Tài liệu hướng dẫn cho các cơ sở lữ hành và khách sạn

Nội dung text: Tài liệu hướng dẫn cho các cơ sở lữ hành và khách sạn

1. Thỏa thuận thừa nhận lẫn nhau trong ASEAN về nghề du lịch SÁCH HƯỚNG DẪN Cho các cơ sở lữ hành và khách sạn HIỆP HỘI CÁC QUỐC GIA ĐÔNG NAM Á 1
2. LỜI CẢM ƠN ASEAN trân trọng gửi lời cảm ơn đến các cơ quan, tổ chức sau đây vì sự hỗ trợ quý báu cho việc xây dựng và phát hành Sách hướng dẫn này: Ban Thư ký ASEAN Nhóm Công tác Du lịch/ Ủy ban Giám sát Lao động Du lịch ASEAN Tổng cục Du lịch, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam (VNAT) Chương trình Phát triển năng lực du lịch có trách nhiệm với môi trường và xã hội tại Việt Nam do Liên minh Châu Âu tài trợ (ESRT) 2
3. NỘI DUNG - THÔNG TIN CHO CÁC CƠ SỞ LỮ HÀNH VÀ KHÁCH SẠN LỜI CẢM ƠN GIỚI THIỆU 1. Thoả thuận Thừa nhận lẫn nhau về nghề du lịch là gì (MRA - TP)? 2. Mục đích của MRA đối với người lao động du lịch là gì? 3. Những lợi ích của MRA? 4. Các yếu tố chính của MRA - TP? 5. MRA - TP sẽ ảnh hưởng như thế nào đến các cơ sở lữ hành và khách sạn? 6. Làm thế nào để người lao động đăng ký trên ATPRS? 7. Làm thế nào để đăng ký các vị trí công việc cần tuyển trên ATPRS? 8. ASEAN có công nhận kết quả học tập trước hay năng lực hiện tại của người lao động có kinh nghiệm? 9. Tiêu chuẩn năng lực chung về nghề du lịch trong ASEAN là gì? 10. Giáo trình du lịch chung ASEAN (CATC) là gì? 11. Những lợi ích của Giáo trình du lịch chung ASEAN (CATC) là gì? 12. Trình độ chuyên môn dựa trên năng lực là gì? 13. Làm thế nào để thẩm định năng lực của người lao động du lịch? 14. Ma trận bằng cấp du lịch tương đương trong ASEAN là gì? 15. Vai trò của Hội đồng chứng nhận nghiệp vụ du lịch (TPCB) là gì? 16. Vai trò của Hội đồng lao động du lịch quốc gia (NTPB) là gì? 17. Địa chỉ liên hệ với nếu có câu hỏi cần giải đáp? CHÚ GIẢI & TỪ VIẾT TẮT Lao động du lịch – Văn bằng, cấp bậc, chức năng & chức danh công việc. 3
4. GIỚI THIỆU Đến năm 2015, Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) sẽ được thành lập với một trong những đặc trưng là thừa nhận lẫn nhau về văn bằng của người lao động trong Cộng đồng. Thoả thuận thừa nhận lẫn nhau trong ASEAN về nghề du lịch (MRA-TP) được xây dựng nhằm cho phép chuyển dịch việc làm của người lao động du lịch lành nghề giữa các quốc gia thành viên và để công nhận các kỹ năng và văn bằng của người lao động du lịch từ các quốc gia thành viên khác trong ASEAN. Điều này có nghĩa là những người lao động du lịch có trình độ có thể ứng tuyển công việc ở các quốc gia thành viên ASEAN khác và các công ty du lịch có thể tìm kiếm nhân viên có trình độ từ Cộng đồng nhằm đáp ứng nhu cầu nhân sự của công ty. Sách hướng dẫn này được phát hành làm tài liệu tham khảo cần thiết cho người lao động, người sử dụng lao động và các tổ chức đào tạo du lịch nhằm chuẩn bị cho việc công bố Cộng đồng Kinh tế ASEAN năm 2015. Sách hướng dẫn này sẽ trả lời các câu hỏi về MRA-TP sẽ hoạt động như thế nào, các yêu cầu và tác động của MRA-TP đến người lao động và người sử dụng lao động du lịch. Sách hướng dẫn này có sẵn trực tuyến và được liên kết để người đọc có thể dễ dàng tìm thấy thông tin mình cần bằng cách truy cập vào các đường link. Ba phần đầu chứa đựng những thông tin quan trọng đối với ba đối tượng chính chịu tác động bởi MRA-TP, đó là: người lao động du lịch, các tổ chức lữ hành & khách sạn, các cơ sở cung cấp dịch vụ đào tạo du lịch. Các phần khác chứa đựng thông tin chi tiết hơn về các khía cạnh của MRA và người đọc có thể tìm hiểu nếu quan tâm. Các quốc gia thành viên ASEAN cũng có thể cung cấp các bản in của một phần hoặc toàn bộ sách hướng dẫn này và được tự do sử dụng lại nội dung mong muốn theo Giấy phép Phổ biến Sáng tạo. Những người lao động du lịch và khách sạn được khuyến khích rà soát trình độ bằng cấp hiện có nếu mong muốn được làm việc ở các quốc gia khác trong AEC. Các câu hỏi thêm về MRA-TP có thể gửi đến Ủy ban Giám sát lao động du lịch ASEAN qua địa chỉ email: eddy@asean.org 4
