›
›

An toàn phòng thí nghiệm

pdf 215 trang vanle 3110
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "An toàn phòng thí nghiệm", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfan_toan_phong_thi_nghiem.pdf

Nội dung text: An toàn phòng thí nghiệm

  1. ThS. Phaïm Nöõ Ngoïc Haân ANAN TOATOAØNØN PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM (Daønh cho sinh vieân ngaønh Hoùa hoïc) Ñaø laït 2006
  2. NOÄI DUNG 1 An toaøn PTN goàm 3 lónh vöïc chính: - Quaûn lyù vaø kieåm soaùt - Trang bò cöùu chöõa vaø xöû lyù söï coá - Kyõ thuaät
  3. 2 Tại sao phải“thựchiện an toàn”? Muïc ñích: - Khoâng ñeå xaûy ra söï coá, kieåm soaùt vaøloaïitröønguycôxaûyrasöïcoá - Baûo veä tính maïng vaø söùc khoûe cho sinh vieân, kyõ thuaät vieân - Baûo veä ñöôïc saûn phaåm, keát quaû thí nghieäm - Baûo veä vaø söû duïng hôïp lyù taøi saûn cuûa PTN
  4. Moätsoá söï coá trongphoøngthí nghieäm 3 Ñieåm qua caùc söï coá xaûy ra trong PTN thì haàu nhö ñeàu thaáy raèng neáu ngöôøi thao taùc tuaân theo ñuùng veà veä sinh an toøan lao ñoäng, theo ñuùng caùc qui ñònh veà löu tröõ, söû duïng vaø loaïi boû hoùa chaát trong PTN thì raát ít coù söï coá xaûy ra, neáu coù thì cuõng khoâng quaù nghieâm troïng. Chính vì quaù quen thuoäc vôùi thao taùc maø ngöôøi ta baét ñaàu maát caûnh giaùc, boû qua moät soá quy ñònh thì söï coá xaûy ra. Moät PTN duø coù trang bò ñaày ñuû caùc phöông tieän veà veä sinh an toaøn lao ñoäng nhöng neáu ngöôøi thao taùc khoâng naém vöõng hoaëc khoâng tuaân thuû trieät ñeå caùc qui ñònh thì söï coá vaãn xaûy ra.
  5. Moät soá söïcoá trong phoøng thí nghieäm 4 1. Chaùy noå 1.1- Söï kieän: Moät NCS chöng caát benzen trong moät heä thoáng chöng caát hoøan löu. Heä thoáng chöng caát coù söï coá, hôi benzen thoaùt ra trong tuû huùt, traøn ra ngoaøi vaø phaùt chaùy noå do coù theå tieáp xuùc vôùi nguoàn tia löûa ñieän. PTN chöùa nhieàu dung moâi neân lan truyeàn raát nhanh. Thieät haïi: + Vaät chaát: PTN bò chaùy hoaøn toaøn + Con ngöôøi: NCS bò boûng naëng ôû maët tay vaø chaân
  6. Moät soá söïcoá trong phoøng thí nghieäm 5 Traùch nhieäm: Ñaây laø thí nghieäm ñôn giaûn maø NCS ñaõ thöïc hieän nhieàu laàn. Vì quaù ñôn giaûn neân lô laø, khoâng chuù yù theo doõi → vi phaïm nguyeân taéc PTN laø phaûi luoân theo doõi thí nghieäm. PTN chöùa nhieàu hoùa chaát deã chaùy → vi phaïm quy taéc laø khoâng ñöôïc chöùa nhieàu hoùa chaát deã chaùy caát giöõ trong PTN. PTN khoâng coù heä thoáng chöõa chaùy töï ñoäng trong tuû huùt → tröôøng ñaïi hoïc vi phaïm quy taéc an toaøn trong PTN NCS vi phaïm nguyeân taéc an toaøn lao ñoäng laø khoâng coù baûo hoä lao ñoäng ( khoâng mang gaêng tay, vaø ñeo maët naï ), laøm vieäc moät mình trong PTN
  7. Moät soá söïcoá trong phoøng thí nghieäm 6 1.21 Söï kieän: Moät sinh vieân chöng caát dietyl ete trong moät bình caàu roài ra saân thö giaõn. Heä thoáng phaùt noå, chaùy, Thieät haïi : Tuû huùt bò phaù huûy, khoâng coù thieät haïi veà ngöôøi. Nguyeân nhaân: Ete coù chöùa peroxid Traùch nhieäm cuûa ngöôøi thao taùc: - Khoâng kieåm tra peroxid tröôùc khi chöng caát - Khoâng theo doõi thí nghieäm, ñeå chöng caát gaàn caïn, nhieät ñoä trong bình caàu taêng töø töø, noàng ñoä peroxid ngaøy caøng ñaäm ñaëc → söï phaân huûy noå, toûa nhieät vaø boác chaùy.
  8. Moät soá söïcoá trong phoøng thí nghieäm 7 Bieän phaùp phoøng ngöøa: - Ete mua ñuû ñeå söû duïng, khoâng tröõ ete daøi haïn - Ñeå choã thoaùng maùt, traùnh boác hôi taïo aùp suaát. - Kieåm tra peroxid, neáu coù nhieàu thì loaïi boû. - Khoâng bao giôø chöng caát ete ñeán caïn (ñeå laïi khoaûng 10-15%)
  9. Moät soá söïcoá trong phoøng thí nghieäm 8 Ñaõ coù nhieàu PTN chaùy noå do ñeå hoùa chaát deã bay hôi (dung moâi) trong tuû laïnh thöôøng. Hôi dung moâi gaëp tia löûa ñieän beân trong tuû laïnh boác chaùy vaø noå. Phaûi söû duïng tuû laïnh chuyeân bieät cho PTN , ñaëc bieät caùc dung moâi coù ñieåm chôùp chaùy thaáp döôùi 38oC. Ñoái vôùi tuû laïnh thöôøng chæ coù theå chöùa nhaát thôøi moät ít dung moâi coù ñieåm chôùp chaùy treân 38oC. Vieäc khoâng ñaùnh giaù heát hoaït tính cuûa hoaù chaát cuõng coù khaû naêng daãn ñeán nhöõng vuï chaùy noå gaây nhieàu thieät haïi
  10. Moät soá söïcoá trong phoøng thí nghieäm 9 Söï kieän: Moät nhaân vieân thí nghieäm khi thao taùc vôùi HF laøm ñoå dd HF 70% leân ñuøi, maëc duø ñaõ röûa raát nhieàu nöôùc tröôùc khi xe cöùu thöông chôû ñeán beänh vieän, nhöng vaãn bò töû vong. Phoøng ngöøa: HF gaây boûng raát naëng, aên saâu vaøo thòt, caàn phaûi heát söùc thaän troïng khi thao taùc vôùi HF. Phaûi coù quaàn aùo baûo hoä lao ñoäng che kín mình, maët, maét, vaø caàn phaûi coù taïi choã calcium gluc. onat (C12H22CaO14). Caàn löu yù vôùi nhöõng dung dòch HF loaõng, vì luùc ñaàu tieáp xuùc khoâng caûm thaáy boûng, nhöng daàn daàn seõ bò boûng nhieàu, neân khi bò boûng HF phaûi chöõa trò ngay.
  11. Moät soá söïcoá trong phoøng thí nghieäm 10 Söï kieän: Moät nhaân vieân PTN bò TFA nhoû vaøi gioït treân tay, sau ñoù bò ñau nhöùc döõ doäi Nguyeân nhaân: TFA laø chaát deã bò thuûy phaân (trong khoâng khí aåm) ñeå cho HF. Chính HF ñaõ gaây boûng. Phoøng ngöøa: noùi chung caàn phaûi hieåu roõ taùc ñoäng cuûa hoùa chaát tröôùc khi laøm vieäc vôùi noù - Luoân luoân mang gaêng tay, ñoà baûo hoä lao ñoäng khi laøm vieäc vôùi TFA - Caàn coù ôû PTN canxi gluconat ñeå chöõa trò kòp thôøi.
  12. Moät soá söïcoá trong phoøng thí nghieäm 11 Söï kieän: Moät NCS coâ laäp phenyl azid C6H5N3 sau khi toång hôïp. Vaøi laàn tröôùc ñoù NCS ñaõ coâ laäp thoâng thaïo hôïp chaát naøy vôùi khoái löôïng khoaûng 0,5g. Laàn naøy NCS ñaõ toång hôïp gaáp 20 laàn. Khi coâ quay ñeå coâ laäp phenyl azid töø hoãn hôïp dung moâi aceton:CH2Cl2 (50:50) trong moät bình caàu 250ml, ñeán luùc gaàn caïn, NCS naâng bình caàu leân töø beå nöôùc gia nhieät. Bình caàu noå ngay. Nguyeân nhaân: phenyl azid raát khoâng beàn nhieät, do taùc ñoäng naâng leân bình caàu coù theà bò xoác laøm phaân huûy hôïp chaát azid
  13. QUYQUY TATAÉCÉC ANAN TOATOAØNØN 12 • Khi tiến hành bài thựctập, bạn được yêu cầutuânthủ những nguyên tắcan toàn mộtcáchtuyệt đối. Có những rủi ro xảyrado cácdụng cụ thí nghiệm, nhiệt, hoá chấtvàcácphản ứng hóa học. • Biết rõ các nguyên tắcsẽ giúp giữ an toàn cho bạnvànhững người xung quanh. HãyHãy nnắắmm nhnhữữngng nguyênnguyên ttắắcc anan totoàànn ccơơ bbảảnn vvàà hhỏỏii gigiááoo viênviên hhưướớngng ddẫẫnn vvềề nhnhữữngng nguyênnguyên ttắắcc anan totoàànn vvà nhnhữữngng rrủủii roro ccóó ththểể xxảảyy rara đđểể phòngphòng trtráánhnh NhNhööõnõngg nngguuyyeâneân tataécéc côcô babaûnûn
  14. QUYQUY TATAÉCÉC ANAN TOATOAØNØN 13 -Phaûi ñöôïc ñaøo taïo hoaëc höôùng daãn veà caùc kyõ thuaät caáp cöùu vaø caùc kyõ thuaät söû duïng caùc thieát bò an toaøn lao ñoäng. -Phaûi hoaøn thaønh moïi coâng vieäc moät caùch chính xaùc, ngaên naép, khoâng coù sai soùt, khoâng ñöôïc tieán haønh dôû dang coâng vieäc. -Chæ baét ñaàu caùc coâng vieäc khi ñaõ naém chaéc taát caû caùc böôùc cuûa coâng vieäc. -Tröôùc khi thöïc hieän moät thao taùc môùi laï caàn phaûi tìm hieåu caån thaän. -Caùc loï chöùa hoaù chaát trong PTN phaûi caàn daùn nhaõn coù ghi ñaày ñuû teân hôïp chaát vaø caùc kyù hieäu veà an toaøn. Chæ daãn chung
  15. QUYQUY TATAÉCÉC ANAN TOATOAØNØN 14 • An toàn PTN – Bảohộ và quy tắcan toàn – Hóa chấtvàtồntrữ và vận chuyển hóa chất. – Quy tắc an toàn trong vậnhànhmáy móc, điện. – Chấtthải phòng thí nghiệm. – Phương án khi xảy ra tai nạnhóa chất Chæ daãn chung
  16. QUYQUY TATAÉCÉC ANAN TOATOAØNØN 15 • Bảohộ và quy tắcan toàn • Áo blouse. • Kính đeo bảovệ mắt. • Giày bảovệ kín chân. • Cộttócgọn gàng. • Không ăn, uống trong phòng thí nghiệm. • Chấphànhcácquyđịnh đặcthùtại phòng thí nghiệm. • Khi huùt hoùa chaát loûng phaûi duøng quaû boùp cao su, khoâng ñöôïc duøng mieäng ñeà huùt hoùa chaát loûng baèng pipet Chæ daãn chung
  17. QUYQUY TATAÉCÉC ANAN TOATOAØNØN 16 • Khi thựchiện các thí nghiệmvàphản ứng hóa họcluônluônđeo kính bảohộđểbảovệ mắt. • Mang áo blouse để bảovệ quầnáovàthânthể. • Cộttócgọn gàng tránh tiếpxúcvớihóachất, lửavàdụng cụ thí nghiệm. • Không được mang sandals và các loạigiàydép hở chân vào phòng thí nghiệm. Chæ daãn chung
  18. QUYQUY TATAÉCÉC ANAN TOATOAØNØN 17 • Mang bao tay khi tiếpxúctrựctiếpvớihóachất hoặckhicầnthiết. • Luôn luôn đọckỹ bài thựchànhtrướckhitiến hành thí nghiệm. • Không đùa giỡnvàlàmnhững điều không được chỉđịnh củagiáoviênhoặc cán bộ hướng dẫnthí nghiệm. • Tuyệt đối không ăn, uống trong PTN. • Luôn luôn giữ PTN sạch sẽ. Chæ daãn chung
  19. QUYQUY TATAÉCÉC ANAN TOATOAØNØN 18 • Báo ngay cho giáo viên hoặccánbộ hướng dẫn khi có bấtkỳ tai nạnnào xảyra. • Cầnbiếtrõdụng cụ, thiết bị cấpcứu ở vị trí nào. • Trong những trường hợp đặcbiệtcần đượctrangbị bảohộđặcbiệt. Chæ daãn chung
  20. QUYQUY TATAÉCÉC ANAN TOATOAØNØN 19 - Khi bò boûng nhieät: neáu bò boûng ôû möùc ñoä nheï boâi ngay dung dòch KMnO4 loaõng hay röôïu vaøo choã bò boûng, sau ñoù boâi 115 glycerin, vaselin. Neáu bò boûng naëng ñöa naïn nhaân ñeán traïm y teá gaàn nhaát. - Khi bò boûng acid: röûa choã bò boûng nhieàu laàn baèng nöôùc roài röûa baèng dung dòch NaHCO3 2%. - Khi bò boûng kieàm: röûa choã bò boûng nhieàu laàn baèng nöôùc roài röûa baèng acid acetic, acid citric, hay acid boric 1%. Xöû lyùcaùctai naïn thoâng thöôøng
  21. QUYQUY TATAÉCÉC ANAN TOATOAØNØN 20 - Khi bò boûng broâm: röûa choã bò boûng nhieàu laàn baèng röôïu etylic roài röûa baèng dung dòch Na2S2O3 10% sau ñoù boâi vaselin vaøo choã boûng. - Khi bò boûng phosphor traéng: duøng boâng taåm dung dòch CuSO4 2% ñeå ñaép leân veát thöông - Khi bò boûng phenol: röûa choã bò boûng nhieàu laàn baèng glycerin cho tôùi khi maøu da trôû laïi bình thöôøng roài röûa baèng nöôùc, sau ñoù baêng veát thöông baèng boâng taåm glycerin Xöû lyù caùc tai naïn thoâng thöôøng
  22. QUYQUY TATAÉCÉC ANAN TOATOAØNØN 21 - Khi hít phaûi khí clo hay broâm: ngöûi baèng dung dòch NH3 loaõng roài ñöa ra choã thoaùng - Khi bò ñaàu ñoäc bôûi hoaù chaát: uoáng nhieàu nöôùc •neáu bò ñaàu ñoäc bôùi acid thì uoáng moät ly NaHCO3 2%, neáu bò ñaàu ñoäc bôûi kieàm thì uoáng moät ly CH3COOH 2% hay C6H8O7 2% - Khi hoaù chaát baén vaøo maét: duøngbìnhtiatia thaúng vaøo maét khoaûng 10 phuùt, neáu laø acid vaøo maét thì phaûi röûa tieáp baèng dung dòch NaHCO3 2%, neáu laø kieàm vaøo maét thì phaûi röûa tieáp baèng dung dòch NaCl ñaúng tröông Xöû lyù caùc tai naïn thoâng thöôøng
  23. QUYQUY TATAÉCÉC ANAN TOATOAØNØN 21 - Ngoä ñoäc do aên phaûi hôïp chaát thuûy ngaân: tröôùc heát phaûi laøm cho noân ra vaø cho uoáng söõa coù pha loøng traéng tröùng, sau ñoù cho uoáng than hoïat tính - Ngoä ñoäc vì phosphor traéng:laøm cho naïn nhaân noân ra roài uoáng dung dòch CuSO4 2%. Khoâng ñöôïc uoáng söõa, loøng traéng tröùng vaø daàu môõ vì caùc chaát naøy hoøa tan phosphor -Ngoä ñoäc vì hôïp chaát cuûa chì: cho uoáng Na2SO4 10% hay MgSO4 10% trong nöôùc aám (caùc chaát naøy taïo keát tuûa vôùi chì), sau ñoù uoáng söõa coù loøng traéng tröùng vaø uoáng than hoïatXöû lyù tính. caùc tai naïn thoâng thöôøng
  24. QUYQUY TATAÉCÉC ANAN TOATOAØNØN 21 -Ngoä ñoäc do aên phaûi caùc muoái tan cuûa bari: gaây noân, cho uoáng MgSO4 10% hoaëc Na2SO4 10% - Ngoä ñoäc vì caùc hôïp chaát cuûa keõm: gaây noân, cho uoáng tröùng soáng trong söõa -Ngoä ñoäc vì hôïp chaát aldehit: cho uoáng moät coác NH3, sau ñoù uoáng söõa -Ngoä ñoäc vì benzen: gaây noân, laøm hoâ haáp nhaân taïo, cho uoáng cafe Xöû lyù caùc tai naïn thoâng thöôøng
  25. QUYQUY TATAÉCÉC ANAN TOATOAØNØN 22 -Khi bò thöông bôûi maûnh thuûy tinh: gaép heát maûnh thuûy tinh ra khoûi veát thöông, boâi coàn iod 3% roài baêng veát thöông laïi. Neáu chaûy maùu nhieàu thì coät garrot roài ñöa ñi beänh xaù -Khi coù ñaùm chaùy: taét heát ñeøn hay beáp ñieän traàn, phuû ngoïn löûa baèng khaên amiang hoaëc caùt, neáu caàn thì duøng khí CO2. -Neáu coù ngöôøi bò ñieän giaät: laäp töùc ngaét caàu dao ñieän, taùch ngöôøi bò naïn ra khoûi nguoàn ñieän vaø laøm hoâ haáp nhaân taïo neáu bò ngaát. Xöû lyù caùc tai naïn thoâng thöôøng
