Quản lý một số bệnh mạn tính không lây nhiễm ở tuyến cơ sở theo nguyên lý y học gia đình

Nội dung text: Quản lý một số bệnh mạn tính không lây nhiễm ở tuyến cơ sở theo nguyên lý y học gia đình

1. QUẢN LÝ MỘT SỐ BỆNH MẠN TÍNH KHÔNG LÂY NHIỄM Ở TUYẾN CƠ SỞ THEO NGUYÊN LÝ Y HỌC GIA ĐÌNH PGS. TS. Trần Khánh Toàn, Trường Đại học Y Hà Nội tktoan@yahoo.com Trần Khánh Toan
2. MỤC TIÊU Sau khi học xong các bài này, học viên có khả năng: 1.  Phân tích được gánh nặng do các bệnh mạn tính không lây nhiễm ở Việt Nam 2.  Phân tích được các chính sách chiến lược chính trong dự phòng, kiểm soát và quản lý bệnh không lây nhiễm của Việt Nam 3.  Trình bày được các khuyến cáo nâng cao sức khỏe và dự phòng các bệnh mạn tính không lây nhiễm thường gặp
3. NỘI DUNG 1.  Gánh nặng của các bệnh mạn tính không lây nhiễm 2.  Chiến lược kiểm soát bệnh mạn tính không lây nhiễm 3.  Khuyến cáo nâng cao sức khoẻ dự phòng một số bệnh mạn tính không lây nhiễm thường gặp
4. MỘT SỐ KHÁI NIỆM Tran Khánh Toán
5. Khái niệm bệnh mạn tính p  MedicineNet: “Các bệnh kéo dài từ 3 tháng trở lên, nói chung không thể ngăn ngừa bằng vắc-xin hoặc chữa khỏi bằng thuốc, và cũng không biến mất” p  Wikipedia: “Tình trạng sức khoẻ hoặc bệnh tật diễn ra liên tục hoặc ảnh hưởng lâu dài theo thời gian, kéo dài trên ba tháng. Phổ biến là viêm khớp, hen phế quản, ung thư, COPD, ĐTĐ và cả các bệnh do vi rút như HIV, HCV”. p  WHO=Bệnh không lây nhiễm “bệnh không truyền được từ người sang người, thường tiến triển chậm và kéo dài. Bốn loại chính là các bệnh về tim mạch (như nhồi máu cơ tim và đột quỵ), ung thư, các bệnh hô hấp mạn tính (như HPQ, COPD) và bệnh đái tháo đường Tran Khánh Toán
6. Bệnh mạn tính không lây nhiễm v Là bệnh không truyền từ người/động vật sang người. Hầu hết là bệnh mạn tính, không chữa khỏi. Phần lớn BKLN có chung 4 yếu tố nguy cơ là thuốc lá, rượu, bia, ít hoạt động thể lực và chế độ ăn không hợp lý. Một số bệnh được phát hiện có phần nguyên nhân truyền nhiễm nhưng bản thân bệnh không lây nhiễm (như một số loại ung thư). v Hiện nay tập trung vào 4 nhóm bệnh chính, gồm bệnh tim mạch (tăng huyết áp, đột quỵ, suy tim, bệnh mạch vành, ...), đái tháo đường (chủ yếu là týp 2), ung thư, bệnh đường hô hấp mạn tính (COPD & HPQ), do có tỷ lệ mắc lớn và là nguyên nhân chủ yếu gây tàn tật và tử vong ở người trưởng thành và còn có chung các yếu tố nguy cơ Tran Khánh Toán
7. Đặc điểm của bệnh mạn tính không lây nhiễm v Nguyên nhân phức tạp hoặc không có nguyên nhân xác định, có nhiều yếu tố dẫn đến sự khởi phát bệnh; v Ủ bệnh (không có triệu chứng) và tiến triển trong thời gian dài p  Có thể gây biến chứng, thường liên quan đến suy giảm chức năng, tàn tật và chỉ có thể kiểm soát chứ hầu như không thể chữa khỏi hoàn toàn p  Một số bệnh có chung nhiều yếu tố nguy cơ liên quan đến lối sống và có thể phòng tránh được Tran Khánh Toán
8. Yếu tố nguy cơ WHO: Yếu tố nguy cơ là bất kỳ một đặc điểm, tính chất hoặc tiếp xúc của một cá nhân làm tăng khả năng phát triển bệnh hoặc chấn thương. Một số ví dụ về các yếu tố nguy cơ quan trọng: trẻ đẻ nhẹ cân, quan hệ tình dục không an toàn, hút thuốc lá và uống rượu bia, và thiếu nước sạch, không đảm bảo vệ sinh. Tran Khánh Toán
9. Gánh nặng bệnh tật YLL, YLD, DALYs; QALYs Tran Khánh Toán
10. GÁNH NẶNG BỆNH TẬT DO CÁC BỆNH MẠN TÍNH KHÔNG LÂY NHIỄM Tran Khánh Toán