›
›

Quản trị mạng - Giáo trình hệ tính CCNA 2

pdf 60 trang vanle 3080
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Quản trị mạng - Giáo trình hệ tính CCNA 2", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfquan_tri_mang_giao_trinh_he_tinh_ccna_2.pdf

Nội dung text: Quản trị mạng - Giáo trình hệ tính CCNA 2

  1. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
  2. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 1 LỜI NÓI ĐẦU Cuốn sách “Giáo trình hệ tính CCNA 2” được biện soạn dựa trên chương trình đào tạo chuyên viên mạng của Cisco. Lần xuất bản thứ nhất đã được bạn đọc nhiệt tình đón nhận. Đây là chương trình học có tính thực tế cao. Trong bối cảnh công nghệ phát triển liên tục nên giáo trình cần được cập nhật để bám sát thực tiễn. Đó chính là lý do chúng tôi giới thiệuđến bạn cuốn giáo trình mới trong lần xuất bản này. Giáo trình này tương ứg với kỳ học thứ hai trong chương trình đào tạo CCNA của Cisco. Sách gồm có 11 chương, các chủ đề được trình bày có hệ thống và cô đọng. Nội dung chính của tập hai là khảo sát thành phần cấu trúc và hoạt động của router, đồng thời hướng dẫn người đọc cấu hình cơ bản cho router. So với phiên bản cũ, phiên bản mới có đề cập thêm hai phần mới là: Giao thức thông điệp điều khiển Internet (ICMP) và danh sách kiểm tra truy nhập (Access Control List). Bên cạnh đó, các phần về cấu trúc router, cấu hình router và xử lý sự cố cho router cũng được bổ sung thêm nhiều chi tiết mới so với phiên bản cũ. Cuốn sách không chỉ là một giáo trình hữu ích cho các học viên mạng CCNA mà còn là tài liệu bổ ích cho các bạn đọc muốn trở thành những nhà networking chuyên nghiệp. Mặc dù đã cố gắng sửa chữa, bổ sung cho cuốn sách được hoàn thiện hơn song chắc rằng không tránh khởi những thiếu sót, hạn chế. Nhóm biên soạn mong nhận được cá ý kiến đóng góp quý báu của bạn đọc.
  3. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 2 LỜI NGỎ Kính thưa quý bạn đọc gần xa, Ban xuất bản MK.PUB trước hết xin bày tỏ lòng biết ơn và niềm vinh hạnh trước nhiệt tình của đông đảo Bạn đọc đối với tủ sách MK.PUB trong thời gian qua. Khẩu hiệu chúng tôi là: * Lao động khoa học nghiêm túc. * Chất lượng và ngày càng chất lượng hơn. * Tất cả vì Bạn đọc. Rất nhiều Bạn đọc đã gửi mail cho chúng tôi đóng góp nhiều ý kiến quý báu cho tủ sách. Ban xuất bản MK.PUB xin được kính mời quý Bạn đọc tham gia cùng nâng cao chất lượng tủ sách của chúng ta. Trong quá trình đọc, xin các Bạn ghi chú lại các sai sót (dù nhỏ, lớn) của cuốn sách hoặc các nhận xét của riêng Bạn. Sau đó xin gửi về địa chỉ: E-mail: mk.book@minhkhai.com.vn – mk.pub@minhkhai.com.vn Hoặc gửi về: Nhà sách Minh Khai 249 Nguyễn Thị Minh Khai, Q.I, Tp. Hồ Chí Minh Nếu Bạn ghi chú trực tiếp lên cuốn sách, rồi gửi cuốn sách đó cho chúng tôi thì chúng tôi sẽ xin hoàn lại cước phí bưu điện và gửi lại cho bạn cuốn sách khác. Chúng tôi xin gửi tặng một cuốn sách của ủ sách MK.PUB ty chọn lựa của Bạn theo một danh mục thích hợp sẽ được gửi tới Bạn. Với mục đích ngày càng nâng cao chất lượng của tủ sách MK.PUB, chúng tôi rất mong nhận được sự hợp tác của quý Bạn đọc gần xa. “MK.PUB và Bạn đọc cùng làm !”
  4. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 3 MK.PUB MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU 3 MỤC LỤC 3 CHƯƠNG 1: WAN VÀ ROUTER 5 GIỚI THIỆU 13 1.1. WAN 13 1.1.1. Giới thiệu về WAN 13 1.1.2. Giới thiệu về router trong mạng WAN 15 1.1.3. Router LAN và WAN 17 1.1.4. Vai trò của router trong mạng WAN 19 1.1.5. Các bài thực hành mô phỏng 21 1.2. Router 21 1.2.1. Các thành phần bên trong router 21 1.2.2. Đặc điểm vật lý của router 24 1.2.3. Các loại kết nối bên ngoài của router 25 1.2.4. Kết nối vào cổng quản lý trên router 25 1.2.5. Thiết lập kết nối vào cổng console 26 1.2.6. Thực hiện kết nối với cổng LAN 28 1.2.7. Thực hiện kết nối với cổng WAN 29 TỔNG KẾT 31
  5. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 4 CHƯƠNG 2: GIỚI THIỆU VỀ ROUTER 33 GIỚI THIỆU 33 2.1. Phần mềm hệ điều hành Cisco IOS 33 2.1.1. Mục đích của phần mềm Cisco IOS 33 2.1.2. Giao diện người dùng của router 33 2.1.3. Các chế độ cấu hình router 34 2.1.4. Các đặc điểm của phần mềm Cisco IOS 35 2.1.5. Hoạt động của phần mềm Cisco IOS 38 2.2. Bắt đầu với router 40 2.2.1. Khởi động router 40 2.2.2. Đèn LED báo hiệu trên router 42 2.2.3. Khảo sát quá trình khởi động router 43 2.2.4. Thiết lập phiên kết nối bằng HyperTerminal 45 2.2.5. Truy cập vào router 45 2.2.6. Phím trợ giúp trong router CLI 46 2.2.7. Mở rộng thêm về cách viết câu lệnh 48 2.2.8. Gọi lại các lệnh đã sử dụng 49 2.2.9. Xử lý lỗi câu lệnh 50 2.2.10. Lệnh show version 51 TỔNG KẾT CHƯƠNG 52
  6. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 5 CHƯƠNG 3: CẤU HÌNH ROUTER 53 GIỚI THIỆU 53 3.1. Cấu hình router 54 3.1.1. Chế độ giao tiếp dòng lệnh CLI 54 3.1.2. Đặt tên cho router 55 3.1.3. Đặt mật mã cho router 55 3.1.4. Kiểm tra bằng các lệnh show 56 3.1.5. Cấu hình cổng serial 58 3.1.6. Thêm bớt, dịch chuyển và thay đổi tập tin cấu hình 59 3.1.7. Cấu hình cổng Ethernet 60 3.2. Hoàn chỉnh cấu hình router 61 3.2.1. Tầm quan trọng của việc chuẩn hoá tập tin cấu hình 61 3.2.2. Câu chú thích cho các cổng giao tiếp 61 3.2.3. Cấu hình câu chú thích cho cổng giao tiếp 62 3.2.4. Thông điệp đăng nhập 63 3.2.5. Cấu hình thông điệp đăng nhập (MOTD) 63 3.2.6. Phân giải tên máy 64 3.2.7. Cấu hình bằng host 65 3.2.8. Lập hồ sơ và lưu dự phòng tập tin cấu hình 65 3.2.9. Cắt, dán và chỉnh sửa tập tin cấu hình 66
  7. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 6 TỔNG KẾT CHƯƠNG 67 CHƯƠNG 4: CẬP NHẬT THÔNG TIN TỪ CÁC THIẾT BỊ KHÁC 69 GIỞI THIỆU 69 4.1. Kết nối và khám phá các thiết bị lân cận 70 4.1.1. Giới thiệu về CDP 70 4.1.2. Thông tin thu nhân được từ CDP 71 4.1.3. Chạy CDP, kiểm tra và ghi nhận các thông tin CDP 72 4.1.4. Xây dựng bản đồ mạng 76 4.1.5. Tắt CDP 76 4.1.6. Xử lý sự cố của CDP 77 4.2. Thu thập thông tin về các thiết bị ở xa 77 4.2.1. Telnet 77 4.2.2. Thiết lập và kiểm tra quá trình khởi động router 78 4.2.3. Ngắt, tạm ngưng phiên Telnet 79 4.2.4. Mở rộng thêm về hoạt động Telnet 80 4.2.5. Các lệnh kiểm tra kết nối khác 81 4.2.6. Xử lý sự cố về địa chỉ IP 84 TỔNG KẾT 84 CHƯƠNG 5: QUẢN LÝ PHẦN MỀM CISCO IOS 85 GIỚI THIỆU 85 5.1. Khảo sát và kiểm tra hoạt động router 86
  8. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 7 5.1.1. Các giai đoạn khởi động router khi bắt đầu bật điện 86 5.1.2. Thiết bị Cisvo tìm và tải IOS như thế nào 86 5.1.3. Sử dụng lệnh boot system 87 5.1.4. Thanh ghi cấu hình 88 5.1.5. Xử lý sự cố khi khởi động IOS 89 5.2. Quản lý tập tin hệ thống Cisco 91 5.2.1. Khái quát về tập tin hệ thốn IOS 91 5.2.2. Quy ước tên IOS 94 5.2.3. Quản lý tập tin cấu hình bằng TFTP 95 5.2.4. Quản lý tập tin cấu hình bằng cách cắt-dán 99 5.2.5. Quản lý Cisco IOS bằng TFTP 100 5.2.6. Quản lý IOS bằng Xmodem 103 5.2.7. Biến môi trường 105 5.2.8. Kiểm tra tập tin hệ thống 106 TỔNG KẾT 106 CHƯƠNG 6: ĐỊNH TUYẾN VÀ CÁC GIAO THỨC ĐỊNH TUYẾN 107 GIỚI THIỆU 107 6.1. Giới thiệu về định tuyến tĩnh 108 6.1.1. Giới thiệu về định tuyến tĩnh 108 6.1.2. Hoạt động của định tuyến tĩnh 108
  9. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 8 6.1.3. Cấu hình đường cố định 110 6.1.4. Cấu hình đường mặc định cho router chuyển gói đi 112 6.1.5. Kiểm tra cấu hình 114 6.1.6. Xử lý sự cố 114 6.2. Tổng quát về định tuyến 116 6.2.1. Giới thiệu về giao thức định tuyến 116 6.2.2. Autonomous system (AS) (Hệ thống tự quản) 117 6.2.3. Mục đích của giao thức định tuyến và hệ thống tự quản 117 6.2.4. Phân loại các giao thức định tuyến 118 6.2.5. Đặc điểm của giao thức định tuyến theo vector khoảng cách 118 6.2.6. Đặc điểm của giao thức định tuyến theo trạng thái đường liên kết 121 6.3. Tổng quát về giao thức định tuyến 121 6.3.1. Quyết định chọn đường đi 123 6.3.2. Cấu hình định tuyến 123 6.3.3. Các giao thức định tuyến 126 6.3.4. Hệ tự quản, IGP và EGP 128 6.3.5. Trạng thái đường liên kết 130 TỔNG KẾT 132 CHƯƠNG 7: GIAO THỨC ĐỊNH TUYẾN THEO VECTOR KHOẢNG CÁCH 133 GIỚI THIỆU 133
