›
›

Chuẩn đoán hình ảnh - Cộng hưởng từ khớp vai - Khớp gối

pdf 170 trang vanle 1820
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Chuẩn đoán hình ảnh - Cộng hưởng từ khớp vai - Khớp gối", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfchuan_doan_hinh_anh_cong_huong_tu_khop_vai_khop_goi.pdf

Nội dung text: Chuẩn đoán hình ảnh - Cộng hưởng từ khớp vai - Khớp gối

  1. COÄNG HÖÔÛNG TÖØ KHÔÙP VAI - KHÔÙP GOÁI BS PHAN CHAÂU HAØ Boä moân Chaån ñoaùn hình aûnh ÑHYDTPHCM
  2. NOÄI DUNG 1. Caáu taïo maùy MRI 2. Nguyeân lyù hoaït ñoäng 3. Caùc chuoãi xung, maët caét thöôøng duøng khaûo saùt khôùp vai-goái 4. MRI khớpgối 5. MRI khớpvai
  3. CAÁU TAÏO MAÙY CHT • Nam chaâm: Đoä lôùn töø tröôøng: 0,2 T – 2.0 T ; > 3 T • Caùc cuoän cheânh töø • Boä phaän phaùt/ thu tín hieäu soùng RF • Heä thoáng xöû lyù tín hieäu
  4. NGUYEÂN LYÙ HOAÏT ÑOÄNG o - Ñaët beänh nhaân vaøo töø tröôøng o - Gôûi ñeán 1 soùng radio: Nguyeân töû Hydro haáp thu naêng löôïng soùng radio. o - Taét soùng radio: Nguyeân töû Hydro phoùng thích naêng löôïng. Moâ khaùc nhau haáp thuï vaø phoùng thích naêng löôïng khaùc nhau Æ Beänh nhaân phaùt ra tín hieäu. o - Thu nhaän tín hieäu, xöû lyù vaø taùi taïo hình aûnh
  5. o - Ñieàu chænh caùc thoâng soá (vd thôøi gian laëp laïi xung, thôøi gian thu tín hieäu, kieåu xung ) => thu ñöôïc nhöõng hình aûnh khaùc nhau, vôùi teân caùc hình aûnh töông öùng teân caùc xung: T1W, T2W, Proton density, => choïn xung toái ưu ñeå xem caáu truùc caàn khaûo saùt. o - Moät caáu truùc coù ñaëc ñieåm tín hieäu khaùc nhau treân caùc chuoãi xung khaùc nhau giuùp chaån ñoaùn toát hôn baûn chaát toån thöông treân phim coäng höôûng töø.
  6. CAÙC CHUOÃI XUNG, MAËT CAÉT THÖÔØNG DUØNG KHAÛO SAÙT KHÔÙP VAI-GOÁI • Caùc chuoãi xung thöôøng duøng: -T1W : TR, TE ngaén (TR 1500, TE>80) Æ xem daây chaèng, gaân cô - Pd :TR daøi, TE ngaén Æ xem suïn cheâm, suïn khôùp, suïn baùnh cheø - Med 3d Æ xem suïn - T1FS sau tieâm Gadolinium Æ xem suïn vieàn
  7. Caùc maët caét thöôøng duøng: o Khôùp vai: - Axial, Coronal Oblique, Sagittal Oblique o Khôùp goái: - Axial, Coronal, Sagittal
  8. PROTOCOL CHUÏP KHÔÙP GOÁI • Axial TIRM, PdFS • Sagittal T2W, PdFS • Coronal T2FS, Med3d • Ñoä daøy laùt caét # 4mm (tröø med3d 1.5mm-20%) • Dist. Factor # 10%
  9. PROTOCOL CHUÏP KHÔÙP VAI * Khoâng tieâm thuoác töông phaûn noäi khôùp: - Axial + Coronal Oblique + Sagittal Oblique T2FS, PdFS - Coronal T1W - Ñoä daøy laùt caét # 3mm - Dist. Factor # 10% * Coù tieâm thuoác töông phaûn noäi khôùp: - Axial + Coronal Oblique + Sagittal Oblique T2FS, T1FS - Coronal T1W - Ñoä daøy laùt caét # 3mm - Dist. Factor # 10%
  10. Sag T1W Sag T2W Cor T2FS Sag Sag Med3d Pd
  11. Ax T2FS
  12. MRI KHÔÙP GOÁI
  13. GIAÛI PHAÃU BÌNH THÖÔØNG
  14. ACL & PCL
  15. ACL PCL
  16. ACL PCL
  17. SUÏN BAÙNH CHEØ
  18. ACL PCL
  19. MCL, ITB LCL
  20. ITB PT
  21. SUÏN CHEÂM
  22. TOÅN THÖÔNG KHÔÙP GOÁI
  23. TOÅN THÖÔNG DAÂY CHAÈNG CHEÙO - Daây chaèng coù höôùng ñi baát thöôøng, maát lieân tuïc moät phaàn, coù tín hieäu dòch cao treân T2W beân trong, daây chaèng phuø daøy leân (toån thöông caáp) hay khoâng daøy (toån thöông maïn). - Maát lieân tuïc hoaøn toaøn, khoâng thaáy daây chaèng treân phim.