  26. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄMÄM 23 Ñònh nghóa: Chaùy laø phaûn öùng hoùa hoïc coù toaû nhieät vaø phaùt ra aùnh saùng. Hieän töôïng chaùy khoâng chæ xaûy ra giöõa chaát chaùy vôùi oxy maø coøn xaûy ra giöõa moät soá chaát chaùy vôùi caùc chaát coù tính oxy hoùa khaùc thuoäc nhoùm halogen, hôi löu huyønh, phaûn öùng phaân raõ cuûa thuoác noå, axetylen Ví duï: C2H2 = 2C + H2 + 222,9KJ 2Al + 3Cl2 = 2AlCl3 + Q Nhöõng yeáu toá caàn thieát cho söï chaùy - Chaát chaùy - Chaát oxy hoùa -Nguoànnhieät Khaùi nieäm chung veà chaùy
  27. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄMÄM 24 Caùc chæ soá nguy hieåm chaùy noå Nhieät ñoä chôùp chaùy: laø nhieät ñoä nhoû nhaát cuûa chaát chaùy maø taïi ñoù trong caùc ñieàu kieän thöû nghieäm, treân beà maët chaát chaùy hình thaønh caùc hôi, khí coù khaû naêng boác chaùy khi coù nguoàn nhieät, nhöng toác ñoä taïo thaønh hôi, khí khoâng ñuû ñeå duy trì söï chaùy oån ñònh. Nhieät ñoä baét chaùy: laø nhieät ñoä nhoû nhaát cuûa chaát chaùy maø taïi ñoù trong caùc ñieàu kieän thöû nghieäm, noù sinh ra caùc hôi, khí chaùy vôùi vaän toác ñeå sau khi baét chaùy bôûi nguoàn nhieät thì chaát chaùy vaãn tieáp tuïc chaùy oån ñònh. Nhieät ñoä töï baét chaùy: laø nhieät ñoä nhoû nhaát cuûa chaát chaùy maø taïi ñoù xaûy ra söï taêng ñoät ngoät vaän toác cuûa caùc phaûn öùng toûa nhieät laøm xuaát hieän chaùy thaønh ngoïn löûa Khaùi nieäm chung veà chaùy
  28. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄMÄM 25 Giôùi haïn noàng ñoä döôùi (giôùi haïn chaùy döôùi): laø phaàn theå tích (khoái löôïng) chaát chaùy trong hoãn hôïp vôùi moâi tröôøng oxy hoùa (% hoaëc g/m3) nhoû hôn giôùi haïn naøy hoãn hôïp khoâng coù khaû naêng chaùy Giôùi haïn noàng ñoä treân (giôùi haïn chaùy treân): laø phaàn theå tích (khoái löôïng) chaát chaùy trong hoãn hôïp vôùi moâi tröôøng oxy hoùa (% hoaëc g/m3) lôùn hôn giôùi haïn naøy hoãn hôïp khoâng coù khaû naêng chaùy Naêng löôïng nhoû nhaát gaây chaùy: giaù trò nhoû nhaát cuaû naêng löôïng coù khaû naêng gaây chaùy caùc hoãn hôïp vôùi oxy khoâng khí Khaùi nieäm chung veà chaùy
  29. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 26 Khaû naêng noå - chaùy khi tieáp xuùc vôùi khoâng khí, nöôùc hoaëc ñoái vôùi caùc chaát khaùc - Nhoùm khi tieáp xuùc khoâng khí: phosphor traéng, phosphur hydro, boät keõm, boät nhoâm, caùc sunfur kim loaïi kieàm hay caùc sunfur carbon 2P + 2,5O2 = P2O5 + 1550 KJ - Nhoùm khi tieáp xuùc vôùi nöôùc: caùc kim loaïi kieàm, hydrua kim loaïi kieàm, voâi soáng 2Na + 2H2O = 2NaOH + H2 + 366,5KJ CaC2 + 2H2O = Ca(OH)2 + C2H2 + 127,4 KJ - Nhoùm khi tieáp xuùc laãn nhau: caùc chaát nhö oxy, halogen, HNO3 , - H2O2, caùc peroxyt kim loaïi kieàm, caùc muoái nitrat, KMnO4, ClO3 khi tieáp xuùc vôùi caùc chaát höõu cô coù theå töï gaây chaùy Khaùi nieäm chung veà chaùy
  30. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 27 Chaùy caùc chaát chaùy raén: goã, quaàn aùo, giaáy, caùc chaát deûo. Chaùy caùc chaát loûng deã chaùy, daàu môõ, sôn Chaùy caùc chaát khí: CH4, H2 Caùc kim loaïi deã chaùy: kali, magie Phaân loaïi chaùy vaø kyù hieäu
  31. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 28 - Chaùy do caùc heä thoáng ñieän, thieát bò ñieän - Nguy cô taïo thaønh noàng ñoä nguy hieåm + Phacheáhoùachaát(caùc dung moâi höõu cô) + Chaïy saéc kyù + Söû duïng caùc thieát bò phaân tích hieän ñaïi - Söû duïng khí ñoát gas hoùa loûng - Söû duïng caùc thieát bò chòu aùp löïc - Saép xeáp baûo quaûn, söû duïng hoùa chaát khoâng ñuùng quy ñònh Nguyeân nhaân
  32. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 28 -Để kiểm soát các nguy cơ cháy nổ do hóa chất, việc đầutiênlàxácđịnh rõ hóa chất đang sử dụng và những đặctínhriêngcủa nó. Hầuhếthóachất đềulànguồnnhiên liệu-một trong 3 yếutố gây cháy nổ - Điểmchớpcháy(nhiệt độ bùng cháy) của chấtlỏng là nhiệt độ thấpnhấtmàtại nhiệt độ đóchấtlỏng hóa hơitạothànhhỗnhợp cháy với không khí và bốc cháy khi có nguồnlửa. Bieän phaùp phoøng chaùy noå
  33. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 28 Bảng 1: nhiệt độ bùng cháy củamộtsố chấtlỏng thông thường Hóa chất Nhiệt độ bùng cháy oC Xăng A72 -36 Axeton -18 Xy len 24 Dầuhỏa 40 Heptan -4 Toluen 6 Nhieân lieäu
  34. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 28 Có nhiềuyếutốảnh hưởng đếnkhả năng đạttới điểm chớpcháycủachấtlỏng, chẳng hạnnhư dầulửakhi đượcphunnósẽ bùng cháy ngay khi nhiệt độ xung quanh thấphơn điểmchớpcháycủa nó; mộtchấtlỏng có thể bị nóng lên tới điểmchớpcháycủa nó do mộtchất khác (có điểmchớpcháythấphơn) đang cháy ở gần nó. Cần đặcbiệtlưuý vấn đề này khi tiếnhànhcáccôngviệc có liên quan tớicácchấtdễ cháy nổ. Nếunhiệt độ chấtlỏng đạttới nhiệt độ bốclửa(bình thường chỉ một vài độ trên điểmchớp cháy) hơicháysẽ tiếptục đượcsinhravàtiếptụccháymặcdùđãtáchbỏ nguồnlửa. Nhieân lieäu
  35. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 28 -Khốilượng riêng củahơi nhiên liệu. Các hơi, khí có khốilượng riêng lớnhơn không khí như: xăng, dầuhỏa, cacbon đisunfua, axetylen và cacbon monooxit có thể phát tán đixa Nhieân lieäu
  36. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 28 Phầnlớn các khí như C2H2, C2H6, CH4 đềudễ cháy nổ khi có nồng độ ôxy thích hợp và khi nguồnlửaxuấthiện. Phải đặcbiệtthậntrọng đốivớicáckhínénlưugiữ trong các bình chịuáplực, cháy nổ có thể xảy ra khi bình chứa có các khuyếttậtvàthường dẫn đếncáctai nạnnghiêm trọng. Nhieân lieäu
  37. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 28 Nhiệt-yếutố thứ 2 củabộ ba gây cháy nổ . -Đưanhiênliệutới điểmchớpcháy(nếu điểmchớpcháy ở trên nhiệt độ xung quanh) -Kích thích hỗnhợp cháy bùng cháy. Nguồnnhiệtcóthể là các dòng điện, tĩnh điện, phản ứng hóa học, quy trình nhiệt, sự ma sát, ngọnlửatrần, nhiệtbứcxạ và tia lửa điện V để phòngcháynổ các hóa chấtlàkiểmtracácnguồn nhiệt. Nguoàn nhieät
  38. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 28 ¾ Nhiệtsinhtừ dòng điện • Khi dòng điện đi qua mộtsợidâycótiếtdiện không đủ lớnhoặc các mốinối, các điểmtiếp xúc không chặt, kết quả hoặc là tóe lửa, đoảnmạch hoặcdâyđiệnnónglên. Nhiệt độ củadâyđiệncóthểđạttới điểm đủ để kích thích hơi cháy có trong không khí hoặc gây cháy các vậtliệudễ bắtlửa hay nâng nhiệt độ củacáchóachất ở gần đótới điểmchớpcháyvàcháy. Nguoàn nhieät
  39. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 28 ¾ Nhiệtsinhtừ dòng điện • Hồ quang điệnthường đượctạorakhichập trong công tắchoặctronghộpnốido dâyđiệnbịđứthoặcmấtvỏ bọcgiữadâydương và dây âm. Làm phát sinh nhiệt, kích thích hơidễ cháy gây cháy. Thép nóng chảybởihồ quang điệncóthể cũng kích thích các vậtliệudễ cháy, và làm nóng các hóa chấtdễ cháy. Nguoàn nhieät
  40. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 28 ¾ Nhiệtsinhtừ dòng điện • Tia lửa điệnlàmột trong các nguồnnhiệtthường gặp nhất trong công nghiệp, nhiệt độ củatialửathường cao hơnrấtnhiều so với nhiệt độ bùng cháy củanhiênliệu. Nguoàn nhieät
  41. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 28 ¾ Nhiệtsinhkhiphatrộnhóachất Khi hai hay nhiềuhóachấtphatrộn, ảnh hưởng kếthợp có thể nguy hiểmhơntổng những ảnh hưởng riêng rẽ, có thể dẫntớimộtnguycơ cháy nổ cao hơn. Chẳng hạn: -Việcphatrộntạorahợpchấtcóđiểmcháyvàđiểmsôi thấphơn, khi đósẽ dễ dàng kích thích hơihợpchất đó cháy. - Khi hai hóa chấtphản ứng có thể sinh nhiệt, làm cho các hóa chấtbị nóng đếnnhiệt độ nguy hiểmvàphản ứng cháy dây chuyềnxảyra. Nguoàn nhieät
  42. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 28 ¾ Nhiệt sinh do ma sát Khi hai bề mặtcọ sát vào nhau có thể sinh ra nhiệt. Đólà nhiệt sinh do sự ma sát. Sự cọ sát của dây cua roa với vật che đỡ hoặc giữa hai mặt kim loại có thể phát sinh một lượng nhiệt đủ để kích thích hơi cháy bùng cháy. Nguyên nhân sự cọ sát không đủ dầu mỡ bôi trơn bề mặt kim loại tiếp xúc với nhau. Tia lửa cũng có thể xuất hiện khi một hòn đá găm vào đế giầy cọ sát với bề mặt bê tông. Nguoàn nhieät
  43. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 28 ¾ Ngọn lửa trần Ngọn lửa không được che chắn, bảo vệ sinh ra bởi thuốc lá, diêm, lửa hàn và động cơ đốt trong là nguồn nhiệt rất quan trọng. Khi kết hợp đủ nhiên liệu và ôxy, chúng có thể gây ra cháy nổ Nguoàn nhieät
  44. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 28 Ôxy là yếu tố thứ 3 của bộ ba gây cháy nổ). -Nhiên liệu cần ít nhất 15% ôxy để cháy, vượt quá 21% ôxy có thể tự cháy và dẫn tới nổ. -Nguồn ôxy: • Có trong môi trường không khí • Các bình chứa ôxy • Tạo ra trong các phản ứng hóa học, ôxy có thể thoát ra khi nhiệt phân hoá chất(thường là chất ôxy hóa). Oxy
  45. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 28 Bảng 2: Một vài hóa chất có thể thoát ra ôxy khi bị đốt nóng Hợpchấtchứagốc Ví dụ - NO3 NaNO3, NH4NO3 - NO2 NaNO2 - O2 -vớicácchấtvôcơ H2O2 - MnO4 KMnO4 Nhieân lieäu
  46. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 28 Bảng 3: Nhiệt độ tự bốccháycủamộtsố chất Tên hóa chất Nhiệt độ tự bốccháyoC Rượu amylic 518 Glycerin 523 Rượu etylic 557 Ete sunfuaric 400 Nhieân lieäu
  47. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 29 Veà con ngöôøi: - Phaûi tuaân thuû nghieâm ngaët noäi quy PTN - Haïn cheá soá löôïng hoùa chaát löu giöõ trong PTN - Bieát phaân loaïi löu tröõ hoùa chaát - Baûo ñaûm an toaøn heä thoáng ñieän - An toaøn phoøng chaùy khi söû duïng khí gas - An toaøn phoøng chaùy noå khi söû duïng caùc bình chòu aùp löïc Bieän phaùp phoøng chaùy noå
  48. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 30 - Kieåm tra heä thoáng oáng daãn khí. Chuù yù: tröôùc khi baät löûa, noái ñieän -Chaát loûng deã bay hôi, deã chaùy: ñeå nôi maùt -Chaát deã phaân huûy, gaây noå: traùnh buïi baån, aåm, aùnh saùng (H2O2, Na2O2. - Caám nghieàn chaát oxy hoùa maïnh( KClO3, KNO3, NaNO3 ) - Laøm vieäc vôùi bình khí neùn traùnh va chaïm, coï saùt valse giaûm aùp. Khoâng töï söûa bình Bieän phaùp phoøng chaùy noå
  49. ANAN TOATOAØØNN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 31 • Không được đun hoặc nung nóng vật gì khi không được pheùp cuûa caùn boä ptn • Giữ những chấtdễ cháy cách xa nguồn nhiệtvàlửa. • Dùng mu bàn tay để cảmnhận nhiệt độ chính xác hơn. • Dùng kẹphoặckhănlóttay chuyên dụng để vận chuyển 114114 những vật nóng. • Không được đun hỗnhợpchất lỏng hoặc hóa chấttrongmột bình kín không chuyên dụng. Bieän phaùp phoøng traùnh
  50. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 32 -Khí carbonic: khí CO2 trong quaù trình bay hôi, doøng khí laøm laïnh vuøng chaùy vaø bao phuû vuøng chaùy döôùi daïng tuyeát khoâ, CO2 laøm giaûm noàng ñoä oxy cuûa vuøng chaùy vaø laøm laïnh vaät chaùy xuoáng döôùi nhieät ñoä boác löûa. Trong phoøng thínghieämhoùahoïc, CO laø moät phöông tieän daäp chaùy toát 2 114114 vì CO2 khoâng laøm hoûng maùy moùc, thieát bò vaø raát tieän lôïi khi daäp ñaùm chaùy nhoû keå caû thieát bò ñang coù ñieän. Nhöõng tröôøng hôïp sau khoâng duøng CO2 ñeå chöõa chaùy: -Khoâng duøng CO2 ñeå daäp löûa cho quaàn aùo ñang chaùy treân ngöôøi (vì tuyeát CO2 seõ laøm haïi phaàn da hôû cuûa ngöôøi bò naïn) -Khoâng duøng CO2 ñeå daäp löûa ñoái vôùi kim loaïi kieàm, magieâ, nhieàu chaát loûng cô kim (nhö caùc daãn xuaát cuûa nhoâm alkyl) hoaëc caùc chaát chaùy coù khaû naêng taùch oxy khi chaùy ( nhö kali nitrat, peclorat, clorat, pemanganat, peoxyt ). PhPhööônôngg tietieänän dadaäpäp chachaùùyy
  51. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 33 -Nöôùc: duøng daäp chaùy goã, giaáy, cao su, vaûi vaø moät soá chaát hoøa tan trong nöôùc nhö aceton, caùc loaïi röôïu baäc thaáp, caùc acid höõu cô. Nhöõng tröôøng hôïp sau khoâng duøng nöôùc ñeå chöõa chaùy: -Neáu coù caùc chaát phaûn öùng maïnh vôùi nöôùc, - Hyñrocarbon vaø caùc chaát loûng khaùc khoâng tan trong nöôùc maø coù khoái löôïng rieâng nhoû hôn cuûa nöôùc (1g/cm3). - Khoâng duøng nöôùc daäp löûa thuøng ñöïng daàu, caùc chaát loûng coù ñoä soâi cao hoaëc caùc chaát raén noùng chaûy (vì tuøy theo löôïng nöôùc phun vaøo vaø nhieät ñoä cuûa chaát loûng maø nöôùc seõ suûi boït raát maïnh hoaëc noå buïc vaø laøm baén toùe chaát loûng noùng, gaây lan roäng töùc thôøi ñaùm chaùy). Nöôùc cuõng coù theå laøm hoûng maùy moùc thieát bò. PhPhööôngông tietieänän dadaäpäp chachaùyùy
  52. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 34 Kéo, mở chốtan toàn. Hướng miệng vòi phun củabìnhchữa cháy vào ngọnlửa. Bóp cầnbơmchấtchữa cháy trong khi vẫnhướng vòi về phía ngọnlửa. Di chuyển qua laị sao cho chấtchữacháy baotrùmtoànbộ khu vựccháy. SSöûöû duduïïnngg bbììnhnh chchööõaõa chachaùùyy
