Quan trắc và phân tích môi trường - Tổng quan hệ thống quan trắc và phân tích môi trường

Nội dung text: Quan trắc và phân tích môi trường - Tổng quan hệ thống quan trắc và phân tích môi trường

1. TỔNG QUAN HỆ THỐNG QUAN TRẮC VÀ PHÂN TÍCH MÔI TRƯỜNG Trung tâm Quan trắc môi trường Tháng 8-2013
2. NỘI DUNG TRÌNH BÀY 1. Tổng quan hệ thống quan trắc và phân tích môi trường ở trung ương và địa phương 2. Hệ thống các phòng thí nghiệm phân tích môi trường Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng 3. Hiện trạng các phòng thí nghiệm Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung
3. Trung tâm Quan trắc môi trường Tổng cục Môi trường 1. Tổng quan hoạt động QT&PTMT ở độngQT&PTMThoạt quan 1. Tổng Trung ương và địa phương địa và ương Trung
4. Hoạt động QT&PTMT của mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia • Thời gian thành lập: từ năm 1994 • Cơ quan quản lý: Bộ KHCN&MT trước đây, nay là Bộ Tài nguyên và Môi trường • Cơ quan điều hành, chỉ huy: Cục Môi trường trước đây, nay là Tổng cục Môi trường • Đơn vị thực hiện: Nhiều cơ quan, bộ/ngành và địa phương tham gia • Đã phục vụ: quản lý MT các cấp, báo cáo môi trường quốc Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng gia hàng năm, cung cấp cho cộng đồng thông tin về chất lượng môi trường, công tác nghiên cứu, giảng dạy, hội nhập, Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung chia sẻ quốc tế • Là hệ thống có nhiều số liệu quan trắc môi trường nhất (có số liệu QT từ 1994 đến nay với đầy đủ các thành phần môi trường, có CSDL và phần mềm quản lý số liệu )
5. Hoạt động QT&PTMT của mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia • Quan trắc thường xuyên các thành phần môi trường: ✓ Môi trường nước (lý, hoá, sinh, trầm tích): nước mặt lục địa, nước dưới đất, nước biển ven bờ, nước biển xa bờ ✓ Môi trường không khí: không khí xung quanh, tiếng ồn, độ rung ✓ Môi trường đất Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng ✓ Môi trường hoá học, phóng xạ ✓ Chất thải rắn Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung ✓ Nước mưa axit ✓ Môi trường lao động ✓ Đa dạng sinh học
6. Hoạt động QT&PTMT của mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia • Quản lý số liệu quan trắc: - Báo cáo giấy - Tệp (file) máy tính - Cơ sở dữ liệu • Sử dụng số liệu: - Theo dõi, giám sát và đánh giá chất lượng môi trường - Cảnh báo, đề xuất các biện pháp, chính sách về bảo vệ môi trường - Xây dựng các Báo cáo môi trường - Phục vụ công tác quản lý, hoạch định chính sách Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng - Phục vụ công tác nghiên cứu, đào tạo - Cung cấp, phổ biến thông tin cho cộng đồng (doanh nghiệp, người dân ) Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung • Áp dụng bảo đảm chất lượng và kiểm soát chất lượng theo thông tư số 10/2007/TT-BTNMT ngày 22/10/2007 Thông tư số 21/2012/TT-BTNMT ngày 19/12/2012
7. Hoạt động QT&PTMT của mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia Trung tâm Quan trắc môi trường (CEM) Là trung tâm đầu mạng của MLQTMT trong hệ thống quan trắc tài nguyên và môi trường quốc gia, đầu mối triển khai quy hoạt tổng thể mạng lưới QTMT quốc gia ⚫ Các chương trình quan trắc được thực hiện bởi Trung tâm: − QTMT nước lưu vực sông Cầu: Địa bàn quan trắc: Bắc Kạn, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Bắc Giang, Hải Dương − QTMT nước lưu vực sông Nhuệ-Đáy Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng Địa bàn quan trắc: Hà Nội, Hà Tây, Hà Nam, Ninh Bình, Nam Định, Hoà Bình Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung − QTMT vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc Địa bàn quan trắc: Hà Nội, Quảng Ninh, Hải Phòng, Hưng Yên, Hải Dương, Bắc Giang, Vĩnh Phúc