  24. Toån thöông caáp ACL
  25. Ñöùt ACL
  26. Toån thöông maïn ACL
  27. ĐỨT HOAØN TOAØN ACL
  28. ĐỨT HOAØN TOAØN ACL
  29. ĐỨT MOÄT PHAÀN ACL
  30. ĐỨT MOÄT PHAÀN ACL
  31. ĐỨT HOAØN TOAØN PCL
  32. ÑÖÙT MOÄT PHAÀN PCL
  33. ĐỨT HOAØN TOAØN PCL
  34. TOÅN THÖÔNG DAÂY CHAÈNG BEÂN Ñoä 1: Taêng tín hieäu/ T2W ôû moâ phía trong daây chaèng (giaõn daây chaèng möùc ñoä nheï). Ñoä 2: Taêng tín hieäu/ T2W ôû moâ phía trong daây chaèng vaø beân trong daây chaèng (giaõn daây chaèng möùc ñoä trung bình) hay ñöùt moät phaàn daây chaèng. Ñoä 3: Daây chaèng ñöùt hoaøn toaøn.
  35. Toån thöông ñoä I MCL
  36. Toån thöông ñoä II LCL
  37. Toån thöông ñoä III LCL
  38. TOÅN THÖÔNG SUÏN
  39. SUÏN CHEÂM HÌNH ÑÓA • Bình thöôøng, thaân suïn cheâm daøy # 5-13mm • Suïn cheâm hình ñóa: ≥ 3 laùt caét qua thaân suïn cheâm treân Sagittal (beà daøy laùt caét # 4-5mm).
  40. SUÏN CHEÂM HÌNH ÑÓA
  41. SUÏN CHEÂM HÌNH ÑÓA (Discoid meniscus)
  42. THOAÙI HOÙA SUÏN CHEÂM Taêng tín hieäu beân trong suïn cheâm khoâng lieân quan ñeán maët khôùp treân vaø döôùi.
  43. Thoaùi hoaù suïn cheâm
  44. Thoaùi hoaù suïn cheâm
  45. RAÙCH SUÏN CHEÂM - Taêng tín hieäu beân trong suïn cheâm lieân quan ñeán maët khôùp treân vaø döôùi. - Chaån ñoaùn raùch suïn cheâm vaø daïng ñöôøng raùch treân 3 maët phaúng Axial, Sagittal Pd FS vaø Coronal Medic 3d. Xem suïn khôùp treân 3 maët phaúng naøy, ñaëc bieät neân khaûo saùt thaân suïn cheâm treân maët phaúng Coronal beân caïnh Sagittal.
  46. Thoaùi hoaù suïn cheâm •Raùch suïn cheâm
  47. MRI giuùp xaùc ñònh vò trí suïn raùch vaø daïng ñöôøng raùch: - Vò trí raùch suïn: 1/3 trong, giöõa hay ngoaøi - Daïng raùch: o Horizontal tear o Longitudinal tear o Radial tear o Flap tear o Bucket handle tear o Meniscocapsular separation
  48. Horizontal tear
  49. Longitudinal tear
  50. Flap tear
  51. Flap tear
  52. Radial tear
  53. Radial tear
  54. Bucket handle tear
  55. Bucket handle tear
  56. Bucket handle tear
  57. Bucket handle tear
  58. Bucket handle tear
  59. Meniscocapsular separation
  60. NANG SUÏN CHEÂM
  61. NANG SUÏN CHEÂM
  62. NHUYEÃN SUÏN BAÙNH CHEØ
  63. Toån thöông suïn khôùp
  64. TOÅN THÖÔNG KHAÙC
  65. Vieâm hoaït maïc
  66. VIEÂM HOAÏT MAÏC
  67. Daäp tuyû xöông
  68. Baker’s cyst
  69. VIEÂM BAO KHÔÙP GOÁI
  70. Toån thöông gaân baùnh cheø
  71. KHAÛO SAÙT KHÔÙP GOÁI SAU MOÅ - Tín hieäu, söï lieân tuïc cuûa daây chaèng - Höôùng daây chaèng - Seïo xô, Cyclops lesion
