›
›

Sinh học - Một số bào quan của tế bào

pdf 165 trang vanle 3080
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Sinh học - Một số bào quan của tế bào", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfsinh_hoc_mot_so_bao_quan_cua_te_bao.pdf

Nội dung text: Sinh học - Một số bào quan của tế bào

  1. OAA O
  2. CCuu trtr úúcc ccaa TT bbààoo thth cc vvtt 3/23/2010 2
  3. a. Trung t, b. ng vi th , c. Th nh , d. B Golgi, e. Lưi ni sinh ch t o ht, f. Mng sinh ch t, g. Lưi ni sinh ch t c ht, h. Ribosom , i. Hch nhân , k. Ch t nhi m sc, j. Nhân , m. Roi , n. Ti th , o. Bo tư ng , p. Tiêu th
  4. oo oo oo ii oo uaua
  5. oo oo DDchch bbààoo ttưư ngng :: ++ ThTh keokeo ,, trongtrong susu tt ++ ThTh àànhnh phph nn:: nnưưcc (85%),(85%), proteinprotein ddngng ssii,, enzymenzym ,, acidacid aminamin ,, lipid,lipid, protein,protein, acidacid bbééoo,, nucleotidnucleotid ,, ionion ++ DDchch bbààoo ttưư ngng luônluôn chuychuy nn ngng ++ LLàà nnii didi nn rara ccáácc phph nn ngng ngng hhóóaa vvàà dd hhóóaa hoho cc llàà nnii ttííchch trtr ccáácc chch tt dd trtr chocho tt bbààoo
  6. oo oo TheThe åå vuvu øøii:: ++ TeTe áá baba øoøo ññooäängng vava äätt:: haha ïïtt glycogen,glycogen, caca ùùcc giogio ïtït môõmôõ ++ TeTe áá baba øoøo thth öïöïcc vava äätt:: haha ïïtt tinhtinh bobo äätt,, tinhtinh thethe åå muomuo ááii,, tinhtinh thethe åå protein,protein, chacha áátt caca ënën baõbaõ BaBa øøoo quanquan :: MoãiMoãi baba øoøo quanquan ññaaûûmm nhienhie ämäm momo äätt vava øøii chch öùöùcc naêngnaêng cucu ûaûa tete áá baba øøoo
  7. 3/23/2010 7
  8. 3/23/2010 8
  9. 3/23/2010 9
  10. OOOO
  11. iooioo 1.1. CaCa ááuu tata ïïoo:: CaCa ááuu tata ïïoo ttöøöø 22 ññônôn vòvò ddööôôùùii (subunit):(subunit): ññônôn vòvò ddööôôùùii lôlô ùùnn vava øø ññônôn vòvò ddööôôùùii nhonho ûû RibosomRibosom coco ùù thethe åå :: ++ ÔÔ ÛÛ tratra ïïngng thatha ùùii ttöïöï dodo ++ GaGa éénn ôôûû mama ëëtt ngoangoa øøii cucu ûûaa llööôôùùii nono ääii chacha áátt ++ HaiHai ññônôn vòvò ddööôôùùii keke áátt hôhô ïïpp vôvô ùùii nhaunhau khikhi thth öïöïcc hiehie äänn chch öùöùcc naêngnaêng toto åångng hôhô ïïpp proteinprotein
  12. 60S: 5S 5,8S 40S: 18S 28S CaCa áuáu tata ïoïo cucu ûaûa ribosomribosom 80S 3/23/2010 12
  13. CaCa ááuu tata ïïoo cucu ûûaa chuoãichuoãi polyribosompolyribosom
  14. iooioo 2.2. ChCh öùöùcc naêngnaêng LaLa øø nôinôi dieãndieãn rara quaqua ùù trtr ììnhnh giagia ûûii maõmaõ ññeeåå toto åångng hôhô ïïpp neânneân chuoãichuoãi polypeptidpolypeptid ++ RibosomRibosom ôôûû tratra ïïngng thatha ùùii ttöïöï do:do: sasa ûûnn xuaxua áátt proteinprotein hoahoa øø tantan ++ RibosomRibosom treântreân llööôôùùii nono ääii sinhsinh chacha áátt:: sasa ûûnn xuaxua áátt proteinprotein ññooùùngng gogo ùùii nhnh öö menmen cucu ûûaa tieâutieâu thethe åå,, khakha ùùngng thethe åå,, hormonhormon v.vv.v
  15. ChCh cc nnngng cucu ûûaa chuoãichuoãi ribosomribosom 3/23/2010 15
  16. LLÖÖÔÔÙÙII NONO ÄÄII SINHSINH CHACHA ÁÁTT GoGo ààmm:: LLööôôùùii nono ääii sinhsinh chacha áátt coco ùù haha ïïtt LLööôôùùii nono ääii sinhsinh chacha áátt khoângkhoâng haha ïïtt
  17. LLÖÖÔÔÙÙII NONO ÄIÄI SINHSINH CHACHA ÁÁTT COCO ÙÙ HAHA ÏÏTT (MA(MA ÏÏNGNG NONO ÄÄII CHACHA ÁÁTT NHANHA ÙÙM)M)
  18. CaCa ááuu trutru ùùcc llööôôùùii nono äiäi sinhsinh chacha áátt coco ùù haha ïïtt && llööôôùiùi nono ääii sinhsinh chacha áátt khoângkhoâng haha ïïtt
  19. LLii nnii sinhsinh chch tt ccóó hhtt 1.1. CaCa ááuu tata ïïoo HeHe ää thotho áángng gogo ààmm caca ùùcc tutu ùùii dede ïïtt NoNo ááii thoângthoâng vôvô ùùii khoakhoa ûûngng quanhquanh nhaânnhaân && mama øøngng sinhsinh chacha áátt CoCo ùù caca ùùcc haha ïïtt ribosomribosom baba ùùmm vava øøoo bebe àà mama ëëtt PhaPha àànn khoângkhoâng haha ïïtt == ññoaoa ïïnn chuyechuye åånn tietie áápp PhaPha ùùtt trietrie ånån ôôûû tete áá baba øoøo tuyetuye áánn chuyeânchuyeân hoahoa ëëcc ôôûû caca ùùcc tete áá baba øøoo tietie áátt
  20. LLii nnii sinhsinh chch tt ccóó hhtt 2.2. ChCh öùöùcc naêngnaêng ToTo ångång hôhô ïpïp Protein:Protein: ProteinProtein mama øngøng ProteinProtein tietie átát MenMen tieâutieâu thethe å.å.
  21. Ch öùc naêng cu ûaû löôùiù no äiä sinh cha átá co ùù ha ïtï 3/23/2010 21
  22. LLÖÖÔÔÙÙII NONO ÄÄII SINHSINH CHACHA ÁÁTT KHOÂNGKHOÂNG HAHA ÏÏTT ((MAMA ÏÏNGNG NONO ÄÄII CHACHA ÁÁTT TRÔNTRÔN LLÖÖÔÔÙIÙI NHANHA ÜÜN)N)
  23. LLii nnii sinhsinh chch tt khôngkhông hhtt 1.1. CaCa ááuááu tata ïoïo:: HeHe ää thotho ángáng ooángáng chiachia nhanha ùnhùnh vôvô ùiùi nhienhie àuàu kkííchch thth ööôôùcùc khakha ùcùc nhaunhau KhoângKhoâng coco ùù ribosomribosom treântreân bebe àà mama ëtët ThoângThoâng vôvô ùiùi llööôôùiùi coco ùù haha ïtït,, khoângkhoâng thoângthoâng vôvô ùiùi khoakhoa ûngûng quanhquanh nhaânnhaân ,, lieânlieân keke átát mama ätät thiethie átát vôvô ùiùi bobo ää Golgi.Golgi.
