Quan trắc môi trường - Tổng quan hoạt động quan trắc môi trường

Nội dung text: Quan trắc môi trường - Tổng quan hoạt động quan trắc môi trường

1. TỔNG QUAN HOẠT ĐỘNG QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG Trung tâm Quan trắc môi trường Tổng cục Môi trường Hà Nội, 18-19/5/2010
2. NỘI DUNG TRÌNH BÀY 1. Quan trắc môi trường 2. Sơ lược về hoạt động quan trắc môi trường trên thế giới 3. Tổng quan về hoạt động quan trắc môi Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng trường ở Việt Nam Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung 4. Tồn tại và thách thức 5. Định hướng thời gian tới
3. Trung tâm Quan trắc môi trường Tổng cục Môi trường 1. Quan trắc môi trường
4. 1. Quan trắc môi trường * Khái niệm: ⚫ Quan trắc môi trường là quá trình đo đạc thường xuyên một hoặc nhiều thông số về Quan trắc là gì ? tính chất vật lý, hóa học và sinh học của các thành phần môi trường, theo một kế hoạch lập sẵn về thời gian, không gian, phương pháp và quy trình đo, để cung cấp các thông tin cơ bản tin cậy, độ chính xác cao và có thể đánh giá được chất lượng môi trường Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng ⚫ Quan trắc mụi trường là quỏ trỡnh theo dừi Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung cú hệ thống về mụi trường, cỏc yếu tố tỏc động lờn mụi trường nhằm cung cấp thụng tin phục vụ đỏnh giỏ hiện trạng, diễn biến chất lượng mụi trường và cỏc tỏc động xấu đối với mụi trường. (Luật BVMT, 2005)
5. 1. Quan trắc môi trường * Mục đích ⚫ Xỏc định cỏc thay đổi hoặc diễn biến Tại sao phải chất lượng mụi trường (qua cỏc thụng Quan trắc ? số) theo thời gian và khụng gian ⚫ Xỏc định cỏc vấn đề về chất lượng mụi trường (ụ nhiễm gỡ? ụ nhiễm ở đõu? ụ nhiễm như thế nào?) ⚫ Phỏt hiện cỏc sự cố (tràn dầu, thuỷ Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng triều đỏ, ) Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung ⚫ Cung cấp thụng tin phục vụ quản lý, quy hoạch, bảo vệ mụi trường ⚫ Cảnh bỏo, đề xuất cỏc biện phỏp phự hợp để quản lý, bảo vệ mụi trường.
6. 1. Quan trắc môi trường Yêu cầu ⚫ Khoa học, hiện đại ⚫ Chính xác ⚫ Kịp thời ⚫ Trung thực, khách quan Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng ⚫ Có hệ thống Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung
7. 1. Quan trắc môi trường * Đối tượng quan trắc Cỏc thành phần mụi trường: Quan trắc gì ? ⚫ Không khí (không khí xung quanh, khí thải ) ⚫ Nước (nước mặt, nước dưới đất, nước biển, nước thải ) Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng ⚫ Đất ⚫ Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung Phóng xạ ⚫ Âm thanh Và: ⚫ Đa dạng sinh học
8. 1. Quan trắc môi trường * Kiểu/loại quan trắc - Theo trách nhiệm về QTMT (theo Kiểu loại Luật BVMT năm 2005): nào? + Quan trắc hiện trạng + Quan trắc tác động - Theo tính chất: Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng + Quan trắc nền Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung + Quan trắc tác động + Quan trắc tuân thủ
9. 1. Quan trắc môi trường * Phương pháp quan trắc Bằng cách nào ? - Quan trắc tự động liên tục (Automatic): + Trạm quan trắc tự động cố định + Xe quan trắc tự động di động - Quan trắc bán tự động (Manual) + Đo nhanh tại hiện trường đối với một số thông số (pH, DO, thông số khí tượng ) Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng + Lấy mẫu, bảo quản, vận chuyển Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung về Phòng thí nghiệm để phân tích - Quan trắc bằng công nghệ viễn thám + rađa (Radasat, Palsal, Envisat ) + quang học (Modis, Landsat )