  72. ÑÖÙT ACL
  73. BAÃY NGAÀM
  74. Laàm raùch söøng tröôùc suïn cheâm ngoaøi vôùi phaàn daây chaèng ngang baùm vaøo phía tröôùc suïn cheâm.
  75. Aûnh giaû raùch suïn cheâm do maïch ñaäp cuûa ÑM khoeo
  76. Giaû raùch söøng tröôùc suïn cheâm ngoaøi: suïn cheâm ngoaøi loám ñoám do caùc sôïi cuûa ACL baùm vaøo.
  77. Laàm raùch söøng sau suïn cheâm ngoaøi vôùi phaàn daây chaèng suïn cheâm-ñuøi baùm vaøo suïn cheâm.
  78. Magic-angle phenonenon: do söøng sau suïn cheâm ngoaøi doác leân 55 ñoä.
  79. Giaû raùch söøng sau suïn cheâm ngoaøi do laàm vôùi gaân cô khoeo.
  80. MRI KHÔÙP VAI
  81. MRI arthrography
  82. - MRI laø phương tieän quan troïng, höõu ích trong chaån ñoaùn caùc toån thöông vuøng vai . - MR Arthrography laø KT khaûo saùt thöông toån khôùp vai hieäu quaû, phoå bieán hieän nay treân theá giôùi.
  83. - 1992, Traughber và Goodwin : MRI kinh điển/ ráchbánphầngâncơ chóp xoay (có kiể mchứng bằng nộisoikhớp) : ñoä nhaïy laø 56-72%, ñoä ñaëc hieäu là 83-85%. - William B. Stetson: Độ nhạycủa MR Arthro. / rách bán phần chóp xoay là 91%. Điềunàycũng đượ c khẳng đị nh qua nhiềutácgiả hàng đầ uvề khớp vai và MRI xương khớpnh ư Joe Bush, Joel Lipman và David Stoller
  84. MR Arthrography • -Khớpcăng ra Æ tách bao khớp, dây chằng ra kh ỏi các cấutrúckhác Æ bộclộ rõ chỗ rách. • - Gadolinium pha loãng xâm nhập sâu vào chỗ rách (độ nhớtthấph ơndịch kh ớp)Æ tăng ñoä nhaïy củ avi ệc phát hiệnchỗ rách ( rách bán phần gân chóp xoay) ÆMR Arthrography với Gadolinium được ưa dùng hơn NS vì giúp bộclộ rõ các chi tiếtgiải phẫu trên T1W. • - Xung Fat Suppression cànggiúptăng độ nhạy phát hiệnch ỗ rách.
  85. • - Dùng 10-15ml dung dịch NS&Gadolinium 2mmol/l (20ml NS + 0.08ml Gadolinium 0.5mmol/ml ) • -Kỹ thuậttiêm:Tiêm khớpdựa trên các mốc gi ảiph ẫuvìkỹ thuật đơ ngiản, không ph ụ thuộc trang thiếtb ị hướ ng dẫn, không nhi ễm xạ, nhưng cần naém vữ ng về gi ảiphẫuhọc vùng vai và kinh nghi ệ m
  86. • -BN ngồi, tay để trên đùi tư thế trung tính. • -Sờ xác định m ốcgiải ph ẫu, v ẽ trên da đánh dấu ngõ vào. • - Ngõ vào: Phía sau, là đi ể mdướ i góc sau ngòai mỏm cùng vai 1,5-2cm, vào trong 1- 1,5cm.
  87. • - Sát trùng, và vô cảm vùng tiêm (da và phần m ềm) b ằng 6ml Lidocain 1% pha vớ i6ml n ước cất. • - Đâm kim 20G vào khớpvớimũikimhướng về m ỏmqu ạ .
  88. 3. Phía sau ¾ Ngõ vào phía sau gặpítkhókhăn do co cơ.
  89. Đường vào khớpvai: 1. Phía trướckinhđiển(A) 2.Phía trướ ccảibiên(B) Ngõ vào phía trước: dễ làm tổnthương + tạo ảnh giả trên sụnvi ềntrước, dây chằng ổ ch ảo-cánh tay, cơ dướ i vai và trên gai.
  90. • -Xácđịnh kim vô khớpbằng cảmgiáckimthụt vào, đôi khi hút th ấyd ịch khớpch ảyra, bơm dịch vào kh ớpth ấynh ẹ tay hay thấy dịch bơm vào dội ngượ c ra chuôi kim. • -Lượng dịch: 10-15ml dung dịch, hoặcbơm đế nkhithấ ynặng tay.