  24. LLii nnii sinhsinh chch tt khôngkhông hhtt 2.2. ChCh öùöùcc naêngnaêng ToTo ångång hôhô ïïpp phospholipidphospholipid ,, cholesterol.cholesterol. ToTo åångng hôhô ïïpp hormonhormon steroidsteroid ôôûû tinhtinh hoahoa øønn,, buobuo àngàng trtr öùöùngng && tuyetuye ánán thth ööôôïngïng thatha änän ÑÑieie ààuu hoahoa øø llööôôïïngng ñöñö ôôøngøng ttöøöø gangan && khkh öûöû ññooääcc DDöïöï trtr ööõõ calcium.calcium. VaVa änän chuyechuye ånån lipidlipid ôôûû biebie ååuu moâmoâ ruoruo äätt
  25. BOBO ÄÄ GOLGIGOLGI
  26. CaCa áuáu trutru ùcùc cucu ûaûa bobo ää GolgiGolgi
  27. BB GolgiGolgi 2.2. CaCa ááuu tata ïïoo:: NaNa èèmm gaga àànn nhaânnhaân && trungtrung thethe åå LaLa øø hehe ää thotho áángng caca ùcùc tutu ùùii dede ïïtt hhììnhnh ddóóaa vôvô ùùii caca ùùcc tutu ùùii caca àuàu lôlô ùùnn && nhonho ûû 66 88 tutu ùùii dede ïïtt xexe ápáp songsong song,song, uouo ánán congcong hhììnhnh cungcung ChoCho ààngng GolgiGolgi (( thethe åå Golgi)Golgi) ttöøöø 11 haha øøngng traêmtraêm chocho àngàng Golgi/TBGolgi/TB bobo ää Golgi.Golgi. NangNang Golgi:Golgi: ñöñö ôôïïcc hhììnhnh thatha ønhønh ttöøöø rrììaa caca ùcùc tutu ùùii dede ïïtt hayhay ñöñö ôôïïcc nana ûûyy chocho ààii ttöøöø mama ëëtt trans.trans.
  28. BB GolgiGolgi ++ BoBo ää Golgi:Golgi: tata ääpp hôhô ïïpp caca ùùcc thethe åå GolgiGolgi MaMa ëëtt ciscis ((mama ëëtt hhììnhnh thatha øønhnh == mama ëëtt nhanha ääpp):): nana èèmm gaga àànn ññoaoa ïïnn chuyechuye åånn tietie áápp khoângkhoâng haha ïïtt cucu ûûaa LNSCLNSC coco ùù haha ïïtt hoahoa ëëcc LNSCLNSC khoângkhoâng haha ïïtt MaMa ëëtt transtrans ((mama ëëtt trtr ööôôûûngng thatha øønhnh == mama ëëtt xuaxua áátt):): nana èèmm gaga àànn mama øøngng sinhsinh chacha áátt
  29. BB GolgiGolgi 2.2. ChCh öùöùcc naêngnaêng PhaânPhaân phopho ááii nono ääii && ngoangoa ïïii baba øøoo sasa ûnûn phapha ååmm tietie áátt ToTo ångång hôhô ïïpp chacha áátt tietie áátt mucopolysaccaridmucopolysaccarid (glycoprotein,(glycoprotein, glycolipidglycolipid ,, glycolypoproteinglycolypoprotein )) TaTa ïïoo thethe åå ññaaààuu cucu ûaûa tinhtinh trutru øngøng && caca ùùcc chacha áátt thuothuo ääcc hoahoa øøngng thethe åå ThamTham giagia ssöïöï hhììnhnh thatha ønhønh mama øngøng sinhsinh chacha átát TaTa ïïoo vava ùchùch sôsô caca ápáp ôôûû tete áá baba øøoo thth öïöïcc vava äätt
  30. ChCh öùöùcc naêngnaêng cucu ûûaa bobo ää GolgiGolgi
  31. TIEÂUTIEÂU THETHE ÅÅ (LYSOSOME)(LYSOSOME)
  32. CaCa ááuu taïo cucu ûûaa tieâutieâu thethe åå
  33. iuiu 1.1. CCuu ttoo:: BBààoo quanquan tiêutiêu hhóóaa HHììnhnh ttúúii ccuu,, ưư ngng kkíínhnh :: 11 µµmm MMààngng nn ChCh aa menmen thth yy phânphân hoho tt ngng pHpH acid:acid: protease,protease, lipase,lipase, nuclease,nuclease, glycosidase,glycosidase, mucopolysaccaridasemucopolysaccaridase
  34. iuiu  MenMen coco ùù 22 tratra ïïngng thatha ùùii:: ++ nghngh :: khoângkhoâng tietie áápp xuxu ùùcc vôvô ùùii côcô chacha áátt ++ hoahoa ïïtt ññooäängng :: tietie áápp xuxu ùùcc vôvô ùùii côcô chacha áátt
  35. TiêuTiêu thth  CoCo ùù 22 loaloa ïïii tieâutieâu thethe åå:: ++ TieâuTieâu thethe åå sôsô caca áápp:: ChCh öùöùaa caca ùùcc menmen thuthu ûûyy phaânphaân ++ TieâuTieâu thethe åå thth öùöù caca áápp:: ChCh öùöùaa caca ùùcc menmen thuthu ûûyy phaânphaân && côcô chacha áátt HHììnhnh thatha øønhnh ttöøöø ssöïöï hoho øøaa nhanha ääpp tieâutieâu thethe åå sôsô caca áápp vôvô ùùii tutu ùùii côcô chacha áátt
  36. CaCa ùùcc loaloa ïïii tieâutieâu thethe åå
  37. TiêuTiêu thth 2.2. SSöïöï hhììnhnh thatha ønhønh tieâutieâu thethe åå sôsô caca ápáp Các men th y Các men th y phân trong phân trong lưi lưi ni sinh ni sinh ch t ch t có ht không ht B Golgi Túi ch a các men th y phân Túi ch a các men th y phân
  38. aa ee iuiu aa ii oioi 3/23/2010 38
  39. TiêuTiêu thth 2.2. SSöïöï hhììnhnh thatha ønhønh tieâutieâu thethe åå thth öùöù caca ápáp Túi m bào Túi th cbào Không bào Tiêu th t th c th cp
  40. CaCa ùùcc concon ñöñö ôôøøngng daãndaãn ññeeánán ssöïöï hhììnhnh thatha ønhønh tieâutieâu thethe åå thth öùöù caca áápp
  41. TiêuTiêu thth ChCh öùöùcc naêngnaêng cucu ûûaa tieâutieâu thethe åå:: TieâuTieâu hoho ùùaa thth öùöùcc aênaên && diedie äätt vivi khuakhua åånn TieâuTieâu diedie äätt caca ùùcc baba øøoo quanquan bòbò hhöö hoho ûûngng
  42. ChCh öùöùcc naêngnaêng cucu ûûaa tieâutieâu thethe åå
  43. Hai protein vaän chuyeån ôû maøng tieâu theå 3/23/2010 43
  44. TiêuTiêu thth 4.4. BeBe äänhnh cucu ûûaa tieâutieâu thethe åå:: BeBe äänhnh PompePompe :: tieâutieâu thethe åå thiethie ááuu enzymeenzyme thuthu ûûyy giagia ûûii polysaccaridpolysaccarid ((GlucosidaseGlucosidase ))  giagia taêngtaêng ttííchch luõyluõy glycogenglycogen trongtrong tete áá baba øøoo gangan  TBTB gangan bòbò hhöö haha ïïii BeBe äänhnh TayTay –– Sachs:Sachs: tieâutieâu thethe åå thiethie ááuu enzymenzym thuthu ûûyy giagia ûûii glycolipidglycolipid ((hexosaminidasehexosaminidase )) (TB(TB thatha àànn kinhkinh ))  ttííchch luõyluõy lipidlipid trongtrong tieâutieâu thethe ååTBTB TKTK  hhöö haha ïïii TBTB TKTK (( cheche áátt trtr ööôôùùcc 33 tuotuo ååii))
