 700.00 14.4 14.9 15.5 16.0 16.6 17.2 17.7 18.3 18.8 800.00 14.9 15.4 15.9 16.4 17.0 17.5 18.0 18.5 19.1 900.00 15.3 15.8 16.3 16.8 17.3 17.8 18.3 18.8 19.3 999.99 15.7 16.1 16.6 17.1 17.6 18.1 18.6 19.1 19.6 Boä moân thieát bò – Khoa Coâng Ngheä Thöïc Phaåm ÑHNL