  91. - BN cửđộng khớp vai 1 phuùt sau tiêêm. - Chụp MRI sau tieâm trong voøng 30 phuùt. - Tư thế: B ệnh nhaân nằmng ửa, tay để dọc thaân, t ư thế trung tính. - Maùy Siemens Avanto 1,5Tesla, duøng Shoulder array coil, duøng maët phaúng Axial, Oblique Coronal, Oblique Sagittal
  92. Các chuỗi xung thựchiện: T1W, T1FS T2W, T2FS Med 3D -FOV: 160mm -Bề dày lát cắt: 3mm -Matrix: 256 x 320 -Thờigiantổng cộng hoàn tất MR Arthrography : 60 phút
  93. • - T2FS là xung tốtnhất để khảosáttổn th ươ ng rách chóp xoay. • - T1FS và Med 3D là xung tốtnhất để kh ả osáttổnth ương sụnvi ền
  94. Sau tieâm noäi khôùp: Gaân treân gai raùch roõ raøng so vôùi phim tröôùc tieâm 1
  95. GIAÛI PHAÃU KHÔÙP VAI
  96. 1. Mỏm cùng vai 2. Đầuxax ương đòn 3. Cơ trên gai.
  97. 1. Cơ trên gai 2. Cơ delta
  98. 1. Cơ dưới gai 2. Cơ delta 3. Đầux ương cánh tay 4. Ổ chảo 5. Gân cơ trên gai 6a,b. Cơ & gân cơ dướivai 7a,b. Sụnvi ềntrướ c& sau 8. Cơ quạ cánh tay và đầungắncơ nhịđầu.
  99. 1. Cơ dưới gai 2. Cơ tròn bé 3. Cơ delta 4. Đầux ương cánh tay 5. Ổ chảo 6. Cơ d ướivai 7a. Sụnvi ềntrước 7b. Sụnviềnsau 8. Gân cơ nhịđầu(đầudài) 9. Cơ quạ cánh tay và đầungắncơ nhịđầu.
  100. CORONAL
  101. 1. Ổ chảo 2. Mỏm cùng vai 3. Đầuxươ ng cánh tay 4. Cơ dướIvai 5. Cơ delta 6. Gân c ơ nhịđầu(đầudài) 7. Cơ trên gai 8. Cơ thang 9. Gân c ơ trên gai 10. Sụnvi ềntrên
  102. 1. Ổ chảo 2. Mỏm cùng vai 3. Đầuxươ ng cánh tay 4. Cơ dướIvai 5. Cơ delta 6. Gân c ơ nhịđầu(đầudài) 7. Cơ trên gai 8. Cơ thang 9. Gân c ơ trên gai 10. Sụnvi ềntrên
  103. 1. Ổ chảo 2. Mỏm cùng vai 3. Đầuxươ ng cánh tay 4. Cơ dướIgai 5. Cơ delta
  104. 1. Ổ chảo 2. Mỏm cùng vai 3. Đầuxươ ng cánh tay 4. Cơ dưới gai 5. Cơ delta
  105. SAGITTAL
  106. 1. Đầuxaxương đòn 2. Mỏm cùng vai 3. Mỏmqu ạ 4. ổ chảo 5. Cơ trên gai 6. Cơ dướ Igai 7. Cơ tròn bé 8. Cơ dướ Ivai 9. Cơ quạ cánh tay và đầungắncơ nhịđầu
  107. 1. Đầuxaxương đòn 2. Mỏm cùng vai 3. Đầuxươ ng cánh tay 4. Cơ/gân cơ trên gai 5. Cơ dướIvai 6. Cơ tròn bé 7. Cơ / gân cơ dướIvai
  108. Tổnthương chóp xoay ™- Raùch gaân hoaøn toaøn ™- Raùch gaân moät phaàn: o + Raùch maët khôùp o + Raùch maët hoaït dòch o + Raùch noäi gaân
  109. Rách chóp xoay hoàn toàn • - Khuyếtgânlanđếncả hai mặt. • -Tínhiệudịch trong vùng khuyếttrênT2W
  110. Vị trí rách - Gân cơ trên gai là vị trí thường gặpnhất - Rách lớn lan đến gân cơ dưới gai. Rách đơn độc gân cơ dướ i gai hiếm. - Gân cơ dướivaibị tổnthương trong trường hợpráchnhi ềuhoặcch ấnthương nặng - Hiếmkhitổnthương cơ tròn bé - Tìm tổnthương gân cơ nhịđầu, đặcbiệtkhi rách lớ n
  111. Raùch hoaøn toaøn gaân cô treân gai
  112. Raùch maët hoaït dòch Raùch mặtkhớp gaân treân gai gaân treân gai
  113. Raùch toaøn beà daøy gaân treân gai
  114. Vieâm gaân • Gaân khoâng giaûm beà daøy, taêng tín hieäu treân T2W beân trong gaân, möùc ñoä tín hieäu taêng ít hôn tín hieäu dòch khôùp.
