Bài giảng Bệnh sốt xuất huyết Dengue ở trẻ em

Nội dung text: Bài giảng Bệnh sốt xuất huyết Dengue ở trẻ em

1. 08/09/2011 Ni dung 1. Ch n đĩan 2. Sàng lc bnh và quy t đ nh điu tr 3. X trí PGS.TS. Đồn Th Ng c Di p Đ i hc Y D ư c TP HCM Bnh vi n Nhi Đ ng 2 Bi u đ s bnh nhân st xu t huy t khu vc phía nam 4000 Số ca 3500 3000 2008 2500 2000 1500 2011 2010 1000 2009 500 Tuần 4 type huyết thanh: Den 1, 2, 3, 4 0 1 4 7 10 13 16 19 22 25 28 31 34 37 40 43 46 49 52 Mắc 2008 Mắc 2009 Mắc 2010 Mc 2011 1
2. 08/09/2011 Có triệu chứng SXH Dengue 5% SXH Dengue cĩ du hi u cnh báo Muỗi vằn Aedes agypti SXH Dengue nng Không triệu chứng Nhiễm Truyền virus cho người virus Dengue Nhiễm virus huyết 95% Hệ bạch huyết Di n ti n bnh st xu t huy t -Tươ ng đ i đơ n gi n -Chi phí khơng cao -Ht bnh khơng đ li di ch ng -Và rt hi u qu nu can thi p ĐÚNG & K P TH I Ch n đĩan bnh st xu t huy t Dengue Phân lai SXH Dengue – WHO 1997 theo WHO 1997 Đ Tri u ch ng / du hi u X trí Lâm sàng: - St cao liên tc t 2 – ngày I + du dây th t dươ ng tính Cĩ th điu tr - Cĩ du hi u xu t huy t ti nhà - Gan to II + xu t huy t da niêm Nh p vi n -Sc Cn lâm sàng: III Mch nhanh, HA kt Nh p vi n cp - Hct tăng > 20% giá tr bình th ư ng cu - Ti u cu < 100.000/mm3 IV M=0, HA=0 Xác đ nh ch n đĩan: -NS1 Ag/ IgM -PCR, phân lp siêu vi 2
3. 08/09/2011 Phân lai SXH Dengue – WHO 2009 Phân lai SXH Dengue – WHO 2009 Nhĩm Tri u ch ng / du hi u X trí A SXH Dengue khơng cĩ du hi u cnh Cĩ th điu tr Nhĩm Phân lai ICD báo ti nhà A SXH Dengue B SXH- Denguecĩ du hi u cnh báo Nh p vi n / cĩ bnh lý khác kèm theo / hịan cnh xã hi đ c bi t B SXH- Dengue cĩ du hi u cnh báo C Th t thĩat huy t tươ ng nng: Nh p vi n cp Sc +/ho c tích t dch gây suy hơ hp cu C St xu t huy t nng Xu t huy t nng Tn th ươ ng cơ quan nng St xu t huy t Dengue (2009) St xu t huy t Dengue cĩ du hi u cnh báo 1. Lâm sàng: -Các du hi u ca SXH D, kèm theo các du hi u cnh báo * St cao đ t ng t và liên tc t 2 đ n 7 ngày sau đây: Và ≥ 2 trong các du hi u sau: -Xu t huy t: dây th t (+), ch m XH, ch y máu chân răng -Vt vã, l đ , li bì ho c ch y máu cam -Đau bùng vùng gan/n đau vùng gan -Nh c đ u, chán ăn, bu n nơn -Gan to > 2 cm d ư i b sư n -Da xung huy t, phát ban -Nơn nhi u -Đau cơ, đau kh p, nh c 2 h mt -Xu t huy t niêm mc -Ti u ít 2. Cn lâm sàng: -Hct tăng cao + Ti u cu gi m nhanh -Hct bình th ư ng ho c ↑ (trên 20% tr s bình th ư ng) -Ti u cu bình th ư ng ho c hơi gi m -Bch cu th ư ng gi m St xu t huy t Dengue nng: -Thĩat dch huy t tươ ng nng
   sc gi m th tích, dch khoang màng ph i, màng bng nhi u -Sc SXH – D: mch nhanh, HA kt/tt -Sc SXH – D nng: M=0, HA=0 -Xu t huy t nng -Suy tng 3
4. 08/09/2011 Sàng lc bnh đúng và quy t đ nh điu tr chính xác: Đánh giá nhanh ngay khi ti p nh n bnh nhân: -Hi bnh s -Khám lâm sàng -Nh n bi t đư c các du hi u nng -Làm xét nghi m: th ư ng qui và đ c hi u cho SXH
   cp cu ngay Ch n đốn, đánh giá giai đon và đ nng -Gi m nh p vi n khơng cn thi t
   tránh quá ti Quy t đ nh điu tr -Dn dị các tri u ch ng cn tái khám ngay