5. 1. Thoả thuận Thừa nhận lẫn nhau về nghề du lịch (MRA- TP) là gì? MRA-TP nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các lao động du lịch di chuyển trong khu vực ASEAN trên cơ sở bằng cấp/chứng chỉ du lịch được cấp dựa theo năng lực của người lao động; đồng thời giúp người lao động nâng cao chất lượng dịch vụ của bản thân họ. ASEAN MRA-TP sẽ đưa ra cơ chế thỏa thuận về tính tương đương của các thủ tục chứng nhận và trình độ chuyên môn du lịch trong ASEAN. Khi các quốc gia ASEAN công nhận trình độ của nhau sẽ khuyến khích mở cửa và tự do hóa thị trường lao động du lịch trong khu vực và thúc đẩy khả năng cạnh tranh của ngành du lịch trong mỗi quốc gia ASEAN; đồng thời thu hút nguồn nhân lực giỏi cần thiết bù đắp sự thiếu hụt lao động có tay nghề tại một quốc gia thành viên. Lao động đủ điều kiện để làm việc ở một quốc gia ASEAN sẽ phải tuân theo pháp luật hiện hành trong nước và các quy định của nước sở tại. Để người lao động du lịch nước ngoài được các quốc gia thành viên ASEAN khác công nhận và được phép làm việc tại một nước ASEAN, họ cần phải có chứng chỉ năng lực du lịch còn hiệu lực theo chức danh công việc du lịch cụ thể được thống nhất quy định tại Giáo trình du lịch chung ASEAN (CATC) do Hội đồng chứng nhận nghề du lịch (TPCB) của một quốc gia thành viên ASEAN cấp. Theo MRA-TP, có 32 chức danh công việc khác nhau, từ phân ngành nghiệp vụ buồng phòng, lễ tân, nhà hàng, chế biến món ăn đến phân ngành điều hành tour và đại lý lữ hành. MRA - TP đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao tiêu chuẩn du lịch và trình độ nguồn nhân lực du lịch trong khu vực ASEAN. Lao động du lịch và khách sạn được khuyến khích xem xét lại trình độ chuyên môn, văn bằng hiện có nếu mong muốn được làm việc ở các quốc gia trong AEC. Các câu hỏi thêm về MRA - TP có thể gửi đến Ủy ban Giám sát lao động du lịch ASEAN qua địa chỉ email: eddy@asean.org 5
6. 2. Mục đích của MRA về nghề lao động du lịch là gì? MRA-TP nhằm thúc đẩy sự di chuyển lao động du lịch trong khu vực ASEAN phù hợp với chính sách của ASEAN. Mỗi quốc gia ASEAN có các tiêu chuẩn, chứng nhận và những quy định riêng để thừa nhận năng lực của người lao động du lịch. Vì vậy, cần có một MRA để tạo điều kiện thỏa thuận về việc cái gì tạo nên năng lực du lịch tương đương của người lao động làm việc trong ngành du lịch. Ví dụ: người lao động du lịch In-đô-nê- xi-a có nhu cầu tìm kiếm một công việc tại Malaysia. MRA - TP do đó được xây dựng để: a) Giải quyết sự mất cân bằng cung và cầu về việc làm du lịch trong khu vực ASEAN; và b) Thiết lập cơ chế cho sự tự do dịch chuyển lao động du lịch lành nghề, được chứng nhận trong toàn khu vực ASEAN. MRA – TP có 3 mục tiêu, đó là: a) Tạo thuận lợi dịch chuyển cho người lao động du lịch; b) Khuyến khích trao đổi thông tin về những điển hình giáo dục, đào tạo theo năng lực tốt cho các lao động du lịch; và, c) Tạo cơ hội hợp tác giữa các nước thành viên ASEAN và cơ hội xây dựng năng lực cho các quốc gia thành viên ASEAN. 6
7. 3. Những lợi ích của MRA là gì? Đối với các chính phủ, MRA bảo đảm sự cam kết và thỏa thuận về thương mại quốc tế, khuyến khích trao đổi điển hình tốt và chia sẻ thông tin giữa các đối tác. Điều này có thể dẫn tới: Chi phí giảm; Sức cạnh tranh gia tăng; Khả năng xâm nhập thị trường cao; và Dòng chảy thương mại tự do hơn. Đối với những người lao động du lịch và ngành du lịch, MRA mang lại những lợi ích sau: Tạo thuận lợi dịch chuyển cho những người lao động du lịch trên cơ sở bằng cấp/chứng chỉ năng lực. Nâng cao tính phù hợp của năng lực dựa vào đào tạo/ giáo dục Thừa nhận các kỹ năng của người lao động du lịch Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch (sinh viên tốt nghiệp sẵn sàng làm việc trong ngành du lịch) Nâng cao chất lượng của các dịch vụ du lịch. Đối với các cơ sở giáo dục và đào tạo, MRA mang lại những lợi ích sau: Hình thành những tiêu chuẩn rõ ràng để xây dựng các chương trình đào tạo. Hệ thống đào tạo và đánh giá dựa trên năng lực cho các học viên nghề ngành du lịch. Những văn bằng du lịch theo chức danh công việc được chia trên cơ sở các phân ngành lao động du lịch. Cơ hội trở thành một trong những cơ sở giáo dục và đào tạo được yêu thích vì cấp nhiều văn bằng theo ACCSTP. 7
