Bài giảng Miễn dịch và Sinh lý bệnh - Sinh lý bệnh điều hòa thân nhiệt - Đào Thanh Hiệp
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Miễn dịch và Sinh lý bệnh - Sinh lý bệnh điều hòa thân nhiệt - Đào Thanh Hiệp", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Tài liệu đính kèm:
bai_giang_mien_dich_va_sinh_ly_benh_sinh_ly_benh_dieu_hoa_th.pdf
Nội dung text: Bài giảng Miễn dịch và Sinh lý bệnh - Sinh lý bệnh điều hòa thân nhiệt - Đào Thanh Hiệp
- SINH LÝ BỆNH ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Bs. CK1. Đào Thanh Hiệp 1
- I. ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT 1. BIẾN NHIỆT VÀ ỔN NHIỆT -Động vật cấp thấp (cá, ếch, bò sát) có thân nhiệt phụ thuộc vào nhiệt độ môi trường (biến nhiệt) -Động vật cấp cao (chim, động vật có vú) có thân nhiệt ổn định (ổn nhiệt) -Cơ thể oxy hóa các chất giàu năng lượng (glucid. Lipid, protid) tạo năng lượng -Hơn 50% năng lượng tạo ra biến thành nhiệt, phần còn lại tích trữ dưới dạng ATP sử dụng cho hoạt động sống của tế bào 2
- 2. CƠ CHẾ DUY TRÌ ỔN ĐỊNH THÂN NHIỆT A. Cơ chế -Sự cân bằng giữa quá trình tạo nhiệt và thải nhiệt -Một quá trình thay đổi sẽ làm quá trình thứ 2 thay đổi theo -Nếu chúng cùng tăng hay giảm đồng biến và căng bằng thì thân nhiệt vẫn được ổn định 3
- B. Trung tâm điều hoà thân nhiệt -Nằm phần trước ở vùng dưới đồi, gồm 2 thành phần: -Phần chỉ huy tạo nhiệt: bị khích thích làm tăng chuyển hóa và tạo nhiệt thông qua hệ giao cảm, tủy thượng thận và tuyến giáp -Phần chỉ huy thải nhiệt: bị kích thích làm tăng thải nhiệt thông qua hệ phó giao cảm, dãn mạch da và tiết mồ hôi 4
- -Trung tâm điều nhiệt chi phối cả 2 quá trình, dựa vào 2 nguồn tin: ❖ Nhiệt độ môi trường tác động lên bộ phận thụ cảm ở da truyền lên trung tâm ❖ Nhiệt độ dòng máu đi qua trung tâm 5
- C. Điểm đặt nhiệt -Khái niệm “điểm đặt nhiệt” khi so sánh trung tâm điều nhiệt của cơ thể với bộ phận điều nhiệt của dụng cụ đốt nóng -Trong sốt điểm đặt nhiệt bị tác nhân gây sốt làm tăng lên, nhưng quá trình thải và tạo nhiệt vẫn cân bằng 6
- D. Sản nhiệt -Được thực hiện bằng biện pháp hóa học -Tăng hay giảm phụ thuộc vào trạng thái cơ thể nghỉ hay hoạt động -Sự duy trì chuyển hóa cơ bản (trạng thái nghỉ) tạo ra khoảng 1400-1500 Kcal/ngày (cơ thể trung bình)gan là cơ quan chủ yếu sinh nhiệt. -Khi cần sử dụng năng lượng ở mức tối đa, cơ thể sẽ oxy hóa các chất ở cùng độ tối đa, do vậy cũng sinh ra lượng nhiệt tối đa -Nếu cần tạo nhiệt khẩn cấp thì nơi tạo nhiệt chủ yếu ở cơ, với sự kích thích của thyroxin và noradrenalin 7
- E. Thải nhiệt, mất nhiệt Cơ thể thải nhiệt bằng các biện pháp vật lý: ❖ Truyền nhiệt ❖ Bức xạ nhiệt ❖ Bốc hơi nước 8
- II. THAY ĐỔI THÂN NHIỆT THỤ ĐỘNG -Thay đổi thân nhiệt thụ động là sự thay đổi thân nhiệt không phải do rối loạn hoạt động của trung tâm điều hòa nhiệt mà do những thay đổi ngoài trung tâm (nhiệt độ, môi trường, dự trữ năng lượng của cơ thể ) khiến trung tâm không còn đủ các điều kiện cần thiết để điều chỉnh và duy trì thân nhiệt 9
- 1. GIẢM THÂN NHIỆT -Khi nhiệt độ trung tâm giảm từ 1-2 độ C trở lên -Cơ chế chung của giảm thân nhiệt là sản nhiệt < mất nhiệt, tức là tỷ số sản nhiệt/thải nhiệt<1 1 0