10. Trạm quan trắc không khí tự động, cố định Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung
11. Xe quan trắc không khí tự động, di động Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung
12. Trung tâm Quan trắc môi trường Tổng cục Môi trường nước mặt tự động Trạm quan trắc
13. Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng Quan trắc nước sông Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung tự động liên tục
14. Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng Quan trắc Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung nước thải tự động liên tục
15. Trung tâm Quan trắc môi trường Tổng cục Môi trường quan trắc môi trường trên thế giới thế trên môitrường trắc quan 2. Sơ lược về hoạt độnghoạt về 2. Sơlược
16. 2. Sơ lược về hoạt động quan trắc môi trường trên thế giới - Hoạt động quan trắc môi trường trên thế giới phát triển từ những năm 1960. Hiện nay, công nghệ quan trắc hiện đại và đồng bộ. - Có vai trò then chốt và đã phục vụ đắc lực cho công tác hoạch định chính sách, kiểm soát ô nhiễm. - Thành phần môi trường quan trắc: Nước mặt lục địa, nước biển, nước dưới đất, mưa axit, không khí, đất, chất thải rắn, đa dạng sinh học, biến đổi khí hậu - Mạng lưới quan trắc tự động dày đặc, đặc biệt là mạng lưới quan trắc không khí xung Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng quanh và nước mặt lục địa. - Đơn vị thực hiện quan trắc: Các cơ quan Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung chính phủ, các cơ quan nghiên cứu, các vùng miền, địa phương, các doanh nghiệp. - Hệ thống tiêu chuẩn chất lượng môi trường phù hợp với điều kiện từng nước và đặt vấn đề sức khỏe con người lên hàng đầu.
17. 2. Sơ lược về hoạt động quan trắc môi trường trên thế giới - Nguồn kinh phí cho các hoạt động quan trắc lớn, ổn định. - Nguồn nhân lực được đào tạo bài bản, thường xuyên - Hệ thống đảm bảo chất lượng và kiểm soát chất lượng được văn bản hóa và áp dụng thực hiện nghiêm ngặt. - Phát triển mạnh các phần mềm ứng dụng quan trắc, phần mềm dự báo, đánh giá chất lượng môi trường - Đầy đủ các hệ thống cơ sở khoa học và pháp lý cho các hoạt động QTMT: Luật, các văn bản hướng dẫn, các quy định sử dụng số liệu, các chính sách nhân sự Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng - Công tác quan trắc môi trường được lồng ghép, kết hợp trong nghiên cứu khoa học Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung - Số liệu quan trắc được chia sẻ rộng rãi tới cộng đồng thông qua nhiều hình thức: chỉ số chất lượng, báo cáo khoa học, hội thảo, trang web, diễn đàn, thống kê - Đa dạng hóa các loại hình, công nghệ quan trắc - Nhiều chương trình quan trắc xuyên biên giới, toàn cầu
18. Trung tâm Quan trắc môi trường Tổng cục Môi trường 3. Tổng quan hoạt động quan trắc môitrường trắc độngquanhoạt quan 3. Tổng ở ViệtNam
19. 3. Tổng quan hoạt động quan trắc môi trường ở Việt Nam Căn cứ pháp lý • Luật Bảo vệ môi trường năm 1993 Khoản 4, Điều 37 về Nội dung quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường • Luật Bảo vệ môi trường năm 2005 Chương X. Quan trắc và Thông tin về môi trường - Điều 94: Quan trắc môi trường - Điều 95: Hệ thống quan trắc môi trường - Điều 96: Quy hoạch hệ thống quan trắc môi trường Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng - Điều 97: Chương trình quan trắc môi trường • Quyết định số 16/2007/QĐ-TTg ngày 29/01/2007 của Thủ tướng Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tổng thể mạng lưới quan trắc tài nguyên và môi trường quốc gia đến năm 2020Bộ TCVN/QCVN về môi trường • Hệ thống văn bản về quy trình, quy phạm và QA/QC trong QTMT • Hệ thống định mức KTKT, đơn giá trong QTMT