8. 4. Các cấu phần quan trọng của MRA - TP là gì? Những yếu tố quan trọng của MRA - TP được thể hiện như sau: a) Ủy ban Giám sát Lao động du lịch ASEAN (ATPMC) bao gồm Cơ quan Du lịch Quốc gia ASEAN và đại diện được chỉ định từ các Hội đồng Lao động du lịch quốc gia (NTPBs). b) Trung tâm đăng ký lao động du lịch ASEAN (ATPRS) là cơ sở vận hành dựa trên web để cung cấp thông tin về những người lao động du lịch nước ngoài đã được chứng nhận trong khu vực ASEAN. Hệ thống đăng ký này vẫn còn đang trong quá trình xây dựng và sẽ được đưa vào vận hành trong năm 2015. c) Hội đồng lao động du lịch quốc gia (NTPB) là Hội đồng về nghề du lịch gồm đại diện của khu vực nhà nước và khối tư nhân (trong đó có cơ quan nghiên cứu và các bên liên quan trong ngành du lịch) do các NTOs của từng nước ASEAN xác định. d) Hội đồng chứng nhận nghiệp vụ du lịch (TPCB) là hội đồng của chính phủ và/hoặc cơ quan được chính phủ nước quốc gia thành viên ASEAN ủy quyền chịu trách nhiệm thẩm định và chứng nhận cho những người lao động du lịch. e) Lao động du lịch là cá nhân mang quốc tịch của một quốc gia 8
9. thành viên ASEAN được chứng nhận bởi Hội đồng chứng nhận nghiệp vụ du lịch; f) Tiêu chuẩn năng lực chung của ASEAN về nghiệp vụ du lịch (ACCSTP) là những yêu cầu năng lực tối thiểu cho mỗi dịch vụ khách sạn và lữ hành nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch và tạo cơ sở cho việc xây dựng thoả thuận thừa nhận lẫn nhau giữa các quốc gia thành viên ASEAN. g) Ma trận bằng cấp nghề du lịch tương đương trong ASEAN (ATQEM) là ma trận tương đương về bằng cấp du lịch của các quốc gia thành viên ASEAN - sẽ được sử dụng làm cơ sở đánh giá sự phù hợp. Đây là một cơ chế hỗ trợ cần thiết cho một MRA - TP thiết thực, đáng tin cậy và minh bạch. h) Chương trình du lịch chung ASEAN (CATC) là chương trình chung cho các lao động du lịch ASEAN đã được các Bộ trưởng Du lịch ASEAN thống nhất trên cơ sở kiến nghị của các ASEAN NTO; i) Thẩm định là quá trình đánh giá văn bằng và/ hoặc năng lực của những người lao động du lịch; j) Chứng nhận là việc cấp chứng chỉ cho người lao động du lịch – người có văn bằng và/hoặc năng lực đáp ứng được các tiêu chuẩn kỹ năng quy định trong ACCSTP; 9
10. 5. MRA - TP sẽ ảnh hưởng như thế nào đến các cơ sở của tôi? Hiệp định Du lịch ASEAN năm 2002 (ATA) đã khẳng định nâng cấp giáo dục, chương trình giảng dạy và các kỹ năng du lịch thông qua việc xây dựng các tiêu chuẩn năng lực và các thủ tục chứng nhận nhằm công nhận lẫn nhau về kỹ năng và văn bằng du lịch trong khu vực ASEAN. Bên cạnh đó, ATA khuyến khích các quốc gia thành viên xây dựng và phê duyệt khung quốc gia về văn bằng, năng lực và đào tạo. MRA - TP sẽ cung cấp cơ chế thỏa thuận tính tương đương các thủ tục chứng nhận và bằng cấp du lịch trong khu vực ASEAN. Khi điều này trở thành hiện thực, các quốc gia ASEAN sẽ thừa nhận bằng cấp du lịch của nhau. Trên cơ sở đó khuyến khích mở cửa, tự do hóa thị trường lao động du lịch của khu vực và thúc đẩy khả năng cạnh tranh của ngành du lịch tại mỗi quốc gia thành viên ASEAN. Từ năm 2015, bằng cấp của một lao động du lịch nước ngoài có thể được công nhận bởi các quốc gia thành viên ASEAN khác. Nếu như vậy, họ sẽ có đủ điều kiện để làm việc tại một nước sở tại khi họ có chứng chỉ năng lực du lịch có giá trị đối với một chức danh công việc cụ thể trong ngành du lịch theo CATC được Hội đồng chứng nhận nghiệp vụ du lịch (TPCB) của một quốc gia thành viên ASEAN cấp. Tính đủ tư cách để làm việc ở một quốc gia sẽ phụ thuộc vào pháp luật và các quy định hiện hành trong nước của nước sở tại. TPCB của mỗi quốc gia thành viên sẽ giám sát sự quản lý Hệ thống đăng ký nghề du lịch ASEAN của quốc gia đó. Trách nhiệm của TPCB là đảm bảo các biện pháp đáng tin cậy để ghi chép, bảo mật, lưu giữ các thông tin liên quan của người đăng ký. 10