  10. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 9 7.1. Định tuyến theo vector khoảng cách 134 7.1.1. Cập nhật thông tin định tuyến 134 7.1.2. Lỗi định tuyến lặp 135 7.1.3. Định nghĩa giá trị tối đa 136 7.1.4. Tránh định tuyến lặp vòng bằng split horizon 137 7.1.5. Router poisoning 138 7.1.6. Tránh định tuyến lặp vòng bằng cơ chế cập nhật tức thời 140 7.1.7. Trành lặp vòng với thời gian holddown 140 7.2. RIP 142 7.2.1. Tiến trình của RIP 142 7.2.2. Cấu hình RIP 142 7.2.3. Sử dụng lênh ip classless 144 7.2.4. Những vấn đề thường gặp khi cấu hình RIP 146 7.2.5. Kiểm tra cấu hình RIP 149 7.2.6. Xử lý sự cố về hoạt động cập nhật của RIP 151 7.2.7. Ngăn không cho router gửi thông tin định tuyến ra một cổng giao tiếp 153 7.2.8. Chia tải với RIP 154 7.2.9. Chia tải cho nhiều đường 156 7.2.10. Tích hợp đường cố định với RIP 158
  11. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 10 7.3. IGRP 160 7.3.1. Đặc điểm của IGRP 160 7.3.7. Kiểm tra cấu hình IGPR 171 7.3.8. Xử lý sự cố của IGPR 171 TỔNG KẾT 173 CHƯƠNG 8: THÔNG ĐIỆP ĐIỀU KHIỂN VÀ BÁO LỖI CỦA TCP/IP 175 GIỚI THIỆU 175 8.1. Tổng quát về thông điệp báo lỗi của TCP/IP 176 8.1.1. Giao thức Thông Điệp Điều Khiển Internet (IMCP) 176 8.1.3. Truyền thông điệp IMCP 177 8.1.4. Mạng không đến được 177 8.1.5. Sử dụng lệnh ping để kiểm tra xem địa chỉ đích có đến được hay không 178 8.1.6. Phát hiện đường dài quá giới hạn 179 8.1.7. Thông điệp echo 180 8.1.8. Thông điệp “Destination Unreachable” 181 8.1.9. Thông báo các loại lỗi khác 182 8.2. Thông điệp điều khiển của TCP/IP 183 8.2.1. Giới thiệu về thông điệp điều khiển 183 8.2.2. Thông điệ ICMP redirect/change request 184
  12. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 11 8.2.3. Đồng bộ đồng hồ và ước tính thời gian truyền dữ liệu 186 8.2.4. Thông điệp Information request và reply 187 8.2.6. Thông điệp để tìm router 189 8.2.7. Thông điệp Router solicitation 189 8.2.8. Thông điệp báo nghẽn và điều khiển luồng dữ liệu 190 TỔNG KẾT 191 CHƯƠNG 9: CƠ BẢN VỀ XỬ LÝ SỰ CỐ ROUTER 193 GIỚI THIỆU 193 9.1. Kiểm tra bảng định tuyến 194 9.1.1. Lệnh show ip route 194 9.1.2. Xác định gateway 196 9.1.3. Chọn đường để chuyển gói từ nguồn đến đích 197 9.1.4. Xác định địa lớp 2 và lớp 3 198 9.1.5. Xác định chỉ số tincậy của các con đường 198 9.1.6. Xác định thông số định tuyến 199 9.1.7. Xác định trạm kế tiếp 201 9.1.8. Kiểm tra thông tin định tuyến được cập nhật mới nhất 202 9.1.9. Sử dụng nhiều đường đến cùng một đích 203 9.2. Kiểm tra kết nối mạng 205 9.2.1. Giới thiệu về việc kiểm tra kết nối mạng 205
  13. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 12 9.2.2. Các bước tiến hành xử lý sự cố 206 9.2.3. Xử lý sự cố theo lớp của mô hình OSI 208 9.2.4. Sử dụng các đèn báo hiệu để tìm sự cố của Lớp 1 209 9.2.5. Sử dụng lệnh ping để xử lý sự cố ở Lớp 3 209 9.2.6. Sử dụng Telnet để xư lý sự cố ở Lớp 7 211 9.3. Tổng quát về quá trình xử lý một số sự cố của router 212 9.3.1. Sử dụng lệnh show interfaces để xử lý sự cố Lớp 1 212 9.3.2. Sử dụng lênh show interfaces để xử lý sự cố Lớp 2 216 9.3.3. Sử dụng lệnh show cdp để xử lý sự cố 217 9.3.4. Sử dụng lệnh traceroute để xử lý sự cố 218 9.3.5. Xử lý các sự cố về định tuyến 219 9.3.6. Sử dụng lênh show controllers serial để xử lý sự cố 222 TỔNG KẾT 225 CHƯƠNG 10: TCP/IP 227 GIỚI THIỆU 227 10.1. Hoạt động của TCP 228 10.1.1 Hoạt động của TCP 228 10.1.2 Quá trình động bộ hay quá trình bắt tay 3 bước 228 10.1.3 Kiểu tấn công từ chối dịch vụ DoS (Denial of Service) 230 10.1.4 Cửa sổ và kích thước cửa sổ 231
  14. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 13 10.1.6 ACK xác nhận 234 10.2. Tổng quan về port ở lớp vận chuyển . 236 10.2.1. Nhiều cuộc kết nối giữa 2 host. 236 10.2.2. Port dành cho các dịch vụ 238 10.2.3. Port dành cho client 240 10.2.4. Chỉ port và các chỉ số port nổi tiếng 240 10.2.5. Ví dụ về trường hợp mở nhiều phiên kết nối giữa 2 host 240 10.2.6. So sánh giữa địa chỉ IP, địa chỉ MAC và số port 241 TỔNG KẾT 241 CHƯƠNG 11: DANH SÁCH KIỂM TRA TRUY CẬP ACLs 243 GIỚI THIỆU 243 11.1 Cơ bản về danh sách kiểm tra truy cập 244 11.1.1 ACLs làm việc như thế nào? 246 11.1.2 Kiểm tra ACLs 254 11.2.1 Danh sách kiểm tra truy cập ACLs 256 11.2.1 ACLs cơ bản 256 11.2.2 ACLs mở rộng 258 11.2.3 ACLs đặt tên 259 11.2.4 Vị trí đặt ACLs 261 11.2.5 Bức tường lửa 262
  15. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 14 11.2.6 Giới hạn truy cập vào đường vty trên router 263 TỔNG KẾT 265
  16. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 15 CHƯƠNG 1 WAN VÀ ROUTER GIỚI THIỆU Mạng diện rộng (WAN) là màng truyền dữ liệu qua những vùng địa lý rất lớn. WAN có nhiều đặc điểm quan trọng khác với LAN. Trong chương này, trước tiên các bạn sẽ có một cái nhìn tổng thể về các kỹ thuật và các giao thức của mạng WAN. Đồng thời trong chương này cũng sẽ giải thích những đặc điểm giống nhau và khác nhau giữa LAN và WAN. Bên cạnh đó, kiến thức về các thành phần vật lý của router cũng rất quan trọng. Kiến thức này sẽ là nền tảng cho các kỹ năng và kiến thức khác khi bạn cấu hình router và quản trị mạng định tuyến. Trong chương này, các bạn sẽ được khảo sát thành phần vật lý bên trong và bên ngoài của router và các kỹ thiật kết nối với nhiều cổng khác nhau trên router. Sau khi hoàn tất chương này, các bạn có thể thực hiện các việc sau: • Xác định tổ chức quốc tế chịu trách nhiệm về các chuẩn của WAN. • Giải thích sự khác nhau giữa LAN và WAN, giữa các loại địa chỉ mà mỗi mạng sử dụng. • Mô tả vai trò của router trong WAN. • Xác định các thành phần vật lý bên trong của router và các chức năng tương ứng. • Mô tả các đặc điểm vật lý của router. • Xác định các loại cổng trên router. • Thực hiện các kết nối đến cổng Ethernet, cổng nối tiếp WAN và cổng console trên router. 1.1. WAN 1.1.1 Giới thiệu về WAN
  17. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 16 WAN là mạngtruyền dữ liệu qua những vùng địa lý rất rộng lớn như các bang, tỉnh, quốc gia Các phương tiện truyền dữ liệu trên WAN được cung cấp bởi các nhà cung cấp dịch vụ, ví dụ như các công ty điện thoại. Mạng WAN có một số đặc điểm sau: WAN dùng để kết nối các thiệt bị ở cách xa nhau bởi những địa lý lớn. WAN sử dụng dịch vụ của các công ty cung cấp dịch vụ, ví dụ như: Regional Bell Operating Conpanies (RBOCs), Sprint, MCI, VPM internet servies, Inc., Altantes.net WAN sử dụng nhiều loại liên kết nối tiếp khác nhau. WAN có một số điểm khác với LAN. Ví dụ như: LAN được sử dụng để kết nối các máy tính đơn lẻ, các thiết bị ngoại vi, các thiết bị đầu cuối và nhiều loại thiết bị khác trong cung một toà nhà hay một phạm vi địa lý nhỏ. Trong khi đó WAN được sử dụng để kết nối các chi nhánh của mình, nhờ đó mà thông tin được trao đổi dễ dàng giữa các trung tâm. Mạng WAN hoạt động chủ yếu ở lớp Vật lý và lớp Liên kết dữ liệu mô hình OSI. WAN kết nối các mạng LAN lại với nhau. Do đó, WAN thực hiện chuyển đổi các gói dữ liệu giữa các router, switch và các mạng LAN mà nó kết nối. Sau đây là các thiết bị được sử dụng trong WAN: • Router: cung cấp nhiều dịch vụ khác nhau, bao gồm Internet và các giao tiếp WAN. • Loại switch được sử dụng trong WAN cung cấp kết nối cho hoạt động thông tin liên lạc băng thoại video và dữ liệu. • Modem: bao gồm: giao tiếp với dịch vụ truyền thoại; CSU/DSU (Chanel service units/ Digital service units) để giao tiếp với dịch vụ T1/E1; TA/NT1 (Terminal Adapters /Network Terminal 1) để giao tiếp với dịch vụ ISDN (Integrate Services Digital Network). • Server thông tin liên lạc: tập trung xử lý cuộc gọi của người dùng.