20. 3. Tổng quan hoạt động quan trắc môi trường ở Việt Nam Theo Luật BVMT: ⚫ Cấp Trung ương - Bộ TN&MT: tổ chức việc quan trắc hiện trạng Ai quan trắc ? môi trường xung quanh quốc gia - Các Bộ, ngành: tổ chức việc quan trắc các tác động đối với môi trường từ hoạt động của ngành, lĩnh vực do mình quản lý ⚫ Cấp Địa phương - Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức việc quan trắc Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng hiện trạng môi trường xung quanh theo phạm vi địa phương Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung ⚫ Người quản lý, vận hành các KCN, KCX, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung: quan trắc các tác động đối với môi trường từ các cơ sở của mình (trong hàng rào) Ngoài ra, còn có các tổ chức, cá nhân khác tham gia QTMT
21. 3. Tổng quan hoạt động quan trắc môi trường ở Việt Nam QT môi trường không khí Bộ TN&MT Địa phương và đơn vị khác Mạng lưới Mạng lưới quan trắc QTMT Sở Các dự án, Bộ KTTV quốc gia TN&MT Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng ngành địa chương trình nghiên cứu khác Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung phương Hệ thống QT Hệ thống QT bán tự động, liên tục tự động Hệ thống QT bán Hệ thống QT tự động tự động, liên tục
22. 3. Tổng quan hoạt động quan trắc môi trường ở Việt Nam a. Mạng QTMT quốc gia- Những việc đã làm được • Thời gian thành lập: từ năm 1994 • Cơ quan quản lý: Bộ KHCN&MT trước đây, nay là Bộ Tài nguyên và Môi trường • Cơ quan điều hành, chỉ huy: Cục Môi trường trước đây, nay là Tổng cục Môi trường • Đơn vị thực hiện: Nhiều cơ quan, bộ/ngành và địa phương tham gia Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng • Đã phục vụ: quản lý MT các cấp, báo cáo môi trường quốc gia hàng năm, cung cấp cho cộng đồng thông tin về chất Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung lượng môi trường, công tác nghiên cứu, giảng dạy, hội nhập, chia sẻ quốc tế • Là hệ thống có nhiều số liệu quan trắc môi trường nhất (có số liệu QT từ 1994 đến nay với đầy đủ các thành phần môi trường, có CSDL và phần mềm quản lý số liệu )
23. 3. Tổng quan hoạt động quan trắc môi trường ở Việt Nam a. Mạng QTMT quốc gia- Những việc đã làm được • Quan trắc thường xuyên các thành phần môi trường: ✓ Môi trường nước (lý, hoá, sinh, trầm tích): nước mặt lục địa, nước dưới đất, nước biển ven bờ, nước biển xa bờ ✓ Môi trường không khí: không khí xung quanh, tiếng ồn, độ rung ✓ Môi trường đất Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng ✓ Môi trường hoá học, phóng xạ ✓ Chất thải rắn Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung ✓ Nước mưa axit ✓ Môi trường lao động ✓ Đa dạng sinh học
24. 3. Tổng quan hoạt động quan trắc môi trường ở Việt Nam a. Mạng QTMT quốc gia- Những việc đã làm được ⚫ Khu vực, địa điểm quan trắc: chủ yếu tập trung vào các điểm nóng về môi trường (ví dụ: Lưu vực sông, khu kinh tế trọng điểm v.v )và các vùng sinh thái đặc biệt nhạy cảm về môi trường. ⚫ Cách thức quan trắc: ➢ Các đơn vị tổ chức đi lấy mẫu, bảo quản (lạnh, hóa chất ) và mang về phòng thí nghiệm để phân tích. ➢ Có một số ít thông số đo nhanh ngay tại hiện trường (pH, nhiệt độ, DO, thông số khí tượng ) Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng ➢ Có một số thiết bị/trạm quan trắc tự động cố định và di động (khí) Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung ⚫ Đặc điểm: ➢ Tính thời gian thực ít (chủ yếu phải phân tích mẫu tại phòng thí nghiệm). ➢ Các điểm quan trắc thường không cố định dài lâu (phụ thuộc vào mức độ ổn định của môi trường); Tính động cao. ➢ Phù hợp với thông lệ và chuẩn quốc tế.