11. Là một nhà tuyển dụng, bạn sẽ có thể lựa chọn những lao động chủ chốt từ Hệ thống đăng ký lao động du lịch ASEAN (ATPRS) sao cho phù hợp với nhu cầu của doanh nghiệp. 11
12. 6. Làm thế nào để người lao động đăng ký trên ATPRS? Người lao động du lịch có thể đăng ký bằng cách gửi thông tin cá nhân của họ cho hội đồng đăng ký tại nước họ để được đăng tải trên ATPRS. Họ cũng ký vào giấy chấp thuận đồng ý chia sẻ thông tin của họ trên hệ thống, cho phép hội đồng đăng ký của nước nhập khẩu lao động kiểm tra thông tin cá nhân của họ và sau quá trình kiểm tra này, cho phép các tổ chức trong ngành du lịch của các nước nhập khẩu tiếp cận được các thông tin về họ trên cơ sở dữ liệu. Để có đủ điều kiện được đăng nhập thông tin vào ATPRS, người đăng ký phải đáp ứng những yêu cầu tối thiểu sau: Cung cấp văn bằng đã được cấp và thừa nhận bởi một tổ chức đã được công nhận tại bất kỳ quốc gia thành viên ASEAN; hoặc Cung cấp văn bằng đã được cấp và thừa nhận bởi một tổ chức độc lập thuộc cơ quan quản lý giáo dục tại một nước ASEAN (như trường đại học ở nước ngoài hoặc một tổ chức ngành nghề hoạt động tại nước đó) với điều kiện tổ chức này được TPCB chấp thuận và được đưa vào danh sách thẩm định của TPCB. Ngoài ra, TPCB có thể yêu cầu và theo dõi thông tin nghề nghiệp khác như: a. Số năm làm việc trong ngành. b. Chứng cứ cho thấy người nộp đơn duy trì được chuyên môn đến thời điểm hiện tại. c. Người nộp đơn đã đồng ý với các quy tắc đạo đức nghề nghiệp. d. Sự chấp hành kỷ luật. Các vấn đề khác a. Thông thường, việc đánh giá văn bằng của người đăng ký sẽ được thực hiện tự động bằng cách sử dụng ma trận văn bằng tương đương. b. Tuy nhiên, trong trường hợp có khúc mắc hoặc hồ sơ phi tiêu chuẩn, TPCB sẽ chịu trách nhiệm quyết định năng lực của ứng viên trong thời gian tối đa một tháng. c. Những trường hợp đăng ký theo thông báo tuyển gấp có thể được xử lý bằng các ngoại lệ riêng. Ví dụ, nhu cầu gấp về một đầu bếp 12
13. chuyên nghiệp đi cùng với một khách VIP trong chuyến công du nước ngoài có thể được giải quyết bằng cách miễn đăng ký cho đầu bếp với điều kiện đầu bếp này chỉ nấu cho khách VIP đó. Tìm NTPB bằng cách truy cập vào trang web của cơ quan du lịch quốc gia của nước mình. 13
14. 7. Làm thế nào để đăng ký các vị trí công việc cần tuyển trên ATPRS? Mỗi quốc gia thành viên ASEAN sẽ thành lập Hội đồng chứng nhận nghiệp vụ du lịch (TPCB). Hầu hết các nước ASEAN đã lập ra tổ chức chứng nhận bằng cấp du lịch quốc gia đảm nhiệm vai trò như TPCB. TPCB sẽ hoạt động với sự hỗ trợ của Hệ thống đăng ký lao động du lịch ASEAN (ATPRS) dưới hình thức áp dụng các tiêu chuẩn năng lực quốc gia và đánh giá, xác nhận cho người lao động du lịch bằng một văn bằng được công nhận để họ có thể đăng ký trên ATPRS. TPCB cũng sẽ đưa ra sự chấp thuận văn bằng quốc gia đối với các văn bằng du lịch hiện tại bằng cách áp dụng Khung văn bằng khu vực CATC. Hội đồng chứng nhận nghiệp vụ du lịch (TPCB) tại mỗi quốc gia thành viên ASEAN sẽ chịu trách nhiệm đăng ký cho ứng viên trên ATPRS. ATPRS là trung tâm dữ liệu được thiết kế dưới dạng web để phổ biến thông tin chi tiết về người lao động du lịch có trình độ của các quốc gia thành viên ASEAN. Các cơ sở trong ngành du lịch có thể liên hệ với Hội đồng chứng nhận nghiệp vụ du lịch (TPCB) để nhận một mã truy cập vào ATPRS- nơi tìm kiếm các lao động tiềm năng phù hợp cho các vị trí trong