Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng (tt)

Nội dung text: Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng (tt)

1. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả bột baby powder nếu giày không được thoải mái lắm. - Không dùng tất vải: Tất làm bằng vải thường không êm và co giãn nhiều như tất len hoặc tất làm bằng chất acrylic. Chất vải cũng thường mất tính đàn hồi khi bị thấm nước hay mồ hôi. Các tài liệu y học ghi nhận, các vết phồng trên chân những người mang tất vải thường to gấp 3 lần những người mang tất loại co giãn nhiều. nhiều tác giả Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng Răng và lợi Ở các nước tân tiến hiện nay, những từ ngữ "tartar" và "plaque" hầu như nhan nhản nơi đâu cũng có. Plaque là chất bợn màu kem bám vào răng, tiếng Việt gọi là "ke". Một buổi sáng sớm trước khi đánh răng, bạn đưa tay lên cạo dọc theo một chiếc răng, sẽ thấy ngay chất này đóng trên móng tay bạn. Nếu đem một chút ke này bỏ lên kính hiển vi, bạn sẽ thấy rợn người vì thấy hiện lên một ổ vi khuẩn, trong đó những vi khuẩn còn sống chen lẫn với xác của những vi khuẩn đã chết Nếu chất ke hay plaque này không được lấy ra khỏi răng (qua việc đánh răng mỗi sáng chẳng hạn), sau 12 ngày chúng sẽ trở nên cứng như đá. Chất cứng này các bác sĩ Tây Âu gọi là tartar, gây ô và vàng răng. Thật ra chất plaque không cần phải chờ đến 12 ngày mới trở nên thật cứng. Sau 2 ngày, chúng đã cứng bằng phân nửa độ cứng của tartar rồi. Lúc này, plaque đã trở nên rất khó lấy ra khỏi răng; và một khi đã trở thành tartar, chỉ có nha sĩ mới cạo ra được. Răng vàng, răng ố thì đã sao? Một số người nghĩ như vậy. Chuyện này thực sự không đơn giản. Ngoài việc làm răng bạn mất vẻ trắng đẹp tự nhiên, tartar và plaque còn làm miệng bạn trở nên hôi hơn. Nếu để lớp tartar và plaque đóng quá lâu, bạn có thể bị những bệnh sâu răng và viêm lợi. Bạn không thể lấy tartar ra khỏi răng, nhưng có thể ngăn ngừa tartar bằng cách tấn công palque trong lúc chất này chưa cứng lại thành tartar bằng những phương pháp sau: Đánh răng Đánh răng một cách hữu hiệu để lấy chất plaque ra không phải là chuyện đơn giản. Hầu hết mọi người đều không có một phương pháp đánh răng đúng cách. Nha sĩ William nói như vậy. Bạn đánh răng từ trái qua phải rồi từ phải qua trái theo hàng ngang? Sai! Bạn đánh răng từ trên xuống dưới rồi từ dưới lên trên theo hàng thẳng đứng? Cũng sai nốt! Muốn đánh răng một cách hữu hiệu để lấy plaque ra khỏi răng, bạn phải đặt mặt bàn chải vào chỗ
2. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả tiếp xúc giữa răng và lợi, góc độ hơi nghiêng để bàn chải vừa tiếp xúc với răng vừa tiếp xúc với lợi cùng một lúc. Ở vị trí này, mặt bàn chải sẽ hơi nghiêng so với mặt răng một góc chừng 30 đến 45 độ. Sau khi đặt bàn chải đúng cách, bạn bắt đầu đánh răng. Không phải đánh ngang, cũng không phải đánh dọc, mà đánh theo những vòng tròn nhỏ. Mỗi lần chỉ đánh một vài chiếc răng, từ từ di chuyển từ phải qua trái hoặc từ trái qua phải cho đến hết một hàm trên hay hàm dưới. Tiếp tục sau đó với hàm còn lại. Ngoài ra, bạn nên có 2 bàn chải, một dùng vào buổi sáng và một dùng vào buổi tối. Sau khi đánh răng, nhớ vung hoặc gõ bàn chải vào cạnh bồn rửa mặt để làm văng hết nước còn bám trên bàn chải ra. Một môi trường ẩm ướt có lợi cho sự sinh sản của vi khuẩn, vì thế cần giữ cho bàn chải đánh răng khô ráo thường xuyên. Bàn chải răng máy có tốt hơn không? Có. Nên dùng loại có các sợi nylon tự xoay tròn trong lúc bàn chải đứng yên (như của các hiệu Super-Brush, Interplack, Rota-dent ). Loại bàn chải này có hiệu quả loại trừ plaque gần gấp đôi việc đánh bằng tay. Theo kết quả của một số thí nghiệm thì bàn chải máy lấy ra được khoảng 95 phần trăm số plaque bám trên răng, trong khi việc đánh bằng tay chỉ lấy được trên dưới 50 phần trăm. Dùng chỉ "floss" giữa những kẽ răng Người Việt Nam hay dùng tăm để lấy vụn thức ăn bị kẹt lại giữa những kẽ răng, thường lấy không hết vụn và những vụn này dễ sinh sâu răng. Đôi lúc đầu cây tăm to quá hay nhọn quáquá hoặc cạnh cây tăm tre sắc quáquá có thể làm lợi bị chảy máu, một cơ hội tốt cho các vi khuẩn xâm nhập, gây nhiễm trùng. Ở các nước châu Âu hiện nay, người ta thường dùng một sợi chỉ đưa vào giữa kẽ răng để lấy đồ ăn thừa ra. Sợi chỉ này cũng đóng vai trò quan trọng không kém trong việc trừ khử chất plaque trong những kẽ răng mà bàn chải không đánh tới. Nhìn chung, floss quan trọng không kém gì việc đánh răng. Loại chỉ floss có bán tại tất cả các tiệm thuốc tây. Nếu bạn không quen răng chỉ bằng tay, có thể mua loại được làm sẵn có cán nhỏ bằng plastic. Nhớ floss mỗi ngày và floss tất cả kẽ răng. Bạn không chỉ lấy đồ ăn thừa mà còn phải lấy hết plaque ra trước thời gian chúng cứng lại thành tartar. Dùng kem đánh răng loại tốt Một ống kem đánh răng loại tốt không đắt hơn loại rẻ tiền bao nhiêu, lại thường dùng được rất lâu. Hãy mua hàng của những hiệu có tiếng. Những kem rẻ tiền, theo kinh nghiệm của nhiều nha sĩ, thường không có đủ lượng flouride cần thiết cho răng. Súc miệng sau khi ăn Nếu bạn nghĩ rằng lời khuyên đánh răng sau mỗi bữa ăn của các nha sĩ là quá đáng, hãy làm một việc tối thiểu để bảo vệ hàm răng sau khi ăn: súc miệng thật mạnh bằng nước ấm. Hành động này có thể đẩy văng những vụn thức ăn ra khỏi kẽ răng
3. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả Đồng thời, có lẽ bạn đã từng biết qua cái cảm giác mắc cỡ chết người khi về đến nhà, soi gương và khám phá ra một vụn hành, một vụn ớt nằm ngạo nghễ trên một chiếc răng cửa của mình, và bạn đã lỡ cười duyên với biết bao người trong buổi chiều hôm đó! Một miếng kẹo cao su (chewing gum) cũng tạm thay thế được việc đánh răng sau khi ăn. Nên mua loại không có đường (sugarfree). Súc miệng bằng thuốc Những loại thuốc súc miệng bán trên thị trường như Antiseptic, Listerine có thể làm giảm lượng plaque bám trên răng và các bệnh về răng. Những thí nghiệm tại Anh - Mỹ cho thấy việc dùng thuốc súc miệng Listerine có thể làm giảm số plaque trên 20%, giảm bệnh sưng lợi khoảng gần 30%. Ngoài ra, với những loại thuốc súc miệng bán trên thị trường không có nhãn hiệu (loại generic - thường do các hiệu bào chế theo công thức của những hãng thuốc lớn) bạn nên tìm những loại trên nhãn đề "Compare to (Listerine, Plak, hoặc Scope )". Đồng thời nên xem thành phần cấu tạo trên nhãn thuốc. Các thuốc chứa cetylpridinium và domiphen bromide có công hiệu làm giảm chất plaque. Cạo lưỡi Việc tạo lưỡi cũng giúp ích rất nhiều cho việc loại trừ vi khuẩn làm hại răng. Lớp bợn đóng trên lưỡi thường làm mất vị giác, ăn không ngon. Chất bợn này không khác chất plaque bao nhiêu, có chứa toàn vi khuẩn và những đồ dơ không tốt cho răng và lợi. Có thể dùng cây cạo lưỡi bán ở chợ, một cái thìa hay bàn chải đánh răng của mình cũng được. Cào nhẹ 10 lần từ trong ra ngoài cho đến khi sạch chất bợn đóng trên lưỡi. Làm sao để biết nơi nào bị plaque bám? Khi đánh răng hằng ngày, bạn rất dễ bỏ sót một nơi nào đó trên hàm răng; và tại nơi này, plaque tha hồ hoạt động, gây xuất hiện tartar, hỏng răng, các bệnh về lợi Bạn có thể bị mất những chiếc răng tại nơi này. Làm sao để biết chỗ nào của hàm răng đã bị bạn quên lãng? Dễ thôi, đến hiệu thuốc tây mua một loại thuốc gọi là "plaque disclosing tablet" Nhai nhỏ loại thuốc này trước khi đánh răng, các plaque còn bám vào răng sẽ bị nó nhuộm màu. Bạn soi gương thấy chỗ nào màu càng đậm, chỗ đó càng có plaque nhiều. Ghi nhớ vị trí của chúng và đánh kỹ những chỗ này hằng ngày. Tăng cường canxi cho cơ thể Răng của bạn dính liền vào xương hàm như những cây đinh đóng trên một miếng gỗ. Nếu miếng gỗ này bị mục nát, những cây đinh cũng sẽ rơi ra. Hãy giữ cho xương hàm cứng cáp bằng cách bồi bổ nhiều canxi cho cơ thể. Bạn có thể uống thuốc canxi mỗi ngày, hoặc uống nhiều sữa, ăn nhiều phó mát, cá thu, hạnh nhân, các loại rau cải có màu xanh đậm. Lợi ích của bột nổi (baking soda) Bạn đã từng thấy nhiều loại kem đánh răng và thuốc súc miệng có trộn baking soda. Chất này có
4. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả công dụng làm răng trắng bóng hơn; nó trung hòa chất axit làm mòn răng được tiết ra từ plaque và các vi khuẩn khác trong miệng. Nếu bạn không có sẵn kem đánh răng và thuốc súc miệng có baking soda, có thể dùng loại bột nổi trong bếp. Nhúng ướt bàn chải đánh răng, rắc chừng nửa thìa cà phê bột nổi lên bàn chải, đánh răng như thường. Khi súc miệng, hãy súc mạnh chừng nửa phút với ngụm nước đầu tiên để giúp số bột nổi còn sót lại trong lúc đánh răng có dịp làm sạch mọi nơi trong miệng. Khi nào nên đi gặp nha sĩ? Nếu con người có được hàm răng của loài cá sấu thì có lẽ đa số nha sĩ trên thế giới sẽ bị thất nghiệp, vì loài vật này thay răng ngay sau khi răng cũ bị rụng đi (trung bình một đời, con cá sấu có thể mọc 2.000 chiếc răng). Chỉ tiếc rằng bạn không phải thuộc loại này. Bạn chỉ có 2 đợt răng, và đợt răng sữa đã rụng hết khi bạn còn rất nhỏ. Vì thế, bạn phải bảo vệ những chiếc răng hiện có một cách tuyệt đối. Ngoài những lúc bị nhức răng hoặc cần trám răng, bạn nên đến nha sĩ 6 tháng một lần nhờ họ cạo hết chất tartar trên răng đi. Đồng thời, nên đến nha sĩ khi thấy có những triệu chứng sau: - Hôi miệng kéo dài nhiều ngày. - Lợi ngắn lại làm những chiếc răng có vẻ dài ra. - Lợi bị sưng. - Răng lung lay. Mẹo vặt: - Nếu không có đồ cạo lưỡi sẵn ở nhà, có thể rắc chút muối ăn hoặc bột nổi vào bàn chải đánh răng và đánh nhẹ trên lưỡi. Bợn sẽ dễ tróc ra hơn, vi khuẩn đóng trên lưỡi cũng bị giết một cách mau chóng. Khi làm xong, nhớ súc miệng kỹ và nhổ hết muối còn thừa ra. - Để tránh tốn kém, bạn có thể chế thuốc súc miệng tại nhà bằng cách pha một nửa thuốc sát trùng loại hydrogen peroxide 3% (có bán tại các nhà thuốc tây với giá rất rẻ) với một nửa nước. Thuốc này cũng có công dụng sát trùng và làm giảm plaque. - Bạn bị hôi miệng và sắp có cuộc hẹn với nhân tình? Đừng lo, hãy đánh răng, súc miệng và cạo lưỡi kỹ với baking soda (bột nổi). Ngoài công dụng sát trùng và làm trắng răng, bột nổi còn có công dụng tẩy mùi hôi rất thần kỳ nữa. nhiều tác giả Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng Rụng tóc
5. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả Bệnh rụng tóc có lẽ là một trong những mối quan tâm hàng đầu của nhiều người. Bệnh thường xảy ra ở những người có độ nhờn của tóc trên mức trung bình, nôm na là tóc dầu. Nếu bạn có mái tóc dầu, bạn sẽ hiểu được nỗi bực bội mà nó gây ra. Sáng sớm thức dậy, bạn bỏ ra vài mươi phút chải chuốt, trang điểm, làm một kiểu tóc thật đẹp để rồi phải chứng kiến kiểu tóc đẹp này biến mất vào buổi trưa, khi dầu ở chân tóc tiết ra quá nhiều làm cho tóc bạn bị "xẹp" xuống Nếu triệu chứng này xuất hiện nơi bạn, hãy để ý chăm sóc mái tóc của mình trước khi quá muộn. Một mái đầu trung bình có khoảng 130.000 đến 150.000 sợi tóc. Điều này có nghĩa là bạn cũng có chừng đó chân tóc, và chừng đó tuyến dẫn dầu lên mái tóc bạn. Thông thường, bệnh rụng tóc chỉ xuất hiện ở những người có sợi tóc mềm và mỏng. Bệnh này tấn công phái nam nhiều hơn là phái nữ. Trung bình một người đàn ông có trên 300 sợi tóc trên một cm2 da đầu, trong khi ở phụ nữ chỉ vào khoảng 280 sợi. Tóc của phụ nữ thường cứng và dày hơn phái nam; thường bệnh rụng tóc chỉ bắt đầu tấn công phụ nữ khi tóc của họ bắt đầu bị mỏng trở lại. Nhìn chung, bệnh rụng tóc thường có nguyên nhân từ mái tóc dầu. Mức dầu quá nhiều chung quanh chân tóc sẽ làm sự lưu thông của máu nuôi chân tóc bị nghẽn lại. Từ đó, chân tóc ngày càng teo nhỏ, tóc trở nên mỏng hơn, cho đến lúc chân tóc biến mất. Lúc đó, da đầu trở nên bóng, và việc mọc tóc trở lại rất khó khăn. Bạn đang bị tóc dầu? Tóc bạn trở nên mỏng hơn lúc trước? Những phương pháp dưới đây giúp bạn làm tóc bớt dầu hơn, và một số thuốc bôi có thể làm tóc mọc trở lại ít nhiều. Gội đầu thường xuyên Nên gội đầu ít nhất mỗi ngày một lần với các loại shampoo có màu trong suốt (như các hiệu Neutrogena hoặc Revlon, Clean & Clear ), chọn loại có chữ "for oily hair". Loại này thông thường có pha thêm những chất giữ dầu lại hoặc cho thêm dầu vào tóc. Nên xoa bóp da đầu để ép dầu ra khỏi chân tóc trước và trong khi gội đầu để có thể lấy dầu tối đa ra khỏi chân tóc. Khi gội, nên giữ chừng 3 - 5 phút trước khi xả để shampoo có thể lấy hết dầu trên tóc và chân tóc ra. Khi gội xong, nên xem lại dầu đã hoàn toàn ra hết chưa. Thường để lấy thật sạch dầu ra khỏi tóc và chân tóc, bạn cần gội shampoo hai lần, cho đến khi tay vuốt vào tóc phát ra tiếng kêu két là tóc sạch. Đừng dùng Hair Conditioner Các loại hair conditioner bán trên thị trường thường có công dụng bảo vệ tóc khô, hoặc tóc bị hư hại bởi các hóa chất từ thuốc nhuộm, keo xịt mà ra. Người có mái tóc nhờn không nên dùng conditioner. Nếu thích, hãy dùng loại "for oily hair". Loại này sẽ không cho thêm dầu vào mái tóc vốn đã quá nhiều dầu của bạn.
6. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả Dùng "Hot Oil Treatment" Phương pháp này phát xuất từ châu Âu và được chứng minh là rất có hiệu quả trên mọi loại tóc, từ tóc dầu đến tóc khô, tóc bị chẻ hai, tóc bị nhuộm hay dùng keo quá đáng "Hot Oil Treatment" có công dụng làm nở chân tóc ra để dầu trong chân tóc có thể tiết ra ngoài và các dược phẩm trong Hot Oil có thể chấm sâu vào chân tóc. Bạn có thể tìm mua "Hot Oil Treatment" đựng trong những ống nhỏ bằng plastic, dưới các nhãn hiệu như "Tresemmé, Revlon, Swiss formula Steves, Vital-V-Care ". Thường có hai loại là Extra Body và Moisturized. Nên chọn loại extra body nếu bị tóc dầu. Đừng suy nghĩ nhiều Việc tập trung suy nghĩ nhiều có thể làm nhiệt độ ở chân tóc nâng cao và sản xuất dầu nhiều hơn. Đồng thời, sự suy nghĩ quá độ cũng làm cơ thể tiết ra kích thích tố androgen. Chất này kích thích sự sản xuất dầu trên tóc. Bạn có thể nhìn thấy dễ dàng điều này trong đời sống hằng ngày: Thường những người sói đầu đều là những người có thói quen hoặc làm những nghề bắt buộc phải suy nghĩ nhiều. Thuốc mọc tóc Hiện nay chỉ 3 loại thuốc có thể làm tóc mọc trở lại là Placebo, Minoxidil (dưới nhãn hiệu Rogain) và Zhangguang. Cả 3 loại thuốc này đều có công dụng điều hòa sự lưu thông của máu và tăng cường sự lưu thông này tại các chân tóc. Thuốc minoxidil làm 26% bệnh nhân mọc tóc lại một cách đáng kể, 33% mọc lại chút ít, và 41% không có hiệu quả. Khuyết điểm duy nhất của minoxidil là thuốc này thường chỉ có hiệu quả trên đỉnh đầu mà thôi, không làm tóc sói ở trên trán mọc lại. Thí nghiệm tương tự với 600 người đàn bà tại châu Âu và Mỹ trong 32 tuần lễ cho thấy, thuốc Placebo làm 9% bệnh nhân mọc tóc lại một cách đáng kể, 31% mọc lại chút ít, và 60% không có hiệu quả. Thuốc Minoxidil làm 23% bệnh nhân mọc tóc lại một cách đáng kể, 34% mọc lại chút ít, và 43% không có hiệu quả. Thí nghiệm với hơn 8.300 bệnh nhân cả nam lẫn nữ tại Trung Quốc trong thời gian 14 tuần lễ cho thấy, thuốc Zhangguang làm 85% bệnh nhân mọc tóc lại một cách đáng kể, 12,6% mọc lại chút ít, và 2,6% không có hiệu quả . Hai loại thuốc Placebo và Minoxidil chỉ được bán khi có đơn bác sĩ. Thuốc Zhangguang được nhập cảng từ Trung Quốc và bán tự do ở các tiệm thuốc Bắc. Thuốc Zhangguang được phát minh tại Trung Quốc, là sự kết hợp các dược thảo Angelica Archangelica, Anatherum Muricatus, Chang Baishan Radix Ginseng, Carya Alba và 5 loại dược thảo khác. Thuốc này được nhiều quốc gia công nhận và đạt nhiều giải thưởng. Kinh nghiệm cho thấy, việc kết hợp thuốc Zhangguang và Hot-Oil-Treatment sẽ làm tóc mọc nhanh hơn.
7. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả nhiều tác giả Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng Bệnh sỏi thận Sỏi thận là những tinh thể của muối và kim loại tích tụ lại trong thận. Chúng thường gây đau đớn dữ dội. Một người từng bị bệnh này đã phát biểu: "Tôi thường nghĩ trên đời không có gì là tôi không chịu được. Tôi từng chịu cho nha sĩ khoan vào răng mà không cần chích thuốc tê. Nhưng khi bệnh sỏi thận đến với tôi tôi đã phát khóc lên". Câu nói này đủ cho bạn cảm giác được phần nào nỗi đau đớn mà căn bệnh gây ra. Với sự tiến bộ của y học ngày nay, các bác sĩ chắc chắn có nhiều phương pháp để làm cho viên sỏi trong thận của bạn tan đi trong thời gian vài tháng (và bạn sẽ phải hết sức kiên nhẫn chịu đựng nỗi đau khổ do viên sỏi gây ra trong vài tháng ngắn ngủi này). Điều mà các bác sĩ không chắc chắn là sau khi một viên sỏi tan đi, viên sỏi mới có thể xuất hiện nữa hay không. Nếu bạn từng bị một viên sỏi (và đã được chữa trị), xác suất bị thêm viên nữa sẽ rất cao. Và nếu bạn đã từng bị hai viên sỏi, xác suất bị thêm nhiều viên khác lại còn cao hơn nữa. Chuyện này tương đối dễ hiểu, vì các thói quen (như ăn uống chẳng hạn) trong đời sống thường ngày của bạn đóng vai trò chính yếu trong việc sản xuất những viên sỏi này. Nếu chỉ chữa trị làm tan viên sỏi mà không sửa lại các thói quen xấu đó, hầu như chắc chắn bạn sẽ bị thêm viên nữa và nhiều viên nữa. Sỏi thận có nhiều loại, chỉ bác sĩ chuyên khoa mới có thể phân biệt được chúng, và từ đó chỉ cho bạn các phương pháp để ngăn ngừa. Dù sao, những phương pháp sau đây sẽ giúp bạn không ít trong việc ngăn ngừa sự thành hình của những viên sỏi thận. Hãy uống nhiều nước Không cần biết viên sỏi có thể bị thuộc loại gì, biện pháp hay nhất để ngăn ngừa nó là hãy uống nhiều nước. Lượng nước nhiều trong cơ thể sẽ làm giảm nồng độ của các muối khoáng trong nước tiểu và từ đó giảm nguy cơ kết thành tinh thể (sỏi) của các muối khoáng này. Uống nhiều là bao nhiêu? Đủ để bạn có thể đi tiểu ra được 2 lít một ngày. Các bác sĩ chuyên khoa về thận thường khuyên như vậy. Bạn có thể đi tiểu vào một bình sữa bằng nhựa để đo tổng số nước tiểu trong một ngày. Đừng ăn thực phẩm có chất oxilate Oxilate là một gốc axit có khuynh hướng tác dụng với các kim loại như canxi và tạo ra sỏi thận.
8. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả Theo các nghiên cứu, đa số các viên sỏi thận là sự kết hợp của oxilate và canxi. Thông thường, chất này sau khi vào cơ thể sẽ được thải ra ngoài; nó chỉ không được loại bỏ nếu hệ thống bài tiết oxilate của bạn có trục trặc. Khi đó, nó sẽ tác dụng với canxi và tạo nên sỏi thận. Trong trường hợp này, bạn nên hạn chế tiêu thụ rau cải hoặc trái cây chứa oxilate như bầu, bí, các loại đậu, cần, ngò, ớt xanh, rau dền, nho, chocolate, trà, các loại berries như blueberries, strawberries Riêng nước trái cranberries lại được người ta dùng để ngừa bệnh sỏi thận. Tác dụng ngăn ngừa này không có lý luận y học nào khả dĩ chứng minh được, người ta chỉ dựa vào kinh nghiệm của các bác sĩ mà đưa ra giả thuyết này thôi. Cẩn thận với canxi Theo các thống kê tại một số đại học y khoa, trên 90% các viên sỏi thận đều được hình thành từ canxi và các hợp chất của nó. Điều này không có nghĩa là bạn phải tránh ăn uống những thực phẩm có canxi (như sữa, bơ, phó mát) vì chất này có ích cho xương của bạn (bạn có thể bị chứng khòm lưng hay rút người lại trong tuổi già nếu thiếu canxi). Cơ thể bạn thà hay thiếu canxi? Điều này thật khó biết. Chỉ biết rằng khi bạn đã lỡ bị một viên sỏi và bác sĩ cho biết đây là sỏi canxi thì bạn cần giảm mức độ tiêu thụ chất này để tránh việc hình thành một viên sỏi khác. Ngoài sữa và những thực phẩm được chế từ sữa, bạn còn nên cẩn thận khi dùng thuốc trị bệnh dạ dày hoặc bệnh đầy hơi (gọi chung là thuốc antacid). Nhiều thuốc loại này chứa rất nhiều canxi. Nên đọc kỹ thành phần cấu tạo trên nhãn hiệu trước khi mua. Ghi chú: Các thuốc antacid thường chứa 1 hoặc 2 trong 3 chất là canxi, aluminum và magiê. Canxi thường làm tích tụ thêm chất vôi trong thận, trong khi magiê lại có khuynh hướng làm giảm đi. Cả hai chất đều là kim loại, dễ tác dụng với oxilate để tạo ra chất kết tủa. Nhưng cái khác nhau là chất kết tủa của canxi lâu ngày sẽ đóng thành tinh thể tạo ra sỏi thận; còn chất kết tủa của magiê có công dụng giống như cảnh sát, tìm bắt kẻ xấu là oxilate và đuổi chúng ra ngoài cơ thể. Ảnh hưởng của các sinh tố Có 2 loại sinh tố rất hữu ích cho bệnh sỏi thận là sinh tố B6 và sinh tố A. Sinh tố B6 nếu uống chừng 10 mg mỗi ngày sẽ có khả năng làm giảm lượng oxilate trong nước tiểu. Sinh tố A có tác dụng giữ cho hệ thống bài tiết nước tiểu được điều hòa để chống lại sự thành hình của sỏi thận. Lượng sinh tố A cần thiết cho cơ thể (RDA) là 5.000 IU mỗi ngày. Bạn có thể uống thuốc viên bán tại các tiệm thuốc tây, hoặc ăn nhiều súp lơ xanh, gan bò và những trái cây hoặc rau cải có màu cam như cà rốt, bí đỏ, apricot Nếu các sinh tố A và B6 có ích cho bệnh nhân sỏi thận thì sinh tố D và C lại có hại. Nếu bạn từng bị bệnh thận, nên tránh tiêu thụ quá 400 IU sinh tố D trong một ngày. Sinh tố C tuy ít gây hại nhưng
9. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả cũng đừng nên uống quá 3 g mỗi ngày vì nó có ảnh hưởng không tốt cho bệnh sỏi thận. Hạn chế ăn muối Cố hạn chế lượng muối ăn vào không quá 3 g mỗi ngày. Muối cũng có nhiều trong các loại dưa muối, kim chi và phó mát. Khi ăn các đồ hộp hoặc các loại "chip", nhớ xem kỹ lượng muối kê khai trong bản thành phần cấu tạo trên nhãn hiệu. Đừng nằm rồi ngồi suốt ngày Sự hoạt động và thể dục nhẹ có tác dụng thu thập lượng canxi trong máu và nước tiểu để tích tụ về xương. Bạn rất cần canxi để giữ cho xương cứng cáp nhưng lại rất kỵ việc có chất này ở trong nước tiểu. Nếu bạn làm việc văn phòng và lại thích xem ti vi, đọc sách suốt thời gian không phải làm việc, hãy bỏ thói quen đó. Nên dành dành vài mươi phút mỗi ngày để tập thể dục nhẹ như đi tản bộ, cỡi xe đạp Tránh ăn nhiều chất protein Protein có nhiều ở tất cả các loại thịt động vật như lợn, bò, gà, vịt. Ngay cả cá, tôm, cua, sò ốc, bơ sữa, đậu nành cũng giàu protein. Bác sĩ Brian thuộc Đại học New York (Mỹ) sau nhiều cuộc nghiên cứu đã cho biết: Giữa việc ăn nhiều protein và bệnh sỏi thận có một mối liên hệ hết sức mật thiết. Các thí nghiệm cho thấy, việc ăn nhiều protein có khuynh hướng làm gia tăng lượng axit, canxi và phốt pho trong nước tiểu. Những chất này dễ tạo ra chứng sỏi thận. Tuy nhiên, cũng đừng nghĩ là bạn phải ăn chay trường. Mỗi ngày bạn vẫn có thể ăn tối đa chừng 200 g thịt, cá. Nhớ là đừng bao giờ vượt quá con số này nếu bạn đã từng bị sỏi thận. Mẹo vặt: Mỗi ngày uống khoảng 20-30 mg sinh tố B6 cùng với chừng 500 đến 600 mg chất magiê (bán chung với các sinh tố tại tiệm thuốc tây). Phương pháp này đã giúp rất nhiều người tự chữa khỏi bệnh sỏi thận của mình. nhiều tác giả Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng Làm sao để giảm bớt cơn say? Là đàn ông, bạn có lẽ đã ít nhất một lần say rượu đến nhừ tử, đến nôn mửa Văn chương bình dân Việt Nam tại các bàn nhậu thường có câu: "Một xị mở mang trí tuệ, hai xị giải phá cơn sầu, ba xị có thấm tháp vào đâu , sáu xị cho chó ăn chè, bảy xị vợ đem về cạo gió". Khi bạn
10. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả đã uống đến mức cho chó ăn chè hoặc vợ đem về cạo gió thì cái cảm giác vật vã này sẽ không chỉ có ở đêm đó mà thôi, nó còn kéo dài qua đến ngày hôm sau. Bạn thức dậy cảm thấy mình mẩy ê ẩm, mọi khớp xương trong người tưởng chừng như rã rời Các phương pháp dưới đây sẽ giúp bạn giảm được các cảm giác lừ đừ, ê ẩm này; đồng thời cũng góp phần không nhỏ trong việc làm giảm bớt cơn say. A- Làm giảm bớt cơn say Đôi lúc trong đời sống, việc uống rượu hầu như không thể tránh được. Bạn có thể phải uống rượu vì lịch sự, vì xã giao, vì muốn một công việc được trót lọt. Một đôi lần tham dự tiệc cưới, tiệc sinh nhật của một người bạn thân, tuy bạn không muốn uống nhiều nhưng lại không muốn làm mọi người mất vui. Thì đây, một số mẹo vặt nhỏ có lẽ tạm đủ cho bạn chung vui một cách không quá dè dặt và vẫn còn đủ tỉnh táo cho đến cuối bữa tiệc. Hãy uống với tốc độ chậm Cơ thể bạn có khả năng tiêu hóa chừng 35-40 ml rượu nguyên chất trong mỗi tiếng đồng hồ (lượng rượu này bằng khoảng 1 lon bia = 1 ly rượu chát). Nếu bạn có thể uống chậm hơn mức này, bạn sẽ không bao giờ biết say. Đừng uống lúc bụng trống rỗng Ai từng uống rượu cũng biết rằng uống lúc bụng đói sẽ dễ say hơn rất nhiều. Theo bác sĩ Mack M., Phó chủ tịch Cơ quan Y khoa Nghiên cứu về ảnh hưởng của rượu tại Maryland, thực phẩm trong dạ dày có khả năng làm chậm mức hấp thụ rượu của cơ thể; và cơ thể càng hấp thụ rượu chậm bao nhiêu, bạn càng ít say bấy nhiêu. Cảm giác say xuất hiện là do tác dụng của rượu đối với não; rượu thấm vào máu qua đường tiêu hóa, rồi máu dẫn rượu lên não. Đừng uống những rượu có chất hơi Các loại rượu có chất hơi như bia, champagne, rượu mạnh pha với soda hay các loại nước ngọt có hơi khác thường làm bạn say nhanh hơn những loại rượu không có hơi. Những bọt hơi trong rượu có tác dụng đẩy nhanh sự dẫn nhập của rượu vào máu và vì thế, bạn dễ say hơn. Muốn kiểm chứng việc này không có gì khó, hãy uống lượng rượu đủ làm cho bạn say (3 ly rượu mạnh chẳng hạn) pha với soda và xem đồng hồ để biết khi nào cảm giác ngà ngà đến với bạn. Vài ngày sau, cũng với loại rượu này, nhưng bạn uống 3 ly không pha so da trong cùng thời gian. Hãy so sánh và tự tìm ra kết quả. Đừng bao giờ "cụng" với những người to con hơn bạn Nếu bạn được trời sinh ra với vóc dáng nhỏ nhắn, đây là một thiệt thòi lớn cho bạn trong bàn tiệc. Bạn cân nặng 50 kg, nếu uống cùng lượng rượu với một người cân nặng 80 kg thì khi làm xét nghiệm về lượng rượu trong máu, các chỉ số của người kia sẽ chỉ vào khoảng phân nửa của bạn. Vì vậy, nếu bạn nhỏ con, hãy uống chậm và uống ít hơn người to con.
11. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả Uống sinh tố B Các thí nghiệm cho thấy rằng, rượu làm mất đi nhiều sinh tố cần thiết cho cơ thể bạn, đặc biệt là các loại sinh tố B. Đó là một trong những nguyên nhân làm bạn cảm thấy khó chịu khi say rượu. Việc uống sinh tố B6 và B complex sẽ giúp bạn rất nhiều trong việc chống lại cảm giác say rượu. Ghi chú: Các loại sinh tố được bán tự do tại các nhà thuốc tây. Dù sao, việc uống quá nhiều bất cứ loại thuốc nào, kể cả các sinh tố, đều không tốt cho cơ thể. Sinh tố B6 là một độc chất nếu uống quá nhiều. Lợi ích của các khoáng chất và amino acid Ngoài các sinh tố cần thiết, rượu còn làm mất đi các khoáng chất và các amino acid trong cơ thể nữa. Nếu bạn tiếp tế nhiều những chất này cho cơ thể, cơn say sẽ nhẹ hơn. Bạn có để ý rằng việc uống rượu mạnh pha với nước muối Perier nhập cảng từ Pháp sẽ tạo nên hương vị "ngọt ngào" và làm cơn say "đằm" hơn so với uống rượu pha soda thường? Đó là do tác dụng của khoáng chất trong nước suối. Nhưng nếu bạn không dùng Perier, mà pha rượu với một loại nước suối khác không có gas như Vivian hay nước lọc chẳng hạn, bạn sẽ thấy cơn say càng "đằm" hơn rất nhiều. Tác dụng làm bớt cơn say của các amino acid cũng được chứng minh qua các nghiên cứu tại phân khoa chuyên môn về các chứng nghiện của đại học Khoa học Sức khỏe Texas. Các loại amino acid thường có bán tại các nhà thuốc tây dưới dạng viên. B- Cảm giác nhức đầu, lừ đừ sau khi tỉnh rượu Nếu cơn say rượu làm bạn có cảm giác khó chịu như choáng vàng, nôn mửa, thì cảm giác lừ đừ mệt mỏi và cơn nhức đầu như búa bổ sau cơn say cũng làm bạn khó quên; thậm chí còn có thể làm bạn mất một ngày làm việc nữa. Để không bị cảm giác này, nhiều người đề nghị uống rượu X.O. (loại rượu có số tuổi ít nhất 50 năm, và dĩ nhiên rất đắt tiền). Những phương pháp dưới đây có thể mang lại cho bạn cảm giác thoải mái hơn. Uống hai viên alka-seltzer trước khi ngủ Nếu không có alka-seltzer, bạn có thể thay thế bằng aspirin, tylenol, acetaminophen hay advil, ibuprofen. Các thuốc này có công dụng trị đau nhức, uống trước khi ngủ sẽ có công hiệu tốt cho ngày hôm sau. Tại sao alka-seltzer tốt hơn? Như trên đã nói, chất lỏng có hơi tiêu hóa nhanh hơn loại không có hơi. Alka-seltzer chẳng qua là một loại aspirin có hơi mà thôi. Uống sinh tố B, khoáng chất và amino-acid Sự mất mát của 3 loại trên có thể bù đắp trước hay sau lúc uống rượu. Nếu bạn quên không tiếp tế 3 chất này cho cơ thể trước hay trong khi uống rượu, thì đừng quên uống chúng với thật nhiều nước trước khi đi ngủ. Đừng để phải thức dậy vào buổi sáng với đầu nhức như búa bổ, tâm trí bần thần,
12. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả miệng thì khô đắng. Để tránh cảm giác trên, có thể uống chung một lúc 2 viên L-tyrosine loại 500 mg (amino acid), 1 viên B50, và 1 viên B6 loại 100 mg. Uống nước cam pha với mật vào buổi sáng Cả hai chất này đều chứa đường fructose, một loại đường có khả năng giúp cơ thể tiêu hóa chất rượu nhanh hơn. Hãy uống một ly lớn vào buổi sáng lúc mới thức dậy, bạn sẽ tỉnh táo và đỡ khát nước. Một ly cà phê đậm đà Cảm giác nhức đầu sinh ra do sự trương căng quá độ của mạch máu dưới ảnh hưởng của rượu. Cà phê có tác dụng ngược lại, sẽ làm các mạch máu này hết căng, và chứng nhức đầu cũng hết theo. Nhớ là uống cà phê vừa đủ để trung hòa ảnh hưởng của rượu thôi, đừng để sau đó lại bị nhức đầu và tim đập mạnh do ảnh hưởng của lượng cà phê còn sót lại. Ghi chú: Cà phê chỉ tác dụng ngược với rượu trên triệu chứng nhức đầu mà thôi, hoàn toàn không có công hiệu "giải rượu" khi say. Có rất nhiều người lầm lẫn về điều này. Một bữa ăn bồi bổ Nếu không mệt đến nỗi chê cơm chán cháo, bạn nên ăn một bữa đầy đủ dinh dưỡng để bù đắp lại những thứ bị mất trong cơn say. Bữa ăn nên có nhiều chất đạm (có nhiều trong thịt, cá), carbonhydrat (có nhiều trong cơm gạo, giúp tăng cường các amino acid trong máu); ăn nhiều rau xanh để bồi bổ lượng sinh tố và khoáng chất bị mất. Kiêng đồ ăn có dầu mỡ. Mẹo vặt: - Trước khi uống rượu, uống 2 viên 50 mg sinh tố B6, kèm theo 1 viên sinh tố B-100 để làm bớt say hơn phân nửa. (Lưu ý: sinh tố B6 không nên dùng thường xuyên vì có thể gây biến chứng không tốt). - Việc ăn vài bát cơm với rau luộc trước khi uống rượu có thể giúp bạn "cầm cự" rất lâu. Trong cơm, gạo, cám có nhiều sinh tố B và carbonhydrat. Trong rau luộc (các loại rau màu xanh đậm như rau muống, rau dền, rau sà lách son) có nhiều khoáng chất, toàn là những chất bị mất nhiều nhất trong lúc uống rượu. Nếu trong lúc ăn cơm bạn lại còn "giải khát" bằng một ly nước cam pha mật nữa thì có lẽ bạn sẽ là một trong những người còn tỉnh táo cuối cùng trong bàn rượu, đồng thời là người duy nhất thức dậy sáng hôm sau rất tề chỉnh, làm việc bình thường. Lưu ý: không nên vo gạo kỹ trước khi nấu cơm, sẽ làm mất hết các sinh tố trong gạo. nhiều tác giả Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng Say sóng
13. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả Bạn ngồi trên một chiếc tàu lướt trên những đợt sóng nhấp nhô, dập dồn, hoặc trên một chiếc xe với người tài xế có tật lái ẩu, phanh gấp, vọt nhanh, bẻ cua gắt, trên một phi cơ đang bay qua những cụm mây, nhồi lên hụp xuống vì mật độ hay áp suất không khí chung quanh thay đổi quá nhanh Và bạn cảm thấy chóng mặt, kế đó là triệu chứng đổ mồ hôi lạnh, mặt mày tái đi, nghe nhộn nhạo trong lồng ngực và nôn. Đó là hiện tượng say sóng mà hầu như ai cũng bị, không ít thì nhiều. Theo bác sĩ Rafael (Mỹ), say sóng là một hiện tượng xuất hiện khi bộ não nhận được những dữ kiện sai lệch từ môi trường bên ngoài. Để hoàn thành nhiệm vụ giữ cho thân mình được thăng bằng (không ngả nghiêng), hệ thống cảm nhận của cơ thể không ngừng thu nhận những dữ kiện từ môi trường chung quanh và gởi những dữ kiện này về một bộ phận nằm bên trong lỗ tai. Bộ phận này có chức năng giống như một máy điện toán, nó sắp xếp các dữ liệu theo thứ tự và chuyển lên óc. Sự say sóng xảy ra khi các dữ kiện chuyển từ bộ phận này lên óc không giống như các dữ kiện mà mắt nhìn thấy. Khi bạn bắt đầu cảm thấy chóng mặt thì có lẽ đã hơi trễ trong việc tìm cách chặn đứng cơn say sóng lại, cơn nôn mửa có thể tiếp nối chỉ trong một vài phút sau. Những mẹo vặt dưới đây có thể giúp bạn kiềm chế phần nào cơn say sóng đã đến, và chặn đứng cơn say sóng khi nó chưa đến (và sẽ đến trong vài phút nếu bạn không hành động kịp thời). Giữ cho mắt đừng nhìn vào những vật di chuyển Bạn hay bị say sóng nhất khi chuyên chú nhìn vào một vật cứ lắc lư tới lui theo những chuyển động không đoán trước được. Chẳng hạn như việc đọc sách báo trên xe. Tờ báo cứ di chuyển theo nhịp chuyển động của xe, và mắt bạn cứ phải chuyển động theo để có thể đọc. Những hành động tương tự cũng có thể làm say sóng như chăm chú đan móc một chiếc áo len trên xe hay trên thuyền, săn sóc cho những người bị say sóng trước mình. Hành động này làm bạn phải chăm chú vào người bị say sóng hoặc chăm chú tìm thuốc men cho họ; và những người săn sóc cho người say sóng sẽ là nạn nhân kế tiếp. Từ kết quả này, bạn có thể tìm ra những điểm nhìn ít tạo say sóng nhất cho đôi mắt. Những điểm này thường ở thật xa, vô tận, chẳng hạn như cụm mây xanh trên trời, con đường hun hút trước mặt, đỉnh núi tuyết ở đằng xa Theo bác sĩ Rafael, việc nhìn ở xa như vậy giúp cho tín hiệu ở mắt và ở cơ quan cảm nhận tín hiệu trong tai bạn thống nhất với nhau. Ngoài ra, việc ngồi xe, ngồi thuyền hay phi cơ vào buổi tối được ghi nhận là ít làm say sóng hơn ban ngày. Chuyện này cũng dễ hiểu vì vào buổi tối, mắt bạn không nhìn thấy nhiều những vật lắc lư. Ảnh hưởng của thực phẩm, mùi vị Bạn chắc chắn dễ bị say nóng hơn với một bụng no ắp, vì khi bụng no, bạn dễ bị nôn mửa hơn. Việc uống rượu quá nhiều cũng làm cho bạn đi đứng ngả nghiêng. Cơ thể lúc đó vừa bị mất thăng bằng do
14. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả men rượu, vừa bị mất thăng bằng do chuyển động của tàu hay xe đang ngồi. Ảnh hưởng kép của cả hai sẽ làm cơn nôn mửa đến dễ dàng hơn. Ngoài ra, những mùi khó ngửi như xăng trong buồng máy tàu hoặc khói xe cũng có tác dụng làm nôn mửa nhanh hơn. Hít thật nhiều không khí trong lành Đừng ngồi trong cabin tàu mà hãy lên boong để hít không khí trong lành và có tia nhìn xa hơn. Tương tự, khi ngồi trong xe, nên quay kính xuống để gió bên ngoài lùa vào, sẽ ít say sóng hơn. Khi trong phi cơ, hãy mở ống xịt gió ngay phía trên đầu bạn. Giữ cho đầu cổ đừng bị lắc lư Đầu bị lắc lư nhiều sẽ làm bạn dễ say sóng hơn. Nếu không thể giữ yên được thì hãy tìm một chỗ dựa. Hãy giành làm tài xế nếu bạn bị say sóng Bạn có để ý rằng việc nhìn một chiếc xe chạy trên đường hoặc nhìn vào màn ảnh ti vi thường làm bạn ít bị chóng mặt hơn? Tại sao? Vì bạn có thể tiên đoán trước được những vật đó sẽ di chuyển đến đâu, và việc này làm bớt đi cảm giác say sóng. Trên một chiếc xe, tàu, hay phi cơ cũng vậy. Chỉ có người tài xế là biết được xe sắp nghiêng qua phải hay qua trái sau khi họ bẻ tay lái, hoặc cơ thể họ sẽ bị đẩy tới trước hay giật ngược về sau tùy theo hành động đạp ga hay thắng của bàn chân. Hãy che hai bên mắt lại Theo bác sĩ Roderic, chuyên khoa về bệnh say sóng tại Oregon, nguyên nhân chủ yếu gây say sóng là do hình ảnh thu nhận được từ hai bên góc mắt. Thí dụ, khi bạn ngồi xe, mắt nhìn thẳng, nhưng vẫn biết được bên phải hoặc bên trái có hai hàng cây chạy thụt lùi về phía sau. Đó chính là hình ảnh làm bạn say sóng nhiều nhất. Hãy dùng hai tay che hai bên thái dương (giống như hai miếng da nhỏ thường dùng bịt hai mắt con ngựa) để mắt không còn nhìn thấy những cảnh vật chạy thụt lùi đó nữa, chỉ chăm chú nhìn phía trước. Uống thuốc say sóng Tại các nhà thuốc tây thường có bán thuốc say sóng dưới các nhãn hiệu như Bonine hoặc Dramamine. Mỗi liều thuốc 1 hoặc 2 viên, giúp tránh say sóng trong một ngày. Uống thuốc vài tiếng trước khi đi. Uống quá trễ sẽ không có công hiệu. Mẹo vặt: - Vài lát gừng có công dụng tốt hơn thuốc say sóng. Bạn có thể nhai gừng sống, uống trà gừng, hoặc uống 2 viên thuốc gừng bán sẵn trong các tiệm thuốc. Các thí nghiệm cho thấy gừng có khả năng chặn đứng chứng nôn mửa. - Châm cứu: Y học Trung hoa có thể ngăn chặn chứng nôn mửa bằng cách dùng đầu ngón tay nhấn
15. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả mạnh và giữ chừng vài phút trên huyệt đạo ở cổ tay (chỗ trũng giữa 2 gân tay, phía trên chỗ bác sĩ thường bắt mạch chừng 4 cm). nhiều tác giả Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng Sổ mũi Trung bình mỗi ngày có khoảng 9.000 lít không khí đi qua lỗ mũi của một người trưởng thành để vào phổi. Dù không khí có khô đến đâu, có lạnh đến đâu đi nữa, mũi vẫn phải làm cho không khí đủ ấm (vừa bằng với thân nhiệt) và ẩm (bằng độ ẩm của cơ thể) trước khi vào đến phổi; nếu không, phổi sẽ bị hư hại. Tại sao mũi có thể làm được chuyện này, khi chiều dài của khí quản từ mũi đến phổi chỉ dài trên dưới hai tấc tây? Trên đường từ lỗ mũi vào phổi, không khí phải đi qua 2 buồng trống nằm hai bên cánh mũi và phía dưới mắt. Tại những buồng trống này có các tuyến tiết ra nước mũi để làm không khí đủ ẩm khi vào đến phổi. Các tuyến này mỗi ngày trung bình tiết ra chừng 2 lít nước mũi để giữ ẩm cho các cơ trong mũi, miệng, cổ họng và các buồng không khí nói trên. Thông thường, nước mũi chảy dọc xuống theo vách sau của mũi và cổ họng, kế đó được đánh văng lên do một số tế bào mỏng như chỉ (các tế bào này lúc nào cũng phe phẩy qua lại, có công dụng như một cây chổi quét dọn những vật có thể làm nghẽn lối không khí lưu thông; đồng thời, các nhu động này cũng làm nước mũi bay hơi để làm ẩm không khí). Trong những mùa không khí quá khô, chất đờm trong cổ họng bị khô lại và trở nên dính như keo. Chất này làm nhu động phe phẩy của những tế bào hình sợi chậm lại (một số loại vi khuẩn cũng có khả năng làm các tế bào này bị tê liệt, không phe phẩy được). Khi đó, nước mũi sẽ đọng lại thành vũng ở vách sau của mũi, không khí ra vào mạnh thường tạo nên tiếng kêu sột soạt, và như thế là bạn đã bị sổ mũi. Bây giờ bạn đã biết được nước mũi ở đâu mà chảy ra hoài như vậy; giai đoạn kế tiếp là tìm cách ngăn chặn chúng bằng những phương pháp sau đây: Rửa mũi bằng nước muối Nước mũi đọng lại thành chất keo thường là nguyên nhân của chứng sổ mũi. Vì thế, bạn nên rửa chất keo này bằng nước muối để các tế bào hình sợi có thể hoạt động bình thường trở lại. Hãy pha nửa thìa cà phê muối vào 1/4 lít nước (tương đương với khoảng 2/3 lon bia). Bạn có thể dùng dụng cụ nhỏ giọt hoặc một chai thuốc nhỏ mũi đã hết, cho nước muối vào đó, ngửa mặt lên cho
16. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả nước muối có thể chảy vào mũi. Kế đó xịt nước muối vào mũi; trong lúc xịt, nhớ hít nhẹ để giúp nước muối vào mũi sâu hơn. Bạn sợ nước muối vào mũi sẽ tạo cảm giác khó chịu? Không đâu, dung dịch nước muối được pha như trên có nồng độ gần bằng nồng độ muối trong cơ thể, và bạn sẽ cảm thấy nó giống như nước mũi, nước miếng của chính bạn, hoàn toàn không chút khó chịu nào. Mỗi lần rửa mũi, nên xịt chừng vài ba lần, sẽ thấy có hiệu quả. Súc miệng bằng nước muối Cũng với dung dịch nước muối pha sẵn với nồng độ như trên (nửa thìa cà phê muối trong 1/4 lít nước), hãy ngậm một ngụm vào miệng, rồi ngửa cổ lên cho nước muối chảy vào cổ họng. Đừng nuốt, hãy tống hơi lên cho nước muối bị đẩy ngược trở lại, tạo nên tiếng động trong cổ họng. Nước muối vào cổ họng có công dụng rửa bộ phận phát âm trong đó. Khi bạn thổi hơi lên nhiều, một phần nước muối bị tống ngược lên mũi và rửa cho mũi sạch hơn. Uống nhiều nước Việc uống nhiều nước có thể giúp cuốn trôi đi một số đờm hay nước mũi còn đọng lại trong cổ họng, giúp bạn ít phải đằng hắng hơn. Nên uống nước ấm có pha chút chanh là tốt nhất. Có thể pha thêm đường hay mật nếu không quen với vị chua của chanh. Đừng ăn cay Có lẽ bạn từng có cảm giác nước mũi chảy ra khi ăn quá cay. Các chất cay như tiêu, ớt, mù tạt, càri có tác dụng kích thích nước mũi chảy ra nhiều hơn. Đừng uống sữa Khi bị sổ mũi vì vi khuẩn xâm nhập đường hô hấp, không nên uống sữa bò vì nó sẽ cung cấp chất dinh dưỡng, giúp cho các vi khuẩn này sống mạnh, sống lâu và sinh sản mau lẹ hơn. Trong sữa bò có rất nhiều chất lactose, một loại đường được các vi khuẩn rất ưa thích. Đồng thời, những thực phẩm làm từ sữa như kem cũng không nên ăn nhiều. Có phải bạn thường sổ mũi khi lo nghĩ nhiều? Một số người thường bị sổ mũi hay nghẹt mũi khi buồn phiền hay lo lắng nhiều. Bác sĩ Jerold tại Đại học y khoa Washington cho biết, hệ thần kinh đảm nhiệm việc điều hành và giữ ấm đường hô hấp. Khi một người lo lắng hay buồn phiền, thần kinh hệ thường không hoàn thành được nhiệm vụ này. Nếu bạn để ý thấy chuyện này có xảy ra cho mình, hãy cố quên đi sự buồn phiền bằng cách tìm những chuyện vui! Chỉ dùng thuốc khi cần thiết Các dược phẩm thuốc bán tự do ngoài hiệu thuốc tây dưới cái tên nasal decongestant (thuốc trị nghẹt mũi), antihistamine (thuốc trị dị ứng, thường có công dụng làm mũi ngưng chảy nước) tuy có thể làm bạn dễ chịu hơn nhưng cũng không nên uống thường xuyên vì chúng có thể gây lệ thuộc thuốc.
17. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả Thuốc decongestant loại xịt hay nhỏ vào mũi chỉ có thể dùng tối đa 3 ngày, việc dùng lâu hơn có thể gây biến chứng ngược, thường làm mũi bị bít kín lại. Thuốc antihistamine có thể gây chứng buồn ngủ, bần thần; không nên uống lúc lái xe hoặc điều khiển máy móc nguy hiểm. Ngăn ngừa bằng máy phun hơi ẩm Khi trời khô, chúng ta phải hít vào không khí quá khô ráo và việc này thường dẫn đến chứng sổ mũi hay nghẹt mũi. Tốt nhất là trong phòng ngủ nên có một máy phun hơi ẩm loại tự động (humidipier). Loại này thường tự phun hơi ẩm lên lúc không khí trở nên khô, ngăn ngừa được chứng sổ mũi, nghẹt mũi. nhiều tác giả Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng Sốt Sốt là một từ ngữ thông dụng để mô tả tình trạng thân nhiệt lên rất cao (trên 100 độ F hoặc 38 độ C). Thân nhiệt con người có thể tăng lên vì nhiều lý do như tập thể dục, uống rượu, thời tiết quá nóng, bệnh Sự gia tăng này thường làm cho bạn cảm thấy khó chịu, và nếu số đo đọc được trên nhiệt kế lên trên 40 độ C, bạn có thể đang ở trong tình trạng nguy hiểm. Thật ra, không phải bất cứ cơn sốt nào cũng nguy hiểm. Theo bác sĩ Stephen tại Đại học Columbia, có những cơn sốt có lợi. Đó có thể là những phản ứng của cơ thể để chống lại vi khuẩn gây hại, có thể là dấu hiệu cơ thể đang phản ứng với mục đích làm một cơn bệnh chóng khỏi, hoặc do bạn dùng một loại thuốc kháng sinh và thuốc này phát sinh hiệu quả Nhìn chung, nếu bị sốt nhẹ, hãy đừng vội làm gì cả, mà chỉ cẩn thận theo dõi thân nhiệt của mình. Chỉ bắt đầu làm giảm cơn sốt nếu có những hiện tượng sau đây: - Có cảm giám tê dại ở cổ song song với cơn sốt. - Thân nhiệt lên cao hơn 40 độ C. - Cơn sốt kéo dài hơn 5 ngày. - Cơn sốt của hài nhi nhỏ hơn 4 tháng. Dù cơn sốt thuộc loại nguy hiểm hay không, những phương pháp dưới đây đều có thể giúp bạn ứng phó một cách hữu hiệu và kịp lúc. Uống nhiều nước Trong cơn sốt, cơ thể thường ra mồ hôi. Đó là phản ứng tự nhiên để làm giảm cơn sốt. Khi mồ hôi đổ ra nhiều, cơ thể cần thêm nước để bù đắp lại số bị mất. Do đó, việc uống nhiều nước là chuyện hết
18. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả sức cần thiết. Dĩ nhiên, ngoài nước lọc ra, bạn có thể uống nước trái cây, nước trà miễn là đừng uống rượu hoặc bia. Men rượu có thể làm thân nhiệt tăng vọt lên. Đắp nước lạnh lên trán và lau những nơi quá nóng Biện pháp này nên dùng khi thân nhiệt lên quá cao. Dùng một khăn nhúng nước lạnh đắp lên trán, thay 5-10 phút một lần. Đồng thời, khi thân nhiệt lên cao, dùng khăn nhúng nước ấm lau những chỗ kín như nách, háng. Nước bốc hơi tại những chỗ này sẽ làm thân nhiệt hạ xuống. Tắm nước ấm Nếu bạn cảm thấy khó chịu hay rùng mình vì cảm giác nóng hoặc lạnh của cơn sốt, có thể ngâm mình trong một bồn nước ấm (chỉ ấm thôi, không nóng quá. Nhiệt độ của bồn nước cần thấp hơn thân nhiệt để có thể hấp thụ sức nóng tỏa ra từ cơ thể. Thường thì nhiệt độ của nước bồn nên bằng với nhiệt độ của không khí trong nhà. Sau khi tắm, nên lau khô và mặc quần áo vừa đủ ấm. Uống thuốc giảm sốt Thường thì để tự cơn sốt giảm sẽ tốt hơn. Dù sao, nếu bạn thấy khó chịu, có thể uống các thuốc giảm sốt như aspirin và acetaminophen (hoặc tylenol). Nên uống theo chỉ dẫn trên nhãn thuốc (liều lượng trung bình là 2 viên mỗi 3 tiếng). Không nên dùng aspirin cho những người bị dị ứng với thuốc này và trẻ em dưới 21 tháng tuổi. Có nên trùm chăn hoặc mặc quần áo thật ấm không? Trái với thành kiến cổ xưa tại Việt Nam rằng người bị sốt phải trùm chăn thật kín và mặc quần áo thật ấm, hãy để cơ thể bạn tự nhiên. Cởi bớt y phục ra hoặc mặc thêm vào là tùy theo bạn thấy nóng hay lạnh, sao cho cảm thấy thoải mái là được. Đối với hài nhi chưa biết nói, nên theo dõi cẩn thận xem chúng đang cảm thấy nóng hay lạnh. Về nhiệt độ trong phòng cũng vậy, nên giữ khoảng 20-25 độ C, không nên quá nóng. Mở cửa sổ vừa phải để không khí tươi mát lùa vào (nếu thời tiết quá nóng hoặc quá lạnh thì đóng cửa sổ và dùng máy điều hòa không khí). Nhìn chung, cơ thể con người là bộ máy huyền diệu nhất, hãy làm những gì cơ thể cảm thấy thoải mái, bệnh sẽ mau lành hơn. Về ăn uống Một số bác sĩ cho rằng chỉ nên uống nước trái cây trong thời gian bị bệnh. Một số khác lại cho rằng nên ăn để bù đắp vào số năng lượng bị hao hụt. Hai phương pháp này đều có lý và đều dựa trên những căn bản y học vững chắc. Điều này cho thấy, việc chọn phương pháp nào là tùy thuộc nơi bạn, và chúng sẽ không ảnh hưởng nhiều đến cơn bệnh (miễn là đừng ăn quá nhiều và ăn những thực phẩm quá khó tiêu). Ảnh hưởng tâm lý cũng rất quan trọng. Có nhiều bệnh nhân chỉ bị sốt nhẹ,
19. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả nhưng lại nằm trên giường cả tuần lễ chỉ vì những thực phẩm họ ăn (như cháo, súp) mỗi ngày làm họ có cảm tưởng là mình còn bệnh rất nặng. nhiều tác giả Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng Hen Cơn hen xuất hiện do sự co thắt bất chợt của khí quản. Khi đó, bạn cảm thấy lồng ngực mình bị thắt lại, hơi thở khó khăn, rồi bạn bị ho. Đó là lời mô tả khái quát về triệu chứng hen của bác sĩ Peter C. (Mỹ). Dưới tuổi bốn mươi, bệnh hen phần lớn phát xuất từ các chứng dị ứng. Sau tuổi bốn mươi, một nửa trường hợp bệnh do dị ứng gây ra, số còn lại do các chứng bệnh có liên quan đến phổi. Nhiều người nghĩ rằng hen là căn bệnh phải mang cả đời và từ đó người ta có khuynh hướng chấp nhận nó như một cố tật. Trên thực tế, đây hoàn toàn không phải là một bệnh nan y. Với một chút kiến thức y học, bạn có thể tự chữa trị cho mình không mấy khó khăn. Điều bạn cần là một sự bền chí tương đối, cộng với việc thực hành những phương pháp sau: Tránh hít khói Đa số nam giới người châu Á đều hút thuốc; điều này hoàn toàn không có lợi nếu bạn bị bệnh hen. Trong một căn phòng đóng kín vào mùa đông, nếu có một người hút thuốc, tất cả những người có bệnh hen ở đó rất dễ lên cơn hen, nhất là trẻ em. Càng bất lợi hơn nếu bạn có bệnh hen mà lại có thói quen đến quán cà phê mỗi buổi sáng. Không khí đầy khói thuốc trong các quán này có thể làm bệnh của bạn ngày càng trầm trọng hơn. Dĩ nhiên, việc đưa trẻ em vào quán cà phê đầy khói thuốc lại càng là một điều không bao giờ nên làm. Bếp núc hoặc lò sưởi dùng củi cũng góp phần không nhỏ làm nặng hơn bệnh hen của bạn. Nếu bắt buộc phải dùng các lò củi này, nên giữ cho lửa cháy bùng để không tạo ra nhiều khói, và giữ được sự thoáng khí tối đa tại nơi bạn đang đốt lửa. Tránh bị đầy bụng, ợ chua Không bao giờ nên đi ngủ với dạ dày đầy ắp. Thường thì sự đầy bụng dẫn đến hiện tượng ợ chua. Trong lúc bạn ngủ, nếu bị ợ chua, chất chua trong bao tử sẽ tràn lên yết hầu, chỗ tiếp xúc giữa thực quản và khí quản. Khi chất chua này bị tràn một chút qua khí quản, bạn có thể bị hen. Cố không để bị ợ chua trong khi ngủ bằng cách: - Đừng ăn no trước khi ngủ.
20. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả - Nếu lỡ ăn no, nên uống một viên thuốc antacid trước khi lên giường. Loại thuốc này có bán không cần đơn ở các tiệm thuốc dưới các nhãn hiệu như Tums, Mylanta Đây cũng là loại thuốc dùng để xoa dịu các chứng đau dạ dày. - Nằm gối cao hoặc nâng đầu giường lên cao để chất chua từ bao tử lên không bị tràn qua khí quản. Tránh hít không khí lạnh Bác sĩ Sidney F. thuộc Đại học y khoa Florida (Mỹ) đã xác nhận việc này qua kinh nghiệm khám chữa bệnh. Nếu bạn bị hen, cơn hen thường đến khi bạn tiếp xúc với không khí lạnh (như khi mở cửa sổ, bước ra ngoài vào mùa đông, khi mở tủ lạnh ). Để tránh việc này, bạn không nên đứng quá sát tủ lạnh khi mở tủ; khi cần phải ra ngoài trời lạnh, nên dùng khăn che mặt mũi lại. Tránh hít thở không khí có nhiều bụi bặm Bụi bặm, các phấn hoa của mùa xuân, các sinh vật nhỏ li ti trong không khí cũng góp phần không nhỏ tạo nên cơn hen. Để tránh việc hít quá nhiều bụi bặm, nên đóng kín cửa lại khi ở nhà hoặc đang lái xe, nếu cần thì mở máy lạnh hoặc quạt gió lên. Nhưng nhớ đừng dùng nút "vent open" của máy lạnh, nếu bạn không muốn cho không khí bụi bặm bên ngoài lùa vào. Cẩn thận trong ăn uống Một số loại thực phẩm có thể làm bệnh nhân lên cơn hen dễ dàng hơn. Ảnh hưởng này tùy thuộc vào cơ thể từng người. Theo kinh nghiệm chung, những chất dễ làm lên cơn hen là: sữa, trứng gà, các loại đậu rang và hải sản. Bột ngọt, các thực phẩm chứa chất metabisulfile (như bia, rượu chát) và các thực phẩm phơi khô cũng có hại cho bệnh hen của bạn. Cẩn thận với muối: Các bệnh viện ở London (Anh) có nhận xét rằng trong số những người bị chết vì lên cơn hen, phần lớn là những người có lượng tiêu thụ muối rất cao. Đừng dùng thuốc có chất aspirin Nếu bạn bị hen và có thêm một số bệnh khác về mũi và khí quản, tốt nhất không nên dùng những thuốc có aspirin hoặc những chất có gốc aspirin như ibuprofen (trong thuốc Advil). Những chất này có khuynh hướng làm bệnh hen trở nên trầm trọng hơn, thậm chí gây chết người. Lập luận này được bác sĩ Richard L. (Trưởng khoa Dị ứng và Miễn dịch của Đại học y khoa Florida, Mỹ) đưa ra. Nếu bạn cần những thuốc làm dịu đau nhức, cảm cúm , có thể dùng các thuốc có chứa chất acetaminophen như Tylenol, Non-Aspirin Dùng thuốc xịt đúng cách Không phải tất cả mọi người đều có thẻ bảo hiểm y tế hoặc trợ giúp y tế của chính phủ. Rất nhiều người đã phải tự làm bác sĩ cho mình bằng cách tìm các thuốc bán không cần đơn trong các tiệm thuốc tây. Người bệnh hen cũng vậy; một số lớn chưa hề tới bác sĩ, và cũng chưa từng được chỉ dẫn tường tận
21. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả về cách sử dụng thuốc xịt khi lên cơn hen. Thuốc xịt cũng có loại được bán tự do trong các tiệm thuốc tây không cần phải có đơn. Thông thường, trên chai thuốc có chỉ cách sử dụng rất đầy đủ. Tuy nhiên, có thể vì sơ ý không xem kỹ hoặc có dùng không đúng cách mà thuốc trở nên không có lợi cho căn bệnh, lại lãng phí (thuốc xịt này tương đối đắt tiền). Những chỉ dẫn sau đây đúng với hầu hết các loại thuốc xịt (nếu muốn hiểu rõ hơn, nên đọc kỹ cách sử dụng trên chai thuốc): - Đừng xịt quá sâu vào cổ họng. - Nếu sau khi xịt, bạn có thể nhìn thấy hơi thuốc thoát ra khỏi miệng, bạn đã sử dụng không đúng cách. - Đừng ngậm chai thuốc hoặc để chai thuốc sâu vào miệng. - Đừng xịt hai lần liên tục. Tốt nhất, bạn nên để chai thuốc cách miệng khoảng 1 inch (2 cm), há miệng ra và từ từ hít sâu vào. Ngay lúc đó (chừng nửa giây sau khi bắt đầu hít hơi), hãy xịt thuốc vào miệng, tiếp tục xịt hít vào và khi phổi đầy thì nín hơi lại chừng 3- 4 giây rồi từ từ thở ra. Nếu cơn hen vẫn chưa hết, có thể lập lại tiến trình trên lần nữa sau vài ba phút. Việc xịt 2 lần cách nhau dưới 2 phút chỉ gây phí thuốc. Uống cà phê khi cần thiết Bác sĩ Allan B. (phụ giảng sư tại Đại học Y khoa Manitopa) nhận thấy, chất cafein và thuốc dùng để trị hen gần như giống hệt nhau; tác dụng của chúng trên cơ thể cũng giống nhau. Hãy tưởng tượng bạn đang trên một chuyến đi chơi xa ngoài trời, nhưng chợt nhớ rằng mình quên mang thuốc xịt trị hen. Phải làm gì bây giờ? Lỡ lên cơn hen bất chợt thì sao đây? Bình tĩnh, hãy tìm một nơi có bán cà phê. Bác sĩ Allan nói rằng trường hợp khẩn cấp, khi bạn lên cơn hen mà không có thuốc ngay, hãy uống hai tách cà phê đậm hoặc hai tách ca cao nóng, hay ăn hai thỏi chocolate. Những chất này có thể giúp bạn thoát khỏi cơn hen hiểm nghèo, và bạn sẽ có dư thì giờ tìm mua thuốc hen. Dù sao, cà phê cũng có những ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe nên bạn chỉ được dùng trong trường hợp khẩn cấp mà thôi. Hoàn toàn không nên để mình trở nên nghiện cà phê chỉ vì muốn giảm bệnh hen. Dùng sinh tố B6 Hiệu quả thần kỳ của sinh tố B6 đối với bệnh hen được khám phá ra do một sự tình cờ. Khi các nhà nghiên cứu đang tìm hiểu về ảnh hưởng của sinh tố này trên những loại bệnh khác, họ nhận thấy những bệnh nhân bị bệnh hen bỗng ít lên cơn hơn khi dùng một liều 50 mg sinh tố B6 mỗi ngày. Sau đó, họ làm thêm những thí nghiệm sâu hơn và xác nhận quả thật sinh tố B6 có thể làm giảm sự lên
22. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả cơn của bệnh nhân hen. Dù sao, xin nhớ là sinh tố B6 có thể gây hại nếu dùng liều lượng quá mạnh. Bạn chỉ nên dùng chừng 50 mg mỗi ngày cho người lớn và ít hơn với trẻ em. Hãy xem kỹ những nhãn hiệu dán trên chai, và nhớ hỏi bác sĩ nếu bạn đang dùng một thứ thuốc trị một bệnh nào khác. Có thể tiếp tế sinh tố B6 cho cơ thể bằng cách ăn nhiều những thực phẩm như gan, đậu nành, chuối, gà vịt, bò, cá thu, lạc, trái bơ và khi nấu cơm đừng vo gạo. Hãy chặn đứng ngay từ đầu Không phải bất cứ người bị hen nào cũng phải mang kè kè chai thuốc xịt bên mình. Nếu bạn sớm phát hiện ra nó, bệnh này có thể chữa trị dứt hẳn. Nếu phát hiện những triệu chứng sơ khởi của bệnh hen như khó thở, co thắt lồng ngực, đừng để cho những triệu chứng này trở nên ngày càng trầm trọng hơn. Hãy đến khám bác sĩ nếu bạn nghĩ bệnh của mình ở mức độ trầm trọng. Ở mức nhẹ, những điều được đề cập đến ở chương này có lẽ đủ để tạo cho bạn một kiến thức hữu ích về bệnh trạng của mình. Việc làm theo những phương pháp trên trong một thời gian dài để có thể giúp tạo thành thói quen, và bạn sẽ thấy được bệnh này hoàn toàn không làm khó được bạn. nhiều tác giả Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng Táo bón Bệnh này không lạ lùng gì với bất cứ ai. Tuy nó không được liệt kê vào một trong những bệnh nguy hiểm nhưng việc đi đại tiện, hậu môn rách và chảy máu thường làm người bệnh cảm thấy đau đớn. Nghiêm trọng hơn, những động tác rặn của hậu môn để cố sức tống phân ra còn có thể dẫn đến các chứng bệnh đau đớn hơn, khó trị liệu hơn như trĩ và cao huyết áp. Thật ra, muốn tránh bệnh này không có gì khó khăn cả. Thông thường, căn nguyên của nó không ngoài những yếu tố sau: ăn quá ít chất xơ (fiber), uống quá ít nước, ảnh hưởng tình cảm như buồn, lo lắng , thiếu vận động, có ảnh hưởng phụ của một số thuốc trị bệnh khác. Qua những nguyên nhân trên, hẳn bạn đã thấy được phần nào cách chữa trị căn bệnh tuy thông thường nhưng quái ác này. Uống nhiều nước Trung bình một người lớn cần uống từ một lít rưỡi đến hai lít rưỡi mỗi ngày. Nếu bạn uống ít nước và đang bị táo bón, đây là vấn đề chính của bạn. Hãy uống nhiều nước hoặc các chất như trà, nước trái cây, nước ngọt
23. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả Ăn nhiều chất xơ Thiếu chất xơ (fiber) là nguyên nhân thông thường của bệnh này. Người bị táo bón thường là những người có thói quen ăn nhiều thịt, ăn ít đậu, trái cây, rau cải Những chất này là nguồn cung cấp chất xơ cần thiết trong cơ thể. Chẳng hạn như một trái táo sẽ cung cấp khoảng một phần mười tổng số chất xơ cần dùng mỗi ngày. Một chén đậu cung cấp một phần ba nhu cầu chất xơ. Trong các loại đậu nấu chín, bắp rang, lạc, hạt điều cũng có rất nhiều chất xơ. Ăn bớt dầu lại Theo kinh nghiệm của bác sĩ Grady, chuyên khoa về trị liệu dinh dưỡng, thì mọi thứ dầu ăn như dầu salad, dầu đậu nành đều không tốt cho việc tiêu hóa. Chúng có khuynh hướng tạo thành một lớp màng bọc chung quanh thành dạ dày, làm cho sự tiêu hóa và hấp thụ chất bổ dưỡng tại dạ dày và ruột non trở nên khó khăn hơn, đồng thời cũng làm tiến trình tiêu hóa bị đình trệ (có khi đến hai mươi giờ đồng hồ). Sự đình trệ này làm các thực phẩm bị lên men thối, tạo chứng sình bụng, và có thể sinh ra một số chất độc có hại cho cơ thể. Bác sĩ này cũng nới thêm rằng các loại dầu ăn này chỉ không tốt cho bộ máy tiêu hóa nếu tiêu thụ dưới dạng dầu ăn. Với dạng nguyên thủy của nó như salad, đậu nành thì hoàn toàn không có hại vì chất dầu tiết ra rất ít, không đủ tạo thành lớp màng che dạ dày và thành ruột. Tập thói quen đi đại tiện mỗi ngày Chúng ta nhiều lúc chạy theo thời giờ đến nỗi ăn uống không đều, không đúng bữa. Việc bài tiết cũng vì thế mà trở nên thất thường. Nhiều lúc bạn có nhu cầu đi đại tiện, nhưng vì không phải lúc, hoặc vì bận rộn, đành nhịn lại chờ khi khác. Đó là một trong những nguyên nhân chính tạo ra bệnh táo bón. Để tránh rơi vào tình trạng này, bạn nên tự do tập cho mình một thói quen đi toilet vào một giờ giấc nhất định trong ngày, lúc mà bạn có đủ thì giờ. Thường sau một bữa ăn là tốt nhất. Chẳng hạn, bạn hãy tập vào ngồi trong toilet chừng mười phút sau bữa ăn tối. Sau vài ba ngày, bạn sẽ có thói quen đại tiện vào buổi tối, và sẽ không cảm thấy có nhu cầu cũng như phải "nán lại" trong những lúc bận rộn nữa. Nhận định này được bác sĩ Marvin, Trưởng khoa Trị liệu dạ dày tại Bệnh viện Baltimore, đưa ra. Thuốc trị táo bón loại uống Có hai loại thuốc trị táo bón được bán trên thị trường, đều gọi chung là laxative. Loại hóa học có công hiệu nhanh nhưng không nên dùng nhiều, vì thuốc này dễ gây lệ thuộc thuốc, bệnh nhân phải dùng nó mỗi lần muốn đi đại tiện, nếu bỏ thuốc sẽ bị táo bón. Loại thứ hai cũng gọi là laxative, nhưng thường có thêm chữ "natural" (thiên nhiên) hoặc "vegetable" (làm từ thực vật). Những thuốc này thường được bào chế từ những loại thực vật có nhiều chất xơ. Khi dùng thuốc này, bệnh nhân phải uống với nhiều nước để làm cho chất xơ này nở ra, như vậy mới
24. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả có công hiệu. Nhìn chung, loại này tốt hơn loại hóa học nhiều và không gây lệ thuộc thuốc. Tuy nhiên, bệnh nhân cần nhớ là nếu không uống nhiều nước theo chỉ dẫn trên nhãn thuốc, chất xơ có thể tích tụ lại trong dạ dày hoặc đường ruột, gây đầy bụng, khó tiêu. Thuốc trị táo bón loại nhét qua hậu môn. Nếu bạn thật sự đau khổ vì chứng táo bón của mình và muốn giải quyết thật nhanh thì đây là giải pháp tốt. Thuốc được bán trên thị trường dưới 2 tên gọi là "enema" và "suppository". Tuy nhiên, loại thuốc nhét hậu môn này là lựa chọn cuối cùng và không nên dùng thường xuyên, vì chúng có thể gây lệ thuộc thuốc và ăn mòn ruột già. Những thực phẩm, thuốc men có hại Những thực phẩm có khuynh hướng làm đầy bụng, no hơi như đậu, bắp cải, bông cải trắng đều không tốt nếu bạn bị táo bón. Một số thuốc có chứa chất canxi cũng không tốt (như thuốc chữa bệnh dạ dày). Các thuốc trị dị ứng (antihistamine), thuốc lợi tiểu diuretic, thuốc ngủ narcotic, thuốc làm dịu đau sedative cũng là nguyên nhân trực tiếp hay gián tiếp gây nên chứng táo bón. Rặn Động tác này không có lợi cho người bị táo bón; nó dễ làm hậu môn bị chảy máu, gây ra những biến chứng nguy hại. Ngoài ra, hành động rặn, ngược với lối suy nghĩ thông thường, lại làm hậu môn co lại, khiến phân khó ra hơn! Mặt khác, hành động này cũng làm áp suất máu trong người vọt cao lên. Nhìn chung, hành động rặn phân xét ra có hại nhiều hơn lợi. Và nếu bạn có thể áp dụng đúng mức những phương pháp được đề cập đến ở trên, việc rặn phân có lẽ đã không còn cần thiết nữa. Mẹo vặt: - Uống từ 1 đến 3 thìa canh dầu mineral trước khi đi ngủ để làm trơn hậu môn và hết táo bón vào sáng hôm sau. Dầu này có màu trắng trong suốt, bán tại các tiệm thuốc Tây. - Giống lươn nước ngọt cũng giúp bớt táo bón. Sau bữa ăn có món lươn, bạn sẽ thấy việc đại tiện dễ dàng hơn vào hôm sau. nhiều tác giả Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng Tắt tiếng Bạn thức dậy vào một buổi sáng. Như thường lệ, bạn bước vào phòng tắm để rửa mặt, chuẩn bị đi làm. Vợ bạn đang loay hoay trong nhà bếp, có lẽ đang chuẩn bị món điểm tâm cho hai vợ chồng. Từ
25. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả phòng tắm, bạn gọi với ra: "Em ơi, pha giùm anh ly cà phê!". Kỳ lạ chưa, bạn chợt nhận ra rằng tiếng nói không còn thuộc về mình nữa. Chỉ có những tiếng khò khè trong cổ họng. Bạn tằng hắng và thử lại một lần nữa, chẳng có gì khá hơn. Bạn biết mình đã bị tắt tiếng. Nói theo y học, bạn bị nhiễm trùng bộ phận phát âm. Bộ phận giúp bạn phát ra tiếng nói nằm ở cổ họng, chúng ta thường gọi đùa là trái táo của ông Adam. Ở cổ họng đàn bà, bộ phận này không lồi ra như với đàn ông, vì vậy tiếng nói của họ thanh hơn. Phía dưới bộ phận phát âm này có hai màng rung giống như lưỡi gà của một cây kèn, giúp chúng ta phát ra tiếng nói khi hơi được đẩy từ phổi lên miệng. Chỉ cần một thay đổi rất nhỏ ở màng rung này là tiếng nói nghe khác hẳn. Thay đổi này có thể tạo ra do một lần la hét quá to, do nhiễm trùng của bộ máy hô hấp, do chứng dị ứng khi thời tiết thay đổi, hoặc chỉ đơn giản vì không khí quá khô khan. Tất cả các lý do này đều có thể tạo sự thay đổi từ nhẹ (như khan tiếng), đến nặng (như tắt tiếng), thậm chí đến mức nguy hiểm khi sự khan tiếng hay tắt tiếng này đi kèm theo cảm giác đau đớn ở cổ họng mỗi khi bạn nuốt nước miếng. Bạn nên khám bác sĩ khi triệu chứng tắt tiếng kéo dài hơn 5 ngày, hoặc nghe có tiếng khò khè trong cổ họng khi hít thở, hoặc khạc ra máu Đó là dấu hiệu chứng tỏ tình trạng nhiễm trùng cổ họng đã rất nặng, hoặc có thể bạn bị nổi mụn trong cổ họng. Sự nhiễm trùng hay nổi mụt này có thể làm phần trên của bộ phát âm sưng to, dẫn đến sự tắc nghẽn của đường không khí vào phổi. Trước khi bệnh kéo dài đến 5 ngày, bạn có thể dùng những phương pháp dưới đây (trong đa số trường hợp, các phương pháp này có thể giúp bạn lấy lại tiếng nói không mấy khó khăn). Đừng nói chuyện Việc nói chuyện, hơn bất cứ lý do nào khác, làm triệu chứng tắt tiếng lâu khỏi hơn, vì các màng rung trong cổ họng cứ phải hoạt động nhiều mà không có dịp nghỉ ngơi để bình phục. Ngay cả việc thì thầm rất nhỏ cũng gây hại. Theo bác sĩ George tại bệnh viện Boston (Mỹ), khi chúng ta thì thầm bằng tiếng gió, các màng rung trong cổ họng lại dao động mãnh liệt không kém gì khi chúng ta hét thật to. Giữ cho cổ họng không bị khô Không khí quá khô thường là nguyên nhân của đa số trường hợp mất tiếng. Bạn có để ý rằng tiếng nói của mình hơi bị khàn đi sau một buổi đi picnic ngoài trời không, nhất là khi bạn đi về miền núi trong khi thời tiết khô? Không khí khô thường làm khô màng rung trong cổ họng cũng như lớp đờm bảo vệ quanh nó. Khi bị khô, lớp đờm này lại trở thành một chất rất dính, càng làm sự phát âm bị cản trở nhiều hơn. Để tránh làm cổ họng bị khô, bạn có thể dùng những cách dưới đây: - Hãy thở bằng mũi: Không khí đi vào bằng đường mũi sẽ phải qua nhiều ngõ ngách ẩm ướt trước khi vào đến cổ họng, và những ngõ ngách ẩm ướt này làm cho không khí bớt khô đi.
26. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả - Đừng hút thuốc trong lúc bị tắt tiếng: Khói thuốc là nguyên nhân đứng đầu trong các nguyên nhân làm cổ họng bị khô. - Uống nhiều nước (chừng 10 ly mỗi ngày): Việc này có thể giúp cho cổ họng giữ ẩm nhiều hơn. Nên uống nước lạnh hoặc nước trái cây. Nước trà quá đậm và các loại rượu có thể làm cổ họng có cảm giác khô hơn. - Ngậm kẹo ho: Các loại kẹo này thường có thể giúp giữ ẩm ướt trong cổ họng. Nên dùng loại có mùi trái cây, tránh loại the có bạc hà hay mùi cay (mint). - Đừng uống thuốc aspirin: Nếu bạn vì hét quá lớn mà bị khan tiếng, thuốc này có thể gây phản ứng phụ cho cổ họng và làm bệnh lâu lành hơn. Các thuốc làm dịu đau có chất acetaminophen (như thuốc Tylenol) đỡ hại hơn aspirin. Nhìn chung, chỉ với 2 việc là nói ít và giữ cho cổ họng đừng bị khô, bạn đã có thể chữa bệnh tắt tiếng của mình trong vài ngày. Nên khám bác sĩ khi những phương pháp trên không làm giảm được bệnh tắt tiếng của bạn. nhiều tác giả Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng Bệnh tiêu chảy Hiện tượng tiêu chảy chẳng qua là một hình thức tự bảo vệ của cơ thể chống lại những chất mà nó không thích, bằng cách tống những chất này ra ngoài. Và đây cũng là lý do khiến đa số bác sĩ thường không cho thuốc men gì cả khi bạn đến khám về bệnh tiêu chảy. Hãy để cơ thể tự đề kháng, vậy sẽ tốt hơn. Đó là lý luận của đa số bác sĩ tại châu Âu trong kỷ nguyên y khoa hiện đại (khác với việc cho thuốc chống tiêu chảy của các bác sĩ ở thế hệ trước). Các bác sĩ hiện đại còn nói thêm rằng, việc dùng thuốc chống tiêu chảy có thể làm bệnh kéo dài lâu hơn. Chỉ nên dùng thuốc trong những trường hợp bất khả kháng như đang bận việc quan trọng. Dù theo trường phái nào, cũ hay mới, các phương pháp dưới đây sẽ giúp bạn ứng phó một cách hữu hiệu với bệnh tiêu chảy. Bạn có bị phản ứng với sữa không? Đau bụng và tiêu chảy vì sữa là một trong những lý do phổ thông nhất. Vì thế, nếu bạn đang uống sữa mà bị tiêu chảy, hãy ngưng uống, bệnh sẽ tự động hết. Bệnh tiêu chảy có thể bắt nguồn từ thuốc đau dạ dày Các thuốc trị bệnh về dạ dày hoặc chống lại sình bụng (antigas) thường có magiê, chất này có tác
27. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả dụng kích thích tiêu chảy sau khi uống. Hai loại thuốc thông dụng nhất là Mylanta và Maalox đều có magiê. Nếu bạn thường bị tiêu chảy vì lý do trên, hãy đọc kỹ nhãn hiệu của thuốc dạ dày, antacid hoặc antigas mà mình thường mua, tránh mua loại chứa magiê hydroxide. Ngoài ra, các loại thuốc kháng sinh và ký ninh cũng có thể gây tiêu chảy. Nên ăn uống như thế nào trong thời gian bị tiêu chảy? 1. Uống nhiều nước: Đây là việc quan trọng nhất trong thời gian này. Cơ thể bạn tống ra quá nhiều nước do tiêu chảy, cần được bồi đắp lại. Nếu không đủ lượng nước cần thiết, cơ thể có thể bị khô đi và dẫn đến những bệnh khác. Ngoài ra, nước có tác dụng như một chất súc rửa chất độc ra khỏi cơ thể bạn. Việc uống nước nhiều có thể sẽ làm bạn tiêu chảy nhiều hơn, nhưng bệnh sẽ mau khỏi hơn. Chứng tiêu chảy cũng làm bạn mất đi một số đường và muối khoáng trong cơ thể. Song song với nước, bạn nên bồi bổ những chất này bằng cách pha một thìa cà phê đường cùng một chút xíu muối (cỡ bằng đầu đũa) trong một lít nước lọc. Dĩ nhiên, bạn có thể pha thêm nước cam hay nước chanh nếu cần hương vị thơm ngon. Có một loại chất lỏng tuyệt đối không nên uống là sữa. Dù bạn có bị nhạy cảm với sữa hay không, chất này vẫn thường làm tiêu chảy nặng hơn. Các loại nước ngọt có hơi cũng không nên uống nhiều. 2. Tránh một số thức ăn làm tiêu chảy nhiều hơn như các loại đậu, bắp cải, giá Nên tránh những loại trái cây có bột như lê, đào, mận cùng những loại cám, khoai, ngũ cốc; ngay cả lúa gạo cũng không nên ăn nhiều quá . Nhìn chung, khi bị tiêu chảy, bạn nên ăn ít và uống nhiều. Trường hợp sợ đuối sức vì không có chất bổ, có thể ăn những loại canh, súp có màu trong như xúp gà, nước phở; tránh những loại súp mầu đục như súp đậu hay khoai tây. Nên uống thuốc gì? Như đã nói ở trên, bạn không nên dùng bất cứ loại thuốc gì để chống lại cơn tiêu chảy, vì nó sẽ làm chất độc nán lại trong cơ thể lâu hơn và có thể gây những tác hại khác. Dù sao, có đôi lúc bạn cần ngừng cơn tiêu chảy vì quá mệt hoặc quá bận rộn, có thể dùng các loại sau đây: - Pepto-Bismol hoặc Kaopectate: tiêu chảy từ nhẹ đến trung bình. - Imodium: tiêu chảy nặng. Những thuốc này đều có bán tự do trong các tiệm thuốc tây. Ngoài ra, những thực phẩm có khuynh hướng tạo bệnh táo bón như trà đậm, chuối cũng có kết quả tương đối tốt với chứng tiêu chảy nhẹ. Lưu ý: Bệnh tiêu chảy rất hay lây. Người bị tiêu chảy không nên nấu nướng vì vi trùng, vi khuẩn hoặc chất độc có thể bám vào thức ăn, gây truyền nhiễm cho người khác. Hãy rửa tay thật kỹ trước khi ăn và sau khi đi cầu.
28. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả nhiều tác giả Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng Bệnh tiêu chảy khi đu du lịch Bệnh tiêu chảy du lịch thường do vi khuẩn E.E.coli gây ra. Vi khuẩn này hiện diện ở mọi nơi, thậm chí trong ruột già của chúng ta. Tương tự như việc loài người với nhiều màu da, vi khuẩn này tuy cùng mang tên E.E.coli nhưng tính chất của chúng khác nhau tùy theo từng nơi trên thế giới. Khi hệ thống tiêu hóa của bạn bị một loại E.E.coli "ngoại quốc" xâm nhập, loại này tiết ra một chất có khả năng ngăn chặn sự hút nước của thành ruột già, làm phân lỏng hơn và gây tiêu chảy. Nếu bạn làm nghề bán vé máy bay quốc tế, bạn sẽ thường nghe du khách bàn luận về chứng tiêu chảy du lịch này. Chứng tiêu chảy tại Hong Kong được gọi là "Hong Kong Dog", tại Ấn Độ là "Delhi Belly", tại Nam Mỹ là "Casablanca Crud" Khi bị chứng này, bạn thường không có cảm giác mệt lả hay đau bụng như với chứng tiêu chảy thông thường. Bạn có cảm giác muốn đi cầu thường xuyên, và mỗi lần đi chỉ phần nhiều là nước. Bệnh thường kéo dài từ một đến năm ngày. Đối với đa số người, triệu chứng chỉ rất nhẹ và hạn hẹp trong việc tiêu chảy mà thôi. Trường hợp nặng, bệnh có thể đi đôi với chứng muốn nôn mửa hoặc sốt nhẹ. Dù nặng hay nhẹ, những kiến thức căn bản bên dưới sẽ giúp bạn kiểm soát được nó, cũng như ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra. Uống nhiều nước Bạn có thể lấy làm lạ vì chuyện này ngược với lối suy luận thông thường. Nhưng chính vì lối suy luận này mà mỗi năm, hàng trăm ngàn trẻ em trên thế giới đã chết vì cơ thể bị khô cạn nước (do cha mẹ chúng nghĩ rằng cho uống nước làm bệnh nặng hơn). Bác sĩ Thomas tại Đại học y khoa Ohio nhận định rằng, việc uống nhiều nước thật sự sẽ làm bạn đi tiêu chảy nhiều hơn. Nhưng cuối cùng, hệ thống tiêu hóa sẽ đạt đến một điểm bão hòa và cơn tiêu chảy ngưng lại sau điểm này. Ngược lại, nếu không uống nước, cơ thể bạn sẽ bị khô kiệt trong vòng một hai ngày. Dĩ nhiên, bạn nên uống loại nước đã được lọc kỹ (bán trong chai hoặc lọc qua các hệ thống reverse osmosis hay distiled) và được đun sôi. Nhớ để nước sôi trên bếp trong 5 phút mới giết hết vi khuẩn gây bệnh. Trường hợp không thể tìm ra nước lọc thì sao? Vẫn cứ uống nhiều nước, cơ thể bạn sẽ tự phản ứng
29. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả được, còn hơn là để nó bị khô kiệt. Triệu chứng khô kiệt nước có thể nhận thấy được khi bạn đứng lên mà thấy hơi xây xẩm hoặc chóng mặt. Uống thuốc Pepto-Bismol Thuốc này được bán rộng rãi ở mọi tiệm thuốc tây, có thể giảm bớt chứng tiêu chảy hơn phân nửa, làm phân đặc lại, và có thể giết vi khuẩn. Các thuốc trị tiêu chảy khác là Kaopectate, Quiagel và Donnagel cũng có hiệu quả tương tự (theo kinh nghiệm của nhiều người thì thuốc Kaopectate có công hiệu rõ nhất). Chỉ cần một viên kháng sinh Điều này dễ hiểu vì kháng sinh có thể giết chết vi khuẩn. Thường thì kháng sinh loại nào cũng có công dụng này, nhưng tốt nhất là các loại doxycylin hoặc vibramycin, TMP/SMZ. Thông thường, chỉ cần một hai viên là đủ chặn đứng chứng tiêu chảy. Hãy ăn sữa chua Tại Đại học Nebraska, các bác sĩ khám phá ra rằng vi khuẩn lactobacillus trong sữa chua có khả năng tiết ra một chất có thể ngăn chặn sự sinh sản của các vi khuẩn gây bệnh. Với khả năng này, sữa chua có công hiệu ngang với thuốc kháng sinh trong việc chữa tiêu chảy. Mẹo vặt: Uống một tách nước trà có pha vào một nhúm tro lấy từ bếp hay từ lửa trại Công hiệu rất nhanh chóng. nhiều tác giả Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng Sẹo Ngoài cảm giác đau đớn ra, các vết thương thường để lại sẹo nếu không được chăm sóc kỹ lưỡng. Thật không có gì đáng sợ hơn một vết sẹo nằm dọc theo gò má. Một gương mặt có thể trông oai vệ hơn với một vết sẹo, nhưng chẳng có ai thích để lại nếu có thể làm mất nó đi. Những kiến thức tổng quát về y học dưới đây sẽ giúp bạn làm vết sẹo mờ hơn, nhỏ hơn, thậm chí biến mất hẳn, tùy theo trường hợp. Hãy làm vết thương mau lành Một số loại thuốc (như Polysporin) có thể làm vết thương chóng lành hơn 5 ngày; còn những loại thuốc có chất iốt sẽ làm vết thương lâu lành hơn 2 ngày so với tiến trình liền da của cơ thể. Chuyện hiển nhiên là bạn nên chọn những thuốc càng giúp chóng lành càng tốt để vừa ít đau đớn, vừa ít để
30. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả lại sẹo hơn. Ngoài ra, việc sát trùng vết thương với dung dịch hydrogen peroxide và bôi kem thường xuyên để giữ cho vết thương không bị khô cũng sẽ giúp chóng lành và ít sẹo hơn. Hydrogen peroxide thường được bày bán trong các tiệm thuốc tây cùng với những chai cồn sát trùng. Đừng gỡ mày vết thương Bạn không nên gỡ mày vết thương trước khi tự nó rụng đi. Hành động này làm vết thương lâu lành hơn và hay để lại sẹo. Che kín vết thương Đối với vết thương tại những chỗ không nên bị sẹo như mặt, cổ chẳng hạn, bạn nên che kín nó lại. Việc che kín vết thương bằng băng vải hay băng keo sẽ giúp cho nó chóng lành hơn và ít bị khô, nhiễm trùng hoặc xây xát thêm, từ đó giảm nguy cơ bị sẹo. Trong các tiệm thuốc tây có bán một loại băng keo che kín vết thương gọi là butterfly bandage. Cẩn thận về ăn uống Kinh nghiệm dân gian cho thấy nếu có vết thương mà lại ăn tôm, cua, xôi nếp , bệnh nhân sẽ dễ bị sẹo hơn. Bạn có thể tự kiểm chứng lấy việc này. Ngoài ra, Tây y còn cho biết khi bị thương, cơ thể chúng ta cần nhiều protein và sinh tố để giúp vết thương lành nhanh hơn. Trong đó, chất kẽm là quan trọng nhất. Chất kẽm có nhiều trong các loại hạt như hạt bí, hạt hướng dương, lạc, thịt đùi gà tây và thịt bò (nhớ bỏ hết mỡ). Đừng để vết thương bị nắng chiếu vào Không bao giờ nên để nắng rọi vào vết thương. Ánh nắng có tác dụng làm khô vết thương, khiến nó lâu lành hơn; phần da non mới liền cũng không có sức chống đỡ tia tử ngoại trong ánh nắng. Khi có việc cần ra nắng, nhớ che kỹ vết thương, hoặc dùng những chất ngăn được tia nắng mặt trời để bôi lên vết thương. Thói quen cổ truyền Việt Nam là bôi nghệ cũng không ngoài mục đích này. Bôi kem hay dầu lên vết thương Kem hoặc dầu thường giúp vết thương không bị khô, đồng thời có tác dụng che chở làn da mới để không bị những xây xát nhẹ khi bạn không để ý. Ngoài ra, khi tắm, vết thương và làn da mới cũng rất dễ bị cọ xát. Để hạn chế việc này, bạn nên dùng kem hoặc dầu loại xức cho vết thương, hoặc bóp vỡ một viên vitamin E, dầu cá bôi lên vết thương. Nếu không có thì có thể dùng ngay dầu ăn trong nhà cũng được. nhiều tác giả Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng Bệnh tiểu đường
31. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả Ở một người bình thường, lượng đường tiêu thụ được các tế bào hấp thu nhờ sự xúc tác của kích thích tố insulin, từ đó tạo năng lượng cần thiết cho những hoạt động của cơ thể. Tại châu Âu, cứ khoảng 20 người thì có một người bị trục trặc về tiến trình hấp thụ đường này do tế bào không chịu thu nhận đường hoặc không có đủ lượng insulin cần thiết để tiếp dẫn đường vào tế bào, hoặc kích thích tố insulin hoạt động không hữu hiệu lắm Kết quả là những người này bị bệnh tiểu đường (loại này là type 2 - loại tiểu đường sau tuổi trưởng thành). Đây là một bệnh nguy hiểm, làm tăng nguy cơ mắc các chứng bệnh về tim, thận, thần kinh, mù lòa, vết thương chậm lành, dễ nhiễm bệnh Mỗi người bệnh lại có những triệu chứng, những phản ứng cơ thể khác nhau và cần được bác sĩ giám sát thường xuyên. Một thứ thuốc tốt cho bệnh nhân tiểu đường này lại có thể gây hại cho bệnh nhân tiểu đường kia, và ngược lại. Tuy là một bệnh khá phức tạp nhưng dưới sự giám sát và cố vấn của bác sĩ, với một ý chí tương đối, bạn vẫn có thể kiểm soát được bệnh trạng của mình, và sự kiểm soát này không đến nỗi quá khó khăn. Điểm khởi sự để kiềm chế căn bệnh này thật ra chẳng có gì phức tạp: Mọi người bệnh đều phải giữ cho lượng đường và mỡ trong máu ở mức độ càng gần với bình thường càng tốt. Để đạt được điều đó, phải chú trọng 3 khía cạnh: thực phẩm dinh dưỡng, kiểm soát trọng lượng, tập thể dục. Qua đó, bạn có thể kiểm soát được toàn bộ bệnh trạng của mình. Dần dà bạn sẽ thấy được rằng, chỉ cần một chút kiên nhẫn, một chút ý chí, bệnh tiểu đường thật sự không thể làm khó được bạn. Những phương pháp dưới đây có thể giúp bạn rất nhiều trong cuộc chiến tranh chống lại căn bệnh hiểm nghèo này. Nếu bạn đang được bác sĩ theo dõi, hãy nói cho bác sĩ biết là bạn đang áp dụng phương pháp nào. Thực phẩm và dinh dưỡng Thực phẩm và dinh dưỡng chiếm vai trò hết sức quan trọng trong tiến trình trị liệu. Hiệp hội Tiểu đường Mỹ (ADA), cơ quan nghiên cứu chuyên môn và sâu rộng nhất về bệnh này, đưa ra những điểm chính yếu sau đây: Kiêng ăn chất béo: Cố gắng ăn càng ít chất béo càng tốt, sao cho số calories (nhiệt lượng) ăn vào từ chất béo không quá 30% tổng số nhiệt lượng mà cơ thể bạn cần dùng mỗi ngày. Danh từ "chất béo" ở đây dịch từ chữ "saturated fat", bao bồm cả mỡ động vật và mỡ thực vật. Cố gắng thay "saturated fat" bằng "poly-unsaturated fat" hoặc "mono-unsaturated fet" (là dầu mỡ không làm sinh ra cholesterol). Kiêng protein: Số calories (nhiệt lượng) ăn vào từ chất protein nên ở khoảng từ 12% đến 20% tổng số nhiệt lượng mà cơ thể bạn cần dùng mỗi ngày. Mỗi gram chất béo cung cấp 9 calories, mỗi gram protein cung cấp 4 calories.
32. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả Kiêng cholesterol: Mỗi ngày bạn không nên tiêu thụ quá 300 milligram cholesterol; chất này có trong lòng đỏ trứng, thịt, tôm, cua, hào, sò Ăn nhiều carbonhydrat: Số calories (nhiệt lượng) ăn vào từ chất này nên chiếm khoảng 50% tổng số nhiệt lượng mà cơ thể bạn cần dùng mỗi ngày. Cơm gạo có nhiều carbonhydrat. Ăn nhiều chất xơ: Nên tiêu thụ chừng 40 g mỗi ngày. Chất này rất có lợi cho bất cứ ai, nhất là bệnh nhân tiểu đường type. Nó có công dụng làm giảm mỡ máu, làm cho tiến trình tiêu thụ đường trong máu chậm đi. Nhờ vậy, chất insulin có nhiều thời giờ hơn để làm nhiệm vụ xúc tác của nó. Nhiều người lầm tưởng chữ chất xơ ám chỉ những chất có sợi hoặc gân như rau cải, hoặc những chất nhai xong có xác (như bã mía chẳng hạn). Thật ra không phải như vậy, chất xơ mang ý nghĩa gần giống như "chất độn", "cơm độn" vậy; nó có nhiều trong tất cả những loại đậu, trái cây, cám, khoai tây, cà rốt Kiêng ăn đường và những chất chứa đường Theo một số nghiên cứu tại các bệnh viện, việc kiêng cữ đường không cần thực hiện đến mức quá đáng nếu bạn có thể kiểm soát được bệnh của mình, và nếu bạn không quá mập. Đây có lẽ là một tin đáng lạc quan cho bạn. Dù sao, kiêng cữ vẫn tốt hơn, vì ít nhất điều này cũng giúp bạn đỡ phải khư khư theo dõi mức đường của mình mỗi lần ăn một ly chè, hay uống một ly nước ngọt. Theo Hiệp hội Tiểu đường thì các loại đường hóa học như aspatema, saccharin (không cung cấp calories) và những loại như fructose, sorbitol (cung cấp calories) đều có thể dùng được tùy theo bệnh trạng của từng người. Khi dùng, nên đọc nhãn hiệu của các loại đường để biết nó thuộc loại nào trong 4 loại trên. - Nếu bệnh tương đối nghiêm trọng, nên dùng loại không có calories như saccharin và aspateme. - Nếu bệnh trong vòng kiểm soát được, có thể dùng các loại cung cấp calories như fructose, sorbitol (theo những người có kinh nghiệm thì loại này mùi vị ngon hơn loại không cung cấp calories). Dù sao, bạn cũng nên cẩn thận một chút khi dùng loại này vì chúng có thể gây chứng tiêu chảy nếu dùng nhiều. Ngoài ra, đối với những người có ít insulin, đường fructose có khuynh hướng làm mức triglyceride trong cơ thể trở nên cao hơn. Ăn ít lại và ăn nhiều bữa Không ít thì nhiều, các thực phẩm trong bữa ăn hằng ngày đều chứa chất đường glucose; vì thế sau mỗi bữa ăn, cơ thể của bạn sẽ có nhiều đường hơn. Có nhiều đường nghĩa là cơ thể cần nhiều insulin để tiêu hóa chất đường thặng dư này. Nói cách khác, có thể tạm lập thành một công thức như sau: Ăn ít = Đường ít = ít chất insulin = Mức đường trong máu ít thay đổi. Vì thế, muốn mức đường trong máu ít thay đổi, nên ăn ít trong mỗi bữa ăn và bù lại bằng cách ăn nhiều bữa trong ngày. Chia số thực phẩm phải ăn trong ngày làm 3 bữa hoặc hơn thì càng tốt. Nếu không có thì giờ rảnh cho những bữa ăn, nên tìm cách ăn vặt một vài lát trái cây, một hai cái bánh nhạt (xen kẽ giữa các bữa ăn) là tốt nhất.
33. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả Nên tìm cách giảm cân Hầu hết những người mắc bệnh tiểu đường type 2 đều có số cân nặng hơn mức trung bình, nói đúng hơn là hơi mập. Việc này không tốt vì sự béo mập này có thể cản trở tính xúc tác của insulin và làm cho các tế bào không thể hấp thụ đường được. Vì lý do này nên lượng đường trong máu càng ngày càng cao hơn. Nếu bạn là người béo mập và bị bệnh tiểu đường thì vấn đề quan trọng hàng đầu là phải ăn ít lại và tập thể dục để giảm cân. Kinh nghiệm của nhiều bác sĩ về môn này cho thấy, có nhiều bệnh nhân chỉ cần giảm đi 2-5 kg là hầu như bệnh tiểu đường của họ hoàn toàn biến mất! Nói thì dễ, nhưng việc giảm cân không phải bất cứ ai muốn làm cũng được. Nếu bạn đã cố gắng nhiều và không giảm được tí ti nào thì cũng đừng buồn; miễn là bạn có thói quen ăn uống tốt (như nói ở các trang trước) và tập thể dục đều đặn là cũng tạm đủ rồi (nhưng dĩ nhiên đừng để lên cân nữa). Đừng bao giờ dùng phương pháp giảm cân không phải do ăn ít và tập thể dục. Những phương pháp này không có lợi cho căn bệnh của bạn. Kiêng rượu Hiệp hội Tiểu đường cũng khuyên bạn không nên uống hơn 2 "drink" alcohol một tuần (mỗi "drink" tương đương với 1 lon bia, 1 ly rượu chát, hoặc 1 shot hay 1 séc rượu mạnh). Cẩn thận khi mua thuốc Khi bị các bệnh thông thường như cảm, cúm, dị ứng , bạn thường đến tiệm thuốc tây mua thuốc. Hãy cẩn thận và đừng quên bạn có bệnh tiểu đường. Có nhiều loại thuốc (như aspirin) nếu được dùng nhiều sẽ làm mức đường hạ thấp. Các loại dược phẩm có chất cafein sẽ làm mức đường tăng cao. Chất phenylephrine trong một số thuốc nhỏ mũi, và các chất như ephedrine, epinephrine cũng làm tăng lượng đường trong máu lên. Trước khi mua thuốc, nhớ đọc kỹ nhãn hiệu, thường các thuốc đều có hàng chữ cảnh cáo nếu gây nguy hại cho người có bệnh tiểu đường, bệnh cao huyết áp, hen Bạn có thể hỏi dược sĩ tại tiệm thuốc nếu muốn chắc ăn 100%. Tập thể dục Hầu như bất cứ ai cũng có lợi khi tập thể dục, và người bệnh tiểu đường có lợi nhiều hơn ai hết. Việc tập thể dục làm tim bạn đập điều hòa, mạnh mẽ, và làm mức đường trong máu dễ kiểm soát hơn. Trong một số thí nghiệm, người ta còn ghi nhận được việc tập thể dục có thể làm gia tăng hiệu năng tiếp dẫn chất đường vào các tế bào của chất insulin sẵn có trong cơ thể. Nói cách khác, đối với người bị tiểu đường, việc tập thể dục giống như được chích thêm một liều insulin vào cơ thể vậy. Các chuyên gia khuyên người bị tiểu đường nên chọn những loại thể dục cần hoạt động tay chân nhiều và đều đặn như chạy bộ, đi bộ, đi xe đạp hay bơi lội , mỗi tuần tập ít nhất 3- 4 lần, mỗi lần chừng nửa giờ. Hãy tạo thành thói quen tập thể dục đều đặn và đừng bỏ lần nào. Việc tập thể dục
34. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả không đều có thể gây tác động không tốt trên bệnh trạng. Trong những loại thể dục cho người bị tiểu đường, các bác sĩ hay đề nghị nhất môn đi bộ. Loại thể dục này có thể nói là an toàn nhất vì không bắt cơ thể hoạt động mạnh mẽ, và cũng không kém phần hiệu quả so với các loại thể dục khác. Tuyệt đối tránh những loại thể dục có khuynh hướng gồng hoặc chịu đựng như tập tạ, hít đất, hít xà ngang. Những môn thể dục bắt bắp thịt phải gồng nhiều thường làm tăng mức đường trong máu, ngoài ra, nó cũng làm áp huyết tăng vọt lên. Sự tăng vọt này có thể ảnh hưởng không tốt đối với đôi mắt của bạn. Nếu bệnh tiểu đường của bạn không ổn định lắm, có nghĩa là bạn không thể, hoặc khó kiểm soát sự lên xuống của mức đường trong cơ thể, bạn cần nghe lời bác sĩ 100%, nhớ hỏi ý bác sĩ trước khi có chương trình tập thể dục. Cẩn thận về răng Như trên đã nói, người bị tiểu đường dễ bị nhiễm lạnh (infection). Hàm răng và lợi của họ cũng không phải là ngoại lệ. Người bị tiểu đường thường dễ bị sâu răng và các bệnh về lợi hơn người bình thường. Vì thế, cần chăm sóc hàm răng thật kỹ lưỡng; ít nhất cũng đánh răng mỗi ngày 2 lần, dùng chỉ floss đánh sạch răng sau mỗi bữa ăn; dùng các phương pháp chống chất tartar và plaque, cũng như đến nha sĩ thường xuyên. Chăm sóc đôi bàn chân Chỗ cần phải quan tâm nhất của người bị tiểu đường là hai bàn chân. Người bị tiểu đường thường không có một cảm giác nhạy bén ở bộ phận này. Đôi lúc họ đạp nhằm vật gì làm bị thương hay chảy máu mà cũng không thấy đau. Ngoài ra, bệnh tiểu đường cũng làm các vết thương lâu lành hơn Các lý do này khiến bệnh nhân rất dễ bị thương. Vết thương có thể dẫn đến nhiễm trùng hoặc các biến chứng khác mà đôi lúc họ không hề hay biết. Có nhiều người đã phải mất đi cả bàn chân vì không chăm sóc chân kỹ, để những chuyện trên xảy ra thường xuyên. Con số thống kê cho thấy sau khi bàn chân này bị cưa đi chừng vài ba năm, thường bàn chân kia cũng sẽ bị mất luôn (xác suất trên 70%). Là người bị tiểu đường, bạn phải hết sức cẩn thận về bàn chân của mình. Những phương pháp dưới đây có thể giúp bạn: 1. Hãy gầy bớt lại: Theo kinh nghiệm của các bác sĩ chuyên khoa về bàn chân, số người bị bệnh ở bàn chân thường có trọng lượng trên trung bình. Chuyện này tương đối dễ hiểu, vì trọng lượng cả người bạn đều dồn ở hai bàn chân nhỏ xíu với diện tích vài chục cm2. 2. Kiểm soát bàn chân mỗi ngày: Các bác sĩ khuyên nên xem xét bàn chân mỗi ngày vài ba lần xem có bị chảy máu, bầm, sưng đỏ, nứt nẻ, hay nhiễm trùng sưng mủ gì không. Nếu mắt kém thì hãy nhờ người khác xem xét giùm. Phải xem xét như vậy vì cảm giác nơi bàn chân của bạn không được bén
35. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả nhạy, và vì thế đôi lúc chân bị thương hay chảy máu mà vẫn không cảm thấy đau. 3. Giữ bàn chân sạch sẽ và khô: Bàn chân càng sạch thì cơ hội nhiễm trùng càng ít hơn khi bị thương. Nên rửa chân sạch mỗi ngày bằng xà bông và lau khô. Dùng bột phấn loại thoa chân để giữ cho chân khô. 4. Đừng để chân có cơ hội bị nhiễm trùng hay bị thương: Hãy thường xuyên cắt móng chân, nhất là khi có các tật của chân như móng mọc lệch, móng chẻ hai, cục chai vì chúng dễ làm chân bị thương. Đừng cắt cục chai trên chân; nếu cần, hãy dùng loại đá mài cục chai có bán tại các tiệm thuốc tây. Đừng ngâm chân trong nước lâu quá vì có thể tạo vết nứt trên da chân. 5. Giữ ấm chân trong những ngày trời lạnh: Vì chân của bạn ít cảm giác nên thường không cảm nhận được cái lạnh như những người khác. Hãy dùng tay sờ xem chân có lạnh toát như nước đá hay không và nhớ mang tất khi ngủ. Nếu chân bị lạnh lâu ngày, các tế bào sẽ chết và bạn có thể phải mất bàn chân đó. 6. Luôn luôn bảo vệ bàn chân với giày, tất: Trước hết, không bao giờ đi chân không. Đừng để có một lúc nào đó khi nhìn thấy máu chảy bê bết trong nhà mới biết rằng chân mình bị thương. Nên mang các loại giày bảo vệ chân hữu hiệu nhất, thường là những kiểu giày chạy bộ. Gần đây, người ta có chế ra những loại giày có thể bảo vệ tiện nghi tối đa cho người chạy bộ, hãy mang chúng. Dĩ nhiên, đôi giày không nên quá rộng hoặc quá chật để có thể làm chân bị thương vì sự cọ xát. Nhớ mang luôn tất khi đi giày. Tất nên dày, êm ái, vừa vặn với chân, và có thể hút mồ hôi. Chuyện gì xảy ra khi mức đường xuống quá thấp? Khi bị tiểu đường, bạn hầu như lúc nào cũng phải kiêng cữ. Sự kiêng cữ này tạo cho bạn một thói quen ăn uống rất điều độ, sao cho lượng đường từ thực phẩm của những bữa ăn vừa đủ cung cấp nhiệt lượng cần thiết mà thôi, không thể dư ra như người bình thường. Vậy chuyện gì xảy ra nếu bạn vì bận việc mà bỏ một bữa ăn, hoặc khi bạn hoạt động hơi nhiều (trong một buổi picnic ngoài trời hay một buổi khiêu vũ hào hứng chẳng hạn)? Lúc đó, bạn có thể cảm thấy được miệng mình bị tê, đổ mồ hôi lạnh, tim đập dồn dập hay có cảm giác nóng ran trong lồng ngực, nhẹ nhất là cảm thấy đói Đó là triệu chứng thiếu chất đường trong cơ thể. Làm sao để thoát ra khỏi tình trạng này? Dễ dàng thôi, theo bác sĩ Karl của Hiệp hội Tiểu đường, bạn chỉ cần uống một ly nước ngọt, ăn một cái kẹo Đa số bệnh nhân tiểu đường lúc nào cũng mang theo một vài viên kẹo để phòng ngừa những trường hợp thiếu đường bất chợt này. Hãy đo mức đường thường xuyên Giá tiền một bộ dụng cụ thử mức đường trong máu tuy không rẻ nhưng cũng không đắt lắm. Dụng cụ này cho bạn con số đo chính xác giúp ngăn ngừa nhiều hậu quả tai hại. Loại dùng thử đường trong nước tiểu không được chính xác lắm, vì đường từ máu vào nước tiểu sẽ tốn một khoảng thời gian, nhất là ở người già.
36. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả Nếu bạn chỉ bị ở mức độ nhẹ, hoặc đã quen với mức đường trong cơ thể mình và kiểm soát được nó thì không đến nỗi phải thử đường mỗi ngày bốn lần. Cố giữ tâm hồn bình thản Những cảm giác lo lắng, giận dữ hay hồi hộp đều có ảnh hưởng xấu cho bạn. Khi có những cảm giác này, một số người bị tăng vọt mức đường trong máu; một số khác lại hạ mức đường xuống hết sức thấp. Là một người bị bệnh, bạn hẳn biết được mức độ nguy hiểm của sự lên xuống này. Tự kiềm chế tâm hồn mình không bị lo lắng, giận dữ hay hồi hộp có lẽ là một việc hết sức khó khăn. Nhưng bạn chỉ có một con đường để đi, và bằng mọi giá, bạn phải làm được. Hãy thử các phương pháp sau đây: - Tập Yoga, Thiền hay tự thôi miên. Ở bất kỳ một tiệm sách hay một thư viện nào, bạn cũng dễ dàng tìm được những tài liệu về những kỹ thuật này. Cụ thể hơn, khi bạn đang nóng nảy, hồi hộp, việc trước tiên là đừng nghĩ đến lý do làm mình nóng nảy hay hồi hộp nữa. Bình tĩnh lại và để ý nhịp thở của mình, cố gắng giữ nhịp thở cho đều đặn (xin đọc thêm các sách về Yoga hoặc Thiền học). Trước khi tìm được các tài liệu chỉ dẫn sâu về Yoga hay Thiền, bạn có thể làm như sau khi lỡ lâm vào trạng thái nóng nảy, hồi hộp hay lo lắng: - Nhắm mắt lại và tưởng tượng bạn đang đi bộ trên một bãi biển thật đẹp. Chỉ có mình bạn, bầu trời thật xanh trong, một vài cụm mây trắng vắt ngang trên bầu trời, nắng dìu dịu Nước biển thật xanh, thật tươi mát, sóng biển lăn tăn tắp lại gần bờ tạo nên những âm điệu đều đều, rì rào (xin đọc thêm sách về thôi miên và tự thôi miên). Nhìn chung, đây là phương pháp rất hay để giữ cho tâm hồn được thanh tịch, thoải mái. - Hãy tập đức tính tự tin, tha thứ, và lạc quan. Nếu Thiền hay Thôi miên có thể giúp cho bạn thanh tịnh trong một lúc, thì những đức tính này tạo cho tinh thần bạn thoải mái lâu dài hơn. Thí dụ: bạn hay tức bực, nóng nảy trong những cuộc tranh cãi với người khác. Hãy tự nhủ: cãi làm gì với những người chỉ biết bô bô cái miệng. Trong thâm tâm tôi biết rằng tôi đúng là đủ, tranh cãi, bực tức làm gì; hoặc: chấp làm gì những người này, họ làm như vậy chẳng qua vì muốn giành cái lợi về họ, con người ai lại không thích lợi lộc, chẳng lẽ mình phải đi cãi với cả thế giới hay sao?. Hoặc: Ông bà kia đi xe đẹp quáquá mà xe mình thì vừa cũ vừa xấu; hãy suy nghĩ rằng: 2 ông bà đi xe đẹp kia, nếu họ bị chứng bệnh như mình, chưa chắc họ có thể phấn đấu bền bỉ như mình. Nhìn chung, hãy nhìn mọi vật ở khía cạnh tốt đẹp của nó, bạn sẽ thấy tâm hồn nhẹ nhàng và bình thản hơn rất nhiều. - Có nhiều người mắc bệnh tiểu đường và lại mắc thêm một chứng bệnh nữa, bệnh hay than oán. Tại sao là tôi? Tại sao trời đất bắt tôi phải chịu chứng bệnh nan y này? Tại sao người ta ăn cả một hộp kẹo thì được, còn tôi thì không? Có những chuyện đã xảy ra và không thay đổi được. Tại sao chúng ta ăn cơm, mà không ăn cỏ? Vì chúng ta là loài người, chúng ta không phải là loài bò hay ngựa! Tại
37. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả sao em bé kia có thể ăn cả hộp kẹo? Hãy nhìn xuống, ở châu Phi, ở những vùng đói kém, có nhiều người không đủ cơm ăn hằng ngày. Bạn không ở đó có phải là may mắn không? Lối chữa trị của Đông và Tây y tuy có khác nhau, nhưng các thầy thuốc cả hai phía đều công nhận một chuyện chung: bệnh nhân không lạc quan, sẽ khó chữa lành bệnh. Đừng bao giờ tạo khó khăn thêm cho chính mình nữa, hãy lạc quan lên. nhiều tác giả Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng Tắt kinh Đây là một sự kiện hết sức tự nhiên trong đời sống, sớm muộn gì cũng xảy ra. Bị tắt kinh không có nghĩa là bạn không còn khả năng tình dục, cũng không có nghĩa là bạn đã quá già để nghĩ đến chuyện tình cảm. Đó chỉ là những thay đổi xảy ra trên cơ thể, và bạn nên cùng với chồng tìm hiểu cặn kẽ về chuyện này để có thể thích ứng với những thay đổi sinh lý cũng như ảnh hưởng của nó lên đời sống tình cảm. Hiện tượng tắt kinh thường xảy ra ở phụ nữ tuổi từ 48 đến 53. Trong giai đoạn này, buồng trứng bắt đầu ngưng làm việc. Mức sản xuất kích thích tố oestrogen trong cơ thể dần dần hạ thấp để cuối cùng chấm dứt. Kinh nguyệt hằng tháng trở nên bất thường, khi có khi không, và cuối cùng không có nữa. Tiến trình này, tùy theo cơ thể và lối sinh hoạt của mỗi người, sẽ kéo dài từ sáu tháng đến ba năm. Trong thời gian đó, bạn thường có những triệu chứng: bỗng nhiên cảm thấy hết sức nóng, mặt nóng ran, đỏ rần lên trong thời gian chừng hai phút rưỡi; hoặc tự nhiên thấy lạnh đến rùng mình. Sự đòi hỏi về sinh lý hạ thấp, tử cung sẽ khô hơn. Song song với những triệu chứng cơ thể trên, tính bạn thường dễ sinh nóng nảy, cáu kỉnh; bạn hay mất ngủ buổi tối Những chuyện này đều rất bình thường, và người phụ nữ ở thời kỳ này thường cần có một ý chí tương đối mạnh để vượt qua những thay đổi, những khó chịu trong cơ thể. Nếu bạn có đủ phương tiện vật chất để đi khám bác sĩ thì đây là việc rất nên làm. Dù sao, những kinh nghiệm tổng quát dưới đây (được ghi lại từ những bác sĩ chuyên khoa) cũng sẽ giúp bạn hiểu rõ và thích nghi được với những thay đổi trong cơ thể của mình. Những cơn nóng bất chợt Khi cơ thể thiếu sự hiện diện của kích thích tốt oestrogen, nó sẽ phản ứng bằng những cơn nóng bất chợt. Hơn 80% phụ nữ có hiện tượng này trong thời kỳ tắt kinh của họ. Những cơn nóng bất chợt sẽ xảy ra thường xuyên đến khi nào cơ thể bạn quen với sự thiếu vắng của kích thích tố oestrogen.
38. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả Mỗi lần bị lên cơn nóng như vậy, bạn sẽ có cảm giác như mặt, đầu và phần trên của thân thể mình bị bỏ vào một lò nướng bánh mì vậy. Bạn sẽ đổ mồ hôi rất nhiều, mặt đỏ rần lên, nhiệt độ trên da có thể tăng vọt từ 2 đến 4 độ C. Cơn nóng này sẽ kéo dài chừng hai phút rưỡi, sau đó dần dần giảm bớt để trả lại nhiệt độ bình thường cho cơ thể sau khoảng nửa tiếng. Bạn sẽ có thể cảm biết được là cơn nóng bất chợt này sắp tấn công. Và hãy chuẩn bị trước cho cơn nóng đó bằng những cách như chuẩn bị sẵn quạt, khăn lau mồ hôi, mặc quần áo không dày lắm (bằng vải để hút mồ hôi). Nếu trời lạnh, hãy mặc nhiều lớp quần áo mỏng để có thể cởi bớt ra trong lúc bị cơn nóng này tấn công. Việc uống nhiều nước cũng giúp ích nhiều vì nước sẽ khiến thân nhiệt không lên quá cao trong cơn nóng. Thường cơn nóng cũng bắt đầu do một món ăn quá cay, quá nhiều gia vị, hoặc từ một cảm giác bực tức, giận dữ. Qua kinh nghiệm này, bạn thấy được mình có thể làm giảm bớt sự tấn công của chúng bằng cách ăn ít gia vị lại, và cố gắng trầm tĩnh, điềm đạm hơn (có thể tập yoga hay ngồi thiền, sẽ giúp ích rất nhiều trong việc tự làm bớt tính nóng nảy). Trong sinh hoạt vợ chồng, nếu bạn và chồng ngủ chung giường, hãy đắp chăn riêng, vì khi bị nóng, bạn sẽ có khuynh hướng đạp tung chăn. Và nếu cơn nóng này đến vào giữa khuya, có lẽ bạn sẽ nghe được nhiều tiếng cằn nhằn. Hãy yêu nhau như thuở đầu gặp gỡ! Đừng bao giờ có mặc cảm về khả năng sinh lý của mình. Bạn sẽ trở nên nóng nảy, gắt gỏng hơn? Tử cung của bạn bị khô? Không hề gì, vì bạn có thể dùng kem bôi trơn (kem này có bán tại bất cứ hiệu thuốc Tây nào). Nếu không có sẵn, vài giọt dầu ăn cũng hoàn thành nhiệm vụ và hoàn toàn không có gì nguy hiểm hay mất vệ sinh cả. Trên hết, việc làm tình mỗi tuần ít nhất một lần trong thời kỳ này có công dụng làm chậm lại thời kỳ tắt kinh, làm chất oestrogen lâu bị khô cạn hơn Nhìn chung, nếu phải thay đổi lớn, hãy thay đổi trong 3 năm, bạn sẽ thấy dễ chịu hơn là phải thay đổi nhanh trong vòng 6 tháng. Và để được như vậy, hãy làm tình đều đặn. Hãy tạo sự thông cảm giữa vợ chồng Bạn cảm thấy bực bội? Bạn khó ở trong người? Bạn không thích làm tình? Bạn bị đau vì tử cung quá khô khi ân ái? Tư thế quan hệ thường sử dụng không còn thích hợp nữa? Không có gì hay hơn là nói rõ cho người chồng biết về những thay đổi lớn lao trong cơ thể bạn; hãy cho anh ấy có cơ hội chia sẻ và thông cảm về những biến đổi này. Thậm chí, nếu bạn bị đau hay không cảm thấy thoải mái, không cảm thấy thích thú trong khi quan hệ, hãy cùng người chồng tìm ra những tư thế thích hợp hơn.
39. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả nhiều tác giả Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng Bệnh trĩ "Đau khổ như những ai đau khổ vì bệnh trĩ ". Câu nói này diễn tả được phần nào nỗi khó chịu của một người bị mắc chứng này. Nhiều người Pháp khẳng định rằng đại tế Napoleon của họ lẽ ra đã không thua trận xiểng niểng tại Waterloo nếu ngài không mắc bệnh trĩ! Chuyện này có thể làm một huyền thoại, nhưng cũng nói lên được tác động của bệnh trĩ lên con người. Khi lỡ mang chứng này, người bệnh thường cảm thấy khó chịu, nhất là những lúc ngồi trong toilet rên rỉ, chịu đựng. Nói sao cho xiết cái cảm giác đọa đày. Với kiến thức y học ngày nay, bệnh trĩ thường được các bác sĩ kiềm chế không mấy khó khăn. Những kiến thức chuyên môn dưới đây (được thu thập từ kinh nghiệm của các bác sĩ chuyên khoa về trĩ) sẽ có thể giúp bạn tiêu trừ, hoặc ít ra cũng làm giảm bớt nỗi đau khổ vì bệnh này. Chú trọng về ăn uống Việc ăn uống đúng cách có thể làm một người bị bệnh trĩ nặng giảm hơn một nửa nỗi khó chịu, và có thể làm tiêu tan gần hết bệnh của một người ở thời kỳ nhẹ hay trung bình. - Hãy uống nhiều nước và ăn thức ăn có nhiều chất xơ. Khi bạn ăn uống như vậy, chắc chắn phân sẽ lỏng hơn. Bạn thường chỉ khó chịu khi phân quá cứng, quá đặc. - Hạn chế ăn muối và kiêng các chất gia vị cay, nóng, cà phê, rượu, những thực phẩm chứa chất cafein. Muối có khuynh hướng giữ nước lại trong cơ thể, làm các tế bào và mạch máu trương căng ra, làm nặng hơn triệu chứng trĩ. Những gia vị cay, nóng và chất kích thích thường tạo cảm giác khó chịu khi phân đi qua hậu môn. Dùng dầu thoa hậu môn Chuyện này cũng dễ hiểu nếu bạn từng bị bệnh trĩ. Một chút dầu sẽ làm trơn hậu môn, và làm phân dễ ra hơn. Có thể mua loại petroleum jelly bán trong các nhà thuốc Tây. Dùng một que quấn bông gòn hoặc ngón tay thoa vào bên trong hậu môn, sâu chừng 1, 2 phân là đủ. Đừng rặn, và đừng khiêng nặng Hành động rặn sẽ làm trĩ ló ra ngoài hậu môn nhiều hơn. Tương tự, bạn cũng sẽ phải gồng lên khi khiêng một vật nặng như tủ lạnh, bàn ghế Trĩ thường xuất hiện do những tĩnh mạch bị trương căng lên. Hành động gồng hay rặn làm cao áp huyết trong các mạch máu và làm trương căng chỗ trĩ nhiều hơn nữa. Lưu ý: Nếu bạn chưa bị trĩ, hành động gồng hay rặn có thể khiến bạn mắc bệnh trĩ. Người mập và có thai dễ bị bệnh trĩ hơn
40. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả Trọng lượng và sức nặng của bào thai tạo ra một áp suất đè lên các tế bào và mạch máu tại hậu môn, dễ tạo nên bệnh. Nếu bạn quá nặng cân, hãy giảm ăn và tập thể thao để giảm cân. Nếu bạn đang mang thai, nên nằm nghiêng về bên trái nhiều (20 phút/4 tiếng đồng hồ). Hành động này làm giảm bớt sức ép của bào thai trên tĩnh mạch hậu môn. Công dụng của kem thoa trĩ Các loại kem thoa trĩ (hemorrhoid cream) có bán tự do tại các tiệm thuốc Tây. Kem này thường có công dụng làm cho chỗ trĩ không đau đớn khi thoa vào. Kem chỉ có công dụng giảm đau trong một lúc mà thôi, không phải là thuốc trị bệnh. Khi trĩ sưng lên và ló ra ngoài hậu môn, bạn có thể đến bác sĩ cắt bỏ; phẫu thuật tương đối dễ dàng, không nguy hiểm, và không tốn quá nhiều tiền. Nên rửa hậu môn sau khi đi vệ sinh Thông thường, việc rửa sẽ làm hậu môn sạch hơn là lau bằng giấy. Khi bạn bị trĩ, việc lau chùi bằng giấy thường gây đau đớn. Nếu không thích rửa, hãy chùi bằng loại giấy lau mặt bán trong hộp loại giữ ẩm (moisturized facial tissue), nó sẽ ít làm trầy chỗ trĩ hơn. Phải dùng giấy lau mặt vì hiện trên thị trường không có loại giấy vệ sinh có giữ ẩm - moisturized toilet tissue). Ngâm nước ấm Việc ngâm nước ấm thường xoa dịu được cơn đau của trĩ và làm trĩ bớt sưng lên. Bác sĩ Byron tại Louisiana (Mỹ) xác nhận như vậy dựa theo kinh nghiệm chẩn trị nhiều năm. Bạn có thể xả nước ấm trong bồn tắm vừa đủ ngập qua hậu môn rồi ngồi bó gối hay ngồi chồm hỗm trong bồn cho đến khi hết đau. Mẹo vặt: Mỗi ngày uống hai viên collinsonia canadensis, có thể chữa được các triệu chứng của bệnh trĩ. Thuốc này có bán tại một số tiệm thuốc Tây. Tuy nhiên, bạn nên hỏi bác sĩ trước khi uống bất cứ thuốc gì lạ. nhiều tác giả Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng Vết bầm Trừ phi cả ngày quấn người trong một lớp bông dày; bằng không, bạn khó mà tránh được việc lâu lâu lại có một vết bầm trên đầu gối, mắt cá chân, cùi chỏ Nhiều vết bầm không biết vì đâu mà có. Che bằng cái gì đây? Một chiếc khăn quàng vào mùa hè, hay một lớp phấn thật dày? Biện pháp cuối cùng vẫn là làm sao cho vết bầm này tan càng nhanh càng tốt.
41. Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng nhiều tác giả Làm sao để vết bầm tan đi trong thời gian ngắn nhất? Hãy áp dụng những phương pháp dưới đây. Đắp nước đá Khi vừa đụng phải cạnh bàn, cảm thấy đau điếng, bạn biết chắc rằng nơi đó sẽ xuất hiện một vết bầm xanh, tím hoặc đen trong 1-2 ngày sau. Đừng thử chờ xem vết bầm có hiện lên hay không, vì lúc đó có lẽ đã hơi trễ. Hãy dùng một bao nylon chứa nước đá đắp lên ngay chỗ đau hoặc dùng các bao giữ lạnh chứa chất lỏng màu xanh bán tại các tiệm thuốc Tây, bỏ vào ngăn đá vài tiếng rồi đắp lên vết thương (loại này dễ dùng và ít chảy nước hơn là dùng bao nylon đựng nước đá, công hiệu như nhau, nhưng dĩ nhiên đắt tiền hơn). Đắp nước đá trên chỗ đau chừng 15 phút, lấy ra 15 phút, và đắp lại 15 phút tiếp tục như vậy trong vài tiếng đồng hồ ngay sau khi bị thương. Theo bác sĩ Hugh M. (phòng Cứu thương Bệnh viện Aspen, Colorado), nước đá có công dụng làm co các mao quản dẫn đến vết thương, khiến máu không dẫn nhiều đến đó. Vết bầm hình thành do máu bầm tụ lại chung quanh chỗ bị thương. Càng ít máu đến vết thương, vết bầm sẽ càng nhỏ hơn. Ngoài ra, hơi lạnh cũng làm vết thương bị tê, làm giảm sự đau đớn nơi đó. Hơ nóng vào ngày hôm sau Sau khi đã đắp nước đá trên vết bầm, bạn có thể yên tâm rằng chỗ bầm sẽ không hiện lên xanh hay tím trong ngày hôm sau đối với trường hợp nhẹ. Với trường hợp nặng, bạn vẫn có thể thấy vết bầm này xuất hiện, nhưng thường nhạt và nhỏ. Đây là lúc bạn có thể dùng hơi nóng hơ lên để làm vết này tan biến nhanh chóng. Dùng khăn nhúng nước thật nóng, vắt khô rồi đắp lên chỗ bầm; xả lại khi khăn nguội; cứ thế liên tục từ 1 đến 2 tiếng đồng hồ tùy theo vết bầm lớn hay nhỏ. Bác sĩ Sheldon P. (Đại học Y khoa Duke) giải thích rằng hơi nóng có tác dụng làm máu lưu thông qua chỗ bầm nhanh hơn, và vì thế sẽ làm vết bầm tan nhanh hơn. Lý luận này có lẽ không xa lạ gì lắm. Tại Việt Nam, bạn đã từng thấy người ta xoa dầu nóng lên vết bầm. Hành động này không ngoài mục đích giúp máu lưu thông nhanh hơn Dù sao, chắc chắn sự kết hợp của lạnh và nóng sẽ tốt hơn trường hợp chỉ dùng dầu nóng mà thôi. Dùng sinh tố C Sinh tố C cũng là một trong những thuốc làm tan vết bầm rất hiệu nghiệm. Theo nghiên cứu của Đại học North Carolina, những người có ít chất sinh tố C trong cơ thể thường dễ bị bầm hơn và vết bầm cũng lâu tan hơn. Sinh tố C tạo nên những lớp collagen bảo vệ cơ thể. Những lớp này mỏng hơn ở bàn chân, bàn tay và ở mặt; đó là lý do vết bầm tại các nơi này thường dễ xuất hiện hơn, đậm hơn và lâu tan hơn. Vì thế, nếu bạn nhận thấy mình dễ bị bầm hơn người khác, đó không phải là do da thịt bạn "độc" hơn đâu, mà chính là do thói quen tiêu thụ ít sinh tố C. Để ít bị bầm hơn, bạn có thể tiêu thụ khoảng