8. Hoạt động QT&PTMT của mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia ⚫ Các chương trình quan trắc được thực hiện bởi Trung tâm: − QTMT nước lưu vực sông Sài Gòn – Đồng Nai Địa bàn quan trắc: Bắc Kạn, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Bắc Giang, Hải Dương − QTMT nước lưu vực sông Tiền, Sông Hậu Địa bàn quan trắc: An Giang, Đồng Tháp, Tiền Giang, Trà Vinh, Bến Tre, Vĩnh Long, Hậu Giang, Sóc Trăng và Cần Thơ Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng − QTMT vùng kinh tế trọng điểm phía Nam QTMT vùng kinh tế trọng điểm Miền Trung Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung − Địa bàn quan trắc: Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định,
9. Hoạt động QT&PTMT của mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia • Danh sách các Trạm QTMT quốc gia STT Tên Trạm STT Tên Trạm 1 Trạm QT&PTMT đất miền 7 Trạm QT&PTMT vùng ven biển Bắc 1 miền Bắc 2 Trạm QT&PTMT đất Tây 8 Trạm QT&PTMT vùng ven biển Nguyên và Nam Trung Bộ 2 miền Trung 3 Trạm QT&PTMT đất miền 9 Trạm QT&PTMT vùng ven biển Nam 3 miền Nam Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng 4 Trạm QT&PTMT vùng Đất 10 Trạm QT&PTMT vùng biển liền 1 khơi 4 (Quân chủng Hải quân) Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung 5 Trạm QT&PTMT vùng Đất 11 Trạm QT&PTMT vùng biển liền 2 khơi 5 (Viện Nghiên cứu Hải sản) 6 Trạm QT&PTMT vùng Đất 12 Trạm QT&PTMT Mưa axit 2 liền 3
10. Hoạt động QT&PTMT của mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia • Danh sách các Trạm QTMT quốc gia (tiếp) STT Tên Trạm STT Tên Trạm 13 Trạm QT&PTMT Mưa axit 18 Trạm QT&PTMT Lao động - 3 Viện Nghiên cứu khoa học kỹ thuật Bảo hộ lao động 14 Trạm QT&PTMT Hóa học - 19 Trạm QT&PTMT Công Phóng xạ 1 nghiệp 15 Trạm QT&PTMT Hóa học - 20 Phòng Thử nghiệm hóa môi Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng Phóng xạ 2 trường Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung 16 Trạm QT&PTMT Hóa học - 21 Trạm QT&PTMT Nước sông Phóng xạ 3 Hương - Huế 17 Trạm QT&PTMT Lao động - Viện Y học lao động và vệ sinh môi trường
11. Hoạt động QT&PTMT của mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia • Có 4/21 Trạm QT và PTMT chính thực hiện quan trắc môi trường nước mặt lục địa: - Trạm Vùng đất liền 1, 2, 3 và trạm quan trắc nước sông Hương (Thừa Thiên Huế) - Hoạt động quan trắc phóng xạ trong nước mặt còn được thực hiện bởi trạm quan trắc phóng xạ 1, 2, 3 - Số điểm QT: 287 điểm quan trắc tại 18 tỉnh/thành phố - Tần suất QT: 4 - 6 lần/năm • Có 5/21 Trạm QT và PTMT thực hiện quan trắc môi trường nước Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng biển: - Trạm Ven biển 1, 2, 3, 4, và 5 Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung - Số điểm QT: 132 điểm - Tần suất QT: 4 lần/năm • Mạng lưới tự động quan trắc chất lượng nước mặt lục địa: bắt đầu được hình thành, với trạm đầu tiên đang được tiến hành xây dựng tại Hà Nam, trên lưu vực sống Nhuệ-Đáy