  18. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 17 Hình 1.1.1: Các thiết bị WAN Các giao thức ở lớp Liên kết dữ liệu của mạng WAN mô tả về cách thức mà gói dữ liệu được vận chuyển giữa các hệ thống trên một đường truyền dữ liệu. các giao thức này đươc thiết kế cho các dịch vụ chuyển mạch điểm-đến-điểm, đa điểm, đa truy nhập, ví dụ như: FrameRelay. Các tiêu chuẩn của mạng WAN được định nghĩa và quản lý bởi các tổ chức quốc tế sau: • Liên hiệp viễn thông quốc tế - lĩnh vực tiêu chuẩn viễn thông – ITUT (International Telecommunication Union-Telecommunication Standardization Sector), trước đây là Uỷ ban cố điện thoại và điện tín quốc tế - CCITT (Consultative Committee for International Telegraph and Telephone). • Tổ chức quốc tế về tiêu chuẩn – ISO (International Organization for Standardization). • Tổ chức đặc trách về kỹ thuật Internet – IETF (Internet Engineering Task Force). • Liên hiệp công nghiệp điện tử - EIA (Eletronic Industries Association). 1.1.2 Giới thiệu về router trong mạng WAN
  19. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 18 Hình 1.1.2 Router là một loại máy tính đặc biệt. Nó cũng có các thành phần cơ bản giống như máy tính: CPU, bộ nhớ, system bus và các cổng giao tiếp. Tuy nhiên router được kết là để thực hiện một số chức năng đặc biệt. Ví dụ: router được thiết kế là để thực hiện một số chức năng đặc biệt. Ví dụ: router kết nối hai hệ thống mạng với nhau và cho phép hai hệ thống này có thể liên lạc với nhau, ngoài ra router còn thực hiện việc chọn lựa đường đi tốt nhất cho dữ liệu. Cũng giống như máy tính cần phải có hệ điều hành để chạy các trình ứng dụng thì router cũng cần phải có hệ điều hành để chạy các tập tin cấu hình. Tập tin cấu hình chứa các câu lệnh và các thông số để điều khiển luồng dữ liệu ra vào trên router. Đặc biệt là router còn sử dụng giao thức định tuyến để truyền để quyết định chọn đường đi tốt nhất cho các gói dữ liệu. Do đó, tập tin cấu hình cũng chứa các thông tin để cài đặt và chạy các giao thức định tuyến trên router. Giáo trình này sẽ giải thích rõ cách xây dựng tập tin cấu hình từ các câu lệnh IOS để router có thể thực hiện được các chức năng cơ bản. Lúc ban đầu có thể bạn thấy tập tin cấu hình rất phức tạp nhưng đến cuối giáo trình này bạn sẽ thấy nó dễ hiểu hơn nhiều. Các thành phần chính bên trong router bao gồm: bộ nhớ RAM, NVRAM, bộ nhớ flash, ROM và các cổng giao tiếp. RAM, hay còn gọi là RAM động (DRAM- Dynamic RAM) có các đặc điểm và chức năng như sau • Lưu bảng định tuyến.
  20. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 19 • Lưu bảng ARP. • Có vùng bộ nhớ chuyển mạch nhanh. • Cung cấp vùng nhớ đệm cho các gói dữ liệu • Duy trì hàng đợi cho các gói dữ liệu. • Cung cấp bộ nhớ tạm thời cho tập tin cấu hình của router khi router đang hoạt động. • Thông tin trên RAM sẽ bị xoá mất khi router khởi động lại hoặc bị tắt điện. Đặc điểm và chức năng của NVRAM: • Lưu giữ tập tin cấu hình khởi động của router. • Nội dung của NVRAM vẫn được lưu giữ khi router khởi động lại hoặc bị tắt điện. Đặc điểm và chức năng của bộ nhớ flash: • Lưu hệ điều hành IOS. • Có thể cập nhật phần mềm lưu trong Flash mà không cần thay đổi chip trên bộ xử lý. • Nội dung của Flash vẫn được lưu giữ khi router khởi động lại hoặc bị tắt điện. • Ta có thể lưu nhiều phiên bản khác nhau của phần mềm IOS trong Flash. • Flash là loại ROM xoá và lập trình được (EPROM). Đặc điểm và chức năng của các cổng giao tiếp: • Kết nối router vào hệ thống mạng để nhận và chuyển gói dữ liệu. • Các cổng có thể gắn trực tiếp trên mainboard hoặc là dưới dạng card rời. 1.1.3 Router LAN và WAN
  21. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 20 Hình 1.1.3a: Phân đoạn mạng LAN với router Router vừa được sử dụng để phân đoạn mạng LAN vừa là thiết bị chính trong mạng WAN. Do đó, tên router có cả cổng giao tiếp LAN và WAN. Thực chất là các kỹ thuật WAN được sử dụng để kết nối các router, router này giao tiếp với router khác qua đường liên kết WAN. Router là thiết bị xương sống của mạng Intranet lớn và mạng Internet. Router hoạt động ở Lớp 3 và thực hiện chuyển gói dữ liệu dựa trên địa chỉ mạng. Router có hai chức năng chính là: chọn đường đi tốt nhất và chuyển mạch gói dữ liệu. Để thực hiện chức năng này, mỗi router phải xây dựng một bảng định tuyến và thực hiện trao đổi thông tin định tuyến với nhau. Hình 1.1.3b: Kết nối router bằng các công nghệ WAN
  22. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 21 Người quản trị mạng có thể duy trì bảng định tuyến bằng cách cấu hình định tuyến tĩnh, nhưng thông thường thi bảng định tuyến được lưu giữ động nhờ các giao thức định tuyến thực hiện trao đổi thông tin mạng giữa các router. Hình 1.1.3c Ví dụ: nếu máy tính X muốn thông tin liên lạc với máy tính Y ở một châu lục khác và với máy tính Z ở một vị trí khác nữa trên thế giới, khi đó cần phải có định tuyến để có thể truyền dữ liệu và đồng thời cũng cần phải có các đường dự phòng, thay thế để đảm bảo độ tin cậy. Rất nhiều thiết kế mạng và công nghệ được đưa ra để cho các máy tính như X Y, Z có thể liên lạc với nhau. Một hệ thống mạng được cấu hình đúng phải có đầy đủ các đặc điểm sau: • Có hệ thống địa chỉ nhất quán từ đầu cuối đến đầu cuối • Cấu trúc địa chỉ phải thể hiện được cấu trúc mạng. • Chọn được đường đi tốt nhất. • Định tuyến động và tĩnh. • Thực hiện chuyển mạch. 1.1.4 Vai trò của router trong mạng WAN Mạng WAN hoạt động chủ yếu ở lớp vật lý và lớp liên kết dữ liệu. Điều này không có nghĩa là năm lớp còn lại của mô hình OSI không có trong mạng WAN. Điều
  23. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 22 này đơn giản có nghĩa là mang WAN chỉ khác với mạng LAN ở lớp Vật lý và lớp Liên kết dữ liệu. Hay nói cách khác là các tiêu chuẩn và giao thức sử dụng trong mạng WAN ở lớp 1 và lớp 2 là khác với mạng LAN. Lớp Vật lý trong mạng WAN mô tả các giao tiếp thiết bị dữ liệu đầu cuối DTE (Data Terminal Equipment) và thiết bị đầu cuối mạch dữ liệu DCE (Data Circuit- terminal Equipment). Thông thường, DCE là thiết bị ở phía nhà cung cấp dịch vụ và DTE là thiết bị kết nối vào DCE. Theo mô hình này thì DCE có thể là modem hoặc CSU/DSU. Chức năng chủ yếu của router là định tuyến. Hoạt động định tuyến diễn ra ở lớp 3 - lớp Mạng trong khi WAN hoạt động ở lớp 1 và 2. Vậy router là thiết bị LAN hay WAN? Câu trả lời là cả hai. Router có thể là thiết bị LAN, hoặc WAN, hoặc thiết bị trung gian giữa LAN và WAN hoặc có thể là LAN và WAN cùng một lúc. Một trong những nhiệm vụ của router trong mạng WAN là định tuyến gói dữ liệu ở lớp 3, đây cúng là nhiệm vụ của router trong mạng LAN. Tuy nhiên, định tuyến không phải là nhiệm vụ chính yếu của router trong mạng WAN. Khi router sử dụng các chuẩn và giao thức của lớp Vật lý và lớp Liên kết dữ liệu để kết nối các mạng WAN thì lúc này nhiệm vụ chính yêú của router trong mạng WAN không phải là định tuyến nữa mà là cung cấp kết nối giữa các mạng WAN với các chuẩn vật lý và liên kết dữ liệu khác nhau. Ví dụ: một router có thể có một giao tiếp ISDN sử dụng kiểu đóng gói PPP và một giao tiếp nối tiếp T1 sử dụng kiểu đóng gói FrameRelay. Router phải có khả năng chuyển đổi luồng bit từ loại dịch vụ này sang dịch vụ khác. Ví dụ: chuyển đổi từ dịch vụ ISDN sang T1, đồng thời chuyển kiểu đóng gói lớp Liên kết dữ liệu từ PPP sang FrameRelay. Chi tiết về các giao thức lớp 1 và 2 trong mạng WAN sẽ được đề cập ở tập sau của giáo trình này. Sau đây chỉ liệt kê một số chuẩn và giao thức WAN chủ yếu để các bạn tham khảo:
  24. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 23 Hình 1.1.4a: Các chuẩn WAN ở lớp Vật lý Hình 1.1.4b: Các kiểu đóng gói dữ liệu WAN ở Lớp liên kết dữ liệu Các chuẩn và giao thức WAN lớp vật lý: EIA/TIA-232,449, V24, V35, X21, EIA- 530, ISDN, T1, T3, E1, E3, Xdsl, sonet (oc-3, oc-12, oc-48, oc-192). Các chuẩn và giao thức WAN lớp liên kết dữ liệu: HDLC, FrameRelay, PPP, SDLC, SLIP, X25, ATM, LAMB, LAPD, LAPF.