  45. TiêuTiêu thth BeBe äänhnh Hurler:Hurler: TieâuTieâu thethe åå thiethie ááuu menmen IduronidaseIduronidase  ttííchch luõyluõy mucopolysaccaridmucopolysaccarid  XXööôngông cucu ûûaa bebe äänhnh nhaânnhaân bòbò biebie áánn dada ïïngng ,, khuoânkhuoân mama ëëtt toto && thoâthoâ,, caca ùùcc chichi nganga éénn,, ccöûöû ññooäängng bòbò haha ïïnn cheche áá BeBe äänhnh GaucherGaucher :: tieâutieâu thethe åå thiethie ááuu enzymeenzyme GlucocerebrocidaseGlucocerebrocidase  GanGan && lala ùùchch to,to, xxööôngông bòbò thotho ùùaiai hoho ùùaa,, TBTB thatha àànn kinhkinh coco ùù thethe åå bòbò huhu ûûyy hoho ïïaiai
  46. ProteasomProteasom - Có trong ch t TB & nhân - Cu to: Proteasom 26S gm 2 m iu ch nh 19S & lõi 20S - Ti u ơ n v ββββ: v tr í ho t ng Ti u ơ n v ααα 19S 19S Ti u ơ n v βββ Loõi 20S M19S Loõi 20S
  47. ProteasomProteasom ChCh cc nnngng :: lolo ii ccáácc proteinprotein bbtt thth ngng hoho cc thth yy gigi ii ccáácc proteinprotein khôngkhông còncòn ccnn thithi tt chocho tt bbààoo thth àànhnh chuchu ii peptidpeptid 66 88 a.amina.amin ⇨⇨⇨⇨⇨⇨aaaa ⇨⇨⇨⇨⇨⇨sinhsinh ttổổổổổổngng hhợợợợợợpp proteinprotein mmớớớớớớii
  48. ProteasomProteasom
  49. PEROXYSOMPEROXYSOM
  50. PeroxysomPeroxysom
  51. Caáu taïo cuûa peroxysom 3/23/2010 51
  52. PeroxysomPeroxysom 1.1. CaCa áuáu tata ïoïo:: CoCo ùù trongtrong tttt cc TBTB VV ((trtr hhngng ccuu)) && nhinhi uu TBTB TVTV DaDa ïngïng tutu ùiùi caca àuàu nhonho ûû 0,20,2 11 µµµµµµmm MaMa øngøng ññônôn GiGi ööõaõa coco ùù tinhtinh thethe å,å, chungchung quanhquanh coco ùù vava ätät lielie äuäu mama øuøu xaxa ùmùm oo ññònhònh hhììnhnh
  53. PeroxysomPeroxysom 1.1. CaCa áuáu tata ïoïo:: NaNa èmèm gaga ànàn llööôôùiùi nono äiäi sinhsinh chacha átát oo haha ïtït hoahoa ëcëc phapha ànàn nhanha ünün llööôôùiùi nono äiäi sinhsinh chacha átát coco ùù haha ïtït ChCh öùöùaa menmen oxyoxy hoho ùaùa nhnh öö:: catalasecatalase ,, DD aminoamino acidacid oxydaseoxydase ,, uraturat oxydaseoxydase pHpH kiekie àmàm nhenhe ïï
  54. PeroxysomPeroxysom 2.2. HHììnhnh thatha øønhnh :: BaBa èèngng caca ùùchch ttöïöï sinhsinh sasa ûnûn ttööôngông ttöïöï tyty thethe åå ChuChu ùngùng phph ììnhnh toto && phaânphaân chiachia ññeeåå tata ïïoo peroxysomperoxysom mômô ùùii VaVa øøii peroxysomperoxysom ñöñö ôôïïcc hhììnhnh thatha ønhønh trtr öïöïcc tietie áápp LLööôôùùii nono ääii sinhsinh chacha áátt coco ùù haha ïïtt proteinprotein cucu ûûaa mama øøngng peroxysomperoxysom  phapha ànàn khoângkhoâng haha ïïtt  tutu ùùii cucu ûûaa peroxysomperoxysom
  55. PeroxysomPeroxysom 3.3. ChCh öùöùcc naêngnaêng :: ToTo ángáng khkh öùöù chacha áátt ññooääcc cucu ûûaa TBTB nhnh öö HH2OO2 hoahoa ëëcc SFSF biebie áánn ddööôõngkhaôõngkha ùùcc DuDu øngøng phaânphaân ttöûöû OxyOxy ññeeåå oxyoxy hoho ùùaa caca ùùcc SFSF phuphu ïï ññooääcc ttííchch tutu ïï trongtrong tbtb ((tbtb gangan )) RHRH 2 ++ OO 2 oxydaseoxydase R+R+ HH 2OO2 RR’’HH2 ++ HH 2OO2 catalasecatalase RR’’++ 2H2H 2OO 2H2H 2OO2 catalasecatalase 2H2H 2OO ++ OO 2
  56. PeroxysomPeroxysom –– chch cc nnngng - Tham gia gia ûiû ñoäcä trong te áá ba øoø gan & tha änä : ethanol ñö ôïcï oxy hoa ùù tha ønhø acetaldehyde - oxy ho ùaù acid be ùoù taïoï acetyl -CoA - khoâng sinh ATP Hoâ ha ápá te áá ba øoø Men cu ûaû peroxysom Acid Acetyl -CoA be ùoù To ångå hô ïpï ca ùcù cha átá -cholesterol
  57. KHOÂNGKHOÂNG BABA ØØOO
  58. CaCa ááuu trutru ùùcc cucu ûûaa tete áá baba øøoo thth öïöïcc vava äätt
  59. Khoâng baøo 1.1. CaCa áuáu tata ïoïo:: TuTu ùiùi coco ùù mama øngøng giogio ángáng mama øngøng sinhsinh chacha átát ChCh öùöùaa nnööôôùcùc,, caca ùcùc chacha átát hoho øaøa tantan && caca ùcùc thethe åå hhööõuõu hhììnhnh ,, giogio ïtït lipidlipid TBTB thth öïöïcc vava ätät:: phapha ùtùt trietrie ånån mama ïnhïnh TBTB ññooängäng vava ätät:: íítt && nhonho ûû ((nguyeânnguyeân sinhsinh ññooängäng vava ätät && TBTB gangan ).). KhoângKhoâng baba øoøo coco ùù nhienhie àuàu hhììnhnh dada ïngïng :: hhììnhnh tutu ùiùi caca àuàu,, hhììnhnh mama ïngïng llööôôùiùi,, hhììnhnh toto åå saâusaâu v.vv.v
  60. Khoâng baøo •• 1.1. CaCa áuáu tata ïoïo:: chch öùöùaa nnööôôùcùc && caca ùcùc chacha átát tan,tan, hoahoa ëcëc ttííchch nnööôôùcùc == dòchdòch khoângkhoâng baba øøoo hayhay dòchdòch tete áá baba øøoo ttííchch tutu ïï chacha átát tantan →→→→→→ aaùpùp suasua átát thatha åmåm thatha áuáu •• enzymenzym thuthu ûyûy giagia ûiûi:: protease,protease, ribonucleaseribonuclease && glycosidaseglycosidase •• ““nhuonhuo ämäm soso ángáng ”” nhnh öö ññooûû trungtrung hoho øaøa hayhay lamlam cresylcresyl rara átát loaõngloaõng 3/23/2010 60
