Điều khiển tàu biển - Xếp dỡ và bảo quản hàng hoá

Nội dung text: Điều khiển tàu biển - Xếp dỡ và bảo quản hàng hoá

1. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng LI NÓI U X p d hàng hoá là m t trong nh ng môn h c chuyên môn quan tr ng c a ngành iu khi n tàu bi n. Thông qua môn h c, sinh viên s ti p c n ưc nh ng ki n th c sinh ng liên quan n hàng hoá trong v n t i bi n, các ph ươ ng pháp v n chuy n và b o qu n các lo i hàng hoá th ưng g p trong v n t i bi n c ng nh ư các tính toán v hàng lng, hàng h t r i và hàng nguy hi m. Môn h c c ng trang b cho sinh viên các ki n th c v l nh v c tính toán n nh, m n nưc và hi u s m n n ưc, s c b n thân tàu. Ngoài ra sinh viên còn ưc cung c p nh ng ki n th c c ơ b n có th l p s ơ s p x p hàng hoá c ng nh ư cách s d ng các lo i h s ơ tàu ph c v cho vi c ki m tra, tính toán l p s ơ s p x p hàng hoá. Nh m m c ích t ng b ưc tiêu chu n hoá giáo trình gi ng d y cho sinh viên ngành iu khi n tàu bi n, nhóm tác gi g m Thc s , thuy n tr ưng inh Xuân M nh; Th c s , thuy n tr ưng Nguy n M nh C ưng; K s ư, thuy n tr ưng Ph m V n Tr ưng; Th c s , thuy n tr ưng Nguy n i H i ã biên so n cu n giáo trình môn h c "X p d và b o qu n hàng hoá" làm tài li u gi ng dy chính th c cho sinh viên ngành iu khi n tàu bi n. Cu n giáo trình bao g m 5 ch ươ ng: - Ch ươ ng 1: Hàng hoá trong v n t i bi n. - Ch ươ ng 2: Ph ươ ng th c v n chuy n m t s lo i hàng trong v n t i bi n - Ch ươ ng 3: S ơ x p hàng tàu hàng khô. - Ch ươ ng 4: V n chuy n hàng r i. - Ch ươ ng 5: V n chuy n hàng nguy hi m. Nhóm tác gi xin chân thành c m ơn nh ng óng góp và s c ng tác nhi t tình c a các ng nghi p trong b môn Lu t Hàng h i nh ư Th c s , thuy n tr ưng Ph m V Tu n, Th c s , thuy n tr ưng Nguy n Trí Lu n, Th c s Nguy n Công V nh và các ng nghi p khác c bi t là nhng ý ki n óng góp c a Thc s , thuy n tr ưng Bùi Thanh S ơn, qua ó cu n giáo trình ã ưc hoàn thành. Nhóm tác gi hy v ng cu n giáo trình này s giúp cho sinh viên ngành iu khi n tàu bi n có thêm m t tài li u chu n h c t p và ây c ng là tài li u giúp ích cho các b n c quan tâm n l nh v c này. Cu n giáo trình này có th làm tài li u tham kh o cho nh ng b n c có quan tâm n l nh v c x p d , và b o qu n hàng hoá trên tàu bi n trong và ngoài ngành Hàng h i. M c dù nhóm tác gi ã có r t nhi u c g ng trong quá trình biên so n nh ưng ch c ch n không th tránh kh i nh ng khi m khuy t. R t mong ưc s góp ý c a b n c cho cu n giáo trình có th s a ch a, b sung hoàn ch nh h ơn, áp ng ưc yêu c u c a bn c. Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 1
2. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng MC L C Trang CH NG 1: HÀNG HOÁ TRONG V N T I BI N 1.1. Khái ni m và phân lo i hàng hoá 01 1.1.1 Khái ni m 01 1.1.2 Phân lo i 01 1.2 Tính ch t chung v hàng hoá 02 1.3 Bao bì và ký mã hi u hàng hoá 02 1.3.1 Bao bì 02 1.3.2 Nhãn hi u 03 1.4 Các d ng và nguyên nhân h h ng, thi u h t hàng hoá, bi n pháp phòng ng a 04 1.4.1 Các d ng và nguyên nhân h h ng thi u h t hàng hoá 04 1.4.2 Phòng ng a h n ch h h ng thi u h t hàng hoá 06 1.4.3 B o qu n hàng trong quá trình v n chuy n 12 1.5 nh h ng khí h u và h m hàng i v i hàng hoá 13 1.5.1 Các i lng c tr ng c a không khí 13 1. 5.2 M hôi thân tàu và m hôi hàng hoá 16 1.6 Thông gió, nguyên t c thông gió h m hàng 17 1.6.1 Nguyên t c thông gió 17 1.6.2 M c ích và ph ơ ng pháp thông gió 19 CH NG 2: PH NG TH C V N CHUY N M T S LO I HÀNG TRONG V N T I BI N 2.1 V n chuy n ng c c 20 2.1.1 c im và tính ch t c a hàng ng c c 20 2.1.2 Vn chuy n 20 2.2 V n chuy n than 21 2.2.1 Phân lo i 21 2.2.2 Tính ch t 21 2.2.3 V n chuy n 22 2.3 V n chuy n qu ng 24 2.3.1 Khái ni m 24 2.3.2 Phân lo i 24 2.3.3 Tính ch t 24 2.3.4 V n chuy n 25 2.4 V n chuy n g 26 2.4.1 Phân lo i 26 2.4.2 Tính ch t c a g 26 2.4.3 V n chuy n g 26 Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 2
3. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng 2.5 V n chuy n hàng Container, hàng ghép ki n 29 2.5.1 V n chuyn hàng Container 29 2.5.2 V n chuy n hàng ghép ki n, trong ca b n 32 2.6 V n chuy n hàng mau h ng và ng v t t ơi s ng 33 2.6.1 V n chuy n hàng mau h ng 33 2.6.2 V n chuy n ng v t s ng và s n ph m c a nó 34 CH NG 3: S X P H ÀNG TÀU HÀNG KHÔ 3.1 Các thông s c a tàu 36 3.1.1 Các kích th c c ơ b n 36 3.1.2 Các thành ph n tr ng l ng 42 3.1.3 Dung tích tàu 43 3.1.4 Dung tích x p hàng c a tàu 43 3.2 Khai thác h s ơ tàu 44 3.2.1 B ng ng cong thu t nh, th c t i tr ng 44 3.2.2 n nh (th v ng) c a tàu 52 3.2.3 M n n c c a tàu 60 3.2.4 Ki m tra s c b n d c thân tàu 67 3.3 S ơ x p hàng tàu hàng khô 71 3.3.1 nh ngha 71 3.3.2 Các yêu c u c a s ơ x p hàng 71 3.4 Th t l p s ơ x p hàng 77 CH NG 4: V N CHUY N HÀNG R I 4.1 V n chuy n d u m và s n ph m d u m 80 4.1.1 Nh ng khái ni m c ơ b n v d u m và tàu ch d u 80 4.1.2 Các ph ơ ng pháp v sinh h m hàng tàu d u 90 4.1.3 Công tác hàng hoá trên tàu d u 94 4.1.4 Tính toán hàng hoá trên tàu d u 100 4.2 V n chuy n ng h t r i 103 4.2.1 i ni m 103 4.2.2 c yêu c u v n nh i v i u ch ng t r i 105 4.2.3 c bi n p c nh b mt ng t r i 108 4.2.4 Công c chu n ch ng t r i 111 4.3 Xác nh kh i l ng hàng b ng ph ơ ng pháp giám nh m n n c 113 4.3.1 Giám nh l n u (Initial survey) – B c 1 113 4.3.2 Giám nh l n cu i (Final Survey) – B c 2 115 4.3.3 Xác nh kh i lng hàng b c, x p – B c 3 115 4.3.4 Báo cáo giám nh m n n c 116 CH NG 5: V N CHUY N HÀNG NGUY HI M Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 3
4. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng 5.1 Phân i hàng nguy hi m 117 5.2 Yêu c u v n chuy n hàng nguy hi m 122 5.3 Gi i thi u IMDG Code -2002. 122 5.3.1 Cu trúc c ơ b n c a IMDG Code-2002 122 5.3.2 Các iu kho n liên quan n v n chuy n hàng nguy hi m theo IMDG Code 123 Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 4
5. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng CH Ơ NG 1: HÀNG HÓA TRONG V N T I BI N 1.1. Khái ni m và phân lo i hàng hóa 1.1.1. Khái ni m Hàng hoá v n chuy n trong v n t i bi n là t t c các v t ph m, th ơ ng ph m, c các ph ơ ng ti n v n t i bi n ti p nh n v n chuy n d i d ng có ho c không có bao bì theo t p quán hàng h i qu c t . Hàng hoá v n chuy n trong v n t i bi n c c tr ng b i các iu ki n v n chuy n nh ch b o qu n , ph ơ ng pháp óng gói, ph ơ ng pháp chuy n t i, ph ơ ng pháp x p d, tính ch t lý hoá c a hàng,. . 1.1.2. Phân lo i Cùng v i s phát tri n không ng ng c a khoa h c k thu t thì hàng hóa ngày càng nhi u và a d ng. Có r t nhi u cách phân lo i hàng hóa tu theo m i m t ph ơ ng di n. Trong v n t i bi n vi c phân lo i hàng hóa là nh m tìm ra các nhóm hàng có nh ng c im g n v i nhau có các bi n pháp phân b , sp x p và b o qu n h p lý trong quá trình v n chuy n. 1.1.2.1. Phân lo i theo tính ch t lý hóa c a hàng Theo tính ch t lý hóa c a hàng, ta có th li t kê ra ây r t nhi u lo i hàng nh ng g p li có th phân thành ba nhóm hàng sau: - Nhóm hàng th nh t: Là nhóm hàng có tính xâm th c (các hàng hoá trong nhóm này có kh n ng làm nh h ng t i các hàng hóa khác x p g n chúng). Các lo i hàng có tính hút và t a m, m t s lo i hàng nguy hi m, các lo i hàng t a mùi (da thú p mu i ) các lo i hàng bay b i thu c nhóm hàng có tính xâm th c. - Nhóm hàng th hai : Là nhóm hàng có tính b xâm th c. Chúng g m các lo i hàng ch u s tác ng c a các lo i hàng x p trong nhóm th nh t khi x p chung v i chúng mc nh t nh. Các lo i hàng d h p th mùi v nh chè, thu c lá, gia v thu c nhóm hàng b xâm th c. - Nhóm hàng th ba : Là nhóm hàng trung tính. Nhóm hàng này bao g m nh ng lo i hàng không ch u s nh h ng và không tác ng x u n các hàng x p gn nó. Các lo i hàng nh s t thép, thép cu n, thi t b máy móc thu c nhóm hàng trung tính. S phân lo i hàng theo tính ch t lý hóa c a chúng giúp ta phân b hàng xu ng h m tàu hp lý ng n ng a c s h h ng hàng do s tác ng qua l i gi a chúng v i nhau. 1.1.2.2. Phân lo i theo ph ươ ng pháp v n t i Phân lo i hàng theo ph ơ ng pháp v n t i nh m t ch c úng các quy trình v n t i và chuy n t i hàng. ây là ph ơ ng pháp phân lo i ph bi n trong vn t i bi n hi n nay. Theo ph ơ ng pháp này hàng c chia làm 3 nhóm: - Nhóm hàng bách hóa (general cargoes) : Nhóm hàng này g m các ơn v hàng v n chuy n riêng r có bao bì ho c không có bao bì (ki n, bao, thùng, hòm, chi c, cái ). Hàng bách hóa có th c ch trên tàu v i m t lo i hàng ho c nhi u lo i hàng v i các hình d ng bao bì khác nhau. Hi n nay hàng bách hóa có xu h ng óng trong các Container và v n chuy n trên các tàu Container. Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 5
6. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng - Nhóm hàng ch xô (bulk cargoes) : Là nhóm hàng c ch theo kh i l ng l n, ng nh t, tr n bì. Ví d : qu ng, ng c c, than ch r i . Nh ng lo i hàng này kh i lng hàng th ng xác nh theo ph ơ ng pháp o m n n c (giám nh m n n c) và th ng c ch trên các tàu chuyên d ng. Nhóm hàng ch xô c chia thành hai nhóm là nhóm hàng l ng ch xô và nhóm hàng ch t r n ch xô. - Nhóm hàng v n chuy n òi h i có ch b o qu n riêng : ây là nh ng lo i hàng do tính ch t riêng c a chúng òi h i ph i c b o qu n theo nh ng ch c bi t quy nh trong v n t i. N u không tuân theo nh ng quy nh này thì hàng s b h h ng ho c gây nguy hi m cho tàu (Xem b ng 1.1) 1.2. Tính ch t chung v hàng hóa Nm c tính ch t c a t ng lo i hàng giúp ta phân b hàng h p lý xu ng tàu, t ch c xp d v i các ph ơ ng ti n và th i gian thích h p và làm t t công tác b o qu n hàng trong quá trình v n chuy n. Ta c n c bi t chú ý t i các tính ch t sau ây c a hàng hóa trong quá trình v n chuy n. - Tính ch t v t lý c a hàng nh tính di ng, m, nhi t b c h ơi và ông k t, tính hút và t a mùi, nhi t b t l a, t tr ng, th tích riêng - Tính ch t v hóa h c c a hàng nh s ôxy hóa, tính c, tính n , thành ph n hóa h c ca hàng - Tính ch t do thu c tính sinh h c c a hàng hoá nh s lên men, ôi th i, m c nát, n y mm - Tính ch t c ơ h c c a hàng nh s c ch u nén, kéo, b n, co giãn Nhóm v n chuy n Nhóm hàng bách hoá Nhóm hàng ch xô theo ch riêng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Gia Kim cm, lo i và Hàng gia Hàng Hàng Hàng Hàng Hàng Hàng Hàng Hàng Hàng Bao sn thùng Hàng súc, óng óng thùng tính cng rót cc G nguy mau mm ph m áy ht r i sn ki n hòm ln chi c knh lng ri hi m hng kim tròn ph m lo i ca chúng Bng 1.1 B ng phân lo i hàng hóa 1.3. Bao bì và ký mã hi u hàng hóa 1.3.1. Bao bì Bao bì là nh ng k t c u làm b ng các v t li u khác nhau dùng b o qu n hàng hóa trong quá trình v n chuy n, l u kho, ch i s d ng. Yêu c u chung i v i bao bì là ph i b n ch c, thích h p v i hàng bên trong, d b c xp v n chuy n, c n c tiêu chu n hóa Bao bì trong ngành v n t i bi n còn ph i ch u ng c s xô l c c a tàu, s thay i nhi t , m và các iu ki n khác n a xu t hi n trong các chuy n i dài ngày trên Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 6
7. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng bi n. Cn c vào m c ích s d ng ng i ta phân bao bì làm hai lo i: 1.3.1.1. Bao bì bên trong (bao gói) Bao bì trên trong (bao gói) là m t b ph n không tách r i kh i hàng, chúng tr c ti p ti p xúc v i hàng hóa, cùng hàng hóa n tay ng i tiêu dùng (chai, l , h p, túi, nylon, gi y ch ng m ). Bao gói có th 1 l p, 2 l p, 3 l p tu theo tiêu chu n m i lo i hàng. - Ch c n ng chính c a bao bì bên trong là làm gia t ng kh n ng b o qu n hàng, có tác dng qu ng cáo và trang s c cho hàng p thêm. - Yêu c u v i bao gói bên trong là ph i m b o v sinh, kín. 1.3.1.2. Bao bì bên ngoài Bao bì bên ngoài có tác d ng ch ng c các tác d ng c ơ h c t bên ngoài, h n ch tác d ng c a m a, n ng, ánh sáng, b i Bao bì bên ngoài th ng làm b ng g , gi y cng, gi y m m, tôn kim lo i, th y tinh, sành s , ch t d o 1.3.2. Nhãn hi u Yêu c u i v i nhãn hi u: Ph i ghi rõ ràng b ng m c hay s ơn không phai, không nhòe, n i dung ơn gi n, d nhìn th y và phù h p v i hàng hoá bên trong. Có r t nhi u lo i nhãn hi u khác nhau, m i n c u có các quy nh riêng v nhãn hi u c a mình nh ng c ng có nh ng nhãn hi u quy nh chung c a qu c t . Xu t phát t m c ích s d ng ng i ta phân nhãn hi u ra các lo i sau. 1.3.2.1. Nhãn hi u th ươ ng ph m Nhãn hi u th ơ ng ph m do n ơi s n xu t ghi, nó g n li n v i s n ph m c a n ơi s n xu t. - N i dung ghi th ng là tên hàng, n ơi s n xu t, tr ng l ng c bì, tr ng l ng t nh, thành ph n c u t o, c im k thu t, cách s d ng. 1.3.2.2. Nhãn hi u g i hàng Nhãn hi u g i hàng do ng i g i hàng ghi t i c ng g i. N i dung th ng là tên ng i gi, n ơi g i, tên ng i nh n, n ơi nh n và m t vài các ký hi u riêng theo quy nh ho c quy c Lo i nhãn hi u này r t a d ng v hình th c Ví d v vi c v n chuy n cao su: 46 G : Ch lo i cao su G 46 : Ch ch t l ng cao su 343: S v n chuy n 343 Nơi g i : Thành ph H Chí Minh M D Nơi n : Hà n i MD : Ký hi u n ơi s n xu t ra s n ph m A5/52 A : Ký hi u v hàng (tra trong danh m c hàng) TP HCM 5/52 : S th t ki n / t ng s ki n c a lô hàng Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 7
8. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng D u hi u nh n d ng c a ng i g i hàng i v i lô hàng YOKOHAMA Tên c ng d hàng 201/300 S th t ki n/t ng s ki n 1.3.2.3. Nhãn hi u hàng xu t nh p kh u Nhãn hi u hàng xu t nh p kh u th ng ghi nh ng n i dung nh : Tên hàng, tên n c xu t kh u, s th t ki n, t ng s kin, tr ng l ng c bì, tr ng l ng t nh, n ơi n ho c ng i nh n, nh ng d u hi u g i hàng ( i v i nh ng lo i hàng c n s b o qu n c bi t) Vi hàng nh p kh u, nhãn hi u th ng c ghi b ng ti ng c a n c nh p kh u. 1.3.2.4. Ký hi u (d u hi u) hàng Nu hàng hóa v n chuy n òi h i ph i có s chú ý ch m sóc c bi t thì ng i g i hàng ph i v ho c dán lên trên các bao, ki n hàng nh ng d u hi u bi u th tính ch t c a hàng hóa ng i làm công tác b c x p, v n chuy n bi t và chú ý t i nh : hàng d v , không l t ng c hàng, hàng s m, s ánh n ng Bên c nh các ký hi u này th ng kèm theo nh ng dòng ch vi t b ng ti ng Anh nh : - Handle with care : Nh tay, c n th n - Use no hooks : Không c dùng móc - Top : Phía trên - Bottom : Phía d i. Hình 1.1: Ký hi u 1.4. Các d ng và nguyên nhân h h ng, thi u h t hàng hóa, bi n pháp phòng ng a. 1.4.1. Các d ng và nguyên nhân h h ng thi u h t hàng hóa 1.4.1.1. H ư h ng hàng hoá Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 8
9. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng Trong v n t i bi n, h h ng hàng hóa r t hay x y ra và x y ra d i nhi u d ng khác nhau. M t trong nh ng nguyên nhân quan tr ng là do s vi ph m quy trình k thu t c a ng i làm công tác v n t i và x p d trong các v n nh : Chu n b h m hàng, s d ng thi t b c u, móc hàng không thích h p v i hàng, x p hàng ch a úng cách, không theo sơ , k thu t x p d ch a t t, v n m lót ch a m b o, bao bì hàng không t t, ki m tra b o qu n trong quá trình hành trình ch a t t. Trong th c t hàng h i, hàng hóa th ng h h ng d i các d ng sau: a. H ư h ng do b , v , d p, nát Th ng x y ra i v i các lo i hàng ch a trong các hòm, ki n, bao, thùng Nguyên nhân: do bao bì không m b o, do thao tác c u không c n th n, do móc hàng sai quy cách, do thi u c n th n trong x p d , do chèn lót không t t, do sóng l c và s rung ng c a tàu trên sóng, do phân b hàng không úng k thu t b. Hư h ng do b m ưt Nguyên nhân ch y u làm hàng v n chuy n b m t th ng là do mi ng h m hàng không kín n c n c bi n, n c m a l t xu ng, do s rò r c a các ng ng d n du, n c ch y qua hm, do b ng m n c t d i l la canh, ballast lên, do s rò r c a các lo i hàng l ng x p cùng h m c. H ư h ng do nhi t quá cao Th ng x y ra i v i m t s lo i hàng nh : Rau qu t ơ i, th t, m , cá Nguyên nhân ch y u là thi u ho c không tuân th úng ch nhi t và m trong công tác b o qu n, h th ng thông gió ho c iu hòa không khí không t t, do x p gn bu ng máy d. H ư h ng vì l nh Mt s lo i hàng n u nhi t xu ng quá th p s b ông k t gây khó kh n cho vi c d hàng (nh d u nh n, than, qu ng ). e. H ư h ng do ng v t, côn trùng có h i gây nên Th ng x y ra i v i các lo i hàng ng c c, th c ph m Các ng v t có h i nh chu t, m i m t và các côn trùng khác s làm h h ng hàng hoá. f. H ư h ng do hôi th i, bi b n Nguyên nhân do v sinh h m hàng không t t, b i b n và hàng hoá c v n còn sót l i. Ví d : N u chuy n tr c ch xi m ng, qu ng mà chuy n sau ch hàng ng c c, chè thu c n u v sinh h m không k s dn n làm h h ng m t ph n hàng do b i b n. g. H ư h ng do b cháy n Th ng x y ra i v i m t s lo i hàng nh than, qu ng, l u hu nh, ph t pho và m t s lo i hàng nguy hi m khác. Nguyên nhân: Do b n thân hàng có kh n ng phát nhi t, tích t khí và chúng ta ch a tuân th úng k thu t b o qu n theo các nguyên t c riêng phù h p v i hàng, h th ng thông gió ch a t t, công tác ki m tra hàng ch a t t, không phát hi n k p th i các hi n tng phát sinh c a chúng. h. H ư h ng do cách ly, m lót không t t Nguyên nhân do m t s lo i hàng có tính ch t k nhau mà x p g n nhau, hàng n ng Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 9
10. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng xp trên, hàng nh x p d i, x p chi u cao ch ng hàng quá quy nh, hàng hóa x p sát sàn và thành vách tàu không có m lót 1.4.1.2. Thi u h t hàng hóa Có r t nhi u nguyên nhân gây ra thi u h t hàng hóa nh : S h h ng hàng c ng có th dn n thi u h t, do nh n thi u t c ng nh n do r ơi vãi khi b c x p, do rò r , do b sóng cu n m t, do b c h ơi, do thi u h t t nhiên c a hàng. Thi u h t t nhiên c a hàng: Là hi n t ng gi m sút kh i l ng hàng do tác ng c a nh ng nguyên nhân t nhiên trong iu ki n k thu t b o qu n bình th ng. Hi n t ng thi u h t t nhiên c a hàng ch x y ra i v i m t s lo i hàng. Các nh mc hao h t t nhiên th ng c quy nh theo gi i h n ph n tr m i v i tr ng l ng hàng ph , thu c vào tr ng thái c a hàng lúc a xu ng tàu và kho ng cách v n chuy n. 1.4.2. Phòng ng a, h n ch h h ng thi u h t hàng hóa 1.4.2.1. Chu n b tàu Ph i chu n b tàu chu áo tr c khi nh n hàng v n chuy n. - Các h m, khoang ch a hàng ph i c v sinh s ch s t yêu c u i v i t ng lo i hàng. - Ki m tra và a vào ho t ng bình th ng các thi t b nâng, c u hàng. - Ki m tra s kín n c c a h m hàng, ki m tra các ng ng d n d u, n c ch y qua hm, các ng thoát n c, ng o n c la canh, ballast, các l la canh, các t m n p mi ng hm hàng, h th ng thông gió h m hàng t t c ph i trong tình tr ng t t. - Công tác chu n b tàu, h m hàng ph i c ghi vào nh t ký tàu. 1.4.2.2. V t li u m lót, cách ly ây c ng là m t y u t khá quan tr ng có th phòng ng a c h h ng, thi u h t hàng hóa. V t li u m lót ph i chu n b y , thích h p i v i t ng lo i hàng và tuy n ng hành trình c a tàu. Các v t li u m lót ph i m b o cách ly c hàng v i thành, sàn tàu và v i các lô hàng v i nhau và m b o không hàng b xê d ch, trong quá trình v n chuy n. Trong m t s tr ng h p n u iu ki n cho phép có th dùng chính bn thân hàng hóa (các lo i hàng ch u va ch m, è nén, không v ) làm v t li u chèn gi a các lô hàng khác v i nhau nh ng ph i m b o không làm h ng lô hàng chèn ó. Các v t li u m lót th ng là các lo i b t, chi u cói, cót, gi y nylon, g ván, g thanh 1.4.2.3. M t s im l ưu ý khi làm hàng ây là m t nhi m v quan tr ng i v i tàu c bi t là các s quan boong và th y th tr c ca, nh t là s quan ph trách hàng hóa. iu này có th làm cho tàu tránh c nh ng khi u n i ho c b i th ng hàng hóa sau này. Phía tàu ph i c ng i cùng giám sát hàng hóa v i nhân viên ki m ki n c a tàu, n u tàu không thuê ki m ki n thì tàu ph i ng ra làm nhi m v này. Hàng hóa a xu ng tàu ph i m b o ch t l ng, quy cách và s l ng nh trong các phi u g i hàng. N u phát hi n hàng, lô hàng nào không m b o thì kiên quy t không nh n ho c ph i có nh ng ghi chú thích h p v tình tr ng c a hàng vào ch ng t c a lô hàng ó. Trong quá trình làm hàng n u có s h h ng hàng ( , v , d p nát ) thì tàu ph i l p biên b n bãi mi n trách nhi m cho tàu và không nh n ch nh ng hàng này. Biên b n Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 10
11. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng ph i có ch ký ít nh t c a nh ng thành ph n nh : i di n tàu, ki m ki n, kho hàng, i di n công nhân và giám nh viên (n u có). Tàu ph i theo dõi công vi c c a công nhân b c x p, ph i l u ý x p hàng theo úng s ơ , có th t ch i nhóm công nhân nào không x p hàng úng theo yêu c u c a tàu và ngh thay nhóm công nhân khác. 1.4.2.4. Phân b hàng xu ng các h m h p lý Có th di n gi i ra ây nhi u v n nh ng tóm l i là ngoài vi c m b o an toàn cho tàu, thuy n viên, m b o t n d ng c s c ch a và tr ng t i tàu, ti n làm hàng thì ph i m b o sao cho m i lo i hàng v i tính ch t c ơ, lý, hóa, sinh c a chúng c x p vào nh ng ch thích h p v n chuy n và không làm nh h ng x u n các hàng hóa xp quanh nó. Di ây là m t vài ví d : - Các lo i hàng t a mùi m nh (cá, da mu i ) không nên x p g n các lo i hàng có tính hút mùi m nh (nh chè, thu c, g o, ng ) - Các lo i hàng t a m (l ơ ng th c, hàng l ng ) ph i c x p cách ly v i các hàng hút m (bông, v i, ng ) - Các lo i hàng t a b i m nh (nh xi m ng, phân ch r i, l u hu nh, tinh qu ng ) không c x p cùng th i gian v i các lo i hàng mà có th b h ng b i b i (bông, v i, si ) - Các lo i hàng d cháy n c n x p xa các ngu n nhi t nh bu ng máy, ng khói - Các lo i hàng l ng ch a trong thùng nên x p vào các h m riêng n u x p chung v i các hàng khác thì nên x p d i cùng và sát v vách sau c a h m. 1.4.2.5. Ph ươ ng pháp ch t x p c a m t s lo i hàng a. Hàng hòm ki n Các hàng này th ng có d ng kh i vuông ho c ch nh t. Nên x p vào nh ng h m vuông v n t n d ng dung tích và nâng cao hi u su t x p d . Chi u cao ch ng hòm nên xp thích h p i v i m i lo i hòm. Các hòm to, n ng nên x p d i và gi a h m, các hòm nh x p bên c nh và lên trên. Gi a các hòm v i nhau và v i thành tàu ph i có kê, chèn thích h p tránh va p, xê d ch. Th ng các hòm c x p ch ng b ng hòm ho c l ch hòm. Granite blocks - adequate dunnaging essential Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 11
12. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng Hình 1.2: Ch t x p á kh i Granit trong h m Cartons of bananas in stow Hình 1.3: Ch t x p các thùng các tông chu i trên t u b. Hàng bao bì Th ng là các lo i ng c c óng bao hay các lo i hàng óng bao khác nh bt, ng ây là nh ng lo i hàng bao mm không b h n ch b i kích th c, d x p, nh c im là a s các lo i hàng này u s m nên ph i có m lót t t. Th ng x p theo ph ơ ng pháp ch ng bao, ch ng n a bao ho c x p c p ba, cp n m bao tu theo m c c n thông gió nhi u hay ít và ch c ch n c a ng hàng. Th ng các bao c x p Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 12
13. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng dc tàu. Stowed haft bag Stowed bag and bag Hình 1.4: Ch t x p hàng bao Fishmeal bág Hình 1.5: Ch t x p hàng bao trong h m hàng c. Hàng bó ki n Th ng là các lo i hàng nh nh các ki n ay, bông, s i, gai ph ơ ng pháp x p tơ ng t hàng hòm ki n. Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 13
14. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng Hình 1.6: Ch t x p các ki n gi y d. Hàng thùng Hàng thùng thng là các thùng ng ch t l ng. Có 2 lo i thùng: Thùng g : Lo i có Φ = const Lo i có Φ gi a > Φ 2 u Thùng kim lo i: Thng là thùng có hình tr . - V i thùng g : N u c a m áy thì x p quay áy lên trên, n u c a m gi a thì xp ngang thùng c a lên trên. - V i thùng kim lo i: X p ng thùng c a quay lên trên. STOWED BILGE AND CANTLINE -HALF Hình 1.7 Ch t x p hàng thùng Chime Bung Quarter Hoop Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 14
15. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng Hình 1.8: C u t o thùng g e. Hàng ng và thanh kim lo i Th ng là các lo i hàng: thanh ray, các lo i ng ng, các thanh s t, d m s t Yêu c u x p không c hàng bi n d ng. ây th ng là các lo i hàng n ng nên xp di và x p v i các lo i hàng nh khác t n d ng dung tích h m. Ph ơ ng pháp x p: - Thanh ray: + X p d c tàu + X p ô vuông - ng ng có u loe: Xp so le u uôi. - Các d m, thanh s t: Nên x p d c tàu. Steel and pipes lashed in stow Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 15
16. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng Hình 1.9: Ch t x p ng thép và các thanh kim lo i Untreated steel pipes in stow Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 16
17. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng Hình 1.10: Ch t x p ng thép trên t u f. Hòm ch a các bình ch t l ng Các hòm ch a các bình ng ch t l ng th ng là các hóa ch t th l ng ho c các lo i axít c ng trong các bình th y tinh c t vào các hòm g có m các v t li u mm tránh v . Khi x p các hòm này ph i h t s c nh tay, h t m i m t l p hòm nên kê mt l t g ván m ng, các hòm bên trên nên t vào kho ng gi a hai hòm d i. 1.4.3. B o qu n hàng trong quá trình v n chuy n Nhi m v b o qu n hàng trong hành trình ch y u t p trung vào nh ng vi c sau: - Gi gìn sao cho n c (t b t k ngu n nào) không rò r , ch y vào h m làm t hàng. - Ki m tra, duy trì c ch nhi t và m thích h p i v i hàng v n chuy n. - Ki m tra và dùng các bi n pháp c n thi t không cho hàng b d ch chuy n, nh t là i v i các hàng trên boong, c bi t trong th i gian th i ti t x u. 1.5. nh h ng khí h u và h m hàng i v i hàng hóa 1.5.1. Các i l ng c tr ng c a không khí 1.5.1.1. m t ươ ng i (Relative Hummidity-R) m t ơ ng i là t s gi a sc tr ơ ng h ơi n c và s c tr ơ ng h ơi n c bão hoà nhi t ã cho tính b ng ph n tr m (hay là t s tính b ng ph n tr m gi a lng h ơi nc th c t trong không khí v i l ng h ơi n c trong không khí bão hòa cùng m t ơ n v th tích, cùng nhi t ). e A R = = (1.1) es As e : Sc tr ơ ng h ơi n c th c t - Vapor pressure . ( ơ n v c a e, es: mb ho c mmHg) es: S c tr ơ ng h ơi n c bão hòa - Saturated vapor pressure. A: L ng h ơi n c ch a trong m t ơn v th tích không khí ( m tuy t i). As:L ng h ơi n c ch a trong m t ơn v th tích không khí tr ng thái bão hoà ( m tuy t i tr ng thái bão hoà). 3 3 ( ơ n v c a A, A s là g/m không khí ho c grain/ft ) m t ơ ng i cho ta bi t s m t ca không khí. n c ta m t ơ ng i trung bình vào các mùa nh sau: + Mùa ông R= 80% + Mùa hè R= 85% - 90% + Trong s ơ ng mù R= 95% - 100% Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 17
18. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng Khi nhi t t ng thì kh n ng bão hòa m t ng. Gi s tr ng thái ban u không khí ã bão hòa m. Khi nhi t t ng thì tr ng thái bão hòa ó b phá v , m không khí (R) gi m, t c là trong iu ki n m i (tr ng thái m i) không khí v n ch p nh n thêm c m t l ng h ơi n c n a. Khi nhi t gi m thì áp ng v i tr ng thái không khí mi, không khí c s th i b t m t l ng h ơi n c nh t nh d i d ng nc ng ng t . Không khí bão hòa (Saturated Air): Là hi n t ng mà t i m t nhi t nào ó không khí ã ch a trong mình nó t t c m i s m t mà nó có th ch a c, khi l ng h ơi nc lên cao mà nhi t c nh thì h ơi n c s b ng ng t . 1.5.1.2 m tuy t i (Absolated Hummidity-A) m tuy t i là tr ng l ng c a h ơi n c trong ơ n v th tích không khí. Trong k thu t, m truy t i là s pound (1pound=0.454kg) c a h ơi n c trên 1ft 3 không khí khô hay là s grain(1grain=0.065gram) c a h ơi n c trên 1ft 3 không khí khô. Công th c tính giá tr m tuy t i A: W A = (1.2) v Trong ó: W là m riêng (tr ng l ng c a h ơi n c) c tính theo công th c: e W= K × (1.3) p K là h ng s (giá tr c a K ph thu c ơn v tính m riêng). v là th tích c a m t ơn v tr ng l ng không khí khô. p là áp su t khí quy n 1.5.1.3. im s ươ ng (Dew point-Dp) Nhi t im s ơ ng là nhi t c a không khí mà t i nhi t này hơi n c ch a trong không khí t t i tr ng thái bão hoà. Nhi t im s ơ ng c xác nh nh là nhi t th p nh t mà không khí không th gi c h ơi m hi n t i nó ã có và ph i th i b t l ng h ơi m th a d i d ng ng ng t thành n c. Nhi t im s ơ ng c a b t k m u th không khí nào c ng hoàn toàn ph thu c vào m tuy t i. 1.5.1.4. Nhi t k khô ưt ây là thi t b o nhi t g m hai nhi t k t song song trong m t h p g có c nhi u l nh . Các l nh này có tác d ng giúp cho không khí có th l u thông gi a bên trong và bên ngoài. H p g ng nhi t k ph i c t t i n ơi không b nh h ng b i sc nóng c a b t k v t th nào c ng nh có dòng khí th i nh . M t trong hai nhi t k c b c gi có kh n ng th m n c t t t i b u nhi t k . u kia c a gi nhúng ng p trong n c trong h p nh a nh phía bên d i Khi b u nhi t k có gi t m t thì n c c a gi s b hóa h ơi. Khi quá trình hóa h ơi xy ra nó c n thu nhi t c a v t g n nó ó là b u nhi t k làm cho b u nhi t k b l nh i và làm cho giá tr c a b u nhi t k t luôn nh h ơn so v i nhi t k còn l i (g i là nhi t k b u khô). Nh v y, kh n ng hóa h ơi s ph thu c tr c ti p vào m t ơ ng i. Khi m trong không khí cao thì kh n ng hóa h ơi s ch m h ơn và s chênh l ch gi a b u khô, t s nh . Khi m không khí th p, rõ ràng là kh n ng hóa h ơi s di n ra mãnh li t h ơn và k t qu là hi u nhi t k khô t ph i l n h ơn. Nh m i t ơ ng quan này, t hi u s nhi t k khô t ta xây d ng c b ng tra m t ơ ng i c a không khí. Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 18
19. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng Dry bulb Temperature Humidity 32 o 40 o 50 o 60 o 70 o 80 o 90 o Wet bulb temp. 40 o 50 o 60 o 70 o 80 o 90 o 100% Dew point 32 o 40 o 50 o 60 o 70 o 80 o 90 o WT.of Moisture 0.303 0.41 0.58 0.829 1.15 1.58 2.17 Wer bulb temp 39 o 48.5 o 58 o 68 o 78 o 88 o 90% Dew point 30 o 37.5 o 47 o 57 o 67 o 77 o 87 o WT.of Moisture 0.274 0.37 0.52 0.74 1.03 1.43 1.95 Wer bulb temp 37.5 o 47 o 56.5 o 66 o 75 o 85 o 80% Dew point 28 o 34 o 44 o 54 o 64 o 74 p 84 o WT.of Moisture 0.243 0.33 0.45 0.65 0.92 1.27 1.74 Wer bulb temp 36 o 45.5 o 54.5 o 63.5 o 72.5 o 82 o 70% Dew point 24 o 30 o 41 o 50 o 60 o 70 p 79 o WT.of Moisture 0.215 0.28 0.41 0.58 0.825 1.1 1.52 Wer bulb temp 35 o 44 o 54 o 61 o 70 o 79 o 60% Dew point 21 o 27 o 35 o 46 o 55 o 65 o 74.5 o WT.of Moisture 0.182 0.245 0.35 0.49 0.69 0.96 1.3 Bng 1.2: B ng tra m tuy t i và nhi t im s ươ ng Nhi t Hi u s nhi t k khô và t (t-t') oc. k t 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 -7 7 -10 -13 -17 -6 6 -8 -11 -15 -5 5 -7 -10 -13 -4 4 -6 -8 -11 -15 -3 3 -5 -7 -10 -13 -2 2 -4 -6 -8 -11 -1 1 -3 -5 -7 -9 0 0 -2 -3 -5 -8 -10 1 1 0 -2 -4 -6 -8 2 2 1 -1 -3 -4 -7 3 3 2 0 -1 -3 -5 -7 4 4 3 1 0 -3 -3 -5 5 5 4 3 1 0 -2 -3 6 6 5 4 3 1 0 -2 -4 7 7 6 5 4 3 1 0 -2 8 8 7 6 5 4 3 1 0 9 9 8 7 6 5 4 3 1 0 10 10 9 8 7 6 5 4 3 2 11 11 10 9 9 8 7 6 5 3 2 12 12 11 10 10 9 8 7 6 5 4 13 13 12 11 11 10 9 8 7 6 5 14 14 13 12 12 11 10 10 9 8 7 Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 19
20. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng 15 15 14 13 13 12 11 11 10 9 8 16 16 15 14 14 13 13 12 11 11 10 17 17 16 15 15 14 15 13 13 12 11 18 18 17 16 16 15 16 14 14 13 13 19 19 18 17 18 16 17 15 15 15 14 20 20 19 18 19 17 18 16 16 16 15 21 21 20 19 20 18 19 17 18 17 17 22 22 21 20 21 19 20 19 19 18 18 23 23 22 21 22 20 21 20 20 20 19 24 24 23 22 23 21 22 22 21 21 20 25 25 24 23 24 22 23 23 22 22 21 26 26 25 24 25 23 24 24 23 23 22 27 27 26 25 26 24 25 25 25 24 23 28 28 27 26 27 25 26 26 26 25 24 29 29 28 27 28 26 27 27 27 26 25 30 30 29 28 29 27 29 28 28 28 26 31 31 30 29 31 28 30 30 29 29 27 32 32 32 31 33 29 31 31 30 30 33 33 33 33 33 31 32 32 31 34 34 34 34 34 34 33 33 Bng 1.3: Bng xác nh nhi t im s ươ ng Hi u nhi t c a b u khô – t 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 30 100 89 78 67 57 47 36 26 17 7 35 100 91 82 73 65 54 45 37 28 19 12 3 40 100 92 84 76 68 60 53 45 38 30 22 16 8 45 100 92 85 78 71 64 58 51 44 38 32 25 19 50 100 93 87 80 74 67 61 55 50 44 38 33 27 u u khô 55 100 94 88 82 76 70 65 59 54 49 43 39 34 60 100 94 89 84 78 73 68 63 58 53 48 44 39 c b 65 100 95 90 85 80 75 70 65 61 56 52 48 44 S 70 100 95 90 86 81 77 72 68 64 60 55 52 48 75 100 95 91 87 82 78 74 70 66 62 58 55 51 80 100 96 92 87 83 79 75 72 68 64 61 57 54 85 100 96 92 88 84 80 77 73 70 66 63 60 56 90 100 96 92 88 85 81 78 75 74 68 65 62 59 95 100 96 93 89 86 82 79 76 72 69 66 63 60 100 100 97 93 90 86 83 80 77 74 71 68 65 62 Hi u nhi t c a b u khô – t c u 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 23 b 30 Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 20
21. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng 35 40 4 45 13 7 1 50 22 16 11 6 1 55 29 24 19 16 10 6 1 60 34 30 26 22 18 14 10 6 2 65 39 35 31 28 24 20 17 13 10 6 3 70 44 40 36 33 29 26 23 19 16 13 10 7 75 47 44 40 37 34 31 27 24 21 19 16 13 80 51 47 44 41 38 35 32 29 26 23 20 18 85 53 50 47 44 41 38 36 33 30 28 25 22 90 56 53 50 47 44 41 39 36 34 32 29 26 95 58 55 52 49 47 44 42 39 37 35 32 30 100 59 57 54 51 49 47 44 42 39 37 35 33 Bng1.4: B ng xác nh m t ươ ng i 1. 5.2. M hôi thân tàu và m hôi hàng hóa Hu h t các khi u n i v hàng hóa là do hàng hóa b h h ng trong quá trình v n chuy n, trong ó r t nhi u tr ng h p h h ng ó là do m hôi gây ra. M hôi c t o thành do h ơi n c trong không khí b l nh d i im s ơ ng ng ng ng thành các h t n c. Các h t n c có th ng l i trên k t c u tàu g i là m hôi thân tàu ho c trên hàng hóa g i là m hôi hàng hóa . Tr ng h p m hôi thân tàu, m hôi có th ch y thoát i ho c ch y vào hàng hóa. Còn tr ng h p m hôi hàng hóa th ng x y ra khi hàng hóa l nh mà không khí vào l i m. 1.5.2.1. M hôi thân tàu (ship's sweat) Là hi n t ng có nh ng h t n c bám vào các thành, vách, tr n h m hàng, các khoang ch a hàng. - Hi n t ng m hôi thân tàu x y ra khi im s ơ ng c a không khí trong h m hàng vt quá nhi t c a các ph n c u trúc c a tàu. - Hi n t ng m hôi thân tàu th ng x y ra khi tàu hành trình t vùng nóng t i các vùng l nh h ơn. Nguyên nhân: Khi tàu ch y t m t c ng vùng nóng n vùng có nhi t l nh h ơn, thì nhi t bên ngoài tàu d n d n gi m xu ng làm cho nhi t c a thành, vách h m hàng c ng gi m d n cho n khi th p h ơn nhi t im s ơ ng c a không khí trong h m hàng thì s làm phát sinh các gi t n c bám trên thành, vách h m hàng g i là m hôi thân tàu hay m hôi h m hàng. Nu nhi t bên ngoài gi m xu ng t ng t trong khi nhi t không khí bên trong hm v n còn gi m t m c khá cao thì s t o m t l ng m hôi r t l n làm m t, nh hng ch t l ng hàng hóa. 1.5.2.2. M hôi hàng hóa (Cargo sweat) Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 21
22. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng Là hi n t ng có nh ng h t n c bám trên b m t hàng hóa. Hi n t ng m hôi hàng hóa có th x y ra khi tàu hành trình t vùng l nh sang nh ng vùng có khí h u nóng h ơn. Nguyên nhân: Khi tàu ch y t m t c ng vùng l nh n vùng có nhi t cao h ơn, m không khí l n h ơn thì nhi t và m không khí trong h m hàng c ng s t ng lên tơ ng ng. Tuy nhiên vì nhi t c a b n thân hàng hóa t ng ch m h ơn so v i nhi t không khí trong h m hàng nên s xu t hi n tình hu ng nhi t im s ơ ng không khí trong h m cao h ơn nhi t c a b n thân hàng hóa d n n k t qu làm phát sinh m hôi trên b m t hàng hóa (g i là m hôi hàng hóa). S l ưu thông không khí và nhi t trong h m: H m tàu có c u trúc kín, toàn b ng s t thép, nó luôn b tác ng b i iu ki n môi tr ưng bên ngoài. + Khi hành trình t vùng l nh sang vùng nóng thì v tàu d n d n b nung nóng lên dưi tác ng c a môi tr ưng và trong h m s xu t hi n lu ng không khí nóng có xu hưng di chuy n t v tàu vào trong h m t c không khí nóng h ơn s ưa m vào trong h m. + Khi t vùng nóng sang vùng l nh h ơn thì hi n t ưng x y ra ng ưc v i tr ưng h p trên (tr ưng h p này hay x y ra hi n t ưng m i hôi thân tàu). 1.6. Thông gió, nguyên t c thông gió h m hàng 1.6.1. Nguyên t c thông gió Hàng hóa x p trong h m có th b h h ng b i các hi n t ng m hôi thân tàu và m hôi hàng hóa và các tác ng x u khác c a nhi t và m không khí trong h m trong quá trình hành trình c a tàu qua các vùng có các c tr ng khí h u khác nhau. Trong iu ki n cho phép vi c thông gió h m hàng úng lúc, k p th i và phù h p i v i tính ch t mi lo i hàng giúp ra có th ng n ng a ho c h n ch c h h ng hàng x y ra. ti n hành thông gió hay không thông gió c n d a trên hai nguyên t c c ơ b n sau: - Có th ti n hành thông gió h m hàng b ng không khí bên ngoài n u im s ơ ng không khí trong h m b ng ho c l n h ơn im s ơ ng không khí bên ngoài. (Dp không khí trong h m Dp không khí bên ngoài ) - Không c thông gió h m hàng b ng không khí ngoài tr i n u im s ơ ng không khí trong hm nh h ơn im s ơ ng không khí bên ngoài. (Dp không khí trong h m < Dp không khí bên ngoài ) Ngoài hai nguyên t c c ơ b n trên cùng v i s theo dõi không khí trong và ngoài h m ta còn ph i xét n tính ch t c a lo i hàng hóa trong h m mà ra bi n pháp thông gió hu hi u. Xét v m t nh h ng c a môi tr ng xung quanh thì hàng hóa c chia làm hai lo i chính nh sau: - Hàng có tính hút m (Hygroscopic Cargo): ây ch y u là các lo i hàng g c th c v t nh các lo i ng c c, các lo i b t ng c c, bông, g , thu c s i Loi hàng này d b s tác ng c a m, chúng có th hút m, gi m và t a h ơi m. Hàng hút m làm t ng hi n t ng m hôi thân tàu khi nhi t thay i, nh t là khi ch hàng t vùng nóng sang vùng l nh. c bi t, hi n t ng này x y ra m nh khi nhi t bên ngoài gi m t ng t. - Hàng không hút m (Non - hygroscopic cargo): Là các lo i hàng g c t các v t li u cng nh các s n ph m s t thép, máy móc, các b ng t nung, các hàng hóa óng thùng, óng h p . Các lo i hàng này d b tác ng b i hi n t ng m hôi hàng hóa gây han g , b n, làm bi n màu d n n h h ng c bi t khi ch hàng t vùng l nh sang Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 22
23. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng vùng nóng h ơn. T hai nguyên t c thông gió và hai lo i nhóm hàng c ơ b n trên có 4 tr ng h p c tr ng sau c n c bi t l u ý khi ti n hành thông gió h m hàng. a. i v i hàng hút m - Hành trình t vùng l nh sang vùng nóng (Cold to warm voyage): Lúc u im sơ ng không khí trong h m th p h ơn im s ơ ng không khí ngoài h m. Trong quá trình chuyn d n v vùng nóng im s ơ ng không khí trong h m cao d n lên nh ng ch a t n ho c l n h ơn im s ơ ng không khí ngoài h m thì không c n thi t thông gió. T i th i im m h m hàng t i c ng d s ng ng t có th xu t hi n trên b m t hàng (m hôi hàng hóa) nh ng s m t i khi hàng hóa c d kh i h m hàng. - Hành trình t vùng nóng sang vùng l nh (Warm to cold voyage):Theo m c chuy n d n t i vùng l nh, nhi t và im s ơ ng không khí bên ngoài th p d n và làm lnh các m n và boong tàu d n n s ng ng ng h ơi n c t i các m t trong thân tàu. Hàng hút m trong iu ki n này s t a m m nh. Tr ng h p này c n thông gió h m hàng liên t c v i c ng càng m nh càng t t ngay t khi ch m vào vùng l nh. ây là tr ng h p khó kh n t o c s thông gió tho mãn nh t là khi im s ơ ng bên ngoài quá th p. b. i v i hàng không hút m - Hành trình t vùng l nh sang vùng nóng: Tr ng h p này nhi t c a hàng th p h ơn im s ơ ng không khí bên ngoài nhi u nên không c thông gió. N u thông gió không khí nóng m t bên ngoài vào s gây ng ng t h ơi n c làm h h ng hàng. - Hành trình t vùng nóng sang vùng l nh: Tr ng h p này m hôi thân tàu ch c ch n xy ra nh ng hàng hóa không b nh h ng tr khi s ng ng ng các thành vách, tr n nh gi t vào hàng. Vi c thông gió m c bình th ng. 1.6.2. M c ích và ph ơ ng pháp thông gió 1.6.2.1. M c ích thông gió h m hàng - Làm gi m nhi t h m hàng, gi cho hàng hóa không b h ng vì nóng. - Làm nhi t im s ơ ng không khí trong h m hàng th p h ơn nhi t thành, vách hm và nhi t trên b m t c a hàng hóa tránh m hôi h m hàng gây m t hàng hóa. - Làm l u thông không khí gi m h h ng i v i nh ng lo i hàng d b bi n ch t ho c th i r a do thi u không khí. - phòng hàng t cháy. - Th i khí c, mùi hôi, ô nhi m trong h m hàng ra ngoài. 1.6.2.2. Ph ươ ng pháp thông gió a. Thông gió t nhiên: - Mu n cho không khí trong h m thoát ra mà (h n ch ) không cho không khí bên ngoài vào h m ta quay các mi ng ng thông gió xuôi theo chi u gió không khí trong hm thoát ra. - Mu n cho không khí trong và ngoài h m l u thông tu n hoàn, ta quay m t mi ng ng ng c chi u gió còn mi ng ng kia xuôi theo chi u gió. Lu ý r ng thông gió không úng còn h i h ơn là không thông gió. C ng ph i th y r ng thay i h ng thông gió so v i h ng gió s làm thay i r t nhi u l ng gió vào trong Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 23
24. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng hm. H ng ch y c a tàu so v i h ng gió c ng nh h ng n dòng không khí. b. Thông gió nhân t o: - Trên m t s tàu t i các ng thông gió có l p các qu t gió 2 chi u, ta có th ti n hành cho y không khí ra ho c hút không khí t ngoài vào theo ý mu n và c ng hay l u lng gió vào, ra c ng có th th c hi n c i các ch t c c a qu t. - Thông gió nhân t o có th ch ng trong m i tình hu ng không ph thu c nhi u vào iu ki n th i ti t bên ngoài và có hi u qu cao hơn so v i các ph ơ ng pháp khác. H th ng thông gió nhân t o có th cho phép t o c nhi t và m không khí a vào hm theo ý mu n (s y ho c làm khô không khí tr c khi qu t vào h m hàng). H th ng này th ng c l p t c nh trên các t u chuyên ch các lo i hàng hoá òi h i ch b o qu n nhi t, m c bi t. CH Ơ NG 2: PH Ơ NG TH C V N CHUY N M T S LO I HÀNG TRONG V N T I BI N 2.1. V n chuy n ng c c 2.1.1. c im và tính ch t c a hàng ng c c Hàng ng c c c v n chuy n trên tàu bi n có th k n nh lúa n c, lúa mì, ngô, .Các lo i hàng này có m t s tính ch t c tr ng nh : - Tính ch t t nóng là kh n ng t nóng mà ây là k t qu c a quá trình sinh hóa mà chúng có th làm phân h y và gi m giá tr s d ng c a hàng hóa. - Khi b m t chúng s gia t ng th tích và gi m ph m ch t - Có tính hút và nh h ơi m. Hi n t ng này ph thu c vào iu ki n th i ti t khu v c tu ho t ng - Có tính h p th mùi v xung quanh k sát nó - D b hy ho i b i côn trùng t n t i trong hàng 2.1.2. Vn chuy n Hàng ng c c có th c v n chuy n d i d ng óng bao ho c ch r i trên các tàu hàng khô ho c tàu ch hàng r i chuyên d ng. Do c im và tính ch t c a ng c c nh ã nói trên, trong quá trình giao nh n v n Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 24
25. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng chuy n ph i chú ý th c hi n nh ng bi n pháp sau: - Chu n b và làm v sinh h m hàng s ch s , khô ráo. Không có g , b i b n ho c hàng hoá c sót l i. Các h la canh ph i c d n s ch, làm khô và y b ng bao t i kín ht nh ng v n cho n c th m qua. - Trong th i gian giao nh n hàng c n ki m tra k m c a hàng hóa nh n xu ng tàu. Không nh n v n chuy n nh ng bao hàng có m l n. - Không nh n v n chuy n hàng ang trong tr ng thái t nóng, thi u gi y ch ng nh n ch t l ng c a c ơ quan ki m d ch, ho c t khai hàng hoá ca ng i g i hàng. - Bao bì hàng hóa ph i s ch s , không b rách v , ký mã hi u rõ ràng. - Trong th i gian thao tác làm hàng tránh không dùng móc s t móc vào bao, nên s dng l i m m b c, x p hàng. - Dùng l i ho c b t ph khu v c làm hàng gi a tàu và b tránh hàng r ơi vãi xu ng nc. - Không nên cùng nh n, tr hàng ng c c v i các lo i hàng bay b i nhi u. - Công tác giao nh n hàng ng c c không th c hi n trong iu ki n tr i m a và th i ti t x u. - S d ng các v t li u chèn lót cách ly hàng v i các vách h m c bi t i v i sàn hm hàng. - Tu theo yêu c u c a s ơ x p hàng, kích th c c a các bao hàng mà có các ph ơ ng th c x p ch ng thích h p cho vi c thông gió hàng hóa. - Hàng ng c c n u c v n chuy n d i d ng óng bao thì hàng bao s x p theo chi u d c tàu, ph n sát vách quay u bao vào phía vách h m. ng hàng bao ph i c xp ch c ch n. - Hàng ng c c ch r i ph i tuân th nghiêm ng t các yêu c u v ch t x p, b o qu n và duy trì n nh tàu ch hàng h t theo B lu t qu c t v vn chuy n hàng h t r i (Grain Code). - Trong quá trình v n chuy n n u có nghi ng hi n t ng h h ng hàng hóa x y ra thì ph i áp d ng các bi n pháp kh c ph c kp th i nh thông gió, thông thoáng b ng không khí khô. Các bi n pháp này ph i nh t thi t ghi vào nh t ký hàng h i. N u các bi n pháp áp d ng không thu c hi u qu thì thuy n tr ng c n thông báo cho ng i g i hàng hay i di n c a h . 2.2. V n chuy n than Thành ph n nguyên t chính c a than á là cacbon, ngoài ra còn có các nguyên t h p ch t d bay h ơi: H, CO, CO 2, CH 4, SO 2, và các thành ph n khoáng ch t không cháy nh các mu i sunphát, ph t phát, cacbonat, n c c ng nh các khoáng ch t vô c ơ khác. 2.2.1. Phân lo i Có nhi u cách phân lo i than. Theo hàm l ng cacbon ta phân than thành các lo i sau: - Than bùn: Do cây c , các lo i th o m c, th c v y nh b chôn vùi d i m l y lâu nm hình thành. Than bùn có hàm l ng n c l n, ít cacbon hàm l ng ch t không cháy khá cao. Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 25
26. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng - Than nâu: Do cây g b chôn vùi d i t lâu n m hình thành, than này d cháy và nhi u khói, hàm l ng các bon nh h ơn 70%, nhi t cháy kho ng 320 0C, nhi t n ng kho ng 5000 n 6000 kcal/ kg. - Than á: Có hàm l ng cacbon nhi u h ơn than bùn, than nâu. Khi t nhi u khói, ng n l a m nh và t a nhi t nhi u. - Than antraxit: Có hàm l ng cacbon nhi u h ơn nhi u các lo i than k trên. Lo i than này b t l a ch m nh ng khi cháy ng n l a m nh, nhi t l ng t a ra l n ít khói ho c không có khói. Than này trông b ngoài en bóng, óng ánh nh kim lo i. Loi Tp ch t to cháy Nhi t n ng %C Công d ng than (%) (t oc) (kcal/1kg) Bùn 25 ÷ 31 70 ÷ 75 295 <4000 un b p Nâu <70 <52 320 6700 Sn xu t khí than Sn xu t than nhiên li u á 75 ÷ 90 25 ÷ 5 385 8400 ng l c, t lò. Antraxit 93 ÷ 98 7 ÷ 2 420 8000 t lò 500 8700 Nhiên li u sn xu t in Bng 2.1: Phân lo i than 2.2.2. Tính ch t - Tính ông k t: Tính ch t này th ng x y ra i v i than bùn và than nâu. N u hàm lng n c trong than t 5% tr lên và nhi t th p (b ng ho c nh h ơn 0 oC) thì than b óng c c k t t ng l i v i nhau. Than bùn và than nâu v m t c u trúc d ng vô nh hình, b n thân chúng l n nhi u tp ch t khoáng nh lo i t có k t dính cao. Khi hàm l ng n c b ng ho c l n h ơn 5% kh i l ng, than chuy n d n vào tr ng thái keo, các t p ch t khoáng và ph n ch a b các bon hóa s là m t th v a g n các h t than l i v i nhau, c bi t khi nhi t th p. - Tính t nóng: Tính t nóng có th th y m t s lo i than. Quá trình này sinh ra khí d cháy và khí c bao g m c carbon monoxide. Lo i khí này không có mùi v nh h ơn không khí gây tác ng x u i v i h ng c u khi hít ph i. Than m i khai thác ho c ng lâu ngày th ng có hi n t ng t cháy. Kh n ng t cháy t l thu n v i hàm l ng ch t b c ch a trong than. Các ch t b c này t o thành do quá trình phân h y các h p ch t h u c ơ trong than ho c quá trình ôxy hóa than. - Tính d n : Hn h p gi a không khí và các ch t không thoát ra t các quá trình phân h y các h p ch t hóa h c và ôxy hóa trong than m t t l nh t nh s gây n khi g p tia l a. Mt trong các ch t khí thoát ra t o thành h ơp ch t d n nh t là khí mê tan (Methane). Khí mê tan nh h ơn không khí do v y s bay t i khu v c phía trên c a h m hàng ho c các khu v c kín. N u nh h m hàng không kín thì chúng có th rò r khuy ch tán vào các khu v c lân c n Trong h n h p không khí n ng khí mêtan t 5% n 16% s gây n khi g p tia l a. - Tính phân hóa: + Phân hóa v t lý: Khi nhi t c a c kh i than không u nhau gây ra s co giãn Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 26
27. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng than c ng khác nhau d n n hi n t ng than b n t và k t qu làm than b v v n ra làm gi m nhi t l ng c a than. + Phân hóa hóa h c: th c ch t là s phân h y các ch t h u c ơ trong than d i tác ng c a các y u t nh m, ôxy không khí và các y u t sinh h c khác d n n k t qu làm gi m hàm l ng các ch t d cháy trong than và phá h y c u trúc c a than. - Tính ng c: Các ch t khí thoát ra t than do các quá trình ho t ng hóa h c, sinh hc, v t lý trong than t o ra có th gây ng c cho ng i khi làm vi c, ti p xúc lâu vi than. M t trong các ch t khí c ó là CO, CO 2, CH 4 - Tính n mòn: M t s lo i than có th tác ng v i n c và s n sinh ra các lo i acid mà nó s có tác ng n mòn các k t c u thép h m hàng. Ngoài ra, quá trình này c ng có th sinh ra khí Hydrogen. ây là lo i khí không mùi và nh h ơn không khí và có gi i hn bén l a khi d ng h n h p không khí chi m t 4% n 75% th tích. 2.2.3. V n chuy n Than c v n chuy n trên các tàu chuyên d ng ho c trên các tàu hàng khô bình th ng. 2.2.3.1. M t s lưu ý chung - Tr c khi x p hàng các h m hàng ph i c v sinh s ch s , các l la canh ph i c dn s ch và dùng bao t i ho c các lo i v t li u khác có th th m n c che kín mi ng l la canh, c bi t là khi ch các lo i than v n, cám. Các thanh g lót m n (spar ceiling) tàu cn c tháo d c t i. - Không nên than cao quá l n tránh các c c than l n có th làm h ng các kt c u trong h m và than d b v v n. Các h m ch than ph i có các ng o nhi t d n lên boong c ng nh các thi t b o nhit theo toàn b chi u cao h m. - Không nh n các lo i than có nhi t l n h ơn 35 oC và có m quá l n. - Ch ti n hành các công vi c d i h m sau khi ã thông thoáng k , c bi t c n có máy phân tích khí o, ki m tra n ng khí mê tan trong h m. N u n ng khí mêtan ln h ơn 1% thì không c phép xu ng h m. - Trong m i h m ch ch than cùng lo i. Tuy t i không c ch các lo i hàng d cháy và n chung v i than. N u ch than và các lo i hàng khác n a thì các lo i hàng này ph i c x p vào các khoang riêng. - Than x p trong các h m ph i c san b ng và sao cho ti n l i cho vi c thông gió. - Tuy t i không c mang các ng n l a tr n n g n các ng thông gió ho c xu ng hm than n ơi có th t p chung khí n . Không c tu ti n s d ng b t k ngun chi u sáng nào ngoài các èn có b o h ch ng n c bi t soi sáng trong h m than. - Khi ch than i xa và các lo i than có góc ngh t nhiên nh h ơn 35 o (các lo i than cc nh : as feas and beans; các lo i than antraxit ) c n l p thêm các vách d c gi , các vách d c này t theo m t ph ng tr c d c tàu ho c cách m t ph ng tr c d c không quá 5% chi u r ng tàu. Các vách d c này có th gián on theo chi u th ng ng nh ng kho ng cách gi a các t m không quá 20 cm. - Yêu c u không gian ch a than ph i có kh n ng ng n ch n c s rò r c a n c cng nh s thâm nh p c a các ngu n nhi t khác nhau trên tàu - Than ph i c x p cách ly v i các lo i hàng nhóm 1,2,3,4,5 trong IMDG code. Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 27
28. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng 2.2.3.2. Các yêu cu chung trong v n chuy n than - Tr c khi x p hàng ng i g i hàng s ph i cung c p cho thuy n tr ng b ng thông báo v c tính c a than (Coal cargo declaration) và các khuy n cáo v qui trình x p hàng c ng nh b o qu n hàng trong khi hành trình. H c ng ph i thông báo v m, hàm l ng l u hu nh và c bi t là kh n ng hàng có th phát sinh khí mê tan ho c t nóng. - Thuy n tr ng ph i nh n c y các thông tin nh trên tr c khi ch p thu n cho hàng x p xu ng tàu. N u có thông báo v kh n ng phát sinh khí mê tan hay kh nng t nóng c a hàng thì nh t thi t ph i tham kh o các chú ý c bi t trong h ng d n. - Tr c và trong khi x p hàng, Thuy n tr ng ph i quan sát và ki m tra nh ng y u t sau: + T t c khoang cha hàng và h la canh ph i c làm s ch và khô. T t c các lo i hàng hóa c a chuy n tr c ph i c vét s ch. + T t c các ng dây in và các thi t b in ph i m b o an toàn trong khi s dng . +Tàu ph i c trang b y các d ng c o l ng n ng c a khí mê tan, oxygen, carbon monoxide, PH c a n c trong các h la canh. + Không c hút thu c lá c ng nh c ng nh các công tác khác có th phát sinh ng n l a tr n trong khu v c hàng hóa c ng nh khu v c lân c n. Các công tác gõ g , hàn . hay các ngu n phát tia l a ph i b c m, tr phi khu v c ó ã c thông thoáng thích h p và ph i kh ng nh hoàn toàn không xu t hi n khí mê tan. + Không x p hàng vào các vách có ngu n phát nhi t. +Tr c khi kh i hành thuy n tr ng ph i m b o r ng b m t c a hàng hóa ph i c ánh t y t o b m t t ơ ng i b ng ph ng tránh các túi khí và ng n ch n không khí l t vào bên trong kh i than. N p h m hàng ph i c óng ch t tránh s thâm nh p ca không khí và n c bên ngoài. +Thành ph n không khí trong h m phía trên b m t hàng hóa ph i c ki m tra hàng ngày và k t qu ph i c ghi l i. +Tr phi có các ch d n tr c ti p khác, t t c các h m hàng ch than ph i c thông gió b m t trong vòng 24 gi u tiên tính t sau khi kh i hành. + Sau 24 gi u tiên sau khi kh i hành n u n ng khí mê tan gi m xu ng m c th p thì ph i óng các c a thông gió. N u n ng khí mê tan còn cao thì ph i ti p t c thông gió cho t i khi có th óng thông gió c. + Các khu v c làm vi c kín trên tàu th ng xuyên ph i c ki m tra phát hi n các khí c có th l t vào t khu v c h m hàng. + Th ng xuyên ki m tra PH trong các h la canh phát hi n nguy c ơ n mòn. Nu phát hi n có nhi u n c la canh thì nh t thi t ph i b ơm n c ra và gi cho la canh tr ng thái khô ráo. 2.3. V n chuy n Qu ng 2.3.1. Khái ni m Qu ng là nh ng lo i t, á trong ó ch a m t hàm l ng kim lo i ho c á kim nào ó. 2.3.2. Phân lo i - Qu ng kim lo i: Ch nh ng lo i qu ng có hàm l ng kim lo i c th ho c ôxít cao Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 28
29. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng nh t c a nó là l n nh t so v i các nguyên t khác. Ví d : Qung s t, qu ng ng - Qu ng á kim: Nhóm qu ng này r t phong phú. Tính ch t nh ng lo i qu ng này c quy t nh ch y u b i nguyên t á kim ho c nhóm cái nguyên t á kim chi m hàm lng cao nh t so v i các nguyên t khác. Ví d : Các khoáng lân (P 2O5), khoáng silicát (SiO 2) 2.3.3. Tính ch t - Có t tr ng l n và th tích riêng nh . Lo i qu ng T tr ng γγγ Th tích riêng Lo i tinh T tr ng γγγ Th tích riêng 3 tính qu ng (T/m 3) u (m /T) qu ng (T/m 3) u (m 3/T) Qu ng s t 1,2 ÷ 1,4 0,71 ÷ 0,38 Tinh qu ng s t 2.4 ÷2,7 0,37 ÷0,42 Qu ng niken 1,3 ÷1,4 0,71 ÷ 0,77 Tinh qu ng titan 2,8 0,35 ÷4,0 Qu ng ng 1,27 ÷ 2,0 0,5 ÷ 0,79 Tinh qu ng k m 1,8 ÷2,4 0,35 ÷0,55 Qu ng k m 2,6 ÷ 2,7 0,37 ÷ 0,38 Tinh qu ng chì 2,2 ÷4,0 0,25 ÷0,31 Qu ng apatit 3,0 ÷ 3,2 0,7 Tinh qu ng ng 2,0 ÷2,7 0,35 ÷0,50 Qu ng bôxít 1,2 ÷ 1,4 0,71 ÷ 0,83 Bng 2.2: T tr ng và th tích riêng c a m t s lo i qu ng - Tính di ng: N u lo i qu ng ho c tinh qu ng có góc ngh t nhiên (Angle of repose) nh h ơn 35 o thì coi ó là hàng nguy hi m vì hàng hóa có kh n ng chuy n r i kh i v trí ban u d i tác ng c a sóng. Do v y nh t thi t ph i áp d ng các bi n pháp phòng thích áng theo lu t ch hàng r i. - Tính nhão ch y: Do b n thân qu ng có m l n, d i tác ng rung c a tàu làm nc n i lên phía trên qu ng b nhão và khi tàu b l c hàng hóa s d ch chuy n v m t bên m n làm nghiêng t u, nh h ng nghiêm tr ng t i tính n nh tàu. - Tính ông k t: V i nh ng lo i qu ng có m l n (so v i m tiêu chu n ho c m gi i h n c a b n thân qu ng) g p nhi t th p (nh h ơn 0 oC) thì b ông k t thành tng t ng gây khó kh n cho vi c x p d và v n chuy n. - Tính sinh g và hao mòn: Do qu ng b ôxi hóa, sinh g d n n hao mòn. - Tính bay b i: Qu ng có tính bay b i, nh t là v i tinh qu ng. - Tính lún: Tính lún th ng x y ra v i tinh qu ng. Trên bi n trong iu ki n th i ti t xu, ng hàng qu ng có th lún t i 20%. - Tính t a h ơi c, t a nhi t: M t s lo i qu ng có tính ch t b c h ơi c và có tính ch t t nóng. 2.3.4. V n chuy n Qu ng có th c chuyên ch trên các tàu hàng khô hay trên tàu chuyên d ng. Vn an toàn c a tàu ch qu ng ph thu c r t nhi u vào vi c duy trì m c a chúng trong gi i h n an toàn. Thông th ng, m hàng hóa c thông báo qua v n bn g i t i cho Thuy n tr ng. m th c t c a hàng hóa c ng có th c xác nh bng các thi t b phân tích m trang b trên tàu. Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 29
30. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng Cn l u ý nh ng v n sau khi nh n và v n chuy n qu ng: - Không nh n hàng trong nh ng ngày m a, ngày có m t cao. - Khi nh n qu ng ho c tinh qu ng ph i ki m tra m c a hàng, n u m th c t ln h ơn m cho phép c a qu ng ph i có bi n pháp phòng m b o an toàn thì m i nh n v n chuy n. Nhìn chung không nên nh n hàng khi không có h s ơ m kèm theo. -Khi nh n v n chuy n nh ng lo i hàng qu ng có t tr ng l n (h s ch t x p kho ng 0.56m 3/T hay nh h ơn) ph i c bi t chú tr ng t i vi c phân b hàng sao cho tránh c các ng su t quá l n tác ng lên v tàu. Các tàu hàng khô th ng c thi t k ch các lo i hàng có h s ch t x p kho ng t 1.39 n 1.67m 3/T. Do v y khi ch lo i hàng qu ng có h s ch t x p nh thì vi c phân b hàng không h p lý có th gây ra ng su t cc b l n c ng nh i v i toàn b thân tàu. Do th c ti n nh v y khó có m t quy t c chung cho vi c phân b hàng trên t t c c các tàu. Thông th ng vi c phân b hàng ph i c thông báo trong s tay x p hàng (Loading and stability information booklet) - Khi nh ng thông tin nh trên mà không c thông báo y khi ch hàng có t tr ng l n thì: + Vi c phân b hàng phía tr c và sau m t ph ng s n gi a ph i không có s khác bi t l n. + Kh i l ng hàng l n nh t c phép x p trong b t k h m nào c ng không c vt quá giá tr c tính theo công th c: Pmax = 9.0 × L × B × d (2.1) Trong ó L là chi u dài h m tính b ng mét, B là chi u r ng trung bình c a h m tính bng mét, d là m n n c mùa hè tính b ng mét. + Khi mà hàng v n chuy n không c ánh t y ho c ánh t y m t ph n thì chi u cao l n nh t kh i hàng c tính nh sau: hmax = 1.1 × d × SF (2.2) Trong ó SF là h s ch t x p c tính b ng m 3/T. + N u nh qu ng v n chuy n c ánh t y b ng ph ng thì kh i l ng hàng nh n c i v i các h m bên d i có th t ng thêm 20% . + i v i các h m phía trên tr c chân v t hay phía sau không gian bu ng máy, các hm bên d i c ng có th gia t ng thêm 10% kh i l ng. - i v i tàu hàng r i không chuyên d ng khi ch qu ng có t tr ng l n th ng phân b hàng theo ph ơ ng án phân b cách h m (Jumping load ho c Alternative load) n u nh trong h s ơ tàu cho phép . - Tính n nh i v i tàu ch qu ng th ng l n d n t i tàu có chu k l c nhanh gây tác ng x u t i k t c u tàu. Do v y thông th ng qu ng c v n chuy n trên các t u chuyên d ng. Các tàu chuyên d ng th ng thi t k m t t ng h m (single deck) có các két ch a ballast hai m n l n c ng nh các két treo m n. 2.4. V n chuy n G 2.4.1. Phân lo i Xét v hình th c v n t i, có th chia g làm hai lo i chính sau ây: - G ã qua gia công: ây là lo i g ã c gia công ph c v cho các m c ích s dng khác nhau. Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 30
31. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng - G ch a gia công: ây là lo i g còn d i d ng thô, nguyên cây. 2.4.2. Tính ch t c a g G có m t s tính ch t sau ây: - C ng k nh. - D xô, l n, c bi t là i v i g cây x p trên boong. - D cong vênh, n t n , c bi t là i v i g ã s ơ ch , d b m c, m c n m n u không c b o qu n t t. - Có hàm l ng m r t l n, ng th i có kh n ng hút m và t a m m nh. Khi ó, tr ng l ng g s b thay i l n, nh h ng n s c ch và n nh c a tàu. m c a g có th tính b ng công th c sau: − P P1 Wnc = 100 % (2.3) P1 Trong ó: P là tr ng l ng g t th i im ang xét. P 1 là tr ng l ng g khô tuy t i. m c a g là l ng n c tính b ng % i v i tr ng l ng c a g khô. 2.4.3. V n chuy n g G có th c v n chuy n b ng tàu hàng khô ho c tàu ch g chuyên d ng . Khi có v n chuy n g trên boong, c n tham kh o "Quy t c th c hành cho tàu ch g trên boong, 1991" c a IMO (Code of Safe Practice for Carrying Timber Deck Cargoes, 1991) n m v ng quy t c ch t x p, ch ng bu c c ng nh làm dây v n an toàn cho thuy n viên i l i. 2.4.3.1. V n chuy n b ng tàu chuyên d ng (Log Carrier Vessel) Vn chuy n g trên tàu chuyên d ng s có th t n d ng c t i a dung tích và tr ng ti c a tàu. Tàu ch g chuyên d ng có nh ng c im c ơ b n sau: - ây th ng là các tàu m t t ng h m, có k t c u ch c, kh e, h m hàng l n, mi ng hm hàng dài và r ng, n p h m hàng có k t c u kh e, m n gi cao, ch c ch n. - Két áy ôi c a tàu th ng là ln có th ch a c m t l ng l n n c d n (Ballast Water). - Trên boong có các thi t b ph c v cho vi c ch ng bu c, c nh hàng ( các c t ch ng, l c m c t ch ng, thi t b d ng hàng rào, h th ng thi t b dây ch ng bu c chuyên dng ). - C n c u c a tàu ch g có s c nâng l n, có g n d u chuyên ch g hai bên m n. - t n d ng h t dung tích và tr ng t i c a tàu, thông th ng, tàu ch g ph i có s c ch trên boong ít nh t 1/3 l ng g trên tàu. Deck line 300mm LTF 25mm Summer LF TF LT Freeboard F LS T Nh óm tác gi : TS, TT inh XuânV M nh, RTT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n LW S M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 31 W LWNA WNA 540mm 540mm
32. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng Hình 2.1: D u chuyên ch g (Lumber Load line mark) 2.4.3.2. V n chuy n b ng tàu h àng khô (Dry Cargo Vessel) Vi c v n chuy n g b ng tàu hàng khô s không t n d ng h t c kh n ng chuyên ch c a tàu vì k t c u boong, h m hàng, b trí trang thi t b ch ng bu c không phù h p vi c im c a lo i hàng này. Mu n ch g trên boong, ng i ta ph i làm thêm các c t ch ng ph . 2.4.3.3. Nh ng chú ý khi v n chuy n g - Tr c khi x p g , c n chu n b h m hàng, boong tàu, thi t b ch ng bu c th t chu áo. - m b o n nh, x p g to, n ng xu ng d i, g nh lên trên. - N u ch g trên boong, c n l y y các l ng d tr nh d u, n c ng t c ng nh n c d n (có tính n kh n ng ch hàng t i a có th c a tàu). Vi c l y n c d n vào két nào ph i tính toán tr c và l y y tránh nh h ng c a mô men m t thoáng ch t l ng làm gi m n nh c a tàu. - Tr c khi x p hàng trên boong, ph i d n s ch rác, thông các l thoát n c trên boong, m lót h p lý n c bi n ánh lên boong có th thoát d dàng. y kín các mi ng h m hàng, có bi n pháp che ch n, b o v tránh h h ng cho các thi t b trên boong do g va vào. Chu n b chu áo trang thi t b ch ng bu c g trên boong nh : c t ch ng, puli, dây cáp ch ng, t ng ơ, xích ch ng bu c - G x p trên boong c n x p sao cho b m t trên cùng t ơ ng i b ng ph ng, t o l i i thu n ti n, an toàn cho thuy n viên, làm dây v n an toàn cho thuy n viên. - Chi u cao ng g x p trên boong ph i gi i h n quy nh m b o n nh cho tàu trong su t chuy n i (có tính n s gia t ng tr ng l ng c a g trên boong do ng m nc, nh h ng c a m t thoáng t do c a các két ch t l ng) và không làm nh h ng n kh n ng quan sát t bu ng lái c ng nh các ho t ng khác - Chi u cao ng hàng trên boong có th tính theo công th c kinh nghi m nh sau: + Tàu m t t ng h m: h = 0,75 x (B - H) + Tàu hai t ng boong: h = 0,75 x (B - H) - h 2boong Trong ó H: Chi u cao m n B: Chiu r ng h2boong : Kho ng cách gi a hai boong Vào mùa hè, chi u cao ng g trên boong l y theo theo h s ơ tàu nh ng v mùa 1 ông, chi u cao g trên boong không c v t quá Bmax c a tàu. 3 Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 32
33. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng - Trong su t quá trình làm hàng, tàu ph i luôn n i, cân b ng, không t vào c u, xà lan * Ki m tra l ưng g x p trên boong ã ch ưa: Quay t t c c u tàu v m t m n, nâng v t n ng t 3 n 4 t n mà tàu nghiêng kho ng 3o n 4 o thì ng ng nh n hàng trên boong. Theo quy nh, chi u cao th v ng sau khi ã hi u ch nh mô men m t thoáng ch t l ng ph i l n h ơn ho c b ng 0,15m. Mô men nghiêng c tính nh sau: B Mn = n . q . (l + ) (2.4) 2 Mn GM = ph i l n h ơn ho c b ng 0,10 m. D × sin θ Trong ó : n là s c n c u. l là kho ng cách t m n tàu n v t n ng. Trong khi ch y bi n, ta có th ki m tra GM c a tàu thông qua vi c o chu k l c, sau ó tính GM thông qua b ng "Rolling Period Table" v i i s vào b ng là chu k l c c a tàu tính b ng giây và l ng dãn n c ho c m n n c c a tàu. Cng có th tính GM thông qua công th c kinh nghi m:  K × B 2 GM =   (2.5)  T  Trong ó: B là chi u r ng tàu (m). T là chu k l c (Giây). K là h s kinh nghi m ph thu c vào lo i tàu, l n, tình tr ng t i c a tàu. (K= 0,64 ÷ 0,86). * Tiêu chu n n nh tàu ch g : - Di n tích d ưi cánh tay òn n nh t nh (GZ) n góc nghiêng 40 o ho c n góc ng p n ưc khi góc này nh h ơn 40 o không ưc nh h ơn 0,080 m-rad. - Giá tr c c i c a cánh tay òn GZ ít nh t ph i b ng 0,25 m. - Trong su t quá trình chuy n i, chi u cao th v ng sau khi ã hi u ch nh s nh hưng c a m t thoáng t do ch t l ng trong két c ng nh ư s ng m n ưc c a g trên boong (n u có) và s óng b ng trên b m t g ph i luôn luôn d ươ ng. T i th i im xu t phát, chi u cao th v ng không ưc nh h ơn 0,10 m. Chú ý : m b o n nh c a tàu trong su t quá trình chuy n i cho ti c ng ích, GM th c t c a tàu ph i c tính toán v i iu ki n có quan tâm n các y u t làm suy gi m GM do tiêu th nhiên li u, n c ng t, n c ánh lên boong, g x p trên boong b ng m n c. 2.5. V n chuy n hàng Container, hàng ghép ki n 2.5.1. V n chuy n hàng Container 2.5.1.1. Gi i thi u v ph ươ ng pháp v n chuy n Container a. Nh ng ưu nh ưc im Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 33
34. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng * V ưu im: - V n chuy n Container là m t hình th c v n chuy n ng bi n tiên ti n và hi n nay ã r t phát tri n. - N ng su t x p d và v n chuy n r t cao do chuyên d ng hóa trang thi t b , ph ơ ng ti n x p d , v n t i c ng nh b n bãi. - Hàng hóa c b o v t t, tránh c các h h ng do th i ti t, tránh c m t mát, hao h t do m t c p, gi m th i gian làm th t c. - Th i gian hành h i nhanh do tàu có t c l n và th i gian n m b n ng n nên quay vòng chuy n r t nhanh. * V nh ưc im: - Yêu c u ph i có tàu chuyên d ng, h th ng b n bãi, trang thi t b x p d chuyên d ng ( giá thành r t t ti n), ph ơ ng pháp qu n lý phù h p thì m i có hi u qu kinh t cao. - Giá thành bao bì t. b. Yêu c u, phân lo i Container * Yêu c u i v i Container: - Ph i có kích th c tiêu chu n qu c t . - Ph i có k t c u kh e b o v t t hàng hóa. - Ph i kín n c ( i v i Container thông th ng). - Tr ng l ng v càng nh càng t t. - H s v Container càng nh càng t t (H s v Container là t s gi a tr ng l ng v Container trên tr ng l ng hàng ch a trong Container). * Phân lo i Container : - Container thông th ng (Dry Container): Lo i Container này dùng cho vi c ch các lo i hàng bách hoá thông th ng. - Container l nh (Reefer Container): Lo i Container này dùng ch hàng ông l nh nh th t, cá ho c rau qu - Container hàng l ng ( Liquid tank Container): Lo i Container này dùng ch hàng lng và th ng ây là các hàng nguy hi m, hoá ch t. - Container h m n, h nh (Open side, open top Container ) - Container thông gió (Ventilated Container): Lo i Container này th ng dùng ch các lo i hàng hoá c n c thông gió. - Các lo i Container c bi t khác. * Kích th ưc Container : Kích th c Container c tiêu chu n hóa theo ISO nh sau: Ký Kích th c -Feet, (met) Tr ng l ng hi u c bì L B H (T n) 1A 40' (12,192) 8' (2,438) 8' (2,438) 30,5 1B 30' (9,144) 8' (2,438) 8' (2,438) 25,4 Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 34
35. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng 1C 20' (6,096) 8' (2,438) 8' (2,438) 20,3 1D 10' (3,408) 8' (2,438) 8' (2,438) 10,2 Bng 2.3: Kích th ưc Container tiêu chu n Hi n nay, các Container cao 8' g n nh không còn c s d ng nhi u n a mà lo i c s d ng ph bi n là Container có chi u cao 8'6". m r ng dung tích ch a hàng, ng i ta ã ch p nh n các Container có chi u cao 9', 9'6". Các Container có chi u cao 9'6" c g i là High Cubic Container. Container c a M l i có kích th c khác Container tiêu chu n v chi u dài (ví d : 45'). 2.5.1.2. V n chuy n hàng Container Nói chung ng i ta th ng dùng tàu chuyên d ng v n chuy n Container nh ng cng có th ch Container b ng tàu ch hàng khô, tuy nhiên vi c x p hàng, m lót, ch ng bu c hàng ph i h t s c th n tr ng, c bi t là i v i Container x p trên boong do kt c u c a tàu ch hàng khô không phù h p v i vi c x p Container. Các tàu chuyên d ng ch Container th ng c thi t k phù h p và có c im sau: - H m hàng vuông v c, vách th ng, không có boong trung gian (tweendeck). - Trong h m có các khung d n h ng (Shell guide) ti n cho vi c x p, d Container. - Có trang thi t b ch ng bu c Container chuyên d ng, tiêu chu n. (Twist lock, Bridge Fitting, Lashing Rod, Turn buckle, Single cone, Double cone ) - Tàu Container chuyên d ng thng không b trí c n c u (Gearless). Tr ng h p có cn c u thì s c nâng c a c n c u r t l n (trên 40 t n) và th ng dùng cho các tàu ch y qua các c ng không có thi t b x p d b chuyên d ng. - Có h th ng máy tính và ph n m m ph c v cho vi c x p d hàng hóa. - Có h s béo l n, k t c u kh e, n p h m hàng r ng và kh e. Sc ch c a tàu Container chuyên d ng th ng c xác nh b i s TEUs ho c s FEUs mà nó ch c. 1 TEU (Twenty feet Equivalent Units) t ơ ng ơ ng v i 1 Container 20 feet. 1 FEU (Forty feet Equivalent Units) t ơ ng ơ ng v i 1 Container 40 feet. Khi ta nói s c ch c a tàu Container là 5000 TEUs t c là nó có th ch c 5000 Container 20 feet. Còn khi nói tàu Container có s c ch là 3000 FEUs t c là nó có th ch c 3000 Container 40 feet. Các tàu Container lo i nh chuyên gom hàng t i các c ng l c g i là các tàu Feeder. Các tàu l n (tàu m ) s chuyên ch Container gi a các c ng chính và các tuy n Container chính trên th gi i. Hi n nay, m t s tàu Container hi n i c a m t s hãng tàu có thi t k các khung dn h ưng (Shell Guide) t d ưi h m lên trên boong. Lo i tàu này s không có n p h m hàng (Hatchless) và Container x p trên boong s không c n ch ng bu c sau khi x p xong, gi m b t th i gian tàu n m trong c ng . 2.5.1.3. S ơ x p hàng tàu Container Sơ hàng hóa tàu Container bao g m m t s ơ t ng quát (General Plan) và các S ơ Bay (Bay Plan). Ng i ta th ng dùng màu s c th hi n các Container x p (d ) t i Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 35
36. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng các c ng khác nhau, trên ó có ghi ký hi u tên c ng. Hình 2.2 : Ch ng bu c Container trên boong Trên s ơ Bay, th ng th hi n chi ti t h ơn các thông tin v hàng hóa nh : s hi u các container trong Bay, tr ng l ng c bì, tr ng l ng t nh, tên c ng x p c ng d V trí c a m t Container trên tàu c xác nh b i ba thông s là Bay, Row, Tier . - Bay : là hàng Container theo chi u ngang c a tàu. Bay c ánh s là các s l t mi v lái (01,03,05,07,09 ). Tu theo thi t k c a tàu mà s Bay có th c ánh d u khác nhau ôi chút. Th ng thì v i các Bay ch ánh s l s ph c v cho vi c x p các Container 20', còn i v i các Bay ánh s c l và ch n thì Bay ó có th x p c Container 20' và 40'. Ví d : Bay 05 06 07 thì có th x p m t Container 40' ho c hai Container 20' . - Row : là dãy Container theo chi u d c c a tàu. Row c ánh s th t t gi a tàu ra hai m n, m n ph i s l (01,03,05,07,09,11 ), m n trái s ch n (02,04,06,08,10 ). Nu t ng s Row là l thì Row gi a mang s 00. -Tier : là s l p Container theo ph ơ ng th ng ng. Tier c ánh s ch n (02,04,06,08,10 ) n u d i h m hàng, trên boong b t u b ng s 82,84,86,88,90 86 Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT84 Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n 82 M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 36 Row 18 16
37. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng 27 25 23 21 19 17 15 13 11 09 07 05 26 22 18 16 10 06 86 86 84 E 84 86 82 82 C 82 18 18 18 16 16 16 14 14 14 A 12 12 12 12 12 10 D 10 10 10 10 08 08 08 08 08 06 06 06 06 06 04 04 04 04 02 02 02 B Bay and Tier Hình 2.3: S ơ Bay-Row-Tier 2.5.2. V n chuy n hàng ghép ki n, trong cao b n Hàng ghép ki n và trong cao b n c áp d ng nh là m t hình th c t ng n ng su t xp d . Hàng hóa s c x p ghép ki n ho c x p trên các cao b n có kích th c tiêu chu n và c u t o phù h p có th làm hàng b ng xe nâng hàng. Yêu c u khi x p hàng ghép ki n và trong cao b n ph i x p khít, tránh v khi tàu lc. Khi x p hàng ghép ki n ho c hàng trong cao b n lên tàu, ng i ta dùng xe nâng hàng xp hàng l n l t t sát vách, m n ra gi a tàu. Khi không gian gi a h m hàng còn l i không cho xe nâng hàng làm vi c thì hàng s c c u xu ng h m hàng b ng các ai cu và gi nguyên các ai này cho n c ng d . T i c ng d , ng i ta s d ch hàng Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 37
38. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng gi a h m lên tr c và sau ó c u xe nâng hàng xu ng thao tác d các ki n hàng hoá trong cao b n khác. Kích th c cao b n c ng c tiêu chu n hóa nh sau: 0,8m x 1,0m 1,2m x 1,6m 1,2m x 1,8m. 2.6. V n chuy n hàng mau h ng và ng v t t ơ i s ng 2.6.1. V n chuy n hàng mau h ng Hàng mau h ng là các lo i hàng có ngu n g c t ng th c v t nh th t, cá, tr ng, b ơ sa, rau, c qu c im c a lo i hàng này là luôn ch a m t l ng m b n thân khá l n, luôn di n ra các ho t ng sinh hóa, sinh lý làm thay i thành ph n hóa h c, h ơ ng v và ch t lng hàng. Do v y, i v i lo i hàng này, c n ph i có ch b o qu n phù h p c bi t v nhi t và m. Thông th ng, lo i hàng này th ng c ch b ng tàu chuyên d ng (Reefer vessel) ho c trong các Container l nh (Reefer Container) d i hai d ng sau: - Hàng p á (Frozen Cargo): nhi t b o qu n hàng th ng c duy trì nhi t lnh sâu (thông th ng t 10 0 F, kho ng -12 0 C tr xu ng). Ki u này th ng dùng chuyên ch các lo i th t, cá. - Hàng p l nh: (Chilled Cargo): nhi t b o qu n lo i hàng này không duy trì l nh sâu. Ki u b o qu n hàng nh th này c dùng cho m t s lo i s n ph m th t, cá, b ơ, sa, tr ng ho c rau c qu , hoa qu . Tu theo t ng lo i hàng và theo h ng d n c a ng i g i hàng mà ph i duy trì nhi t cho phù h p ( t x p x 0 0C i v i s n ph m th t và trên d i 10 0C i v i các lo i rau, c , qu , hoa qu . 2.6.1.1. Vn chuy n th t Th t th ng c ch d i d ng p á không bao bì nh th t trâu, th t bò, th t c u, th t l n Ng i ta th t t ng t ng to, x p ng lên nhau ho c treo trên các xà treo. Chi u cao ng th t tu theo s c ch u nén c a chúng. Ví d ng tht trâu, bò th ng cao h ơn ng th t c u non, bò non i v i th t gia c m, chúng th ng c óng trong các túi nilon, xp vào khay ho c h p các tông. Nhi t v n chuy n th t và gia c m th ng vào kho ng 15 0F ( -10 0C ). Tr c khi x p hàng xu ng tàu, h m hàng ph i c v sinh s ch s , khô ráo, kh trùng và kh mùi hôi. Tr c khi làm l nh h m hàng, các thanh g m lót ph i c t tr c v trí nh t nh (theo chi u ngang tàu). Th t treo trên xà b ng móc ph i m b o s c ch u c a xà, ph i cách nhau kho ng 0,3m và ph i ch ng gi , không cho chúng va vào vách h m l nh khi tàu rung, l c trong quá trình hành h i. Khi làm vi c trong h m l nh ph i mang y b o h , không cho ng i không có nhi m v vào h m l nh. Khi nh n th t c n ph i chú ý nh ng im sau: - B m t th t ph i s n, khô, không dính máu, không ch y n c. - Không th y d u hi u th t b lên men, m c, k t dính. Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 38
39. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng 2.6.1.2. V n chuy n cá Cá th ng c ch d i hai d ng p á và p mu i. Nhi t v n chuy n cá th ng vào kho ng 10 0F (-12 0C). Các lo i cá l n th ng c ch d i d ng không có bao bì, duy trì b o qu n l nh sâu (t i -18 0C). Các lo i cá nh th ng c x p vào s t, thùng các tông. Nên x p chúng có khe h ti n thông thoáng. Nu cá c ch d i d ng p mu i thì ph i có v t li u th m n c. 2.6.1.3. V n chuy n tr ng - Tr ng th ng c ch d i d ng t ơ i ho c p mu i. - Tr ng c x p vào các s t, thùng các tông trên các khay ho c có v t li u chèn lót cho tr ng kh i b v trong quá trình v n chuy n. - Th ng u tiên x p tr ng nhng n ơi b ng ph ng, ít rung l c. Nhi t b o qu n tr ng trên d i 0 0C chút ít. 2.6.1.4. V n chuy n rau xanh và hoa qu - Rau xanh và hoa qu có c im là m b n thân r t l n nên d b vi khu n xâm nh p. - Rau xanh và hoa qu trong quá trình v n chuyn v n di n ra quá trình sinh hóa, chín sau và r t d b khô héo, d p nát, th i. - Rau xanh và hoa qu c b o qu n nhi t mát trên d i 10 0C tu lo i. Riêng các lo i táo, nho, lê, ào, m n, nhi t v n chuy n kho ng t -10C n 2 0C. - Rau xanh và hoa qu th ng c x p vào các s t, h p các tông và c ch trên các tàu chuyên d ng ho c Container l nh. Trong quá trình chuyên ch , ph i theo dõi, duy trì nhi t c a hàng theo yêu c u c a ng i g i hàng và ph i có bi n pháp thông gió thích h p. 2.6.2. V n chuy n ng v t s ng và s n ph m c a nó 2.6.2.1. V n chuy n ng v t s ng - Yêu c u ch b o qu n và ch m sóc c bi t, d b ch t do b b nh, tai n n, ánh nhau. v n chuy n lo i hàng này, ng i ta th ng s d ng tàu chuyên d ng. Có th ch c trên m t boong và trong h m hàng. - ng v t l n thì ph i ng n t ng con, ng v t nh thì ch theo lô. Tr c khi nh n xu ng tàu, ng v t ph i có gi y ch ng nh n ki m d ch, ng i v n chuy n ph i ki m tra. Khi v n chuy n ph i có th c n d tr kèm theo và có nhân viên thú y. - Tàu ph i c d n v sinh s ch s , kh trùng. N u dùng tàu không chuyên d ng ch thì ph i óng sàn cao 30cm d quét d n phân, rác. Ph i có lan can cho ng v t da vào khi tàu l c. Lan can này ph i kh e và cao chúng không nh y ra ngoài. - Vi c cho n u ng ph i ti n hành th ng xuyên v i v sinh, luôn thông gió t o không khí trong lành cho ng v t. - N u khi v n chuy n có d ch b nh thì ph i cách ly con v t b b nh, ch a ch y, phòng ng a và báo cáo cho c ng t i và ch tàu bi t. i v i nh ng thú v t quý hi m thì ph i nh t riêng và có bi n pháp ch m sóc c bi t. i v i nh ng ng v t ch t thì không c ném xu ng bi n, ph i gi trong h m l nh. Nh óm tác gi : TS, TT inh Xuân M nh, TT Ph m V n Tr ng, TS TT Nguy n M nh C ng, Ths. TT Nguy n i H i. 39