  53. ANAN TOATOAØNØN CHACHAÙYÙY NONOÅÅ TRONGTRONG PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 35 -Loáithoaùthieåm - Phöông tieän daäp taét löûa, baùo chaùy, voøi phun nöôùc - Kieåm tra löôïng chaát trong bình chöõa chaùy - Caùc chaát deã chaùy löu giöõ trong tuû laïnh - Caùc thieát bò taïo nhieät ñoä cao khoù kieåm soaùt coù boä phaän phoøng ngöøa - Caùc chaát deã chaùy khoâng ñeå caïnh nguoàn nhieät KieKieååmm tratra anan toatoaønøn chachaùyùy
  54. DUDUÏNGÏNG CUCUÏÏ THUTHUÛYÛY TINHTINH 36 - Phaûi söû duïng ñuùng maùc thuûy tinh ñoái vôùi yeâu caàu coâng vieäc - Caùc duïng cuï laøm baèng thuûy tinh chòu nhieät keùm khoâng ñöôïc duøng cho caùc coâng vieäc ñun noùng - Khoâng ñöôïc ñun noùng coác hoaëc bình thuûy tinh khoâng chòu nhieät treân ngoïn löûa traàn hoaëc ñun tröïc tieáp treân beáp ñieän. - Khoâng ñöôïc pheùp laøm nguoäi ñoät ngoät bình hoaëc coác baèng loaïi thuûy tinh naøy. - Caùc duïng cuï thuûy tinh chòu nhieät, neáu vieäc ñun noùng hoaëc laøm laïnh quaù ñoät ngoät vôùi söï thaêng giaùng nhieät ñoä 150 – 200oC seõ laøm nöùt vôõ duïng cuï - Neáu ñun ôû nhieät ñoä lôùn hôn 300oC söû duïng duïng cuï baèng söù hoaëc baèng thaïch anh - Trong nhöõng ñieàu kieän nhö nhau ñoä chòu nhieät cuûa duïng cuï thuûy tinh seõ tæ leä nghòch vôùi ñoä daøy cuûa thaønh duïng cuï. Nguyeân taéc
  55. DUDUÏNGÏNG CUCUÏÏ THUTHUÛYÛY TINHTINH 37 - Thuûy tinh laø moät vaät lieäu gioøn, deã gaõy vôõ khivachaïmhoaëcuoán. Neáuduønglöïckhi söû duïng ñoà thuûy tinh seõ gaõy vôõ raát nguy hieåm. - Caùc duïng cuï thuûy tinh khoâng phaûi cheá taïo ñeå duøng cho caùc coâng vieäc coù aùp suaát cao. - Khoâng ñöôïc ñun noùng caùc chaát loûng trong caùc bình hoaëc duïng cuï kín khoâng thoâng aùp vôùi khí quyeån. - Caån thaän khi söû duïng thuûy tinh trong ñieàu kieän chaân khoâng, neân coù taám baûo veä. - Khi laáy caùc duïng cuï ñang saáy khoâng ñöôïc ñaët ngay vaøo choã laïnh, choã aåm öôùt maø phaûi duøng mieáng amiaêng ñeå keâ loùt Bieän phaùp phoøng ngöøa
  56. DUDUÏNGÏNG CUCUÏÏ THUTHUÛYÛY TINHTINH 38 -Khoâng söû duïng caùc duïng thuûy tinh coù veát nöùt hoaëc söùt meû meùp caïnh. - Phaûi duøng choåi vaø hoát raùc queùt doïn, thu gom caùc maûnh vôõ thuûy tinh, khoâng ñöôïc duøng tay nhaët. - Caùc duïng cuï vaø bình thuûy tinh coù kích thöôùc lôùn phaûi duøng hai tay ñeå böng beâ. Caùc chai loï lôùn coù chöùa chaát loûng phaûi coù 2 ngöôøi khieâng vaø duøng gioû ñeå khieâng. Khoâng xaùch coå caùc chai loï lôùn. - Khi gaén nuùt cao su vaøo mieäng bình caàn phaûi mang gaêng tay ñuû daøy, boâi trôn mieäng bình vaø nuùt cao su baèng nöôùc hoaëc daàu môõ Bieän phaùp phoøng ngöøa
  57. DUDUÏNGÏNG CUCUÏÏ THUTHUÛYÛY TINHTINH 39 • Không ănhoặcuống bằng dụng cụ thủy tinh dùng cho thí nghiệm. • Trướckhithảibỏ các dụng cụ, bình chứa hóa chấtthủytinhcầnrửasạch chúng. • Không bao giờ cầm, di chuyểncác dụng cụ thủytinhkhichưakiểmtra “độ nóng” của nó. • Khoâng söû duïng thuûy tinh vôùi HF, H3PO4 noùng, dung dòch kieàm noùng ñaäm ñaëc H PO 3 4 HF, HF Bieän phaùp phoøng ngöøa
  58. DUDUÏNGÏNG CUCUÏÏ THUTHUÛYÛY TINHTINH 40 Trong moïi tröôøng hôïp thì neân röûa baèng nöôùc noùng vaø xaø phoøng. Chæ duøng ñeán caùc dung dòch röûa aên moøn vaø nguy hieåm khaùc nhö dung moâi höõu cô, caùc acid hoaëc kieàm ñaëc, hoãn hôïp cromic khi röûa baèng nöôùc maø khoâng saïch. a- Röûa baèng caùc dung moâi höõu cô: Duøng khi röûa caùc chaát khoâng tan trong nöôùc. Caùc dung moâi ñöôïc duøng ñeå röûa laø: coàn etylic, aceton, cloroform Caùc dung moâi höõu cô ñeàu deã chaùy vaø coù haïi cho söùc khoûe neân phaûi tieán haønh thao taùc röûa baèng dung moâi trong tuû huùt vaø xa nguoàn phaùt nhieät. Röûa duïng cuï thuûy tinh
  59. DUDUÏNGÏNG CUCUÏÏ THUTHUÛYÛY TINHTINH 41 b- Röûa baèng hoãn hôïp cromic: Hoãn hôïp cromic laø moâi tröôøng duøng ñeå röûa raát hieäu quaû, tuy nhieân phaûi chuù yù vaø thaän troïng. Khi thao taùc vôùi hoãn hôïp cromic phaûi duøng gaêng tay cao su vaø kính baûo veä maét. ( chuaån bò hoãn hôïp cromic khan: 100mL H2SO4 ñaëc + 10gr K2Cr2O7) Khi röûa baèng hoãn hôïp cromic thöôøng ñun noùng hoãn hôïp ôû nhieät ñoä 60-70oC, neáu ñun noùng quaù 70oC khoâng chæ seõ raát nguy hieåm maø coøn laøm giaûm khaû naêng oxy hoùa cuûa hoãn hôïp cromic. Röûa duïng cuï thuûy tinh
  60. DUDUÏNGÏNG CUCUÏÏ THUTHUÛYÛY TINHTINH 42 - Kieåm tra caùc veát raïn nöùt, meû mieäng tröôùc khi duøng - Chæ söû duïng duïng cuï saïch seõ vaø khoâ raùo - Söû duïng nheï nhaøng caån thaän - Khi gaén nuùt cao su vaøo mieäng bình caàn löu yù phaûi mang gaêng tay ñuû daøy vaø phaûi boâi trôn mieäng bình vaø nuùt cao su baèng nöôùc hoaëc daàu môõ Bieän phaùp phoøng ngöøa
  61. DUDUÏNGÏNG CUCUÏÏ THUTHUÛYÛY TINHTINH 43 Ñeå noái caùc phaàn duïng cuï trong moät thieát bò thuûy tinh, thöôøng ngöôøi ta duøng caùc ñaàu noái maøi nhaùm seõ toát hôn laø noái baèng oáng cao su. Tuy nhieân khaû naêng bò keït cuûa caùc ñaàu noái nhaùm hay xaûy ra. Ñeå thao taùc moái noái nhaùm hoaëc caùc nuùt nhaùm bò keït chaët, caàn thaän troïng hô noùng phía ngoaøi cuûa moái treân ngoïn löûa ñeøn coàn sao cho phía trong khoâng kòp noùng. Khoâng ñöôïc hô noùng neáu trong bình coù chöùa chaát loûng deã chaùy. Neáu noái nhaùm bò keït do coù keát tinh caùc chaát treân beà maët nhaùm thì phaûi taåm öôùt moái nhaùm vaøi giôø baèng chaát loûng hoøa tan chaát keát tinh. Chæ ñöôïc söû duïng caùc noái nhaùm ñöôïc maøi ñuùng kyõ thuaät vaø duøng môõ boâi trôn ñuùng chuûng loaïi. Bieän phaùp phoøng ngöøa
  62. LALAØMØM VIEVIEÄÄCC VÔVÔÙIÙI BÌNHBÌNH KHKHÍÍ 44 Khí nén cần đượcchứa trong các bình chứa chuyên dụng và đượckiểm định chấtlượng bình chứabởicơ quan chức năng. Theo tính chaát, caùc loaïi khí ñöôïc phaân thaønh caùc loaïi chính sau ñaây: 1- Caùc loaïi khí deã chaùy noå ( axeâtylen, hyñro, caùc hyñrocacbon) 2- Caùc loaïi khí duy trì söï chaùy (oxi, khoâng khí, clo ) 3- Caùc loaïi khí trô vaø khoâng chaùy (nitô, argon, heâli, carbonic) 4- Caùc loaïi khí ñoäc ( amoniac, hyñrosunfua, photgen, clo). Phaân loaïi
  63. LALAØMØM VIEVIEÄÄCC VÔVÔÙIÙI BÌNHBÌNH KHKHÍÍ 40 Söï nguy hieåm khi laøm vieäc vôùi caùc bình chöùa khí khoâng chæ lieân quan ñeán tính deã chaùy noå, tính ñoäc haïi cuûa caùc khí trong bình, maø coøn do aùp suaát cao. - Khi di chuyeån bình khí khoâng neân laøm noùng, va chaïm, ñaùnh rôi Nguyeân taéc
  64. LALAØMØM VIEVIEÄÄCC VÔVÔÙIÙI BÌNHBÌNH KHKHÍÍ 41 - Khi di chuyeån phaûi duøng xe ñaåy - Ñaûm baûo an toaøn vôùi moät daây buoät - Neáu chai khí naëng phaûi nhôø giuùp ñôõ - Ñöøng vaùc chai khí treân vai - Caùc bình khí neùn phaûi giöõ chaët, traùnh va chaïm, ngaõ ñoå Nguyeân taéc
  65. LALAØMØM VIEVIEÄÄCC VÔVÔÙIÙI BÌNHBÌNH KHKHÍÍ 42 - Khoâng ñöôïc pheùp duøng caùc bình neáu thaáy treân voû bình coù caùc veát hö haïi (nöùt, loõm, meùo moùp ) hoaëc van khoùa ñeå naïp khí coù vaán ñeà. Khi thaáy coù roø ræ qua van khoùa caùc loaïi khí deã chaùy hoaëc khí ñoäc thì phaûi duøng bieän phaùp phoøng ngöøa - Caùc bình khí phaûi coù moät boä phaän giaûm aùp. Khoâng ñöôïc laáy khí tröïc tieáp töø bình maø khoâng qua boä giaûm aùp - Khoâng ñeå caùc bình khí oxy vaø caùc khí deã chaùy cuøng moät choã. Khoâng ñeå caùc bình chöùa khí chaùy, khí duy trì söï chaùy hoaëc caùc khí ñoäc trong vò trí laøm vieäc. Nguyeân taéc
  66. ANAN TOATOAØNØN ÑÑIEIEÄÄNN 43 Trong PTN coù nhieàu thieát bò ñieän: beáp ñieän, tuû saáy, loø nung, maùy caát nöôùc, maùy oån nhieät, maùy quang phoå, maùy so maøu . Neáu khoâng thöïc hieän ñuùng quy ñònh an toaøn ñieän thì seõ daãn ñeán nhöõng taùc haïi khoâng löôøng Nguyeân taéc
  67. ANAN TOATOAØNØN ÑÑIEIEÄÄNN 44 - Kieåm tra daây daãn, coâng taéc, caàu dao cuûa thieát bò tröôùc khi thao taùc vaän haønh thieát bò (coù bò bong troùc voû caùch ñieän, coù phoàng roäp/ bieán daïng beân ngoaøi, oå caém coù loûng leûo, ?) - Khi phaùt hieän thieát bò noùng baát thöôøng, coù muøi kheùt, thieát bò noùng quaù, phaûi ngöøng maùy vaø baùo cho toå ñieän hoaëc ngöôøi phuï traùch. - Thao taùc caém/ thaùo phích caém; môû / taét maùy ñuùng quy ñònh - Khoâng töï yù thaùo boû caàu chì, naép caàu chì, caàu dao. - Khoâng töï yù thaùo boû caùc ñaàu noâí ñaát baûo veä - Khoâng treo ñoà vaät treân daây daãn Nguyeân taéc
  68. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 45 -Nhìn chung hoùa chaát ñeàu ñoäc, möùc ñoä ñoäc tuøy haøm löôïng ngöôøi söû duïng. -Löu tröõ, söû duïng, thaûi boû ñeàu phaûi theo nhöõng quy taéc ñaëc thuø ñeå ñaûm baûo an toaøn, traùnh nhöõng tai naïn coù theå xaûy ra do khoâng bieát hay do baát caån. -Nguyeân taéc chung laø: phoøng hôn laø ñeå xaûy ra roài môùi lo cöùu chöõa. Nguyeân taéc
  69. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 45 -Mẩnngứa - Suy yếusứckhỏe lâu dài - Gây ung thư. Taùc haïi cuûa hoùa chaát
  70. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 45 Hóa chấtcóthểđi vào cơ thể con ngườitheo3 đường: ¾ Đường hô hấp: khơihítthở các hóa chấtdướidạng khí, hơi hay bụi. ¾ Hấpthụ qua da: khơihóachất dây dính vào da. ¾ Đường tiêu hóa: do ăn, uống phơithức ănhoặcsử dụng những dụng cụăn đãbị nhiễmhóachất. . Ñöôøng xaâm nhaäp
  71. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 45 ¾Đường hô hấp Hệ thống hô hấp bao gồm -Đường hô hấptrên(mũi, mồm, họng); - Đường thở (khí quản, phế quản, cuống phổi) - Vùng trao đổikhí(phế nang), nơi ôxy từ không khí vào máu và đioxit cacbon từ máu khuyếch tán vào không khí Ñöôøng xaâm nhaäp
  72. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 45 ¾Đường hô hấp Mức độ thâm nhậpcủa các hạtbụi vào cơ thể phụ thuộc vào -Kíchthướchạt -Tính tan của chúng. • Những hạtnhỏ (đường kính nhỏ hơn 1/7000 mm) đếnvùng trao đổi khí. Lắng đọng ởđóhoặckhuếch tán vào máu tùy theo độ tan củahóachất. • Những hạtbụi không hòa tan gầnnhưđượcloạitrừ bởibộ phận làm sạch củaphổi. • Những hạtbụilớnhơnsẽđượclôngmũigiữ lạihoặclắng đọng dọc theo khí, phế quản, và sẽđược chuyểntớihọng và nuốt, ho, hay khạc ra ngoài. Ñöôøng xaâm nhaäp
  73. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 45 ¾ Hấpthụ qua da Một trong những đường xâm nhập của hóa chất vào cơ thểlà qua da. Độ dày của da cùng với sự đổ mồ hôi và tổ chức mỡởlớp dưới da có tác dụng như một hàng rào bảo vệ chống lại việc hóa chất xâm nhập vào cơ thể và gây các tổn thương cho da. Ñöôøng xaâm nhaäp
  74. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 45 ¾ Hấpthụ qua da Hóa chất dây dính trên da có thể có các phản ứng sau • Phản ứng với bề mặt của da gây viêm da • Xâm nhập qua da, kết hợp với tổ chức protein gây dị ứng da. • Xâm nhập qua da vào máu. Ñöôøng xaâm nhaäp
  75. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 45 ¾ Hấpthụ qua da • Hóa chất có dung môi thấm qua da • Chất dễ tan trong mỡ (như các dung môi hữu cơ và phê nol) dễ dàng thâm nhập vào cơ thể qua da bằng cách -Thấm vào quần áo làm việc. - Điều kiện làm việc nóng làm các lỗ chân lông ở da mở rộng hơn cũng tạo điều kiện cho các hóa chất thâm nhập qua da nhanh hơn. - Khi da bị tổn thương do các vết xước hoặc các bệnh về da thì nguy cơ bị hóa chất thâm nhập vào cơ thể qua da sẽ tăng lên. Ñöôøng xaâm nhaäp
  76. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 45 ¾ Qua đường tiêu hóa Những nguyên nhân chủ yếu để hóa chất xâm nhập vào cơ thểqua đường tiêu hóa • Do bất cẩn để chất độc dính trên môi, mồm rồi vô tình nuốt phải • Ăn, uống, hút thuốc trong khi bàn tay dính hóa chất • Dùng thức ăn và đồ uống bị nhiễm hóa chất là • Một số hạt bụi từ đường thở lọt vào họng và sau đótheo nướcbọtvàođường tiêu hóa Ñöôøng xaâm nhaäp
  77. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 46 Coù hai loaïi nguy hieåm: - Nguy hieåm vaät lyù (physical hazards) - Nguy hieåm söùc khoeû (health hazards) Do ñoù: Caàn phaûi bieát ñang thao taùc vôùi hoùa chaát gì vaø laøm theá naøo ñeå töï baûo veä mình vaø baûo veä ngöôøi khaùc Moái nguy hieåm
  78. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 47 Moái nguy hieåm vaät lyù Hoùa chaát coù theå taïo nguy hieåm vaät lyù neáu laø: -Chaát noå -Khí neùn -Nhieân lieäu loûng -Chaát deã chaùy -Chaát khoâng beàn, deã phaân huûy -Chaát cho phaûn öùng vôùi nöôùc -Chaát coù tính oxy hoùa, chaát gaây noå -Chaát coù theå töï noù khoâng gaây nguy hieåm nhöng khi tieáp xuùc vôùi chaát khaùc coù theå trôû neân nguy hieåm Moái nguy hieåm