  61. Khoâng baøo 2.2. ChCh öùöùcc naêngnaêng ThamTham giagia vava øøoo quaqua ùù trtr ììnhnh traotrao ññooååii nnööôôùùcc nhônhô øø aaùùpp suasua áátt thatha ååmm thatha ááuu TTííchch luõyluõy chacha áátt ddöïöï trtr ööõõ:: carbohydratcarbohydrat ,, proteinprotein && momo äätt soso áá sasa ûûnn phapha ååmm thth öùöù caca áápp cucu ûûaa tete áá baba øøoo nhnh öö alkaloid,alkaloid, heteroidheteroid ,, flavonoidflavonoid KhoângKhoâng baba øøoo thth öïöïcc phapha ååmm hoho ïïatat ññooäängng phopho ááii hôhô ïïpp vôvô ùùii tieâutieâu thethe åå
  62. SSöïöï biebie ánán chuyechuye ånån khoângkhoâng baba øoøo ôôûû côcô quanquan TVTV CôCô quanquan dinhdinh ddööôõngôõng :: •• khoângkhoâng baba øoøo íítt && nhonho û→→→û→→→khoângkhoâng baba øoøo lôlô ùnùn TrongTrong haha ïïtt:: •• HaHa ïtït nhonho û:û: khoângkhoâng baba øoøo nhonho ûû →→→→→→khoângkhoâng baba øoøo chch öùöùaa nhienhie àuàu protidprotid •• HaHa ïtït lôlô ùnùn:: khoângkhoâng baba øoøo bebe åå rara →→→→→→nhienhie àuàu khoângkhoâng baba øoøo nhonho ûû →→→→→→mama átát nnööôôùcùc→→→→→→ haha ïtït alôroânalôroân 3/23/2010 62
  63. SSöïöï biebie ánán chuyechuye ånån khoângkhoâng baba øoøo ôôûû côcô quanquan TVTV •• CaCa ááuu tata ïïoo cucu ûûaa haha ïïtt alôroânalôroân :: ++ mama øngøng momo ûngûng proteinprotein baobao beânbeân ngoangoa øiøi,, ++ chacha átát nene ànàn mama øuøu nganga øø ññuuïcïc coco ùù baba ûnûn chacha átát protidprotid ++ aaùù tinhtinh thethe å:å: hhììnhnh ññaa giagia ùcùc dodo proteinprotein tata ïoïo thatha ønhønh ++ CaCa àuàu thethe åå caca áuáu tata ïoïo ttöøöø muomuo áiái calcicalci vava øø magieâmagieâ cucu ûaûa acidacid inosininosin phosphoric.Cophosphoric.Co ùù thethe åå lala øø calcicalci oxalatoxalat 3/23/2010 63
  64. Khoâng ba øo Thaønh phaàn hoùa hoïc cuûa dòchTB NNööôôùcùc:: 9090 95%,95%, haha ïtït chch íínn chch ææ coco ùù 5%.5%. ChaCha átát ddöïöï trtr ööõõ ++ GlucidGlucid :: •• monosaccaridmonosaccarid (glucose,(glucose, fructose),fructose), disaccariddisaccarid ((saccarosesaccarose )) vava øø tinhtinh bobo ätät lala øø chuchu ûû yeye áuáu •• inulininulin hoho øaøa tantan hoahoa ønøn toatoa ønøn trongtrong nnööôôùcùc,, keke átát tinhtinh coco ànàn ++ LipidLipid :: hiehie ámám gaga ëpëp vvìì khoângkhoâng tantan trongtrong nnööôôùcùc trtr öøöø phospholipidphospholipid vava øø steridsterid ++ ProtidProtid :: dada ïngïng proteinprotein hayhay acidacid aminamin hoahoa ëcëc haha ïtït alôroânalôroân 3/23/2010 64
  65. Khoâng ba øo Thaønh phaàn hoùa hoïc cuûa dòchTB ChaCha átát caca ënën baõbaõ:: •• ++ CalciCalci sulfatsulfat (CaSO(CaSO 4)) dada ïngïng tantan hayhay keke átát tinhtinh •• ++ CalciCalci carbonatcarbonat (CaCO(CaCO 3):ba):ba øoøo thatha ïchïch coco ùù ôôûû lala ùù ÑÑaa,, hoho ïï OÂOÂ roâroâ,, hoho ïï GaiGai •• ++ CalciCalci oxalatoxalat :: CaCCaC 2OO4.3H.3H 2OO hhììnhnh khokho áiái,, laênglaêng trutru ï,ï, caca àuàu gaigai •• CaCCaC 2OO4 HH 2OO hhììnhnh kimkim dada øiøi •• caca ùtùt oxalatoxalat ((ThunbergiaThunbergia ,, QuinquinasQuinquinas ,, SolanaceaeSolanaceae ).). 3/23/2010 65
  66. Khoâng baøo Thaønh phaàn hoùa hoïc dòchTB SaSa écéc toto á:á: anthocyananthocyan :: pHpH acid:acid: mama øuøu ññooû,û, pHpH kiekie àmàm:: xanhxanh ,, pHpH trungtrung ttíínn:: ttíímm MaMa øuøu vava øngøng thuothuo äcäc nhonho ùmùm flavonflavon AcidAcid hhööõuõu côcô :: acidacid citriccitric (( quaqua ûû chanhchanh ),), acidacid malicmalic ((quaqua ûû tata ùoùo taâytaây ),), acidacid tartrictartric ((quaqua ûû nhonho ),), acidacid oxalicoxalic ((caâycaây chuachua meme ññaaátát).). •• CaCa ùcùc chacha átát dodo biebie ánán ddööôõngôõng :: caâycaây mômô ùiùi momo ïcïc coco ùù nhienhie àuàu asparaginasparagin ,, leucinleucin dodo ssöïöï thuthu ûyûy giagia ûiûi cucu ûaûa caca ùcùc haha ïtït alôroânalôroân 3/23/2010 66
  67. Khoâng baøo Thaønh phaàn hoùa hoïc dòchTB •• CaCa ùcùc alcaloidalcaloid :: NicotinNicotin ((ôôûû caâycaây ThuoThuo ácác lala ù),ù), strychninstrychnin ((haha ïtït MaõMaõ tietie ànàn),), morphinmorphin ((nhnh öïöïaa ThuoThuo ácác phiephie änän),), quininquinin ((vovo ûû caâycaây CanhCanh kiki nana ),), cafeincafein ((haha ïtït CaCa øø pheâpheâ),), atropinatropin ((caâycaây CaCa øø ññooäcäc ddööôôïcïc),), cocaincocain ((lala ùù caâycaây Coca),Coca), ephedrinephedrin ((caâycaây MaMa hoahoa øng),v.vøng),v.v ñöñö ôôïcïc dudu øngøng lala ømøm thuothuo ácác •• CaCa ùcùc glucozidglucozid :: SaponinSaponin ((quaqua ûû bobo àà keke átát),), thevetinthevetin ((haha ïtït thoângthoâng thieânthieân ),), neriolinneriolin ((lala ùù caâycaây trutru ùcùc ññaaøo),v.vøo),v.v •• TaninTanin :: TrongTrong lala ùù TraTra ø,ø, bubu ùpùp OOÅiÅi,, SimSim ,, v.vv.v •• KKííchch thth ííchch toto áá thth öïöïcc vava ätät,, vitaminvitamin B1B1 ôôûû caca ùmùm gaga ïoïo,, vitaminvitamin AA ôôûû CaCa øø roro átát,, vitaminvitamin CC ôôûû ChanhChanh ,, vitaminvitamin EE ôôûû vovo ûû ññaaäuäu,, v.vv.v 3/23/2010 67
  68. TITI THETHE ÅÅ 3/23/2010 68
  69. Caáu taïo cuûa ti theå caét doïc Maøng trong Maøng ngoaøi Maøo Chaát neàn 3/23/2010 69
