Phát hiện sớm, quản lý và điều trị các bệnh tâm thần thường gặp

Nội dung text: Phát hiện sớm, quản lý và điều trị các bệnh tâm thần thường gặp

1. PHÁT HIỆN SỚM, QUẢN LÝ VÀ ĐIỀU TRỊ CÁC BỆNH TÂM THẦN THƯỜNG GẶP Ths. Bs. Nguyễn Tấn Đạt
2. Mục tiêu học tập 1. Trình bày được nguyên nhân và các bệnh tâm thần thường gặp. 2. Trình bày được các dấu hiệu phát hiện sớm các bệnh tâm thần thường gặp 3. Trình bày được các nội dung và hình thức chăm sóc sức khoẻ tâm thần tại cộng đồng. 4. Trình bày được nhiệm vụ của các thành viên trong cộng đồng đối với bệnh nhân tâm thần.
3. 1. Khái niệm về sức khỏe tâm thần • SKTT không chỉ là một trạng thái không có rối loạn hay dị tật về TT, mà còn là một trạng thái TT hoàn toàn thoải mái. • Muốn có một trạng thái TT hoàn toàn thoải mái thì cần phải có chất lượng nuôi sống tốt, có được sự cân bằng và hoà hợp giữa các cá nhân, môi trường xung quanh và môi trường XH.
4. 1. Khái niệm về sức khỏe tâm thần Như vậy, thực chất SKSS ở CĐ là: 1. Một cuộc sống thật sự thoải mái. 2. Đạt được niềm tin vào giá trị bản thân, vào phẩm chất và giá trị của người khác. 3. Có khả năng ứng xử bằng cảm xúc, hành vi hợp lý trước mọi tình huống. 4. Có khả năng tạo dựng, duy trì và phát triển thoả đáng các mối quan hệ. 5. Có khả năng tự hàn gắn để duy trì cân bằng khi có các sự cố gây mất thăng bằng, căng thẳng (Tổ chức y tế thế giới. Geneva - 1998).
5. 2. Nguyên nhân và các BTT thường gặp 2.1. Nguyên nhân • Thực thể: tổn thương trực tiếp tổ chức não hay ngoài não gây trở ngại hoạt động của não • Tâm lý: loạn thần phản ứng (sau stress ) căng thẳng tâm lý, rối loạn hành vi ở thanh TN, rối loạn ám ảnh, lo âu • Cấu tạo thể chất bất thường và phát triển tâm lý gây ra: tật bẩm sinh, thiếu sót về hình thành nhân cách • Các nguyên nhân chưa rõ ràng • Các nhân tố thuận lợi cho bệnh tâm thần phát sinh: di truyền, nhân cách, tuổi tác, giới tính, tình trạng sức khỏe
6. 2.2 Các bệnh tâm thần thường gặp • Bệnh tâm thần phân liệt • Bệnh động kinh • Bệnh hoang tưởng • Bệnh trầm cảm • Các bệnh tâm thần trẻ em • Chậm phát triển tâm thần
7. 3. Phát hiện sớm các rối loạn tâm thần • Người bệnh tâm thần thường được đưa đến các cơ sở y tế khi đã quá muộn. 3 lý do: – Nhiều rối loạn tâm thần xuất hiện rất chậm và từ từ. Như trầm cảm và tâm thần phân liệt mất nhiều tuần mới phát hiện, do vậy không có cảm giác rõ ràng là sức khỏe đột nhiên xấu đi. – Một số người cảm thấy xấu hổ khi có bệnh tâm thần và cố gắng giấu không cho ai biết về người bị bệnh. – Một số gia đình đưa người thân bị bệnh tâm thần tới gặp thầy cúng hoặc thầy lang vì họ cho rằng bệnh này do bị nguyền rủa hoặc ma làm.
8. Các dấu hiệu sớm của bệnh tâm thần gồm: – Có hành vi bất thường hoặc khác lạ, chẳng hạn như nói một mình, hoặc cười mà chẳng có ly do gì; – Thay đổi đột ngột về tính khí đến nỗi người đó trở nên vui vẻ thái quá, quá nhiều năng lượng hay tiêu quá nhiều tiền; – Cho rằng mình bị ám bởi các linh hồn đen tối; – Đe dọa tự tử; – Trẻ học hoặc làm việc kém; – Uống rượu bia quá nhiều.
9. Rối loạn tâm thần giai đoạn sớm có các biểu hiện: • Rối loạn giấc nhủ • Thay đổi tính cách • Thay đổi trong nề nếp sinh hoạt hàng ngày • Thay đổi trong cách suy nghĩ • Thay đổi trong cách nói • Có những hành vi kỳ lạ, không phù hợp với hoàn cảnh hoặc không thể giải thích được • Ăn uống bất thường
10. 4. Nguyên tắc dùng thuốc cho bệnh nhân tâm thần 4.1. Quy định chung về sử dụng thuốc cho bệnh nhân tâm thần • Sử dụng thuốc cho người bệnh phải bảo đảm an toàn, hợp lý, hiệu quả và kinh tế. • Thuốc phải được bảo đảm đến cơ thể người bệnh. • Phải thực hiện đúng các quy định về bảo quản, cấp phát, sử dụng và thanh toán tài chính.