Bài giảng Lọc máu chu kỳ bằng kỹ thuật chạy thận nhân tạo (Khoa Thận - Nội Tiết)

Nội dung text: Bài giảng Lọc máu chu kỳ bằng kỹ thuật chạy thận nhân tạo (Khoa Thận - Nội Tiết)

1. 10/03/2018 MỤC TIÊU LỌC MÁU CHU KỲ BẰNG 1. Hiểu được chạy thận nhân tạo là gì? KỸ THUẬT 2. Thực hiện được kỹ thuật chạy thận nhân tạo đúng qui trình CHẠY THẬN NHÂN TẠO 3. Kể được các dấu hiệu cần theo dõi trong buổi chạy thận KHOA THẬN – NỘI TIẾT MỤC ĐÍCH ĐẠI CƯƠNG Chạy thận nhân tạo là hình thức lọc máu ngoài 1. Thay thế một phần chức năng thận cơ thể ở những bệnh nhân suy thận mạn 2. Cân bằng nước và điện giải giai đoạn cuối. Máu từ cơ thể bệnh nhân qua màng 3. Làm giảm các chất độc: urê, créatinine lọc với chất thẩm tách để lọc nước dư thừa và các trong máu độc tố. Máu sau khi lọc sạch sẽ được truyền trở lại cơ thể BN. 1
2. 10/03/2018 ĐẠI CƯƠNG CHỈ ĐỊNH Trước khi chạy thận, bệnh nhân sẽ được - Theo chỉ số Créatinine và cân nặng phẫu thuật để nối thông động mạch và tĩnh  35 mg/L mạch (gọi tắt là FAV) nhằm tăng lưu lượng  10 – 25kg: Créatinine máu > 57 mg/L dòng chảy từ cơ thể đến máy chạy thận và tạo  > 25kg: Créatinine máu > 68 mg/L thuận lợi cho dòng chảy từ máy về lại cơ thể. - Theo độ thanh thải Créatinine: Khi độ thanh thải Créatinine ≤ 10 mL/phút/1.73m2 da CHỈ ĐỊNH CHỐNG CHỈ ĐỊNH - Thời điểm để bắt đầu chạy thận nhân tạo - Chống chỉ định tuyệt đối: còn tùy thuộc vào tốc độ tiến triển của suy  Bệnh nhân đang bị sốc do bất kỳ thận nguyên nhân nào - Thời điểm tạo đường nối động mạch –  Bệnh nhân bị nhiễm HIV tĩnh mạch (FAV) nên trước ngày dự trù - Chống chỉ định tương đối: chạy thận nhân tạo 3 – 6 tháng  Bệnh nhân đa dị tật nặng  Bệnh nhân có rối loạn đông máu 2
3. 10/03/2018 GIỚI THIỆU MÁY CHẠY THẬN ̵ Màn hình gồm các biểu tượng cần cài đặt: ̵ Phía dưới màn hình có nút nhấn Start,  Siêu lọc Stop, +/- để điều chỉnh vận tốc máy bơm,  Dịch lọc chuông báo động, và nút Enter  Heparine ̵ Phía trước thân máy có: hệ thống bơm  Chạy thận 1 kim hay 2 kim máu, hệ thống đo áp lực tĩnh mạch, một đầu dò bắt khí, kẹp, 2 cây hút dịch lọc TÌNH HUỐNG ̵ Phía bên (P) thân máy có 2 đầu nối vào quả lọc máu, thanh treo dịch truyền, thanh giữ ̵ Bệnh nhân: Nguyễn Thị A quả lọc ̵ Sinh ngày: 23/10/2003 ̵ Phía sau thân máy có kệ chứa bình Acid ̵ Địa chỉ: 33 Nguyễn Du, Q1 citric 50% để sát trùng máy chạy thận ̵ Nằm phòng số 4, giường số 43 ̵ Phía dưới thân máy có 2 ống dẫn nước: ống ̵ Chẩn đoán: Suy thận mạn giai đoạn cuối màu đỏ để dẫn nước vào, ống màu đen để dẫn nước ra. 3
