Bài giảng Sàng lọc phát hiện bệnh sớm trong y học gia đình

Nội dung text: Bài giảng Sàng lọc phát hiện bệnh sớm trong y học gia đình

1. SÀNG LỌC PHÁT HIỆN BỆNH SỚM TRONG Y HỌC GIA ĐÌNH PGS.TS. Trần Khánh Toàn Bộ môn Y học gia đình, Trường Đại học Y Hà Nội trankhanhtoan@hmu.edu.vn
2. Mục tiêu Sau khi học xong bài này, học viên có khả năng: v Trình bày được khái niệm, vai trò và ý nghĩa của sàng lọc trong phát hiện bệnh sớm. v Phân tích được nguyên tắc sàng lọc phát hiện bệnh sớm theo nguyên lý Y học gia đình. v Liệt kê được một số can thiệp sàng lọc đang được áp dụng phổ biến hiện nay v Trình bày được nội dung khuyến cáo sàng lọc phát hiện sớm một số bệnh mạn tính không lây nhiễm thường gặp ở tuyến cơ sở.
3. Nội dung v Khái niệm và ý nghĩa của sàng lọc v Nguyên tắc sàng lọc phát hiện bệnh sớm v Một số khuyến cáo sàng lọc phát hiện bệnh sớm trong YHGĐ
4. KHÁI NIỆM VÀ Ý NGHĨA CỦA SÀNG LỌC Tran Khanh Toan 4
5. Khái niệm về sàng lọc v Sàng lọc là việc áp dụng một cách có hệ thống các trắc nghiệm hoặc điều tra để xác định những cá nhân có nguy cơ cao về một bệnh cụ thể để có định hướng dự phòng hoặc điều trị trong số những người chưa nhận biết các triệu chứng của bệnh đó v Sàng lọc là áp dụng một biện pháp kỹ thuật (thăm khám, xét nghiệm, ) để phát hiện một bệnh ở giai đoạn sớm trong số những người chưa có biểu hiện bệnh. Tran Khanh Toan 5
6. Khái niệm về sàng lọc v Sàng lọc là quá trình áp dụng một biện pháp kỹ thuật (xét nghiệm, kiểm tra, hoặc các thủ thuật khác) để phát hiện những cá thể đang có nguy cơ phát triển thành bệnh, hoặc đã có biểu hiện bệnh tiềm ẩn ở giai đoạn tiền lâm sàng hoặc một bệnh ở thời kỳ sớm trong một cộng đồng mà bệnh đó chưa biểu hiện những triệu chứng lâm sàng có thể nhận biết. v Trắc nghiệm sàng lọc là một nghiệm pháp kỹ thuật tiến hành đối với các cá thể trong cộng đồng nhằm phát hiện sớm tình trạng bệnh tật của cộng đồng đó, phục vụ nội dung chẩn đoán cộng đồng. Tran Khanh Toan 6
7. Khái niệm sàng lọc Tran Khanh Toan 7
8. Khái niệm về sàng lọc Tran Khanh Toan 8
9. Đặc điểm của sàng lọc v Bao gồm sàng lọc toàn thể; sàng lọc có chọn lọc cho đối tượng nguy cơ cao; và sàng lọc đồng thời nhiều thử nghiệm v Sàng lọc có hiệu quả đối với một số điều kiện chỉ khi nào các cá nhân đạt đến độ tuổi nhất định, có giới tính nhất định hoặc có những yếu tố nguy cơ nhất định làm cho họ có nguy cơ phát triển các điều kiện v Các trắc nghiệm sàng lọc không nhằm mục đích chẩn đoán mà chỉ giúp phân loại rõ ràng những người có thể bị bệnh và những người có thể không. Những người có kết quả dương tính hoặc nghi ngờ phải được chuyển đến bác sĩ để chẩn đoán và điều trị cần thiết. Tran Khanh Toan 9
10. Đặc điểm của sàng lọc v Các chương trình sàng lọc cần đảm bảo rằng một phần lớn nhóm đối tượng được sàng lọc và những người có biểu hiện bất thường được chẩn đoán và điều trị thích hợp v Các can thiệp sàng lọc được thiết kế để xác định bệnh trong cộng đồng sớm, do đó cho phép can thiệp và quản lý sớm hơn với hy vọng giảm tỷ lệ tử vong và mắc bệnh Tran Khanh Toan 10