  25. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 24 1.1.5 Các bài thực hành mô phỏng Trong các bài thực hành mô phỏng trong phòng lab, các mạng được kết nối bằng cáp serial trong thực tế không kết nối trực tiếp như vậy được. Ví dụ: trên thực tế, một router ở New York và một router ở Sydney, Australia. Người quản trị mạng ở Australia phải kết nối vào router ở New York thông qua đám mây WAN để xử lý sự cố trên router ở New York. Trong các bài thực hành mô phỏng, các thiết bị trong dám mây WAN được giả lập bằng cáp DTE-DCE kết nối trực tiếp từ cổng S0/0 của router này đến cổng S0/1 của router kia (nối back-to-back). 1.2 Router 1.2.1 Các thành phần bên trong router Cấu trúc chính xác của router rất khác nhau tuỳ theo từng phiên bản router. Trong phần này chỉ giới thiệu về các thành phần cơ bản của router. CPU – Đơn vị xử lý trung tâm: thực thi các câu lệnh của hệ điều hành để thực hiện các nhiệm vụ sau: khởi động hệ thống, định tuyến, điều khiển các cổng giao tiếp mạng. CPU là một bộ giao tiếp mạng. CPU là một bộ vi xử lý. Trong các router lớn có thể có nhiều CPU. RAM: Được sử dụng để lưu bảng định tuyến, cung cấp bộ nhớ cho chuyển mạch nhanh, chạy tập tin cấu hình và cung cấp hàng đợi cho các gói dữ liệu. Trong đa số router, hệ điều hành Cisco IOS chạy trên RAM. RAM thường được chia thành hai phần: phần bộ nhớ xử lý chính và phần bộ nhớ chia sẻ xuất/nhập. Phần bộ nhớ chia sẻ xuất/nhập được chia cho các cổng giao tiếp làm nơi lưu trữ tạm các gói dữ liệu.Toàn bộ nội dung trên RAM sẽ bị xoá khi tắt điện. Thông thường, RAM trên router là loại RAM động (DRAM – Dynamic RAM) và có thể nâng thêm RAM bằng cách gắn thêm DIMM (Dual In-Line Memory Module). Flash: Bộ nhớ Flash được sử dụng để lưu toàn bộ phần mềm hệ điều hành Cisco IOS. Mặc định là router tìm IOS của nó trong flash. Bạn có thể nâng cấp hệ điều hành bằng cách chép phiên bản mới hơn vào flash. Phần mềm IOS có thể ở dưới dạng nén hoặc không nén. Đối với hầu hết các router, IOS được chép lên RAM trong quá trình khởi động router. Còn có một số router thì IOS có thể chạy trực tiếp
  26. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 25 trên flash mà không cần chép lên RAM. Bạn có thể gắn thêm hoặc thay thế các thanh SIMM hay card PCMCIA để nâng dung lượng flash. NVRAM (Non-volative Random-access Memory): Là bộ nhớ RAM không bị mất thông tin, được sử dụng để lưu tập tin cấu hình. Trong một số thiết bị có NVRAM và flash riêng, NVRAM được thực thi nhờ flash. Trong một số thiết bị, flash và NVRAM là cùng một bộ nhớ. Trong cả hai trường hợp, nội dung của NVRAM vẫn được lưu giữ khi tắt điện. Bus: Phần lớn các router đều có bus hệ thống và CPU bus. Bus hệ thống được sử dụng để thông tin liên lạc giữa CPU với các cổng giao tiếp và các khe mở rộng. Loại bus này vận chuyển dữ liệu và các câu lệnh đi và đến các địa chỉ của ô nhớ tương ứng. ROM (Read Only Memory): Là nơi lưu đoạn mã của chương trình kiểm tra khi khởi động. Nhiệm vụ chính của ROM là kiểm tra phần cứng của router khi khởi động, sau đó chép phần mềm Cisco IOS từ flash vào RAM. Một số router có thể có phiên bản IOS cũ dùng làm nguồn khởi động dự phòng. Nội dung trong ROM không thể xoá được. Ta chỉ có thể nâng cấp ROM bằng cách thay chip ROM mới. Các cổng giao tiếp: Là nơi router kết nối với bên ngoài. Router có 3 loại cổng: LAN, WAN và console/AUX. Cổng giao tiếp LAN có thể gắn cố định trên router hoặc dưới dạng card rời. Cổng giao tiếp WAN có thể là cổng Serial, ISDN, cổng tích hợp đơn vị dịch vụ kênh CSU (Chanel Service Unit). Tương tự như cổng giao tiếp LAN, các cổng giao tiếp WAN cũng có chip điều khiển đặc biệt. Cổng giao tiếp WAN có thể định trên router hoặc ở dạng card rời. Cổng console/AUX là cổng nối tiếp, chủ yếu được dử dụng để cấu hình router. Hai cổng này không phải là loại cổng để kết nối mạng mà là để kết nối vào máy tính thông qua modem hoặc thông qua cổng COM trên máy tính để từ máy tính thực hiện cấu hình router. Nguồn điện: Cung cấp điện cho các thành phần của router, một số router lớn có thể sử dụng nhiều bộ nguồn hoặc nhiều card nguồn. Còn ở một số router nhỏ, nguồn điện có thể là bộ phận nằm ngoài router.
  27. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 26 Hình 1.2.1a Hình 1.2.1b 1.2.2 Đặc điểm vật lý của router Không nhất thiết là bạn phải biết vị trí của các thành phần vật lý trong router mới có thể sử dụng được router. Tuy nhiên trong một số trường hợp, ví dụ như nâng cấp bộ nhớ chẳng hạn, những kiến thức này lại rất hữu dụng. Các loại thành phần và vị trí của chúng trong router rất khác nhau tuỳ theo từng loại phiên bản thiết bị.
  28. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 27 Hình 1.2.2a: Cấu trúc bên trong của router 2600 Hình 1.2.2b: Các loại kết nối bên ngoài của router 2600 1.2.3 Các loại kết nối ngoài của router Router có ba loại kết nối cơ bản là: cổng LAN, WAN và cổng quản lý router. Cổng giao tiếp LAN cho phép router kết nối vào môi trường mạng cục bộ LAN. Thông thường, cổng giao tiếp LAN là cổng Ethernet. Ngoài ra cũng có cổng Token Ring và ATM (Asynchronous Tranfer Mode). Kết nối mạng WAN cung cấp kết nối thông qua các nhà cung cấp dịch vụ đến các chi nhánh ở xa hoặc kết nối vào Internet. Loại kết nối này có thể là nối tiếp hay bất kỳ loại giao tiếp WAN, bạn cần phải có thêm một thiết bị ngoại vi như CSU chẳng
  29. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 28 hạn để nối router đến nhà cung câp dịch vụ. Đối với một số loại giao tiếp WAN khác thì bạn có thể kết nối trực tiếp router của mình đến nhà cung cấp dịch vụ. Chức năng của port quản lý hoàn toàn khác với ai loại trên. kết nối LAN, WAN để kết nối router và mạng để router nhận và phát các gói dữ liệu. Trong khi đó, port quản lý cung cấp cho bạn một kết nối dạng văn bản để bạn có thể cấu hình hoặc xử lý trên router. Cổng quản lý thường là cổng console hoặc cổng AUX (Auxilliary). Đây là loại cổng nối tiếp bất đồng bộ EIA-232. Các cổng này kết nối vào cổng COM trên máy tính. Trên máy tính, chúng ta sử dụng chương trình mô phỏng thiết bị đầu cuối để thiết lập phiên kết nối dạng văn bản vào router. Thông qua kiểu kết nối này, người quản trị mạng có thể quản lý thiết bị của mình. Hình 1.2.3 1.2.4 Kết nối vào cổng quản lý trên router Cổng console và cổng AUX là cổng quản lý trên router. Loại cổng nối tiếp bất đồng bộ này được thiết kế không phải để kết nối mạng mà là để cấu hình router. Ta thường sử dụng cổng console để thiết lập cấu hình cho router vì không phải router nào cũng có cổng AUX. Khi router hoạt động lần đầu tiên thì chưa có thông số mạng nào được cấu hình cả. Do đó router chưa thể giao tiếp với bất kỳ mạng nào. Để chuẩn bị khởi động và cấu hình router, ta dùng thiết bị đầu cuối ASCII kết nối vào cổng console trên router. Sau đó ta có thể dùng lệnh để cấu hình, cài đặt cho router. Khi bạn nhập cấu hình cho router thông qua cổng console hay cổng AUX, router có thể kết nối mạng để xử lý sự cố hoặc theo dõi hoạt động mạng.