cơ sở của họ. Chi tiết về các ứng viên trên ATPRS bao gồm: a) Thông tin chi tiết về bằng cấp nghiệp vụ do một tổ chức được công nhận trong bất kỳ AMS chứng nhận; hoặc b) Bằng cấp do một tổ chức độc lập thuộc cơ quan quản lý giáo dục của AMS chứng nhận (ví dụ: một trường đại học ở nước ngoài hoặc một tổ chức nghề nghiệp hoạt động tại nước đó) với điều kiện tổ chức độc lập này đã được NTPB công nhận và đưa vào danh sách các cơ sở chứng nhận đã được phê duyệt. c) Ngoài ra, TPCB có thể yêu cầu thêm và theo dõi các thông tin khác như: Số năm làm việc trong ngành. Chứng cứ cho thấy người nộp đơn duy trì được chuyên môn đến thời điểm hiện tại. Người nộp đơn đã đồng ý với các quy tắc đạo đức nghề nghiệp. Sự chấp hành kỷ luật. 14
15. 8. ASEAN có công nhận kết quả học tập trước hay năng lực hiện tại của người lao động có kinh nghiệm? Có. Công nhận kết quả học tập trước hoặc năng lực hiện tại là quá trình cung cấp cho người lao động du lịch chưa có bằng cấp chính thức cơ hội để chuẩn hóa các kỹ năng và kinh nghiệm phong phú của họ trên cơ sở so sánh kỹ năng và kinh nghiệm của mình hiện có với các tiêu chuẩn đặt ra của mỗi chức danh nghề trong Khung tiêu chuẩn năng lực chung của ASEAN về nghiệp vụ du lịch (ACCSTP). Thẩm định năng lực Thẩm định là quá trình đánh giá kiến thức, kỹ năng hiện có và thái độ của ứng viên trên cơ sở so sánh với các yếu tố năng lực cần có của một chức danh nghề ghi trong ACCSTP. Theo giáo dục truyền thống, thang bậc hay điểm cho ứng viên phụ thuộc vào bao nhiêu câu hỏi ứng viên trả lời thành công. Thẩm định dựa trên năng lực không cho điểm, chỉ đơn giản là xác định xem ứng viên có kiến thức, kỹ năng và thái độ để thực hiện các nhiệm vụ cần thiết theo các tiêu chuẩn năng lực quy định. Nếu ứng viên không thể trả lời hoặc chứng tỏ năng lực như tiêu chuẩn mong đợi, họ sẽ được coi là “chưa đủ năng lực” (NYC). Điều này không có nghĩa là ứng viên phải hoàn thành tất cả các công việc thẩm định một lần nữa mà chỉ tập trung vào các nhiệm vụ công việc cụ thể chưa làm được như tiêu chuẩn mong đợi. Ứng viên có thể bị yêu cầu: a) Đào tạo thêm hoặc hướng dẫn thêm b) Thẩm định lại cho đến khi họ được công nhận “đủ năng lực”. 15
16. (Cơ sở đào Th Nguồn nhân lực tạo) ẩ m đị Người lao (Người tìm việc / Tốt nghiệp nh n Chứng nhận động du lịch Lao động) ă đủ năng lực ng l ự c Lao động có kinh nghiệm Chứng nhận Khi thẩm định đạt yêu cầu, người lao động du lịch có văn bằng và/hoặc năng lực đáp ứng được các tiêu chuẩn năng lực quy định tại ACCSTP sẽ được Hội đồng chứng nhận nghiệp vụ du lịch (TPCB) cấp chứng chỉ và thông tin này sẽ được nhập vào ATPRS. 16
17. 9. Tiêu chuẩn năng lực chung của ASEAN về nghề du lịch là gì? Nhóm công tác ASEAN về Phát triển Nhân lực Du lịch đã xây dựng Khung các tiêu chuẩn năng lực tối thiểu cần thiết đối với người lao động du lịch. Các tiêu chuẩn được xây dựng dựa trên các năng lực cần thiết để thực hiện các chức danh công việc đã được thống nhất thuộc phân ngành lao động đại lý lữ hành, điều hành tour, buồng phòng, lễ tân, dịch vụ ăn uống, chế biến món ăn. Các tiêu chuẩn năng lực tối thiểu cần thiết cho từng chức danh công việc đã được quyết định trên cơ sở sau đây: So sánh với thực hành tốt nhất được công nhận ở tầm quốc tế; Là mẫu số chung tốt nhất hoặc ngôn ngữ chung để thúc đẩy lợi ích của cộng đồng ASEAN; Chỉ nên bao gồm các năng lực hiện tại, phù hợp và có thể áp dụng đối với nhiều quốc gia thành viên; Mỗi quốc gia thành viên hoặc phân ngành lao động có thể lựa chọn thêm các năng lực bổ sung nếu thấy cần thiết để phù hợp với yêu cầu của nước mình. Tầm quan trọng của Khung năng lực ACCSTP được xây dựng dựa trên khái niệm năng lực, bao gồm kiến thức, các kỹ năng, thái độ (KSA) mà cá nhân phải có, hoặc phải đạt được, để thực hiện công việc một cách hiệu quả. 17
