Bài giảng Hệ thống bổ thể

Nội dung text: Bài giảng Hệ thống bổ thể

1. HỆ THỐNG BỔ THỂ Đồng Nai - 2020 1
2. MỤC TIÊU 1. Trình bày và vẽ được sơ đồ 3 con đường hoạt hóa bổ thể. 2. Liệt kê các thuộc tính sinh học chính khi có hoạt hóa bổ thể. 3. Liệt kê được 3 giai đoạn của hoạt hóa bổ thể. 4. Trình bày yếu tố và cơ chế điều hòa bổ thể. 2
3. KHÁI NIỆM - Là thành phần dịch thể của miễn dịch không đặc hiệu, bao gồm hơn 30 loại protein (chiếm ≈ 10% tổng số protein huyết tương), không bền vững với nhiệt (bị bất hoạt ở 560C/30 phút). - Được tạo ra ở tế bào gan và đại thực bào. - Có mặt trong huyết thanh ở dạng không hoạt động. - Được hoạt hóa khi có mặt mầm bệnh, theo dạng phản ứng liên hoàn (dòng thác bổ thể). 3
4. HỆ THỐNG BỔ THỂ Con đường kinh điển: tập hợp các protein có chung kí hiệu là C kèm theo một con số: C1 C9. Riêng C1 gồm 3 tiểu đơn vị: C1q, C1r và C1s. Thành phần riêng của con đường tắt: các yếu tố tăng cường hoạt động (tạo phức bền vững) gồm B, D và P (properdin). Chất điều hòa hoạt động bổ thể: –INH (inhibitor = chất ức chế) –INA (inactivator = chất bất hoạt) 4
5. HỆ THỐNG BỔ THỂ . Khi các thành phần được hoạt hóa sẽ phân cắt thành: • Mảnh nhỏ có hoạt tính được ký hiệu a (active). • Mảnh lớn hơn có tính bám vào các bề mặt sinh học ký hiệu b (binding) (C2 ngoại lệ). • Vd: C3 hoạt hóa phân tách thành C3a và C3b có hoạt tính khác nhau. . Ký tự i (inactive) đặt trước chỉ thành phần đã bị mất hoạt tính . Khi các thành phần liên kết thành một phức được ký hiệu bằng chữ C và con số của các thành phần: C42 hay C567. . Khi một hay nhiều yếu tố ở dạng hoạt tác thì đánh một gạch ngang ở phía trên: C4b2a. 5
6. Các tiến trình hoạt hóa bổ thể gồm 3 giai đoạn là: • Giai đoạn nhận diện. • Giai đoạn khuyếch đại hoạt hóa. • Giai đoạn tấn công màng tế bào. Các yếu tố có khả năng hoạt hóa bổ thể: • Phức hợp kháng nguyên - kháng thể (gắn trên bề mặt tế bào hay tự do) (kinh điển). • Nội độc tố vi khuẩn Gram (-) lipopolysaccharide, thành tế bào nấm, IgA bị ngưng tập, nọc rắn hổ (tắt- Properdin). • Thành phần màng vi khuẩn (Lectin). 6
7. CON ĐƯỜNG HOẠT HÓA BỔ THỂ KINH ĐIỂN Được phát hiện sớm nhất Cần có sự kết hợp kháng nguyên - kháng thể để hoạt hóa Phức hợp KN - KT - Bổ thể KT + KN 7
8. HOẠT HÓA YẾU TỐ C1 Phức hợp C1 8
9. Khi IgG/IgM kết hợp với KN trên màng vi khuẩn Phức hợp C1 gắn lên thụ thể có trên phần Fc của kháng thể Phức hợp C1 họat hóa C4 C4a, C4b và C2 C2a, C2b b a Phức hợp C4b2a hoạt hóa C3 C3a và C3b C4b2a3b C5 convertase 10