  70. ii uu oo HHììnhnh ssii,, ngng nn :: rrngng 0,50,5 1,01,0 µµmm ddààii 11 1010 µµmm CCóó hhuu hhtt tt bbààoo EukaryotEukaryot DiDi ngng ,, mmmm ddoo && luônluôn bibi ndnd ngng SS llưưngng thaythay ii ttùùyy thuthu cc nhunhu ccuu traotrao ii chch tt ccaa tt bbààoo 3/23/2010 70
  71. TiTi thth Cu to - Beân ngoaøi coù 2 maøng : maøng ngoøai maøng trong Moãi maøng ñöôïc caáu taïo bi các phân t phospholipid & protein - Khoaûng giöõa 2 maøng - Bên trong là ch t nn (matrix) 3/23/2010 71
  72. ii uu oo  Maøng ngoøai : - Chöùa nhieàu protein keânh - Caùc phaân töû coù kích thöôùc < 5.000 dalton coù theå qua keânh naøy  Maøng trong : - Gaáp neáp →→→ maøo - Maøo xeáp song song & vuoâng goùc maøng ngoaøi. - Coù caùc theå hình chuøy 3/23/2010- Thaám choïn loïc cao hôn so vôùi maøng ngoøai 72
  73. TiTi thth Thaønh phaàn hoùa hoïc Maøng trong chöùa:  Men oxy hoùa  Men cuûa chuoãi hoâ haáp  Men toång hôïp ATP: ATP-synthase  Protein vaän chuyeån 3/23/2010 73
  74. TiTi thth ThTh àànhnh phph nn hhóóaa hhcc Chaát neàn (matrix):  ADN voøng  Ribosom  Men oxy hoùa pyruvat & acid beùo, men cuûa chu trình acid citric (Krebs), men ñeå taùi baûn ADN, toång hôïp ARN, toång hôïp protein. 3/23/2010 74
  75. TiTi thth Chöùc naêng “Nhaø maùy taïo naêng löôïng” cho teá baøo. Ñöôøng, chaát beùo & caùc nguyeân lieäu khaùc seõ bò oxy hoùa ñeå taïo ATP Phöông trình toång quaùt: C6H12 O6 + 6 O 2 →→→ 6 CO 2 + 6 H 2O + ATP 3/23/2010 75
  76. ii iaia aa ii - Khi teá baøo phaùt trieån  Ti theå phaân chia - Söï phaân chia cuûa ti theå gioáng nhö söï töï nhaân ñoâi cuûa vi khuaån 3/23/2010 76
  77. SÖÏ PHAÂN CHIA CUÛA TI THEÅ 3/23/2010 77
  78. TiTi thth TaTa ùcùc dudu ïngïng cucu ûaûa thuothuo ácác khakha ùngùng sinhsinh &&øø tata ùcùc nhaânnhaân moâimoâi trtr öøöøôngông ññooáiái vôvô ùiùi titi thethe åå Khaùng sinh öùc cheá söï toång hôïp protein ti theå + Duøng khaùng sinh ít ngaøy  ít gaây haïi cho ti theå & teá baøo + Duøng khaùng sinh nhieàu ngaøy  aûnh höôûng xaáu ñeán ti theå Duøng chloramphenicol lieàu cao + nhieàu ngaøy  öùc cheá taïo hoàng caàu & baïch caàu ôû tuûy xöông 3/23/2010 78
  79. ii aa uu ii ii ii ii ii  Ti theå deã bò aûnh höôûng cuûa caùc nhaân toá moâi tröôøng, deã bò thay ñoåi hình thaùi & sinh lyù: + Khi cô theå ñoùi  ti theå thay ñoåi hình daïng  ti theå bò tan raõ + Trong dd nhöôïc tröông  ti theå bò phoàng leân + Trong dd öu tröông  ti theå bò keùo daøi ra + Chaát ñoäc, chaát phoùng xaï  thay ñoåi hoaëc phaù huûy caáu truùc &ø chöùc naêng ti theå 3/23/2010 79
  80. LAÏP THEÅ 3/23/2010 80
  81. Lp th Ch æ co ùù ôûû te áá ba øoø th öïc va ätä Phaân loa ïiï : ♣♣♣♣ Lu ïcï la ïpï : co ùù ma øuø xanh lu ïcï ♣♣♣♣ Sa écé la ïpï : kha ùcù ma øuø xanh lu ïcï , ch öùa sa écé to áá carotenoid , ♣♣♣♣ Voâ sa écé la ïpï : khoâng co ùù ma øuø . Bo ätä la ïpï ta ïoï tinh bo ätä , ñaïmï la ïpï hay da àuà la ïpï . 3/23/2010 81
  82. LALA ÏPÏP THETHE ÅÅ •• •••••• ssöïöï biebie ánán ññooåiåi gigi ööõaõa caca ùcùc lala ïpïp thethe åå Tieàn laïp Boät laïp Luïc laïp (tinh boät) (quang hôïp) Saéc laïp (saéc toá) 3/23/2010 82
  83. 1. Vô sc lp:Laïp boät: tích luõy tinh boät 2. Sc lp: Maøu cam: caroten, maøu vaøng: dieäp hoaøng (xantophin), lycopen: maøu ñoû quaû Caø chua, capsanthin trong quaû ÔÙt chín. 3/23/2010 83
  84. 3. Luïc laïp - Coù maøu luïc gaëp nhieàu ôû laù caây & traùi non - Chöùa dieäp luïc toá  thu naêng löôïng aùnh saùng maët trôøi  quang hôïp: toång hôïp chaát höõu cô töø CO Ø2 & H 2O 3/23/2010 84
  85. LLụụcc llạạpp 3/23/2010 85
  86. Lc lp -Cu to - Hình caàu hoaëc baâu duïc, ñöôøng kính 4-10µm - 2 maøng: maøng ngoøai, maøng trong - Chaát neàn (Stroma) - Maøng thylakoid  choàng tuùi deïp hình dóa (4-6 tuùi): granum - Nhieàu granum  grana  Ba ngaên: khoaûng giöõa caùc maøng, chaát neàn (stroma) &ø khoang thylakoid thoâng vôùi nhau 3/23/2010 86
  87. Lc lp -Cu to + Maøng ngoøai cho caùc chaát thaám qua deã daøng + Maøng trong ít thaám  treân maøng coù caùc protein vaän chuyeån + Maøng thylakoid khoâng cho caùc ion thaám qua, coù chöùa dieäp luïc toá (chlorophyll), caùc saéc toá: caroten, dieäp hoaøng toá.  Stroma chöùa nhieàu men; ADN voøng; ribosom; haït tinh boät; gioït môõ; vitamin D, E, K; caùc ion K +, Na +, Ca ++ , Fe ++ , Si ++ 3/23/2010 87
  88. Lc lp - Ch c nng Quang hôïp: Phöông trình toång quaùt nCO 2 + nH 2O →→→ (CH 2O)n + nO 2 3/23/2010 88
  89. TRUNG THEÅ 3/23/2010 89
  90. Trung th –Cu to - Naèm gaàn trung taâm TB, ngay beân ngoøai nhaân - Goàm moät mieàn ñaäm maøu + 2 trung töû vuoâng goùc nhau. TB thöïc vaät khoâng coù trung töû 3/23/2010 90
  91. 3/23/2010 Cu trúc trung t 91
  92. Trung th –Cu to Trung töû: + Hình truï + Ñöôøng kính: 0,2 µµµm; daøi: 0,4 µµµm + 9 boä ba vi oáng + 1 boä ba: 1 oáng hoøan chænh (A) + 2 oáng o hoøan chænh (B & C) 3/23/2010 92
  93. Trung th - S nhân ôi trung t -Baét ñaàu cuøng luùc vôùi söï baét ñaàu toång hôïp ADN - Hai trung töû cuõ tach rôøi  hai trung töû môùi (moãi trung töû môùi naèm thaúng goùc vôùi moät trung töû cuõ) - Trung töû môùi chæ coù 9 oáng vi theå ñôn  1 boù 3 chieác oáng vi theå 3/23/2010 93