  30. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 29 bạn có thể cấu hình router từ xa bằng cách quay số qua modem kết nối vào cổng console hay cổng AUX trên router. Hình 1.2.4: Kết nối modem vào cổng console hay cổng AUX Khi xử lý sự cố, bạn nên sử dụng cổng console thay vì cổng AUX. Vì mặc định là cổng console có thể hiển thị quá trình khởi động router, thông tinhoạt động và các thông điệp báo lỗi của router. Cổng console được sử dụng khi có một dịch vụ mạng không khởi động được hoặc bị lỗi, khi khôi phục lại mật mã hoặc khi router bị sự cố nghiêm trọng. 1.2.5 Thiết lập kết nối và cổng console Cổng console là loại cổng quản lý, cung cấp đường kết nối riêng vào router. Cổng này được sử dụng để thiết lập cấu hình cho router, theo dõi hoạt động mạng và khôi phục router khi gặp sự cố nghiêm trọng. Để kết nối PC vào cổng console bạn cần có cáp rollover và bộ chuyển đổi RJ45- DB9. Cisco có cung cấp bộ chuyển đổi này để nối PC vào cổng console. PC hay thiết bị đầu cuối phải có chương trình mô phỏng thiết bị đầu cuối VT100. Thông thường phần mềm này là HyperTerminal. Sau đây là các bước thực hiện kết nối PC vào cổng console: 1. Cấu hình phần mềm giả lập thiết bị đầu cuối như sau:
  31. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 30 • Chọn đúng cổng COM. • Tốc độ band là 9600. • Data bits: 8 • Parity: None • Stop bits: 1 • Flow control: None Hình1.2.5a: Kết nối PC vào cổng console trên router 2. Cắm một đầu RJ45 của cáp rollover vào cổng console trên router. 3. Cắm đầu cáp còn lại vào bộ chuyển đổi RJ45-DB9. 4. Gắn đầu DB9 của bộ chuyển đổi vào cổng COM trên PC.
  32. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 31 HÌnh 1.2.5b: Cấu hình hyper terminal để kết nối vào console 1.2.6 Thực hiện kết nối với cổng LAN Trong hầu hết các môi trường mạng LAN hiện nay, router được kết nối vào LAN bằng cổng Ethernet hoặc Fast Ethernet. Router giao tiếp với mạng LAN thông qua hub hoặc switch. Chúng ta sử dụng cáp thẳng để nổi router và hub/switch. Đối với tất cả các loại router có cổng 10/100BaseTx chúng ta đều phải sử dụng cáp UTP CAT5 hoặc cao hơn. Trong một số trường hợp ta có thể kết nối trực tiếp cổng Ethernet trên router vào máy tính hoặc vào router khác bằng cáp chéo. Khi thực hiện kết nối, chúng ta phải lưu ý cắp đúng cổng vì nếu cắm sai có thể gây hư hỏng cho router và thiết bị khác. Trên router có rất nhiều loại cổng khác nhau nhưng hình dạng cổng lai giống nhau. Ví dụ như: cổng Ethernet, ISDN BRI, console, AUX, cổng tích hợp CSU/DSU, cổng Token Ring đều sử dụng cổng 8 chân là RJ45, RJ48 hoặc RJ49. 1.2.7 Thực hiện kết nối với cổng WAN
  33. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 32 Kết nối WAN có nhiều dạng khác nhau. Một kết nối WAN sử dụng nhiều ký thuật khác nhau để thực hiện truyền dữ liệu qua một vùng địa lý rộng lớn. Các dịch vụ WAN thường được thuê từ nhà cung cấp dịch vụ. Chúng ta có 3 loại kết nối WAN như sau: kết nối thuê kênh riêng, kết nối chuyển mạch - mạch, kết nối chuyển mạch gói. Hình 1.2.7a Đối với từng loại dịch vụ WAN, thiết bị thuộc sở hữu của khách hàng (CPE – Customer Premises Equipment), thông thường là router, được gọi là thiết bị dữ liệu đầu cuối DTE (Data Terminal Equipment). Thiết bị DTE này được kết nối vào nhà cung cấp dịch vụ thông qua thiết bị kết cuối mạch dữ liệu DCE (Data Circuit- terminating Equipment), thông thường là modem hay CSU/DSU. Thiết bị DCE này được sử dụng để chuyển đổi dữ liệu từ DTE sang dạng phù hợp với dịch vụ của nhà cung cấp dịch vụ. Hầu hết các cổng WAN trên router đều là cổng Serial. Công việc chọn lựa cho đúng loại cáp sẽ rất dễ dàng khi bạn trả lời được 4 câu hỏi sau: • Loại kết nối trên thiết bị Cisco là loại nào? Cisco router sử dụng nhiều loài đầu nối khác nhau cho cổng Serial. Như trong hình 1.2.7b, cổng bên trái là cổng Smart Serial, cổng bên phải là cổng DB-60. Lựa chon
  34. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 33 cáp Serial để kết nối hệ thống mạng là một phần then chốt trong qua trình thiết lập WAN. Hình 1.2.7b • Hệ thống mạng được kết nối và thiết bị DTE hay DCE? DTE và DCE là hai loại cổng serial khác nhau. Điểm khác nhau quan trọng giữa hai loại này là: thiết bị DCE cấp tín hiệu xung đồng hồ cho quá trình thông tin liên lạc trên bus. Bạn nên tham khảo tài liệu của thiết bị để xác định DTE và DCE. • Thiết bị đòi hỏi chuẩn tín hiệu nào? mỗi loại thiết bị khác nhau sẽ sử dụng loại chuẩn Serial khác nhau. Mỗi chuẩn sẽ quy ước tín hiệu truyền trên cáp và loại đầu nối ở 2 đầu cáp. Bạn nên tham khảo tài liệu của thiết bị để xác định chuẩn tín hiệu của thiết bị.
  35. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 34 Hình 1.2.7c • Cáp có loại đầu nối đực hay cái? Nếu đầu nối có chân cắm ra ngoài thì đó là đầu đực. Nếu đầu nối chỉ có lỗ cắm cho các chân thì đó là đầu cái Hình 1.2.7d TỔNG KẾT
  36. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 35 Sau đây là các điểm quan trọng bạn cần nắm được trong chương này: • Khái niệm về WAN và LAN. • Vai trò của router trong WANs và LANs. • Các giao thức WAN. • Cấu hình kiểu đóng gói cho cổng giao tiếp. • Xác định và mô tả các thành phần bên trong router. • Đặc điểm vật lý của router. • Các loại cổng thường gặp trên router. • Cách kết nối vào cổng console, cổng LAN và WAN.
  37. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 36 GIỚI THIỆU VỀ ROUTER GIỚI THIỆU Các kỹ thuật của Cisco đều được xây dựng dựa trên hệ điều hành mạng Cisco (ISO). Phần mềm IOS điều khiển quá trình định tuyến và chuyển mạch trên các thiết bị kết nối liên mạng. Do đó người quản trị mạng phải nắm vững về IOS. Trong chương này, chúng tôi sẽ giới thiệu cơ bản và khảo sát các đặc điểm của IOS. Tất cả các công việc cấu hình mạng từ đơn giản nhất đến phức tạp nhất đều dựa trên một nền tảng cơ bản là cấu hình router. Do đó trong chương này cũng giới thiệu về các kỹ thuật và công cụ cơ bản để cấu hình router mà chúng ta sẽ sử dụng trong suốt giáo trình này. Sau khi hoàn tất chương này, các bạn có thể: • Nắm được mục đích của IOS. • Mô tả hoạt động cơ bản của IOS. • Nắm được các đặc điểm của IOS. • Nắm được phương thức thiết lập phiên giao tiếp bằng dòng lệnh với router. • Chuyển đổi giữa các chế độ cấu hình router. • Thiết lập kết nối bằng HyperTerminal vào router. • Truy cập vào router. • Sử dụng tính năng trợ giúp trong giao tiếp bằng dòng lệnh. • Xử lý lỗi khi nhập câu lệnh. 2.1 Phần hệ điều hành Cisco IOS 2.1.1 Mục đích của phần mềm Cisco IOS Tương tự như máy tính, router và switch không thể hoạt động được nếu không có hệ điều hành. Cisco gọi hệ điều hành của mình là hệ điều hành mạng Cisco hay gọi
  38. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 37 tắt là Cisco IOS. Hệ điều hành được cài trên các Cisco router và Catalysst Switch. Cisco IOS cung cấp các dịch vụ mạng như sau: • Định tuyến và chuyển mạch. • Bảo đảm và bảo mật cho việc truy cập vàp tài nguyên mạng. • Mở rộng hệ thống mạng. 2.1.2 Giao diện người dùng của router Phần mềm Cisco sử dụng giao diện dòng lệnh (CLI – Command – line interface) cho môi trường console truyền thống. IOS là một kỹ thuật cơ bản, từ đó được phát triển cho nhiều dòng sản phẩm khác nhau của Cisco. Do đó hoạt động cụ thể của từng IOS sẽ rất khác nhau tuỳ theo từng loại thiết bị. Chúng ta có nhiều cách khác nhau để truy cập vào giao diện CLI của router. Cách đầu tiên là kết nối trực tiếp từ máy tính hoặc thiết bị đầu cuối vào cổng console trên router. Cách thứ hai là sử dụng đường quay số qua modem hoặc kết nối null modem vào cổng AUX trên router. Cả hai cách trên đều không cần phải cấu hình trước cho router. Cách thứ ba là telnet vào router. Để thiết lập phiên telnet vào router thì trên router ít nhất phải có một cổng đã được cấu hình địa chỉ IP, các đường vty đã được cấu hình cho phép truy cập và đặt mật mã. 2.1.3 Các chế độ cấu hình router Giao diện dòng lệnh của Cisco sử dụng cấu trúc phân cấp. Cấu trúc này đòi hỏi bạn muốn cấu hình cái gì thì phải vào chế độ tương ứng. Ví dụ: nếu bạn muốn cấu hình cổng giao tiếp nào của router thì bạn phải vào chế đọ cấu hình cổng giao tiếp đó. Từ chế độ này tất cả các cấu hình được nhập vào chỉ có hiệu lực đối với cổng giao tiếp tương ứng mà thôi. Tương ứng với mỗi chế độ cấu hình có một dấu nhắc đặc trưng riêng và một tập lệnh riêng. IOS có một trình thông dịch gọi là EXEC. Sau khi bạn nhập một câu lệnh thì EXEC sẽ thực thi ngay câu lệnh đó. Vì lý do bảo mật nên Cisco IOS chia phiên bản làm việc của EXEC thành hai chế độ là: chế độ EXEC người dùng và chế độ EXEC đặc quyền. Sau đây là các đặc điểm của chế độ EXEC người dùng và chế độ EXEC đặc quyền:
  39. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 38 • Chế độ EXEC người dùng chỉ cho phép thực thi một số câu lệnh hiển thị các thông tin cơ bản của router mà thôi. Chế độ này chỉ để xem chứ không cho phép thực hiện các câu lệnh làm thay đổi cấu hình router. Chế độ EXEC người dùng có dấu nhắc là “>”. • Chế độ EXEC đặc quyền cho phép thực hiện tất cả các câu lệnh của router. Bạn có thể cấu hình để người dùng phải nhập mật mã trước khi truy nhập vào chế độ này. Ngoài ra, để tăng thêm tính bảo mật bạn có thể cấu hình thêm userID. Điều này cho phép chỉ những người nào được phép mới có thể truy cập vào router. Người quản trị mảng phải ở chế độ EXEC đặc quyền mới có thể sử dụng các câu lệnh để cấu hình hoặc quản lý router. Từ chế độ EXEC đặc quyền bạn có thể chuyển vào các chế độ đặc khác nhau như chế độ cấu hình toàn cục chẳng hạn. Chế độ EXEC đặc quyền được xác định bởi dấu nhắc “#”. Để chuyển từ chế độ EXEC người dùng sang chế độ EXEC đặc quyền hạn dùng lệnh enable tại dấu nhắc “>”. Nếu mật mã đã được cài đặt thì router sẽ yêu cầu bạn nhập mật mã. Vì lý do bảo mật nên các thiết bị mạng Cisco không hiển thị mật mã trong lúc bạn nhập chúng. Sau khi mật mã được nhập vào chính xác thì dấu nhắc “>” chuyển thành “#” cho biết bạn đang ở chế độ EXEC đặc quyền. Bạn gõ dấu chầm hỏi (?) ở dấu nhắc này thì sẽ thấy router hiển thị ra nhiều câu lệnh hơn so với ở chế độ EXEC người dùng.
  40. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 39 Hình 2.1.3 2.1.4 Các đặc điểm của phần mèm Cisco IOS Cisco cung cấp rất nhiều loại IOS cho các loại sản phẩm mạng khác nhau. Để tối ưu hoá phần mềm IOS cho nhiều loại thiết bị, Cisco đã phát triển nhiều loại phần mềm Cisco IOS. Mỗi loại phần mềm IOS phù hợp với từng loại thiết bị, với mức dung lượng bộ nhớ và với nhu cầu của khách hàng. Mặc dù có nhiều phần mềm IOS khác nhau cho nhiều loại thiết bị với nhiều đặc tính khác nhau nhưng cấu trúc lệnh cấu hình cơ bản thì vẫn giống nhau. Do đó kỹ năng cấu hình và xử lý sự cố của bạn có thể ứng dụng cho nhiều loại sản phẩm khác nhau. Tên của Cisco IOS được quy ước chia ra thành ba phần như sau: • Phần thứ nhất thể hiện loại thiết bị mà phần mềm IOS này có thể sử dụng được. • Phần thứ hai thể hiện các đặc tính của phần mềm IOS. • Phần thứ ba thể hiện nơi chạy phần mêm IOS trên router và cho biết phần mềm này được cung cấp dưới dạng nén hay không nén. Bạn có thể lựa chọn các đặc tính đặc biệt của IOS nhờ phần mềm Cisco Software Advisor. Cisco Software Advisor là một công cụ cung cấp các thông tin hiện tại và cho phép bạn chọn lựa các đặc tính cho phu hợp với yêu cầu của hệ thống mạng The name has three parts, separated by dashes: e.g. xxx-yyy-ww: • xxxx = Platform • yyyy = Feature • ww = Format – where It execute from if compressed Name Codes Platform (Hardware) (Partial list) C1005 1005
  41. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 40 C1600 1600 C1700 1700, 1720, 1750 C2500 25xx, 3xxx, 5100, AO (11.2 and later only) C2600 2600 C2800 Catalyst 2800 C2900 2910, 2950 C3620 3620 C3640 3640 C4000 4000 (11.2 and later only) C4500 4500, 4700 Feature (Partial list) B Appletalk Boot Boot image C Commserver file (CiscoPro) Drag IOS based diagnostic images G ISDN subnet (SNMP, IP, Bridging, ISDN, PPP, IPX, Atalk) I IP subnet (SNMP, IP, Bridging, WAN, Remote Node, Terminal Services) N IPX Q Async T Telco return (12.0) Y Reduced IP (SNMP, IP RIP/IGRP/EIGRP, Bridging, ISDN, PPP) (C1003/4) Z Managed moderns 40 40 bit encryption 56 56 bit encryption Format (Where the image runs in the route) F Flash M Ram R Rom L Rebcatable Compression Type Z Zip compressed (note lower case) X M zip compressed W “STAC” compress Hình 2.1.4a Khi bạn chọn mua IOS mới thì một trong những điều quan trọng bạn cần phải chú ý là sự tương thích giữa IOS với bộ nhớ flash và RAM trong router. Thông thường
  42. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 41 thì các phiên bản mới có thêm nhiều đặc tính mới thì lại đòi hỏi thêm nhiều bộ nhớ. Bạn có thể dùng lệnh show version để kiểm tra phần IOS hiện tại và dung lượng flash còn trống. Trên trang web hỗ trợ của Cisco có một số công cụ giúp bạn xác định dung lượng flash và RAM cần thiết cho từng loại IOS. Trước khi cài đặt phần mềm Cisco IOS mới lên router, bạn phải kiểm tra xem router có đủ dung lượng bộ nhớ hay không. Để xem dung lượng RAM bạn dùng lệnh show version: cisco 1721 (68380) processor (revision c) with 3584k/512K bytes of memory. Dòng trên cho biết dung lượng của bộ nhớ chính và bộ nhớ chia sẻ trên router. Có mốt số thiết bị sử dụng một phần DRAM làm bộ nhớ chia sẻ. Tổng hai dung lượng trên là dung lương thật sự của DRAM trên router. Để xem dung lượng của bộ nhớ flash bạn dung lệnh show flash: GAD#show flash 1599897 bytes total (10889728 bytes free)
  43. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 42 Hình 2.1.4b 2.1.5 Hoạt động của phầm mềm Cisco IOS Thiết bị Cisco IOS có 3 chế độ hoạt động sau: • ROM monitor • Boot ROM • Cisco IOS. Thông thường trong quá trình khởi động router, một trong các chế độ hoạt động trên được tải lên RAM để chạy. Người quản trị hệ thống có thể cài đặt giá trị cho thanh ghi để điều khiển chế độ khởi động mặc định router.
  44. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 43 Chế độ ROM monitor thực hiện quá trình bootstrap và kiểm tra phần cứng. Chế độ này được sử dụng để khôi phục lại hệ thống khi bị lỗi ngiêm trọng hoặc khi người quản trị mạng bị mất mật mã. Chúng ta chỉ có thể truy cập vào chế độ ROM monitor bằng đường kết nối vật lý trực tiếp vào cổng console trên router. Ngoài ra chúng ta không thể truy cập vào chế độ này bằng bất ký cổng nào khác. Khi router ở chế độ boot ROM, chỉ có một phần chức năng của Cisco IOS là hoạt động được. Chế độ boot ROM cho phép bạn chép được lên bộ nhớ flash, nên chế độ này thường được sử dụng để thay thế phần mềm Cisco IOS trong flash. Bạn dùng lệnh copy tftp flash để chép phần mềm IOS trên TFTP server vào bộ nhớ flash trên router. Hình 2.1.5a Router muốn hoạt động bình thường thì phải chạt được toàn bộ phần mềm IOS trong flash. Ở một số thiết bị, phần mềm IOS được chạy trực tiếp từ flash. Tuy nhiên, hầu hết các Cisco router đều chép phần mềm IOS lên RAM rồi chạy từ RAM. Một số phần mềm IOS lưu trong flash dưới dạng nén và được giải nén khi chép lên RAM. Bạn dùng lệnh show version để xem các thông tin về phần mềm IOS, trong đó có hiển thị giá trị cấu hình của thanh ghi. Còn nếu bạn muốn xem hệ thống còn bao nhiêu dung lượng bộ nhớ để tải phần mềm Cisco IOS mới thì bạn dùng lệnh show flash.
  45. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 44 Hình 2.1.5b 2.2 Bắt đầu với router 2.2.1 Khởi động router Router khởi động bằng cách tải bootstrap, hệ điều hành và tập tin cấu hình. Nếu router không tìm thấy tập tin cấu hình thí sẽ tự động vào chế độ cài đặt. Khi bạn hoàn tất việc cấu hình trong chế độ cài đặt thì tập tin cấu hình đó sẽ được lưu trong NVRAM. Để cho router bắt đầu hoạt động, quá trình khởi động phần mềm Cisco IOS thực hiện 3 công đoạn sau: • Kiểm tra phần cứng của router và bảo đảm là chúng hoạt động tốt. • Tìm và tải phần mềm Cisco IOS. • Tìm và thực thi tập tin cấu hình khởi động hoặc vào chế độ cài đặt nếu không tìm thấy tập tin này.