  79. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 48 Nguy hieåm cho söùc khoeû -Coùtheågaâyungthö -Gaây ñoäc haïi -Gaây haïi cho da, cho heä thaàn kinh -Taïo ngöùa ngaùy khi ngöôì bò phôi nhieãm nhieàu laàn -Chaát aên moøn -Chaát gaây bieán dò -Chaát gaây quaùi thai -Chaát ñoäc veà söùc khoûe sinh saûn Moái nguy hieåm
  80. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 49 Caùc nhaõn treân chai,loï, ñöïng hoùa chaát cho bieát -Teân hoùa chaát -Tính nguy hieåm cuûa hoùa chaát -Caùch söû duïng an toaøn. Coù 2 loaïi nhaõn caên baûn: -NFPA 704 laø tieâu chuaån do hoäi phoøng choáng chaùy quoác gia (National Fire Protection Asscociation) ñöa ra. Noù xaùc ñònh baèng hình kim cöông löûa (fire diamond) ñöôïc duøng ñeå deã daøng xaùc ñònh caùc nguy cô gaây neân do hoùa chaát -HMIS laø heä thoáng nhaän bieát vaät lieäu nguy hieåm (Hazardous Material Identification System) Nhaõn hoùa chaát
  81. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 50 Nhaõn hoùa chaát
  82. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 51 Maøu xanh – Nguy hieåm cho söùc khoûe Maøu ñoû – Nguy hieåm chaùy Maøu vaøng – tính deã noå, khoâng beàn Maøu traéng – Moái nguy hieåm ñaëc bieät, coù theå coù nhöõng kyù hieäu sau: 'W' – Phaûûn öùng vôùùi nöôùùc theo caùchù baáát thöôøngø 'OX' – chaáát oxy hoùùa 'COR' – chaáát aên moøøn, acid hay base maïnhï , chaáát nguy hieååm phoùngù xaïï Caùc soá ñi töø 0 ñeán 4 Soá caøng lôùn thì moái nguy hieåm caøng cao Nhaõn hoùa chaát
  83. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 52 • Maøøu xanh • 4. Phơi nhiễm rất ngắn có thể gây chết hay chấn thương di chứng quan trọng (HCN) • 3. Phơi nhiễm ngắn có thể gây nên chấn thương tức thời nghiêm trọng hay chấn thương có di chứng (khí Clo) • 2. Phơi nhiễm mạnh và liên tục nhưng không phải là phơi nhiễm mãn tính có thể gây ảnh hưởng sức khỏe tạm thời hay có thể chấn thương có di chứng. (NH3) • 1. Phơi nhiễm có thể gây nên kích ứng nhưng chỉ gây nên chấn thương di chứng nhẹ (e.g., turpentine) • 0. Khoâng coùù haïïi cho söùc khoûûe Nhaõn hoùa chaát
  84. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 53 • Maøøu ñoûû • 4. Sẽ nhanh chóng hoặc bay hơi hoàn toàn ở nhiệt độ thông thường; dễ dàng phát tán trong không khí và cháy dễ dàng (e.g., propane) • 3. Chất rắn hay lỏng có thể bắt cháy dưới tất cả các điều kiện nhiệt độ thông thường (e.g., gasoline) • 2. Phải được nung nóng hay tiếp xúc với nhiệt độ môi trường cao mới có thể bốc cháy (e.g. diesel fuel) • 1. Phải được nung nóng mới có thể bốc cháy (e.g., canola oil) • 0. Không cháy. (e.g., nước) Nhaõn hoùa chaát
  85. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 54 • Maøøu vaøngø • 4. Dễ dàng nổ ở điều kiện nhiệt độ và áp suất thông thường (e.g., TNT) • 3. Có thể nổ nhưng cần một nguồn tác động mạnh ban đầu, phải được nung nóng kín trước khi bắt nổ hay phản ứng nổ với nước. (e.g., fluorine) • 2. Với những thay đổi về hóa học ở nhiệt độ cao và áp suất, tác động mạnh mẽ với nước hay tạo thành hỗn hợp nổ với nước. (e.g., calcium) • 1. Thông thường ổn định nhưng có thể không ổn định ở nhiệt độ và áp suất cao (e.g., phosphorus) • 0. Bình thường ổn định, ngay cả dưới điều kiện cháy và không phản ứng với nước (e.g., liquid nitrogen) Nhaõn hoùa chaát
  86. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 55 „Giaûûi thích hình kim cöông löûa (fire diamond) xanhñoû vaøng cuûaû acid Perchloric - Khoâng deã chaùy döôùi ñieàu kieän thöôøng traéng - Raát nguy hieåm ñeán söùc khoûe Coù theå deã noå neáu va ñaäp maïnh Coù tính oxy hoùa „Giaûûi thích hình kim cöông löûa (fire diamond) cuûaû xylene Nhaõn hoùa chaát
  87. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 56 Cần có những can thiệp tức thời đúng đắn khi có những rủi ro xảy ra . Do đócần ghi nhãn và ĐỌC HIỂU CÁC LOẠI KÝ HIỆU ! F : FLAMMABLE · Chất dễ cháy khi tiếp xúc trực tiếp với lửa F+ : HIGHLY FLAMMABLE hoặc để gần những nguồn nhiệt. C : OXIDIZING · Có thể gây cháy khi tiếp xúc bề mặt với các chất dể cháy hoặc trong các phản ứng E : EXPLOSIVE · Có thể gây nổ khi tiếp xúc với ngọn lửa hoặc trong điều kiện thoáng khí, ném hoặc chà xát. Kyù hieäu
  88. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 58 Cần có những can thiệp tức thời đúng đắn khi có những rủi ro xảy ra . Do đócần ghi nhãn và ĐỌC HiỂU CÁC LoẠI KÝ HiỆU ! Kyù hieäu
  89. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 59 •Hóachấtlưutrữ cần đượcdán nhãnrõràng •Cần có các nhãn khuyếncáovề tính chấtcủaloại hóa chấttrên bao bì. Löu tröõ
  90. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 60 Chaáát oxy hoùùa -Tuûû choáng chaùy Chaáát deã chaùùy -Tuû choáng chaùy -Thoâng gioù -Bình chöùa phaûi coù daây kim loaïi noái ñaát Chaáát aên moøøn -Choáng acid Chaáát ñoääc -Thoâng gioù -Thoaùng -Coù khoùa Löu tröõ
  91. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 61 Löu kho hoùa chaát döïa treân phaân loaïi -Chæ döïa theo vaàn chöõ caùi trong cuøng moät loaïi -Khoâng ñeå chung caùc hoaù chaát khoâng töông thích -Chai phaûi coøn nhaõn vôùi taát caû caùc ñaëc tröng -Khoâng ñeå caùc chai hoùa chaát döôùi boàn röûa -Caùc hoùa chaát ñeå trong cuøng moät ngaên thì neân ñeå chai lôùn ôû trong, nhoû ra ngoaøi -Caùc chai ñöïng hoùa chaát phaûi ñöôïc ñaûm baûo chaát löôïng Löu tröõ
  92. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 62 Saép xeáp hoùa chaát theo loaïi khi löu kho 1. Chaát gaây noå 2A. Khí neùn, khí hoùa loûng, khí hoøa tan 2B. Bình nhoû chöùa khí chòu aùp löïc 3A. Nguyeân lieäu loûng deã chaùy 3B. Chaát loûng deã chaùy 4.1. Chaát raén deã chaùy 4.2.Chaát deã töï phaùt chaùy 4.3. Chaát taïo ra khí deã chaùy khi tieáp xuùc vôùi nöôùc 5.1. Chaát oxy hoùa 5.2. Hôïp chaát peroxyt höõu cô 6.1. Chaát ñoäc deã chaùy 6.2. Chaát ñoäc khoâng deã chaùy Löu tröõ
  93. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 63 6.3. Chaát laây nhieãm 7. Chaát phoùng xaï 8A. Chaát aên moøn deã chaùy 8B. Chaát aên moøn khoâng deã chaùy Löu tröõ
  94. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 64 - Caùc chaát oxy hoùa daïng raén taïo caùc chaát coù muøi, caùc chaát coù theå gaây chaùy noå nhö: hypoclorit, peclorat, clorat, permanganat, nitrat, cromat, bicromat, caùc peoxyt kim loaïi v.v - Caùc chaát oxy hoùa daïng loûng, caùc acid voâ cô, caùc chaát voâ cô taïo khoùi coù tính acid (H2SO4, HCl, HNO3, oleum, H2O2 30%, Br2) . Caùc chaát taïo khoùi caàn ñöôïc baûo quaûn trong tuû huùt. - Caùc loaïi khí hoùa loûng, khí neùn, khí chaùy: - Caùc loaïi khí deã chaùy noå baûo quaûn khoâng cuøng vôùi caùc khí duy trì söï chaùy nhö oxi, khoâng khí, clo. - Cho pheùp cuøng baûo quaûn caùc loaïi khí chaùy vôùi caùc loaïi khí trô hoaëc khoâng gaây chaùy nhö argon, heli, nitô, carbonic v.v Löu tröõ
  95. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 65 - Caùc hôïp chaát cô kim seõ ñöôïc taùch thaønh nhöõng nhoùm baûo quaûn rieâng - Caùc chaát loûng deã baét löûa vaø deã chaùy: caùc chaát loûng deã baét löûa coù nhieät ñoä soâi döôùi 50oC veà muøa heø caàn ñöôïc baûo quaûn ôû nôi maùt meû ñeå traùnh taêng aùp suaát beân trong bình ñöïng. - Caùc chaát raén deã baét löûa nhö: phosphor ñoû, löu huyønh, nitroxenluloâ vaø moät soá hôïp chaát nitroâ khaùc. - Caùc loaïi chaát ñoäc maïnh nhö caùc muoái xyanua, caùc hôïp chaát arsen, metanol phaûi ñöôïc baûo quaûn rieâng. Löu tröõ
  96. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 64 6.2. Chaát laây nhieãm 7. Chaát phoùng xaï 8A. Chaát aên moøn deã chaùy 8A. Chaát aên moøn khoâng deã chaùy Löu tröõ
  97. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 66 Acid voâ Acid oxy Acids, Base Chaát oxy Chaát Chaát Chaát ph. Dung cô hoùa höõu cô kieàm hoùa ñoäc voâ ñoäc höõu öùng vôùi moâi cô cô nöôùc höõu cô Acid voâ X X X X X X cô Acid oxy X X X X X X hoùa Acids, X X X X X X X höõu cô Base X X X X X X kieàm Chaát oxy X X X X hoùa Chaát ñoäc X X X X X X voâ cô Chaát ñoäc X X X X X X höõu cô Chaát p.ö X X X X X X vôùi nöôùc Dung moâi X X X X X höõu cô Löu tröõ
  98. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 66 Hoùa chaát khoâng töông thích Hoaù chaát Khoâng ñöôïc tieáp xuùc vôùi Acetic Acid Chromic acid, nitric acid, hydroxyl compounds, ethylene glycol, perchloric acid, peroxides, permanganates Acetone Concentrated nitric and sulfuric acid mixtures, and strong bases Acetylene Chlorine, bromine, copper, fluorine, silver, mercury Alkali Metals Water, carbon tetrachloride or other chlorinated hydrocarbons, carbon dioxide, the halogens Ammonia, anhydrous Mercury, chlorine, calcium hypochlorite, iodine, bromine, hydrofluoric acid Ammonium Nitrate Acids, metal powders, flammable liquids, chlorates, nitrites, sulfur, finely divided organic or combustible materials Aniline Nitric acid, hydrogen peroxide Arsenic materials Any reducing agent Azides Acids Bromine Same as chlorine Calcium Oxide Water Carbon (activated) . Calcium hypochlorite, all oxidizing agents Löu tröõ
  99. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 67 Hoùa chaát khoâng töông thích Hoaù chaát Khoâng ñöôïc tieáp xuùc vôùi Carbon tetrachloride Sodium Chlorates Ammonium salts, acids, metal powders, sulfur, finely divided organic or combustible materials Chromic Acid and Chromium Acetic acid, naphthalene, camphor, glycerol, trioxide glycerin, turpentine, alcohol, flammable liquids in general Chlorine Ammonia, acetylene, butadiene, butane, methane, propane (or other petroleum gases), hydrogen, sodium carbide, turpentine, benzene, finely divided metals Chlorine Dioxide Ammonia, methane, phosphine, hydrogen sulfide Copper Acetylene, hydrogen peroxide Hydroperoxide Acids, organic or inorganic Cyanides Acids Flammable Liquids Ammonium nitrate, chromic acid, hydrogen peroxide, nitric acid, sodium peroxide, halogens Hydrocarbons Fluorine, chlorine, bromine, chromic acid, sodium peroxide Löu tröõ
  100. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 68 Hoùa chaát khoâng töông thích Hoaù chaát Khoâng ñöôïc tieáp xuùc vôùi Hydrocyanic Acid Nitric acid, alkali Hydrofluoric Acid Ammonia, aqueous or anhydrous Hydrogen Peroxide Copper, chromium, iron, most metals or their salts, alcohols, acetone, organic materials, aniline, nitromethane, flammable liquids Hydrogen Sulfide Fuming nitric acid, other acids, oxidizing gases, acetylene, ammonia (aqueous or anhydrous), hydrogen Hypochlorites Acids, activated carbon Iodine Acetylene, ammonia (aqueous or anhydrous), hydrogen Mercury Acetylene, fulminic acid, ammonia Nitrates Sulfuric acid Nitric Acid Acetic acid, aniline, chromic acid, hydrocyanic acid, (concentrated) hydrogen sulfide, flammable liquids, flammable gases, copper, brass, any heavy metals Nitrites Acids Nitroparaffins Inorganic bases, amines Oxalic Acid Silver, mercury Oxygen Oils, grease, hydrogen; flammable liquids, solids, or gases Löu tröõ
  101. HOHOÙAÙA CHACHAÁTÁT 69 Hoaù chaát Khoâng ñöôïc tieáp xuùc vôùi Perchloric Acid Acetic anhydride, bismuth and its alloys, alcohol, paper, wood, grease and oils Peroxides, organic Acids (organic or mineral), avoid friction, store cold Phosphorus (white) Air, oxygen, alkalis, reducing agents Potassium Carbon tetrachloride, carbon dioxide, water Potassium chlorate and Sulfuric and other acids perchlorate Potassium Permanganate Glycerin, ethylene glycol, benzaldehyde, sulfuric acid Selenides Reducing agents Silver Acetylene, oxalic acid, tartaric acid, ammonium compounds, fulminic acid Sodium Carbon tetrachloride, carbon dioxide, water Sodium nitrite Ammonium nitrate and other ammonium salts Sodium Peroxide Ethyl or methyl alcohol, glacial acetic acid, acetic anhydride, benzaldehyde, carbon disulfide, glycerin, ethylene glycol, ethyl acetate, methyl acetate, furfural Sulfides Acids Sulfuric Acid Potassium chlorate, potassium perchlorate, potassium permanganate (or compounds with similar light metals, such as sodium, lithium, etc.) Tellurides Reducing agents Löu tröõ
  102. KIMKIM LOALOAÏÏII KIEKIEÀÀMM 70 Kim loaïi kieàm laø nhöõng nguyeân toá hoaït ñoäng maïnh - Coù khaû naêng gaây chaùy noå vaø aên moøn maïnh caùc moâ sinh vaät. - Bò boûng kim loaïi kieàm noùng chaûy raát nguy hieåm vì ngoaøi taùc ñoäng boûng nhieät coøn coù taùc ñoäng veà maët hoùa hoïc.