12. Hoạt động QT&PTMT của mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia • 24 trạm quan trắc không khí tự động, cố định bao gồm cả các trạm lồng ghép với các trạm khí tượng, của địa phương và các trạm do Trung ương đầu tư xây dựng. ➢ Hà Nội: 6 trạm; ➢ Hải Phòng: 1 trạm; ➢ Thành phố Hồ Chí Minh: 9 trạm; ➢ Trung tâm khí tượng thủy văn quốc gia: 8 trạm. Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng • Các trạm quan trắc không khí tự Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung động thường xuyên đo các thông số không khí liên tục 24/24h • 03 xe quan trắc tự động, di động (2 ở Hà Nội, 1 ở Tp. Hồ Chí Minh)
13. Công tác QT&PTMT tại địa phương Hoạt động QT&PTMT địa phương được đã đẩy mạnh đặc biệt tại Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Đồng Nai, Thái Nguyên, Hải Phòng Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung
14. Công tác QT&PTMT tại địa phương • 58/63 tỉnh/ thành phố đã thành lập chi cục BVMT • 46 tỉnh/ thành phố đã thành lập trung tâm QTMT với một số tên gọi khác nhau An Giang Bình Hà Nam Kiên Phú Yên Thái Bình Thuận Giang BR-VT Cần Thơ Hà Nội Kon Tum Quảng Thái Bình Nguyên Bắc Đà Nẵng Hà Tĩnh Lâm Quảng Thanh Hóa Giang Đồng Nam Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng Bạc Liêu Đắc Lắk Hải Long An Quảng Tuyên Dương Ngãi Quang Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung Bắc Ninh Điện Biên Hải Phòng Nam Định Quảng Vĩnh Long Ninh Bến Tre Đồng Nai Hậu Gian Nghệ An Quảng Trị Vĩnh Phúc Bình Đồng Khánh Phú Thọ Tây Ninh Dương Tháp Hòa
15. Trung tâm Quan trắc môi trường Tổng cục Môi trường 2. Hệ thống các phòng thí nghiệm phân tích tích phânthí nghiệmphòng các thống 2. Hệ môi trường
16. Hệ thống các phòng phân tích môi trường Mạng lưới quan trắc môi trường có 15 phòng thí nghiệm bao gồm: 7 ở Hà Nội, 4 ở thành phố Hồ Chí Minh, 1 ở Lâm Đồng, 1 ở Đắc Lắc, 1 ở Khánh Hoà và 1 ở Hải Phòng, cụ thể như sau: Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung
17. Định hướng phát triển hệ thống phòng thí nghiệm Theo quyết định 16, Mạng lưới quan trắc tài nguyên và môi trường phân bố rộng khắp trên địa bàn cả nước, vì vậy mạng lưới các phòng thí nghiệm phân tích môi trường cũng sẽ được tăng cường và phát triển. - Giai đoạn 2006-2010: ➢Tiếp tục củng cố các phòng thí nghiệm hiện có, từng bước đổi mới trang thiết bị phân tích. Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng ➢Khuyến khích, hỗ trợ các phòng thí nghiệm đăng kí đạt Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung tiêu chuẩn TCVN/ISO/VILAS. ➢Xây dựng mới phòng thí nghiệm và kiểm chuẩn môi trường quốc gia tại Cục Bảo vệ môi trường (với 3 chi nhánh tại Bắc, Trung và Nam
18. Định hướng phát triển hệ thống phòng thí nghiệm - Giai đoạn 2011-2015: ➢Tăng cường đầu tư trang thiết bị phân tích phòng thí nghiệm ➢Tuyển dụng và đào tạo lại ở trong nước và ngoài nước nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ phân tích có chuyên môn cao đảm bảo lực lượng cán bộ kế cận - Giai đoạn 2016-2020: ➢Tăng cường đầu tư phòng thí nghiệm và kiểm chuẩn môi Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng trường ➢Đẩy mạnh nghiên cứu, xây dựng các phương pháp mới trong Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung quan trắc và phân tích môi trường ➢Đào tạo đội ngũ cán bộ phân tích thí nghiệm đáp ứng nhu cầu phân tích, thí nghiệm phục vụ quan trắc tài nguyên và môi trường
19. Trung tâm Quan trắc môi trường Tổng cục Môi trường 3. Hiện trạng các phòng thí nghiệm