   Tránh nh p vi n trong tình tr ng nng NhĩmNhĩm BB NhĩmNhĩm CC nh p vi nvi n CpC p cuc u ngayngay -Khơng cĩ du hi u cnh báo , VÀ: -Cĩ th ung đ lư ng dch cn thi t -Đi ti u ít nh t 6 gi / ln -Khơng cĩ bnh lý kèm theo -Điu ki n ch ăm sĩc tt - - + XN: Điu tr : * Tái khám mi ngày đ theo -Ngh ng ơi dõi di n ti n bnh: CTM, Hct -Gi m bch cu + -Ung nhi u nư c - - -Gi m st + - -H st paracetamol -Du hi u báo đ ng -Lau mát * Dn các du hi u cn tái -Di t mu i khám ngay * Phi u theo dõi ti nhà 4
5. 08/09/2011 NhĩmNhĩm B: nh pnh p vi nvi n Các du hi u cn tái khám ngay: Cĩ bnh lý khác kèm theo, nh ũ nhi, béo phì. Cĩ du hi u XN: CTM, Hct Nhà xa, khơng cĩ điu ki n ch ăm sĩc tt Cnh báo • khơng ci thi n v lâm sàng, -Khuy n khích ung nư c • tình tr ng xu hơn trong giai đ an gi m st, -Nu khơng ung đ : truy n • đau bng nhi u, dch NS/LR li u duy trì • nơn ĩi nhi u, • tay chân nh p lnh, Theo dõi: -Nhi t đ • kích thích, vt vã, li bì, -Lư ng nư c xu t nh p -Nư c ti u (lư ng và s ln) • cĩ du hi u xu t huy t (tiêu phân đen, ĩi dch -Du hi u tr nng nâu), -Hct, BC, TC • khơng đi ti u trong vịng 4 – 6 gi NhĩmNhĩm B: nh pnh p vi nvi n NhĩmNhĩm C: CpC p cuc u ngayngay Cĩ bnh lý khác kèm theo, nh ũ nhi, béo Cĩ du hi u XN: CTM, Hct phì, nhà xa, khơng cĩ điu ki n ch ăm sĩc tt báo đ ng - Th t thốt huy t tươ ng nng: Sc Th Hct tr ư c khi truy n dch, LR/NS 5 – 7ml/kg/h x 1 – 2 h
   
   
   3-5 ml/kg/h x 2-4h và/ho c tích t dch nng gây suy hơ hp 2-3 ml/kg/h, ho c ít hơn, tùy đáp ng lâm sàng - Xu t huy t nng -Tn th ươ ng cơ quan nng Đánh giá li Hct và LS. Truy n dch theo Hct và tình tr ng lâm sàng. Truy n th tích dch ti thi u đ gi đư c t ư i máu và lưu lư ng nư c ti u tt nh t (xem phác đ ca BYT) - CTM, Hct, ch c năng các cơ quan Theo dõi: - sinh hi u và tư i máu ngo i biên / 1- 4 h đ n khi n đ nh - Lư ng nư c ti u / 4 – 6 h – Hct: tr ư c và sau truy n dch
   
   
   / 6 -12 h – đư ng huy t – CN th n, gan, đơng máu nu cĩ ch đ nh Nhĩm C: Sc st xu t huy t Lưu đ 1: Truy n dch Sc st xu t huy t Dengue Dengue (đ III – cịn bù) M nhanh, HA th p / kp Sc st xu t huy t Sc st xu t huy t Đin gi i 20ml/kg/h Dengue Dengue nng Ci thi n Khơng ci thi n Đin gi i 10ml/kg/h x 1 -2 h Mch nhanh Mch nh , khĩ bt
   7,5 ml/kg/h
   5 ml/kg/h Đ i phân t HA tt/kt HA = 0
   3 ml/kg/h 15 – 20 ml/g/h Di n ti n tt Ci thi n Khơng ci thi n Ng ưng dch truy n sau 24-48h Hct cao: ĐPT 15 -20 ml/kg/h ĐPT 10ml/kg/h x 1-2 h Hct th p: xem xét truy n máu Đo CVP
   hư ng dn 5
6. 08/09/2011 Lưu đ 2: Truy n dch Sc st xu t huy t nng (đ IV - mt bù) Theo dõi trong điu tr sc st xu t huy t: M = 0, HA = 0 1. Sinh hi u: M, HA (HA ĐM xâm ln), nhi t đ , nh p Đin gi i 20ml/kg/h bolus th , l ư ng nư c ti u Mc Monitor Ci thi n Khơng ci thi n Khơng ci thi n Sinh hi u n M nhanh nh , HA kp M=0, HA=0 2. Du hi u tăng th t thĩat huy t tươ ng: * Hct tăng li sau khi đã gi m ĐPT 10ml/kg/h x 1 -2 h ĐPT 15-20 ml/kg/h ĐPT 20 ml/kg bolus * Hơ hp: nh p th tăng, th co kéo cơ liên sư n, rút lõm lng ng c, SpO2 gi m, khí máu thay đ i, vịng bng tăng Lưu đ 1 Lưu đ 1 CVP h ư ng dn *Siêu âm: dch màng ph i ↑, dch màng bng ↑ Nhĩm C: Xu t huy t nng Nguy cơ xu t huy t nng: •Ch y máu cam nng (cn nhét gc vách mũi) -Sc kéo dài •Rong kinh nng -Sc gi m th tích và / ho c tn th ươ ng gan th n •Xu t huy t trong cơ và ph n mm và/ho c cĩ toan máu chuy n hĩa nng ho c kéo dài •Xu t huy t tiêu hĩa và ni tng -Điu tr thu c kháng viêm khơng thu c nhĩm •Th ư ng kèm sc nng, gi m ti u cu, thi u corticoid oxy, toan chuy n hĩa