  103. KIMKIM LOALOAÏÏII KIEKIEÀÀMM 71 - Liti (khoáái löôïïng rieâng 0,534g/cm3, nhieäät ñoää noùùng chaûyû 180,5oC) Liti laø moät kim loaïi nheï, coù theå noåi treân baát cöù moät dung moâi höõu cô naøo. Vì vaäy khoâng theå baûo quaûn Li trong daàu hoûa, hoaëc caùc loaïi daàu môõ loûng. Moâi tröôøng baûo quaûn thích hôïp nhaát cho Li kim loaïi laø vaselin hoaëc parafin. ÔÛ nhieät ñoä thöôøng Li taùc duïng chaäm vôùi oxy khoâng khí, nhöng ôû nhieät ñoä cao noù phaûn öùng maõnh lieät, vaø khi nhieät ñoä cao hôn ñieåm noùng chaûy, Li töï boác chaùy. Liti kim loaïi daïng boät boác chaùy trong khoâng khí ngay ôû nhieät phoøng. Nguoàn gaây nguy hieåm
  104. KIMKIM LOALOAÏÏII KIEKIEÀÀMM 72 - Vôùi nöôùc laïnh, Liti phaûn öùng eâm dòu: 2Li + 2H2O = 2LiOH + H2 + 202KJ/mol - Vôùi nöôùc noùng (treân 80oC) phaûn öùng xaûy ra maõnh lieät vaø hydro thoaùt ra seõ phaùt noå. - Vôùi caùc ancol, Li phaûn öùng chaäm hôn so vôùi nöôùc (ancol baäc 1 phaûn öùng maïnh hôn baäc 2; ancol thaáp phaûn öùng maïnh hôn ancol cao). - Li phaûn öùng chaäm vôùi CO2 ôûÛ nhieät ñoä phoøng, nhöng Li noùng chaûy coùtheåchaùytrongCO2 3Li + 2CO2 = Li2CO3 + LiO + C - Li taùc duïng vôùi nitô ôû nhieät ñoä phoøng 6Li + N2 = 2Li3N, - Hoãn hôïp giöõa phoâi baøo Li vôùi caùc daãn xuaát halogen cuûa hydrocarbon (CCl4, CHCl3, CH2Cl2 ) coù tính chaát kích noå Nguoàn gaây nguy hieåm
  105. KIMKIM LOALOAÏÏII KIEKIEÀÀMM 73 Natri (khoáái löôïïng rieâng 0,97g/cm3, nhieäät ñoää noùùng chaûyû 97,7oC) Trong khoâng khí aåm, moät cuïc natri ñuû lôùn coù theå töï boác chaùy. - Natri phaûn öùng maõnh lieät vôùi nöôùc: Na + H2O = NaOH +1/2 H2 + 142KJ/mol. Nhieät phaûn öùng thöôøng ñuû ñeå laøm chaùy hyñro thoaùt ra. Khi hoøa moät cuïc natri nhoû trong nöôùc laïnh (döôùi 40oC) thì hyñro khoâng chaùy, tuy nhieân neáu haïn cheá ñoä linh ñoäng cuûa haït Na (duøng dung dòch coù ñoä nhôùt cao) hoaëc goùi natri trong giaáy loïc öôùt thì seõ boác löûa. Ñaëc bieät nguy hieåm laø khi Na taùc duïng vôùi nöôùc trong nhöõng tröôøng hôïp khí hyñro taùch ra bò tích tuï trong moät khoâng gian heïp, deã gaây ra noå hoãn hôïp hyñro–khoâng khí. - Vôùi caùc röôïu maïch ngaén, natri phaûn öùng maõnh lieät Na + CH3OH = NaOCH3 + ½ H2 + 201KJ/mol. (luoân phaûi ñeà phoøng söï noå cuûa hoãn hôïp hydro – khoâng khí) Nguoàn gaây nguy hieåm
  106. KIMKIM LOALOAÏÏII KIEKIEÀÀMM 74 - Hoãn hôïp Na vôùi caùc daãn xuaát halogen cuûa hyñrocarbon (tröø caùc daãn xuaát flo) seõ bò noå khi va ñaäp, neùn eùp, hoaëc ñun noùng. - Quaù trình ñieàu cheá hoãn hoáng Na – Hg coù söï thoaùt nhieät maïnh (nhieät ñoä leân cao hôn 400oC). Ñeå traùnh khaû naêng noå baén vaêng thuûy ngaân, caàn phaûi tieán haønh quaù trình döôùi moät lôùp dung moâi baûo veä trô (ví duï toluen hoaëc daàu khoaùng) hay duøng pheãu nhoû gioït boå sung daàn thuûy ngaân vaøo Na. - Hôi HCl, HF, H2SO4 khan phaûn öùng chaäm vôùi Na, nhöng söï tieáp xuùc cuûa dung dòch caùc acid vôùi Na laïi gaây noå. Nguoàn gaây nguy hieåm
  107. KIMKIM LOALOAÏÏII KIEKIEÀÀMM 75 Kali (khoáiá löôïïng rieâng 0,87g/cm3, nhieäät ñoää noùngù chaûyû 63,7oC) - Trong khoâng khí aåm, söï oxyhoùa xaûy ra nhanh ñeán möùc kali bò noùng chaûy vaø coù theå boác chaùy. Khi tieáp xuùc laâu vôùi khoâng khí, treân beà maët kali hình thaønh moät lôùp voû daøy goàm KO2 vaø caùc oxyt trung gian khaùc. KO2 laø moät chaát oxy hoùa raát maïnh, noù phaûn öùng maõnh lieät vôùi nöôùc 2KO2 + 2H2O = 2KOH + H2O2 + O2 -KO2 töông taùc vôùi caùc chaát khöû voâ cô vaø höõu cô raát maõnh lieät vaø coù theå gaây noå. - Kali töông taùcù maõnh lieäät vôùùi nöôùùc (keåå caûû nöôùcù laïnhï ) ñeáná möùc hydro thoaùùt ra vaøø boáác chaùùy ngay. Moäät cuïcï kali lôùnù khi tieápá xuùcù vôùiù nöôùùc seõ gaây noåå, khi ñoùù caùùc haïït nhoûû kali noùùng chaûyû seõ baéné ra xung quanh. Nguoàn gaây nguy hieåm
  108. KIMKIM LOALOAÏÏII KIEKIEÀÀMM 76 -Vôùi caùc röôïu, kali phaûn öùng maõnh lieät hôn natri. Ñieàu cheá caùc ancolat baèng caùch theâm kali vaøo caùc röôïu (tröø octanol, benzylancol, xyclo hexanol) seõ gaây noå neáu khoâng duøng nitô hoaëc argon ñuoåi kyõ khoâng khí trong bình. - Khi cho kali vaøo röôïu, phaûi theâm töøng maãu nhoû vaø khuaáy, vaø phaûi khoáng cheá nhieät ñoä khoái phaûn öùng. - Khoâng ñeå caùc cuïc kali rôi vaøo noài laøm laïnh vì kali tieáp xuùc vôùi tuyeát hoaëc baêng seõ gaây noå. Nguoàn gaây nguy hieåm
  109. KIMKIM LOALOAÏÏII KIEKIEÀÀMM 77 - Kali deã phaûn öùng vôùi CO taïo ra hôïp chaát carbonyl deã noå, phaûn öùng xaûy ra ngay caû ôû nhieät ñoä thaáp (-50oC), saûn phaåm laø kalidicarbonyl KC2O2. Khi tieáp xuùc vôùi khoâng khí hoaëc vôùi nöôùc, o hay ñun noùng ñeán 100 C, KC2O2 seõ bò noå. - Kali taïo vôùi daãn xuaát halogen cuûa caùc hydrocarbon thaønh hoãn hôïp noå nguy hieåm, vaø coøn nhaïy noå khi va ñaäp. Soá löôïng caùc nguyeân töû halogen trong phaân töû caøng nhieàu thì hoãn hôïp coù nguy cô chaïm noå caøng lôùn. - Kali cuõng phaûn öùng vôùi halogenua kim loaïi töông töï natri nhöng coù phaàn maõnh lieät hôn. - Nhieàu hôïp chaát höõu cô vaø voâ cô coù chöùa nhoùm nitro nhö NH4NO3, laø nhöõng chaát nhaäy noå khi coù kali, hoaëc hôïp kim kali – natri Nguoàn gaây nguy hieåm
  110. KIMKIM LOALOAÏÏII KIEKIEÀÀMM 78 Hôïïp kim Kali – Natri - Hôïp kim coù chöùa 50 – 85% (theo khoái löôïng) kali coù nhieät ñoä noùng chaûy thaáp hôn nhieät ñoä phoøng. ÔÛ nhieät ñoä phoøng hôïp kim laø moät chaát loûng neân tieáp xuùc maät thieát hôn vôùi caùc thuoác thöû so vôùi kim loaïi daïng raén, vì theá phaûn öùng xaûy ra maõnh lieät hôn. Khi tieáp xuùc vôùi khoâng khí, hôïp kim nhanh choùng boác chaùy vì noù deã chaûy loït qua maøng oxyt vaø phôi beà maët kim loaïi traàn ra khoâng khí. Hoãn hôïp giöõa hôïp kim vaø CO2 raén raát nhaïy noå do va chaïm. Nguoàn gaây nguy hieåm
  111. KIMKIM LOALOAÏÏII KIEKIEÀÀMM 79 Liti thaûûi: Coù theå loaïi boû caùc maûnh vuïn liti kim loaïi baèng caùch hoøa tan trong moät löôïng lôùn nöôùc laïnh. Caùc maït kim loaïi do coù khaû naêng phaûn öùng raát maïnh, vì vaäy khoâng neân hoøa tan vaøo nöôùc maø phaûi duøng nhöõng löôïng nhoû etanol phaân huûy daàn chuùng döôùi lôùp dung moâi hydrocarbon. Natri thaûûi: Caùc maûnh vuïn natri (ít hôn 5-10gr) caàn ñöôïc phaân huûy chaäm trong coác söù baèng töøng löôïng nhoû etanol ñeán luùc tan hoaøn toaøn. Duøng iso-propanol coù laãn 2% nöôùc ñeå taêng toác ñoä hoøa tan Loaïi boû
  112. KIMKIM LOALOAÏÏII KIEKIEÀÀMM 80 Kali thaûûi: Cho vaøo kali kim loaïi thaûi moät hoãn hôïp ete daàu hoûa vaø iso propanol khan (tæ leä 1:1). Khoâng ñöôïc pheùp gom caùc maûnh kali vaø natri chung trong moät bình chöùa. Vieäc loaïi tröø caùc cuïc kali ñaõ bò oxy hoùa nhieàu cuõng raát nguy hieåm, nhaát laø khi beân ngoaøi cuïc kali ñaõ coù moät lôùp voû maøu vaøng. Ñeå tieâu huûy caùc cuïc kali naøy, cho chuùng vaøo coác söù, roùt vaøo ñoù moät lôùp xylen, sau ñoù theâm töøng gioït ter butanol vaøo. Loaïi boû
  113. KIMKIM LOALOAÏÏII KIEKIEÀÀMM 81 Thaûiû boûû nhöõngõng löôïngï lôùnù kim loaïiï kieàmà : Duøøng phöông phaùp ñoát trong caùc loø ñaëc bieät coù trang bò heä thoáng caáp khoâng khí vaø laøm saïch khí thaûi. Trong phaïm vi phoøng thí nghieäm, khi caét caùc kim loaïi kieàm khoâng neân löu tröõ, tích tuï caùc maãu vuïn maø phaûi tieâu huûy ngay ñeå traùnh toàn ñoïng nhöõng löôïng pheá thaûi lôùn caùc kim loaïi naøy Loaïi boû
  114. KIMKIM LOALOAÏÏII KIEKIEÀÀMM 82 Laøm khan caùc dung moâi baèng natri kim loaïi: -Duøng natri ñeå laøm khan caùc hydrocarbon vaø eâte thöôøng (eâte ñôn, khoâng coù caùc nhoùm chöùc khaùc). -Khoâng duøng natri ñeå laøm khan caùc oxyt, eâte phöùc taïp, ancol, caùc daãn xuaát halogen maïch thaúng vaø thôm, andehyt, ceton, amin . -Natri duøng trong khaâu laøm khan cuoái cuøng cho caùc dung moâi. - Khoâng duøng natri ñeå laøm khan caùc dung moâi coù laãn hôn 0,5% nöôùc. Dung moâi caàn ñöôïc loaïi nöôùc sô boä baèng caùc chaát laøm khan khaùc ít nguy hieåm hôn nhö CaCl2 hoaëc Na2SO4. Laøm khan
  115. KIMKIM LOALOAÏÏII KIEKIEÀÀMM 83 Daäpä chaùyù kim loaïiï kieàmà : Daäp chaùy Liti: - Duøng caùc phöông tieän daäp chaùy thoâng thöôøng (nhö nöôùc, bình boït, CO2 ) caøng laøm chaùy maïnh theâm hoaëc gaây noå. ÔÛ nhieät ñoä cao hôn 250oC, liti phaù huûy thuûy tinh, thaïch anh, beâtoâng, ñaát chòu löûa. Liti chaùy trong baàu khí quyeån nitô vaø CO2. - Coù theå daäp chaùy liti baèng caùch duøng khí argon hoaëc heli ñaåy khoâng khí khoûi vuøng chaùy. Daäp chaùy
  116. KIMKIM LOALOAÏÏII KIEKIEÀÀMM 84 Daäpä chaùyù natri, kali vaøø hôïpï kim K-Na. - Duøng caùt khoâ, Na2CO3, NaCl ñeå daäp chaùy nhöõng kim loaïi vaø hôïp kim naøy. Duøng muoái thì toát hôn duøng caùt, vì ôû nhieät ñoä cao Na vaø K coù theå taùc duïng vôùi SiO2. - Duøng boät graphit ñeå daäp chaùy Na, nhöng khoâng duøng cho kali, K vaø hôïp kim K-Na chaùy seõ taïo thaønh KO2 , KO2 phaûn öùng vôùi graphit vaø gaây noå. - Duøng Argon vaø nitô daäp chaùy Na vaø K. Duøng argon hieäu quaû hôn vì khí naøy naëng hôn khoâng khí. - CO2 khoâng daäp ñöôïc Na vaø K chaùy nhöng laïi daäp chaùy toát caùc dung moâi höõu cô ñi keøm vôùi Na chaùy. Daäp chaùy
  117. ACIDACID VAVAØØ KIEKIEÀMÀM 85 - Pha loaõng caùc dung dòch acid ñaëc ( nhaát laø H2SO4) - Di chuyeån caùc chai loï acid ñaëc coù dung tích lôùn - Ñieàu cheá vaø söû duïng caùc loaïi thuoác thöû vaø dung dòch coù chöùa acid ñaëc - Thöïc hieän nhöõng phaûn öùng caàn ñun noùng caùc dung dòch kieàm ñaëc - Thöïc hieän caùc phöông phaùp phaù maãu duøng kieàm noùng chaûy Nguoàn gaây nguy hieåm
  118. ACIDACID VAVAØØ KIEKIEÀMÀM 86 Acid pecloric (HClO4): - Duøng ñeå phaân huûy maãu, nhaát laø nhöõng maãu coù chöùa Carbon. - HClO4 ñöôïc duøng trong PTN thöôøng laø dung dòch trong nöôùc vôùi noàng ñoä 70-72%, treân 73% boác khoùi trong khoâng khí vaø huùt aåm. Dung dòch HClO4 coù noàng ñoä döôùi 70% coù tính oxy hoùa yeáu, nhöng treân 70% khaû naêng oxyhoùa cuûa acid taêng nhanh khi taêng noàng ñoä. Khi nhieät ñoä caøng cao, tính oxy hoùa cuûa acid caøng maïnh vaø caøng deã bò phaân huûy noå. - HClO4 coù tính acid maïnh vaø gaây caùc veát thöông khoù laønh - Khi laøm vieäc vôùi HClO4ñaëc bao giôø cuõng ñeo kính vaø ñeo gaêng tay
  119. ACIDACID VAVAØØ KIEKIEÀMÀM 87 Acid Flohydric (HF): -Gaây caùc veát boûng naëng, saâu vaøo taän xöông. -Hít phaûi hôi HF nguy hieåm ñeán heä thoáng hoâ haáp -Khi laøm vieäc vôùi HF ñaëc bao giôø cuõng ñeo kính vaø ñeo gaêng tay -Laøm vieäc vôùi HF phaûi tieán haønh trong tuû huùt. -Caùc chai nhöïa ñöïng HF cuõng phaûi löu tröõ ôû vò trí rieâng trong tuû huùt.
  120. ACIDACID VAVAØØ KIEKIEÀMÀM 88 Acid Clohydric (HCl): -Gaây boûng da -Gaây toån thöông heä hoâ haáp -Khi laøm vieäc vôùi HCl ñaëc bao giôø cuõng ñeo kính vaø ñeo gaêng tay vaø phaûi tieán haønh trong tuû huùt. -Khu vöïc laøm vieäc phaûi thoâng gioù Acid Sunfuric (H2SO4): -Gaây- boûng naëng vaø aên moøn moâ raát maïnh -Kích thích ñöôøng hoâ haáp -H2SO4 khi keát hôïp vôùi nöôùc coù moät löôïng nhieät hydrat hoùa raát lôùn sinh ra, khieán nöôùc bò soâi ñoät ngoät vaø laøm cho moät phaàn acid treân beà maët baén toùe nguy hieåm. Vì vaäy pha loaõng H2SO4 ñaëc phaûi ñoå töø töø acid vaøo nöôùc vaø khuaáy ñeàu. Tuyeät ñoái caám laøm ngöôïc laïi.
  121. KIMKIM LOALOAÏÏII KIEKIEÀÀMM 89 Acid Nitric (HNO( 3) -Laøm chaùy da raát nhanh, hôi HNO3 kích thích maïnh ñöôøng hoâ haáp vaø maét. -Khi laøm vieäc vôùi HNO3 ñaëc bao giôø cuõng ñeo kính vaø ñeo gaêng tay vaø phaûi tieán haønh trong tuû huùt -Khu vöïc laøm vieäc phaûi thoâng gioù
  122. THUTHUÛYÛY NGAÂNNGAÂN 90 Thuûy ngaân kim loaïi ñöôïc söû duïng trong phoøng thí nghieäm hoùa hoïc: - Trong caùc nhieät keá - Trong caùc aùp keá - Trong caùc phöông phaùp phaân tích cöïc phoå - Thuûy ngaân duøng ñieàu cheá caùc hoãn hoáng vôùi caùc kim loaïi vaø trong moät soá phaûn öùng xuùc taùc . Hôi thuûy ngaân kim loaïi vaø caùc hôïp chaát cuûa noù raát ñoäc, giôùi haïn noàng ñoä cho pheùp cuûa thuûy ngaân vaø caùc hôïp chaát trong khoâng khí laø raát nhoû (0,0025 mg/m3 trong 1 ngaøy ñeâm).