18. Năng lực là tất cả những gì thể hiện kết quả thực hiện công việc. Năng lực xét theo ACCSTP liên quan đến hệ thống hay khung các tiêu chuẩn tối thiểu cần thiết để thực hiện hiệu quả thực hiện công việc. ‘Khung năng lực' là cấu trúc được xây dựng để xác định từng năng lực cá nhân (ví dụ, năng lực giải quyết vấn đề, thủ tục nhận phòng cho khách trong khách sạn hoặc quản lý nhân sự) mà lao động du lịch làm việc tại một tổ chức du lịch hay phòng ban của tổ chức du lịch cần có. Cấu trúc của các tiêu chuẩn năng lực Các tiêu chuẩn năng lực đặt ra yêu cầu về kiến thức và kỹ năng cụ thể để thực hiện thành công nhiệm vụ công việc và yêu cầu tiêu chuẩn về kết quả. Các tiêu chuẩn này được tổ chức thành các đơn vị, mỗi một đơn vị có mã số và tiêu đề. Các tiêu chuẩn về lữ hành và khách sạn bao gồm cả các tiêu chuẩn chung áp dụng đối với tất cả các lĩnh vực (ví dụ như truyền 18
19. thông, khả năng lãnh đạo hay sức khỏe nghề nghiệp và an toàn) và các tiêu chuẩn riêng liên quan tới phân ngành. Khung ACCSTP liệt kê các tiêu chuẩn năng lực tối thiểu chung có thể sử dụng rộng rãi trong khu vực để đánh giá, công nhận và so sánh các kỹ năng, kiến thức và thái độ (năng lực) của người lao động du lịch với các văn bằng có thể so sánh tại các nước ASEAN nhằm đưa MRA vào triển khai. Các phân ngành lao động phổ biến ACCSTP được sắp xếp như những tập hợp năng lực phải có để người lao động có trình độ tìm kiếm việc làm tại các quốc gia thành viên ASEAN theo các phân ngành lao động du lịch phổ biến. Năng lực tối thiểu Có được những năng lực "tối thiểu" này sẽ là tham chiếu hoặc chuẩn cần thiết cho bất cứ ai mong muốn xin việc làm tại một quốc gia thành viên ASEAN khác. Thuật ngữ tối thiểu chỉ đề cập đến các kỹ năng cơ bản cần thiết cho một mô tả công việc cụ thể. Nó rất hữu ích trong việc thiết lập chuẩn mực hay tiêu chuẩn cơ bản về thực hiện công việc chuyên nghiệp. Trong Khung ACCSTP, các năng lực tối thiểu cần thiết được sắp xếp trên cơ sở khung sử dụng các phân ngành lao động phổ biến, được minh họa trong hình dưới: Bảng thể hiện 32 chức danh công việc và 6 phân ngành lao động phổ biến Dịch vụ khách sạn Dịch vụ lữ hành Lễ tân Buồng Chế biến Nhà hàng Đại lý lữ Điều hành món ăn hành tour Quản lý lễ Điều hành Điều hành Giám đốc Tổng giám Quản lý tân bộ phận bếp (Bếp nhà hàng đốc sản phẩm buồng trưởng) Giám sát Quản lý bộ Bếp phó Quản lý Phó Tổng Quản lý Lễ tân phận giặt quầy ăn giám đốc bán hàng là uống và marketing Nhân viên Giám sát Phụ bếp Trưởng Nhân viên Quản lý tài lễ tân tầng nhóm tư vấn lữ chính phục vụ hành cấp cao 19
20. Trực điện Nhân viên Trưởng bộ Nhân viên Nhân viên Quản lý thoại giặt là phận bánh pha chế tư vấn lữ bán vé ngọt rượu hành Nhân viên Nhân viên Trợ lý bếp Bồi bàn Quản lý khuôn vác phục vụ trưởng tour phòng bánh ngọt Nhân viên Nhân viên lau dọn làm bánh khu vực công cộng Nhân viên pha chế thịt Các vị trí được liệt kê theo từng phân ngành lao động phổ biến cho thấy các mức độ phức tạp và trách nhiệm được giao, một số phân ngành lao động có thể yêu cầu đào tạo nghề sâu rộng trong khi một số phân ngành khác chỉ yêu cầu đào tạo ngắn hạn 1-2 tuần hoặc đào tạo tại chỗ. Thiết lập vị trí công việc Nguyên tắc để thiết lập vị trí công việc là: đối với một số vị trí một người hoàn toàn có thể đảm nhận thực hiện nhiều nhiệm vụ một cách chuyên nghiệp mà không cần đào tạo chính quy. Nguyên tắc này chắc chắn là đúng trong ngành du lịch nơi mà một số nhà quản lý ít được đào tạo chính quy nhưng lại có nhiều kinh nghiệm nghề nghiệp và kinh nghiệm sống. Nguyên tắc này không cho rằng giáo dục đào tạo chính quy ở cấp quản lý cao hơn không quan trọng nhưng rõ ràng kinh nghiệm nghề nghiệp cần phải được ghi nhận trong quá trình tuyển dụng. Các phân ngành lao động Thuật ngữ phân ngành lao động có thể gây ra một chút nhầm lẫn rằng một số nhiệm vụ là hoạt động lao động thuần túy và cần nhiều nhân công. Tuy nhiên, nhiều nhiệm vụ theo các cách phân loại chức danh công việc rõ ràng là nhiệm vụ giám sát hoặc quản lý. Năng lực cốt lõi, năng lực chung và năng lực chức năng Các tiêu chuẩn năng lực đối với lao động du lịch được liệt kê trong khung ACCSTP là những tiêu chuẩn năng lực tối thiểu chung chấp nhận được theo yêu cầu của ngành và người sử dụng lao động vận dụng tiêu chuẩn kỹ năng của một người có trình độ để công nhận và đánh giá tương đồng 20