   suy đa c ơ quan, DIC -Cĩ bnh lĩet d dày tr ư c đĩ •Cĩ th xy ra khi dùng acetylsalicylic -Điu tr thu c ch ng đơng acid, ibuprofen, corticoid - bt kỳ ch n th ươ ng nào, k c tiêm bp Nhĩm C: Suy tng nng -Suy gan cp: AST, ALT ≥ 1000 UI/l Nh ng điu nên làm -Suy th n cp -Ri lan tri giác (th não) và nh ng điu khơng nên làm -Viêm cơ tim, suy tim trong điu tr st xu t huy t -Suy ch c năng các cơ quan khác 6
7. 08/09/2011 Nên làm Khơng nên làm Nên làm Khơng nên làm 1 Đánh giá và theo dõi BN SXH khơng Cho BN SXH khơng nng v nhà mà 8 Cho lư ng dch va đ đ duy trì Truy n dch quá nhi u ho c kéo dài nng, hư ng dn cn th n các du khơng theo dõi và khơng hư ng dn tu n hồn hi u qu trong giai đon trong SXH nng hi u tr nng cn theo dõi cn th n th t thốt huy t tươ ng ca SXH 2 Cho thu c paracetamol khi BN st H st bng Aspirin hay ibuprofen nng cao và cm th y khĩ ch u 9 Tránh tiêm bp trên BN SXH Tiêm bp trên BN SXH 3 Th Hct tr ư c và sau khi truy n dch Khơng bi t ph i th Hct khi nào khi 10 Tc đ dch truy n, th i gian gi a Tc đ dch truy n c đ nh, kho ng điu tr vi dch truy n các ln đánh giá, th Hct đư c cách gi a các ln theo dõi và th Hct 4 Đánh giá tình tr ng huy t đ ng hc Khơng đánh giá lâm sàng bnh nhân điu ch nh theo tình tr ng BN khơng thay đ i trong c th i gian tr ư c và sau mi ln cho y lnh dch tr ư c và/ho c sau ch đ nh dch truy n nm vi n ca SXH nng truy n 11 Theo dõi sát đư ng huy t, cĩ ngh ĩa Khơng theo dõi đư ng huy t, khơng 5 Di n gi i kt qu Hct da trên lư ng Di n gi i kt qu Hct khơng da trên là ki m sĩat tt nng đ đư ng bi t tăng đư ng huy t gây li ni u dch đã truy n và huy t đ ng hc tình tr ng lâm sàng huy t th m th u và làm nh m ln vi tình 6 Truy n dch khi BN ĩi nhi u ho c Truy n dch cho bt kỳ BN SXH tr ng gi m th tích máu Hct tăng nhanh / tăng cao khơng nng 12 Ng ưng ho c gi m dch truy n khi Ti p tc ho c khơng xem li lư ng, 7 S dng dung dch đ ng tr ươ ng điu S dng dung dch nh ư c tr ươ ng điu tình tr ng huy t đ ng hc n đ nh tc đ dch truy n khi tình tr ng tr SXH nng tr SXH nng huy t đ ng hc n đ nh • Cĩ nguyên nhân khác gây st: Tri u ch ng Tn su t (n=108) T l % Mt s lưu ý trên lâm sàng Ho 31 29 trong điu tr st xu t huy t Tiêu ch y cp 15 14 Ch y nư c mũi 4 3 Ngơ Th Thanh Th y, Địan Th Ng c Di p (2010) Các dng di n ti n ca bnh st xu t huy t Dengue Ngày 1 2 3 4 5 6 7 BN n, 5 tu i, SXH đ II N5 Kinh St cao Sc đin Ung ORS (standard) st xúât huy t khơng sc Sơt St cao Khơng Sc cĩ th gây quá ti N5: khơng st liên tc • Th mt St St nh St cao Sc • Tràn dch màng ph i, màng bng lư ng nhi u khơng cao • Phù ph i Sc sau St Khơng Sc
   Nên dùng ORS áp su t th m th u th p 2 ngày st khơng st 7
8. 08/09/2011 • Bch cu cĩ th tăng cao • CRP cĩ th tăng cao
   d b sĩt Chân thành cám ơn 8