25. 3. Tổng quan hoạt động quan trắc môi trường ở Việt Nam a. Mạng QTMT quốc gia- Những việc đã làm được Hệ thống tổ chức và kinh phí hoạt động của mạng quan trắc môi trường: ⚫ Từ 1994 -2002: các hoạt động quan trắc (chương trình, số liệu .) do Cục Môi trường (thuộc Bộ Khoa học Công nghệ và Môi trường) quản lý thống nhất. – 21 trạm QT được thành lập tại một số trường đại học, viện nghiên cứu, theo các thoả thuận giữa Bộ Khoa học Công nghệ và Môi trường trước đây với các Bộ/ngành liên quan (Bộ Quốc phòng, Bộ Giáo dục đào tạo, Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Tổng liên đoàn Lao động, Bộ NNPTNT ) – Kinh phí hoạt động và đầu tư: nguồn sự nghiệp KHCN từ Bộ Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng KHCNMT ⚫ Từ 2002: Cục Môi trường chuyển về Bộ TN&MT. Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung – Vẫn duy trì 21 trạm QT cũ – Kinh phí hoạt động: nguồn sự nghiệp MT, cấp từ Bộ Tài chính (theo Luật Ngân sách) dựa trên phân bổ kinh phí BVMT cho Bộ/ngành từ nguồn sự nghiệp MT. Các Bộ/ngành phân bổ cho các nhiệm vụ, trong đó có kinh phí cho các trạm quan trắc. Các trạm QT giao nộp số liệu QT các đợt cho Tổng cục Môi trường (Trung tâm Quan trắc môi trường)
26. 3. Tổng quan hoạt động quan trắc môi trường ở Việt Nam a. Mạng QTMT quốc gia- Những việc đã làm được * Quy trình quan trắc Xác định mục tiêu, nhu cầu thông tin (bán tự động) Thiết kế Chương trình quan trắc Lấy mẫu QA/QC QT tại hiện trường Bảo quản, vận chuyển mẫu Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng Phân tích trong PTN Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung Kiểm tra, xử lý và phân tích số liệu Báo cáo kết quả QT
27. 3. Tổng quan hoạt động quan trắc môi trường ở Việt Nam a. Mạng QTMT quốc gia- Những việc đã làm được • Quản lý số liệu quan trắc: - Báo cáo giấy - Tệp (file) máy tính - Cơ sở dữ liệu • Sử dụng số liệu: - Theo dõi, giám sát và đánh giá chất lượng môi trường - Cảnh báo, đề xuất các biện pháp, chính sách về bảo vệ môi trường Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng - Xây dựng các Báo cáo môi trường - Phục vụ công tác quản lý, hoạch định chính sách Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung - Phục vụ công tác nghiên cứu, đào tạo - Cung cấp, phổ biến thông tin cho cộng đồng (doanh nghiệp, người dân ) • Áp dụng bảo đảm chất lượng và kiểm soát chất lượng theo thông tư số 10/2007/TT-BTNMT ngày 22/10/2007
28. Mạng lưới các điểm quan trắc môi trường quốc gia Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung
29. Bản đồ phân bố các Trạm quan trắc không khí tự động, cố định Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung
30. 3. Tổng quan hoạt động quan trắc môi trường ở Việt Nam a. Mạng QTMT quốc gia- Những việc đã làm được Trung tâm Quan trắc môi trường (CEM) Là trung tâm đầu mạng của MLQTMT trong hệ thống quan trắc tài nguyên và môi trường quốc gia, đầu mối triển khai quy hoạt tổng thể mạng lưới QTMT quốc gia ⚫ Các chương trình quan trắc được thực hiện bởi Trung tâm: − QTMT vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc Địa bàn quan trắc: Hà Nội, Quảng Ninh, Hải Phòng, Hưng Yên, Hải Dương, Bắc Giang, Vĩnh Phúc Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng − QTMT vùng kinh tế trọng điểm phía Nam Địa bàn quan trắc: Bình Phước, Bình Dương, Tây Ninh, Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung Tp. Hồ Chí Minh, Long An, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu. − QTMT vùng kinh tế trọng điểm miền Trung Địa bàn quan trắc: Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định