  123. THUTHUÛYÛY NGAÂNNGAÂN 91 Thuûy ngaân laøm aûnh höôûng ñeán heä thaàn kinh vaø caùc toå chöùc khaùc. - Gaây caùc chaán ñoäng -Giaûmthòlöïcvaøthínhlöïc - Gaây maát nguû - OÁm yeáu - Giaûm trí nhôù -Ñauñaàu - Hoài hoäp Nguoàn gaây nguy hieåm
  124. THUTHUÛYÛY NGAÂNNGAÂN 92 Caùc con ñöôøng thaâm nhaäp - Hít thôû - Haáp thuï qua da Caùc trang bò baûo hoä - Gaêng tay Nitrile - Kính an toaøn - Giaøy kín chaân - Aùo blouse
  125. THUTHUÛYÛY NGAÂNNGAÂN 93 - Phoøng ngöøa laø con ñöôøng toát nhaát - Khi bò ñoå thuûy ngaân, phaûi ñöôïc laøm saïch moät caùch an toaøn
  126. THUTHUÛYÛY NGAÂNNGAÂN 94 - Ngöøng hoaït ñoäng - Canh phoøng vuøng nhieãm thuûy ngaân cho ñeán khi laøm saïch hoaøn toaøn - Nhieät ñoä phoøng phaûi giaûm xuoáng ñeå giaûm söï hoùa hôi Vuøng bò nhieãm
  127. THUTHUÛYÛY NGAÂNNGAÂN 95 Coù 2 caùch thu doïn: - Thu doïn cô hoïc: queùt doïn saïch caùc haït thuûy ngaân vöông vaõi. - Thu doïn hoùa hoïc: xöû lyù caùc beà maët nhieãm baån vaø xöû lyù öôùt ñeå loaïi tröø caån thaän caùc saûn phaåm phaûn öùng cuûa Hg baèng caùc thuoác thöû hoùa hoïc. Thu doïn
  128. THUTHUÛYÛY NGAÂNNGAÂN 96 Thu gom löôïng lôùn Hg bò ñoå ra baèng maÙy huÙt chuyeân duïng hay baèng bôm chaân khoâng Thu doïn cô hoïc
  129. THUTHUÛYÛY NGAÂNNGAÂN 97 Ñeå thu gom caùc haït nhoû thuûy ngaân coù theå duøng caùc duïng cuï khaùc: - Duøng giaáy aåm ñeå thaám - Baêng keo dính - Giaáy cöùng Thu doïn cô hoïc
  130. THUTHUÛYÛY NGAÂNNGAÂN 98 Ñeå thu gom caùc haït Hg raát nhoû, duøng chaát nhaõo chöùa hoãn hôïp boät MnO2 vaø dd HCl 5% troän theo tyû leä 1:2. Coù theå loaïi tröø caùc haït Hg cöïc nhoû keå caû buïi Hg baèng caùch duøng giaáy aåm ñeå lau. Laáy moät maãu giaáy nhuùng vaøo nöôùc, vaåy bôùt nöôùc vaø lau, sau ñoù giaáy lau cho vaøo thuøng chöùa naép kín roùt vaøo ñoù dd coù chöùa 1L KMnO4 0,1% + 5mL HCl ñaëc. Ñeå yeân trong thuøng vaøi ngaøy. Khi ñoù Hg chuyeån thaønh calomen Hg2Cl2 khoâng bay hôi vaø ít ñoäc. Thu doïn cô hoïc
  131. THUTHUÛYÛY NGAÂNNGAÂN 99 Caùc phöông phaùp xöû lyù hoùa hoïc ñeàu döïa treân nguyeân taéc - Phaûn öùng oxy hoùa thuûy ngaân vaø chuyeån noù thaønh oxyt, clorua - Chuyeån Hg veà daïng ít phaân taùn, deã thu gom. Tuy nhieân veà maët hoùa hoïc, Hg khaù beàn vöõng (theá ion hoùa ñaàu cuûa Hg laø 10,4V, cao hôn cuûa vaøng (9,39V) vaø Pt (9,00V)). Vì theá taùc nhaân hoùa hoïc chæ coù theå oxy hoùa beà maët Hg, vaø chæ coù hieäu quaû xöû lyù vôùi nhöõng haït Hg cöïc nhoû. Thu doïn hoùa hoïc
  132. THUTHUÛYÛY NGAÂNNGAÂN 100 Khöû boûû thuûyû ngaân baèngè dung dòch FeCl3 (phöông phaùp ñôn giaûn vaø tin caäy nhaát) Taåm dd FeCl3 20% leân beà maët caàn xöû lyù, sau ñoù duøng baøn chaûi coï kyõ ñeå taïo huyeàn phuø Hg vaø ñeå yeân cho khoâ. Qua 1-2 ngaøy ñeâm, röûa caån thaän beà maët baèng dd xaø phoøng, sau ñoù baèng nöôùc saïch ñeå loaïi heát saûn phaåm phaûn öùng vaø Hg khoâng phaûn öùng. Chuù yù: FeCl3 gaây aên moøn maïnh caùc thieát bò baèng kim loaïi vaø laøm muïc ñoà goã. Vì vaäy, tröôùc khi xöû lyù phaûi baûo veä nhöõng phaàn baèng kim loaïi cuûa duïng cuï baèng caùch boâi vaselin tröôùc khi tieán haønh. Thu doïn hoùa hoïc
  133. THUTHUÛYÛY NGAÂNNGAÂN 101 Khöû boûû thuûyû ngaân baèngè dung dòch KMnO4: phöông phaùp naøy döïa treân söï töông taùc cuûa Hg vôùi Clo cho ra calomen, laø moät saûn phaåm ít tan vaø ít ñoäc. 2 KMnO4 + 16HCl = 2KCl + 2MnCl2 + 5Cl2 +8H2O 2Hg + Cl2 = Hg2Cl2 (Caùch pha: 2g KMnO4 + 5mL HCl ñaëc trong 1 lit.) Thu doïn hoùa hoïc
  134. THUTHUÛYÛY NGAÂNNGAÂN 102 Khöû boûû thuûyû ngaân baèngè clorua voâi vaøø Natri polysunfua (Na2Sx): phöông phaùp naøy khaù hieäu quaû, khi xöû lyù baèng clorua voâi thì calomen ñöôïc taïo ra, calomen seõ tieáp tuïc taùc duïng vôùi Na2Sx ñeå chuyeån thaønh sunfua thuûy ngaân. Söû duïng clorua voâi döôùi daïng huyeàn phuø 2% trong nöôùc. o Ñeå ñieàu cheá Na2Sx: ñun noùng 1 kg Na2S tinh theå ñeán 105 C, vöøa khuaáy vöøa theâm 100-150g löu huyønh (nghieàn boät) ñeán khi ñöôïc moät khoái ñoàng theå. Hoøa tan khoái phaûn öùng khoaûng 10lit nöôùc Ñaàu tieân xöû lyù beà maët caàn loaïi thuûy ngaân baèng clorua voâi. Sau 2,3 giôø röûa clorua voâi ñi vaø xöû lyù tieáp Na2Sx. Röûa choã ñaõ xöû lyù baèng nöôùc xaø phoøng. Thu doïn hoùa hoïc
  135. THUTHUÛYÛY NGAÂNNGAÂN 103 Khöû boûû thuûyû ngaân cho caùcù thieátá bò vaøø caùcù duïngï cuïï thuûyû tinh: Vôùi caùc duïng cuï khi laøm vieäc coù tieáp xuùc vôùi thuûy ngaân, tröôùc khi röûa baèng nöôùc phaûi tieán haønh khöû boû thuûy ngaân. Ñeå taùch loaïi thuûy ngaân khoûi beà maët nhöõng duïng cuï baèng söù hoaëc thuûy tinh, duøng acid nitric loaõng ñeå hoøa tan: 3Hg + 8HNO3 = 3Hg(NO3)2 + 2NO +4H2O Thu doïn hoùa hoïc
  136. CACAÙCÙC DUNGDUNG MOÂIMOÂI HHÖÖÕUÕU CÔCÔ 104 - Deã chaùy, chaùy nhanh vaø khoù daäp taét - Hôi cuûa nhieàu dung moâi höõu cô taïo vôùi khoâng khí nhöõng hoãn hôïp chaùy noå. - Söï nguy hieåm khi söû duïng vaø baûo quaûn caùc dung moâi höõu cô phuï thuoäc vaøo nhieàu ñieàu kieän: khoái löôïng vaø ñaëc tính deã chaùy cuûa chaát loûng, nhieät ñoä, ñoä kín cuûa thuøng ñöïng, söï coù maët cuûa caùc nguoàn löûa v.v . - Moät soá dung moâi höõu cô trong quaù trình baûo quaûn coù theå haáp thuï vaø phaûn öùng vôùi khoâng khí taïo ra caùc peoxyt. Caùc peoxyt höõu cô laø nhöõng chaát khoâng beàn, bò phaân huûy do va ñaäp, ma saùt, do taùc ñoäng cuûa nhieät, ngoïn löûa. Söû duïng dung moâi coù chöùa caùc peoxyt seõ raát nguy hieåm do nhöõng peoxyt naøy coù theå phaân huûy raát maïnh vaø gaây noå. Nguoàn gaây nguy hieåm
  137. CACAÙCÙC DUNGDUNG MOÂIMOÂI HHÖÖÕUÕU CÔCÔ 105 Phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä chôùp chaùy, chaát loûng deã chaùy ñöôïc chia laøm 3 nhoùm: - Nhoùm 1: ñaëc bieät nguy hieåm ( nhieät ñoä chôùp chaùy ≤ 18oC) - Nhoùm 2: nguy hieåm ( nhieät ñoä chôùp chaùy töø 18oC ñeán 23OC) - Nhoùm 3: nguy hieåm ôû nhieät ñoä cao( nhieät ñoä chôùp chaùy töø 23oC ñeán 61OC) Caùc chaát loûng coù nhieät ñoä chôùp chaùy cao hôn 61OC coù khaû naêng chaùy sau khi tieáp xuùc vôùi nguoàn löûa goïi laø chaát loûng deã chaùy Phaân nhoùm
  138. CACAÙCÙC DUNGDUNG MOÂIMOÂI HHÖÖÕUÕU CÔCÔ 106 LaLaømøm vievieäcäc vôvôùiùi chachaátát loloûngûng deãdeã babaétét llöûöûaa (CLDBL)(CLDBL) Khi laøm vieäc vôùi caùc chaát loûng deã baét löûa caàn giöõ 3 nguyeân taéc - Khoâng ñeå hôïp chaát deã chaùy boác vaøo khoâng khí ( phoøng ngöøa taïo ra hoãn hôïp chaùy noå) hoaëc khaû naêng ngaãu nhieân hình thaønh vuøng hôi ñaäm ñaëc cuûa chaát chaùy noå. - Loaïi tröø caùc nguoàn nhieät gaây chaùy. - Naém kyõ caùc bieän phaùp xöû lyù söï coá xaûy ra ñeå haïn cheá thieät haïi tôùi möùc toái thieåu. Nguyeân taéc
  139. CACAÙCÙC DUNGDUNG MOÂIMOÂI HHÖÖÕUÕU CÔCÔ 107 1 -Phoøøng ngöøa khaûû naêng taïïo thaøønh vuøøng hôi ñaääm ñaëëc cuûûa caùùc chaáát loûûng deã baéét löûa (CLDBL): -Thoâng gioù ñeå pha loaõng, phoøng ngöøa söï tuï taäp cuûa hôi caùc chaát loûng deã baét löûa trong khoâng khí. - Tieán haønh caùc thí nghieäm vôùi chaát loûng deã baét löûa trong tuû huùt. - Tieán haønh caùc quaù trình coù lieân quan ñeán vieäc ñun noùng CLDBL (chöng caát, keát tinh laïi ) phaûi söû duïng caùc duïng cuï toát. Phoøng ngöøa
  140. CACAÙCÙC DUNGDUNG MOÂIMOÂI HHÖÖÕUÕU CÔCÔ 108 - Noàng ñoä nguy hieåm chaùy noå cuûa caùc loaïi hôi caùc CLDBL coù theå ñaït caû khi saáy (laøm khoâ) trong khoâng khí hoaëc trong tuû saáy nhöõng löôïng lôùn caùc chaát sau khi keát tinh töø caùc dung moâi höõu cô. Neân laøm khoâ trong bình huùt aåm hoaëc trong tuû saáy chaân khoâng - Phaûi tuaân thuû nghieâm ngaët cheá ñoä baûo quaûn chaát loûng deã baét löûa. Phoøng ngöøa
  141. CACAÙCÙC DUNGDUNG MOÂIMOÂI HHÖÖÕUÕU CÔCÔ 109 - Baûo quaûn CLDBL phaûi tuaân thuû caùc cheá ñoä nhieät ñoä vaø thuøng ñöïng phaûi kín - Trong PTN haïn cheá baûo quaûn caùc CLDBL coù nhieät ñoä soâi döôùi O 50 C ( pentan, CS2, dietylete ) - Khoâng ñeå caùc chai coù chöùa CLDBL caïnh caùc ñoái töôïng noùng vaø aùnh naéng tröïc tieáp chieáu vaøo. - Khi CLDBL bò traøn ñoå, phaûi nhanh choùng taét caàu dao toång vaø taét caùc nguoàn löûa (ñeøn khí, ñeøn coàn, ñeøn daàu ) Phoøng ngöøa
  142. CACAÙCÙC DUNGDUNG MOÂIMOÂI HHÖÖÕUÕU CÔCÔ 110 1- Loaïiï tröø khaûû naêng boácá löûa •Tránh làm việcvớingọnlửa không đượckhống chế và hóa chất dễ cháy. Nếubắtbuộc, cầngiảm thiểutổng lượng chấtcháycó trong khu vựcthaotácthínghiệm. •Cầnhạnchế sự bay hơicủa các dung môi dễ cháy này. •°Chæ coù theå ñun noùng chaát loûng deã baét löûa trong caùc thieát bò baûo ñaûm ngöng tuï hoaøn toaøn hôi taïo thaønh. Söï taïo thaønh
  143. CACAÙCÙC PEROXYTPEROXYT TRONGTRONG DUNGDUNG MOÂIMOÂI HHÖÖÕUÕU CÔCÔ 110 1- Baûnû chaátá dung moâi • Khi tieáp xuùc vôùi oxy khoâng khí ôû nhieät ñoä phoøng, caùc peroxyt ñöôïc taïo ra trong caùc chaát coù chöùa trong moät soá caùc nhoùm chöùc: axetat, caùc hôïp chaát halogen alken, caùc aldehyt, caùc hôïp chaát vinyl • Khuynh höôùng taïo caùc peroxyt khoâng ñoàng nhaát ôû caùc nhoùm hôïp chaát khaùc nhau Söï taïo thaønh
  144. CACAÙCÙC PEROXYTPEROXYT TRONGTRONG DUNGDUNG MOÂIMOÂI HHÖÖÕUÕU CÔCÔ 110 2- Söï coùù maëtë cuûaû caùcù chaátá choángá oxy hoùaù • Caùc dung moâi treân thò tröôøng ñeàu coù chöùa caùc chaát choáng oxy hoùa ñeå ngaên ngöøa vieäc taïo thaønh vaø tích luõy caùc peroxyt • Nöôùc trong ete cuõng laøm chaäm quaù trình taïo peroxyt. Vì vaäy caùc chaát khan thöôøng bò oxy hoùa nhanh hôn caùc chaát coù laãn nöôùc. Ngaên ngöøa
  145. CACAÙCÙC PEROXYTPEROXYT TRONGTRONG DUNGDUNG MOÂIMOÂI HHÖÖÕUÕU CÔCÔ 110 •Khi baûo quaûn caùc dung moâi höõu cô phaûi traùng parafin ôû nuùt chai ñeå haïn cheá oxy thaám vaøo tieáp xuùc vôùi dung moâi. • Khi roùt dung moâi töø chai seõ taïo ra trong chai moät khoaûng khoâng khí ñaùng keå neân dung moâi deã bò oxy hoùa. Neân vôùi caùc dung moâi deã taïo peroxyt, khoâng neân ñöïng trong caùc chai côõ lôùn •Khi bò noùng vaø chieáu saùng, quaù trình oxy hoùa taïo peroxyt xaûy ra maïnh hôn neân baûo quaûn ôû choã toái vaø maùt. • Baûo quaûn caùc dung moâi trong caùc chai nuùt maøi coù boâi môõ vaø taïo baàu khí quyeån trô Baûo quaûn
  146. CACAÙCÙC PEROXYTPEROXYT TRONGTRONG DUNGDUNG MOÂIMOÂI HHÖÖÕUÕU CÔCÔ 110 Phaûi tieán haønh caùc pheùp thöû nhaän bieát peroxyt Nhaän bieát
  147. CACAÙCÙC PEROXYTPEROXYT TRONGTRONG DUNGDUNG MOÂIMOÂI HHÖÖÕUÕU CÔCÔ 110 ¾ Duøng nhoâm oxyt haáp phuï ¾ Duøng nhöïa trao ñoåi ion ¾ Xöû lyù baèng caùc muoái kim loaïi ¾ Chieát baèng dung dòch kieàm ñaëc ¾ Xöû lyù baèng dung dòch caùc chaát khöû voâ cô Loaïi boû
  148. HÔHÔÏPÏP CHACHAÁTÁT CÔCÔ NHOÂMNHOÂM 89 - Ñöôïc duøng ñeå laøm saïch chaát xuùc taùc trong toång hôïp höõu cô, truøng hôïp etylen, nhieàu vaät lieäu cao phaân töû khaùc - Coù khaû naêng phaûn öùng raát cao vôùi caùc dung dòch ñaäm ñaëc - Coù hieåm hoïa chaùy noå cao - Caùc hôïp chaát cô nhoâm thöôøng söû duïng döôùi daïng caùc dung dòch coù noàng ñoä khaùc nhau trong xaêng, hydrocarbon . Nguy cô chaùy phuï thuoäc vaøo noàng ñoä cuûa chuùng. - Caùc hôïp chaát cô nhoâm tinh khieát daïng loûng raát deã gaây chaùy noå - Tính chaát baét löûa cuûa hôïp chaát cô nhoâm giaûm khi taêng soá nguyeân töû cacbon trong caùc goác hyñrocacbon hay theâm clo vaøo phaân töû Nguoàn gaây nguy hieåm
  149. HÔHÔÏPÏP CHACHAÁTÁT CÔCÔ NHOÂMNHOÂM 89 - Khi tieán haønh moïi coâng vieäc coù söû du6ng dung dòch hôïp chaát cô nhoâm caàn phaûi ñeo kính hoaëc maët naï baûo veä - Khoâng laøm vieäc vôùi dung dòch caùc hôïp chaát cô nhoâm treân baøn laøm vieäc coù traûi hoaëc phuû caùc vaät lieäu chaùy ñöôïc. - Caùc thao taùc vôùi hôïp chaát cô nhoâm caàp phaûi tieán haønh döôí baàu khí quyeån trô. - Khi laøm vieäc vôùi hôïp chaát cô nhoâm laø phaûi saáy thaät khoâ caùc duïng cuï thí nghieäm Phöông phaùp laøm vieäc
  150. HÔHÔÏPÏP CHACHAÁTÁT CÔCÔ NHOÂMNHOÂM 89 - Khoâng ñöôïc duøng nöôùc, bình boït vaø caùc chaát daäp chaùy coù goác CO2 ñeå daäp chaùy caùc hôïp chaát cô nhoâm. - Caùc chaát daäp chaùy coù goác CO2 duøng daäp chaùy caùc dung dòch cô nhoâm thaät loaõng hoaëc caùc dung dòch cô nhoâm coù nhoùm alkyl töø C7 trôû leân. - Chaát daäp chaùy toát nhaát laø boät silicagen coù taåm tetraflobrometan (50% khoái löôïng) Daäp chaùy hôïp chaát cô nhoâm
  151. GIAGIA NHIENHIEÄTÄT 111 Caùc duïng cuï gia nhieät baèng ñieän thuôøng bò chaäp maïch, hoà quang ñieän, lôùp caùch ñieän boác chaùy. Nguyeân nhaân: - nhieät ñoä vuøng laøm vieäc quaù cao - Coù maët caùc chaát deã chaùy - Cheá ñoä truyeàn nhieät chöa ñuùng - Caáu truùc daây ñoát cuûa thieát bò gia nhieät khoâng thích hôïp - Caùc nguoàn gaây nguy hieåm
  152. GIAGIA NHIENHIEÄTÄT 112 Khi duøøng nöôùùc ñeåå gia nhieäät (khi caààn nhieäät ñoää döôùiù 100oC): - Khoâng ñöôïc duøng noài caùch thuûy ñeå tieán haønh nhöõng coâng vieäc vôùi caùc dung moâi khan tuyeät ñoái - Trong caùc tröôøng hôïp khi ñieàu kieän thí nghieäm khoâng ñöôïc coù maët hôi nöôùc. - Duøng dung dòch caùc muoái voâ cô ñeå môû roäng vuøng nhieät ñoä laøm vieäc Haïn cheá: - Aên moøn thaønh noài - phaûi thöôøng xuyeân boå sung löôïng nöôùc ñeå giöõ noàng ñoä coá ñònh Chaát taûi nhieät
  153. GIAGIA NHIENHIEÄTÄT 113 •Khi duøøng daààu silicon ñeåå gia nhieäät (khi caààn nhieäät ñoää côõ 250OC) •Caùc loaïi daàu naøy beàn oxy hoùa ôû nhieät ñoä cao vaø trô veà maët hoùa hoïc. Moät soá loaïi daàu silicon khi ñun noùng ñeán 300oC maø vaãn chöa phaân huûy. Khoâng ñöôïc pheùp ñun noùng hôn nhieät ñoä boác chaùy cuûa daàu taûi nhieät. Moät soá loaïi daàu khoaùng cuõng ñöôïc duøng laøm chaát taûi nhieät song chæ neân duøng caùc loaïi daàu coù nhieät ñoä boác chaùy cao khoâng döôùi 300oC. Chaát taûi nhieät
  154. GIAGIA NHIENHIEÄTÄT 114 •Duøøng glycerin ñeåå laøøm chaáát taûûi nhieäät. • So vôùi caùc loaïi daàu khoaùng, glycerin coù öu ñieåm laø trong suoát vaø hoøa tan trong nöôùc neân deã röûa duïng cuï. Veà nhöôïc ñieåm, glycerin khoâng phaûi laø chaát trô veà maët hoùa hoïc, khi töông taùc vôùi chaát oxy hoùa maïnh deã boác chaùy. Glycerin raát haùo nöôùc, khi haáp thuï nöôùc, nhieät ñoä soâi vaø nhieät ñoä boác chaùy cuûa glycerin bò giaûm ñoät ngoät • Glycerin nguyeân chaát soâi ôû 290oC • Glycerin chöùa 1% nöôùc soâi ôû 240oC • Glycerin chöùa 2% nöôùc soâi ôû 210oC •Khi ñun noùng laâu daøi (ôû 100-150oC) glycerin bò phaân huûy thaønh caùc chaát deã boác chaùy vaø nhieät ñoä boác chaùy cuûa noù giaûm xuoáng. Khi ñun noùng treân 200oC glycerin bò phaân huûy maïnh. Chaát taûi nhieät