  46. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 45 Hình 2.2.1a: Các bước khởi động router Khi router mới được bật điện lên thì nó thực hiện quá trình tự kiểm tra POST (Power on self test). Trong quá trình này, router chạy một trình từ ROM để kiểm tra tất cả các thành phần phần cứng trên router, ví dụ như kiểm tra hoạt động của CPU, bộ nhớ và các cổng giao tiếp mạng. Sau khi hoàn tất quá trình này, router bắt đầu thực hiện khởi động phần mềm. Sau quá trình POST, router sẽ thực hiện các bước sau:
  47. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 46 • Bước 1: Chạy chương trình nạp bootstrap từ ROM. Bootstrap chỉ đơn giản là một tập lệnh để thực hiện kiểm tra phần cứng và khởi động IOS. • Bước 2: Tìm IOS. Giá trị khởi động trên thanh ghi cấu hình sẽ quyết định việc tim IOS ở đâu. Nếu giá trị này cho biết là tải IOS từ flash hay từ mạng thi các câu lệnh boot system trong tập tin cấu hình sẽ cho biết chính xác vị trí và tên của IOS. • Bước 3: Tải hệ điều hành đã được tải xuống và bắt đầu hoạt động thì các bạn sẽ thấy hiện trên màn hình console danh sách các thành phần phần cứng và phần mềm có trên router. • Bước 4: Tập tin cấu hình lưu trong VNRAM được chép lên bộ nhớ chính và được thực thi từng dòng lệnh một. Các câu lệnh cấu hình thực hiện khởi động quá trình định tuyến, đặt địa chỉ cho các cổng giao tiếp mạng và thiết lập nhiều đặc tính hoạt động khác cho router. • Bước 5: Nếu không tìm thấy tập tin cấu hình trong VNRAM thì hệ điều hành sẽ đi tìm TFTP server. Nếu cũng không tìm thấy một TFTP server nào thì chế độ cài đặt sẽ được khởi động. Trong chế độ cài đặt, các bạn không thể cấu hình cho các giao thức phức tạp của router. Mục đích của chế độ cài đặt chỉ là cho phép người quản trị mạng cài đặt một cấu hình tối thiểu cho router khi không thể tìm được tập tin cấu hình từ những nguồn khác. Trong chế độ cài đặt, câu trả lời mặc định được đặt trong dấu ngoặc vuông [] ở sau mỗi câu hỏi. Bạn có thể nhấn phím Ctrl-C bất kỳ lúc nào để kết thúc quá trình cài đặt. Khi đó tất cả các cổng giao tiếp mạng trên router sẽ đóng lại. Khi bạn hoàn tất cấu hình trong chế độ cài đặt, bạn sẽ gặp các dòng thông báo như sau: [0] Go to the IOS command promt without saving this config. [1] Return back to the setup without saving this config. [2] Save this configuration to nvram and exit.
  48. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 47 Enter your selection [2]: Hình 2.2.1b: Chế độ cài đặt của router 2.2.1. Đèn LED báo hiệu trên router Hình 2.2.2 Cisco router sủ dụng đèn LED để báo hiệu các trạng thái hoạt động của router. Các loại đèn LED này sẽ khác nhau tuỳ theo các loại router khác nhau. Các đèn LED của các cổng trên router sẽ cho biết trạng thái hoạt động của các cổng. Nếu đen LED của một cổng nào đó bị tắt trong khi cổng đó đang hoạt động và được kết nối đúng thì chứng tỏ là đã có sự cố đối với cổng đó. Nếu một cổng hoạt động liên tuc thì đèn LED của cổng đó sáng liên tục. Còn đèn LED OK ở bên phải cổng AUX sẽ bật sáng sau khi router hoạt động tốt.
  49. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 48 2.23. Khảo sát quá trình khởi động của router Hình 2.2.3a: Thông tin hiển thị trong quá trình khởi động router Ví dụ ở hình 2.2.3a cho thấy nội dung các thông điệp được hiển thị trên màn hình console trong suốt quá trình khởi động của router. Các thông tin này sẽ khác nhau tuỳ theo các loại cổng có trên router và tuỳ theo từng phiên bản Cisco IOS. Do đó hình 2.2.3a chỉ là một ví dụ để tham khảo chứ không pản ánh chính xác toàn bộ những gì được hiện thị.
  50. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 49 Trong hình 2.2.3b, câu “VNRAM invalid, possibly due to write erase” cho biết router này chưa được cấu hình hoặc là NVRAM đã bị xoá. Thông thường khi router đã được cấu hình thì tập tin cấu hình được lưu trong NVRAM, sau đó ta phải cấu hình thanh ghi để router sử dụng tập tin cấu hình này. Giá trị mặc định của thanh ghi cấu hình là 0x2102, khi đó router sẽ khởi động với Cisco IOS tải từ bộ nhớ flash và tập tin cấu hình tải từ NVRAM.
  51. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 50 Hình 2.2.3c: Thông tin hiển thị trong quá trình khởi động router Dựa vào thông tin như hình 2n2n3c, chúng ta có thể xác định được phiên bản của phần mềm boottrap và IOS đang được sử dụng trên router. Ngoài ra bạn cũng xác định được phiên bản của router, bộ xử lý là loại gì, cung lượng của bộ nhớ và một số các thông tin khác của router như: • Số lượng các cổng giao tiếp. • Các loại cổng giao tiếp. • Dung lượng NVRAM. • Dung lượng bộ nhớ flash. 2 Thiết lập phiên kết nối bằng HyperTerminal Tất cả các Cisco router đều có cổng console nối tiếp bất đồng bộ TIA/EIA-232 (RJ45). Chúng ta cần phải có cáp và bộ chuyển đổi để kết nối từ thiết bị đầu cuối console vào cổng console trên router. Thiết bị đầu cuối console có thể là một thiết bị đầu cuối ASCII hoặc là một PC có chạy chương trình mô phỏng HyperTerminal. Để kết nối PC có cổng console chúng ta dùng cáp rollover và bộ chuyển đổi RJ45- DB9.
  52. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 51 Thông số mặc định của cổng console là: 9000 baud, 8 data bits, 1 stop bit, no flow control. Cổng console không có hỗ trợ điều khiển luồng băng phần cứng. Sau đây là bước thực hiện để kết nối một thiết bị đầu cuối vào cổng console trên router: • Kết nối thiết bị đầu cuối vào cổng console trên router bằng cáp rollover và bộ chuyển đổi RJ45-DB9 hoặc RJ45-DB25. • Cấu hình thiết bị đầu cuối hoặc cấu hình phần mềm mô phỏng trên PC với các thông số sau: 96000 baud, 8 data bits, 1 stop bit, no flow control. Truy cập vào router Để cấu hình router bạn phải truy cập vào giao diện người dùng của router bằng thiết bị đầu cuối hoặc bằng đường truy cập từ xa. Sau khi truy cập được vào router thi bạn mới có thể nhập các câu lệnh cho router. Vì lý do bảo mật nên router có 2 mức truy cập: • Mức EXEC người dùng: chỉ có một số câu lệnh dùng để xem trạng thái của router. Ở mức này, bạn không thể thay đổi được cấu hình của router. • Mức EXEC đặc quyền: bao gồm tất cả các câu lệnh để cấu hình router. Ngay sau khi truy cập được vào router bạn sẽ gặp dâu nhắc của chế độ EXEC người dùng. Để sử dụng được toàn bộ tập lệnh bạn phải chuyển vào chế độ EXEC đặc quyền. Ở dấu nhắc “>” bạn gõ lệnh enable. Ở dấu nhắc password: bạn phải nhập mật mã đúng với mật mã đã được cấu hình cho router trước đó bằng lệnh enable secret hoặc enable password. Nếu mật mã của router đã được cấu hình bởi cả 2 lệnh trên thì mật mã của câu lệnh enable secret sẽ được áp dụng. Sau khi hoàn tất các bước trên bạn sẽ gặp dấu nhắc “#” cho biết là bạn đang ở chế độ EXEC đặc quyền. Từ chế độ này bạn mới có thể truy cập vào chế độ cấu hình toàn cục rồi sau đó là các chế độ cấu hình riêng biệt hơn như: • Chế độ cấu hình cổng giao tiếp. • Chế độ cấu hình cổng giao tiếp con. • Chế độ cấu hình đường truy cập. • Chế độ cấu hình router.