31. 3. Tổng quan hoạt động quan trắc môi trường ở Việt Nam a. Mạng QTMT quốc gia- Những việc đã làm được ⚫ Các chương trình quan trắc được thực hiện bởi Trung tâm: − QTMT nước lưu vực sông Đồng Nai - Sài Gòn Địa bàn quan trắc: Tp. Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Phước, Bình Dương, Tây Ninh, Long An, Bình Thuận, Đắc Nông, Đăk Lăk, Lâm Đồng, Ninh Thuận − QTMT nước lưu vực sông Tiền, sông Hậu Địa bàn quan trắc: An Giang, Đồng Tháp, Tiền Giang, Trà Vinh, Bến Tre, Vĩnh Long, Hậu Giang, Sóc Trăng và Cần Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng Thơ − QTMT nước lưu vực sông Cầu: Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung Địa bàn quan trắc: Bắc Kạn, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Bắc Giang, Hải Dương − QTMT nước lưu vực sông Nhuệ-Đáy Địa bàn quan trắc: Hà Nội, Hà Tây, Hà Nam, Ninh Bình, Nam Định, Hoà Bình
32. 3. Tổng quan hoạt động quan trắc môi trường ở Việt Nam a. Mạng QTMT quốc gia- Những việc đã làm được • Danh sách các Trạm QTMT quốc gia STT Tên Trạm STT Tên Trạm 1 Trạm QT&PTMT đất miền 7 Trạm QT&PTMT vùng ven biển Bắc 1 miền Bắc 2 Trạm QT&PTMT đất Tây 8 Trạm QT&PTMT vùng ven biển Nguyên và Nam Trung Bộ 2 miền Trung 3 Trạm QT&PTMT đất miền 9 Trạm QT&PTMT vùng ven biển Nam 3 miền Nam Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng 4 Trạm QT&PTMT vùng Đất 10 Trạm QT&PTMT vùng biển Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung liền 1 khơi 4 (Quân chủng Hải quân) 5 Trạm QT&PTMT vùng Đất 11 Trạm QT&PTMT vùng biển liền 2 khơi 5 (Viện Nghiên cứu Hải sản) 6 Trạm QT&PTMT vùng Đất 12 Trạm QT&PTMT Mưa axit 2 liền 3
33. 3. Tổng quan hoạt động quan trắc môi trường ở Việt Nam a. Mạng QTMT quốc gia- Những việc đã làm được • Danh sách các Trạm QTMT quốc gia (tiếp) STT Tên Trạm STT Tên Trạm 13 Trạm QT&PTMT Mưa axit 18 Trạm QT&PTMT Lao động - 3 Viện Nghiên cứu khoa học kỹ thuật Bảo hộ lao động 14 Trạm QT&PTMT Hóa học - 19 Trạm QT&PTMT Công Phóng xạ 1 nghiệp Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng 15 Trạm QT&PTMT Hóa học - 20 Phòng Thử nghiệm hóa môi Phóng xạ 2 trường Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung 16 Trạm QT&PTMT Hóa học - 21 Trạm QT&PTMT Nước sông Phóng xạ 3 Hương - Huế 17 Trạm QT&PTMT Lao động - Viện Y học lao động và vệ sinh môi trường
34. 3. Tổng quan hoạt động quan trắc môi trường ở Việt Nam a. Mạng QTMT quốc gia- Những việc đã làm được • Có 4/21 Trạm QT và PTMT chính thực hiện quan trắc môi trường nước mặt lục địa: - Trạm Vùng đất liền 1, 2, 3 và trạm quan trắc nước sông Hương (Thừa Thiên Huế) - Hoạt động quan trắc phóng xạ trong nước mặt được thực hiện bởi trạm quan trắc phóng xạ 1, 2, 3 - Số điểm QT: 287 điểm quan trắc tại 18 tỉnh/thành phố - Tần suất QT: 4 - 6 lần/năm • Có 5/21 Trạm QT và PTMT thực hiện quan trắc môi trường nước Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng biển: - Trạm biển 1, 2, 3, 4, và 5 Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung - Số điểm QT: 132 điểm - Tần suất QT: 4 lần/năm • Mạng lưới tự động quan trắc chất lượng nước mặt lục địa: bắt đầu được hình thành, với trạm đầu tiên đang được tiến hành lắp đặt, xây dựng tại Hà Nam, trên lưu vực sống Nhuệ-Đáy