  155. GIAGIA NHIENHIEÄTÄT 115 •Nguyeân taééc khi duøøng chaáát taûûi nhieäät -Chæ ñöôïc pheùp duøng caùc chaát loûng tinh khieát ( khoâng chöùa caùc taïp chaát hoaëc chaát baån) laøm caùc chaát taûi nhieät. -Nghieâm caám ñun noùng quaù giôùi haïn hoaëc ñun noùng ñeán boác khoùi hay bay hôi maïnh chaát loûng taûi nhieät. -Khi ñun phaûi kieåm tra nhieät ñoä noài chöng . -Ñeå ñun noùng noài chöng caùch chaát loûng, khoâng ñöôïc pheùp duøng loaïi beáp coù ngoïn löûa traàn hoaëc caùc nguoàn nhieät khoâng ñieàu chænh ñöôïc ñoä noùng. -Khi caàn ñun noùng ñeán nhieät ñoä gaàn nhieät ñoä giôùi haïn cuûa chaát taûi nhieät thì phaûi duøng noài chöng kín. Chaát taûi nhieät
  156. GIAGIA NHIENHIEÄTÄT 116 •Nguyeân taééc khi duøøng chaáát taûûi nhieäät -Möùc daàu trong noài chöng khi ñaõ laép bình gia nhieät phaûi caùch meùp noài toái thieåu 2-3 cm ñeà phoøng daàu nôû ra khi ñun noùng. -Ñöôøng kính noài chöng khoâng ñöôïc beù hôn ñöôøng kính phaàn ñoát noùng cuûa beáp ñieän. -Chæ baét ñaàu ñun noài chöng sau khi ñaõ laép raùp hoaøn chænh caùc duïng cuï caàn gia nhieät. Neáu caàn boå sung thuoác thöû vaøo bình phaûn öùng trong thôøi gian ñang gia nhieät thì caàn chuù yù sao cho thuoác thöû khoâng rôi vaøo daàu taûi nhieät. -Khoâng neân ñeå nöôùc rôi vaøo daàu taûi nhieät -Khoâng duøng nöôùc ñeå daäp taét ñaùm chaùy daàu, phöông phaùp hieäu quaû nhaát ñeå daäp chaùy laø pha loaõng daàu baèng moät chaát laøm nguoäi ñeå ñöa nhieät ñoä xuoáng döôùi nhieät ñoä boác chaùy. Chaát taûi nhieät
  157. HEHEÄÄ CHAÂNCHAÂN KHOÂNGKHOÂNG 117 •- Noå caùc duïng cuï thuûy tinh • Khi tạorasự chênh lệch áp suất, các thiếtbị chân không chịutải trọng cỡ 1MPa nên dùng các dụng cụ thủy tinh không chuyên dụng hoặccó khuyếttậtdễ bị vỡ và mảnh vỡ bay ra vớitốc độ lớn. • Sứcnổ và năng lượng bay củamảnh vỡ phụ thuộc vào áp suấtvà dung tích củahệ chân không Caùc nguoàn nguy hieåm
  158. HEHEÄÄ CHAÂNCHAÂN KHOÂNGKHOÂNG 118 •-Khi tieán haønh caùc coâng vieäc duøng ñeán chaân khoâng ñeàu phaûi söû duïng kính hoaëc maët naï baûo veä. •-Taát caû caùc thieát bò chaân khoâng ñeàu phaûi ñöôïc che chaén baèng löôùi. Caùc bình huùt aåm hoaëc bình bunsen duøng huùt chaân khoâng ñeàu phaûi ñöôïc quaán baûo veä baèng tuùi vaûi hoaëc khaên, hoaëc daùn bình baèng baêng keo trong. •-Taát caû caùc thuûy tinh ñöôïc duøng cho heä thoáng phaûi kieåm tra: khoâng ñöôïc coù veát nöùt, boït boùng . Caùc noái nhaùm vaø van khoùa caàn ñöôïc laøm saïch vaø boâi moät lôùp môõ chaân khoâng moûng. Bieän phaùp an toaøn
  159. HEHEÄÄ CHAÂNCHAÂN KHOÂNGKHOÂNG 119 •-Khoâng ñöôïc duøng caùc loaïi bình ñaùy baèng ñeå laép raùp thieát bò chaân khoâng (tröø nhöõng loaïi bình ñaõ ñöôïc cheá taïo chuyeân duøng ñeå laøm vieäc ôû aùp suaát thaáp nhö bình bunsen, tisenco •-Tröôùc khi baét ñaàu coâng vieäc treân thieát bò ñaõ laép raùp, caàn thöû laïi ñoä kín vaø khaû naêng chòu ñöïng cuûa thieát bò khi taïo cheânh leäch aùp suaát cöïc ñaïi ñeá coù caùc bieän phaùp phoøng ngöøa tröôùc. Caùc nguoàn nguy hieåm
  160. HEHEÄÄ CHAÂNCHAÂN KHOÂNGKHOÂNG 119 •-Khi caàn ñun noùng hoaëc laøm laïnh caùc phaàn thieát bò, ñaàu tieân caàn thöû taïo cheânh leäch aùp suaát tröôùc, sau ñoù môùi ñun noùng hoaëc laøm laïnh. Khoâng ñöôïc ñun noùng caùc chi tieát thuûy tinh cuûa thieát bò chaân khoâng baèng ngoïn löûa traàn. Khoâng ñöôïc duøng oxy loûng hay khoâng khí loûng ñeå laøm laïnh, vì nhöõng chaát naøy coù khaû naêng oxy hoùa cao, deã gaây chaùy noå. Caùc nguoàn nguy hieåm
  161. CHCHÖÖNGNG CACAÁÁTT 120 •Chöng caát laø phöông phaùp taùch hoaëc tinh cheá caùc chaát treân cô sôû khaùc nhau veà nhieät ñoä soâi. •- Nöùt vôõ duïng cuï caát baèng thuûy tinh •- Söï coá khi söû duïng beáp ñieän, ñeøn khí, ñeøn daàu •- Söï coù maët nhöõng löôïng ñaùng keå CLDBL •- Chöng caát coù aùp suaát ( caát chaân khoâng, loâi cuoán baèng hôi nöôùc) Caùc nguoàn nguy hieåm
  162. CHCHÖÖNGNG CACAÁÁTT 121 Chöng caát thoâng thöôøng laø chöng caát ôû aùp suaát khí quyeån Caùcù nguyeân taécé - Khi choïn bình caát phaûi tính toaùn sao cho möïc chaát loûng trong bình caát khoâng vöôït qua 2/3 theå tích bình, ñeå chaát loõng soâi maïnh khoâng traøo sang bình höùng hoaëc thaát thoaùt hôi vaøo khoâng khí gaây nguy hieåm. - Duøng sinh haøn laøm nguoäi baèng nöôùc ñoái vôùi caùc chaát loûng soâi ôû nhieät ñoä 140 -150oC. Vôùi caùc chaát loûng soâi ôû nhieät ñoä cao hôn phaûi duøng sinh haøn laøm nguoäi baèng khoâng khí, ñeå traùnh cho sinh haøn khoâng bò nöùt khi cheânh leäch nhieät ñoä. •- Chöng caát thoâng thöôøng
  163. CHCHÖÖNGNG CACAÁÁTT 121 Chöng caát thoâng thöôøng laø chöng caát ôû aùp suaát khí quyeån Caùcù nguyeân taécé - Khi ñun noùng bình caát phaûi duøng noài chöng caùch chaát loûng. Ñun noùng bình caát tröïc tieáp baèng beáp ñieän seõ nguy hieåm vì söï thay ñoåi nhieät ñoä cuûa caùc vuøng bình seõ raát lôù, deã gaây nöùt bình. - Khoâng duøng noài chöng caùch thuûy ñeå chöng caát caùc dung moâi coù chöùa kim loaïi kieàm, caùc hyñrua vaø caùc chaát laøm khoâ khaùc coù khaû naêng phaûn öùng maïnh vôùi nöôùc. • Chöng caát thoâng thöôøng
  164. CHCHÖÖNGNG CACAÁÁTT 122 Bieänä phaùpù phoøngø ngöøa - Chæ roùt chaát loûng caàn chöng caát vaøo bình caát sau khi ñaõ laép raùp xong thieát bò. - Tröôùc khi baét ñaàu gia nhieät, cho vaøo bình caát vaøi vieân ñaù boït (maûnh söù hoaëc goám vôõ), neáu chöng caát maø khoâng cho haït taïo soâi vaøo raát nguy hieåm. -Chæ gia nhieät noài chöng sau khi ñaõ chuaån bò xong taát caû caùc thao taùc, keå caû daãn nöôùc vaøo sinh haøn. -Caàn phaûi theo doõi nhieät ñoä noài chöng ñeå khoâng bò quaù noùng. Nhieät ñoä laøm vieäc cuûa noài chöng phaûi cao hôn nhieät ñoä soâi cuûa chaát loûng khoaûng 20-30oC. Söï cheânh leäch nhieät ñoä naøy tuøy thuoäc vaøo toác ñoä caát mong muoán, ñoä bay hôi, nhieät ñoä soâi vaø nhieàu yeáu toá khaùc. Chöng caát thoâng thöôøng
  165. CHCHÖÖNGNG CACAÁÁTT 123 Bieänä phaùpù phoøngø ngöøa -Caàn phaûi luoân theo doõi sinh haøn. Neáu trong sinh haøn hôi chaát loûng khoâng ngöng tuï heát, chöùng toû sinh haøn quaù noùng, caàn nhanh choùng giaûm cöôøng ñoä soâi cuûa chaát loûng baèng caùch haï thaáp nhieät ñoä noài chöng hoaëc boå sung vaøo ñoù moät ít chaát taûi nhieät nguoäi. -Chæ thaùo boä caát sau khi ñaõ laøm nguoäi hoaøn toaøn. Chöng caát thoâng thöôøng
  166. CHCHÖÖNGNG CACAÁÁTT 124 Khi chöng caát chaân khoâng phaûi tuaân theo quy taéc an toaøn gioáng nhö chöng caát thöôøng, tuy nhieân phaûi tuaân theo caùc bieän phaùp phoøng ngöøa nhö khi laøm vieäc vôùi caùc heä thoáng taïo chaân khoâng. Bieään phaùpù phoøøng ngöøa - Khi laøm vieäc vôùi caùc thieát bò chaân khoâng phaûi ñeo kính hoaëc mang maët naï baûo veä. - Khi chöng caát döôùi chaân khoâng, khoâng ñöôïc ñun quaù noùng chaát loûng caát. Ñeå gia nhieät bình caát phaûi duøng noài chöng caát chaát loûng coù laép nhieät keá. Ñeå khoâng laøm hôi bò quaù noùng, möùc chaát loûng cuûa noài chöng khoâng ñöôïc cao hôn möùc chaát loûng ñun caát trong bình. - Tröôùc khi laép thieát bò ñeå chöng caát chaân khoâng phaûi xem xeùt toaøn boä caùc chi tieát thuûy tinh keøm theo. Neáu duïng cuï coù khuyeát taät thì khoâng ñöôïc söû duïng Chöng caát chaân khoâng
  167. CHCHÖÖNGNG CACAÁÁTT 125 -Caû bình caát vaø bình höùng phaûi laø bình caàu ñaùy troøn. Khoâng ñöôïc duøng caùc loaïi bình ñaùy baèng trong thieát bò chöng caát chaân khoâng. -Ñeå soâi ñeàu trong chöng caát chaân khoâng, khoâng duøng caùc haït taïo soâi (ñaù boït) maø phaûi duøng mao quaûn huùt khoâng khí (hoaëc khí trô) suïc qua lôùp chaát loûng trong bình caát. -Sau khi laép raùp boä chöng caát vaø tröôùc khi naïp nguyeân lieäu vaøo bình caát phaûi kieåm tra ñoä kín cuûa heä thoáng trong voøng vaøi phuùt. -Khi thieát bò chöng caát ñaõ saün saøng hoaït ñoäng thì naïp chaát loûng caàn caát vaøo bình caát vaø baät maùy bôm huùt chaân khoâng. Mao quaûn phaûi taïo caùc boït khí thaät nhoû mòn, sau ñoù môùi baét ñaàu gia nhieät ñeå ñun noùng noài chöng. Khoâng ñöôïc taïo chaân khoâng trong bình caát khi trong bình ñang coù chaát loûng noùng vì khi ñoù coù theå laøm chaát loûng baén sang bình höùng. Chöng caát chaân khoâng
  168. CHCHÖÖNGNG CACAÁÁTT 126 - Sau khi taïo chaân khoâng, khoâng ñöôïc laøm thay ñoåi baát cöù moät ñieàu gì trong heä thoáng thieát bò ( ví duï vaën chaët laïi ngoaøm giöõ, naâng hoaëc haï thieát bò v.v .) -Sau khi chöng caát xong phaûi tieán haønh caùc thao taùc, thöù töï sau: + Haï noài chöng thaáp xuoáng ñeå cho bình caát nguoäi ñi + Caån thaän cho khoâng khí vaøo heä thoáng qua moät van khoùa rieâng vaø taét maùy bôm huùt chaân khoâng. + Khi thieát bò ñaõ nguoäi thì thaùo thieát bò, baét ñaàu töø bình höùng. Chöng caát chaân khoâng
  169. XXÖÛÖÛ LYLYÙÙ CACAÙCÙC CHACHAÁÁTT THATHAÛÛII RARA TTÖØÖØ PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 127 - Löu tröõ hoùa chaát taïi phoøng thí nghieäm - Pha cheá hoùa chaát, thuoác thöû - Thaûi boû caùc dung dòch hoùa chaát, thuoác thöû, maãu kieåm nghieäm, saûn phaåm hoûng - Caùc söï coá khaùc baát caån trong quaù trình thao taùc Nguoàn goác phaùt sinh
  170. XXÖÛÖÛ LYLYÙÙ CACAÙCÙC CHACHAÁÁTT THATHAÛÛII RARA TTÖØÖØ PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 128 Daùn nhaõn
  171. XXÖÛÖÛ LYLYÙÙ CACAÙCÙC CHACHAÁÁTT THATHAÛÛII RARA TTÖØÖØ PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 129 - Nöôùc thaûi coù chöùa caùc kim loaïi naëng nhö Cd, Ni, Cr, Pb, Zn, Fe ñöôïc thu gom vaøo thuøng chöùa. Kieàm hoùa ñeán pH 8-9, seõ keát tuaû caùc hydroxyt - Phaàn nöôùc trong ñem trung hoaø roài xaû thaûi - Phaàn keát tuûa ñem beâ toâng hoùa roài choân laáp an toaøn - Neáu laø löôïng nhieàu, coù theå thu hoài töøng saûn phaåm, caùc saûn phaåm ñöôïc taùi söû duïng cho nhieàu muïc ñích Ví duï: Cd2+ + S2- → CdS duøng trong naáu thuûy tinh 2+ 2- Ni + SO4 → NiSO4 duøng cho dung dòch maï 2+ 2- Zn + SO4 → ZnSO4 duøng trong phaân boùn vi löôïng Xöû lyù kim loaïi naëng
  172. XXÖÛÖÛ LYLYÙÙ CACAÙCÙC CHACHAÁÁTT THATHAÛÛII RARA TTÖØÖØ PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 129 - Dung dòch coù chöùa anion CN- ñöôïc thu gom vaø löu giöõ rieâng. Tuyeät ñoái khoâng ñoå laãn axit vaøo ñeå traùnh taïo HCN raát nguy hieåm Xöû lyù dung dòch chöùa CN-
  173. XXÖÛÖÛ LYLYÙÙ CACAÙCÙC CHACHAÁÁTT THATHAÛÛII RARA TTÖØÖØ PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 129 - Nöôùc thaûi coù chöùa caùc kim loaïi naëng nhö Cd, Ni, Cr, Pb, Zn, Fe ñöôïc thu gom vaøo thuøng chöùa. Kieàm hoùa ñeán pH 8-9, seõ keát tuaû caùc hydroxyt - Phaàn nöôùc trong ñem trung hoaø roài xaû thaûi - Phaàn keát tuûa ñem beâ toâng hoùa roài choân laáp an toaøn - Neáu laø löôïng nhieàu, coù theå thu hoài töøng saûn phaåm, caùc saûn phaåm ñöôïc taùi söû duïng cho nhieàu muïc ñích Ví duï: Cd2+ + S2- → CdS duøng trong naáu thuûy tinh 2+ 2- Ni + SO4 → NiSO4 duøng cho dung dòch maï 2+ 2- Zn + SO4 → ZnSO4 duøng trong phaân boùn vi löôïng Xöû lyù kim loaïi naëng
  174. XXÖÛÖÛ LYLYÙÙ CACAÙCÙC CHACHAÁÁTT THATHAÛÛII RARA TTÖØÖØ PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 130 Xöû lyùù caùcù dung dòch coùù tính acid vaøø coùù tính kieàmà - Caùc dung dòch coù tính acid phaûi thu gom vaøo bình nhöïa. Trung hoøa baèng kieàm ñeán moâi tröôøng pH 9. Taùch caën laéng chöùa kim loaïi naëng ñeå xöû lyù rieâng (nhö treân). Phaàn nöôùc trong ñöôïc trung hoaø baèng kieàm ñeán trung tính tröôùc khi xaû thaûi. - Caùc dung dòch coù tính kieàm phaûi thu gom vaøo bình nhöïa. Taùch caën laéng chöùa kim loaïi naëng ñeå xöû lyù rieâng (nhö treân). Phaàn nöôùc trong ñöôïc trung hoaø baèng acid ñeán trung tính tröôùc khi xaû thaûi. Xöû lyù dung dòch
  175. XXÖÛÖÛ LYLYÙÙ CACAÙCÙC CHACHAÁÁTT THATHAÛÛII RARA TTÖØÖØ PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 131 Xöû lyùù caùcù dung dòch thuoácá thöû höõuõu cô khoùù phaân huûyû Daàu môõ vaø caùc thuoác thöû höõu cô khoù phaân huûy trong dung dòch thaûi cuûa PTN ñöôïc thu gom vaøo chai thuûy tinh ( khoâng ñöôïc söû duïng ñoà nhöïa - polyetylen). Khi ñuû soá löôïng, cho than hoaït tính vaøo laéc vaø ngaâm khoaûng 30 phuùt. Phaàn nöôùc trong xaû thaûi, phaàn than ñaõ haáp phuï caùc chaát höõu cô ñöôïc taùch ra ñem ñoát Xöû lyù dung dòch
  176. XXÖÛÖÛ LYLYÙÙ CACAÙCÙC CHACHAÁÁTT THATHAÛÛII RARA TTÖØÖØ PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 132 Xöû lyùù caùcù dung dòch chöùa caùcù anion deã keátá tuûaû 2- 3- Trong dung dòch thaûi, neáu coù caùc anion deã keát tuûa nhö SO4 , PO4 2- C2O4 , keát tuûa chuùng. Phaàn nöôùc trong pha loaõng vaø xaû thaûi. Phaàn keát tuûa gom laïi vaø beâ toâng hoùa ñem choân laáp an toaøn Xöû lyùù caùcù dung dòch chöùa caùcù anion khoùù keátá tuûaû Dung dòch chöùa caùc chaát khoù keát tuûa : nhoùm halogen (Cl-, Br-, I-), - NO3 , chæ coù theå ñem trung hoøa ñeán trung tính roài pha loaõng nhieàu laàn tröôùc khi xaû thaûi Xöû lyù dung dòch
  177. XXÖÛÖÛ LYLYÙÙ KHKHÍÍ THATHAÛIÛI RARA TTÖØÖØ PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 133 Caùc oxyt acid dö sinh ra töø caùc phaûn öùng nhö NO2 , SO2, SO3, thöôøng ñöôïc haáp thuï baèng dung dòch kieàm taïo muoái töông öùng, ít ñoäc haïi hôn. Khi ñaït moâi tröôøng trung tính coù theå pha loaõng baèng nöôùc ñeán noàng ñoä cho pheùp theo tieâu chuaån Vieät Nam (TCVN) vaø xaû boû. Xöû lyù khí thaûi
  178. XXÖÛÖÛ LYLYÙÙ KHKHÍÍ THATHAÛIÛI RARA TTÖØÖØ PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 134 Xöû lyùù caùcù hôi hôïpï chaátá höõuõu cô, dung moâi. Ñeå xöû lyù caùc dung moâi khoûi aûnh höôûng moâi tröôøng caàn phaûi laép ñaët oáng thaûi cuûa tuû huùt ñuû cao ñeå ñaûm baûo khaû naêng phaùt taùn toát. Khi khoái löôïng dung moâi taäp trung nhieàu, caàn coù oáng thaûi cao vaø boá trí boä phaän moài löûa ôû ñænh oáng thaûi ñeå ñoát chaùy hôi dung moâi taïo saûn phaåm ít ñoäc haïi laø CO2 , H2O. Caùc dung moâi höõu cô ñöôïc thu gom chöùa vaøo bình thuûy tinh ñaäy nuùt kín, thöïc hieän chöng caát phaân ñoaïn ñeå thu hoài töøng loaïi dung moâi tinh khieát
  179. XXÖÛÖÛ LYLYÙÙ CHACHAÁÁTT THATHAÛÛII RARAÉÉNN TTÖØÖØ PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 135 Xöû lyùù caùcù bao bì chöùa dung moâi höõuõu cô Caùc dung moâi höõu cô thöông chöùa trong chai thuûy tinh. Ñöôïc phaân thaønh 3 loaïi: - Loaïi coù theå taùi söû duïng: caùc vaät chöùa dung moâi deã bay hôi, tính ñoäc thaáp nhö coàn etylic, aceton, n-hexan coù theå laøm bay hôi heát baèng nhieät nheï roài röûa kyõ baèng xaø phoøng vaø söû duïng laïi - Loaïi coù theå taùi cheá: caùc vaät chöùa dung moâi coù tính ñoäc trung bình nhö toluen, xylen, coù theå baùn cho caùc cô sôû thu gom ñeå taùi cheá. - Loaïi caàn thaûi boû: caùc vaät chöùa dung moâi cöïc ñoäc nhö benzen, CS2, thuoác baûo veä thöïc vaät khoâng ñöôïc pheùp taùi söû duïng hoaëc taùi cheá. Chuùng ñöôïc thieâu huûy trong loø ñoát. Tro ñöôïc beâ toâng hoùa vaø choân laáp an toaøn.