  94. Trung th – ch c nng Mieàn ñaäm maøu nôi xuaát phaùt caùc oáng vi theå baøo töông →→→ trung taâm toå chöùc caùc oáng vi theå cuûa baøo töông = trung taâm TB. Trung töû * hình thaønh caùc loâng & roi. * thgia phaân baøo. 3/23/2010 94
  95. BOÄ XÖÔNG TEÁÂ BAØO 3/23/2010 95
  96. B xơ ng t bào Boä xöông TB hieän dieän trong khaép baøo töông cuûa TB Eukaryot Goàm maïng löôùi caùc sôïi protein + protein phuï  OÁng vi theå  Sôïi actin  Sôïi trung gian 3/23/2010 96
  97. Boä xöông teá baøo Sôïi Actin Sôïi trung gian OÁng vi theå 3/23/2010 97
  98. CaCa áuáu tata ïoïo cucu ûaûa mama øngøng sinhsinh chacha átát 3/23/2010 98
  99. BOÄ XÖÔNG TEÁ BAØO ÔÛ EUKARYOTAE 3/23/2010 99
  100. B xơ ng t bào – ch c nng - Naâng ñôõ, duy trì hình daïng TB - Xaùc ñònh vò trí khoâng gian caùc baøo quan trong TB - Vaän chuyeån caùc chaát & caùc baøo quan trong TB 3/23/2010 100
  101. B xơ ng t bào – ch c nng - Di chuyeån cuûa TB - Vò trí baùm chaët caùc mARN laøm deã söï dòch maõ - Thaønh phaàn thieát yeáu cuûa boä maùy phaân chia TB 3/23/2010 101
  102. 3/23/2010 102
  103. ng vi th -Cu to - OÁng roãng, ñöôøøng kính 25 nm - Caáu taïo bôûi caùc protein hình caàu: tubulin - Caùc tubulin keát thaønh töøng caëp  heterodimer ααα,βββ -tubulin  truøng hôïp  13 sôïi nguyeân cuûa oáng vi theå 3/23/2010 103
  104. ng vi th -Cu to 3/23/2010 104
  105. ng vi th - Söï hình thaønh 3/23/2010 105
  106. ng vi th Tính hu cc & tính linh ng -OÁng vi theå coù caáu truùc höõu cöïc: + Ñaàu coäng: gaén caùc phaân töû tubulin (dimer ααα,βββ- tubulin)  vi oáng taêng tröôûng nhanh choùng + Ñaàu tröø : gaén mieàn ñaäm maøu cuûa trung theå  beàn - OÁng vi theå laø caáu truùc raát linh ñoäng -Taïo môùi, hay keùo daøi (truøng hôïp) -Ruùt ngaén hay bieán maát (khöû truøng hôïp) 3/23/2010 106
  107. ng vi th Tính hu cc & tính linh ng YÙ nghóa: Yeáu toá quan troïng trong söï taêng tröôûng cuûa vi oáng & caùc cöû ñoäng ñònh höôùng cuûa teá baøo 3/23/2010 107
  108. ng vi th - chöùc naêng - Vaøo gian kyø: oáng vi theå xuaát phaùt töø mieàm ñaäm maøu (cuûa trung theå) toûa ra khaép baøo töông  TTTC oáng vi theå baøo töông 3/23/2010 108
  109. ng vi th - chöùc naêng - Vaøo thôøi kyø phaân chia: oáng vi theå baøo töông giaûi theå  oáng vi theå cuûa thoi phaân baøo 3/23/2010 109
  110. ng vi th - chöùc naêng Ứng dụng: OÁng vi theå nhaïy vôùi caùc chaát caûn phaân chia TB (colchicin, colcemid, vinblastin, vineristin )  thuoác trò ung thö 3/23/2010 110
  111. ng vi th - Chöùc naêng  Di chuyeån cuûa tinh truøng, loâng, roi, söï chuyeân chôû giöõa teá baøo & söï tieát hormon.  Xaùc ñònh höôùng & vò trí cuûa vaùch teá baøo môùi.  Söï ñoùng daøy cuûa cellulose ôû vaùch TB ñang taêng tröôûng.  Tham gia caáu taïo cuûa loâng & roi ôû moät soá TB 3/23/2010 111
  112. Si Actin -Cu to - Ñöôøng kính: 7nm - Ñöïôc taïo bôûi 2 chuoãi xoaén actin - Tieåu ñôn vò actin laø caùc protein hình caàu - Cuøng vôùi myosin  chöùc naêng co duoãi TB 3/23/2010 112
  113.  actin 3/23/2010 113
  114. Si Actin -Cu to - Khi caàn thieát: caùc phaân töû actin truøng hôïp  sôïi actin - Khi khoâng caàn thieát  sôïi actin giaûi theå 3/23/2010 114
  115. Söï hình thaønh sôïi actin 3/23/2010 115
  116.  Myosin - Hình que daøi - Hai ñaàu cuoän laïi thaønh 2 hình caàu - Goàm 6 chuoãi polypeptid: 2 chuoãi naëêng & 2 ñoâi chuoãi nheï 3/23/2010 116
  117.  Myosin 3/23/2010 117
  118. Sôïi Actin – chöùc naêng Taäp trung döôùi maøng sinh chaát  duy trì hình daïng TB  Hình thaønh vi mao: + Loõi vi mao: 40 sôïi actin  boù song song + Goác cuûa vi mao: sôïi actin + myosin  Boù sôïi actin + boù sôïi myosin  co ruùt + YÙ nghóa trong phaân baøo + Söï co cô  Söï vaän ñoäng teá baøo 3/23/2010 118
  119. Si trung gian - Cu to - Coù ôû TB ñoäng vaät, o ôû TB TV & naám - Caáu taïo bôûi caøc protein hình sôïi - Ñöôøng kính 10 nm - Caùc tieåu ñôn vò protein hình sôïi quaán xoaên theo kieåu sôïi thöøng 3/23/2010 119
  120. 3/23/2010 120
  121. Si trung gian - Cu to Caùc daïng sôïi trung gian: Keratin : ôû TB moâ bì; Vimentin : TB beân trong, baïch caàu, desmin trong TB cô; Sôïi TK : coù TB TK; daïng phieán nhaân : ôû maøng trong cuûa nhaân. Caùc ñôn phaân cuûa sôïi trung gian 3/23/2010 121
  122. Si trung gian – Hình thaønh Söï hình thaønh dimer 3/23/2010 122
  123. Si trung gian – Hình thaønh Söï hình thaønh tetramers 3/23/2010 123
  124. Si trung gian – Hình thaønh Söï hình thaønh tieàn sôïi & sôïi trung gian 3/23/2010 124
  125. Si trung gian – V trí - Maïng löôùi sôïi trung gian bao quanh nhaân &ø keùo daøi ra ngoïai vi TB - lieân keát vôùi maøng sinh chaát 3/23/2010 125
  126. Si trung gian – V trí - Sôïi trung gian ñan keát chaët cheõ ngay döôùi maøng trong cuûa bao nhaân laù sôïi cuûa voû nhaân 3/23/2010 126