35. 3. Tổng quan hoạt động quan trắc môi trường ở Việt Nam a. Mạng QTMT quốc gia- Những việc đã làm được • Hoạt động QT không khí bán tự động với tần suất 4-6 lần/năm - QT vùng đất liền miền Bắc, miền Trung và miền Nam gồm khoảng 80 điểm quan trắc: thực hiện bởi các trạm đất liền 1, 2, 3 - QT phóng xạ trong không khí: thực hiện bởi trạm hóa học phóng xạ 1, 2 và 3 - QTMTKK tại 3 vùng kinh tế trọng điểm: phía Bắc (27 điểm/ 7 tỉnh thành), phía Trung (39 Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng điểm/ 5 tỉnh thành), phía Nam (32 điểm/ 7 tỉnh thành) Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung - Các điểm quan trắc phân bố trên địa bàn của 45 tỉnh, thành, tập trung chủ yếu vào các điểm nóng về môi trường như các đô thị lớn, khu công nghiệp, các vùng sinh thái đặc biệt nhạy cảm về môi trường
36. 3. Tổng quan hoạt động quan trắc môi trường ở Việt Nam a. Mạng QTMT quốc gia- Những việc đã làm được • 14 trạm quan trắc không khí tự động, cố định ➢ Mạng lưới QTMT: 6 trạm ➢ Trung tâm khí tượng thủy văn quốc gia: 8 trạm Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng • Các trạm quan trắc không khí tự động thường xuyên đo các thông số Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung không khí liên tục 24/24h • 02 xe quan trắc tự động, di động
37. b. Công tác QTMT tại địa phương Những việc đã làm được ⚫ Các địa phương tổ Thành phố Hồ Chí Minh chức quan trắc tại địa a/ Môi trường không khí phương của mình theo - Từ năm 1993 đến nay, đã có 8 trạm QT yêu cầu quản lý môi CLKK tự động, quan trắc các thông số NO2, trường của địa phương CO, chì, bụi tổng và tiếng ồn. Quan trắc BTX ở 6 trạm với tần suất 1 ⚫ Kinh phí từ ngân sách địa phương lần/tháng - Hiện có 9 trạm QT CLKK tự động được xây ⚫ Hàng năm gửi báo cáo dựng từ năm 2002 đo liên tục các thông số số liệu về Bộ TNMT PM10, SO2, NOx, CO, O3. (Trung tâm QTMT, b/ Môi trường nước mặt, nước ngầm, nước Tổng cục Môi trường) biển ven bờ - Từ năm 1993 đến nay, đã có 20 trạm/điểm Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng • Hoạt động QTMT địa quan trắc chất lượng nước mặt đi vào hoạt phương được đã quan động ổn định, 10 trạm/điểm QTCL của các Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung tâm, phát triển đặc biệt kênh rạch được bổ sung vào năm 2001 tại một số địa phương - Thông số: pH, EC, DO, độ đục, TSS, BOD5, như: Hà Nội, Hồ Chí độ kiềm, tổng N, tổng P, Pb, Hg, Cd, Cu, thuốc Minh, Đà Nẵng, Đồng trừ sâu, dầu mỡ, E. Coli và Coliform Nai, Thái Nguyên, Hải - 16 trạm/điểm quan trắc nước ngầm tầng Phòng, Bắc Giang, Bà Rịa-Vũng Tàu, Phú nông Thọ 3 trạm/điểm quan trắc chất lượng nước biển ven bờ
38. b. Công tác QTMT tại địa phương Những việc đã làm được 41 tỉnh/ thành phố đã thành lập Trung tâm QTMT (với một số tên gọi khác nhau) An Giang Bình Hà Nam Kiên Phú Yên Thái Bình Thuận Giang BR-VT Cần Thơ Hà Nội Kon Tum Quảng Thái Bình Nguyên Bắc Đà Nẵng Hà Tĩnh Lâm Quảng Thanh Hóa Giang Đồng Nam Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng Bạc Liêu Đắc Lắk Hải Long An Quảng Tuyên Dương Ngãi Quang Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung Bắc Ninh Điện Biên Hải Phòng Nam Định Quảng Vĩnh Long Ninh Bến Tre Đồng Nai Hậu Giang Nghệ An Quảng Trị Vĩnh Phúc Bình Đồng Khánh Phú Thọ Tây Ninh Dương Tháp Hòa