  53. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 52 • Chế độ cấu hình route-map. Từ chế độ EXEC đặc quyền, bạn gõ disable hoặc exit để trở về chế độ EXEC người dùng. Để trở về chế độ EXEC đặc quyền từ chế độ cấu hình toàn cục, bạn dùng lệnh exit hoặc Ctrl-Z. Lệnh Ctrl-Z có thể sử dùng để trở về ngay chế độ EXEC đặc quyền từ bất kỳ chế độ cấu hình riêng biệt nào. Hình 2.2.5a 2.2.6. Phím trợ giúp trong router CLI Khi bạn gõ dấu chấm hỏi (?) ở dấu nhắc thì router sẽ hiển thị danh sách các lệnh tương ứng với chế độ cấu hình mà bạn đang ở. Chữ “ More ” ở cuối màn hình cho biết là phần hiển thị vẫn còn tiếp. Để xem trang tiếp theo, bạn nhấn nhanh
  54. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 53 Spacebar. Còn nếu bạn muốn hiển thị tiếp từng dòng một thì bạn nhấn phím Enter hoặc Return. Bạn có thể nhấn từng dòng một thì bạn nhấn phím bất kỳ nào khác để quay trở về dấu nhắc. Hình 2.2.6a: Danh sách lệnh sử dụng ở chế độ EXEC người dung Để chuyển vào chế độ EXEC đặc quyền bạn gõ enable hoặc gõ tắt là ena cũng được. Nếu mật mã đã được cài đặt vào cho router thì router sẽ yêu cầu bạn nhập mật mã. Sau khi bạn đã vào được chế độ này rồi thì bạn gõ dấu chấm hỏi (?), bạn
  55. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 54 sẽ thấy là danh sách các câu lệnhdung chó chế độ EXEC đặc quyền nhiều hơn hẳn danh sách các câu lệnh mà bạn thấy trong chế độ EXEC người dùng. Tuy nhiên các tập lệnh này sẽ khác nhau tuỳ theo cấu hình của router và tuỳ theo từng phiên bản phần mềm Cisco IOS. Bây giờ giả sử bạn muốn cài đặt đồng hồ cho router nhưng bạn lai không biết phải dùng lệnh nào thi khi đó chức năng trợ giúp của router sẽ giúp bạn tìm được câu lênh đúng. Bạn thực hiện theo các bước sau: 1. Dùng dấu chấm hỏi để tìm câu lệnh cài đặt đồng hồ. Trong danh sách các câu lệnh được hiển thị bạn sẽ tìm được lệnh clock. 2. Kiểm tra cú pháp câu lệnh để khai báo giờ. 3. Bạn nhập giờ, phút, giây theo đúng cú pháp câu lệnh. Bạn sẽ gặp câu thông báo là câu lệnh chưa hoàn tất như hình 2.2.6b. 4. Bạn nhấn Ctrl-P hoặc phím mũi tên (↑) để lại lệnh vừa mới nhập. Ở cuối câu lệnh đó bạn thêm một khoảng trắng và dấu chấm hỏi (?) để xem phần kế tiếp của câu lệnh. Sau đó bạn nhập lại đầy đủ câu lệnh. 5. Nếu bạn gặp dấu (^) thì có nghĩa là câu lệnh đã bị nhập sai. Vị trí của dấu (^) sữ cho biết vị trí mà câu lệnh từ đầu cho tới vị trí mà dấu (^) chỉ sai rồi bạn sẽ nhập thêm dấu chấm hỏi (?) để thêm cú pháp đúng tiếp theo của câu lệnh. 6. Bạn nhập lại đầy đủ câu lệnh theo đúng cú pháp rồi nhấn phím Enter hoặc Return để thực thi câu lệnh. 2.2.7. Mở rộng thêm về cách viết câu lệnh Trong giao diện người dùng của router, router có thể có chế độ hỗ trợ soạn thảo câu lệnh. Bạn có thể sử dụng các tổ hợp phím như hình 2.2.7a để di chuyển con trỏ trên dòng lệnh mà bạn đang viết khi bạn cần phải chỉnh sửa câu lệnh đó. Trong các phiên bản phần mêm hiện nay, chế độ hỗ trợ soạn thảo câu lệnh là hoàn toàn tự động. Tuy nhiên nếu chế độ này lèn ảnh hưởng khi bạn biết các script thị bạn có thể tắt bằng lệnh terminal no editing trong chế độ EXEC đặc quyền. Command Description Ctrl-A Moves to the beginning of the command line
  56. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 55 Esc-B Moves back one word Ctrl-B (or right arrow) Moves back one character Ctrl-E Moves to the end of the command line Ctrl-F (or left arrow) Moves forward one character Esc-F Moves forward one word Khi soạn thảo câu lệnh, màn hình sẽ cuộn ngang khi câu lệnh dài quá một hang. Khi con trỏ đến hết lề phải thì dòng lệnh sẽ dịch sang trái 10 khoảng trắng. Khi đó 10 ký tự đầu tiên của câu lệnh sẽ không nhìn thấy được trên màn hình nữa. Bạn có thể cuộn lại để xem bằng cách nhấn Ctrl-B hoặc nhấn phím mũi tên (←) cho tới khi màn hình cuộn tới đầu câu lệnh. Hoặc bạn có thể nhấn Ctrl-A để chuyển ngay về đầu dòng lệnh. Trên hình 2.2.7b là ví dụ khi một câu lệnh dài quá một hành. Dấu ($) cho biết là câu lệnh đã được dịch sang trái. Phím Ctrl-Z được sử dụng để quay trở về chế độ EXEC đặc quyền từ bất kỳ chế độ cấu hình riêng biệt nào. Hình 2.2.7b
  57. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 2.2.8. Gọi lại các lệnh đã sử dụng 56 Khi cấu hình router, router co lưu lại một số các lệnh bạn đã sử dụng. Điều này đặc biệt có ích khi bạn muốn lặp lại các câu lệnh dài và phức tạp. Với cơ chế này bạn có thể thực hiện các việc sau: • Cài đặt kíchthước vùng bộ đệm để lưu các câu lệnh đã sử dụng. • Gọi lại các câu lệnh đã sử dụng. • Tắt chức năng này đi. Mặc định là router sẽ lưu lại 10 câu lệnh trong bộ đệm. Bạn có thể thay đổi số lượng câu lệnh mà router lưu lại bằng lệnh terminal history size hoặc history size. Tối đa là 255 câu lệnh có thể lưu lại được. Nếu bạn muốn gọi lại câu lệnh vừa mới sử dụng gần nhất thì bạn nhấn Ctrl-P hoặc phím mũi tên (↑). Nếu bạn tiếp tục nhấn thì mỗi lần nhấn như vậy bạn sẽ gọi lại tuần tự các câu lệnh trước đó nữa. Nếu bạn muốn gọi lui lạ một câu lệnh sau đó thì bạn nhấn Ctrl-N hoặc nhấn phím mũi tên (↓). Tương tự, nếu bạn tiếp tục nhấn như vậy thi mỗi lần nhấn bạn sẽ gọi lại một lệnh đó. Khi gõ lệnh, bạn chỉ cần gõ các ký tự đủ để router phân biệt với mọi câu kệnh khác rồi nhấn phím Tab thì router sẽ tự động hoàn tất câu lệnh cho bạn. Khi bạn dùng phím Tab mà router hiển thị được đủ câu lệnh thì có nghĩa là router đã nhận biết được câu lệnh mà bạn muốn nhập. Ngoài ra, hầu hết các router đều có them chức năng cho bạn đánh dấu khối và copy. Nhờ đó bạn có thể copy câu lệnh trước đó rồi dán hoặc chèn vào câu lệnh hiện tại. Lệnh Giải thích lệnh Ctrl-P or up arrow key Gọi lại lệnh ngay trước đó Ctrl-N or down arrow key Gọi lại lệnh ngay sau đó Router>show history Xem các lệnh đã sử dụng còn lưu trong bộ đệm Router>Terminal history size Cài đặt dung lượng bộ đệm đã lưu các lệnh number-of-lines đã sử dụng Router>terminal no editing Tắt chức năng soạn thảo lệnh nâng cao Router>terminal editing Mở chức năng soạn thảo lệnh nâng cao Hoàn tất câu lệnh
  58. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 57 Xử lý lỗi câu lệnh Lỗi câu lệnh thường là do bạn gõ sai. Sau khi bạn gõ một câu lệnh bị sai thì bạn sẽ gặp dấu báo lỗi (^). Dấu báo lỗi (^) đặt ở vị trí mà câu lệnh bắt đầu bị sai. Dựa vào đó và vận dụng chức năng trợ giúp của hệ thống bạn sẽ tìm ra và chỉnh sửa lại lỗi cú pháp của câu lệnh. Router#clock set 13:32:00 February 93 % Invalid input detected at “^” marker Trong ví dụ trên, dấu báo lỗi cho biết câu lệnh bị sai ở số 93. Bạn gõ lại câu lệnh từ đầu tới vị trí bị lỗi rồi thêm dấu chấm hỏi (?) như sau: Router # clock set 13:32:00 February ? Year Sau đó bạn nhập lại câu lệnh với số năm đúng như cú pháp ở trên: Router#clock set 13:32:00 February 1993 Sau khi bạn gõ xong câu lệnh rồi nhấn phím Enter mà câu lệnh đó bị sai thì bạn có thể dùng phím mũi tên (↑) để gọi câu lệnh vừa mới nhập. Sau đó bạn dùng các phím mũi tên sang phải, sang trái di chuyển con trỏ tới vị trí bị sai để sửa lại. Nếu cần xoá các ký tự thì bạn có thể dùng phím . Lệnh show version Lệnh show version dùng để hiển thị các thông tin về phiên bản phần mềm Cisco IOS đang chạy trên router, trong đó có cả thông tin về giá trị thanh ghi cấu hình. Trong hình dưới các bạn sẽ thấy nhung thông tin được hiển thị do lệnh show version bao gồm: • Phiên bản IOS và một ít thông tin đặc trưng. • Phiên bản phần mềm Bootstrap ROM. • Phiên bản phần mềm Boot ROM. • Thời gian hoạt động của router. • Phương thức khởi động router lần gần đây nhất. • Tên và vị trí lưu phần mềm hệ điều hành. • Phiên bản phần cứng của router.
  59. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 58 • Giá trị cài đặt của thanh ghi cấu hình. Chúng ta thường sử dụng lệnh show version để xác định phiên bản của phần mềm IOS và xem giá trị thanh ghi cài đặt cho qua trình khởi động của router. TỔNG KẾT Sau khi kết thúc chương này, chúng ta nắm được các ý như sau: • Mục đích của IOS. • Hoạt động cơ bản của IOS. • Xác định các đặc tính khác nhau của các phiên bản IOS khác nhau.
  60. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 59 • Các phương pháp thiết lập phiên kết nối CLI vào router. • Sự khác nhau giữa 2 chế độ EXEC người dùng và EXEC đặc quyền • Thiết lập phiên kết nối vào router bằng HyperTerminal. • Truy cập vào router. • Sử dụng chế độ trợ giúp của router trong giao diện dòng lệnh. • Sử dụng cơ chế hỗ trợ soạn thảo câu lệnh. • Gọi lại các câu lệnh đã sử dụng. • Xử lý lỗi câu lệnh. • Sử dụng lệnh show version.