  127. Si trung gian – Ch c nng - Laø thaønh phaàn vöõng beàn & ít hoøa tan  laøm beàn cô hoïc cho TB. + Maïng löôùi caùc sôïi protein  TB bieåu moâ lieân keát nhau  laøm taêng söùc beàn vöõng cuûa caùc TB naøy. 3/23/2010 127
  128. Si trung gian – Ch c nng Söï dính cuûa 2 TB lieàn keà nhôø theå lieân keát 3/23/2010 128
  129. Si trung gian – Ch c nng + Lôùp keratin  lôùp voû raén chaéc baûo veä lôùp ngoøai cuûa côù theå ñoäng vaät: choáng noùng, choáng maát nöôùc + Sôïi chöùa desmin trong TB cô – giuùp TB chòu söc eùp cô hoïc 3/23/2010 129
  130. Loâng vaø roi Caáu taïo goàm: - Sôïi truïc - Theå goác 3/23/2010 130
  131. Sô ïiï tru ïcï The åå go ácá CaCa áuáu trutru ùcùc loângloâng 3/23/2010 131
  132. Loâng & roi – Sôïi truïc Caáu truùc (9+2): - 9 ñoâi oáng vi theå ôû chu vi. 1 hoaøn chænh, 1 o hoaøn chænh - 2 oáng vi theå trung taâm: oáng hoøan Caáu taïo cuûa sôïi chænh 3/23/2010 truïc 132
  133. Loâng & roi – The å go ác - Caáu truùc töông töï trung töû: 9 boä 3 oáng vi theå - Moãi ñoâi oáng vi theå cuûa moät sôïi truïc: noái lieàn vôùi theå goác - 2 oáng vi theå trung taâm cuûa sôïi truïc : chaám döùt tröôùc khi ñeán theå goác 3/23/2010 133
  134. Loâng & roi S vn đng ca lông ho c roi: - Caùc tay dynein söû duïng ATP, caùc caëp vi oáng tröôït leân nhau  vaän ñoäng cuûa loâng & roi 3/23/2010 134
  135. Loâng & roi S vn đng ca lông ho c roi: - Caùc oáng vi theå trong sôïi truïc tröôït leân nhau  söï vaän ñoäng cuûa loâng & roi 3/23/2010 135
  136. ng vi th S vn đng ca lông ho c roi: 3/23/2010 136
  137. NhaânNhaân So áá löôïngï •• - moãi TB co ùù mo ätä nhaân , hoa ëcë nhie àuà nhaân •• - Nh öõngõng TB khoâng nhaân : ma ïchï raây Hình da ïngï •• hình ca àuà , nhie àuà thu øyø (ba ïchï ca àuà ña nhaân ), ke ùoù da øiø , hình dóa. 3/23/2010 137
  138. NhaânNhaân Kích th öôùcù •• trung bình 5-30 µm. •• ra átá nho ûû # 1 µm •• ra átá lô ùnù # 500 µm. •• Ty ûû le ää nhaân –TB cha átá = V nhaân / V te áá ba øoø cha átá (V: the åå tích ) Vò tr í •• khoâng co áá ñònh , •• ôûû te áá ba øoø non: ôûû gi öõaõa •• ôûû te áá ba øoø ñaõ phaân ho ùaù : ph ía bìa. 3/23/2010 138
  139. Caáu taïo cuûa nhaân 3/23/2010 139
  140.  Chöùc naêng : Nhaân ñoâi ADN & dòch maõ taïo protein 3/23/2010 140
  141. 3/23/2010 141
  142. 3/23/2010 142
  143. TT BBÀÀOO THTH CC VV TT Vách t bào A. Phi n gi a (hu nh ch có pectin). B. Vách sơ cp (kho ng ¼ cellulose): dày kho ng 1-3 µµµm. C. Vách th cp (kho ng ½ cellulose + ¼ lignin): dày 4 µµµm ho c hơn. D. Cu sinh ch t: ng kính 30-100nm. E. L ơ n và l vi n. • Vách TB nm thành ph n cu trúc chính là chitin. • Vách TB vi khu n thành ph n cu trúc 3/23/2010murein. 143
  144. 3/23/2010 144
  145. CCuu trtr úúcc vvááchch tt bbààoo thth cc vvtt Pectin Phi n gi a Pectin Vách sơ cp Hemicellulose Màng sinh Vi si ch t cellulose 3/23/2010 145
  146. TT BBÀÀOO THTH CC VV TT Phi n gi a: - hình thành chia TB m ⇨⇨⇨2TB con. - là phi n chung, gn 2 TB li n k. - Thành ph n là pectin di dng pectat calcium. -Nu pectin b tan, các TB gn vào nhau yu hơn 3/23/2010 146
  147. TT BBÀÀOO THTH CC VV TT Vách sơ cp: - do t bào ch t to ra - Thành ph n gm cellulose 9-25%, pectin 10-35 %, hemicellulose 25-50% và protein # 15% (extensins có ch c nng tng tr ng TB & lectins có ch c nng nh n bi t các phân t t bên ngoài). 3/23/2010 147
  148. TT BBÀÀOO THTH CC VV TT Vách sơ cp: - Các lp si cellulose xp song song vi nhau, chéo nhau mt góc 60 0 - 90 0. -S dày không ng u⇨⇨⇨ to các l trên vách TB. - TB mô mm ch có vách sơ cp & phi n gi a. 3/23/2010 148
  149. CELLULOSECELLULOSE HEMICELLULOSEHEMICELLULOSE - Hemicellulose : nhi u CelluloseCellulose chch ccóó - Hemicellulose : nhi u lolo ii ngng xyloseylose ,, ng glucose. ng glucose. mannose,mannose, galactosegalactose ,, - cellulose là 1 rhamnoserhamnose &&arabinosearabinose polymer th ng XyloseXylose hihi nn didi nn vvii gm 7.000 – ss llngng nhinhi uu nhnh tt 15.000 phân t - hemicellulose cu to glucose, không gm chu i ng n 500- ơ có nhánh. 3.000 n v ng. - là 1 polymer nhánh 3/23/2010 149
  150. TT BBÀÀOO THTH CC VV TT Pectin : là mt polysacchrid ph c tp, có ni ααα-1,4-acid galacturonic. - là ch t keo vô nh hình, mm do và có tính a nc cao. c tính a nc giúp duy trì tr ng thái ng m nc cao các vách còn non. - pectin có mi quan h gn gi vi hemicellulose, nh ng có tính hòa tan khác nhau 3/23/2010 150
  151. TT BBÀÀOO THTH CC VV TT Vách th cp - do t bào ch t to ra →→→ nm gi a vách sơ cp & màng sinh ch t - cng ơ , có nhi u ch t gơ . - Th ng mô g, vách th cp gm kho ng 41-45% cellulose, 30% hemicellulose và 22-28% ch t g (lignin). 3/23/2010 151
  152. 3/23/2010 152
  153. 3/23/2010 153
  154. TT BBÀÀOO THTH CC VV TT Vách th cp - Khi TB ch t các l trao i các ch t→→→ ng nh trao i. - si liên bào: là các si nh li ti xuyên qua các l & ng trao i ni li n t bào ch t ca các TB cnh nhau. 3/23/2010 154
  155. TT BBÀÀOO THTH CC VV TT Vách th cp - 2 lo i l TB có vách th cp: l ơ n & l vi n. L ơ n L vi n 3/23/2010 155