21. giữa các quốc gia thành viên ASEAN. Đây là một cơ chế quan trọng cần thiết để MRA hoạt động hiệu quả. Trong Khung ACCSTP, các năng lực được phân loại thành ba nhóm kỹ năng: Năng lực cốt lõi, Năng lực chung và Năng lực chức năng. Năng lực cốt lõi Những năng lực mà ngành đã nhất trí là rất cần thiết phải có để một người được chấp nhận là có năng lực về phân ngành lao động sơ cấp. Những năng lực này trực tiếp gắn với các nhiệm vụ nghề nghiệp then chốt và bao gồm các kỹ năng như “Làm việc hiệu quả với đồng nghiệp và khách hàng, Thực hiện quy trình an toàn và sức khỏe nghề nghiệp. Năng lực chung Những năng lực mà ngành đã nhất trí là cần thiết phải có để một người được chấp nhận là có năng lực về phân ngành lao động thứ cấp. Tên gọi 'kỹ năng sống' đôi khi được dùng để mô tả những năng lực này và chúng bao gồm các kỹ năng như: “Sử dụng các công cụ kinh doanh thông thường và công nghệ, Quản lý và giải quyết các tình huống xung đột”. Năng lực chức năng Những năng lực chức năng là những kỹ năng cụ thể cần có của các công việc hay vị trí trong phân ngành lao động, bao gồm các kỹ năng cụ thể và kiến thức (bí quyết) để thực hiện công việc hiệu quả, chẳng hạn như “Tiếp nhận và xử lý đặt phòng, Cung cấp dịch vụ dọn buồng phòng cho khách, Điều hành một quầy bar”. Các năng lực này có thể là năng lực phổ biến của một phân ngành lao động thứ cấp hoặc có thể là năng lực riêng cần có đối với các chức danh công việc trong phân ngành lao động thứ cấp. 21
22. 10. Giáo trình du lịch chung ASEAN (CATC) là gì? Giáo trình du lịch chung ASEAN (CATC) là giáo trình chung cho các lao động du lịch ASEAN đã được các Bộ trưởng Du lịch ASEAN chấp theo đề nghị của các Cơ quan Du lịch Quốc gia ASEAN. Giáo trình này được xây dựng dựa trên một số sáng kiến, bao gồm Chương trình Hành động Viêng Chăn (VAP), Hiệp định Du lịch ASEAN (ATA) và Lộ trình Hội nhập Du lịch (RITS). CATC được liên kết với Khung trình độ khu vực và Hệ thống thừa nhận kỹ năng (RQFSRS). Nguyên tắc xây dựng Giáo trình được xây dựng trên cơ sở định hướng ngành, cấu trúc tốt và linh hoạt, nhằm đáp ứng các yêu cầu cục bộ khác nhau của các quốc gia thành viên. Giáo trình được dựa trên những năng lực do các quốc gia trong khu vực ASEAN thông qua và sử dụng các đơn vị năng lực của ACCSTP nhằm chuẩn bị trình độ chuyên môn cần thiết và hữu ích cho cả sinh viên và ngành du lịch. Giáo trình Du lịch Chung ASEAN CATC được lập ra dựa trên 6 phân ngành lao động: lễ tân, buồng phòng, chế biến món ăn, nhà hàng, đại lý lữ hành và điều hành tour. CATC & RQFSRS là hai khái niệm đi liền với nhau. CATC hỗ trợ và đóng góp cho việc xây dựng khung giáo dục và đào tạo du lịch hài hoà trong ASEAN, trong khi RQFSRS hỗ trợ và góp phần vào việc thực hiện MRA-TP, có nghĩa là tạo điều kiện dịch chuyển lao động có tay nghề cao, góp phần vào hội nhập kinh tế của khu vực. Căn cứ xây dựng CATC CATC được xây dựng theo phương pháp đào tạo dựa trên (CBT). Phương pháp này đã được công nhận trên toàn thế giới là phương pháp đào tạo nghề hiệu quả nhất. CBT là phương pháp đào tạo cung cấp cho học viên những kỹ năng, kiến thức và thái độ cần thiết để chứng minh năng lực so với các tiêu chuẩn năng lực của ngành đã thông qua. Khái niệm này đặc biệt đúng với du lịch bởi vì 'Thái độ' là yếu tố cực kỳ quan trọng trong tất cả các tình huống dịch vụ và chăm sóc khách hàng. 22