39. b. Công tác QTMT tại địa phương Những việc đã làm được Ví dụ: thông tin về nguồn lực (con người, tài chính) cho hoạt động QTMT ở một số địa phương từ 2008-2010 Nhân Kinh phí (triệu đồng) Tên đơn vị lực 2008 2009 2010 TTQT&PTMT Đăk Lăk 14 332 331 369 TTQT phân tích tài nguyên và môi 11 200 300 400 trường Thái Bình TTQT MT Bắc Giang 29 560 560 560 TTQTKT Tài nguyên và môi trường 15 Đồng Tháp TT QT Tài nguyên và môi trường Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng 19 295 1019,6 1586 Khánh Hòa Trạm QT môi trường Điện Biên 1 200 293 368 Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung Trung tâm QT địa và quan trắc môi 70 trường Quảng Ngãi Chi cục BVMT Gia Lai 98 99,9 100 Trung tâm Quan trắc và Kỹ thuật Môi 14 292 255 270 trường Hậu Giang
40. Trung tâm Quan trắc môi trường Tổng cục Môi trường 4. Tồnthách thức tạivà
41. 4. Tồn tại và thách thức a- Tồn tại • Nhiều Bộ ngành cùng tham gia hoạt động QTMT: nhưng không có sự phối hợp. • Nhiều đơn vị tham gia hoạt động QTMT để báo cáo số liệu cho cơ quan quản lý môi trường; nhưng chất lượng chưa tốt (do không đủ năng lực về kỹ thuật/nghiệp vụ, trang thiết bị, con người ) Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng • Hệ thống định mức/đơn giá, hệ thống TC/QC trong QT&PTMT chưa đồng bộ, còn nhiều bất cập Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung • Chưa tuân thủ, áp dụng QA/QC trong hoạt động quan trắc • Dữ liệu quan trắc môi trường được thu thập chưa đồng bộ; và ít được chia sẻ; chưa phát huy hiệu quả.
42. 4. Tồn tại và thách thức a- Tồn tại (tiếp) • Nhiều Trung tâm QTMT địa phương đã được thành lập nhưng việc đầu tư trang thiết bị, con người chưa đáp ứng được công tác QTMT của địa phương. Một số địa phương chưa thành lập TT QTMT. • Công tác đào tạo nguồn nhân lực còn chưa được chú trọng • Công tác bảo đảm an toàn lao động cho cán bộ Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng QT&PTMT chưa được chú ý Thiếu các văn bản về chế độ, chính sách cho các hoạt Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung • động đặc thù tại hiện trường và trong PTN (phụ cấp độc hại, phụ cấp công việc nặng nhọc/nguy hiểm ) • Công tác phổ biến kết quả quan trắc đến cộng đồng chưa được triển khai rộng rãi
43. 4. Tồn tại và thách thức a- Tồn tại (tiếp) ⚫ Nhiều địa phương chưa xây dựng hoặc đã xây dựng nhưng chưa được UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch mạng lưới các điểm quan trắc/Chương trình QTMT tổng thể trên địa bàn ⚫ Kinh phí còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu ⚫ Các chương trình quan trắc với tần suất thấp: chủ yếu tập trung vào quan trắc không khí và nước mặt lục địa ==> chưa thực sự phản ánh được chất lượng môi trường ⚫ Còn thiếu các văn bản QPPL, hướng dẫn kỹ thuật từ cấp bộ ⚫ Hệ thống TCVN/QCVN, định mức KTKT đã ban hành còn một số điểm chưa phù hợp Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng ⚫ Nhiều Trung tâm Quan trắc chưa được đầu tư xây dựng phòng thí nghiệm hoặc đã có PTN nhưng chưa đạt chuẩn Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung ⚫ Ở một số địa phương, đầu tư ban đầu để mua sắm thiết bị rất lớn nhưng chưa tính đến kinh phí duy tu, bảo trì và vận hành hàng năm cũng như nguồn lực cán bộ thực hiện (đặc biệt là với các thiết bị phân tích chuyên sâu, các trạm QT tự động )