  156. CCuu trtr úúcc ccaa vvááchch tt bbààoo thth cc vvtt Màng không bào T bào ch t B o L A Phi n gi a Vách t bào Màng sinhch t A B Không bào Màng sinhch t Vách t bào Treân vaùch TB coù nhieàu loã →→→ nöôùc, khoâng khí & caùc chaát hoøa tan di chuyeån töø TB naøy →→→TB khaùc.3/23/2010 156
  157. 3/23/2010 157
  158. TT BBÀÀOO THTH CC VV TT Ch c nng vách t bào: - Bao bc TB, ng n cách TB vi môi tr ưng ho c vi các TB lân cn. -To hình dng nh t nh cho TB TV -Bo v TB ch ng li tác nhân gây bnh (vi khu n, virus, nm ) -Cân bng áp su t th n th u 3/23/2010 158
  159. SSöïöï biebie áánn ññooååii cucu ûûaa vava ùùchch tete áá baba øøoo thth öïöïcc vava äätt •• 1.1. SSöïöï hoho ùaùa nhanha øyøy ♣♣♣♣♣♣ mama ëtët trongtrong vava ùchùch TBTB phuphu ûû theâmtheâm lôlô ùpùp chacha átát nhanha øyøy ♣♣♣♣♣♣ huhu ùtùt nnööôôùcùc chacha átát nhanha øyøy phopho àngàng leânleân vava øø nhônhô ùtùt ♣♣♣♣♣♣ CaCa ùcùc chacha átát pectinpectin cucu ûaûa phiephie ánán gigi ööõaõa huhu ùtùt rara átát nhienhie àuàu nnööôôùcùc →→→→→→ biebie ánán ññooåiåi lala ømøm tata ùchùch caca ùcùc TB:TB: ññaaïoïo cucu ûaûa moâmoâ meme àmàm,, hoahoa ëcëc caca ùcùc khuyekhuye átát ♣♣♣♣♣♣ ssöïöï tata ïoïo chacha átát nhanha øyøy:: ssöïöï taêngtaêng tietie átát chacha átát pecticpectic →→→→→→hoho ùaùa nhanha øyøy vava øø ttííchch trongtrong caca ùcùc khoakhoa ûngûng giangian baba øoøo ♣♣♣♣♣♣ ssöïöï tata ïoïo goâmgoâm :: ssöïöï taêngtaêng tietie átát caca ùcùc chacha átát pecticpectic ++ ssöïöï tieâutieâu huhu ûyûy momo ätät soso áá tete áá baba øoøo 3/23/2010 159
  160. SSöïöï biebie ánán ññooåiåi cucu ûaûa vava ùchùch tete áá baba øoøo thth öïöïcc vava ätät •• 2.2. SSöïöï hoho ùaùa khoakhoa ùngùng ♣♣♣♣♣♣ tata åmåm theâmtheâm :: SiOSiO 2 ,, CaCOCaCO 3 ♣♣♣♣♣♣ ôôûû biebie åuåu bbìì cucu ûaûa caca ùcùc bobo ää phapha änän •• VVíí dudu ï:ï: thaânthaân caâycaây MoMo äcäc tata ëcëc,, lala ùù LuLu ùaùa bòbò tata åmåm SiO2;SiO2; •• CaCO3CaCO3 :: baba øoøo thatha ïchïch ((hoho ïï BaBa àuàu bbíí,, hoho ïï VoVo øiøi voivoi )) 3/23/2010 160
  161. SSöïöï biebie ánán ññooåiåi cucu ûaûa vava ùchùch tete áá baba øoøo thth öïöïcc vava ätät 3.3. SSöïöï hoho ùaùa baba ànàn ♣♣♣♣♣♣ tata åmåm suberinsuberin :: phuphu ûû leânleân vava ùchùch sôsô lala äpäp chch öùöù khoângkhoâng caca ånån vava øoøo ♣♣♣♣♣♣ SuberinSuberin giagia øuøu acidacid bebe ùoùo vava øø khoângkhoâng thatha ámám nnööôôùcùc vava øø khkh íí,, ♣♣♣♣♣♣ baba ànàn:: moâmoâ cheche chôchô ’’ ♣♣♣♣♣♣ tete áá baba øoøo nono äiäi bbìì,, suberinsuberin chch ææ tata ïoïo momo ätät CasparyCaspary 3/23/2010 161
  162. SSöïöï biebie ánán ññooåiåi cucu ûaûa vava ùchùch tete áá baba øoøo thth öïöïcc vava ätät •• 4.4. SSöïöï hoho ùaùa cutincutin ♣♣♣♣♣♣ TBTB biebie åuåu bbìì coco ùù tata àngàng cutincutin ((baba ûnûn chacha átát lipid).lipid). ♣♣♣♣♣♣ tata àngàng cutincutin deãdeã bongbong khokho ûiûi vava ùchùch cellulosecellulose vvìì ttíínhnh ññaaønøn hoho àiài cucu ûaûa cutincutin keke ùmùm cellulose.cellulose. ♣♣♣♣♣♣ lôlô ùpùp cutincutin dada øyøy ññeeåå giagia ûmûm bôbô ùtùt ssöïöï thoathoa ùtùt hôihôi nnööôôùcùc ♣♣♣♣♣♣ cutincutin nhuonhuo ämäm xanhxanh vava øngøng bôbô ûiûi phapha åmåm lulu ïcïc iodiod 3/23/2010 •• 162
  163. SSöïöï biebie ánán ññooåiåi cucu ûaûa vava ùchùch tete áá baba øoøo thth öïöïcc vava ätät •• 5.5. SSöïöï hoho ùaùa sasa ùpùp ♣♣♣♣♣♣ ngoangoa øiøi lôlô ùpùp cutincutin coco ùù thethe åå phuphu ûû theâmtheâm momo ätät lôlô ùpùp sasa ùpùp •• VVíí dudu ï:ï: ôôûû quaqua ûû BBíí,, thaânthaân caâycaây MMííaa,, lala ùù BaBa épép caca ûiûi 3/23/2010 163
  164. SSöïöï biebie ánán ññooåiåi cucu ûaûa vava ùchùch tete áá baba øoøo thth öïöïcc vava ätät •• 6.6. SSöïöï hoho ùaùa goãgoã •••••• tata åmåm chacha átát ligninlignin (( goãgoã)) vava øoøo vava ùchùch mama ïchïch goãgoã,, sôsô ïiïi,, moâmoâ ccöùöùngng ,, moâmoâ meme àmàm giagia ø.ø. •••••• ChaCha átát goãgoã rara átát giagia øuøu carbon,carbon, nghenghe øoøo oxyoxy hônhôn cellulose;cellulose; ccöùöùngng ,, dodo ønøn,, íítt thatha ámám nnööôôùcùc,, keke ùmùm ññaaønøn hoho àiài hônhôn cellulose.cellulose. •••••• ÑöÑö ôôïcïc tata ïoïo ôôûû tete áá baba øoøo chacha átát,, caca ånån vava øoøo ssööôôønøn cellulosecellulose cucu ûaûa vava ùchùch sôsô caca ápáp && thth öùöù caca ápáp 3/23/2010 164
  165. SSöïöï biebie ánán ññooåiåi cucu ûaûa vava ùchùch tete áá baba øoøo thth öïöïcc vava ätät •• 6.6. SSöïöï hoho ùaùa goãgoã ♣♣♣♣♣♣ coco ùù thethe åå xaâmxaâm nhanha äpäp luoânluoân rara ngoangoa øiøi phiephie ánán gigi ööõaõa →→→→→→TBTB khoângkhoâng ññooåiåi hhììnhnh dada ïngïng ñöñö ôôïcïc ♣♣♣♣♣♣ mama ïchïch ngaênngaên coco ønøn nonnon →→→→→→ssöïöï tata åmåm goãgoã thth öïöïcc hiehie änän ttöøöø ttöøöø ♣♣♣♣♣♣ AcidAcid voâvoâ côcô ññaaämäm ññaaëcëc lala ømøm tantan cellulosecellulose ññeeåå lala ïiïi goãgoã,, ♣♣♣♣♣♣ kiekie àmàm hayhay phenolphenol lala ømøm tantan ligninlignin ññeeåå lala ïiïi cellulose.cellulose. 3/23/2010 165