  115. Viêm gân cơ trên gai
  116. Viêm gân cơ dưới vai
  117. Toån thöông suïn vieàn - Bình thöôøng, suïn vieàn coù tín hiệuthấp treân tấtc ả caùc chuỗi xung. - Raùch suïn vieàn: bieán daïng suïn vieàn, coù ñöôøng tín hieäu dòch beân trong suïn vieàn. - Löu yù bieán theå bình thöôøng cuûa suïn vieàn.
  118. Toån thöông suïn vieàn • - MRI thường quy khoù ñaùnh giaù toån thương suïn vieàn. Toån thươ ng suïn vieàn tröôùc: ñoä nhaïy 44-95% , ñoä ñaëc hieäu 67-86%. • - MR Arthrography coù ñoä nhaïy 90% vaø ñoä ñaëc hieäu 95%.
  119. SLAP lesion
  120. Bieán theå bình thöôøng cuûa suïn vieàn
  121. Bieán theå bình thöôøng cuûa suïn vieàn
  122. Bankart lesion
  123. Trướctiêm Sau tiêm Toån thương Bankart
  124. ALPSA lesion (Anterior Labroligamentous Periosteal Sleeve Avulsion)
  125. GLAD lesion ( Glenoid Labrum Articular Disruption )
  126. Raùchsuïnvieànsau
  127. Nang suïn vieàn
  128. Toån thöông daây chaèng oå chaûo-caùnh tay Caùc daây chaèng oå chaûo-caùnh tay treân-giöõa-döôùi coù theå quan saùt roõ treân hình MR Arthrography.
  129. Rách dây chằng ổ chảo-cánh tay dưới Bình thường Rách dảitrước
  130. Trướctiêm Sau tiêm Sạnkhớp
  131. THOAÙI HOÙA KHÔÙP CUØNG ÑOØN Gai xöông, maët khôùp keùm ñeàu, bao khôùp daøy, dòch khôùp, taêng tín heäu tuyû xöông treân T2FS.
  132. Thoái hóa khớp cùng - đòn
  133. MOÛM CUØNG VAI
  134. Type I
  135. Type II
  136. Type III
  137. Type IV
  138. Moûm cuøng vai vò trí bình thöôøng
  139. Moûm cuøng vai doác xuoáng (downsloping)
  140. Mỏm cuøng vai nghieâng xuoáng döôùi ngoaøi (inferolateral tilt)
  141. Moûm cuøng vai naèm thaáp (low-lying)
  142. Caùc toån thöông khaùc
  143. Viêm gân chóp xoay vôi hoá
  144. Ñöùt ñaàu daøi gaân nhò ñaàu
  145. Trướctiêm Sau tiêm Sạnkhớp
  146. Hill-Sachs lesion
  147. Hill-Sachs lesion
  148. Vieâm bao hoaït dòch döôùi cô delta- döôùi moûm cuøng
  149. Vieâm bao hoaït dòch cô döôùi vai
  150. Vieâm bao khôùp vai
  151. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Kaplan. Musculoskeletal MRI. 2. Edelman. Clinical Magnetic Resonance Imaging, Vol 3, 2006. 3. Gregory R.Applegate. Chronic labral tears: Value of MR Arthrography in evaluating the glenoid labrum and labral-bicipital Complex. Arthroscopy: The Journal of Arthroscopic and Related Surgery , 20(9): 959-963, 2004. 4. Martin Vahlensieck. MRI of the Musculoskeletal system. 5. Phillip F.J.Tirman. Saline MR Arthrography in Evaluation of Glenohumeral Instability Arthroscopy: The Journal of Arthroscopic and Related Surgery 9(5):550-559, 1993. 6. Thomas H.Berquist. MRI of the Musculoskeletal System, 5th edition, 2006. 7. Wesley M.Nottage. Saline MR Arthrography of the Shoulder Arthroscopy: The Journal of Arthroscopic and Related Surgery 8(3): 394-414, 1992. 8. William B.Stetson. The Use of MR Arthrography to Detect Partial- thickness Rotator Cuff Tears. Journal of Bone and Joint Surgery Am 87: 81-88, 2005.