20. Nhân sự phòng thí nghiệm - Nhìn chung: đội ngũ cán bộ PTN được đào tạo bài bản để thực hiện các phép thử. Đủ điều kiện hoạt động độc lập - Background: Hóa, môi trường, vô tuyến, cơ khí Số cán bộ PTN tốt nghiêp ngành Hóa và hóa phân tích rất ít. Có PTN ko có nhân viên nào; nhiều PTN chỉ có từ 1- 2 cử nhân Hóa (Hạn chế trong việc tiếp cận và phát triển hoạt động PTN, phát triển phương pháp .) - Số cán bộ được giao phụ trách thực hiện QA/QC chưa thực sự đáp ứng Nhân sự mạng lưới phòng thí nghiệm 120 110 Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng 100 80 Số lượng Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung 60 45 40 21 20 13 10 0 Tiến sĩ Thạc sĩ KS/CN BS/DS CĐ/TC
21. Trung tâm Quan trắc môi trường Tổng cục Môi trường Nhân sựphòng thí nghiệm
22. Thiết bị phòng thí nghiệm - Cơ sở vật chất, nhà xưởng: nhiều đơn vị gặp khó khăn -Khoảng 1/3 số PTN khảo sát đã và đang được đầu tư tương đối đồng bộ các trang thiết bị, máy móc phục vụ phân tích, đa số là các thiết bị hiện đại và được bảo trì bảo dưỡng, hiệu chuẩn hàng năm. - Nhiều PTN sử dụng các thiết bị được đầu tư từ những năm 2006, Tính năng, độ nhạy, độ chính xác . Không đảm bảo - Nhiều PTN thiết bị hỏng, không thể đưa vào sử dụng . (Do đơn vị cung câp dịch vụ sau bán hàng, hoặc do Thiết bị mua không có đại diện ở VN) - Hầu hết các PTN đều chú trọng đến hiệu chuẩn các thiết bị nhiệt và khối lượng) - Chỉ một số PTN chú ý đến thẩm tra các thiết bị: AAS, GC . Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung
23. Trung tâm Quan trắc môi trường Tổng cục Môi trường Tình hìnhthựchiện QA/QC
24. Trung tâm Quan trắc môi trường Tổng cục Môi trường Tình hìnhthựchiện QA/QC
25. Trung tâm Quan trắc môi trường Tổng cục Môi trường Tình hình thực hiệnQA/QC
26. Những kết quả đạt được - Việc thực hiện bảo đảm và kiểm soát chất lượng trong lấy mẫu cũng như trong phòng thí nghiệm giúp cho hoạt động quan trắc môi trường đạt được các tiêu chuẩn chất lượng đã quy định, phản ánh chính xác, trung thực chất lượng môi trường tại điểm quan trắc. Điều này đã phục vụ đắc lực cho công tác quản lý tại địa phương và phù hợp với các quy định pháp luật hiện hành trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Thực hiện QA/QC giúp nhận định được nguồn gây sai số trong quá trình thử nghiệm, từ đó có thể đưa ra các biện pháp khắc phục. Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng - Kết quả sau khi phân tích có thể truy hồi ngược lại số liệu thô đã sử dụng đồng thời truy hồi ngược lại phương pháp phân tích. Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung - Thông qua việc thực hiện QA/QC giúp cán bộ làm nhiệm vụ quan trắc có tác phong làm việc khoa học, hiện đại và chuyên nghiệp, giúp nâng cao tay nghề, kỹ năng phân tích
27. Những khó khăn vướng mắc -Triển khai áp dụng các văn bản, thông tư vào trong công tác PTN: ví dụ như áp dụng Thông tư 21/2012/BTNMT - Chưa có đơn giá chung cho hoạt động quan trắc, phân tích môi trường - Chưa có nhiều lớp tập huấn hướng dẫn về QA/QC, vì vậy các phòng thí nghiệm còn rất nhiều lúng túng khi thực hiện. Các cán bộ phụ trách mất rất nhiều thời gian cho việc nghiên cứu triển khai QA/QC - Chưa có những chương trình so sánh liên phòng được tổ chức thường xuyên trong nước để các phòng thí nghiệm có thể tham gia để đánh giá tình hình thực hiện QA/QC. Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng - Khó khăn trong việc duy trì, sửa chữa, bảo trì thiết bị, hiệu chuẩn (các đơn Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung vị ở tỉnh ngoài Hà Nội và TP. HCM)
28. Trung tâm Quan trắc môi trường Tổng cục Môi trường