  180. XXÖÛÖÛ LYLYÙÙ CHACHAÁÁTT THATHAÛÛII RARAÉÉNN TTÖØÖØ PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 136 Xöû lyùù caùcù bao bì chöùa hoùaù chaátá Caùc bao bì chöùa caùc hoùa chaát voâ cô ñöôïc phaân thaønh 3 loaïi: - Loaïi coù theå taùi söû duïng: caùc vaät chöùa hoùa chaát tính ñoäc thaáp vaø deã hoøa tan trong nöôùc nhö NaCl, KCl, NaOH, H2O2 coù theå röûa kyõ baèng xaø phoøng vaø söû duïng laïi - Loaïi coù theå taùi cheá: caùc vaät chöùa hoùa chaát coù tính ñoäc trung bình nhö Na3PO4, NH4Cl, HCl, H2SO4 coù theå baùn cho caùc cô sôû thu gom ñeå taùi cheá. - Loaïi caàn thaûi boû: caùc vaät chöùa dung moâi cöïc ñoäc nhö BaCl2, Pb(NO3)2, Hg(NO3)2, NaCN, khoâng ñöôïc pheùp taùi söû duïng hoaëc taùi cheá. Chuùng ñöôïc thieâu huûy trong loø ñoát. Tro ñöôïc beâ toâng hoùa vaø choân laáp an toaøn.
  181. XXÖÛÖÛ LYLYÙÙ CHACHAÁÁTT THATHAÛÛII RARAÉÉNN TTÖØÖØ PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 137 Xöû lyùù caùcù hoùaù chaátá quaùù haïnï söû duïngï Caùc hoùa chaát quaù haïn söû duïng caàn taäp trung vaø phaân loaïi theo nhoùm. Nhoùm acid, baz, coù theå trung hoøa nhau ñeå giaûm taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng. Caùc loaïi dung moâi höõu cô chuyeån cho ngöôøi coù muïc ñích taùi söû duïng ñeå laøm sôn, möïc in, keo . Caùc loaïi coøn laïi toát nhaát neân ñeå nguyeân bao bì, ñem beâ toâng hoùa laøm giaûm khaû naêng thaám nhanh ra moâi tröôøng, sau ñoù choân laáp an toaøn.
  182. XXÖÛÖÛ LYLYÙÙ CHACHAÁÁTT THATHAÛÛII RARAÉÉNN TTÖØÖØ PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 138
  183. XXÖÛÖÛ LYLYÙÙ CHACHAÁÁTT THATHAÛÛII RARAÉÉNN TTÖØÖØ PHOPHOØØNGNG THTHÍÍ NGHIENGHIEÄÄMM 139 Chaát thaûi thuûy tinh
  184. CaCaùcùc giagiaûûii phaphaùpùp ththöïöïcc hiehieänän anan toatoaønøn 139 - Veà dung tích: ñoái vôùi caùc dung moâi deã chaùy, phaûi haïn cheá dung tích ôû möùc ñoä toái thieåu, ñuû phuïc vuï cho coâng vieäc - Vaät lieäu caáu taïo ñoà ñöïng: coù theå duøng chai loï thuûy tinh ñeå ñöïng hoùa chaát ( tröø moät soá coù tính chaát aên moøn thuûy tinh nhö kieàm ñaëc, caùc dung dòch florua ) - Moät soá ñoà ñöïng baèng chaát deûo vaø kim loaïi beàn hôn vôùi caùc taùc ñoäng cô hoïc , nhöng noùi chung caùc loaïi vaät lieäu treân ñeàu khoâng chòu ñöïng ñöôïc chaùy. Caùc ñoà ñöïng
  185. CaCaùcùc giagiaûûii phaphaùpùp ththöïöïcc hiehieänän anan toatoaønøn 139 Caùc thoâng tin caàn ñöôïc ghi treân nhaõn( ñaëc bieät laø caùc hoùa chaát nguy hieåm) - Teân hoùa chaát, teân thöôøng goïi - Töø chæ tính ñoäc haïi cuûa hoùa chaát - Noùi roõ tính chaát ñoäc haïi nhaát - Ngaøy , thaùng ngöôøi söû duïng - Ñieåm chôùp chaùy ( neáu laø chaát deã chaùy) Daùn nhaõn
  186. DuDuïngïng cucuïï phophoøngøng ththíí nghienghieämäm 139 Laø duïng cuï thuûy tinh oáng heïp, ñaùy troøn, kích côõ khaùc nhau vaø laøm baèng thuûy tinh khaùc nhau. -Ñoái vôùi nhöõng phaûn öùng ôû nhieät ñoä cao oáng nghieäm ñöôïc laøm baèng thuûy tinh khoù noùng chaûy hoaëc baèng thaïch anh. - Duøng ñeå tieán haønh nhöõng thí nghieäm phaân tích vaø nhöõng thí nghieäm hoùa hoïc vi löôïng, khi tieán haønh khoâng neân duøng thuoác thöû vôùi löôïng quaù lôùn, khoâng ñöôïc pheùp ñöïng ñaày oáng nghieäm. oáng nghieäm
  187. DuDuïngïng cucuïï phophoøngøng ththíí nghienghieämäm 139 -Khi troän thuoác thöû ñaõ roùt, khoâng neân bòt mieäng oáng nghieäm baèng ngoùn tay roài laéc, vì nhö vaäy ñöa theâm chaát laï vaøo chaát loûng trong oáng nghieäm, maø ñoâi khi coøn laøm haïi ngoùn tay, bò boûng Neáu chaát loûng quaù moät nöûa oáng nghieäm thì phaûi troän baèng ñuõa thuûy tinh. - Khi ñun noùng phaûi duøng chieác keïp oáng nghieäm
  188. DuDuïngïng cucuïï phophoøngøng ththíí nghienghieämäm 139 - Khi ñun maïnh phaûi caån thaän neáu khoâng chaát loûng trong oáng nghieäm soâi raát nhanh vaø baén heát ra ngoaøi. -Khi ñun, mieäng oáng nghieäm phaûi höông veà phía khoâng ngöôøi. - Neáu khoâng caàn ñun noùng maïnh thì neân ñun caùch thuûy oáng nghieäm
  189. DuDuïngïng cucuïï phophoøngøng ththíí nghienghieämäm 139 - Choåi duøng ñeå röûa oáng nghieäm, bình caàu -Khi duøng choåi phaûi chuù yù ñöøng ñeå ñaùy choåi ñaäp vaøo ñaùy hay thaønh duïng cuï. Ñeå traùnh laøm vôõ duïng cuï do ñaùy kim loaïi cuûa choåi, caàn boïc ñaùy choåi baèng ñoaïn oáng cao su coù kích thöôùc thích hôïp. Choåi röûa
  190. DuDuïngïng cucuïï phophoøngøng ththíí nghienghieämäm 139 - Coù nhieàu kieåu khaùc nhau, hay gaëp laø ñeøn coàn thuûy tinh. -Khi chaâm ñeøn khoâng neân nghieâng hai ñeøn laïi vôùi nhau. - Khi taét ñeøn, tuyeät ñoái khoâng thoåi maø phaûi dung naép ñeøn ñaäy laïi Ñeøn coàn
  191. DuDuïngïng cucuïï phophoøngøng ththíí nghienghieämäm 139 - Duøng ñeå nghieàn caùc chaát raén -Coù nhieàu kích côõ vaø nhieàu loaïi coái khaùc nhau: coái theùp, coái thuûy tinh, coái maõ naõo, coái söù . - Choïn coái tuøy thuoäc ñoä raén cuûa chaát caàn nghieàn. Ñoä raén cuûa chaát lieäu duøng laøm coái phaûi raén hôn ñoä raén cuûa chaát caàn nghieàn. - Tröôùc khi nghieàn phaûi röûa coái thaät kyõ. - Theå tích chaát caàn nghieàn khoâng vöôït quaù 1/3 theå tích coái. -Khi nghieàn nhöõng chaát gaây buïi vaø chaát ñaëc bieät ñoäc phaûi laøm trong tuû huùt Chaøy coái
  192. DuDuïngïng cucuïï phophoøngøng ththíí nghienghieämäm 139 - Pheãu duøng ñeå roùt chaát loûng, ñeå loïc - Coù nhieàu côõ khaùc nhau. -Pheãu loaïi thöôøng coù thaønh trong phaúng nhöng muoán loïc nhanh duøng pheãu coù maët trong khoâng phaúng - Khi laøm vieäc, ñaët pheãu treân giaù ñôõ hoaëc treân moät chieác voøng keïp. Pheãu
  193. DuDuïngïng cucuïï phophoøngøng ththíí nghienghieämäm 139 - Pheãu chieát duøng taùch rieâng caùc chaát loûng dò theå. - Coù daïng hình quaû leâ hoaëc daïng hình oáng. - ÔÛ phaàn treân cuoáng pheãu coù khoùa nhaùm. - Ñoä daøy cuûa thaønh pheãu thay ñoåi tuøy thuoäc vaøo dung tích, dung tích caøng nhoû thì thaønh pheãu caøng moûng. Pheãu chieát
  194. DuDuïngïng cucuïï phophoøngøng ththíí nghienghieämäm 139 - Khi laøm vieäc, tuøy theo côõ pheãu vaø hình daïng maø caùch ñaët pheãu khaùc nhau. - Pheãu hình oáng ñaët trong moät chieác ngoaøm. - Pheãu hình quaû leâ ñöôïc giöõ treân moät chieác voøng vaø caëp chaët coå pheãu baèng moät chieác ngoaøm. - Bao giôø cuõng keïp chaët pheãu tröôùc roài môùi roùt nhöõng chaát loûng caàn taùch rieâng vaøo Pheãu chieát
  195. DuDuïngïng cucuïï phophoøngøng ththíí nghienghieämäm 139 - Coù hai loaïi coù moû vaø khoâng coù moû - Ñöôïc saûn xuaát töø loaïi thuûy tinh khoù chaûy vaø töø loaïi thuûy tinh beàn hoùa hoïc - Khoâng neân ñun noùng coác thuûy tinh thöôøng treân ngoïn löûa traàn vì nhö vaäy coác seõ bò nöùt, chæ ñöôïc ñun noùng qua löôùi amiang hoaëc treân bình caùch thuûy hay caùch loûng Coác
  196. DuDuïngïng cucuïï phophoøngøng ththíí nghienghieämäm 139 - Coù caùc dung tích khaùc nhau, - Ñöôïc cheá taïo töø nhieàu loaïi thuûy tinh: thuûy tinh thöôøng, thuûy tinh thaïch anh, thuûy tinh ñaëc bieät. - Khoâng duøng bình caàu ñaùy baèng vaøo caùc muïc ñích söû duïng trong chaân khoâng Bình caàu ñaùy baèng
  197. DuDuïngïng cucuïï phophoøngøng ththíí nghienghieämäm 139 - Coù caùc dung tích khaùc nhau, - Ñöôïc cheá taïo töø nhieàu loaïi thuûy tinh: thuûy tinh thöôøng, thuûy tinh thaïch anh, thuûy tinh ñaëc bieät. - Ñun noùng bình caàu ñaùy troøn treân ngoïn löûa traàn phaûi ñöôïc loùt löôùi amiaêng Bình caàu ñaùy troøn
  198. DuDuïngïng cucuïï phophoøngøng ththíí nghienghieämäm 139 - Duøng trong caùc thí nghieäm phaân tích (chuaån ñoä) - Bình coù nuùt nhaùm vaø khoâng coù nuùt nhaùm, bình coù nuùt nhaùm ñöôïc duøng ñeå chuaån ñoä theo phöông phaùp Iod - Chæ ñöôïc ñun bình noùn qua löôùi amiaêng hoaëc ñun trong bình chöng Bình noùn
  199. DuDuïngïng cucuïï phophoøngøng ththíí nghienghieämäm 139 - Ñöôïc söû duïng khi duøng bôm chaân khoâng ñeå loïc. - Oáng nhaùnh phaàn treân ñöôïc noái vôùi bình baûo hieåm baèng oáng cao su vaø noái tieáp vôùi bôm chaân khoâng, mieäng bình coù laép moät chieác pheãu ñöôïc giöõ chaët baèng nuùt cao su. - Bình daïng hình noùn laø beàn vaø thuaän tieän nhaát - Bình Bunsen ñöôïc cheá taïo baèng loaïi thuûy tinh daøy vì bình coù theå bò vôõ tung do aùp löïc cuûa khoâng khí beân ngoaøi. Neân quaán bình Bunsen moät lôùp baêng dính theo hình xoaén oác ñeå baûo veä chaéc chaén. Bình Bunsen
  200. DuDuïngïng cucuïï phophoøngøng ththíí nghienghieämäm 139 - Phaûi kieåm tra tröôùc nhöõng bình chöa söû duïng. - Neáu bình coù nhöõng veát xaây xaùt, hoaëc coù boït boùng thì khoâng duøng söû duïng ñeå loïc huùt chaân khoâng. - Sau khi ñaõ kieåm tra xong, ñaäy bình baèng nuùt cao su, ñaët trong hoäp baûo hieåm roài noái bôm chaân khoâng Bình Bunsen