44. 4. Tồn tại và thách thức b- Thách thức ⚫ BVMT: – Nhiều vấn đề mới, phức tạp: QTMT trong khai thác Bauxit, QTMT xuyên biên giới, QT phóng xạ, – Cần thực hiện nhiều chương trình QTMT liên vùng, liên tỉnh, (QTMT LVS, QTMT các vùng kinh tế trọng điểm) ⚫ Cơ chế, tổ chức: – Phối hợp được các hoạt động QTMT giữa các bộ ngành, giữa Trung ương và địa phương ⚫ Công nghệ: – Lựa chọn công nghệ phù hợp và đầu tư đúng nhằm xây dựng Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng được các đơn vị QTMT hiện đại, tiên tiến. – Nâng cao chất lượng kết quả QTMT Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung ⚫ Tài chính: – Nguồn kinh phí đầu tư luôn có giới hạn. ⚫ Nguồn nhân lực: – QTMT chưa phải là lĩnh vực hấp dẫn các cán bộ trẻ.
45. Air Quality Index Levels of Health Concern (AQI) Values) 0-50 Good 51-100 Moderate Unhealthy for Sensitive 101-150 Groups 151 to 200 Unhealthy 201 to 300 Very Unhealthy 301 to 500 Hazardous 5. Định hướng thời gian tới Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung
46. 5. Định hướng thời gian tới • Đẩy mạnh triển khai QĐ 16/2007/QĐ-TTg: Xây dựng Mạng lưới quan trắc Tài nguyên và Môi trường quốc gia và địa phương bảo đảm thống nhất, đồng bộ, tiên tiến và từng bước hiện đại, có hiệu quả nhằm bảo vệ môi trường phục vụ, phát triển mạnh và bền vững KT - XH của đất nước. ⚫ Tiếp tục hoàn thiện các văn bản quy phạm, hướng dẫn kỹ thuật định mức kinh tế về quan trắc môi trường Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng ⚫ Tăng cường đầu tư: Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung - Trang thiết bị quan trắc môi trường, - Trang thiết bị cho các Phòng thí nghiệm; ⚫ Triển khai hệ thống quan trắc tự động liên tục đối với nước mặt, nước thải và không khí xung quanh, khí thải
47. 4. Định hướng thời gian tới ⚫ Xây dựng, hoàn thiện hệ thống truyền dữ liêu; cơ sở dữ liệu Quan trắc môi trường quốc gia • Tăng cường áp dụng QA/QC và các văn bản quy phạm pháp luật khác trong quan trắc môi trường. • Tăng cường trao đổi, chia sẻ thông tin, dữ liệu quan trắc giữa Trung ương và địa phương và giữa các đơn vị với nhau • Phổ biến, công khai thông tin, số liệu quan trắc dưới Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng nhiều hình thức (trang web, bảng điện tử ). Tăng hiệu quả sử dụng nguồn thông tin số liệu quan trắc môi Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung trường • Tăng cường đào tạo đội ngũ cán bộ cho quan trắc môi trường • Tăng cường hợp tác quốc tế trong quan trắc môi trường
48. 5. Định hướng thời gian tới Người ra Cán bộ quyết quản lý định Đào tạo, tăng cường năng lực Cán bộ kỹ thuật Tổng cục Môi trường Môi cục Tổng Tăng cường trang thiết bị Thành Trung tâm Quan trắc môi trường trường môi trắc Quan tâm Trung công Ứng dụng công nghệ (GIS, mô hình hóa, Công nghệ thông tin)
49. Trung tâm Quan trắc môi trường Tổng cục Môi trường