4. 10/03/2018 CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH ̵ Y lệnh chạy thận nhân tạo: 1. Chào bệnh nhân, thân nhân. Giới thiệu tên  Diện tích màng lọc: 0,7 m2 Điều dưỡng  Thời gian chạy thận: 4h 2. Kiểm tra họ tên bệnh nhân, ngày sinh, số  UF: 1300 ml hồ sơ (số phòng, số giường), địa chỉ nhà  Dịch lọc: bicarbonate 3. Báo và giải thích cho bệnh nhân, thân nhân  Vận tốc máu: 150ml/ph 4. Điều dưỡng mang khẩu trang, rửa tay  Thuốc chống đông Fraxiparine thường qui 2.850UI/0,3ml: ½ ống lúc CTNT Chuẩn bị dụng cụ: 1. Dụng cụ vô trùng: 2. Dụng cụ sạch: ̵ Kim cánh bướm chạy thận 17G: 02 cây ̵ Mâm sạch ̵ Quả lọc máu ̵ Găng sạch ̵ Bộ dây chạy thận ̵ Dây Garô ̵ Ống tiêm 5ml: 03 cái ̵ Băng keo cá nhân ̵ Hộp gòn, hộp gạc ̵ Băng keo lụa ̵ Túi chứa nước tiểu ̵ Kềm không mấu 4
5. 10/03/2018 3. Thuốc và dung dịch sát trùng:  Dung dịch sát trùng:  Thuốc: ̵ Cồn 700 ̵ Fraxiparine 2850 UI/0,3 ml: 01 ống ̵ Dung dịch Povidone 10% ̵ Natri clorid 0,9% 500 ml: 02 chai ̵ Dung dịch sát trùng tay nhanh ̵ Glucose 5% 500 ml: 01 chai ̵ Natri clorid 0,9% 100 ml: 01 chai ̵ Dịch lọc: KYDHEAMO Khởi động máy chạy thận 4. Dụng cụ khác: ̵ Mở hệ thống nước ̵ Hộp chống sốc ̵ Mở máy chạy thận ̵ Chọn mode sát trùng máy chạy thận (giai đoạn này ̵ Thùng đựng rác lây nhiễm mất khoảng 30 giây) ̵ Thùng đựng rác thông thường ̵ Sau khi máy báo sát trùng xong ̵ Thùng đựng vật sắc nhọn ̵ Bấm chuyển máy sang chế độ chạy thận ̵ Cắm 2 cây hút dịch vào bình dịch lọc A và B 5
6. 10/03/2018 Đuổi khí đường dây chạy thận ̵ Lắp dây đỏ vào máy ̵ Mở bao dây chạy thận, lấy dây màu đỏ ra ̵ Đuổi khí hệ thống dây và khoá lại ̵ Gắn quả lọc thận vào máy, gắn dây màu đỏ ̵ Mở nắp, sát trùng chai Natri clorid 0,9% tương ứng với đầu màu đỏ của quả lọc 500ml ̵ Gắn dây màu xanh vào quả lọc và lắp vào máy ̵ Cắm dây chạy thận màu đỏ vào chai ̵ Gắn túi chứa nước thải vào đuôi dây màu xanh. ̵ Treo lên trụ treo ̵ Treo túi chứa nước thải. Kết nối dịch lọc với quả lọc ̵ Chỉnh tốc độ bơm 50 ml/ph đồng thời vỗ ̵ Gắn đầu dịch lọc màu xanh và màu đỏ nhẹ vào quả lọc đảm bảo cho khí không tương ứng vào quả lọc còn trong quả lọc ̵ Bấm biểu tượng Enter trên máy 6
7. 10/03/2018 Chuẩn bị BN trước khi chạy thận Chích kim chạy thận vào FAV ̵ Mang dụng cụ đến giường  Mở bao lấy kim. ̵ Đối chiếu lại bệnh nhân, báo và giải thích  Đặt kim vào mâm lần nữa  Đuổi khí bằng Natri clorid 0,9% ̵ Bệnh nhân nằm tư thế thoải mái  Khoá kim lại. ̵ Lấy dấu hiệu sinh tồn ̵ Sát trùng tay nhanh Chích kim chạy thận vào FAV  Để lộ vùng tiêm  Chích kim thứ nhất cách vị trí miệng nối FAV  Xác định vị trí tiêm (xác định bằng đầu ngón tay trên khoảng 3 cm đường đi mạch máu)  Dán băng keo cố định kim an toàn  Sát trùng tay nhanh, mang găng sạch (nói, không  Chích kim thứ 2, ở phía trên và cách kim thứ làm) nhất ít nhất 5 cm  Buộc dây garô trên vị trí tiêm khoảng 10 cm  Dán băng keo cố định kim an toàn  Sát trùng vùng tiêm theo chiều xoắn ốc rộng ra 5 cm 7