23. Tiêu chuẩn năng lực Kỹ năng, kiến thức và (ACCSTP) thái độ cần thiết để thực hiện một công việc Thẩm định (CATC) Quá trình đánh giá một người đã đủ kỹ năng, kiến thức và thái độ yêu CBT cầu chưa Chiến dịch học tập và Làm thế nào để giúp một và tài liệu học tập người có được kỹ năng (CATC) và kiến thức Các khung trình độ Hệ thống công nhận năng lực Sơ đồ: Các thành phần của phương pháp đào tạo dựa trên năng lực Khung CATC CATC nhằm mục đích cung cấp mô hình đào tạo nghề hiệu quả và thực tiễn. Người ta có thể mong đợi mô hình đào tạo này sẽ trở nên phổ biến trong ngành, đối với sinh viên cũng như các cơ sở đào tạo. Mô hình đào tạo này dễ áp dụng và phù hợp với tất cả các phân ngành lao động thứ cấp: lễ tân, buồng phòng, nhà hàng, chế biến món ăn, đại lý lữ hành và điều hành tour. Mô hình đào tạo này sẽ mang lại văn bằng cho mỗi phân ngành lao động từ chứng chỉ nghề bậc II đến chứng chỉ quản lý (Advanced Diploma). CATC có đặc điểm: • Định hướng theo ngành, tức là các đơn vị năng lực và nội dung của mỗi đơn vị năng lực do ngành đặt ra. Bằng cấp sẽ phù hợp với nhu cầu của ngành để cả sinh viên và ngành chuẩn bị bằng cấp liên quan và hữu ích. • Linh hoạt, tức là tạo cho sinh viên, ngành du lịch và các cơ sở đào tạo sự linh hoạt cao nhất trong việc lựa chọn các đơn vị năng lực của từng văn bằng. Các chủ thể của ngành, trên cơ sở từng trường hợp cụ thể, có thể tự kết hợp các đơn vị năng lực thực tế nhằm đáp ứng các yêu cầu đối với một trình độ. • Cấu trúc tốt, tức là có liên kết lô gíc giữa các trình độ. Khung này tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển bằng cấp/trình độ, cho phép người lao động đạt được bằng cấp quản lý cao hơn trong khi vẫn giữ được sự tập trung thực tiễn và tay nghề. 23
24. Cấu trúc của CATC CATC bao gồm 5 mức văn bằng ứng với tất cả 6 phân ngành lao động quy định các dòng nghề của mỗi phân ngành lao động. Nó phản ánh nhu cầu của các nước thành viên ASEAN và các nhu cầu của ngành. Trong tất cả các trường hợp, theo tư vấn của các nước tham gia, Chứng chỉ bậc II có kết hợp Chứng chỉ bậc I. Bảng dưới đây đưa ra bức tranh tổng quan về các mức văn bằng được thiết lập: Mức độ của Các chỉ số đánh giá của từng mức độ khung văn bằng Mức 5: Chứng chỉ Năng lực phức tạp, rộng và vẫn chuyên sâu với các quản lý (advanced kỹ năng quản lý cao cấp. diploma) Năng lực chuyên môn, sáng tạo, kỹ năng quản lý hoặc tạo dựng ý tưởng sâu rộng và liên quan đến tổ chứclớnhơn Mức 4: Chứng chỉ Năng lực chuyên sâu với các kỹ năng quản lý (hay quản trị (diploma) quản trị?) Có cơ sở lý thuyết hơn và những năng lực chuyên môn hoặc quản lý chuyên sâu để xây dựng kế hoạch, triển khai và đánh giá kết quả của chính mình Mức 3: Chứng chỉ Năng lực chuyên môn lớn hơn với các kỹ năng giám bậc IV sát Năng lực chuyên môn phức tạp hơn cần kiến thức lý thuyết nhiều hơn trong môi trường mới lạ, có thể lãnh đạo và quản lý, yêu cầu trách nhiệm đối với kết quả cao hơn Mức 2: Chứng chỉ Một loạt các kỹ năng thể hiện trong môi trường biến bậc III động hơn và những trách nhiệm của người trưởng Ngóười điều hành có kỹ năng, người áp dụng nhiều năng lực trong môi trường làm việc biến động, có thể tư vấn kỹ thuật và hỗ trợ cho một nhóm, bao gồm cả những trách nhiệm của trưởng nhóm Mức 1: Chứng chỉ Các kỹ năng căn bản, hàng ngày thể hiện trong môi bậc II trường cố định. Trình độ nghề căn bản để hoàn thành các hoạt động/ thực hiện chức năng yêu cầu kiến thức nghề cơ bản và các kỹ năng thực hành hạn chế trong một môi 25
25. Tóm lại, 52 văn bằng của 6 phân ngành lao động được tổng kết theo CATC và RQFSRS, thể hiện trong bảng sau: Bảng: Phân bổ 52 văn bằng của 6 phân ngành lao động Chứng Chứng Chứng Chứng Chứng chỉ Cộng chỉ nghề chỉ nghề chỉ nghề chỉ bậc bậc quản bậc II bậc III bậc IV giám sát lý (diploma) (advanced diploma) Nhà 2 2 3 1 1 9 hàng Chế 2 3 3 1 1 10 biến món ăn Lễ tân 1 1 1 1 1 5 Buồng 1 1 1 1 1 5 Điều 2 3 4 2 1 12 hành tour Đại lý lữ 3 3 3 1 1 11 hành Tổng số 52 26