8. 10/03/2018 Cài đặt các thông số chạy thận Kết nối vòng tuần hoàn máu ngoài cơ thể ̵ Siêu lọc (UF) : 1300 ml ̵ Khi máy báo kết nối vòng tuần hoàn ngoài ̵ Thời gian chạy thận: 4h cơ thể: ̵ Dịch lọc: mode bicarbonate Nối đường dây màu đỏ với kim phía dưới ̵ Mở khoá kim ̵ Sát trùng vị trí bơm thuốc trên dây màu đỏ, ̵ Vận hành bơm máu ở mức tối thiểu 50 ̵ Bơm Fraxiparine theo y lệnh ml/ph ̵ Khi máu đến bầu dây màu xanh thì bấm nút ̵ Máu bệnh nhân sẽ được rút ra theo bơm Stop để ngừng bơm ̵ Natri clorid 0,9% trong dây và quả lọc bị đẩy ̵ Kiểm tra xem có khí trong vòng tuần hoàn về túi đựng nước thải không ̵ Máu tiến dần trong vòng tuần hoàn 8
9. 10/03/2018 Điều chỉnh vận tốc máu theo y lệnh ̵ Nối đường dây màu xanh với kim ở phía ̵ Bấm chỉnh vận tốc tăng dần đến 150 ml/ph trên ̵ Nhìn trên trên màn hình để theo dõi áp lực tĩnh ̵ Mở khóa kim mạch không vượt quá 150 mmHg ̵ Ấn biểu tượng kết nối bệnh nhân với máy ̵ Tăng vận tốc máu lên từ từ để đạt vận tốc máu theo y lệnh 150 ml/ph ̵ Bấm Enter để xác nhận bắt đầu lọc máu ̵ Cố định đường dây an toàn ̵ Tháo bỏ găng Trả máu cho bệnh nhân Sau khi máy báo đã hết thời gian lọc máu ̵ Sát trùng tay, mang găng sạch Tiến hành trả máu về cho bệnh nhân: ̵ Sát trùng chai Glucose 5% ̵ Ấn vào biểu tượng tách người ra khỏi máy ̵ Treo lên trụ treo ̵ Bấm Enter để xác nhận. ̵ Khoá kim ở phía dưới, ấn nhanh nút Stop ̵ Máy tự động chạy với vận tốc 100 ml/ph để ngừng bơm máu ̵ Tách rời kim và dây chạy thận màu đỏ 9
10. 10/03/2018 ̵ Gắn nút đậy vào đuôi kim ̵ Trong thời gian trả máu gõ nhẹ vào quả lọc và ̵ Gắn dây màu đỏ nối với chai Glucose 5% kẹp mở đường dây trước quả lọc để tránh máu ̵ Mở khoá đường dịch truyền tồn đọng trong vòng tuần hoàn ̵ Bấm Start cho máu chạy tiếp ̵ Dịch truyền Glucose 5% sẽ đẩy máu từ từ vào cơ thể bệnh nhân đến khi quả lọc và đường dây sạch máu Kết thúc buổi lọc máu ̵ Quan sát vòng tuần hoàn ngoài cơ thể ̵ Dùng bơm tiêm chứa Natri clorid 0,9% để đến khi thấy quả lọc và đường dây đã đuổi máu kim phía trên. sạch máu. ̵ Ấn biểu tượng tách dịch lọc ra khỏi quả lọc ̵ Bấm Stop để ngừng bơm ̵ Tháo đầu dịch lọc màu xanh gắn vào máy ̵ Khoá kim phía trên ̵ Bấm Enter, máy sẽ hút dịch lọc trong quả ̵ Tháo dây màu xanh lọc vào máy 10